192
1

K A L I T I M

  • Upload
    thora

  • View
    76

  • Download
    5

Embed Size (px)

DESCRIPTION

K A L I T I M. 1.Kalıtım. 2.Mendel Kanunu. 3.Olasılık Hesapları. 4.Çevrenin Kalıtıma Etkisi. K A L I T I M. Bitki olsun, hayvan olsun bütün canlılar, döllenmiş yumurta hücresinin bölünerek çoğalmasından oluşmuştur. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: K A L I T I M

11

Page 2: K A L I T I M

22

Page 3: K A L I T I M

33

Bitki olsun, hayvan olsun bütün canlılar, döllenmiş yumurta hücresinin bölünerek çoğalmasından oluşmuştur.

Bu hücre gelişmesinin sonunda, kendi türünün özelliklerini taşıyan yeni bir canlı oluşmuştur. Bu canlı, ana, baba veya büyükana, büyük babalarına,hatta daha eski atalarına benzer.

Page 4: K A L I T I M

44

Bir canlının ana,baba veya daha büyük ana babalarından birine benzemesine; yani ana baba karakterlerinin yavrularına aktarılmasına KALITIM ( Genetik ) denir.

Page 5: K A L I T I M

55

İnsanda kalıtım, bir takım fiziksel ve ruhsal görünüşlerle ortaya çıkar.

* Saç rengi, göz rengi, dil yuvarlaması, altı parmaklık, vücudun genel yapısı.

* Kalıtım hastalıkları vb.

NOT :

Kalıtımla ilgili kuralları MENDEL ortaya koymuştur.

Page 6: K A L I T I M

66

KALITIM ( GENETİK )

Ana ve babadaki karakterlerin yavruya aktarılmasına KALITIM denir. Karakterler yavruya üreme ile aktarılır. Eşeysiz ürem ile ata canlının karakteri aynen aktarıldığından gen yapısı aynı canlılar elde edilir.

Page 7: K A L I T I M

77

KALITIMLA İLGİLİ TANIMLAR•GENOTİP : Bir canlının genlerinin toplamıdır. Genlerin sembolle gösterilmesidir.

•Örnek:

•SS = Sarı ,

•ss = Yeşil ,

•UU = Yuvarlak,

•uu = Buruşuk

Page 8: K A L I T I M

88

KALITIMLA İLGİLİ TANIMLAR

* FENOTİP : Bir ferdin, belli bir karakter bakımından görünüşüne ( dış görünüşüne ) o ferdin Fenotopisi denir. Fenotopi canlının özelliğini belirtir.

Örnek : Sarı-Yeşil , Uzun- Kısa , Yuvarlak-Buruşuk

Page 9: K A L I T I M

99

* GEN :

Karakterin aktarılmasını sağlayan, kromozomlar üzerinde bulunan birimlerdir. Canlının fenotopisinin oluşmasında gen yapısı ve çevre etkilidir.

Page 10: K A L I T I M

1010

* DOMİNANT GEN: ( Baskın Gen ) : Fenotipte etkisini her zaman gösteren gendir. Büyük harfle gösterilir. ( A, B, K,U, S ... )

* RESESİF GEN ( Çekinik Gen ) : Etkisini gösterebilmesi için homozigot ( arı döl ) olması gerekir. Küçük harflerle gösterilir. ( a,b,u,k,s ... )

Page 11: K A L I T I M

1111

HOMOZİGOT ( Arı döl )

İki geninde aynı olmasıdır.

Örnek :

AA Arı döl baskın

aa Arı döl çekinik

Page 12: K A L I T I M

1212

HETEROZİGOT ( Melez döl ) :

İki genden birinin dominant diğerinin resesif olmasıdır.Böyle durumda canlı baskın gen görünümünde olur.

Örnek : Aa Melez baskın

Ss “ “

Kk “ “

Uu “ “

Page 13: K A L I T I M

1313

Page 14: K A L I T I M

1414

MENDEL ‘İN ÇALIŞMALARI

Kalıtımla ilgili ilk kuralları, Mendel ortaya koymuştur.

Mendel, kalıtımla ilgili çalışmalarını bezelyeler üzerinde yapmıştır.

Mendel, ana ve baba karakterlerinin oğul döllere nasıl geçtiğini, birinci (F1dölü ) ve ikinci (F2 dölü ) döllerde oluşan bireylerin oranlarını ve her karakterin tamamen bağımsız olduğunu bulmuştur.

Page 15: K A L I T I M

1515

Sarı tohumlu bezelyeleri arka arkaya tozlaştırarak bir çok döl elde etti.Bütün fertlerin incelenen özelliği yönünden birbirine çok benzediğini görüp ARI (saf) döl elde etti.

Page 16: K A L I T I M

1616

Bir hayvanda veya bitkide iki gen birbirine tamamen benziyorsa bunlara Arı döl denir.

Örnek : Ana ve babasından sarı renk gen almış olan ve sarı renkte çiçekler veren bir bitki, arı döldür. Ana ve babasından yalnız sarı veya yalnız yeşil renk geni almış döllere HOMOZİGOT, farklı renk almış olan döllere HETOROZİGOT adı verilir.

Page 17: K A L I T I M

1717

Mendel, elde ettiği arı döl olan sarı tohumlu bezelyeyle, yeşil tohumlu bezelyeyi birbirleriyle birleştirmiştir (çaprazlamıştır).

(Baba sarı, ana yeşil veya baba yeşil ana sarı )

Page 18: K A L I T I M

1818

Bu çaprazlama sonucu oluşan dölün (F1 dölü ) bütün bireylerinin sarı renkte olduğunu görmüştür.

Bu birleşme sonucuna göre,sarı rengin, yeşil renge baskın olduğunu bulmuştur.

Baskın gen ( DOMİNANT ) sarı, çekinik gen (RESESİF ) yeşildir.

Page 19: K A L I T I M

1919

NOT

Mendel, her bir karakter için semboller kullanmıştır.

Dominant karakter için büyük harf ( A, U, K, S ... )

Resesif karakter için küçük harf ( a, u, k, s ... )

Page 20: K A L I T I M

2020

Her karakteri en az bir çift ( iki ) gen tayın eder. Bir gen çiftinin her bir üyesine ALEL denir.

Örnek: Daima sarı tohumlar veren ana-babalardan gelen bir bitki için: SS sembolü kullanılır. Aynı şekilde daima yeşil tohum veren ana-babadan gelen arı döl için de ss sembolü kullanılır.

Bu sembollerdeki harfler, biri anadan, diğeri babadan gelen geni gösterir.

Page 21: K A L I T I M

2121

Page 22: K A L I T I M

2222

Baba Ana

FENOTİPİ : SARI X YEŞİL

GENOTİPİ : S S X s s ( P dölü )

MENDEL’İN 1. ÇAPRAZLAMASI

SS : sarı

Ss : sarı

ss : yeşil

Eşey Hücreleri : S S X s s

Page 23: K A L I T I M

2323

Birinci döl (F1 dölü ) :

S s + S s + S s + S s SARI SARI SARI SARI

1/4 1/4 1/4 1/4

4/4 = % 100 sarı. Hepsi melez sarı

Baskın( Dominant ) gen SARI,

Çekinik ( Resesif ) gen YEŞİL

Page 24: K A L I T I M

2424

MENDEL ÇALIŞMASI

Baba AnaFENOTİP SARI YEŞİL X

GENOTİPİ S S s sEşey hücreleri

( GAMET )

S X s

S s + S s + S s + S s Sarı Sarı Sarı Sarı 1/4 1/4 1/4 1/4

% 100 sarı,hepsi melez Sarı

X

S s

4/4 sarı

Page 25: K A L I T I M

2525

Mendel,daha sonra bu birinci dölün ( F1 dölü ) bireylerini kendi aralarında çaprazlayarak oluşan ikinci dölün (F2 dölü ) bireylerinin % 75’in SARI, %25’inin YEŞİL olduğunu görmüştür.

Page 26: K A L I T I M

2626

FENOTOPİ :

GENOTOPİ : ( Baba,ana melez)

F1 dölü

SARI X SARI

Ss X Ss

Eşey hücreleri :

S s x S s

İkinci döl F2 dölü : Sarı Sarı Sarı Yeşil

Homozigot Heterozigot Homozigot Heterozigot

SS + Ss + Ss + ss

Page 27: K A L I T I M

2727

1/4 sarı + 1/4 sarı + 1/4 sarı + 1/4 yeşil

3/4 SARI + 1/4 YEŞİL

% 75 SARI - % 25 YEŞİL

Page 28: K A L I T I M

2828

NOT I : S s genlerini taşıyan döller, babasından sarı,anasından yeşil gen almıştır. Onun için melezdir. Burada sarı baskın gendir. S S’ ler saf sarı, S s’ ler melez sarı bireylerdir.

S s : sarı, heterozigot melez döl , sarı renk baskın

S s

Baba sarı Ana yeşil

( SARI ) melez

Page 29: K A L I T I M

2929

S S : Sarı , homozigot arı döl, sarı baskın ( Dominant )

NOT II : S S genlerini taşıyan döller, babasından sarı, anasından da sarı gen almıştır. Onun için arı döldür. Burada sarı baskın gendir. S S’ ler saf sarı, bireylerdir.

S S

Baba sarı Ana sarı

(Sarı ) arı döl

Page 30: K A L I T I M

3030

s s : Yeşil, homozigot, arı döl, yeşil baskın

NOT III : ss genlerini taşıyan döller, babasından yeşil, anasından da yeşil gen almıştır. Onun için arı döldür. Burada yeşil baskın gendir. s’ ler saf yeşil bireylerdir.

s s ( Yeşil ) arı döl

Baba yeşil Ana yeşil

Page 31: K A L I T I M

3131

Örnek :

Y = yuvarlak taneli ,

y = buruşuk taneli bezelyeleri gösterdiğine göre; yuvarlak taneli bezelyelerle, buruşuk taneli bezelyelerin çaprazlanması sonucu elde edilen F1 ve F2 döllerinin özelliklerini ve yüzdelerini bulunuz ?

Page 32: K A L I T I M

3232

Çözüm :

FENOTOPİ : Yuvarlak X Yuvarlak

GENOTOPİ : Y Y X y y

F1 dölü : Y y + Y y + Y y + Y y

% 100 yuvarlak,hepsi melez.

yuvarlak yuvarlak yuvarlak yuvarlak

Page 33: K A L I T I M

3333

FENOROPİ : Yuvarlak X Yuvarlak

GENOTOPİ : Y y X Y y

F2 dölü : Y Y + Y y + Y y + y y

% 75 yuvarlak + % 25 buruşuk

yuvarlak yuvarlak yuvarlak buruşuk

Page 34: K A L I T I M

3434

Örnek : Melez ( heterozigot ) iki bezelyenin çaprazlanmasından hangi oranda çekinik ( resesif ) karakterde fertler meydana gelir ?

A ) 1/4 B ) 2/4 C ) 3/4 D ) 4/4

Page 35: K A L I T I M

3535

Çözüm :A = Baskın karakter

a = çekinik karakter

A a X A a

A A + A a + A a + a açekinik

1/4 çekinik

Page 36: K A L I T I M

3636

Örnek : Bir anne babanın bütün kan gruplarını taşıyan çocuklara sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu anne babanın kan grupları yönünden genotipi hangisidir?

A ) AA x BO B ) AO x BO

C ) AB x OO D ) AB x AO

Page 37: K A L I T I M

3737

Bir anne babanın “ O “ kan grubundan çocuklarının olabilmesi için her ikisinde de “O “ aleli bulunmalıdır. Yani anne-baba heterozigot olmak zorundadır

GENOTOPİ : A O x B O

A B + A O + B O + O O

Cevap : B

Not : A ve B eş baskın, O aleli ise A ve B ‘ye göre çekiniktir.

Çözüm :

Page 38: K A L I T I M

3838

1. Melez sarı ve arı döl yeşil tohumlu bezelyeler çaprazlandığında,meydana gelecek tohum oranlarının aşağıdakilerden hangisinin olması beklenir ?

A ) % 100 sarı

B ) % 100 yeşil

C ) % 75 sarı, % 25 yeşil

D ) % 50 sarı, % 50 yeşil

Page 39: K A L I T I M

3939

2. Melez iki döl çaprazlanırsa F2 dölündeki oranlar hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A ) 1/4 arı döl(dominant ), 2/4 melez, 1/4 arı döl ( resesif )

B ) 2/4 arı döl (dominant ), 2/4 arı döl ( resesif )

C ) 1/3 arı döl(dominant ), 2/3 melez

D ) 1/4 melez, 3/4 arı döl (dominant)

Page 40: K A L I T I M

4040

3. İki arı dölün çaprazlanması sonucu oluşan F1 dölünde resesif karakterin çıkma olasılığı oranı kaçtır ?

A ) % O B ) % 25

C ) % 50 D ) % 100

Page 41: K A L I T I M

4141

4. B b x b b çaprazlama sonunda F1 dölündeki b b oranı ne olur?

A ) % 100 B ) % 75

C ) % 50 D ) % 0

Page 42: K A L I T I M

4242

5. Meydana gelen yavrularda 3/4 oranında dominant karakter görülüyorsa anne-babanın genotipi aşağıdakilerden hangisidir?

A ) A a x A A B ) A a x A a

C ) A A x A A D ) A A x aa

Page 43: K A L I T I M

4343

6. Melez x Melez çaprazlanmasından dominant karakterde bireylerin çıkma olasılığı % kaçtır?

A ) % 100 B ) % 50

C ) % 75 D ) % 0

Page 44: K A L I T I M

4444

Page 45: K A L I T I M

4545

Page 46: K A L I T I M

4646

1. İki ayrı dölün çaprazlanmasından elde edilen bütün F1 dölleri melezdir.Bu melezler her iki dölün ( ana ve babanın ) genlerini taşır.

( TEK TİPLİLİK KANUNU )

MENDEL KANUNLARI

Page 47: K A L I T I M

4747

2. Genlerden biri,diğeri üzerine baskındır.F1 dölünün görünüşü baskın karaktere benzer.

( KARAKTERLERİN GİZLİ KALMASI ( Dominant ) KANUNU )

MENDEL KANUNLARI

Page 48: K A L I T I M

4848

3. İki melez dölün çaprazlanmasından elde edilen F2 döllerinden 1/4 ‘ü baskın birinci arı döl,2/4 ‘ ü melez, 1/4 ‘ü de çekinik ikinci arı döl karakterini taşır.

(KARAKTERLERİN AYRILMA KANUNU)

MENDEL KANUNLARI

Page 49: K A L I T I M

4949

Page 50: K A L I T I M

5050

Canlıların soyları arasındaki benzerlikler ve farklılıkları belirleyen iki faktör vardır:

II. Çevre

I. Kalıtım

Page 51: K A L I T I M

5151

I . KALITIM : Bireyin atalarından aldığı hücrelerin DNA’larında kotlanmış genetik bilgilerin tümüdür.Genetik bilgileri taşıyan kalıtım birimine GEN adı verilir.

Kromozomlardaki DNA moleküllerinin,yaklaşık 1500 nükleotid den oluşan ve belirli bir özellikle ilgili bilgiye sahip bölümüne gen adı verilir.

Page 52: K A L I T I M

5252

Canlıların sahip olduğu genlerin toplamına GENOTİP denir. Genotip çok aşırı iç ve dış etkenler olmadıkça ferdin ölümüne kadar değişmez. Genlerle kalıtsal karakterler döllere taşınır. Kalıtsal karakterler nesilden nesile aynen aktarılan karakterlerdir.

I . KALITIM :

Page 53: K A L I T I M

5353

II. ÇEVRE Canlıların hayatlarını sürdürdükleri, canlıları etkileyen faktörleri ve canlıları içine alan doğal ortama ÇEVRE denir.

Çevre genlerin işleyişini, yani ortaya çıkma derecesini belirler.

Page 54: K A L I T I M

5454

II. ÇEVRE

Bir canlının belirli yaş ve çevredeki dış görünüşüne( genotipin fiziksel olarak görünüşüne ) FENOTİP adı verilir.

Fenotip canlının yaşına ve çevre şartlarına göre değişebilir.

Page 55: K A L I T I M

5555

KALITIM VE ÇEVRE

Kalıtım ve çevre bir organizmaya son şeklini verir.Bu sebeple her iki faktör gelişmenin her basamağında canlı üzerinde etkisini gösterir.

Page 56: K A L I T I M

5656

KALITIM VE ÇEVRE

Çevrenin etkisiyle canlının görünen özelliklerinde ( fenotipinde ) meydana gelen değişmelere MODİFİKASYON denir.

Modifikasyonlar hücrenin genetik özelliklerini değiştirmeyip sonradan kazanılan özellikleri içerir. Modifikasyon- dölden döle geçemez.Değişmeler sadece vücut hücrelerinde olur.

Page 57: K A L I T I M

5757

NOT

Canlıların temel planını,taşıdığı genler; gelişme derecesini de çevresel faktörler belirler.

Çevresel etkenler şunlardır:

Besin miktarı ve çeşitliliği, ışık, sıcaklık, iklim, nem vb.

Page 58: K A L I T I M

5858

Örneğin Bal arılarında kraliçe arı ve işçi arılar döllenmiş yumurtadan meydana geldikleri halde (aynı kalıtsal yapı ) larva halinde iken farklı beslenmelerden dolayı, gerek vücut şekli gerekse davranışları bakımından farklılık gösterirler.

Page 59: K A L I T I M

5959

Buna etkin faktör besindir. Ancak sonradan kazandıkları bu karakterleri sonraki nesillere aktaramazlar.

Page 60: K A L I T I M

6060

Arılarda erkek bireyler döllenmiş yumurtadan gelişerek meydana gelirler.

Kraliçe arı erkek arı ile bir kez çiftleşir, spermleri özel bir kesede depolar.

Eğer yumurtalar spermlerle döllenirse dişi arılar, döllenmezse erkek arılar oluşur.

NOT

Page 61: K A L I T I M

6161

Canlının özelliklerinin oluşumunu ve bunların nelere bağlı oldukları üç grupta incelenir:

1. SADECE KALITIMIN ETKİSİYLE

2. KALITIM VE ÇEVRENİN ETKİSİ

3. SADECE ÇEVRENİN ETKİSİYLE

Page 62: K A L I T I M

6262

1. SADECE KALITIMIN ETKİSİYLE

Bazı karakterlerin ortaya çıkmasında çevrenin hiçbir etkisi yoktur.Sadece genler tarafından ortaya çıkarılır. Canlılar, çevrenin etkisi altında kalmayan bir çok kalıtsal karaktere sahiptir.

Page 63: K A L I T I M

6363

Örneğin göz rengi,saç şekli,kan grubu, çok parmaklık, ayrık veya yapışık kulak memelik, cinsiyet, dil yuvarlama,renk körlüğü gibi bir çok karakterlerin oluşmasında çevrenin etkisi yoktur.

Page 64: K A L I T I M

6464

2. KALITIM VE ÇEVRENİN ETKİSİ

Birçok canlıda özelliklerin çoğu, kalıtım ve çevrenin kompleks etkileşimi sonucu ortaya çıkar. Örneğin çuha çiçeği bitkisinin, kırmızı ve beyaz çiçekli iki çeşidi vardır. 30-35 0C sıcaklıkta gelişen kırmızı ve beyaz çiçeklilerin tohumlarının tümü kırmızı çiçek meydana getirir.

Page 65: K A L I T I M

6565

Çuha çiçeklerinin kırmızı veya beyaz renkli çiçek oluşturması ortamın sıcaklığına bağlıdır.Böylece çevresel nedenler aynı kalıtsal özellikleri taşıyan canlılarda farklı fenotiplerin ortaya çıkmasına neden olur.

Page 66: K A L I T I M

6666

Bitkilerde klorofil oluşturma özelliği kalıtsaldır fakat klorofil sentezinin gerçekleşmesi için mutlaka ışık gereklidir. Bu da bize klorofil sentezinin kalıtım ve çevre faktörleri ile birlikte kontrol edildiğini gösterir.

Page 67: K A L I T I M

6767

3. SADECE ÇEVRENİN ETKİSİYLE

Bazı karakterler sadece çevrenin etkisiyle ortaya çıkarlar.

Özellikle gelişmenin ilk evrelerinde çevresel faktörler daha etkilidir.

Örneğin Talidomit adlı uyku ilacını kullanan annelerin kol ve bacakları gelişmemiş anormal çocuklara sahip oldukları görülür.

Page 68: K A L I T I M

6868

Çevrenin insanın gelişimi ve fenotipi üzerindeki etkileri, aynı genotipe sahip olan tek yumurta ikizleriyle yapılan deneylerle incelenmiştir.

Page 69: K A L I T I M

6969

YUMURTA İKİZLERİ (TEK VE ÇOK) İnsanda, bir doğumda(batında) bir çocuk oluşur. Bazen de , birden fazla çocuk doğabilir. Annenin döl yatağında aynı anda gelişip, bir batında doğan yavrular, sayılarına göre isimlendirilir. Bunlardan iki tanesine ikiz, üç tanesine üçüz, dört tanesine dördüz gibi isimler verilir.

Page 70: K A L I T I M

7070

İkizlerle, üçüz, dördüz gibi kardeşlerin oluşum ve gelişimleri birbirinde çok farklıdeğildir. İkizler, kendilerini oluşturan yumurtanın, dolaysıyla spermin sayısına , bundan dolayı da kalıtsal özelliklerine göre iki çeşittir.

Page 71: K A L I T I M

7171

TEK YUMURTA İKİZLER

 Dişi ve erkek üreme hücrelerinin birleşmesi sonucu oluşan tek bir zigot mitoz bölünme sonucu tamamen aynı kromozomları ve genleri taşıyan iki birey meydana gelir. Bu bireylere tek yumurta ikizleri denir.

Page 72: K A L I T I M

7272

ÖZELLİKLERİ

Cinsiyet aynıdır. Kan gurup aynıdır. Dış görünüşleri aynıdır.

Page 73: K A L I T I M

7373

UYARI:

Tek yumurta ikizleri, farklı çevrelerdebüyütülünce aralarında belirginfarklar görülürse bunun çevre etkisiyleolduğu anlaşılır.Canlılarda bazı kalıtsal karakterlerintam olarak ortaya çıkabilmesi içinuygun bir çevre gereklidir.

Page 74: K A L I T I M

7474

Çeşitli araştırmalar çevrenin zekagelişimine etkili olduğunu göstermiştir.bu nedenle pedagojik kaynaklar çevreile kalıtım arasındaki ilişkiyi, ikifaktörün toplamı (çevre+kalıtım)şeklinde değil, çarpımı(çevre x kalıtım)olarak kabul ederler.

Page 75: K A L I T I M

7575

ÇİFT YUMURTA İKİZLER

(AYRI YUMURTA İKİZLER )

İki ayrı yumurta iki ayrı spermle döllenir.

Page 76: K A L I T I M

7676

* Döllenme sonucunda iki tane zigot oluşur.

* Zigotlardan mitoz bölünmelerle iki farklı embriyo oluşur.

* Oluşan embriyolar ayrı ayrı plasentalarda gelişirler.

Page 77: K A L I T I M

7777

* İki farklı yumurtadan oluşan bu ikizlere çift yumurta ( ayrı yumurta ) ikizleri veya yalancı ikizler de denir.

Page 78: K A L I T I M

7878

* Bu ikizler ancak farklı zamanlarda doğmuş kardeşler kadar birbirlerine benzerler. Bu nedenle kardeş ikizler olarak da adlandırılır.

AYRI YUMURTA İKİZLERİ ÇOĞUNLUKLA FARKLI GENLERE SAHİPTİRLER.

Page 79: K A L I T I M

7979

MUTASYON

Canlıların kalıtsal özelliklerininoluşmasın, dölden döle iletilmesinikalıtım birimleri olaraktanımladığımız genler sağlar. Genlercanlının yaşamsal olaylarınıdüzenleyen birimlerdir.

Page 80: K A L I T I M

8080

Genler, kromozomların asıl yapısınıoluşturan DNA moleküllerininanlamlı bir bölümü veyatamamı olabilir. İnsanda bir DNAmolekülü üzerinde bir veya çoksayıda gen bulunur.

Page 81: K A L I T I M

8181

DNA moleküllerinin yapı birimlerinükleotidlerdir. DNA nın yapısında ;1- Adenin nükleotid 2-Timin nükleotid3-Guanin nükleotid ve 4-Sitozinnükleotid olmak üzere dört çeşitnükleotid bulunur. Bu dört çeşitnükleotid farklı sayı ve diziliştebirleşerek genleri meydanagetirir.

Page 82: K A L I T I M

8282

DNA molekülleri kendilerinieşleyebilirler. eşleşme ile kendikopyalarını çıkarırlar. Böyleceyeni hücrelere aktarılarak aynıgenleri taşımaları sağlanabilir.Genellikle DNA eşlenmesihata olmadan gerçekleştirilir. Çokaz da olsa eşlenme hatalarıgörünebilir.

Page 83: K A L I T I M

8383

Bu yanlışlıklar şuşekilde meydana gelebilir:

a)DNA’dan bir veya birkaç nükleotidçiftlerinin kopup ayrılması,

b)DNA’ya bir veya birkaç nükleotidçiftinin eklenmesi,

Page 84: K A L I T I M

8484

c)Nükleotidlerin karşılıklı yerdeğiştirmesi,

d)Kromozomlardan parça kopmasıveya kromozomlara parça ilavesi gibi.

Page 85: K A L I T I M

8585

Bu olaylardan birinin veya birkaçınıngerçekleşmesiyle DNA’nın yapısındakinükleotid sayısı ve dizilişi değişir.Sonuçta bu yeni dizilişe göre yeni birgenetik bilgi ortaya çıkar. İşte genlerinveya kromozomların yapısındabirdenbire meydana gelendeğişikliklere mutasyon denir.

Page 86: K A L I T I M

8686

Mutasyon sonucu oluşan gene mutantgen denir. Mutasyonlar genlerin ,kromozom yapılarının ve sayılarınındeğişmelerine neden olurlar. Bunagöre gen mutasyonu ve kromozommutasyonu olarak adlandırılır.

Page 87: K A L I T I M

8787

Mutasyonlar sonunda ortaya çıkandeğişmelerle, canlının bazı özellikleriyerine yeni özellikler oluşabilir. Bu yeniözellikleri canlıların belirli bir çevredeyaşama ve üreme şansınıortadan kaldıra bilir. Yani canlınınölümüne sebep olurlar. Canlılarınölümüne sebep olan buçeşit mutasyonlara öldürücü(letal)mutasyon denir.

Page 88: K A L I T I M

8888

Mutasyonlar vücut hücrelerinde meydanagelebileceği gibi üreme hücreleri veya üremehücrelerini oluşturan hücrelerde meydanagelebilir. Vücut hücrelerinde meydana gelenmutasyonlar sadece bireyin kendisinietkiler,kalıtsal değildir. Üreme anahücrelerinde meydana gelen mutasyonlarkalıtılabilir. Bu nedenle gelecek nesilleri deetkileyebilir.

Page 89: K A L I T I M

8989

UYARI

MUTASYONLARIN ÇOĞUNLUĞUCANLI İÇİN ZARARLIDIR.ÇOK AZI YARARLI DA OLABİLİR.

Page 90: K A L I T I M

9090

Genlerin mutasyona uğrama sıklığımilyonda birdir. Canlılarda çoksayıda gen bulunduğudüşünülecek olursa mutasyonauğrama oranı oldukça yüksek olur.Mutasyonlar canlılardaGenetik çeşitliliğe sebep olurlar.

Page 91: K A L I T I M

9191

Mutasyona sebep olan faktörlereMUTAGEN denir. Mutagenler; Xışınları veya yüksek enerjili diğerışınlar,bazı kimyasal maddeler,aşırısıcaklık,asitlik-bazlık ( pH )derecesinindeğişmesi ve bazı virüs bulaşmasıdır.

Page 92: K A L I T I M

9292

ÇOĞALMA

VE

KALITIM

TEST

Page 93: K A L I T I M

9393

Page 94: K A L I T I M

9494

S.1

Page 95: K A L I T I M

9595

C.1

Page 96: K A L I T I M

9696

S.2

Page 97: K A L I T I M

9797

C.2

Page 98: K A L I T I M

9898

S.3

Page 99: K A L I T I M

9999

C.3

Page 100: K A L I T I M

100100

S.4

Page 101: K A L I T I M

101101

C.4

Page 102: K A L I T I M

102102

S.5

Page 103: K A L I T I M

103103

C.5

Page 104: K A L I T I M

104104

S.6

Page 105: K A L I T I M

105105

C.6

Page 106: K A L I T I M

106106

S.7

Page 107: K A L I T I M

107107

C.7

Page 108: K A L I T I M

108108

S.8

Page 109: K A L I T I M

109109

C.8

Page 110: K A L I T I M

110110

S.9

Page 111: K A L I T I M

111111

C.9

Page 112: K A L I T I M

112112

S.10

Page 113: K A L I T I M

113113

C.10

Page 114: K A L I T I M

114114

S.11

Page 115: K A L I T I M

115115

C.11

Page 116: K A L I T I M

116116

S.12

Page 117: K A L I T I M

117117

C.12

Page 118: K A L I T I M

118118

S.13

Page 119: K A L I T I M

119119

C.13

Page 120: K A L I T I M

120120

S.14

Page 121: K A L I T I M

121121

C.14

Page 122: K A L I T I M

122122

S.15

Page 123: K A L I T I M

123123

C.15

Page 124: K A L I T I M

124124

S.16

Page 125: K A L I T I M

125125

C.16

Page 126: K A L I T I M

126126

S.17

Page 127: K A L I T I M

127127

C.17

Page 128: K A L I T I M

128128

S.18

Page 129: K A L I T I M

129129

C.18

Page 130: K A L I T I M

130130

S.19

Page 131: K A L I T I M

131131

C.19

Page 132: K A L I T I M

132132

S.20

Page 133: K A L I T I M

133133

C.20

Page 134: K A L I T I M

134134

S.21

Page 135: K A L I T I M

135135

C.21

Page 136: K A L I T I M

136136

S.22

Page 137: K A L I T I M

137137

C.22

Page 138: K A L I T I M

138138

S.23

Page 139: K A L I T I M

139139

C.23

Page 140: K A L I T I M

140140

S.24

Page 141: K A L I T I M

141141

C.24

Page 142: K A L I T I M

142142

S.25

Page 143: K A L I T I M

143143

C.25

Page 144: K A L I T I M

144144

Page 145: K A L I T I M

145145

S.1

Page 146: K A L I T I M

146146

C.1

Page 147: K A L I T I M

147147

S.2

Page 148: K A L I T I M

148148

C.2

Page 149: K A L I T I M

149149

S.3

Page 150: K A L I T I M

150150

C.3

Page 151: K A L I T I M

151151

S.4

Page 152: K A L I T I M

152152

C.4

Page 153: K A L I T I M

153153

S.5

Page 154: K A L I T I M

154154

C.5

Page 155: K A L I T I M

155155

S.6

Page 156: K A L I T I M

156156

C.6

Page 157: K A L I T I M

157157

S.7

Page 158: K A L I T I M

158158

C.7

Page 159: K A L I T I M

159159

S.8

Page 160: K A L I T I M

160160

C.8

Page 161: K A L I T I M

161161

S.9

Page 162: K A L I T I M

162162

C.9

Page 163: K A L I T I M

163163

S.10

Page 164: K A L I T I M

164164

C.10

Page 165: K A L I T I M

165165

S.11

Page 166: K A L I T I M

166166

C.11

Page 167: K A L I T I M

167167

S.12

Page 168: K A L I T I M

168168

C.12

Page 169: K A L I T I M

169169

S.13

Page 170: K A L I T I M

170170

C.13

Page 171: K A L I T I M

171171

S.14

Page 172: K A L I T I M

172172

C.14

Page 173: K A L I T I M

173173

S.15

Page 174: K A L I T I M

174174

C.15

Page 175: K A L I T I M

175175

S.16

Page 176: K A L I T I M

176176

C.16

Page 177: K A L I T I M

177177

S.17

Page 178: K A L I T I M

178178

C.17

Page 179: K A L I T I M

179179

S.18

Page 180: K A L I T I M

180180

C.18

Page 181: K A L I T I M

181181

S.19

Page 182: K A L I T I M

182182

C.19

Page 183: K A L I T I M

183183

S.20

Page 184: K A L I T I M

184184

C.20

Page 185: K A L I T I M

185185

S.21

Page 186: K A L I T I M

186186

C.21

Page 187: K A L I T I M

187187

S.22

Page 188: K A L I T I M

188188

C.22

Page 189: K A L I T I M

189189

S.23

Page 190: K A L I T I M

190190

C.23

Page 191: K A L I T I M

191191

S.24

Page 192: K A L I T I M

192192

C.24