Embed Size (px)
DESCRIPTION
turski jezik
Citation preview
TURSKI JEZIK
SADRŽAJ
NOVE REČI, GRAMATIKA: PRISVOJNE ZAMENICE..................................................................3
PORODICA I FAMILIJA - AILE VE AKRABA...........................................................................5
PRISVOJNE ZAMENICE - İYELIK ZAMIRLERI............................................................................5
JEZICI, GRAMATIKA: GLAGOLI, SADAŠNJE VREME - ŞIMDIKI ZAMAN..................................8
ŞİMDİKİ ZAMAN -SADAŠNJE VREME........................................................................................9
PADEŽI........................................................................................................................................12
GEÇMIŞ ZAMAN - DI.................................................................................................................20
GELECEK ZAMAN - BUDUĆE VREME ....................................................................................23
PRISVOJNI SUFIKS I PADEŽ.....................................................................................................26
EV VE DAIRE KUĆA I STAN......................................................................................................28
BROJEVI.....................................................................................................................................32
ZAPOVEDNI NAČIN (IMPERATIV).............................................................................................37
ABİLİR - EBİLİR - MOĆI.............................................................................................................38
GENIŞ ZAMAN- SADAŠNJE VREME.........................................................................................41
GEÇMIŞ ZAMAN - MIŞ- PROŠLO VREME...............................................................................46
DÜNYA- MAVI GEZEGEN..........................................................................................................49
İNSANLAR - LJUDI......................................................................................................................51
BITKILER - BILJKE.....................................................................................................................55
MEYVELER - VOĆE...................................................................................................................56
SEBZELER - POVRĆE...............................................................................................................57
HAYVANLAR - ŽIVOTINJE.........................................................................................................59
NERELI NEREDE YER EDATLARI - ODAKLE GDE PRILOZI ZA MESTO.....................................................................................................................................................61
YEMEK…………………………………………………………………………………………………69
2
NOVE REČI, GRAMATIKA: PRISVOJNE ZAMENICE
Merhaba :)evet - dahayır - nevar - imayok - nema
Yok se može koristiti i kao ne.Uostalom, i kod nas ne i nemam mogu biti odgovori na pitanje:Imaš li tu knjigu?Ne/Nemam
Ne? Šta?Neden? Zašto?doğru - tačno, ispravnoyanlış - netačno, pogrešno
DANI
gün – dangünler - dani
Hafta - nedelja, sedmica
pazartesi – ponedeljak
salı – utorak
çarşamba – sreda
perşembe – četvrtak
cuma – petak
cumartesi – subota
pazar - nedelja
bugün - danasdün - jučeyarın - sutraevvelki gün, evvelsi gün - prekjučeöbür gün – prekosutra
Bugün gün ne? Koji je danas dan?İki gün önce.Pre dva dana.
3
gün - dan (24 sata)
günduz - dan, dok ima svetla
gece - noć
sabah - jutro
öğle - podne
öğleden sonra - posle podne
akşam - veče
gece - noć
gece yarısı - ponoć
dün akşam - juče uvečeyarın sabah - sutra ujutru
Hafta içi – radna nedelja
Hafta sonu – vikend
Geçen hafta – prošla nedelja
Gelecek hafta – sledeća nedelja
Tarih - datum
Bugünün tarihi - današnji datum (today’s date)
Bugünün tarihi ne?
Koji je danas datum?
GODIŠNJA DOBA I MESECI
mevsim - godišnje dobamevsimler - godišnja doba
ay - mesecaylar - meseci
yıl, sene - godina (arap. sene)asır, yüzyıl - vek
4
Proleće i jesen, može i ovako da se kaže: ilkabahar - bahar sonbahar - güz
Bu ay hangi ay ?Koji je ovo mesec?
beş ay önce - pre pet meseciyarım sene - pola godinegeçen yıl - prošle godine
PORODICA I FAMILIJA - AILE VE AKRABA
nine dede nine dede anne anne baba anne
dayı teyze anne baba hala amcaujak tetka majka otac tetka stric
oğul - sin kız- ćerka
abi abla erkek kardeş kız kardeş stariji brat starija sestra mlađi brat mlađa sestra
çocuk - detekız se koristi i za: devojčica, devojkatorun - unuk,unuka
PRISVOJNE ZAMENICE - İYELIK ZAMIRLERI
Bez poznavanja prisvojnih zamenica nemoguće je sastaviti i prostu rečenicu:Kako se zoveš?U turskom se to pitanje postavlja kao u engleskom:What is your name ( Koje je tvoje ime)Da bi mogli da započnemo razgovor- upoznavanje, moramo da naučimo prisvojne zamenice. Naravno, i prisvojne zamenice su u formi sufiksa.Nije teško, videćete.
5
Prisvojni sufiksi - İyelik ekler
a) reč na koju dodajemo sufiks se završava suglasnikom
a ı e i o u ö ü - poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo prisvojni sufiks
Primeri za prvu kolonu iz tabele ( a ı )arkadaş - drug
Benim arkadaşım. Moj drug.Senin arkadaşın. Tvoj drug.Onun arkadaşı. Njegov drug, Njen drug.Bizim arkadaşımız. Naši drugovi.Sizin arkadaşınız. Vaši drugovi.Onların arkadaşları. Njihovi drugovi.
ad - imeBenim adım Onur. Moje ime je Onur.Senin adın Kerem. Tvoje ime je Kerem.Onun adı Deniz. Njeno ime je Deniz.
Za persiranje se koristi sizin, množina, kao u srpskom.Sizin adınız Nadida.Vaše ime je Nadida.
Benim arkadaşlarım. Moji drugovi.arkadaşlar- drugovi
b) reč na koju dodajemo sufiks se završava samoglasnikom
6
Primer za drugu kolonu iz tabele ( e i )anne - majka
Benim annem Moja majkaSenin annen Tvoja majkaOnun annesi Njegova, njena majkaBizim annemiz Naša majkaSizin anneniz Vaša majkaOnların anneleri Njihova majka
NegacijaNa kraju rečenice se doda reč değil na koju su zalepljeni lični sufiksi (ei kolona).
Ben senin arkadaşın değilim. Ja nisam tvoj drug. Sen benim arkadaşım değilsin. Ti nisi moj drug.O benim arkadaşım değil. On nije moj drug.Biz sizin arkadaşınız değiliz. Mi nismo vaši drugovi.Siz bizim arkadaşımız değilsiniz. Vi niste naši drugovi.Onlar bizim arkadaşımız değiller. Oni nisu naši drugovi.
Upitni oblikZavisno od poslednjeg samoglasnika u prethodnoj reči na kraju rečenice se dodaju:
mı mi mu mü + lični sufiksi mı mi mu mü = da liaı ei ou öü Sen benim arkadaşım mısın? Da li si ti moj drug?Ben senin arkadaşın mıyım? Da li sam ja tvoj drug?Değilsin! Nisi! O senin arkadaşın mı? Da li je on tvoj drug?
teyze - tetkaSen benim teyzem misin? Da li si ti moja tetka?
7
Senin annen öğretmen mi? Da li je tvoja majka učitelj?Sen doktor musun? Da li si ti doktor?
Da vidimo kako izgleda to tursko skraćivanje rečenica korišćenjem sufiksa:
Benim arkadaşım. Moj drug.Sen benim arkadaşımsın. Ti si moj drug.
Arkadaşımsın drug moj si
Benim annem. Moja majkaSen benim annemsin. Ti si moja majka.
Annemsinmajka moja si
Upoznavanje
İyi günler. Benim adım Onur. Sizin adınız ne?Benim adım Sedef.Memnum oldum.Ben de memnum oldum.Sizin adınız çok güzel.Teşekkürler.
Dobar dan. Moje ime je Onur. Kako se Vi zovete?Moje ime je Sedef.Drago mi je.I meni je drago.Vaše ime je veoma lepo.Hvala.
JEZICI, GRAMATIKA: GLAGOLI, SADAŠNJE VREME - ŞIMDIKI ZAMAN
ülke - država
başkent - glavni grad
millet - narod,nacija
dil - jezik
Hangi dil konuşuyorsun?
Koji jezik govoriš?
konuşmak - govoriti, pričati, razgovarati
8
Države - jezici
Engleska İngiltere İngilizce Turska Türkiye
Türkçe
Španija İspanya İspanyolca Srbija Sırbistan
Sırpça
Nemačka Almanya Almanca Egipat Mısır
Arapça
Italija İtalya İtalyanca Rusija Rusya Rusça
Nastavci ca ce ça çe se dodaju u skladu sa vokalnom harmonijom.
a ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo nastavak
ca ce
ça çe
F P Ş Ç K H S T, posle ovih suglasnika dodaju se nastavci ça çe.
Ova slova ćete lakše zapamtiti koristeći rečenicu:
Fe paşa çok hasta.Fe paša je mnogo bolestan. (sigurno ne postoji ime Fe, ali, rečenica
pomaže da se zapamte ovi suglasnici) Fe PaŞa ÇoK HaSTa
GRAMATIKA-FİİLLER - GLAGOLİ
fiil – glagol
U turskom jeziku glagoli se završavaju sa mak i mek.
Deo ispred mak i mek je koren glagola. Na koren se dodaju različiti sufiksi.
a ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u korenu glagola
mak mek
yaşamak živeti sevmek voleti
okumak čitati öğrenmek učiti
yazmak pisati istemek želeti
çalışmak raditi bilmek znati
ŞİMDİKİ ZAMAN -SADAŠNJE VREMEşimdi - sada
Şimdiki zaman se gradi tako što se na koren glagola dodaju određeni sufiksi na koje se
zalepe lični sufiksi. Sufiksi za şimdiki zaman su: yor, ıyor, iyor, uyor, üyor.
Razlikujemo dva slučaja: kada se koren glagola završava suglasnikom i kada se koren
glagola završava samoglasnikom.
1. Koren glagola se završava suglasnikom
glagol + ıyor iyor uyor üyor + lični sufiksi
9
Vokalna harmonija - pravilo
aı ei ou öü
ıyor iyor uyor üyor
aı ei ou öü - poslednji samoglasnik u glagolu na koji dodajemo sufikse.
Lični sufiksi su uvek iz treće kolone (o u) jer je poslednji vokal o u nastavku yor.
sevmek - voleti
sev - iyor –um
Ben seviyorum Ja volim
Sen seviyorsun Ti volis
O seviyor On,ona,ono voli
Biz seviyoruz Mi volimo
Siz seviyorsunuz Vi volite
Onlar seviyorlar Oni vole
Seni seviyorum.
Volim te.
gelmek -doći
Ben geliyorum Ja dolazim
koşmak - trčati
Ben koşuyorum Ja trčim
2. Koren glagola se završava samoglasnikom
glagol + yor + lični sufiksi
yürümek - hodati
Ben yürüyorum Ja hodam
Sen yürüyorsun Ti hodaš
O yürüyor On hoda
Biz yürüyoruz Mi hodamo
Siz yürüyorsunuz Vi hodate
Onlar yürüyorlar Oni hodaju
2* Kada se koren završava samoglasnicima a, e oni se izbace iz korena i ispred yor se
ubaci samoglasnik u skladu sa vokalnom harmonijom.
Slova a,e ne mogu biti ispred y.
başlamak - početi
10
Ben başlıyorum Ja počinjem
Sen başlıyorsun Ti počinješ
Ne može da se kaže: Ben başlayorum.
Negacija
ispred yor se dodaju mı mi mu mü
aı ei ou öü
mı mi mu mü
Ben gelmiyorum Ja ne dolazim
Sen koşmuyorsun Ti ne trčiš
O sevmiyor On ne voli
Upitni oblik
glagol + yor ... mu + lični sufiksi
Uvek je mu zbog o u yor.
bilmek - znati
Sen biliyor musun? Da li ti znaš?
O biliyor mu? Da li on zna?
Türkçe biliyor musun?
Da li znaš turski?
Evet, biliyorum.
Da, znam.
Hayır, bilmiyorum.
Ne, ne znam.
Ako pitanje ne počinje sa da li već sa šta ...
Ne yapıyorsun?
Šta radiš?
Kitap okuyorum.
Čitam knjigu.
Kada u rečenici postoje dva glagola, prvi je u infinitivu a drugi u određenom obliku
(vreme, lice)
11
Ben öğrenmek istiyorum.
Ja učiti želim
PADEŽI tur: İsmin halleriisim-imenica, hal-stanje
U turskom jeziku postoji 5 padeža i ne zovu se kao naši padeži.(na kraju lekcije sam postavila sliku sa nazivima turskih padeža)Međutim, osim ovih pet, ima još slučajeva kada se na imenicu dodaju nastavci. Da bi bilo jednostavnije za razumevanje, padeže ću objasniti koristeći našu podelu. Padeži u srpskom jeziku su: nominativ, genitiv, dativ, akuzativ, vokativ, instrumental, lokativ.Ovoj listi ćemo dodati jedan turski padež - ablativ.
1. Nominativ
Šta? Ko?
Ne? Kim?
Nema nastavke (sufikse)
Bu bir ev.
Ovo je kuća.
ev - kuća
srp: ne naglašavamo da je to jedna kuća.
tur: ako se izbaci bir menja se značenje.
Bu ev.
Ova kuća.
2. Genitiv
Padež koji označava pripadnost.
Od koga? Od čega? Čiji?
Kimin?
Marko'nun evi.
Markova kuća.
aı ei ou öü - poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
ın in un ün
nın nin nun nün
U prvom redu su nastavci koji se dodaju na reč koja se završava suglasnikom a u drugom
redu su nastavci za reč koja se završava samoglasnikom.
Nastavci se stavljaju iza apostrofa.
Tarkan'ın en güzel şarkısı.
12
Tarkanova najlepša pesma.
şarkı - pesma
güzel - lepa
en güzel - najlepša
Kod nas je prevedeno : Šta je skrivila Fatmagul?
Prevod od reči do reči bio bi:
suç - krivica, greška
Benim suçum - moja krivica
Senin suçun - tvoja krivica
Onun suçu - njegova, njena krivica
ne -šta
abi- stariji brat
yenge –snaja
koca – muž, suprug
karı –žena, supruga
Umesto koca i karı može da se kaže i eş (muž, žena)
Rahmi'nin eşi, Mukaddes'in eşi (Rahmijeva žena, Mukadesin muž)
3. Dativ
Označava kretanje ka nečemu.
Kome? Ka čemu? (Gde)
Kime? Nereye?
a ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
a ya na e ye ne
gitmek - ići
Yarın İstanbul'a gidiyorum.
Sutra idem u Istanbul.
Türkiye'ye gidiyorum.
Idem u Tursku.
Türkiye - Turska, zavrašava se samoglasnikom zato se koristi sufiks ye.
Eve gidiyorum.
Idem kući.
Evime gidiyorum. (im prisvojni sufiks, e kretanje ka...)
13
Idem mojoj kući.
Marko nereye gidiyor?
Gde ide Marko?
*Ne može da se kaže gitiyorum.
gitmek, u sadašnjem vremenu (şimdiki zaman) kada je iza t neki samoglasnik t prelazi u d.
To nije uvek slučaj, npr kapatmak – zatvoriti
Ben kapatiyorum – ja zatvaram.
Nastavci na ne se dodaju iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom
(treće lice jednine i množine).
araba - auto, kola
arabama ka mom autu
arabana ka tvom autu
arabasına ka njegovom autu
arabamıza ka našem autu
arabanıza ka vašem autu
arabalarına ka njihovom autu
4. Akuzativ
Koga? Šta?
aı ei ou öü
ı i u ü
görmek - videti
Evi gördüm.
Videla sam kuću. (neku određenu kuću, ne bilo koju)
Bir ev gördüm.
Videla sam kuću. (neku, bilo koju)
Kediyi gördüm.
Videla sam mačku. (određenu, ne bilo koju mačku)
kedi-mačka
kedi-y-i
14
ubacuje se y jer dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga.
Bir kedi gördüm.
Videla sam (jednu) mačku. (bilo koju)
Kada sufiks za padež dodajemo iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom
(treće lice jednine i množine) pre sufiksa za padež ubacuje se slovo n.
Evlerini gördüm.
Video sam njihovu kuću.
ev-leri-n-i
5.Lokativ
Padež za lokaciju, gde se neko, nešto nalazi..
Gde? Gde je?
Nere? Nerede?
a ı o u e i ö ü
da ta nda de te nde
Kitap masada.
Knjiga je na stolu.
kitap - knjiga
masa - sto
Anne nerede? Anne evde.
Gde je majka? Majka je u kući.
Hasan okulda değil.
Hasan nije u školi.
okul - škola
Nastavci ta te kada se reč završava slovima f p ş ç k s t.
(Fe PaŞa ÇoK HaSTa)
Belgrat'ta yaşıyorum.
Živim u Beogradu.
yaşamak - živeti
Sınıfta oturuyorum.
Sedim u učionici.
sınıf - učionica
15
Nastavci nda nde, ako postoje dve imenice onda se drugoj imenici dodaje nastavak.
Dil kursunda.
Na kursu jezika.
Çocuk parkında.
U dečjem parku.
Ben neredeyim? Gde sam ja?
Sen neredesin? Gde si ti?
O nerede? Gde je on?
Biz neredeyiz? Gde smo mi?
Siz neredesiniz? Gde ste vi?
Onlar neredeler? Gde su oni?
Ben okuldayim.
Ja sam u školi.
6. Vokativ
Dozivanje, pozivanje, uzvik, obraćanje nekome.
Ne postoji u turskom. Kada se nekome obraćamo, kada nekoga zovemo, kažemo:
Milan gel - Milane dođi
Hasan gel - Hasane dođi
Abla gel - Sestro dođi
7. Instrumental
S kim? S čim?
a ı o u e i ö ü
la yla le yle
Hasan Ayşe'yle konuşuyor.
Hasan razgovara sa Ajše.
Ayşe, završava se samoglasnikom pa se ubacuje y ispred sufiksa.
Arabalarıyla gidiyoruz.
Idemo sa njihovim kolima.
araba-ları-yla
ile- sa
Hasan ile Ayşe tv seyrediyor.
Hasan gleda tv sa Ajše.
16
8. Ablativ
Od koga? Odakle? Od kada, iz, kroz
Kimden? Nereden?
(u govornom jeziku nereden =nerden)
a ı o u e i ö ü
dan tan ndan den ten nden
evden - iz kuće
evimden - iz moje kuće
Nastavci ndan nden
se dodaju iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom (treće lice jednine i
množine).
evlerinden - iz njihove kuće
ev-leri-nden
dan, den, tan, ten + beri = od (since)
Sabahtan beri yağmur yağıyor.
Od jutros pada kiša.
Još nekoliko primera:
Hasan Türkiye'den geliyor.
Hasan dolazi iz Turske.
gelmek-doći
Ayşe tatılden döndü.
Ajše se vratila sa odmora.
tatıl - odmor
dönmek - vratiti se
Tren tünelden geçiyor.
Voz prolazi kroz tunel.
Lične zamenice se menjaju po padežima.
17
*instrumental: može da se kaže na oba napisana načina.
ben - ja
benim - moj
bana - meni
beni - mene
bende - kod mene
benimle - sa mnom
benden - od mene
Beni seviyor musun?
Da li me voliš?
Gel benimle.
Pođi sa mnom.
E sad, zašto je ovo ovako, ne znam, ali sufiksi za ablativ se koriste i u ovim
rečenicama:
Senden nefret ediyorum.
Mrzim te.
Ne može da se kaže: Seni nefret ediyorum.
Benden neden nefret ediyorsun?
Zašto me mrziš?
Senden nefret etmiyorum.
Ne mrzim te.
Pazartesi'den nefret ediyorum.
Mrzim ponedeljak.
18
Dodavanje sufiksa u skladu sa vokalnom harmonijom.
Koja rečenica je tačna?
1. Sutra idem u Bodrum.
a) Yarın Bodrum'ta gidiyorum.
b) Yarın Bodrum'e gidiyorum.
c) Yarın Bodrum'ya gidiyorum.
d) Yarın Bodrum'a gidiyorum.
2. On živi u Ankari.
a) O Ankara'ya yaşıyor.
b) O Ankara'da yaşıyor.
c) O Ankara'dan yaşıyor.
d) O Ankara'de yaşıyor.
3. Dolazim iz Izmira.
a) İzmir'de geliyorum.
b) İzmir'dan geliyorum.
c) İzmir'e geliyorum.
d) İzmir'den geliyorum.
19
GEÇMIŞ ZAMAN - DI
geçmek - proći
I prošlo vreme se gradi dodavanjem nastavaka na koren glagola.
Nastavci za prošlo vreme su dı di du dü.
glagol + dı di du dü + lični nastavci
Lični nastavci za prošlo vreme nisu isti kao lični nastavci iz prve lekcije:
Ben - m
Sen -n
O - /
Biz - k
Siz - nız niz nuz nüz
Onlar - lar ler
Vokalna harmonija
aı ei ou öü - poslednji samoglasnik u glagolu
dı di du dü
aıou eiou
lar ler
Kada su poslednja slova u korenu glagola: f p ş ç k h s t nastavci su tı ti tu tü.
anlamak - razumeti
anla-dı-m
Ben anladım Razumeo sam
Sen anladın Razumeo si
O anladı Razumeo je
Biz anladık Razumeli smo
Siz anladınız Razumeli ste
Onlar anladılar Razumeli su
sevmek - voleti
Ben sevdim Voleo sam
Sen sevdin Voleo si
O sevdi Voleo je
Biz sevdik Voleli smo
Siz sevdiniz Voleli ste
20
Onlar sevdiler Voleli su
gelmek -doći
Ben geldim Došao sam
Sen geldin Došao si
O geldi Došao je
Biz geldik Došli smo
Siz geldiniz Došli ste
Onlar geldiler Došli su
koşmak - trčati
Ben koştum Trčao sam
Sen koştun Trčao si
O koştu Trčao je
Biz koştuk Trčali smo
Siz koştunuz Trčali ste
Onlar koştular Trčali su
çalışmak - raditiBen çalıştım Radio samSen çalıştın O çalıştıBiz çalıştıkSiz çalıştınızOnlar çalıştınlar
Negacija
glagol + ma me + dı di + nastavci m n / k nız niz lar ler
Nastavci za negaciju su ma me. Po vokalnoj harmoniji iza ma me slede nastavci za prošlo vreme dı di.Znači, u negaciji nemamo nastavke du dü, zato u drugom licu možine (siz-vi) nema nastavaka nuz i nüz.
Vokalna harmonijaa ı ou e i ö ü - poslednji samoglasnik u glagolu ma me
Primeri:anlamakBen anlamadım Nisam razumeoSen anlamadın Nisi razumeoO anlamadı Nije razumeoBiz anlamadık Nismo razumeliSiz anlamadınız Niste razumeliOnlar anlamadılar Nisu razumeli
sevmek Sevmedim Nisam voleoSevmedin Nisi voleo
21
Sevmedi Nije voleoSevmedik Nismo voleliSevmediniz Niste voleliSevmediler Nisu voleli
napomena: nema potrebe da se koriste ben,sen,o,biz,siz,onlar zato što se po nastavku vidi o kojem licu se radi, sevdim, sevmedim, zbog slova m na kraju jasno je da je u pitanju prvo lice jednine. Isto je i u srpskom, ne moramo da kažemo ja nisam voleo, dovoljno je reći nisam voleo.
Upitni oblik
Gradi se veoma jednostavno. Posle pozitivnog oblika dodaju se reči mı mi mu mü (da li)
Ben anladım mı? Da li sam razumeo?Ben sevdim mi? Da li sam voleo?Ben koştum mu? Da li sam trčao?Ben gördüm mü? Da li sam video?
görmek - videti
Tabela ličnih sufiksa za prošlo vremeolmak - biti
zengin - bogat
Zengin oldum - Bio sam bogat
Može i ovako da se kaže: Ben zengindim
Nije potrebno govoriti ben,sen...jer se po sufiksu vidi o kojem licu se radi.
Zengin değildim. Nisam bio bogat.
Zengin miydim? Da li sam bio bogat?
Evdeydik. Bili smo u kući
Evde değildik. Nismo bili u kući
Evde miydik? Da li smo bili u kući?
22
genç - mlad, mlada
Gençtım. Bio sam mlad, bila sam mlada
Genç değildim. Nisam bio mlad
Genç miydim? Da li sam bio mlad?
FPŞÇKHST
posle ovih slova, slovo d prelazi u t pa su lični sufiksi: tım tim tum tüm itd...
Rečenica koja može da vam pomogne da zapamtite ova slova:
fe paša je mnogo bolestan. FePaŞaÇoKHaSTa
GELECEK ZAMAN - BUDUĆE VREME
Buduće vreme se gradi tako što se na koren glagola dodaju nastavci acak, ecek i na njih se zalepe lični sufiksi.
glagol + acak, ecek + lični sufiksi (lični sufiksi, lekcija turski 1)
Vokalna harmonija a ı o u e i ö ü acak ecek
Kada se koren glagola završava suglasnikomk - ğkada lični sufiks počinje samoglasnikom, slovo k u acak ecek se pretvara u ğ.
kapatmak - zatvoritikapat - acağ - ım
Ben kapatacağım Ja ću zatvoriti
Sen kapatacaksın Ti ćeš zatvoriti
O kapatacak On će zatvoriti
Biz kapatacağız Mi ćemo zatvoriti
Siz kapatacaksınız Vi ćete zatvoriti
Onlar kapatacaklar Oni će zatvoriti
gelmek - doći
gel - eceğ - im
23
Ben geleceğim Doći ću
Sen geleceksin Doći ćeš
O gelecek Doći će
Biz geleceğiz Doći ćemo
Siz geleceksiniz Doći ćete
Onlar gelecekler Doći će
t - d
u glagolu gitmek, ako je iza t samoglasnik, t prelazi u d.
gitmek - ići, otići
gid - eceğ - im
Ben gideceğim Otići ću
Sen gideceksin Otići ćeš
O gidecek Otići će
Biz gideceğiz Otići ćemo
Siz gideceksiniz Otići ćete
Onlar gidecekler Otići će
U govornom jeziku kaže se:
Ben gidicem
Biz gidicez
Kada se koren glagola završava samoglasnikom
Dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga pa se ubacuje slovo y između.
aramak - tražiti
ara-y-acağ-ım
Ben arayacağım Ja ću tražiti
Sen arayacaksın Ti ćeš tražiti
O arayacak On će tražiti
Biz arayacağız Mi ćemo tražiti
Siz arayacaksınız Vi ćete tražiti
Onlar arayacaklar Oni će tražiti
söylemek - pričati
söyle-y-eceğ-im
Ben söyleyeceğim Ja ću pričati
Negacija
glagol + ma me + acak, ecek + lični sufiksi
24
a ı o u e i ö ü
ma me
Pošto su sufiksi za negaciju ma me, uvek se ispred acak, ecek ubacuje slovo y.
gelmek
gel-me-y-eceğ-im
Ben gelmeyeceğim Ja neću doći
Sen gelmeyeceksin Ti nećeš doći
O gelmeyecek On neće doći
Biz gelmeyeceğiz Mi nećemo doći
Siz gelmeyeceksiniz Vi nećete doći
Onlar gelmeyecekler Oni neće doći
unutmak - zaboraviti
unut-ma-y-acağ-ım
Ben unutmayacağım Ja neću zaboraviti
Sen unutmayacaksın Ti nećeš zaboraviti
O unutmayacak On neće zaboraviti
Biz unutmayacağız Mi nećemo zaboraviti
Siz unutmayacaksınız Vi nećete zaboraviti
Onlar unutmayacaklar Oni neće zaboraviti
Seni unutmayacağım - Neću te zaboraviti
Upitni oblik
glagol + acak, ecek ...... mı mi + lični sufiksi
gelmekBen gelecek miyim? Da li ću doći?Sen gelecek misin? Da li ćeš doći?O gelecek mi? Da li će doći?Biz gelecek miyiz? Da li ćemo doći?Siz gelecek misiniz? Da li ćete doći?Onlar gelecekler mi? Da li će doći?zengin - bogatolmak - biti
Zengin olacağım. Biću bogat.ol - acağ - ımZengin olmayacağım. Neću biti bogat.ol-ma-y-acağ-ım
25
Zengin olacak mıyım? Da li ću biti bogat?
PRISVOJNI SUFIKS I PADEŽ
işine, evine
iş - posao
işin - njegov posao
işine - ka njegovom poslu ( mi kažemo - na posao)
ev - kuća
evin - njegova kuća
evine - ka njegovoj kući
Padeži
okulda, evde
u školi, u kući (lokativ)
okula
ka školi, u školu (dativ)
Glagoli u sadašnjem vremenu, Şimdiki zaman
gitmek - ići gidiyor, gitmiyor
yemek - jesti yiyor
gelmek - doći geliyor
yapmak - raditi, praviti yapıyor, yapmıyor
okumak - čitati okuyor
dinlemek - slušati dinliyor
oturmak - sedeti oturuyor
resim yapmak - crtati, slikati resim yapıyor
Možda su vas zbunile reči yiyor- on jede, dinliyor- on sluša.
Podsećanje, treća lekcija, slova a,e ispred yor postaju ı i.
yemek - jesti
Ben yiyorum Ja jedem
Sen yiyorsun Ti jedeš
O yiyor On jede
Biz yiyoruz Mi jedemo
Siz yiyorsunuz Vi jedete
Onlar yiyorlar Oni jedu
Ne može da se kaže Ben yeyorum, ben dinleyorum.
yemek je takođe i hrana, jelo
yemek yapmak - praviti jelo, yemek pişirmek - kuvati jelo
26
Novi momenat koji se pojavio u audio lekciji, sufiks dir.
öğretmendir
Rečeno je da treće lice jednine glagola biti nema sufikse.
Nema ih u govornom jeziku. Nije greška ako se sufiks ne koristi. Ipak, ova audio lekcija bi
trebala da prikaže turski jezik sa gramatičkim pravilima i zato je korišćen sufiks dir.
Treće lice jednine, sufiksi za glagol biti: dır dir dur dür.
Ben öğretmenim - Ja sam učitelj
öğretmen-im
učitelj-sam
Sen öğretmensin - Ti si učitelj
öğretmen-sin
učitelj-si
O öğretmen - On je učitelj (u govornom jeziku - On učitelj)
öğretmen-dir
učitelj-je
Nove reči u lekciji:
her- svaki, svakog eng:every
öğle yemeğini - ručak (podnevno jelo)
öğle - podne
hiç -ništa
hiç bir şey - ništa
şey -nešto, stvar
yorgun - umoran
Ben yorgunum, sen yorgunsun, o yorgun(dur)
yalnız - samo
kapalı - zatvoren
resim yapmak - crtati, slikati
Prevod teksta
Gospodin Bariš
Gospodin Bariš ide na posao svakog jutra u 8 sati.
On je nastavnik u školi.
Gospodin Bariš ruča u školi.
Dolazi kući u 6 sati.
Kući ništa ne radi, zato što je veoma umoran.
Samo čita novine, sluša radio.
Gospodin Bariš subotom i nedeljom ne ide u školu,zato što je škola zatvorena.
Subotom i nedeljom on sedi u kući, čita knjige, crta crteže.
27
EV VE DAIRE KUĆA I STAN
ev - kuća tavan arası - potkrovljeçatı - krov bodrum - podrumkiremit - crep pencere - prozor
baca - dimnjak kapı - vrata
duman -dim garaj - garaža
bahçe - bašta
bahçe kapısı - kapija
çit -ograda
çeşme - česma
ip - konopac
mandal - štipaljka
hortum - crevo za zalivanje
avlu - bašta ispred kuće, okružena zidom visine 2m
apartman - zgrada
daire - stan
kat - sprat
zemin kat -suturen, prizemlje
en üst kat - poslednji sprat
asansör - lift
merdiven - stepenice
balkon
teras
Ova zgrada ima deset spratova (ova zgrada je desetospratnica).
Bu apartman on katlı.
U ovoj zgradi ima 40 stanova.
Bu apartmanda kırk daire var.
Svaki sprat ima četiri stana.
Her katta dört daire var.
Eşyalar - nameštaj
Sajt: Ikea Turska
oda - soba, prostorija
Mutfak - kuhinja
buzdolabı - frižider
fırınlı ocak - šporet
28
ocak - plinski šporet
bulaşık makinesi - mašina za pranje sudova
tezgah - element gde je sudopera, radna ploča
mutfak lavabo - sudopera
musluk - slavina, česma
deterjan, sünger
çöp kutusu, çöp kovası - kanta za đubre
Yemek odası - trpezarija
masa - sto
sandalye - stolice
Pribor za jelo
kaşık - kašika
çatal - viljuška
bıçak - nož
bardak - čaša
fincan - šolja
tabak - tanjir
cezve - džezva
çaydanlık - čajnik
tencere - šerpa, lonac
tepsi – poslužavnik
Oturma odası - dnevna soba
oturma grubu, koltuk takımı – garnitura (trosed, dvosed, fotelja)
köşe takımı - ugaona garnitura
kanepe - kauč, kanabe
koltuk - fotelja
sehpa - stočić, klub sto
televizyon sehpası - stočić za TV
şifonyer - komoda sa fijokama
çekmece - fijoka
büfe, vitrin - vitrina (büfe nije bife!)
kitaplık - polica za knjige
tablo - slika
29
avize - luster
plafonyer avize - plafonjera
lamba - lampa
masa lambası - stona lampa
halı - tepih
perde - zavese
şömine - kamin
televizör - televizor
kül tablası - pepeljara
Yatak odası - spavaća soba
karyola- krevet
yatak - dušek (ali i krevet)
yastık
yorgan
çarşaf
battaniye - ćebe
dolap, gardırop - orman
Çalışma odası - radna soba
bilgisayar – kompjuter
çalışma masası - radni sto
çalışma masaları - radni stolovi
bılgısayar masası - sto za kompjuter
Çocuk odası - dečja soba
çocuk karyolası - dečiji krevet
Banyo - kupatilo
Tuvalet - toalet, wc
lavabo
küvet - kada
duş kabin
klozet - wc šolja
sifon - vodokotlić
fayans - pločice
kombi - bojler
çamaşır makinesı – mašina za veš
saç kurutma makinasi - fen za kosu
kurutmak – sušiti
havlu - peškir
peşkır - stara reč, nije više u upotrebi
diş fırçası – četkica za zube
30
diş macunu - pasta za zube
şampuan – šampon
traş köpüğü – pena za brijanje
traşolmak –brijati se
kağit – papir
tuvalet kağidi – toalet papir
Hol, koridor - hodnik
askılık - čiviluk
askı - vešalica
ayna - ogledalo
ütü masası - daska za peglanje
ütü -pegla
31
BROJEVI
sayı - brojsayılar - brojevisaymak - brojati rakam - cifra
0 sıfır1001 binbir
2000 iki bin
10.000 on bin
1.000.000 bir milyon
1.000.000.000 bir milyar
buçuk - polovina, pola
virgül - zarez
1,3 - bir virgül üç
1,5 - bir buçuk
0,5 - sıfır virgül beş ( ovo je izuzetak )
buçuk se koristi i za vreme, tada označava polovinu sata, 30 min.
yarım - polovina, pola, koristi se kao pridev, ne koristi se sa brojevima.
yarım saat - pola sata
yarım ekmek al - kupi pola hleba
Zbirni brojevi
na broj se dodaju prisvojni sufiksi (tabele u lekciji 2), obratite pažnju na vokalnu harmoniju.
32
bir-imiz üç-ümüz
birimiz - jedan od nas
ikimiz - nas dvoje
üçümüz - nas troje
dördümüz - nas četvoro
beşimiz - nas petoro
altımız - nas šestoro
biriniz - jedan od vas
ikiniz - vas dvoje
üçünüz - vas troje
dördünüz - vas četvoro
beşiniz - vas petoro
altınız - vas šestoro
birleri - jedan od njih
ikileri -. njih dvoje
üçleri - njih troje
dörtleri - njih četvoro
beşleri - njih petoro
altıları - njih šestoro
Sadece ikimiz - Samo nas dvoje
U kombinaciji sa padežima
nominativ: ikimiz üçümüz
genitiv: ikimizin üçümüzün
dativ: ikimize üçümüze
akuzativ: ikimizi üçümüzü
lokativ: ikimizde üçümüzde
instrum: ikimizle üçümüzle
ablativ: ikimizden üçümüzden
İkimize biletleri aldım.
Kupio sam karte za nas dvoje.
almak - kupiti
Beşinizi seviyorum, ama onu sevmiyorum.
Vas petoro volim ali njega/nju ne volim.
Ikimizden biri - jedan (neko) od nas dvoje
hepimiz - mi svi
33
hepiniz - vi svi
hepinize selam - pozdrav svima vama
biri, birisi, birileri - neko
Redni brojevi - Sıra sayı
broj - nc - samoglasnik po vokalnoj harmoniji
Ako se broj završava suglasnikom dodaje se odgovarajući samoglasnik ispred nc
birinci - prvi ikinci - drugi üçüncü - treći dördüncü - četvrti dört, t prelazi u d jer je ispred samoglasnikabeşinci - peti altıncı - šesti yedinci - sedmi sekizinci - osmi dokuzuncu - devetionuncu - deseti
yirmi beşinci - dvadeset peti
ellinci - pedeseti
sonuncu - poslednji (son - kraj)
Na šalteru za karte U koliko sati ima voz za Ankaru?Uveče u 21h, ujutru u 08:15.Podnevni nema?Ne gospodine.Molim jednu kartu za jutarnji voz.Uredu gospodine.Koliko košta?700 lira.Izvolite, hiljadu lira.Vaša karta i kusur.Hvala.Nema na čemu.
reči: bilet gişesi - šalter za kartesabah treni için - za jutarnji vozpara üstü - kusur
Tekst je u starim lirama, pre odbacivanja nula. Kurs: 1 evro=2 lire
34
Da su ovo cene sa novim novčanicama, ispalo bi da karta do Ankare košta 350 evra :)
Saat kaç? Koliko je sati
saat - satdakika -minutsaniye – sekundaçeyrek - 15 minuta buçuk - 30 minutaKada se govori vreme reč saat može da se izostavi.07:00 - saat yedi07:05 - yediyi beş geçiyor07:15 - yediyi çeyrek geçiyor07:20 - yediyi yirmi geçiyor07:30 - yedi buçuk07:40 - sekize yirmi var (do osam dvadeset ima) 07:45 - sekize çeyrek var07:55 - sekize beş var 08:00 - sekiz08:05 - sekizi beş geçiyor08:15 - sekizi çeyrek geçiyor08:20 - sekizi yirmi geçiyor08:30 - sekiz buçuk08:40 - dokuza yirmi var 08:45 - dokuza çeyrek var08:55 - dokuza beş var 09:00 - dokuz
Za okrugle sate i pola sata nema nastavaka, u ostalim slučajevima ima.Kada se broj završava samoglasnikom, ubacuje se slovo y pre nastavaka.Do tridesetog minuta na sat se lepe sufiksi za akuzativ. sat + ı, i, u, ü ... minut geçiyora ı ei ou öü - poslednji samoglasnik u broju ı i u ü
Od tridesetog minuta na sat se lepe nastavci za dativ. sat + a, e ... minut var
a ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u broju a e
Saat kaçta? U koliko sati?
Konser saat kaçta? Yarın akşam sekiz buçukta.U koliko sati je koncert?Sutra uveče u 20:30.
35
a ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u broju da ta de te
Nastavci ta te se stavljaju kada se reč/broj završava nekim od slova: f p ş ç k h s t (Fe Paşa ÇoK HaSTa)
birde ikide üçte dörtte beşte altıda yedide sekizde dokuzda onde on birde on ikideçeyrekte buçukta
08:00 - sekizde (u 8 sati) 08:05 - sekizi beş geçe, sekiz beşte (u ovoj varijanti sat nema sufiks već minut) 08:15 - sekizi çeyrek geçe, sekiz çeyrekte, sekiz on beşte 08:20 - sekizi yirmi geçe, sekiz yirmide 08:30 - sekiz buçukta08:40 - dokuza yirmi kala, sekiz kırkta08:45 - dokuza çeyrek kala08:55 - dokuza beş kala 09:00 - dokuzda (u 9 sati)
Do tridesetog minuta:sat + ı i u ü ... minut geçe
Od tridesetog minutasat + a, e ... minut kala
Može da se kaže:08:30 - sabah sekiz buçukta20:30 - akşam sekiz buçukta
Napomena:Nekada vreme govore i ovako:18:20 - on sekiz yirmi 27 - yirmi yedi 51 - elli bir 87 - seksen yedi 104 - yüz dört138 - yüz otuz sekiz 229 - iki yüz yirmi dokuz 300 - üç yüz 1765 - bin yedi yüz altmış beş25.000 - yirmi beş bin3.000.000 - üç milyon 8,52 - sekiz virgül elli iki14,8 - on dört virgül sekiz48,012 - kırk sekiz virgül sıfır on iki104,25 - yüz dört virgül yirmi beş
36
ZAPOVEDNI NAČIN (IMPERATIV)
kaže se zapovedni način, ali, to nije uvek forma naređivanja, to može da bude i savet, preporuka, molba. Evo tabele i par primera.
a ı e i o u ö ü - poslednji samoglasnik u glagolu
Ben, Biz - ne postoji imperativ za prvo lice jednine i množine Sen - nema sufiks, samo se koristi koren glagola (deo ispred mak i mek).O - ima sufiks koji je inače sufiks za sen - ti. Ovo može malo da vas zbuni.Siz - kraći sufiksi se koriste u svakodnevnom govoru, duži sufiksi se koriste u nekom formalnom obraćanju, npr: Molimo vas vežite pojaseve.
kapatmak - zatvoritiKapat ZatvoriKapatsın Neka zatvoriKapatın ZatvoriteKapatsınlar Neka zatvore
gelmek - doćiGel DođiGelsin Neka dođeGelin Dođite (množina i jednina, persiranje)Gelsinler Neka dođu
gitmek - otićiGit Idi,OdlaziGitsin Neka ide, Neka odeGidin Idite, OdlaziteGitsinler Neka idu, Neka odu
Bana bir kahve getir.Donesi mi kafu.Lepše zvuči ako se doda i reč molim - lütfen.getirmek - doneti, poneti
Negacija
37
glagol + ma me + nastavci iz tabele (kolone a ı ei)
Pošto se ma i me završavaju sa a i e, u negaciji se ne koriste sufiksi iz kolona o u öü.
Kapatma Ne zatvarajGitme Ne idi Gelme Ne dolazi
BU ŞU O - POKAZNE ZAMENICE
Bu - ovo (nešto što je blizu, može da se dodirne)Şu - to (nešto što je malo dalje)O - ono (nešto što je daleko)
množina: bunlar, şunlar, onlarprisvojni oblik: bunun, şunun, onun, bunların, şunların, onların
Bu ne? Şu ne? O ne?Šta je ovo? Šta je to? Šta je ono?
Koristi se za stvari i životinje.
Bu ne? Bu bir kitap.Šta je ovo? Ovo je knjiga
Bu kim? Şu kim? O kim?Ko je ovo? Ko je to? Ko je ono?
Koristi se za ljude.
Bu kim? Bu bir yazar.Ko je ovo? Ovo je pisac.yazmak – pisati
ABİLİR - EBİLİR - MOĆI
eng: can, be able, be capable, to know howKada nešto možemo, znamo da radimo, uradimo, napravimo...
glagol + abilir, ebilir + lični sufiksi (kolona ei)
abilir ebilira ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo abilir, ebilir
Lični sufiksi su iz ei kolone zato što se reči abilir i ebilir završavaju slovom i.
38
konuşmak - pričatikonuş-abilir-imBen konuşabilirim Ja mogu da pričamSen konuşabilirsin Ti možeš da pričašO konuşabilir On može da pričaBiz konuşabiliriz Mi možemo da pričamoSiz konuşabilirsiniz Vi možete da pričateOnlar konuşabilirler Oni, one mogu da pričaju
İngilizce konuşabilirim. Ja mogu da pričam engleski. (I can speak english)
gitmek - ići (kada je iza slova t neki samoglasnik, t prelazi u d )gid-ebilir-imBen gidebilirim Ja mogu da idemSen gidebilirsin Ti možeš da idešO gidebilir On može da ideBiz gidebiliriz Mi možemo da idemoSiz gidebilirsiniz Vi možete da ideteOnlar gidebilirler Oni, one mogu da idu
Negacija
glagol + ama, amaz, eme, emez + lični sufiksi (kolone aı ei)
U negaciji nema reči abilir, ebilir. Ben nema sufiks im već je sufiks samo slovo m.Ben, Biz - ama, eme
Sen, O, Siz, Onlar - amaz, emez
ama, amaz eme, emez a ı o u e i ö ü
konuşmakkonuş-ama-mBen konuşamam Ja ne mogu da pričamSen konuşamazsın Ti ne možeš da pričašO konuşamaz On ne može da pričaBiz konuşamayız Mi ne možemo da pričamoSiz konuşamazsınız Vi ne možete da pričateOnlar konuşamazlar Oni, one ne mogu da pričaju
39
Hayvanlar konuşamazlar.Životinje ne mogu da pričaju.
gitmek - ićigid-eme-mBen gidemem Ja ne mogu da idemSen gidemezsin Ti ne možeš da idešO gidemez On ne može da ideBiz gidemeyiz Mi ne možemo da idemoSiz gidemezsiniz Vi ne možete da ideteOnlar gidemezler Oni,one ne mogu da idu
Kada se koren glagola završava samoglasnikom, onda se slovo y ubacuje ispred ama, amaz, eme,emez (poznat razlog, dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga).
yalan söylemek - lagatisöyle-y-eme-mBen yalan söyleyemem Ja ne mogu da lažemSen yalan söyleyemezsin Ti ne možeš da lažešO yalan söyleyemez On ne može da lažeBiz yalan söyleyemeyiz Mi ne možemo da lažemoSiz yalan söyleyemezsiniz Vi ne možete da lažeteOnlar yalan söyleyemezler Oni, one ne mogu da lažu
Upitni oblik
glagol + abilir, ebilir + mi + lični sufiksi ( ei kolona)
mı mi mu mü - da liSada se u upitnom obliku koristi samo mi jer je poslednji samoglasnik u abilir i ebilir slovo i.gitmekBen gidebilir miyim? Da li mogu da idem?Sen gidebilir misin? Da li možeš da ideš?O gidebilir mi? Da li može da ide?Biz gidebilir miyiz? Da li možemo da idemo?Siz gidebilirmisiniz? Da li možete da idete?Onlar gidebilirler mi? Da li mogu da idu?
Satranç oynayabilir misin?Umeš li da igraš šah? (Can you play chess?)oynamak - igratiuçmak - letetikuş - pticaKuşlar uçabilirler.Ptice mogu da lete.Kartal uçabilir.
40
Orao može da leti.Her kuş uçabilir mi?Da li svaka ptica može da leti?Hayır.Ne.Hangi kuşlar uçamazlar?Koje ptice ne mogu da lete?Deve kuşu uçamaz.Noj ne može da leti. deve kuşu - noj lat: Struthio camelus, eng: ostrich
Penguenler uçamazlar.
Pingvini ne mogu da lete.
Kivi uçmak istedi
Kivi je želeo da leti
yapmak, etmek - raditi, uraditi, napraviti...yapabilmek, edebilmek, abilmek, ebilmek - moći raditi, moći uraditi, moći napraviti...yapmak je običan glagol ali i pomoćni glagol (yemek yapmak - napraviti jelo) etmek je pomoćni glagol (dans etmek -igrati).
GENIŞ ZAMAN- SADAŠNJE VREME
(ako znate engleski razlika između geniş i şimdiki zamana će vam biti lako razumljiva, pogledajte kraj lekcije)
geniş - širokovo sadašnje vreme se koristi za radnje koje se ponavljaju: svakog dana - her gün, svake nedelje - her hafta, svakog jutra, meseca, godine...Ide uz reči: uvek - her zaman često - sık sıkponekad - bazennikad - aslauglavnom - genellikle
Her gün süt içerim.Svakog dana pijem mleko.içmek - piti
Genellikle işe otobüsle giderim ama bazen yürürüm.
41
Uglavnom idem autobusom na posao ali ponekad hodam (idem peške).yürümek - hodati
Geniş zaman može da se koristi i za događaje koji će se desiti u budućnosti ( i u srpskom imamo tu varijantu).Na kraju razgovora, kada se pozdravljaju Turci kažu: Görüşürüz. Vidimo se.görüşmek - videti se, sastati, se, naći seI mi se nekada tako pozdravljamo, ne kažemo videćemo se, već kažemo, vidimo se.
Evo još jednog primera gde se sadašnje vreme koristi za nešto što će se desiti u budućnosti:Sınav yarın 10'da başlar.Ispit počinje sutra u 10. U ovom sadašnjem vremenu postoje četiri grupe glagola:
1) Jednosložni glagoli čiji se koren završava samoglasnikom. glagol + r + lični sufiksi
okumak - čitati oku -r-um Ben okurum Ja čitam (I read) Sen okursun Ti čitaš O okur On čita Biz okuruz Mi čitamo Siz okursunuz Vi čitate Onlar okurlar Oni,one čitaju
2) Jednosložni glagoli čiji se koren završava suglasnikom. glagol + ar, er + lični sufiksi
ar er a ı o u e i ö ü
bakmak - gledati bak-ar-ım Ben bakarım Ja gledam Sen bakarsın Ti gledaš O bakar On gleda Biz bakarız Mi gledamo Siz bakarsınız Vi gledate
42
Onlar bakarlar Oni gledaju koşmak - trčati Biz her sabah koşarız. Mi trčimo svako jutro. yapmak - raditi (eng: to do) Ne yaparsın? Ne yapıyorsun? (şim.zam) Šta radiš? Šta sada radiš? Şoför ne yapar? Şoför araba sürer. Šta radi vozač? Vozač vozi kola. sürmek- voziti
Za očekivati je da će glagol görmek - videti imati ovakav oblik: Ben görerim Ali, nije tako! Idemo na treću grupu glagola :)
3) Jednosložni glagoli čiji se koren završava slovima l, r, n. glagol + ır ir ur ür + lični sufiksi
ır ir ur ür a ı e i o u ö ü
Ovo ne važi za sve glagole čiji se koren završava slovima l, r, n. Ima ukupno 13 ovakvih glagola:
almak - kupovati bilmek - znati bulmak - naći gelmek - doći kalmak - ostati olmak - biti ölmek - umreti durmak - stati görmek - videti varmak - stići (negde) vermek - dati vurmak - kucati, lupati, pucati sanmak-misliti almak- kupovati al-ır -ım
43
Ben alırım Ja kupujem Sen alırsın Ti kupuješ O alır On kupuje Biz alırız Mi kupujemo Siz alırsınız Vi kupujete Onlar alırlar Oni kupuju
görmek - videti, gledati gör-ür-üm Ben görürüm Ja vidim Sen görürsün Ti vidiš O görür On vidi Biz görürüz Mi vidimo Siz görürsünüz Vi vidite Onlar görürler Oni vide Sık sık rüya görürüm. Često sanjam. rüya görmek - sanjati (videti san) sık sık - često
4) Višesložni glagoli Ako se koren glagola završava samoglasnikom: r + lični sufiksi Ako se koren glagola završava suglasnikom: ır ir ur ür + lični sufiksi yaşamak - živeti yaşa-r-ım Ben yaşarım Ja živim Sen yaşarsın Ti živis O yaşar On živi Biz yaşarız Mi živimo Siz yaşarsınız Vi živite Onlar yaşarlar Oni žive
Nerede yaşarsın? Belgrat'ta yaşarım. Gde živiš? Živim u Beogradu. horlamak - hrkati horla-r-ım Ben horlarım Ja hrčem
çalışmak - raditi (eng: to work) çalış-ır-ım Ben çalışırım Ja radim Sen çalışırsın Ti radiš O çalışır On radi
44
Biz çalışırız Mi radimo Siz çalışırsınız Vi radite Onlar çalışırlar Oni rade
göndermek - slati, poslati gönder-ir-im Ben gönderirim Ja šaljem
Negacija
glagol + ma, maz, me, mez + lični sufiksi (kolone aı ei)
Ben nema sufiks im već je sufiks samo slovo m.Ben, Biz - ma, meSen, O, Siz, Onlar - maz, mez
ma maz me mez a ı o u e i ö ü
gitmek-ićigit-me-mBen gitmem Ja ne idem (I don't go)Sen gitmezsin Ti ne idešO gitmez On ne ideBiz gitmeyiz Mi ne idemoSiz gitmezsiniz Vi ne ideteOnlar gitmezler Oni ne idu
O bira içmez.On ne pije pivo.içmek - piti
Primećujete da vam je ova negacija nekako poznata...to je zato što liči na negaciju odmoći. Razlika je samo u jednom slovu i na osnovu toga postoji razlika u rečenicama.Primer:Ben ingilizce konuşamam - Ja ne mogu da pričam engleski (abilir ebilir)Ben ingilizce konuşmam - Ja ne pričam engleski (geniş zaman)
Upitni oblik
glagol + r, ar, er, ır, ir, ur, ür ..... mı mi mu mü + lični sufiksi
okumak - čitatioku-r mu-y-um
45
Ben okur muyum? Da li ja čitam?Sen okur musun? Da li ti čitaš?O okur mu? Da li on čita?Biz okur muyuz? Da li mi čitamo?Siz okur musunuz? Da li vi čitate?Onlar okurlar mı? Da li oni čitaju
Onlar, lični sufiks ide uz glagol.Još jednom da napomenem, nema potrebe da se govori ben, sen,o, biz, siz onlar, zato što je iz sufiksa jasno o kojem licu se govori. I u srpskom ne mora da se kaže ja, ti...
Gazete okur musun?Evet, her gün okurum. Sen?Hayır, gazete okumam.
Da li čitaš novine?Da, svakog dana čitam. Ti?Ne, ne čitam novine.
Gramatički bi bilo ispravnije reći gazete'yi... ali, u govoru nekada nema sufiksa za padež.( u ovom slučaju akuzativ -koga,šta).
Turci nekada koriste şidiki zaman i kada bi po gramatici trebalo koristiti geniş zaman, pa tako uz reči her gün, her hafta... može da stoji glagol u şimdiki zamanu.Gore napisan dijalog može da se odvija i korišćenjem şimdiki zamana.Gazete okuyor musun?
GEÇMIŞ ZAMAN - MIŞ- PROŠLO VREME Ovo je poslednje vreme od pet glavnih vremena koja postoje u turskom jeziku. Ovaj oblik prošlog vremena lako ćete prepoznati u govoru jer ima specifičan nastavak miş.E sad, kada se koristi ovo "pripovedačko" vreme... Koristi se kada se priča o nečemu što nismo videli ili čuli lično pa prenosimo šta smo čuli od drugih, ili šta smo pročitali u novinama, videli na televiziji. Koristi se i kada pričamo o nečemu ali nismo sasvim sigurni da li je tako bilo. Znači, pretpostavlja se da je nešto bilo, da je neko nešto rekao, uradio...ali, može da postoji dilema, sumnja...
glagol + mış miş muş müş + lični sufiksi
gitmek - ići, otićiBen gitmişim Otišao sam, valjda, verovatno Sen gitmişsin Otišao si, valjda, verovatno
46
O gitmiş Otišao je, otišla je, valjda, verovatnoBiz gitmişizSiz gitmişsinizOnlar gitmişler
U prvom licu ovo deluje malo apsurdno jer valjda znamo šta smo radili, uradili, ali, ovaj oblik se koristi u slučaju kad nismo sasvim sigurni da smo to nešto uradili. Kada nas neko podseti da smo to nešto uradili, onda to kažemo u običnom prošlom vremenu.To bi bilo nešto u ovom stilu: Da li si u ponedeljak otišao kod Marka posle škole?Otišao sam. (gitmişim, nisi sasvim siguran, prisećaš se)Marko mi je rekao da si bio kod njega..
Kazim: Merhaba. Nasilsin?Sedef: Iyiyim, sen?Kazim: Ben de iyiyim sağol.Sedef: Ali neden gelmedi?Kazim: Onu aradım, annesiyle konuştum. Okula gitmiş.Sedef: Ama bugün cumartesi?!Kazim: Çarşamba gunü okulda yangın çıktı ve ders yoktu.Sedef: Vay, inanamıyorum! Yangın neden çıktı?Kazim: Yangın elektrik kontağından çıkmış.
Beş dakika sonra...
Sedef: Bugün hava çok soğuk.Kazim: Ali'nin ablası hastaymış.Sedef: Nerden biliyorsun?Kazim: Nurcan teyze dedi.
yangın - požarçıkmak - izaćiyangın çıkmak - izbijanje požaravay - oh! (eng: wow!) inanmak - verovatiinanmıyorum - ne verujeminanamıyorum - ne mogu da verujemhastaymış - bolesna je (rečeno je u prošlom vremenu a odnosi se na sadašnje)Nurcan teyze - Ali'nin annesidemek - reći
Kazim je pričao sa Alijevom majkom, to je činjenica, on je pričao i zato je to izrečenou običnom prošlom vremenu koje ima sufikse - dı di du dü - konuştumpodsećanje, lekcija 5
47
kada su poslednja slova u korenu glagola f p ş ç k h s t, nastavci su tı ti tu tü. Verovatnoća je velika da je Ali otišao u školu, ali, ko zna, možda i nije...možda je njegovamajka slagala, možda je Ali slagao majku... zato nije rečeno gitti već gitmiş.U Alijevoj školi je u sredu izbio požar, to je činjenica, yangın çıktı.Kažu da je požar izbio zbog električnih instalacija, da li baš zato? Zato je yangın çıkmış.
Evo još jednog primera sa glagolom çıkmak:
Kerem evden çıktı mı? Da li je Kerem izašao iz kuće?Evet, çıktı.Izašao je. (lično si video da je izašao iz kuće)Evet çıkmış.Izašao je. (nisi video momenat kada je Kerem izašao ali pretpostavljaš da je izašao jer ga nema u kući).
Zeynep Ali’den ayrılmış.Zejnep je raskinula sa Alijem (razišla se od Alija).
ayrılmak - razići se, razdvojiti se, rastati se,Priča se da su se razišli, ali, da li je stvarno tako ili je ogovaranje u pitanju...
Negacija
glagol + ma me + mış miş + lični sufiksi
okumak - čitatiBen okumamışım Nisam čitaoSen okumamışsın Nisi čitaoO okumamış Nije čitao
Upitni oblik
glagol + mış miş muş müş .... mı mi mu mü + lični sufiksi
okumak Ben okumuş muyum? Da li sam čitao?Sen okumuş musun? Da li si čitao? O okumuş mu? Da li je čitao?
Tek yönüm sendin izini kaybettimBir iz bir yön olmadan düştüm yollaraBir sağa çarptım, bir sola çarptımSavruldukça savruldum hep çıkmazlara
48
Çınladıkça adın kulağımı kapattımBir son veremedim içimdeki tiz çığlıklaraHep sendeydi aklım, bedeni aldattımSavruldukça savruldum koldan kollara
Bakmadı gitti dönmedi bile arkasınaEğdim boynumu çaresizce galip gelen gururuma of
Duydum ellere yarmışyerini yeller almış çoktanBense kendimi salmışyüreğini yaralar sarmış yoktanBir kızı bir oğlu varmışkendi hayatına dalmışEn acısı da beni hatırlamamış unutmuş çoktan.
hatırlamak - sećati seO hatırlamamış - Ne seća se (ne može se garantovati da se ne seća, možda se i seća)
unutmak - zaboravitiunut-muş-um Ben unutmuşum - Zaboravio sam, verovatno Sen unutmuşsun - Zaboravio siO unutmuş - Zaboravio je, zaboravila je, verovatno
Beni unutmuş - Zaboravila me jeOn tako misli, tako je čuo, ali to možda nije tačno.
DÜNYA- MAVI GEZEGEN
Reč dünya ima dva značenja:dünya - svet Dünya - Planeta Zemlja Mavi gezegen - plava planeta
Büyük patlama - veliki prasak
uzay - kosmos, svemirUzay ne kadar büyük?Koliki je velik svemir?
Güneş sistemi ve gezegenlerSunčev sistem i planeteMerkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün (Pluton se više ne ubraja u planete)
güneş - suncekamer, ay - mesecyıldız - zvezdayıldızlar - zvezdegök – nebo
49
Dünya haritasıharita - mapa
Kıtalar ve okyanuslar kıta - kontinentokyanus - okean
kıtalar: Avrupa, Asya, Amerika, Afrika, Avustralya, Antarktika
okyanuslar: Büyük okyanus, Pasifik - Tihi okean, Pacifik Atlas okyanusu, Atlantik - Atlantski okeanHint okyanusu -Indijski okean
Kuzey buz okyanusu, Arktik okyanusu - Severni ledeni okean, Arktički okean Güney okyanusu - Južni okean (severni i južni okean se po nekim podelama ne smatraju zasebnim okeanima)
kuzey kutbu - severni polgüney kutbu - južni polkutup - pol
ada - ostrvo deniz - morenehir - rekagöl - jezerodağ - planinaçöl - pustinja
Dünya'nın en büyük adası - GrönlandNajveće svetsko ostrvo - Grenland
Dünya'nın en uzun nehirleri - Nil ve Amazon Najduže reke na svetu - Nil i Amazon
Dünya'nın en büyük gölü - Hazar gölü, Hazar deniziNajveće svetsko jezero - Kaspijsko jezero-more
Dünya'nın en derin gölü - Baykal gölü Najdublje jezero na svetu - Bajkalsko jezeroEn büyük derinlik - 1637m (najveća dubina)
Dünya'nın en yüksek dağı - Everest Dağı, 8848mNajviša planina na svetu - Mont Everest
Dünya'nın en büyük çölü - Sahra çölü, Büyük SahraNajveća pustinja sveta - Sahara
Komparacija prideva
pozitiv komparativ superlativgüzel daha güzel en güzel
50
büyük daha büyük en büyük
Kada se nešto poredi (komparativ) dodaje se dan, den.Lepši, veći...od koga, čega...
Sedef Leyla'dan daha güzel.Sedef je lepša od Lejle.
Sedef en güzel kız.Sedef je najlepša devojka.
Dünya'nın en güzel plajları. Najlepše plaže sveta.
doğa - priroda insan, insanlar - čovek, ljudibitki, bitkiler - biljka, biljkehayvan, hayvanlar - životinja, životinje
İNSANLAR - LJUDI insan - čovekerkek - muškarackadın - ženabebek - beba çocuk - deteoğlan, erkek çocuk - dečakkız - devojčica, devojka
genç - mladyaşlı - star iyi - dobarkötü - loš zeki, akıllı - pametanaptal, salak, beyinsiz, mal - glup, tupav zayıf - mršavşişman - debeouzun - visokkısa - nizak
güzel - lep (za žene)yakışıklı - lep, zgodan ( za muškarce)çirkin - ružan
davranış - ponašanjekarakter - karakter
mutlu - srećanmutsuz - nesrećanneşeli - veseoüzgün - tužansinirli - nervozan
51
kızgın - ljutkıskanç - ljubomoran
gerizekalı - idiot, moronSen bir gerizekalısın. Ti si idiot. deli, çılgın - ludSen deli misin? Da li si lud? Are you crazy?
Vücut
vücut - telovücudumuz - naše telocan - dušaruh - duh
52
kafa, baş - glavayüz - licesaç - kosaalın - čelogöz - okogözler - oči kaş - obrvakirpik - trepavicagöz bebeği - zenica burun - nos kulak - uho ağız - ustadudak - usnadiş - zubdil -jezikyanak - obrazçene - brada chinbıyık - brkovi sakal - brada beard
boyun - vrat sırt - leđaomuz - rame karın - stomakkol - ruka kalça - kuk dirsek - lakat popo - zadnjicael - šaka bacak - noga parmak - prst diz - koleno baş parmak - palac ayak - stopalo tırnak - nokat topuk - peta gögüs - grudi ayak parmakları - nožni prsti
kara gözlü - crnookgözluk - naočare
53
İnsan anatomisi
deri - kožaiskelet - skelet kemik - kostkafatası - lobanjaomurga - kičmaomur - pršljen kaslar - mišići
beyin - mozakkalp - srceakciğerler - plućasağ akciğer - desno plućno krilo sol akciğer - levo plućno krilomide - želudackaraciğer - jetrasafra kesesi - žučpankreas - pankreasbağırsak - crevoince bağırsak - tanko crevokalın bağırsak - debelo crevoböbrek - bubregmesane, idrar kesesi - bešikarahim - matericarahim boynu - grlić materice
Sırtınız mı ağrıyor?Da li vas bole leđa? Sırtım ağrıyor.Bole me leđa.
evlenmek - udati se, oženiti se bekar - slobodan, neoženjen, neudata singleevli - oženjen, udata
54
boşanmak - razvesti seboşanmış - razveden, razvedena
BITKILER - BILJKE
bitki - biljkakök - korengövde - stabloyaprak - listçiçek - cvet çimen - travaağaç -drvoorman - šuma
Amazon yağmur ormanlarıAmazonska kišna šumaAmazon rainforestoksijen - kiseonik
Yaprak döken ağaçlar - listopadno drvećemeşe- hrastkayın - bukvaıhlamur - lipa huş - breza akçaağaç - javorçınar - platan akasya - bagremkavak - topola
Yaprak dökmeyen ağaçlar - zimzeleno drveće İğne yapraklı ağaçlar, ibreli ağaçlar - četinarsko drvećeiğne yapraklılar, ibreliler - četinariiğne - iglagöknar, köknar - jelkaladin - smrekaçam - borkaraçam - crni borsarıçam - beli borservi - tujadefne - lovor (nije četinar ali je zimzelena biljka)
55
MEYVELER - VOĆE
56
ceviz - orahfındık - lešnikbadem - badem fıstık - pistaćyer fıstığı - kikiriki kestane - kesten hindistan cevizi – kokos
SEBZELER - POVRĆE
karpuz - lubenica kavun - dinja
57
buğday - pšenica mısır - kukuruz şeker pancarı - šećerna repa Buğday ekmeği - pšenični hleb
58
HAYVANLAR - ŽIVOTINJE
hayvan - životinja yavru - mladunac etçiller - mesojedi otçullar - biljojedi hem etçil hem otçul hayvanlar - svaštojediomurgalılar - kičmenjacimemeliler - sisarikuşlar - pticesürüngenler - gmizavcibalıklar - ribeamfibiler - vodozemci
evcil hayvanlar - domaće životinjeköpek - pasyavru köpek - štenekedi - mačkaat - konjinek - kravakoyun - ovca kuzu - jagnjekeçi - kozadomuz - svinjadomuzcuk - praseeşek - magarac
tavuk - kokoška horoz - petaocivciv - pile hindi - ćurka ördek - patka kaz - guska
kurt - vukayı - medved tilki - lisicageyik - jelentavşan - zeckirpi - jež
fil - slonzürafa - žirafadeve - kamilamaymun - majmunşempanze - šimpanzagoril - gorila orangutan - orangutan su aygırı - nilski konj
59
kanguru - kengur
kemiriciler - glodarisincap - vevericakunduz - dabarçinçilla - činčila hamster, cırlak sıçan - hrčakfare - mišsıçan - pacov
Büyük kediler - velike mačke aslan - laverkek aslan - lav mužjakdişi aslan - lavicakaplan - tigar
kuşlar - pticeKuşadası - ostrvo ptica güvercin - golub(ostrvo/poluostrvo u Kušadasiju na turskom se zove Güvercin adası)
kartal - oraobaykuş - sovakuğu - labudpapağan - papagajkarga - vrana
sürüngenler - gmizavci yılan - zmijakertenkele - guštertimsah - krokodilkaplumbağa - kornjača
amfibiler - vodozemcikurbağa - žabasemender - daždevnjak
Deniz hayvanları - morske zivotinjebalık - ribabalina - kitmavi balina - plavi kitkatil balina - kit ubica (orka)yunus - delfin köpek balığı - ajkulabüyük beyaz köpek balığı - velika bela ajkuladeniz yıldızı - morska zvezdamidye - školjkadeniz anası - meduza ...
omurgasızlar - beskičmenjaci
60
böcekler - insektiarı - pčelayaban arisı - osasarıca, eşek arısı - stršljen bombus - bumbaruğur böceği - buba marasinek - muva sivri sinek - komarackelebek - leptirakrep - škorpijaörümcek - pauk karınca - mravsalyangoz - pužsolucan - glista, crv
NERELI NEREDE YER EDATLARI - ODAKLE GDE PRILOZI ZA MESTO
Nereliodakle Nerelisin?Odakle si?
imenica + lı li lu lü + lični sufiksi
Ben nereliyim? Odakle samSen nerelisin? Odakle siO nereli? Odakle jeBiz nereliyiz? Odakle smoSiz nerelisiniz? Odakle steOnlar nereliler? Odakle su
TürkiyeBen Türkiyeliyim Ja sam iz TurskeSen Türkiyelisin Ti si iz TurskeO Türkiyeli On je iz TurskeBiz Türkiyeliyiz Mi smo iz TurskeSiz Türkiyelisiniz Vi ste iz TurskeOnlar Türkiyeliler Oni su iz Turske
Ben Türkiyeliyim. Sen nerelisin?Ben İngiltereliyim.Ja sam iz Turske. Odakle si ti?Ja sam iz Engleske.
61
Ben Belgratlıyım.Ja sam iz Beograda.
Kada pitamo nekoga odakle je, može da se koristi i reč nereden.
Neredenodakle
Neredensin (nerdensin)?Odakle si?
Ben Türkiye'denim. Ja sam iz Turske. Ben İngiltere'denim. Ja sam iz Engleske.Ben Amerika'danım.Ja sam iz Amerike.
Neredegde
Ben neredeyim? Gde sam ja?Sen neredesin? Gde si ti?O nerede? Gde je on?Biz neredeyiz? Gde smo mi?Siz neredesiniz? Gde ste vi?Onlar neredeler? Gde su oni?
Razgovor preko mobilnog: Selam, neredesin?Evdeyim. Ne yapıyorsun?Hiç, oturuyorum. Sen?Ben de evde oturuyorum.
Zdravo, gde si?U kući sam. Šta radiš?Ništa, sedim. Ti?I ja sedim u kući.
ben de - i ja, i meni, i meni takođe
Glagoli oturmak i yaşamakoturmak - sedeti, stanovati negde
62
yaşamak - živeti, živeti negde
İzmir'de yaşıyorum.Živim u Izmiru.İzmir'de oturuyorum.Stanujem u Izmiru.
Znači, kada je značenje - stanovati, svejedno je koji će se od ova dva glagola upotrebiti.
Sedef nerede yaşıyor?Sedef İstanbul'da yaşıyor.Gde živi Sedef?Sedef živi u Istanbulu.
YER EDATLARI - PRILOZI ZA MESTO
edat - prilogedatlar – prilozi
üstünde - naaltında - ispodüzerinde - iznad, nayanında - poredarkasında - izaönünde - ispredyakın, yakınında - blizuarasında - izmeđuortasında - u sredini nečega (npr. u sredini prostorije)karşısında - naspramköşesinde - u ćošku (köşe - ćošak)içinde - u , unutradışında - napolju, izvan
napomena: kada je nešto na nečemu, u govoru ne prave razliku između üstünde i üzerinde.
imenica + ın in un ün ..... lokacija + lični sufiksi nın nin nun nün
aı ei ou öüın nın in nin un nun ün nün masa - stoPored stola. Masanın yanında.
63
Ti si pored stola.Sen masanın yanındasın.
ağaç - drvo Ispod drveta.Ağacın altında. (kada je ispred samoglasnika ç --> c)
Ti si ispod drveta.Sen ağacın altındasın. sinema - bioskopIspred bioskopa.Sinemanın önünde.
Mi smo ispred bioskopa.Biz sinemanın önündeyiz.önünde-y-iz
ev - kućaPas je ispred kuće.Köpek evin önünde.
Knjiga je na stolu.Može da se kaže na tri načina:Kitap masada. Kitap masanın üstünde. Kitap masanın üzerinde.
yıldız - zvezdayıldızlar - zvezde Ispod zvezda. Yıldızların altında.
YEMEK- HRANA
Turska kuhinja je prilično opširna tema, ovo je lekcija o hrani uopšteno. Čisto da napomenem, Turska je raj za vegetarijance.yemek - jelo, hranayemek - jestiiçmek - piti
kahvaltı - doručaköğle yemeği - ručakakşam yemeği - večera
yemek yapmak - pripremati jeloyemek pişirmek - kuvati jelo
64
sebzeli yemekler - jela sa povrćem, vegetarijanska hranaetli yemekler - jela sa mesomçabuk hazırlanan yemekler - brza hrana
su - vodaekmek - hlebyağ - uljezeytinyağı - maslinovo uljezeytin - maslina yumurta - jajepirinç - pirinač (riža)
bal - medreçel - džemmarmelat - marmeladakuşburnu reçeli - džem od šipka kuşburnu marmelatı - marmelada od šipkamargarine - margarinmayonez - majonez
süt ürünleri - mlečni proizvodisüt - mlekokeçi sütü - kozje mlekopeynir - sirkaymaktereyağı - puter (maslac)
yoğurtReč yoğurt je turskog porekla. Ono što Turci zovu yoğurt kod nas je kiselo mleko.ayranje tečan, podseća na naš jogurt, meša se sa hladnom vodom, obično se doda i so.
Kuvana jelaZa nazive kuvanih jela potrebno je da znate nazive povrća
dolmak - napuniti, popunitidolma - reč dolma se odnosi na jelo gde je nešto napunjeno, sa mesom, bez mesa.punjene paprike, punjene tikvice, punjen patlidžan...biber dolma - punjena paprikabiber - paprika Na slici: etli kabak dolması - punjena tikvica (fil sa mesom)
sarmak - uviti, zavitisarma od listova grožđa, kupusayaprak sarma - sarma od lista vinove lozeyaprak - list
Yaprak sarma nasıl yapılır?
et - meso
65
tavuk eti, piliç eti - piletinacivciv - pilence, malo žutopiliç - kad poraste piletavuk - kokoškadana eti - teletinasığır eti - govedinadomuz eti - prasetinakoyun eti - ovčetinakuzu eti - jagnjetinakeçi eti - kozje mesobalık eti, balık - riba
Začinituz - soşeker - šećertoz biber - mlevena paprika (aleva paprika)karabiber - bibertarçın - cimetkimyon - kimzencefil - đumbirsoya sosumaydanoz - peršunbir demet maydanoz - vezica peršuna
Tatlılar - slatkišiçikolatapasta - tortakek - kolačçikolatalı pastalar ve kekler - čokoladne torte i kolačimeyveli pastalar ve kekler - voćne torte i kolačibaklava, kurabiyedondurma - sladoledsütlaç = süt + pirinç (sutlijaš)
İçecekler - PićaAlkolsüz içecekler - bezalkoholna pića sıcak içecekler - topla pića kahve - kafaTürk kahvesi cappucinoespressonescafenescafe sütlü - nes sa mlekomçay - čaj od biljke čajbitki çay - biljni čaj (nana, šipak, kamilica...)sıcak çikolata - topla čokolada
soğuk içecekler - hladna pićameyve suyu - soklimonata - limunada
66
Alkollü içecekler (içki) - alkoholna pićaalkol - alkoholbira - pivorakı şarap - vinokırmızı şarap - crveno/crnobeyaz şarap - belopembe şarap - rozeviski, rom, gin, brendi, likör, votka, şampanya, kokteyl
Spremanje hranemangal, ızgara,barbekü - roštiljelektrikli mangal,elektrikli ızgara - električni roštiljtost makinesisoymak - ljuštitidoğramak - sećitartmak - izmeritikarıştırmak - mešatikızartmak - pržitibölmek - preseći na pola, prepolovititatmak - probatiısırmak - gristi, zagristiçiğnemek - žvakati
Lokanta - restoranyemek listesi, yemek menüsü, menüiçecek menüsütatlı menüfiyat listesi - cenovnikhesap - račungarson - konobarafiyet olsun - prijatnoŞerefe! Živeli!
Kada zovete konobara:Garson, bakar mısınız. Yemek listesi lütfen.
Türk mutfağı Turska kuhinja
yemek tarifleri - receptitarif - receptmalzemeler - sastojciyapılışı - priprema
67
