1

KALP DAMAR HASTALIKLARI

Doç.Dr.Naim NUR

Halk Sağlığı AD.

2

Kalp damar hastalıkları

– Koroner kalp hastalığı (KKH)

– Periferik damar hastalığı

– İnme (stroke)

– Romatizmal kalp hastalığı

– Hipertansiyon

Bu grubun en önemli bölümünü KKH oluşturur

3

Koroner Kalp Hastalığı

Aterosklerozun düzeyine göre değişik klinik bulgularla karşımıza çıkar

Anjina

Myokard infarktüsü

Kalp yetmezliği

Ani ölüm

4

KDH Epidemiyolojisinin Gelişimi

Dünyada KDH 1920’li yıllarda bir ‘halk sağlığı sorunu’ olarak tanınmaya başlanmıştır

Ekolojik çalışmalar

– KKH mortalitesindeki bölgesel farklılıklar diyetteki yağ, dolayısıyla kan kolesterolüyle ilişkilidir (1953)

– Seven Countries Study- sadece mortalite değil insidansın da diyetteki yağ ve kolesterolle ilişkili olduğunu gösterdi (Keys 1980)

Göç çalışmaları– British-Norwegian-United States Study– Japan-Honolulu-San Francisco Study

5

KKH sıklığı açısından ülkeler arasında belirgin farklılıklar vardır.

-400 -200 0 200 400 600 800 1000

Çin

İspanya

İtalya

Almanya

Fransa

İsveç

Yugoslavya

ABD

Yeni Zelanda

Rusya

Avustralya

Belçika

Litvanya

Çek Cumhuriyeti

Danimarka

Kanada

Polonya

Birleşik Krallık

Finlandiya

Yüzbinde

DSÖ’nün MONICA çalışmasına göre;

Çin’de yüz binde 81 iken Finlandiya’da yüz binde 835

6

KDH Risk Faktörleri

Değiştirilemeyen risk faktörleriYaş, cinsiyet, aile öyküsü

Fizyolojik RFHipertansiyonYüksek KolesterolDiyabetObezite

Davranışsal risk fakt.Sigara Sağlıksız diyetSedanter yaşam

Sosyoekonomik ve kültürel

belirleyiciler

Yaşamın erken dönem özellikleri

SonuçlarKoroner KH.Vasküler hast.İnmeKanser

7

Bireyin KKH Riskinin belirlenmesi

Yaş,

Cinsiyet,

Total kolesterol,

HDL kolesterol,

Kan basıncı ve

Sigara içme durumu

Risk %10 un üzerindeyse uygun tedavi önerilir

8

Koroner kalp hastalığı riskinin %80’i

Sigara ~25%Yüksek Kan Basıncı ~15%

~10% Diğer etkenler

İnaktivite Obezite Diyabet Yoksulluk Stres Homosistein vb

~40% Kolesterol / Sağlıksız diyet

  Isles et al 1992; Emberson et al 2004; Unal et al 2004

9

MYOKARDIN İHTİYAÇLARI

Sürekli olarak oksijen ve besin sağlanması İhtiyaç arttığında karşılayabilme yeteneği İhtiyaca göre kan akımını değiştirebilmek

amacıyla koronerlerin gevşeme ya da kasılma yeteneği

10

MYOKARDIN İŞ YÜKÜNÜN ARTMASI DAHA FAZLA OKSİJEN GEREKTİRİR

Koroner arterlerde dilatasyon ve kalp hızında artma ile oksijen artırılır

11

KDH’da temel mekanizma: Ateroskleroz

Damarın intima tabakası hasarlanır

Kolesterol arter duvarında birikir

Bir ya da daha fazla plak, koroner arter endoteline yapışır

Damarların genişleme yeteneğini bozar

Bu durum, arter çapının daralmasına, damar tıkanmasına ve trombosis oluşumuna yol açar

12

ATEROSKLEROZ

Vücudun tüm arterlerinde görülebilir Koroner arter hastalığı nedeniyle ölüm oranı

700000 > kişi / yıl En sık 40-74 yaş arasında görülür ancak Göğüs ağrısı olmadan kalp hastalığı olan

genç çoktur

13

ANGİNA PECTORİS

Kalp kasının oksijen desteğinin yetersizliğinden doğan özel yakınmalar zinciridir. Kalp kasında kalıcı hasar oluşturmaz.

14

ANGİNA PECTORİS

Göğüs ağrısı en önemli semptomdur Ağrı kalp kasının yetersiz

oksijenlenmesinden kaynaklanır Koroner arter hastalığı olanlarda ihtiyaç

arttığında kan akımını yeterince artıramazlar

15

ANGİNAL AĞRININ ÖZELLİKLERİ

Tetikleyici Fiziksel ekzersiz,

stress, ağır yemek, anksiyete Tipi Sıkıştırıcı, baskılayıcı Atak süresi 3-8 dakika Lokalizasyonu substernal Yayılımı Sol omuz, kol, çene, epigastrium Hafifleme Kalbin oksijen desteğinin karşılanması

16

ANGİNA PECTORİS

Eşlik eden semptomlar Bulantı, dispne, terleme

Eşdeğerleri kol, çene ve epigastrik bölgede ağrı. Göğüs ağrısı yoktur ancak göğüste ezilme, sıkışma hissi ve dispne.

17

18

AKUT MYOKARD İNFARKTÜSÜ

Akut myokard infarktüsü, koroner arterlerde bir tıkanıklık sonucu kalp kasının zarar görmesine ve ani ölümüne sebep olur.

19

Koroner Kalp Hastalıgı ve Angina Pektoris

20

AKUT MYOKARD İNFARKTÜSÜNÜN KOMPLİKASYONLARI

Aritmi ve ani ölüm Akut konjestif yetmezlik Kardiyojenik şok

21

KARDİYAK ARİTMİLER

Kanın effektif olarak pompalanmasını etkileyebilen ani hız ve ritm bozukluğudur

Hastaların %90’ında görülür Asistoli Akut MI’dan sonraki 1 saat içinde fibrilasyon sık

olarak görülmektedir Akut MI’lı hastaların %40’ı hastane öncesi akut

gelişen aritmiler nedeniyle ölmektedir

22

TANIMLAR

Taşikardi Kalp hızı artmıştır ancak ritim düzenlidir

Bradikardi Kalp hızı azalmıştır ancak düzenlidir

Atrial Flutter Atrial atım çok hızlı (300atım/dakika) ventrikül vurusuyla ilişkilidir*

23

TANIMLAR

Atrial Fibrilasyon Düzensiz atrial titreşimdir Ventriküler Ekstrasistol Düzenli bir ritim

içinde düzensiz ventriküler vurudur Ventriküler Fibrilasyon Düzensiz ventriküler

titreşimdir

24

AKUT KONJESTİF KALP YETMEZLİĞİ

Kas hasarı kalbin pompa fonksiyonunu kısıtlar

Akciğerlerde ve dokuda kan ve sıvı göllenir Dispne ve köpüklü kanlı balgam Yaygın ödem Genelde saatler içinde başlar

25

KARDİYOJENİK ŞOK

Akut myokard infarktında myokard hasarı nedeniyle pompa fonksiyonunun etkilendiğinde oluşur.

26

AKUT MYOKARD İNFARKTINDA KLİNİK TABLOLAR

Ani başlayan halsizlik, bulantı ya da terleme Kardiyak aritmiyi hissetme (çarpıntı,...) Göğüs Ağrısı Senkopa yol açabilen ani aritmiler Aşırı halsizlikle birlikte kardiyojenik şok Akut sol kalp yetmezliği

– Akciğer ödemi– Dispne– Pembe köpüklü balgam

Ani ölüm (%40)

27

AKUT MI’DA GÖĞÜS AĞRISININ ÖZELLİKLERİ

Substernal bölgede Ezilme, baskı ya da ağırlık hissi Genelde 30 dakikadan uzun sürer Çene, kol, omuz, her iki kol ya da epigastrik

bölgeye yayılır İstirahat ya da nitratla geçmez İstirahatte ya da uykuda ağrı başlayabilir

28

AMI’DA FİZİKSEL BULGULARI

Ölüm korkusu, her an ölecekmiş gibi hissetme ve endişe

Şok bulguları– Soluk, soğuk ve nemli cild

Bulantı Hızlı ve yüzeyel solunum, köpüklü balgam

29

AKUT MI’DA FM BULGULARI

Aritmi Taşikardi Bradikardi Hipotansiyon

30

KRONİK KKY

Kalbin pompa fonksiyonunda kademeli bozulma

Kardiyak out-putta azalma Akciğer ödemi Yaygın ödem Taşikardi Kalpte genişleme

31

KRONİK KKY’DE SEMPTOM VE BULGULAR

Taşikardi Ajitasyon Normal ya da hafif yüksek kan basıncı Hızlı ve yüzeyel solunum Akciğerde kaba sesler Solunum oturur pozisyonda daha rahattır Ayaklarda şişme Boyun venüz dolgunluğu