Kafes Kusu Hastaliklari

PROF. DR. SERHAT ÖZSOY

PAPAĞANGİL

VE

ÖTÜCÜ KAFES KUŞU

HASTALIKLARI

NOBEL TIP KİTABEVLERİ

Editör


İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

© 2012 Nobel Tıp Kitabevleri Ltd. Şti.

PAPAĞANGİL VE ÖTÜCÜ KAFES KUŞU HASTALIKLARI

Editör: PROF. DR. SERHAT ÖZSOY

ISBN: 978-975-420-883-2

Bu kitabın, 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası Hükümleri gereğin-ce yazarın yazılı izni olmadan bir bölümünden alıntı yapılamaz; fotokopi yönte-miyle çoğaltılamaz; resim, şekil, şema, grafik, vb.’ler kopya edilemez. Her hakkı Nobel Tıp Kitabevleri Ltd Şti’ne aittir.

Düzenleme: NobelTıpKitabevleri-HakkıÇakırKapak: HakkıÇakırBaskı/Cilt: NobelMatbaacılık,Hadımköy-İSTANBUL

İÇİNDEKİLER

BÖLÜM 1

TÜRLER ve YETİŞTİRME.......................................... 1

1 Türler ve Doğal Geçmişleri................................. 3 Prof.Dr.SerhatÖZSOY

2 Yetiştirme ve Kuşlukların İdaresi....................... 19 Prof.Dr.SerhatÖZSOY

3 Anatomik Yapı ve Fonksiyon.............................. 27 Prof.Dr.RıfatMUTUŞ

4 Tutmanın Temel İlkeleri..................................... 41 Prof.Dr.SerhatÖZSOY

BÖLÜM 2

KLİNİK ARKA PLAN............................................... 45

5 İlk Sunum: Yöntem ve Kritik Hasta Bakımı........ 47 Prof.Dr.SerhatÖZSOY

6 Temel Teknikler................................................. 61 Prof.Dr.SerhatÖZSOY

7 Klinik Patoloji ve Nekropsi................................ 67 Prof.Dr.SeçkinARUN

8 Anestezi ve Analjezi.......................................... 97 Doç.Dr.ÖzlemGÜZEL

9 Tanısal Görüntüleme....................................... 111 Prof.Dr.SerhatÖZSOY

BÖLÜM 3

CERRAHİ.................................................................. 121

10 Yumuşak Doku Cerrahisi................................. 123 Prof.Dr.SerhatÖZSOY

11 Ortopedi ve Gaga Cerrahisi............................ 135 Prof.Dr.SerhatÖZSOY

BÖLÜM 4

KLİNİK SENDROMLAR....................................... 151

12 Beslenme ve Beslenmeye Bağlı Hastalıklar...... 153 Prof.Dr.TanayBİLAL

13 Sistemik Bulaşıcı Hastalıklar........................... 171 Viral.Hastalıklar............................................... 171 Prof.Dr.HüseyinYILMAZ Prof.Dr.NuriTuran

Bakteriyel.Enfeksiyonlar................................... 185 Prof.Dr.TarıkBİLAL

14 Solunum Hastalıkları....................................... 193 Prof.Dr.TarıkBİLAL

15 Sindirim Sistemi Hastalıkları........................... 205 Prof.Dr.TarıkBİLAL

16 Tüy ve Deri Bozuklukları................................ 217 Prof.Dr.TarıkBİLAL

17 Davranış ve Davranış Bozuklukları................. 231 Prof.Dr.SerhatÖZSOY

18 Üreme ve Pediatri........................................... 245 Prof.Dr.RagıpKILIÇARSLAN

19 Nöroloji.......................................................... 259 Prof.Dr.SerhatÖZSOY

20 Oftalmoloji..................................................... 267 Prof.Dr.SerhatÖZSOY

III

İÇİNDEKİLERIV

21 Sistemik Enfeksiyöz Olmayan Hastalıklar........ 275 Prof.Dr.TarıkBİLAL Prof.Dr.SerhatÖZSOY

22 Hasta Küçük Papağangiller.............................. 301 Prof.Dr.SerhatÖZSOY Prof.Dr.TarıkBİLAL

BÖLÜM 5

ÖTÜCÜ KUŞ HASTALIKLARI........................... 315

23 Kanarya Hastalıkları........................................ 317 Prof.Dr.SerhatÖZSOY Prof.Dr.TarıkBİLAL

24 Finche (Hint Bülbülü) Hastalıkları................... 323 Prof.Dr.SerhatÖZSOY Prof.Dr.TarıkBİLAL

EKLER.............................................................. 329 Prof.Dr.SerhatÖZSOY

KAYNAKLAR................................................... 339

İNDEKS........................................................... 343

KATKIDA BULUNAN YAZARLAR

V

Prof. Dr. Serhat ÖZSOYİstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. Tarık BİLAL İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi

İç Hastalıklar Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. Tanay BİLALİstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi

Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anablim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. Ragıp KILIÇARSLANİstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi

Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. Seçkin ARUNİstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi

Patoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. Rıfat MUTUŞ İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. Hüseyin YILMAZİstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. Nuri TURAN İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Doç. Dr. Özlem GÜZELİstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

ÖNSÖZ

Ülke genelindeki gelişmeler, evcil hayvan sayısı ve tü-ründe de değişimlere neden olmuştur. Buna paralel ola-rak evlerde beslenen ve yetiştirilen kuş sayılarında da artışlar olmuştur. Özellikle muhtelif renklerde muhab-bet kuşları, Afrika Gri papağanları, sultan papağanları, cennet papağanları, Cockatoo’lar, Kanarya ve Hint bül-bülleri başta olmak üzere pek çok ekzotik kuş, günlük yaşamımızın bir parçası haline gelmiştir. Kuş besleyenlerin kuşları ile olan manevi bağlantıları ve onlara olan düşkünlükleri giderek artmaktadır. Dü-şük fiyatlara alınan kuşlara bile sahipleri tarafından sağ-lıklarına yönelik yüksek miktarlı harcamalar yapılabil-mektedir. Bu durum, klinisyen veteriner hekimler için sevindirici gelişmelerdendir. Ancak bu konuda üzücü olanlar çok daha fazladır. Kuşları hastalanan kişilerin çoğunun önce kuş satış yerlerindeki kişilere danışması ve onların verdiği tıbbi olmayan ilaç benzeri maddeleri kullanmaları oldukça düşündürücüdür. Birçok klinisyen hekimin biz kuş bak-mıyoruz yada anlamıyoruz gibi ifadeler kullanması da bu yönlenmeye neden olmaktadır ve üzücüdür. Ülkemizde ekzotik ve yabani kuş hastalıkları ile ilgili eğitim ve öğretim üniversitelerde yada veteriner hekimlerin meslek içi eğitimlerinde büyük oranda ya-pılmamaktadır. Bazı veteriner fakülteleri hariç büyük

çoğunluğunda bu konuda lisans, yüksek lisans yada doktora düzeyinde eğitim verilmemektedir. Bu neden-le veteriner hekimlerin konu ile ilgili bilgilere sahip olmaları beklenmemelidir. Yakın gelecekte veteriner fakültelerinde bu konu ile ilgili gelişmelerin gündemde olmaması da ayrıca üzüntü vericidir. Konu ile ilgili ülkemizdeki kaynak yetersizliği de dü-şündürücü bir konudur. Klinisyen veteriner hekimlerin bilgileri inter kanalı ile kaynağı belirsiz yerlerden elde etmeleri ve bunları kullanmaları da doğru bir uygulama olarak görülmemelidir. Bu kitap klinisyene, kuşlarla ilgili olarak pek çok bil-gi ve öğreti, içinde bulundurduğu bilgiler ve çoğu renkli olan resimler ile olgulara yaklaşım ve hastalıkları tanıma kolaylığı sağlamaktadır. Kitaptaki bilgiler fazla ayrıntıya girmeden tanı ve sağaltımda klinisyen bakış açısını yan-sıtmaktadır. Kitapda papağangil ve bazı ötücü kuşların hastalıkla-rına yer verilmiştir. Ancak burada anlatılan konular, sa-ğaltımda kullanılan yöntem ve ilaç uygulamaları, diğer kanatlı türleri içinde kullanılabilecek niteliktedir. Bu ki-tapta yer alan bilgilerin öğrenci ve klinisyen meslektaş-larımıza yararlı olmasını ve kuş pratiğini geliştirmesini diliyorum. Kitabın oluşturulmasında katkılarını esirge-meyen değerli bilim adamlarına teşekkür ediyorum.


VII

19

Veteriner pratikte rastlanan papağanlar iki gruba ayrı-labilir. Bunlar vahşi doğalarından fazla uzaklaşmayan (çoğu büyük papağanlar) ve çoğu generasyonları kafes-teki yetiştiricilikte üretilen ve vahşi orijinlerinden çok farklı olanlar (muhabbet kuşları, sultan papağanları ve birçok küçük parakeet’ler).

Barınaklar

Yetiştirme metotları ikiye ayrılır: kuşluklarda yetiştirilen kuşlar ve evlerdeki kafeslerde az miktarlarda yetiştirilen kuşlar.

Kuşluklar

Düzenleme

Kuşluklar içeride ya da dışarıda olabilir ya da genellikle her ikisinin kombinasyonu yapılabilir. Dışarıda olanlar, uyuma kısımları, yuva kutuları, su ve yiyecek bölümle-rini içermelidir. Bunlar, bina dışına uzanan ve kapatı-labilir bir ara geçit bulunan ve uçuş için telle yada ağla kapatılan alandır. Sultan papağanları ve muhabbet kuşu gibi gruplar toplum içinde tutulabilir ve genel olarak sosyaldirler. Böyle kalabalık kuşluklarda yuva, yumurta ve yavrulara zarar verme ve kavgayı önlemek için çok sa-yıda tünek, beslenme, su içme ve yuva alanları yapılması önemlidir (Tablo 2.1). Çoğu büyük papağanlar ve parakeetler çift olarak bulundurulurlar. Bu kuşların özel çift olmaları, üzer-lerindeki kontrolu sağlar, yiyecek ve yuva alanları için

çatışmadan sakınmayı engeller. Komşu kuşlar geçimli olmalıdır. Birbirlerine karşı agresif olabileceklerinden ve diğer kuşları görmeleri nedeniyle üreme engellene-cektir. Uçuş yerlerinin minimum 3 cm aralıklı iki tabaka telle kaplanması önemlidir. Bu, komşuların pençe sal-dırılarından ve yırtıcı kuş ve kedi gibi saldırganlardan korunmayı sağlayacaktır.

Yapı

Uygun bir tel ağ, yuvarlak yada hazır yapılmış paneller olarak kullanılır. Telin kalınlığı kapalı tutulacak türlere bağlı olarak değişir. Örneğin çayır Parakeet’lerine göre Macaw’lar için daha kalın tel gereklidir. Tel yada ağ iyi kaliteli olmalıdır. Ucuz olanları çinko zehirlenmesi için bir kaynak olabilir. Tel bir tahta yada metal ile temele tutturulur. Tahta, kuşlara zararlı olmayacak bir koru-yucu ile (su bazlı bir boya vb) kaplanmalıdır. Kuşların

Prof. Dr. Serhat ÖZSOY

2 Yetiştirme ve Kuşlukların İdaresi

Avantaj Dezavantaj

Bir türün birkaç kuşunun mevcudiyeti üreme aktivitesini pozitif olarak etkileyebilir• Daha geniş eş seçimine

olanak verir• Doğal sürü davranışı

taklit edilir• Üreme durumunun

karşılıklı uyarılabilir

• Üreme sezonu boyunca saldırganlık mevcutdur(ekstremite kaybı ve ölüme neden olabilir)

• Eğer uçuş aşırı kalabalıksa üreme aktivitesi baskılanır

• Dominat kuşlar çiftlere ayrılarak ürer bu durum diğerlerinin üremesini önleyecektir.

2.1 Dışarıdaki kuşluklarda tutulan kuşlar için avantaj ve dezavantajlar.

BÖLÜM 1 TÜRLER ve YETİŞTİRME20

rumdaki kuşluklarda da tutulabilir. Böylece dışkı ve yiyecek artıkları kuşların ulaşamayacağı düzeyde kalır. Kuşların tel üzerinde fazla zaman harcamalarını engel-lemek için (bu ayaklarına zarar verebilir) geniş tünekler sağlanmalıdır. Aynı zamanda zararlı canlıların tırman-ması engellenmelidir. Bu metot Rosea Cockatoo’ları gibi zeminde ot üzerinde yaşayanlar için uygun değil-dir. Bununla birlikte bu türler parazit bulaşmalarına daha yatkındırlar. Eğer kuşlar için içeride bir bölüm sağlanabilirse, uçma alanının çatısı tamamen tel olabilir. Alternatif ola-rak çatının tüm kısımları kapatılabilir. Taze hava, güneş ışığı ve yağmur, deri ve tüy yapısını düzeltecektir (Resim 2.3). Bununla birlikte güçlü güneş ışınlarına karşı gölge-likler olmalıdır. Buna karşın yırtıcılar, böcekler ve yaba-ni kuşların dışkıları potansiyel sağlık riskleridir.

Yerleşim

Kuşluk kompleksinin yerleşimi önemlidir. Örneğin gü-neşin doğrultusu ve rüzgarın yönü gibi çevresel faktörler düşünülmelidir. Çevrede büyüyen bitkiler önemlidir. Yaprak düşmesi uçma alanında karışıklık oluşturabilir. Asılı kalan yap-raklar kasvetli ve uygun olmayan bir hava oluşturabilir. Sürekli damlayan su hem rahatsızlık oluşturur, hem de yosun üremesine neden olur. Fırtınalarda uçuş alanı ta-vanına düşen dallar, hem yapıya zarar verir hem de sin-cap ve fareler için ulaşma alanı oluşturur. Uçuş kafesinin

gagaları (özellikle büyük Macaw’lar yada Alaxandrine ve Derbyan Parakeet’leri) çok zarar vericidir. Bu neden-le tahta yapılar metalle korunmalı yada metal kurulum sağlanmalıdır (Resim 2.2). İdeal olarak ağ yapı kemirgenlerin yayılımının en-gellenmesi için tuğla yada beton bloklar üzerine tuttu-rulmalıdır. Taban kaplaması toprak, çim, talaş, tahta, beton yada taş olabilir. Parazit yumurtalarının toprakta kalmaları nedeni ile toprak taban bağırsak parazitleri infestasyonuna ortam hazırlayacaktır. Tahta ürünler Aspergillos spp. sporları için ortam oluşturacaktır. Taş, beton ya da döşemeler bu hastalık risklerini azaltacak ve düzenli yıkanmalarını sağlayarak dışkı birikimini engelleyeceklerdir. Alternatif olarak kuşlar asılmış du-

29

Yapı

Uygun bir tel ağ, yuvarlak yada hazır yapılmış paneller olarak kullanılır.Telin kalınlığı kapalı tutulacak türlere bağlı olarak değişir.Örneğin çayır Parakeet’lerine göre Macaw’lar için daha kalın tel gereklidir. Tel yada ağ iyi kaliteli olmalıdır. Ucuz olanları çinko zehirlenmesi için bir kaynak olabilir. Tel bir tahta yada metal ile temele tutturulur.Tahta, kuşlara zararlı olmayacak bir koruyucu ile ( su bazlı bir boya vb) kaplanmalıdır.Kuşların gagaları ( özellikle büyük Macaw’lar yada Alaxandrine ve Derbyan Parakeet’leri çok zarar vericidirler.Bu nedenle tahta yapılar metalle korunmalı yada metal kurulum sağlanmalıdır(Resim 2.2).

2.2 Dışarıdaki kuşluklarda Macaw’ların yerleşimi(Harcourt’dan). İdeal olarak ağ yapı kemirgenlerin yayılımının engellenmesi için tuğla yada beton bloklar üzerine tutturulmalıdır. Taban kaplaması toprak, çim, talaş, tahta, beton yada taş olabilir.Parazit yumurtalarının toprakta kalmaları nedeni ile toprak taban bağırsak parazitleri infestasyonuna ortam hazırlayacaktır.Tahta ürünler Aspergillos spp. sporları için ortam oluşturacaktır. Taş, beton ya da döşemeler bu hastalık risklerini azaltacak ve düzenli yıkanmalarını sağlayarak dışkı birikimini engelleyeceklerdir. Alternatif olarak kuşlar asılmış durumdaki kuşluklarda da tutulabilir. Böylece dışkı ve yiyecek artıkları kuşların ulaşamayacağı düzeyde kalır. Kuşların tel üzerinde fazla zaman harcamalarını engellemek için ( bu ayaklarına zarar verebilir) geniş tünekler sağlanmalıdır. Aynı zamanda zararlı canlıların tırmanmasını engellemeye çalışılmalıdır. Bu metot Rosea Cockatoo’ları gibi zeminde ot üzerinde yaşayanlar için uygun değildir. Bununla birlikte bu türler parazit bulaşmalarına daha yatkındırlar. Eğer kuşlar için içeride bir bölüm sağlanabilirse, uçma alanının çatısı tamamen tel olabilir. Alternatif olarak çatının tüm kısımları kapatılabilir. Taze hava, güneş ışığı ve yağmur, deri ve tüy yapısını düzeltecektir(Resim 2.3). Bununla birlikte güçlü güneş ışınlarına karşı gölgelikler olmalıdır. Buna karşın yırtıcılar, böcekler ve yabani kuşların dışkıları potansiyel sağlık riskleridir.

2.2 Dışarıdaki kuşluklarda Macaw’ların yerleşimi (Harcourt’dan).

30

2.3-Dışarıda yerleşim.Telle kapatılmış kafesler (Harcourt’dan). Yerleşim

Kuşluk kompleksinin yerleşimi önemlidir. Örneğin güneşin doğrultusu, rüzgarın yönü çevresel faktörler düşünülmelidir. Çevrede büyüyen bitkiler önemlidir. Yaprak düşmesi uçma alanında karışıklık oluşturabilir. Asılı kalan yapraklar kasvetli ve uygun olmayan bir hava oluşturabilir. Sürekli damlayan su hem rahatsızlık oluşturur, hem de yosun üremesine neden olur. Fırtınalarda uçuş alanı tavanına düşen dallar, hem yapıya zarar verir hem de sincap ve fareler için ulaşma alanı oluşturur. Uçuş kafesinin içine doğru büyüyecek bitkiler papağanlar tarafından tahrip edilecektir. Hava alanı yakını, yoğun oto yollar ve bölgesel endüstriyel alanlar kuşların sağlığı üzerinde olumsuz etkilere sahiptirler. İnsan komşularda önemlidir.

• Papağanlar gürültücüdür ve komşu şikayetleri istenmeyen durumlara neden olabilir. • Yakındaki kedi, köpek hatta gürültücü çocuklar kuşları rahatsız edebilir. Özellikle

üreme döneminde yumurta ve yavru kayıplarına neden olabilirler. • Barbekü ya da ateş yakan komşuların dumanları kuşluklara gelebilir. Duman toksiktir

ve bazı kuşların ölümüne neden olabilir.

2.3 Dışarıda yerleşim. Telle kapatılmış kafesler (Harcourt’dan).


içine doğru büyüyecek bitkiler papağanlar tarafından tahrip edilecektir. Hava alanı yakını, yoğun oto yollar ve bölgesel en-düstriyel alanlar kuşların sağlığı üzerinde olumsuz etki-lere sahiptirler. İnsan komşularda önemlidir. • Papağanlar gürültücüdür ve komşu şikayetleri isten-

meyen durumlara neden olabilir. • Yakındaki kedi, köpek hatta gürültücü çocuklar kuş-

ları rahatsız edebilir. Özellikle üreme döneminde yu-murta ve yavru kayıplarına neden olabilirler.

• Barbekü ya da ateş yakan komşuların dumanları kuşluklara gelebilir. Duman toksiktir ve bazı kuşların ölümüne neden olabilir.

Tümüyle içeride olan kuşluklar, yetiştirme problem-lerine maruz kalır. Yetersiz havalandırma gibi ortamlar özellikle solunum yolları enfeksiyonlarının hızlı bir şe-kilde yayılmasına neden olur. Buna karşın ısı, nem ve ışığın kontrol edilebilme avantajları vardır (Tablo 2.4).

Kafesler

Kafesler evcil papağan türlerinin çoğu için bir evdir. Kafeslerin büyüklükleri ve şekilleri çok farklıdır. Kuş-lardan daha pahallı olanları da mevcuttur (Resim 2.5).

• Tüm papağanlar içeride tutuluyorsa, normal vitamin D metabolizması ve üreme davranışları için suni tam ışık sağlanmalıdır (UV-A ve UV-B her ikisini de oluşturanlar)

• UV-A (315-400 nm) kuşlarda normal görüş için önemlidir. UV yansıtıcı tüy örtüsü görüşü için onlara imkan sağlar. Bu normal üreme davranışı için gereklidir.

• UV-B’ye maruz kalma (285-315 nm) kuşlarda vitamin D’nin endojen sentezi için önemlidir. Bu özellikle kafeste yaşayan ve kalsiyum metabolizması bozuklukları düzenli olarak oluşan Gri papağanlarda önemlidir.

• Ampul kuşun 30 cm kadar yakınında tutulmalıdır. • Işık günlük olarak en az 60 dakika sağlanmalıdır. Bunun

kuşun geldiği yerdeki ışık periyodunu taklit etmesi tavsiye edilir.

• 295 nm dalga uzunluğu radyasyon sağlayan ampuller vitamin D sentezi için çoğunlukla yeterlidir. Ticari olarak kullanılan ampuller kuş tam spekturum (36 W FB 36) ve Philips flutone tüplerdir (TLD/96S).

• UV-B’ye fazla maruz kalma vitamin D toksisitesine neden olmaz.

• Kuş ve ışık kaynağı arasına fiziksel materyallerin konmaması gerekir. Çoğu camlar yada plastikler UV-B radyasyonunu aktarmaz

• Bunların uzun süre UV-B oluşturma kapasiteleri olmakla birlikte, her 6 ayda bir ampuller yenilenmelidir

2.4 Kafeste yetiştirilen papağanlar için ultraviyole radyasyon uygulaması.

32

2.5 İyi kaliteli ticari kafesler. Büyük kuşlar için yetersizidir. Küçük kuş kafesleri ise genellikle yem kapları ve oyuncaklarla doludur.(Harcourt’dan) Kafes yapısı

Kafes kenarlarının düz olması tercih edilir. Yuvarlak ya da oval olanlar papağanlar için rahat değildir. Çoğu papağanlar tırmanarak zaman geçirmeleri nedeni ile kafes tellerinin enine olması tercih edilir Kafes materyalleri kirler ve mikropların giderilmesi için kolay temizlenir olmalıdır. Hafif olan plastik materyaller hijyenik olabilir fakat kolay kırılabilirler. Onlar uzun süreli kullanım için yeterli sağlamlıkta değillerdir. Çoğu kafesler yeni olduklarında çok çekici görünen plastik kaplı tellerden yapılmışlardır. Fakat papağan gagasının yapacağı zedelenmeye dayanamazlar. Altındaki metal o zaman ortaya çıkar ve genellikle paslıdır.Plastik parçaları, metal ve kirler, hepsi sağlık açısından risklidir. Büyük kafesler doğrudan taban üzerinde durmak için yapılmışlardır. Küçük olanlar bir masa yada raf-komidin üzerine yerleştirilmişlerdir.

2.5 İyi kaliteli ticari kafesler. Büyük kuşlar için yetersizidir. Küçük kuş kafesleri ise genellikle yem kapları ve oyuncaklarla doludur (Harcourt’dan).


plastik kaplı tellerden yapılmışlardır. Fakat papağan ga-gasının yapacağı zedelenmeye dayanamazlar. Altındaki metal o zaman ortaya çıkar ve genellikle paslıdır. Plastik parçaları, metal ve kirler, hepsi sağlık açısından risklidir. Büyük kafesler doğrudan taban üzerinde durmak için yapılmışlardır. Küçük olanlar bir masa yada raf-komidin üzerine yerleştirilmişlerdir.

Kafes ekipmanları

Kuşun güvenliği ve rahatı için kafesler en iyisidir. Birkaç risk faktörü mevcuttur. Kötü şekilde düzenlenen kafes-ler kuş ve sahibi için bir tuzaktır ya da kuşun kaçması-na neden olabilir. En önemli risklerden biri daha önce bahsedildiği gibi çinko zehirlenmesidir. Püskürtme ile kaplanan kafesler güvenlidir. Kafeslerdeki tünekler yuvarlak tahta ya da plastikten yapılır. Bunlar kolay temizlenir fakat mümkünse doğal ağaç dalları ile değiştirilmelidir (zehirli olmayan ve gü-venli kaynaklardan). Uygun dallar, dişbudak ağacı, huş ağacı, fındık ağacı, söğüt, ökaliptus, kestane, mürver, çı-nar ve ilaçlanmamış meyve ağaçlarından elde edilir. Dal çapları türlere uygun olmalı ve kuşlar rahatlıkla tüneği tutabilmeli, aşırı fleksiyon ya da ekstensiyon gösterme-melidir. Bu dalların çaplarındaki değişimler ve düzen-sizlikler, ayak sağlığının ilerletilmesi, çiğneme ve fiziksel

Eğer kuşlar evcil bir ortamda tutulurlarsa, uygun bir kafesin onlar için en güvenli yol olduğu açıktır. Kafes, kuş için dinlenme ve yaşama yeri olarak düşünülmelidir. Sahibi ile ya da yalnız, kuşun evi dışında özgür olmasına izin verilmelidir. Kuşların üç boyutlu olarak kanatlarını açabilecekleri düzeyde bir kafes genişliğinin olması şart olarak düşünülmektedir (Resim 2.6). Bu amaçla kuşlar için standart kafes ölçüleri belirlenmiştir. Bu nedenle 90 cm’lik kanat açıklığı bulunan bir Macaw için 90x90x90 cm boyutlarından daha küçük kafes olmamalıdır. Bu en alt düzey ölçüsüdür ve kısa süreli kafeste tutma için uy-gundur. Kuşların nakli için küçük kafes ya da kutu daha uy-gundur. Bu taşıyıcılar aynı zamanda dinlenme ve uyku için kuşun bir yere konulması gerektiğinde ya da gürül-tülü ve stresli ortamlardan kuşları uzak tutmak için de kullanılırlar. Büyük kafeslerin taşınması zordur. Bu ne-denle yeterince sağlam ve sökülüp takılanlar, temizlik ve taşıma için de uygundurlar.

Kafes yapısı

Kafes kenarlarının düz olması tercih edilir. Yuvarlak ya da oval olanlar papağanlar için rahat değildir. Çoğu pa-pağanlar tırmanarak zaman geçirmeleri nedeni ile kafes tellerinin enine olması tercih edilir Kafes materyalleri kirler ve mikropların giderilmesi için kolay temizlenir olmalıdır. Hafif olan plastik ma-teryaller hijyenik olabilir fakat kolay kırılabilirler. Onlar uzun süreli kullanım için yeterli sağlamlıkta değillerdir. Çoğu kafesler yeni olduklarında çok çekici görünen

33

2.6 Bir Gri papağan için yetersiz büyüklükte bir kafes. Kafes ekipmanları

Kuşun güvenliği ve rahatı için kafesler en iyisidir. Birkaç risk faktörü mevcuttur. Kötü şekilde düzenlenen kafesler kuş ve sahibi için bir tuzaktır ya da kuşun kaçmasına neden olabilir. En önemli risklerden biri daha önce bahsedildiği gibi çinko zehirlenmesidir. Püskürtme ile kaplanan kafesler güvenlidir.

Kafeslerdeki tünekler yuvarlak tahta ya da plastikten yapılır. Bunlar kolay temizlenir fakat mümkünse doğal ağaç dalları ile değiştirilmelidir (zehirli olmayan ve güvenli kaynaklardan). Uygun dallar, dişbudak ağacı, huş ağacı, fındık ağacı, söğüt, ökaliptus, kestane, mürver, çınar ve ilaçlanmamış meyve ağaçlarından elde edilir. Dal çapları türlere uygun olmalı ve kuşlar rahatlıkla tüneğe tutabilmeli, aşırı fleksiyon ya da ekstensiyon göstermemelidir. Bu dalların çaplarındaki değişimler ve düzensizlikler, ayak sağlığının ilerletilmesi, çiğneme ve fiziksel uğraşıyı da kuşa sağlayacaktır. Bu, tüneklerin belli bir zamanda değişmesi gerektiğini anlatmaktadır. Böylece kuşlar daha mutlu ve uyumlu olacaklardır.

Kuşun oyun oynayacağı dal benzeri malzemeler özgürlük ve ilave uyarım sağlar. Bunun için ticari bir ürün ya da evde dallardan yapılmış yapılar kullanılır. Kuşların döküntülerini toplamak için kenarlarda örtü ya da ayrı kısımlar olabilir. Tüneklere değişik oyuncaklar asılabilir(Resim 2.7).

Yiyecek ve içecek konan kaplar plastik, seramik ya da paslanmaz çelik olabilir ve kafese değişik yollarla bağlanabilir. Papağanlar su ve yemliklerine vurmayı ve onları boşaltmayı severler. Bu nedenle basit D şekilli kaplar tel üzerine asılabilir. En uygun yemek kabı bir mil üzerinde kafesin içinden dışına 180 derece dönebilendir. Bunlar kafes içine girmeden yer değiştirilen, temizlenebilen ve yem kaplarına iliştirilebilen yeme sistemleridir. Bunlar kuş yetiştirme sistemlerinde de kullanılabilir.

2.6 Bir Gri papağan için yetersiz büyüklükte bir kafes.

2.7 Ev içinde bir baca ve dallardan yapılmış kuş alanı.

34

2.7 Ev içinde bir baca ve dallardan yapılmış kuş alanı.

Ev içinde tutulan kuşlar

Evde tutulan kuşlar, gıda, toksik maddeler, gürültücü evcil hayvanları ve çocukları içeren problemlere maruz kalırlar. Donuk renkler, kırılganlık ve tüy yolma ile sonuçlanan kötü kalitede tüy yapısına neden olan evin içindeki kuru ve ılık ortam, güneş ışını ve temiz hava azlığı ev içindeki yaşamın dezavantajlarıdır. Bu uygun olmayan ortam, kötü kalitedeki yiyecekler ve can sıkıntısı ile daha da artar. Veteriner hekimler, dışarıdakilere göre evde yaşayanlarda daha fazla tüy problemi görmektedirler. İnsan ve diğer kuşlarla olan ilişkiler, uygun olmayan ya da doğal olmayan ortam, stresle ilişkili olan hastalıklara neden olacaktır. Papağanlar sıklıkla küçük bir alanda tutulurlar, ısırma ve eve zarar verme korkusu nedeniyle dışarıya çıkmalarına izni verilmez. Eğer kuşlar evde serbest bırakılırlarsa diğer evcil hayvanlar, lamba, ateş, ayna, pencere vb şeylere zarar verebilir yada açık pencerelerden kaçabilirler.Evdeki diğer zararlar tuz, çikolata , alkol, sigara dumanı ve zehirli bitkilerden etkilenerek zehirlenebilirler yada pişirme yağlarının dumanları ve yanık pişirme yağlarından ölebilirler.


Kafeste yaşayan kuşlar her zaman evcil hayvan satış yerleri için ideal seçim olarak ortaya çıkar. Onlar insan-lara alışıktırlar ve doğal popülasyon tehlikesi yoktur. Bu kuşların çoğu özellikle kuluçkadan çıkmış ve elde yetişti-rilmiş ise vahşi ırkdaşları kadar sağlam olmayacaklardır. İkinci olarak, elde yetiştirilen yavrular ve evcil hayvan dükkanları vasıtasıyla hastalıkların hızlı bir yayılımı söz konusudur. Uzun bir inkübasyonla doğal olarak oluşan viruslar örneğin, papağan gaga ve tüy hastalığı, polyo-mavirus ve proventricular dilatasyon hastalığı, kafeste yetiştirilen kuşlar nedeniyle kuşluklarda giderek yayıl-maktadır. Evde yetiştirilen çoğu kuşta cinsel erginlikle ilgi-li psikolojik problemler gelişecektir. Çünkü onlar hala vahşi bir yöne sahiptirler. Papağanların elde yetiştiril-mesi onları evcil yapmaz. Bu, genetik değişimlerle kuş-ların yetiştirilmesini gerektirir.

Kuş Tipi

Daha önce bilinenlere ek olarak bir papağanın ömrünün uzunluğu, gürültücü, yıkılmayıcı ve ortalığı karıştırıcılı-ğı, karar vermek için söz konusu olan temel konulardır. Genel olarak bunlar ucuz kuşlar değillerdir. Ucuz kuş satın almak mizacı, sağlıksızlığı ve taşıyacağı hastalıklar açısından sorun oluşturabilir.

Cinsiyet

Cinsiyet ve yaş belirlenmelidir. Eğer satın alacak kişi ırka özgü kuş istiyor ise görünüm önemlidir. Cinsel olgun-luğa ulaştığında çoğu büyük papağanlar karşı cinsiyette olan sahibi ile daha iyi ilişki kurar. Elde yetiştirilen genç kuşlar, yetiştiren kadar aynı cinsiyetten insanlarla iyi an-laşır. Bununla birlikte kuşun sahibinin cinsiyetini nasıl belirlediği açık değildir (Resim 2.8).

uğraşıyı da kuşa sağlayacaktır. Bu, tüneklerin belli bir zamanda değişmesi gerektiğini anlatmaktadır. Böylece kuşlar daha mutlu ve uyumlu olacaklardır. Kuşun oyun oynayacağı dal benzeri malzemeler öz-gürlük ve ilave uyarım sağlar. Bunun için ticari bir ürün ya da evde dallardan yapılmış yapılar kullanılır. Kuşların döküntülerini toplamak için kenarlarda örtü ya da ayrı kısımlar olabilir. Tüneklere değişik oyuncaklar asılabilir (Resim 2.7). Yiyecek ve içecek konan kaplar plastik, seramik ya da paslanmaz çelik olabilir ve kafese değişik yollarla bağla-nabilir. Papağanlar su ve yemliklerine vurmayı ve onları boşaltmayı severler. Bu nedenle basit D şekilli kaplar tel üzerine asılabilir. En uygun yemek kabı bir mil üzerinde kafesin içinden dışına 180 derece dönebilendir. Bunlar kafes içine girmeden yer değiştirilen, temizlenebilen ve yem kaplarına iliştirilebilen yeme sistemleridir. Bunlar kuş yetiştirme sistemlerinde de kullanılabilir.

Ev içinde tutulan kuşlar

Evde tutulan kuşlar, gıda, toksik maddeler, gürültücü ev-cil hayvanları ve çocukları içeren problemlere maruz ka-lırlar. Donuk renkler, kırılganlık ve tüy yolma ile sonuç-lanan kötü kalitede tüy yapısına neden olan evin içinde-ki kuru ve ılık ortam, güneş ışını ve temiz hava azlığı ev içindeki yaşamın dezavantajlarıdır. Bu uygun olmayan ortam, kötü kalitedeki yiyecekler ve can sıkıntısı ile daha da artar. Veteriner hekimler, dışarıdakilere göre evde ya-şayanlarda daha fazla tüy problemi görmektedirler. İnsan ve diğer kuşlarla olan ilişkiler, uygun olmayan ya da doğal olmayan ortam, stresle ilişkili olan hasta-lıklara neden olacaktır. Papağanlar sıklıkla küçük bir alanda tutulurlar, ısırma ve eve zarar verme korkusu ne-deniyle dışarıya çıkmalarına izni verilmez. Eğer kuşlar evde serbest bırakılırlarsa diğer evcil hayvanlar, lamba, ateş, ayna, pencere vb şeylere zarar verebilir yada açık pencerelerden kaçabilirler. Evdeki diğer zararlılar tuz, çikolata, alkol, sigara dumanı ve zehirli bitkilerden et-kilenerek zehirlenebilirler yada pişirme yağlarının du-manları ve yanık pişirme yağlarından ölebilirler.

Kuş Seçimi ve Elde Etme Kaynakları

Vahşi ve Evde Yetiştirilen Türler

Vahşi olarak yakalanmış kuşlar, Salmonellosis, Pacheco hastalığı, Chlamydophilosis ve bağırsak parazitleri taşı-yacaklardır. Bunların kesin yaşı yada mizaçları biline-meyecektir. Onlar evcilleştirilemeyebilir.

2.8 Macaw’larda cinsiyet farkı belirgindir. Soldaki dişi, sağ-daki erkek Macaw (Samour’dan).

36

2.8 Macaw’larda cinsiyet farkı belirgindir. Soldaki dişi, sağdaki erkek Macaw (Samour’dan)

Yaş

Tüm türlerin yavru kuşları ve özellikle de beyaz Cockatoo’lar çok gösterişlidir ve alıcıyı çekerler. Böyle kuşlar evcil ve uyumludurlar. Fakat bu şekilde kalmayacaklardır. Gri papağanlar ve büyük Macaw’ların gençleri gri renkli irise sahiptirler. Bu renk 6 aylık yaşta dereceli olarak sarıya dönmeye başlar ve genel olarak 1 yaşında tam sarıdır(Resim 2.9). Ayakların pulları daha yumuşaktır. Mandibula oransal olarak maksillaya göre daha geniştir. Erginlerle karşılaştırıldığında genç papağanlarda gaga genel olarak düz ve parlaktır.

2.8 a- Ergin Gri papağanın irisi sarı b-Genç Gri papağanın irisi gri (koyu) renklidir (Harcourt’dan). Genel bakım ve sağlık

• Diyet çok önemlidir: kötü beslenme ve onunla ilişkili beslenme hastalıkları, kanatlı pratiğinde hastalıkların çoğunun temelini oluşturur.

• Kuşun tüy örtüsü üzerinde suyun önemli bir etkisi vardır. Düzenli banyo ya da spreyleme, sonradan oluşabilecek tüy yolma ile tüy kalitesinin bozulması ve kurumasını önlemek için önemlidir.

• Dış parazitler yaygın olarak tüy yolmanın sebebi olarak gösterilir. Pratik hayatta bu nadirdir. Dış ve iç parazit sağaltımı ithal edilen ve yerde beslenen kuş topluluklarında gereklidir. Evde beslenen papağanlarda bu problem nadir olarak gözlenir.

• Çevrenin geliştirilmesi önemli ve gereklidir. Bunlar zeki ve yaratıcıdırlar. Onların iyi yaşaması için sürekli fiziksel ve mental uyarı gerekir. Diğer kuşlar ve insanlarla sürekli temas istenir: Eğer sahibi evde yok sa, radyo ve televizyon açık bırakılır ( aşırı uyarı stres oluşturabilir). Oyuncak ya da bulmacalar kullanılabilir. Sevilen yiyecekler, tüpler ya da boş meyve kabukları içlerine saklanabilir. Akrilik, tahta, deri ve ip


• Dış parazitler yaygın olarak tüy yolmanın sebebi olarak gösterilir. Pratik hayatta bu nadirdir. Dış ve iç parazit sağaltımı ithal edilen ve yerde beslenen kuş topluluklarında gereklidir. Evde beslenen papağan-larda bu problem nadir olarak gözlenir.

• Çevrenin geliştirilmesi önemli ve gereklidir. Bunlar zeki ve yaratıcıdırlar. Onların iyi yaşaması için sü-rekli fiziksel ve mental uyarı gerekir. Diğer kuşlar ve insanlarla sürekli temas istenir: Eğer sahibi evde değilse, radyo ve televizyon açık bırakılır (aşırı uyarı stres oluşturabilir). Oyuncak ya da bulmacalar kulla-nılabilir. Sevilen yiyecekler, tüpler ya da boş meyve kabukları içlerine saklanabilir. Akrilik, tahta, deri ve ip oyuncaklar evcil hayvan satış yerlerinden elde edilebilir. Fakat ucuz ve kolay elde edilebilen karton kutucuklar rahatlıkla kullanılabilir

Kimlik belirleme metotları

Kuşların kimliklerinin belirlenmesi aşağıda belirtilen sebepler için önemlidir. • Bilinen ailelerden üretilecek kuşları belirlemek ve

özel kuş çiftlerini üretme kabiliyetini elde etmek• Kuşun orijinini takip etmek• Sahibi için belge elde etmek Papağanlar uçabilir ve bu nedenle de kolay kaçabilir-ler. Bunların tanınması için kimlik belirleme kullanılan bir yoldur. Bu kuşlarının bazılarının yüksek değerleri nedeniyle çalınmaları mümkündür. Kuş bulunduğunda hırsızlığın kanıtlanması ve sahibine geri döndürülmesi için olumlu yönde kanıt gereklidir. Değişik teknikler, kuşlarda işaretleme için kullanılır• Döğme uygulaması kullanılmıştır(çiftlik hayvanla-

rında ve köpeklerde). Fakat döğme mürekkebi, me-melilerdeki kadar kanatlı derisinde kalıcı değildir. Kauçuk bir damgalama uygulaması, uçma tüylerine sahibinin telefon numarasının yazılması için kullanı-lır ve tüy dökümüne kadar kalır.

• Kuşların fotoğraflarının çekilmesi deforme gaga ya da düşen tırnakları gibi tanımlanabilir özellikleri bulunduğunda yararlıdır. Büyük Macaw’lardaki yüz tüy hatları insanlardaki parmak izleri gibi eşsizdir ve fotoğraflanabilirler.

• DNA metodu ile cinsiyet tayini yapılan kuşların özel-likleri saklanır ve gelecekteki tanımlama ve tartışma-larda yarar sağlar.

• Mikroçip implantasyonu, kanatlı türlerinde artan bir şekilde kullanılmaktadır. Basit, güvenilir ve belirle-me açısından çok iyi bir uygulamadır. Kullanılan çip, kuşlarda bir problem yaratmaz ve son kullanılan tip-leri komplikasyon ortaya çıkarmamaktadır. Modern tipleri ISO standartlarına uygundur ve daha önce

Bazı papağan türleri iki cinsiyeti de gösterir. Muhab-bet kuşları farklı burun üstü renklere, gri Sultan papa-ğanları farklı tüy yapısına, halka boyunlu Parakeet’lerin ergin erkekleri renkli boyun halkalarına sahiptirler ve beyaz Cockatoo’ların iris renkleri farklıdır. Bununla bir-likte bunlar yalnız ergin kuşlarda görülür. Her iki cin-siyetin gençleri benzer görünüme sahiptir. Muhabbet kuşu ve sultan papağanlarının daha yeni renkli mutas-yonlarının bazıları cinsiyetle ilgili belirgin renk değişim-lerine sahip değillerdir. Bir istisna olarak Eclectus papa-ğanlarının tüylenen yavrularında görülebilen belirgin tüy örtüsü farklılıkları vardır. Cinsiyeti belirgin olmayan türlerde (papağanların çoğu) tüy ya da kan örneklerinin DNA analizleri ile ya da endoskopi ve cerrahi yolu ile cinsiyet tayinleri yapıla-bilir. Bazı kuşlar ayaklarındaki tanımlama halkası serti-fikasyonu ile satılır.

Yaş

Tüm türlerin yavru kuşları ve özellikle de beyaz Cockatoo’lar çok gösterişlidir ve alıcıyı çekerler. Böyle kuşlar evcil ve uyumludurlar. Fakat bu şekilde kalmaya-caklardır. Gri papağanlar ve büyük Macaw’ların gençleri gri renkli irise sahiptirler. Bu renk 6 aylık yaşta dereceli olarak sarıya dönmeye başlar ve genel olarak 1 yaşında tam sarıdır (Resim 2.9). Ayakların pulları daha yumu-şaktır. Mandibula oransal olarak maksillaya göre daha geniştir. Erginlerle karşılaştırıldığında genç papağanlar-da gaga genel olarak düz ve parlaktır.

Genel bakım ve sağlık

• Diyet çok önemlidir: kötü beslenme ve onunla ilişkili beslenme hastalıkları, kanatlı pratiğinde hastalıkla-rın çoğunun temelini oluşturur.


36


Yaş







36


Yaş







2.9 (a) Ergin Gri papağanın irisi sarı, (b) Genç Gri papağanın irisi gri (koyu) renklidir (Harcourt’dan).


halkalara baskı uygular ve bacak üzerinde sıkışmalarına ve ayağın kaybına kadar gidecek zararlara neden olur-lar. Bu metaller renklendirilir ve kaydedilmiş renkler muhabbet kuşları birliğinde yavrunun yılını göstermek için kullanılır. Halkalarda aynı zamanda halka büyük-lüğünü gösteren bir harf, yavrunun doğum yılı, telefon numarası ya da üreticin işaretini içeren numara ya da kod vardır. Daha sonra gelen alfabetik semboller (ör-neğin U, V, W) daha önceki harflere göre (R, S, T) daha büyüktür (Resim 2.10). Bununla birlikte uluslararası kabul edilen bir kodlama sistemi mevcut değildir. Yo-lunu şaşıran bir kuşun halkasının kaynağını belirlemek zor olabilir. Büyük papağanların halkalarının çoğu, parçalana-mayan ya da sıkılaşmayan paslanmaz çelikten yapılmış-tır. Kapalı halkalar, genellikle üreticinin işaretini taşıya-cak şekilde yavrularda kullanılır. Yarı açık olan tipler ise daha yaşlılarda kullanılır. Halkalar kolay renklendirilemez. Bu nedenle erkek olanların sağ bacaklarına, dişilerin ise sol bacaklarına halka takılması kabul edilen bir uygulamadır (Resim 2.11).

kullanılan tipleri de okunabilir ve vücudun başka bir yerine yer değiştirmezler.

Halkalama

Kuşlarda kullanılan en yaygın tanıma metodu, bacak halkalarıdır. Halkalar tarsometatarsus üzerindeki tüysüz alana yerleştirilir. Halkalar kapatılmış ya da açık olabilir. Kapalı halkalar, kuş yavru olduğunda yerleştirilebilen yuvarlak bir metalden ibarettir. Bu yaşta parmaklar kü-çük ve tarsometatarsus üzerindeki ayak kısmına geçişe izin verecek yeterlikte yumuşaktır. Açık olan halkalar tam olmayan daireden yapılmış-lardır. Kerpeten benzeri bir kapatma aleti kullanılarak daha yaşlı kuşlarda bacağın alt kısmına yerleştirilebilir. Bu halkalar, ithalattaki yasal gereklilikler ve bilimsel cin-siyet tayinleri ile birlikte cinsel ayırımı belirlemek için kullanılır. Halkanın dıştan görülebilmesi mikroçipe göre avantajı olarak görülebilir. Halkalar plastik olabilir. Bunları papağanlar gagaları ile kolayca çıkarılabildikleri için su kuşları ve ötücüler-de kullanılabilirler. Düz aluminyum bantlar daha küçük papağanlar için uygundur. Fakat daha büyük papağan-lar onlara zarar verirler. Daha kötüsü bu güçlü gagalar

38

Halkalar plastik olabilir. Bunları papağanlar gagaları ile kolayca çıkarılabildikleri için su kuşları ve ötücülerde kullanılabilirler. Düz aluminyum bantlar daha küçük papağanlar için uygundur. Fakat daha büyük papağanlar onlara zarar verirler. Daha kötüsü bu güçlü gagalar halkalara baskı uygular ve bacak üzerinde sıkışmalarına ve ayağın kaybına kadar gidecek zararlara neden olurlar.Bu metaller renklendirilir ve kaydedilmiş renkler muhabbet kuşları birliğinde yavrunun yılını göstermek için kullanılır. Halkalarda aynı zamanda halka büyüklüğünü gösteren bir harf, yavrunun doğum yılı, telefon numarası ya da üreticin işaretini içeren numara ya da kod vardır. Daha sonra gelen alfabetik semboller (örneğin U,V,W) daha önceki harflere göre ( R,S,T) daha büyüktür(Resim 2.11).Bununla birlikte uluslar arası kabul edilen bir kodlama sistemi mevcut değildir. Yolunu şaşıran bir kuşun halkasının kaynağını belirlemek zor olabilir.

2.11 Tanımlama ve yaş belirleme için kullanılan aluminyum üretici halkası.(Lennox’tan)

Büyük papağanların halkalarının çoğu, parçalanamayan ya da sıkılaşmayan paslanmaz çelikten yapılmıştır. Kapalı halkalar, genellikle üreticinin işaretini taşıyacak şekilde yavrularda kullanılır. Yarı açık olan tipler ise daha yaşlılarda kullanılır. Halkalar kolay renklendirilemez. Bu nedenle erkek olanların sağ bacaklarına, dişilerin ise sol bacaklarına halka takılması kabul edilen bir uygulamadır(Resim 2.12).

2.12 Paslanmaz çelik cinsiyet halkası (Harcourt’dan)

38

Halkalar plastik olabilir. Bunları papağanlar gagaları ile kolayca çıkarılabildikleri için su kuşları ve ötücülerde kullanılabilirler. Düz aluminyum bantlar daha küçük papağanlar için uygundur. Fakat daha büyük papağanlar onlara zarar verirler. Daha kötüsü bu güçlü gagalar halkalara baskı uygular ve bacak üzerinde sıkışmalarına ve ayağın kaybına kadar gidecek zararlara neden olurlar.Bu metaller renklendirilir ve kaydedilmiş renkler muhabbet kuşları birliğinde yavrunun yılını göstermek için kullanılır. Halkalarda aynı zamanda halka büyüklüğünü gösteren bir harf, yavrunun doğum yılı, telefon numarası ya da üreticin işaretini içeren numara ya da kod vardır. Daha sonra gelen alfabetik semboller (örneğin U,V,W) daha önceki harflere göre ( R,S,T) daha büyüktür(Resim 2.11).Bununla birlikte uluslar arası kabul edilen bir kodlama sistemi mevcut değildir. Yolunu şaşıran bir kuşun halkasının kaynağını belirlemek zor olabilir.

2.11 Tanımlama ve yaş belirleme için kullanılan aluminyum üretici halkası.(Lennox’tan)

Büyük papağanların halkalarının çoğu, parçalanamayan ya da sıkılaşmayan paslanmaz çelikten yapılmıştır. Kapalı halkalar, genellikle üreticinin işaretini taşıyacak şekilde yavrularda kullanılır. Yarı açık olan tipler ise daha yaşlılarda kullanılır. Halkalar kolay renklendirilemez. Bu nedenle erkek olanların sağ bacaklarına, dişilerin ise sol bacaklarına halka takılması kabul edilen bir uygulamadır(Resim 2.12).

2.12 Paslanmaz çelik cinsiyet halkası (Harcourt’dan)

2.10 Tanımlama ve yaş belirleme için kullanılan aluminyum üretici halkası. (Lennox’tan).

2.11 Paslanmaz çelik cinsiyet halkası (Harcourt’dan).

Documents

Kafes Kusu Hastaliklari