Jan Paweł IIPapież Rodziny

„Przyszłość ludzkości idzie przez rodzinę” (FC)

2

Jan Paweł II 1978-2005

3

„Rodzina jest drogą Kościoła” (LR 2)

Obecna sytuacja Kościoła ściśle wiąże się z kondycją rodziny. Z jednej strony Kościół zawsze wspierał rodzinę, z drugiej zaś, sam mógł na nią liczyć. Ojciec Święty Jan Paweł II, dziś już błogosławiony, miał pełną świadomość tego niezwykle ważnego faktu. Stąd też cały jego pontyfikat był naznaczony nie tylko wspieraniem, ale także kiedy to było konieczne, wręcz batalią o rodzinę.

4

„Pierwszą, naturalną, a zarazem fundamentalną wspólnotą, w której rodzi się i dojrzewa człowiek jest rodzina”. (FC 1981)

5

Wielowymiarowa troska Jana Pawła II o rodzinę zawierała między innymi:

obronę godności sakramentalnego, nierozerwalnego, monogamicznego małżeństwa, pomiędzy mężczyzną i kobietą;

wzmacnianie małżeństwa i rodziny poprzez zachętę do nieustannej modlitwy, życia sakramentalnego, rozważania Słowa Bożego, zaangażowania w życie wspólnoty Kościoła;

promocję troski o dobro wspólne w małżeństwie i rodzinie, uczenie bezinteresownego daru z samego siebie, odpowiedzialnego rodzicielstwa oraz religijnej czci wobec rodziców, zgodnie z IV przykazaniem Bożym;

dowartościowanie ojcostwa i macierzyństwa na gruncie wierności Ewangelii; obronę życia ludzkiego, które przychodzi poprzez rodzinę, od poczęcia do naturalnej

śmierci; radykalny sprzeciw wobec technik sztucznej reprodukcji człowieka ( in vitro), które

mimo intencji służby życiu w rzeczywistości stwarzają możliwość nowych zamachów na życie; oddzielają także prokreację od prawdziwie ludzkiego kontekstu aktu małżeńskiego;

obronę praw rodziców do wychowania swego potomstwa zgodnie z wyznawaną religią i tradycją kulturową;

apel do instytucji państwa i organizacji międzynarodowych o należyte zabezpieczenie praw rodziny, w tym szczególnie rodziny wielodzietnej oraz realną pomoc materialną umożliwiającą godziwe utrzymanie, wychowanie potomstwa oraz zdobycie odpowiedniego poziomu wykształcenia;

sprzeciw wobec zrównania związków jednopłciowych z małżeństwem pomiędzy mężczyzną i kobietą, przy zachowaniu szacunku wobec osób homoseksualnych;

sprzeciw wobec promocji rozwodów w kulturze i prawodawstwie; zachętę do mediów i ludzi kultury o adekwatne prezentowanie zagadnień

dotyczących  rodziny z promocją postaw wartościowych i godnych naśladowania.

6

„Jedność dwojga trwa w dzieciach”. (LdR 9)

7

Dokumenty o rodzinie Jan Paweł II. Familiaris Consortio. Adhortacja

o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym (22.12.1981r.).

Jan Paweł II. Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Katechezy środowe. Watykan 1986r.

Jan Paweł II. Mulieris Dignitatem (1988r.). List Apostolski Ojca Świętego do kobiet.

Jan Paweł II. List do Rodzin (2.02.1994r.). Jan Paweł II. Encyklika Evangelium vitae. Encyklika

o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego. (25.03.1995r.).

Jan Paweł II. List Ojca Świętego Jana Pawła II - Do moich Braci i Sióstr – ludzi w podeszłym wieku (1999r.).

8

Jan Paweł II z dziećmi w Polsce

9

Familiaris Consortio – 22.11.1981

Adhortacja o zadaniach rodziny chrześcijańskiejw świecie współczesnym została skierowana do rodzin. Jest to najważniejszy dokument (carta magna) w historii nauki Kościoła o małżeństwie i rodzinie. Zawiera ona cztery części.

Blaski i cienie rodziny w dobie obecnej; Zamysł Boży względem małżeństwa i rodziny; Zadania rodziny chrześcijańskiej; Duszpasterstwo Rodzin: etapy, organizacja,

pracownicy i okoliczności.

10

„…małżeństwo i rodzina stanowią jedno z najcenniejszych dóbr ludzkości…”.(FC 1).

11

Katechezy środowe: Mężczyzną i niewiastą stworzył ich … (1986r.)

12

List Apostolski Ojca Świętego Jana Pawła II List do kobiet, Mulieris Dignitatem -1988r.

13

Rzym, Rio de Janeiro, ManiliaŚwiatowe Spotkania Rodzin

Szczególnym wyrazem troski Jana Pawła II, o rodzinę była inicjatywa Światowych Spotkań Rodziny.

Pierwsze z nich odbyło się w 1994 roku w Rzymie. Z tej okazji Ojciec Święty wystosował specjalny List do rodzin, w którym poruszył najistotniejsze problemy i perspektywy rodziny.

Kolejne spotkania odbyły się w:Rio de Janeiro, w Rzymie i Manili.

Kontynuował je Benedykt XVI. W Walencji, przypomniał, że: „rodzina opiera się na nierozerwalnym małżeństwie między mężczyzną i kobietą oraz jest środowiskiem, w którym człowiek może narodzić się godnie i rozwijać w sposób integralny”.(KAI, 16.01.2012r.).

14

Światowe Spotkania Rodzin

I Światowe Spotkanie Rodzin – Rzym 8-9.10.1994r.,pod hasłem: „Rodzina sercem cywilizacji miłości”. Papież mówił o wartościach, którymi powinna odznaczać się każda chrześcijańska rodzina, czyli tzw. ”ewangelia miłości”.

II Światowe Spotkanie Rodzin – Rio de Janeiro 1-6.10.1997r., pod hasłem: „Rodzina: dar i zobowiązanie, nadzieja ludzkości”. Jan Paweł II podkreślił nierozerwalność małżeństwa.

III Światowe Spotkanie Rodzin – Rzym11-15.10.2000r., pod hasłem: „Dzieci - wiosną rodziny i społeczeństwa”. Jan Paweł II mówił o roli małżeństwa i rodziny w Kościele.

IV Światowe Spotkanie Rodzin–Manila 25-28.01.2003r., pod hasłem: „Rodzina chrześcijańska dobrą nowiną dla trzeciego tysiąclecia”. Spotkanie odbyło się bez osobistej obecności papieża, Papież połączył się przez satelitę.

15

List do Rodzin – 2.02.1994r.

Jan Paweł II napisał niezwykły list „List do Rodzin”, by spotkać się w ten sposób ze wszystkimi rodzinami świata w Roku Rodziny w 1994 roku.I chociaż minęło już wiele lat po jego opublikowaniu, to treści i przesłania w nim zawarte są nadal aktualne.Powinniśmy często sięgać po ten cenny dokument i go rozważać.

16

Z Listu do Rodzin (LdR 2)

 

Pośród wielu dróg rodzina jest drogą pierwszą i z wielu względów najważniejszą.Jest drogą powszechną, pozostając za każdym razem drogą szczególną, jedyną i niepowtarzalną, tak jak niepowtarzalny jest każdy człowiek.Rodzina jest tą drogą, od której nie może on się odłączyć. Wszak w rodzinie przychodzi na świat, można więc powiedzieć, że rodzinie zawdzięcza sam fakt bycia człowiekiem.

17

„…rodzina jest droga pierwszą (…) i najważniejszą „. (LdR 2)

 

Pośród tych wielu dróg rodzina jest drogą pierwszą i z wielu względów najważniejszą. Jest drogą powszechną, pozostając za każdym razem drogą szczególną, jedyną i niepowtarzalną, tak jak niepowtarzalny jest każdy człowiek.

Rodzina jest tą drogą, od której nie może on się odłączyć. Wszak normalnie każdy z nas w rodzinie przychodzi na świat, można więc powiedzieć, że rodzinie zawdzięcza sam fakt bycia człowiekiem. A jeśli w tym przyjściu na świat oraz we wchodzeniu w świat człowiekowi brakuje rodziny, to jest to zawsze wyłom i brak nad wyraz niepokojący i bolesny, który potem ciąży na całym życiu.

Tak więc Kościół ogarnia swą macierzyńską troską wszystkich, którzy znajdują się w takich sytuacjach, ponieważ dobrze wie, że rodzina spełnia funkcję podstawową. Wie on ponadto, iż człowiek wychodzi z rodziny, aby z kolei w nowej rodzinie urzeczywistnić swe życiowe powołanie. Ale nawet kiedy wybiera życie w samotności — to i tutaj rodzina pozostaje wciąż jak gdyby jego egzystencjalnym horyzontem jako ta podstawowa wspólnota, na której opiera się całe życie społeczne człowieka w różnych wymiarach aż do najrozleglejszych. Czyż nie mówimy również o „rodzinie ludzkiej”, mając na myśli wszystkich na świecie żyjących ludzi?” (LdR 2).

18

„… najważniejsza odpowiedzialność spoczywa na rodzinie”. (Ev 92).

19

Encyklika Evangelium vitae (92). 

Dlatego rodzina odgrywa decydującą i niezastąpioną rolę w kształtowaniu kultury życia. (...) Rodzina spełnia swoją misję głoszenia Ewangelii życia przede wszystkim przez wychowanie dzieci. Przez słowo i przykład, przez codzienne kontaktyi decyzje, przez konkretne gesty i znaki rodzice uczą swoje dzieci autentycznej wolności, która się urzeczywistnia przez bezinteresowny dar z siebie, i rozwijają w nich szacunek dla innych, poczucie sprawiedliwości, postawę serdecznej akceptacji innych, dialogu, wielkodusznej służby i solidarności oraz wszelkie inne wartości, które pomagają przyjmować życie jako dar.Praca wychowawcza chrześcijańskich rodziców powinna służyć rozwojowi wiary dzieci i pomagać im w spełnianiu powołania, które otrzymały od Boga. W ramach swojej misji wychowawczej rodzice powinni nauczyć dzieci, słowem i świadectwem, jaki jest prawdziwy sens cierpienia i śmierci: zdołają to uczynić, jeśli sami będą dostrzegać wszelkie przejawy cierpienia wokół siebie, a bardziej jeszcze, jeśli będą umieli okazać serdeczność, opiekuńczość oraz współczucie chorym i osobom starszym we własnej rodzinie.

20

Encyklika Evangelium Vitae -1995 r.O wartości i nienaruszalności życia ludzkiego

21

„… rodzina wysławia Ewangelie życia poprzez codzienną modlitwę osobistą i rodzinną”. (Ev 93).

22

Rodzina jest powołana, aby spełniać swoje zadania w ciągu całego życia swoich członków, od narodzin do śmierci. Jest prawdziwym „sanktuarium życia (...) miejscem, w którym życie, dar Boga, może w sposób właściwy być przyjęte i chronione przed licznymi atakami, na które jest ono wystawione, może też rozwijać się zgodnie z wymogami prawdziwego ludzkiego wzrostu. (Ev 92).

23

„… rodzina odgrywa decydującą i niezastąpioną rolę w kształtowaniu kultury życia”. (Ev 92)

24

„Życie udziela życia”.(Ev 84).

25

List Ojca Świętego Jana Pawła II do moich Braci i Sióstr – ludzi w podeszłym wieku (1999 r.)

26

Wypowiedzi na temat rodziny

Jakże potrzeba tej kobiecej wrażliwości na sprawy Boże i ludzkie, aby nasze rodziny i całą społeczność wypełniało serdeczne ciepło, życzliwość, pokój i radość! Jakże potrzeba tego „geniuszu kobiety”, aby dzisiejszy świat docenił wartość ludzkiego życia, odpowiedzialności, wierności, aby zachował szacunek dla ludzkiej godności! Takie miejsce wyznaczył bowiem Bóg kobiecie w swoim odwiecznym zamyśle, stwarzając człowieka „mężczyznę i niewiastę” na obrazi podobieństwo swoje.Msza św. Zakopane, Wielka Krokiew, 6 .VI.1997.

27

Apel Jasnogórski - Częstochowa, 5.06.1979 r.

 Wiemy, że rodzina jest pierwszą i podstawową ludzką wspólnotą. Jest środowiskiem życia i środowiskiem miłości. Życie całych społeczeństw, narodów, państw, Kościoła, zależy od tego, czy rodzina jest pośród nich prawdziwym środowiskiem życia i środowiskiem miłości. Wiele trzeba czynić , a nie za wiele to znaczy: uczynić wszystko, co można, ażeby rodzinie stworzyć po temu warunki. Warunki pracy, warunki mieszkania, warunki utrzymania, opiekę nad poczynającym się życiem, poszanowanie społeczne rodzicielstwa, radość z dzieci, które przychodzą na świat, pełne prawo do wychowania, a zarazem wieloraką pomoc w tym wychowaniu... oto cały wielki, bogaty program, od którego zależy przyszłość człowieka i przyszłość narodu.

28

Jakże potrzeba tego „geniuszu kobiety” Msza św. Zakopane, Wielka Krokiew, 6 .06.1997r.

29

Homilia w czasie Mszy św.: Wrocław 21.06.1983r.

Bóg – Ojciec zechciał tak zabezpieczyć życie dziecka, swój skarb, aby zostało ono już od momentu poczęcia powierzone trosce najbliższego z bliźnich: jego własnej matce. „serce Boga jej ufa”. Rodzina jest sobą jeżeli buduje się na wzajemnym zaufaniu, na zawierzeniu wzajemnym. Tylko na takim fundamencie można tez budować proces wychowania, który stanowi podstawowy cel rodziny i jej pierwszorzędne zadanie.

30

Spotkanie Ojca św. z dziećmi komunijnymi, w Zakopanem, 7.06.1997r.

31

Homilia w czasie Mszy św.: Wrocław 21.06. 1983r.

Wspólnota małżeńska i rodzinna buduje się na zaufaniu wzajemnym. Jest to dobro podstawowe wzajemnych odniesień w rodzinie. Odniesienie wzajemne małżonków - i odniesienie wzajemne rodziców i dzieci.Najgłębszym fundamentem tych odniesień jest ostatecznie to zaufanie, jakim sam Bóg obdarza małżonków, stwarzając ich i powołując ich do życia we wspólnocie małżeńskiej i rodzinnej.Na tym właśnie swym zaufaniu do rodziców Bóg oparł odniesienie: dziecko – rodzice. „Serce Boga im ufa”. Na swym zaufaniu, zwłaszcza do matki, Bóg –Ojciec oparł odniesienie: dziecko – matka. „Serce Boga jej ufa”.

32

„Chrońcie wasze dzieci przed demoralizacją i duchową pustką” Przemówienie do dzieci komunijnych, Zakopane, 7.06.1997r.

33

Toronto – Spotkanie z Polonią, 14.09.1984 r.

W dzisiejszym zmaterializowanym świecie rodzina napotyka na wiele trudności. Sytuacja, w jakiej się znajduje, stwarza nieraz zamęt w pojmowaniu autorytetu rodziców i pozycji dzieci, a także w przekazywaniu istotnych wartości ludzkichi chrześcijańskich.

Drodzy Rodacy, niech rodzina zostanie przedmiotem waszej szczególnej troski, rodzina wyrastająca z sakramentu, z sakramentalnego związku mężczyzny i kobiety, którzy odkryli w sobie wspólne powołanie do życia małżeńskiego i rodzicielskiego.

34

„… rodzina jest pierwszą i podstawową ludzką wspólnotą. Jest środowiskiem życia i środowiskiem miłości”. Apel Jasnogórski - Częstochowa, 5 .06.1979 r.

35

„Rodzina jest pierwszą i podstawową szkoła miłości społecznej”.Jan Paweł II - Watykan 20.11.2004 r.

36

Kielce, 3.06.1991r.

Także na gruncie polskim zostały wypowiedziane przez Błogosławionego Papieża ważne w temacie rodziny słowa. Podczas homilii w Kielcach, w 1991 roku Ojciec Święty niezwykle emocjonalnie przestrzegał przed niebezpiecznymi nurtami, które lekceważyły sakramentalne małżeństwo i rodzinę w nowej demokratycznej rzeczywistości po przełomie 1989 roku. (Homilia w czasie Mszy św. na lotnisku w Masłowie; Kielce, 3 czerwca 1991 r.).

37

Msza św.- Kalisz, Sanktuarium św. Józefa, 4.06.1997r.

Opiece św. Józefa oddaję cały nasz Naród, zwłaszcza nasze rodziny, rodziców, młodzież, dzieci, ludzi chorych i cierpiących. Niech św. Józef, swym orędownictwem u Jezusa Zbawiciela wyprasza Polsce potrzebne łaski.

38

„Niech polska rodzina dochowa wiary Chrystusowi!” Homilia, Stary Sącz, 16.06.1999

39

„…niech rodzina zostanie przedmiotem waszej szczególnej troski”. Spotkanie JPII w Toronto - Kanada 1.10.1984

40

Msza św.- Kalisz, Sanktuarium św. Józefa, 4.06.1997

Rodzina chrześcijańska, wierna swemu sakramentalnemu przymierzu, staje się autentycznym znakiem bezinteresownej i powszechnej miłości Boga do ludzi. Ta miłość Boga stanowi duchowe centrum rodziny i jej fundament. Poprzez te miłość rodzina powstaje, rozwija się, dojrzewai jest źródłem pokoju i szczęścia dla rodziców i dla dzieci. Jest prawdziwym gniazdem życia i jedności.

41

Przemówienie do dzieci pierwszokomunijnychZakopane, Kościół św. Rodziny,7.06.1997

Jeśli chcecie obronić wasze dzieci przed demoralizacją i duchową pustką, którą proponuje świat i różne środowiska, a nawet szkolne programy, otoczcie je ciepłem waszej rodzicielskiej miłościi dajcie im przykład chrześcijańskiego życia.

42

Homilia, Stary Sącz, 16.06.1999 r.

Niech polska rodzina dochowa wiary Chrystusowi! Trwajcie mocno przy Chrystusie, aby On trwał w was! Nie pozwólcie, aby w waszych sercach, w sercach ojców i matek, synów i córek zgasło światło Jego świętości. Niech blask tego światła kształtuje przyszłe pokolenia świętych, na chwałę imienia Bożego! Bracia i Siostry, nie lękajcie się świętości! Nie lękajcie się być świętymi! Uczyńcie kończący się wiek i nowe tysiąclecie erą ludzi świętych!

43

Homilia, Stary Sącz, 16.06.1999r.

Napisałem w Liście do Rodzin, że „poprzez rodzinę toczą się dzieje człowieka, dzieje zbawienia ludzkości. Rodzina znajduje się pośrodku tego wielkiego zmagania pomiędzy dobrem a złem, miedzy życiem a śmiercią, między miłością a wszystkim, co jest jej przeciwieństwem. Rodzinom powierzone jest to zadanie walki przede wszystkim o to, ażeby wyzwolić siły dobra, których źródło znajduje się w Chrystusie odkupicielu człowieka, aby te siły uczynić własnością wszystkich rodzin, ażeby – jak to powiedziano w polskim milenium chrześcijaństwa – rodzina była Bogiem silna” (n.23).

44

Homilia, Stary Sącz, 16.06.1999

Jeżeli dziś mówimy o świętości, o jej pragnieniui zdobywaniu, to trzeba pytać, w jaki sposób tworzyć właśnie takie środowiska, które sprzyjałyby dążeniu do niej.Co zrobić, aby dom rodzinny, szkoła, zakład pracy, biuro, wioski i miasta, w końcu cały kraj stawały się mieszkaniem ludzi świętych, którzy oddziałują dobrocią, wiernością nauce Chrystusa, świadectwem codziennego życia, sprawiając duchowy wzrost każdego człowieka… Potrzeba świadectwa. Potrzeba odwagi, aby nie stawiać pod korcem światła swej wiary. Potrzeba wreszcie, aby w sercach ludzi wierzących zagościło to pragnienie świętości, które kształtuje nie tylko prywatne życie, ale wpływa na kształt całych społeczności.

45

Jan Paweł II - Watykan 20.11.2004

Rodzina Bogiem silna, staje się siłą człowieka i całego narodu. Rodzina bierze swój początek w miłości, jaką Stwórca ogarnia stworzony świat.

„Rodzina jest pierwszą i podstawową szkoła miłości społecznej. Trzeba uczynić wszystko, ażeby ta szkoła mogła pozostawać sobą. Równocześnie zaś rodzina musi być na tyle silna Bogiem – czyli miłością wzajemną wszystkich, którzy ją tworzą – że potrafi pozostać ostoja dla człowieka pośród wszystkich niszczycielskich prądów i bolesnych doświadczeń.”

Głosić «wspaniałą nowinę» o rodzinie, która ma swe korzenie w Sercu Boga Stworzyciela, to szlachetna i bardzo istotna misja. Rodzina oparta na małżeństwie jest niezastąpioną instytucją naturalną i podstawowym elementem wspólnego dobra każdego społeczeństwa. Rodzina jest niezastąpiona, a niszcząc ją przynosi się niepowetowane szkody społeczeństwu.

46

Podsumowanie

Szczególnym wyrazem posługi Jana Pawła II była troskao rodzinę. Przez 27 lat pontyfikatu ukazywał piękno małżeństwa i rodziny w przemówieniach, kongresach, spotkań w czasie światowych dni rodzin, spotkaniach osobistych.Kwintesencją tego działania jest wiele dokumentów dotyczących małżeństwa i rodziny, spisanych na około 35 tysięcy stronach.Do najważniejszych z nich należą: Familiaris consortio, List do rodzin, Evangelium vitae, List do kobiet, List do dzieci, List do osób starszych i wiele innych. Na podstawie tych dokumentów powstało wiele książek, publikacji, działań i ruchów. Wymieńmy niektóre z nich: Światowe Spotkania Rodzin, Dzień świętości życia obchodzony co roku 25 marca, Dzieło Duchowej Adopcji Dziecka Poczętego, Pielgrzymki Obrońców Życia na Jasną Górę, przygotowanie młodych do małżeństwa – 3 etapy, studia o rodzinie, instytuty papieskie.Dokumenty spisane przez Ojca Świętego stały się inspiracją do powstawania Instytutów o Rodzinie i wielu publikacji naukowych.

47

Patrząc na całe dzieło pontyfikatu Jana Pawła II, zachęcamy wszystkich do podjęcia głębokiej refleksji, nad tym, jak nauczanie Papieża może pomóc każdemu z nas, aby lepiej przeżyć nasze życie.

Choć jest to propozycja niełatwa, to jednak jest skierowana do każdego. Jest to propozycja pięknego życia, radości z przeżytego każdego dnia, owocnej miłości do naszych najbliższych oraz ludzi z którymi się spotykamy na co dzień.

Niech te ogromne ilości słów przelanych na papier i dostępność ich, pomogą nam w naszej wędrówce do naszego Ojca w Niebie.

48

Wykaz skrótów:

1. FC – „Familiaris consortio”. Posynodalna adhortacja apostolska Jana Pawła II (22.11.1981).2. LdR – „Gratissiman sane”. List do rodzin Jana Pawła II z okazji Roku Rodziny (2.02.1994). 3. Ev – encyklika Evangelium vitae. O wartości i nienaruszalności życia ludzkiego. (25.03.1995)

Literatura:

1. . Katechezy środowe „Mężczyzną i niewiastą stworzył ich …”. (1986). 2. List Apostolski Ojca Świętego Jana Pawła II Mulieris Dignitatem (1988 r.),

3. Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus (1 maja 1991).4. List Ojca Świętego Jana Pawła II - Do moich Braci i Sióstr,

ludzi w podeszłym wieku (1999 r.),

49

Prezentację wykonał:

Ośrodek Duszpasterstwa Rodzin Diecezji Radomskiej

Styczeń 2014 r.