27
abang abang angkang abg (anak baru gede) bajarbajar, siuoruor ada adong, ada, tidak ada-soada adik adik lakilaki - anggi adop hadap; maradophon adu alu, aluhon – adukan, dialuhon – diadukan, mangalualu – mengadu nasib agak tar; agak cantik – tar uli agap tawa terbahak-bahak air aek; air terjun – sampuran, air mata – ilu, menetes air mata – manetek ilu; basah – maraek ajak togi, mengajak manogi, ajaklah – togihon, pemimpin – partogi ajimat parsimboraon, simbora parlapikon aku ahu; mengakui – marhatingkoshon alot jogal amat, mengamati tillik; manilik, maniliknilik ampat opat andai molo, andai kata bisa – molo boi nian angin alogo – angin ribut – ampilas antar taru; antarkan – taruhon antuk ondok, mengantuk mondokondok apa aha; mengapa – mahua, apapun – lan apel tandang, pergi ke rumah gadis untuk pacaran – martandang appear agar; appearance agar, bagak, dorang, jeges, jagar, lago, uli arah odong, dipaodong – diarahkan; dompak, dompak hambirang –

kamus batak

Embed Size (px)

DESCRIPTION

belajar

Citation preview

Page 1: kamus batak

abang abang angkang

abg (anak baru gede) bajarbajar, siuoruor

ada adong, ada, tidak ada-soada

adik adik lakilaki - anggi

adop hadap; maradophon

adu alu, aluhon – adukan, dialuhon – diadukan, mangalualu – mengadu nasib

agak tar; agak cantik – tar uli

agap tawa terbahak-bahak

air aek; air terjun – sampuran, air mata – ilu, menetes air mata – manetek ilu; basah – maraek

ajak togi, mengajak manogi, ajaklah – togihon, pemimpin – partogi

ajimat parsimboraon, simbora parlapikon

aku ahu; mengakui – marhatingkoshon

alot jogal

amat, mengamati tillik; manilik, maniliknilik

ampat opat

andai molo, andai kata bisa – molo boi nian

angin alogo – angin ribut – ampilas

antar taru; antarkan – taruhon

antuk ondok, mengantuk mondokondok

apa aha; mengapa – mahua, apapun – lan

apel tandang, pergi ke rumah gadis untuk pacaran – martandang

appear agar; appearance – agar, bagak, dorang, jeges, jagar, lago, uli

arah odong, dipaodong – diarahkan; dompak, dompak hambirang – arah kiri, dompak siamun arah kanan; dihadapi –didompahi; diarahkan – dijuju

arang agong

arti lapatan, artinya – lapatanna

asam igar, rudang; terlalu asam – maigarhu; jeruk asam – unte rudang

asap timus, berasap – martimus

asing duru; diasingkan – sipaduruon

atap tarup

atur ture, mengatur – pature, palsu – pinatureture; aturan – ruhut; aturan peradatan – ruhut ni paradaton

awas, jaga ramot, mengawasi, menjaga – mangaramoti

Page 2: kamus batak

ayah amang

ayo tole, ayo lah , tole

bagaimana beha, boha, apa yang harus dikerjakan – beha bahenon, boha bahenon

bagus jeges

bahas uhal, membahas, manguhal, menganalisa

bahaya mara; ditimpa bahaya – marmara, tempat bahaya – parmaraan

bahu abara, diabarai, mangabarai, parsitangkingon. Diabarana i do dibahen siboanonna i. Diabarai ibana do sude harugian i. Ibana do mangabarai sude ulaon i.

baik denggan, diperbaiki – dipadenggan, padengganhononhon

bajak tinggala

baju, pakaian abit

bakar tutung; terbakar – matutung; heater (pembakaran) – tataring

bangun dungo

banyak torop, godang, banyak yang kamu tahu – godang parbinotoanmu, sangat banyak – bahat nai; banyak orang – torop jolma; banyak orang – torop jolma; kebanyakan -pagodanghu

bapa, ayah amang

barang dagangan boniaga

batang kambona, sebatang – sangkambona

bayar garar, kubayar – hugarar, membayar – manggarar

baur saor, berbaur – marsaor

bebek bibi

bekal borhatborhat

bekas tihas

bela tutur, pembela – panuturi, memembela – manuturi

belakang pudi; terbelakang – parpudi; dibelakang – dipudi; dibelakangi – ditundali

beli tuhor, membeli – manuhor, di beli – nituhor

benar tingkos, toho; membenarkan – marhatohohon; tutu; sebenarnya – antong

benih boni

benjol punil, boasa punil bohim, marbadai do ho?, berbenjolbenjol – marduguldugul

bentak songgak; dibentaki – disonggahi; saling

Page 3: kamus batak

mementak – masisonggahan

bentang alam hajangkajang

berangkat borhat

berat borat; keberatan – haboratan

berdiri tindang, jongjong

berhenti sohot, maradian

beri lehon; memberi – mangalehon

beringin jabijabi

berkas, bungkus borhos; seberkas – samborhos

berkat pasupasu

bersama-sama rampak, rampak do sibenet dohot lae na i

bersih ias, bersihkan – paias; dengan jujur – ias ni roha

bertambah, ganda more

besar balga; lebih besar – balgaan; terbesar – umbalga; jalan besar – dalan balobung; besar – bolon, terlalu besar – pabolinhu

besok sogot, besok lusa – sogot haduan

bidan sibasoh

bijak ampa, bahasa ladang – arda diladang; bahasa bijak – ampa ardang;

bijaksana bisuk

bilang dok; yangdikatakan (dibilang) – pandok; katakan – dokkon

bimbing togu, membimbing – manogu

bingung bojok, (heran) longang, maoto (oto)

bisik husip; husiphon ma tu ahu aha do na dibagasan roham

bohong gabus; berbohong – margabus; pembohong – pargabus

buah parbue

bual buras, kombur; berbual – markombur

buang ambolong, ambolonghon; pembuangan – panduduron

bujuk, mohon elek, elekelek, bujukan – pangelek, membujuk – mangelek

buka buka, buha

bukit robean, robean na timbo (dolok)

bulan bulan, bulan tula – bulan purnama?

bulat tingko, gonong

bumi, dunia portibi, hasiangan

bundar tingko, lunjung

bunuh pamate, pembunuhan berencana – todos, pusa

Page 4: kamus batak

bunyi huling (kuling); berbunyi –mangkuling; lonceng – hulingkuling

burung pidong; pidong patiaraja; pidong sigak; pidong imbulubuntal; amporik; pidong araroma; pidong lote – burung puyuh

buta pitung, mapitung

cabut bubut, mambubut, mencabut, mangurati; borgat (cabut untuk tumbuh2an, bersama akarnya); maborgat – tercabut; mamborgat – mencabut

cakar tambirik,

cape loja

cari lulu, lului; mencaricari – lulululu, mencari – mangalului

cecer, serak sabur

cekatan bontis

cela, raib tihas

cepat tibu

cerdik, bijaksana bisuk

cerita torsa, torsatorsa, cerita rakyak – turiturian

ceroboh, keras kepala, suka melawan

tois

cicak boraspati

cicip dai, rasakan – daihon

cincang tanggo, mencincang – mananggoi – sangsang

cinta, kasih holong

cium umma, mangumma, masiummaan, masiummaummaan – bercium-ciuman

coba, dicoba disuba

cubit gotil, unang sai gotil anggimi

cukup sae

cuci buri, air pencuci – aek pamurion

curi tangko; mencuri – manangko

dahi, muka, wajah bohi

dagangan boniaga, tigatiga; marboniaga – berdagang; parboniaga – pedagang, dagangan – tigatiga, berjualan – martigatiga

daki, mendaki, naik, menanjak

nangkok, mendaki ke bukit – nangkok tu dolok

dalam bagas

danau tao

dapat dohar, didapat, diperoleh – mandohar

dari sian, dari situ – sian i

Page 5: kamus batak

datang ro, sudah datang – nga ro, nungnga ro

daun bulung, daun beringin – bulung ni hariara

debat sinambul, tukang debat – parsinambul

dekat jonok

delapan ualu

dengar bege, didengar – dibege

dengkul, lutut dugul, ulu ni tot, mendengkuli – mandugul

depan jolo, ke depan – tujolo, masa yang akan datang – tujoloan, dahulu – najolo, pertama – parjolo

deras, lebat dobar; mansai dobar do parbue ni pinasa i; dobar do udan i

derita, penderitaan siaginon, parniahapan

desak abuk, diabuk, mangabuk, mabuk, pangabuk. Unang sai abuk ibana

dia ibana

diam sip, hehem, pendiam – sijalo sipsip

didih gurgur, mendidih – magurgur

dingin ngali

doa tangiang; tabas

dua dua, duabelas – sampulu dua

duga agak – sura

dunia portibi

ejek ehet, mangehet

elang (burung) lali

emas sere, emas palsu – suasa

embun ombun

enak tabo; tabo ma lompalompa ni inang on; enak didengar – lengenlengen

enam onom

filsafat risa, filosofinya – risana; ilmu filsafat – raksa risa

gagak (burung) sigak

gali, telaah uhal; menelaah – manguhal

gampang mura, sangat gampang – sai nura

ganjil geduk

gelap holom

gema saringar

gemetar manggirgir

gendong abing, abin, mangabing, diabing, abingan

gerak, bergerak, mulai melangkah

hinsat

Page 6: kamus batak

gerangan ulaning, apa gerangan – aha ulaning

gerimis simbur, simbursimbur

gimana, bagaimana beha

goblok oto

guna hasea; menggunakan – marhaseanghon; memanfaatkan – mamparhaseanghon

gundul saesae

habis suda, habis-habisan – tumpur

hajat lolo, palolo jabu – hajat membangun rumah, hajat melaksanakan pekerjaan – palolo siulaon; hadirin – loloan na torop; berkumpul – marlolo

hak tohap, agat; hak milik kita – aganta

hambur, berserakan abur, diaburhon mangaburhon, maraburan, marabur, maraburabur

hanya holan, hanya sedikit – holan saotik, ondeng

hanyut maup

haram rumar, hata rumar – kata kotor, kata yang tidak sopan

harap sinta harapan/citacita – sintasinta, diharapkan – dipasinta

hari ari

harta agat, arta, hamoraon, ugasan

hasea berguna; so hasea – tidak beguna; marpahaseang, humaseaan – lebih berguna

hasil omo, bekerja – mangomo. penghasilan – naniomo

hati, perasaan roha, senang hati las roha, hatihati – nangetnanget, nanget

hebat bongak, mininggikan diri – pabongakbongakhon

hembus ombus

henti, diam so; berhenti – paso

hidup ngolu

hijau rata; menghijau –ratarata

hilang mago

hitam birong

hitung etong

hujan udan, hujan es – ambolas; udan na so hasaongan, alogo na so hapudian

hutan harangan

hutang singir

hujan udan, hujan es – ambolas

Page 7: kamus batak

ibu inang, ibu yang baik hati inang soripada, inanta i, our madam

ikan dengke, ikan mujahir – dengke jair

ikat kepala bulang

ikut ihut; mangihuti; dohot; pengikut – parsidohot; ihit, mengikuti – mangihiti

ilmu raksa, mangaraksa-berilmu, pengetahuan – pengetahuan

indah uli, betapa indahnya – mansai uli

ini on, seperti ini – songon on

injak dege

ipar tunggane, hubungan antara suami dan saudara istri – partungganean

istri ripe; istrinya –ripenai; calon istri – oroan

itu, seperti itu I, songon i, songon an

jadi saut, gabe

jahat jungkat, berhati busuk – geduk

jahe pege

jalar insir, ular menjalar – manginsir ulok

jam pungkul, jam berapa – pungkul piga

jambu batu antajau

jampi tabas

jangan unang, jangan sampai – sotung, jangan sampai rusak nanti – sotung sega annon

janggal haduk

jantung taroktok; bukbak taroktokna – berdebar jantungnya

jatuh dabu, madabu, jatuh untuk manusia

tinggang

jauh dao

jawab alus, menjawab –alusi, dijawab – dialusi, saling menjawab – masialusan

jebakan lupaklupak

jejak bogas, menetapkan langkah (untuk masa depan – pernikahan) – parbogasan

Jelajah adang. Nungga sude diadangi ibana alai ndang jumpasa

jelas, menjelaskan nalnal, panalnalhon, patiar; jelas terlihat – tedak, tedak songon indahan di balanga

jelek roa; terjelek – rumoa

jengkol joring

jenis, ragam ragam

jernih tio

Page 8: kamus batak

jodoh rongkap

jujur tigor – (tidak jujur) geduk

kacau gaor; kacau balau – sursar

kadang sipata

kain, pakaian abit, diabiti, diabithon, mangabiti, marabit, parabiton

kakak/adik(perempuan)

ito

kaki pat

kalau molo

kambuh manombo

kami hami

kamu hamu

kandungan tabutabu, kandungannya – tabutabuna

karena alana

kasih lehon, kekasih – hallet, kasihan – asi

kasur podoman

kata hata, dok ; katakan – hatahon, dokhon; sepatah kata – sangkambaba; katakan - dok, paboa; dikatakan – didok; dipaboa

kau ho

kawan dongan, kedan

kawin sohot, mengawinkan – pasohot, perkawinan – parsohotan; berrumah tangga – marhasohotan

kaya mora; berada – mamora

kebenaran sintong, kebenaran yang tak perlu dikatakan – hata hehem

kecil metmet, hetek, saling menganggap rendah – masihetehi; sebagian kecil-punsu tali; masa kecil (anak2) –gelleng

kedai lapo, kode

kejut hiap, terkejut – tarhiap

kejut, terkejut, cemas muningan, boasa muningan ho hasian

kekasih, pacar hallet

kelahi bada, berkelahi – marbadai

kelapa harambir

keluar haruar

kemarin nantoari

kembar silinduat

kenal tanda, terkenal – bongal

kendala abat, abat-abat- berbagai rintangan

kepala ulu, simanjunjung

Page 9: kamus batak

kerabat ampara (sisolhot)

keras pir, terlalu keras – papirhu

keriap gulmit, manggulmit

kering hasang, mahiang

keringat hodok, keringatan – hodohan

kerja ula; bekerja – mangula; kerja keras – todos; kerjakan ulus, pekerjaan – ulaon; gotong royong – mangarumpa

keruh litok; litok aek di jae tingkirhon tu julu – keruh air di muara, lihat ke hulu

ketika andorang, hatiha

keturunan pinompar, pomparan

kilat hillong, mengkilat – marhillong

kira rimpu, rippu; kirakira – hirahira, kukits – hurimpu

kirim tongos, mengirim – manongos

kodok tohuk, tojak

kosong rumar, harus dihabiskan – ingkon rumar do i

kuat gogo, togar

kukuh togu

kulit hulinghuling, kalimat tanya untuk suatu tekateki – hulinghuling ansa, jawabannya ansa, atau hutisa

kumpul lolo, berkumpul – marlolo; hadirin – loloan

kusut rundut

koreksi, perbaiki pature; marsipatureturean

kuda hoda

kumpul pungu; berkumpul – marpungu; kumpulkan punguhon

kunjung topot, mengunjungi – manopot

kurang hurang; kekurangan – hahurangan

kusut rundut

kutuk sapata – bura

ladang hauma; berladang – marhauma

lagi dope, muse

lagu logu, marlogu sada, marlogu dua- ende

lah ma, nian – baenma, unang manian

lahir bila yg lahir laki-laki disebut tubu, bila yg lahir perempuan disebut sorang

laki baoa, lakilaki – dolidoli

lalai lalap

lalat lanok

Page 10: kamus batak

lalu, berlalu salpu

lampias sombu, melampiaskan rindu – pasombu sihol

langsung tidak menunggu-nunggu – pintor

lapang tardas, lapangan rumput – adaran

lapar male, kelaparan – haleon

lari lojong, berlari – marlojong; lari terbirit-birit – lintun

lawan alo, dugu, maralo, mardugu-melawan

layu malos, mabap

lepas talhus

lepau, kedai lapo

lepek, basah kuyup tonu

lembu jantan jonggi

lempar sampat, lemparkan – sampathon, dilemparkan – disampathon

lenggang ambe, berdendang – mangambe

lengkap timpas

lengket longkot, lepas – longkang

lengkuas halas; tuhor jolo halas i asa mangalompa itom

lewat lewat –bolus; , melewati mamolus; dilewati – dibolus; lewat (waktu) – bolus

iar riar, hijang, unto boruboru na riar (hijang)

liat, kaku jogal

licin sulandit tergelincir – tarsulandit

lidah dila, abas, albas, mangabas – melambai, mangalbas

lihat bereng, tingkir

liur tijur, ijur, manijuri – meludahi

lima lima

limpah arar, marhuarar -berlimpah

lonceng hulingkuling

lompat timbung; melompat – manimbung; tollu, manollu – melompat kebawah

ludah, air liur tijur

luncur runsur

lurus, jujur tigor, manigor, hatigoran, partigor, patigorhon panigoran

lutut, dengkul ulu ni tot

mahal arga, arga do bona ni pinasa

main meam, permainan – parmeaman

maju (agung, timbul, berjaya)

timbul

Page 11: kamus batak

makan allang; pangan; makanan – panganon, allangon; sipanganon

makmur duma, maduma; kemakmuran – hadumaon

malam borngin

malas age, bermalas-malasan – mageage, measeas

malu ila; memalukan – pailahon; saling memalukan – marsipailaan; urak, malu aku – murak ahu; dipermalukan – dipaurak; tarurak, paurakhon, haurakon

mampet, macet sundat

mandi maridi, mandi diluar – martapian

manis tonggi, terlalu manis – patonggihu, paling manis – tumonggi

mati mate, monding, parjolo; mati tiba2 – tidas, menghembus nafas – tos hosa; mati tenggelam – mogap

minta ido, meminta – mangido, permintaan – pangidoan

muka(bagian tubuh) bohi

muncul mullop, muncul berulang-ulang – mullopullop

pemamah biak sigagat

mama inang inong

manusia jolma, manisia

masak lompa, memasak – mangalompa; masak dengan asam saja – ura, yang dimasak dengan asam – naniura

masak (buah) mabe, malamun

masih dope, masih ada – adong dope

masuk bonggot, tempat masuk – habongotan

mata mata, simalolong; mata air – pansur

mau olo, saya mau – olo do ahu

melata manginsir

mentah tata; martata sumping -tersenyum

merah rara

mereka nasida

mimpi nipi, pemimpi – parnipi

minum inum

minyak miak; maiakna ma jo panggorengna

miskin pogos; melarat – lea pogos

mudah mura, mudah – mudahan – mudahan, semoga anggiat

mulut baba, sepatah kata – sangkambaba

Page 12: kamus batak

musuh tihus, manihus – mengejar musuh

muncul mullop

murtad tundal, panundalan – kemurtadan, panundalan manginsobut tu ho

nafsu pangimbung, pangimbungna – nafsunya

naik nangkok

nakal tilhang, jekjek

nangka(buah) pinasa

nanti annon

nasib siahapon

nasihat soso, kunasihati – husosoi

naung (teduh) ingan, bernaung – maringan

nikah, menikah untuk lakilaki mangoli, pelakunya pangoli, untuk perempuan muli, yang dinikahi – nanioli, menikah kembali – imbangna , panoroni

nyanyi ende; bernyanyi – marende; nyanyi cinta – ende ende arur

nyata nata; terbuka, jelas – tedak; terus terang tidak sembuny2 atau berpura-pura – sitedak rupa siboto goar

nyeri borit

obat, mengobati mandaoni

oleh oleh karena itu – angkup ni i

olok rehe memperolok – mangarehe, contoh birong gelek, sirara obuk, sihariting mosok dll

orang halak; jolma

pacar hallet

padang gurun halonganan

pahat lotik

pakaian abit, diabiti, diabithon, mangabiti, marabit, parabiton. Abit na arga do pinangkena i Nang pe rintik ibana, alai tong do diabiti bondana i.Painte jolo diabithon mandar na i. Angka ina do disuru mangabiti ina na monding iingkon marabit do angka namarbaju parhobas i asa denggan

paku labang

palsu, menyimpang dari kenyataan

lipe, pinatureture, emas palsu – suasa

panen gotil; memanen – manggotil

panggil, undang jou, saling memanggil – masijouan; undangan joujou

pangkal bona

Page 13: kamus batak

pangku abing,abingan-pangkuan, diabing-dipangku , mangabing-memangku. Abing ma jolo anakmi asa pasusu. Diabingan ni inana I do ibana modom. Diabing ma anakna I huhuty dipasusu. Boasa ho mangabing anakmi, tudia horoha inantam

pantang subang, orang yang mempunyai pantangan – parsubang; menjadi pantangan – tarsubang

pantas, bagus, cocok, pas

tama; une – naung une ma sude na binahenmi

parit bondar

pasar onan

patah, rusak matopik

patut tama

payudara tarus, putting payu dara – ulu ni tarus; manarus – menyusu; patarushon – menyusui; adop

pedih ngotngot

pemimpin, panggilan untuk penghormatan

raja

pendek jempek

pengumuman tingting; mengumumkan – martingting

penuh gok; dipenuhi – dipasiat – dipasiatma pangidoanki

pepaya botik

perahu solu, berperahu – masisoluan

peraturan, hukum patik

percaya, dapat dipercaya

bontor

percik percikan pispison

perempuan boru

periuk hudon

perjanjian padan

perkakas tenun sabang

perlu ringkot, mangaringkothon

pernah hea; tidak pernah – ndang hea

permisi santabi

perut boltok

pesan tona

pesta, rapat lolo; berkumpul – marlolo; kumpulan – loloan

peti mati abal-abal

petuah pitua, pitua nitabas ingkon jumolo disiup

Page 14: kamus batak

pijat dampol

pilih pillit; memilih calon istri – mangaririt, pemilih calon istri – pangaririt

pindah morot, morot tu na asing

pinta tami, meminta – manami

pintar bistok

pintar malo; belegak pintar – pamalomalohon

piring pinggan

pisah sirang

pisau sadap agat, tukang sadap – paragat

potong tanggo, memotong ( dengan parang) – mananggo

pudar sosa

pukul balbal, dipukuli – dibalbali

pulang mulak, pulang kerumah – mulak tujabu

pundak abara

pungut ain

putih bontar

putus tos, matos; memutuskan – manotos; manotosi

rahasia umum hata haurahon

rajin ringgas

ramai torop

rantau ranto, ratto, pangantantoan

rapat, musyawarah rapot

rasa taon – dirasa ditaon, merasakan – manaon; mengalami duka cita – marsitaonon; sependeritaan – sapartinaonan

rasa ahap; dirasa – diahap; penderitaan – parniahapan; roha; perasaannya – rohana; terge, manerge, diterge rasa dai, enak rasanya, tabo daina, dirasai – didai

rasa dai, enak rasanya, tabo daina, dirasai – didai

rasa roha, kurasa – huroha

rela pos, rela hati – pos roha

rendah hetek; rendah hati – serep roha

rindu sihol; merindu – masihol

rintangan abat-abat

rumah sopo, jabu, bagas

rumput duhut, merumputi – manduhuti, marbabo, mambaboi

rusak sega, merusaki – manegai

saat uju, saat ini – uju on; ombas, saat ini – di ombas on

Page 15: kamus batak

sabar, bersabar saep

sahabat aleale

saja ondeng, sambing

sajak ardang, pangardang – pembuat sajak

sakit hansit, sakit sekali – hansit nai; borit; menyakitkan – naboritan

sakit sahit, sedang sakit – marsahit

salam (tangan) jalang

salam selamat, sejahtera, teguh

horas

sama dos, sama rata – ris

samar, menyamar tinda, patinda rupa

sampai sahat, ro dina, rasirasa; sampai sekarang – ro dina saonari, sahat tu sadarion, rasirasa nuaeng; sampai mati – rasirasa mate

sangat pala, apala, sapala; sangat panjang – apala ganjang

sangat sai, sangat-sangat – mansai, sangat gampang – sai mura, sangat-sangt cantik – mansai uli

sanggup tolap, tolap gogo; yang aku sanggup – tolap au

santun donda

sarong mandar

satu sada

sawah saba

saya ahu, iba

sebar, serak, tersebar marserak, menyebarkan – paserakhon; parserahan – tempat yang tersebar

sebelas sampulu sada

seberang ipar; menyeberang – taripar, menyeberangi sungai – manaripari batang aek

sedia tupa; menydiakan patupahon

sedia, siap rade, sudah sedia – nungga rade, disiapkan, disediakan – diparade

segera, tergopohgopoh busbus, menggugurkan kandungan – busbushon

segi suhi, bersegi-segi – marsuhisuhi

sekaligus huhut

sekarang nuaeng, saonari

selamat, pelihara ramot, menyelamatkan, memelihara – mangaramoti

selesai sae,sidung, sudah selesai nungga sae; pasidunghon – menyelesaikan; penyelesaian -pansidungi

Page 16: kamus batak

selimut ulos

semak somak

semangat simangot

sembilan sia

sembunyi, tersembunyi, tersumbat

solpa

sempat sanga, menyempatkan – pasangahon; kusempatkan – husangahon

senja botari

sembur bursik, disemburkan – dibursikhon

sempurna tang

semua luhut, saluhut, semuanya – saluhutna; sude, semuanya – sasudena

semut porhis

sengat doit, menyengat – mandoit

seperti songon

sepi, sendiri punjung, – mati tak ber anak – mate punjung; tersisih – tarpunjung

sepuluh sampulu

sesak ponjot

sesal humordit

serak, jatuh berserakan abur, diamburhon, mangamburhon, maramburan, marabur, marabur-abur. Abur do eme na inoanna i. diaburhon do indahan na di piring na I ala ni murukna. Holan ibana do mangamburhon arta ni amana i. Maramburan do baras sian karung na matombuk i. Marabur do ilu sian mata ala ni ngotngotna

seru (kata seru) ate

serupa suman

siang arian

siap, sedia rade, sudah siap – nungga rade

sifat bangko, tibas

silau sillak, marsilak; kemilau – sumillak

silsilah tarombo, partuturan

sinar sondang, rondang (bulan)

sirih napuran, napuran tanotano

sobek ribak – dirobek – ribakhon, menjadi sobek maribak

sopan pantun, bersopan-sopanan – marhapantunon

suara soara

subur, memberikan hasil yang baik

sinur

Page 17: kamus batak

berkembang biak dengan baik

sudah nga, nungga, sudah datang – nungga ro

suka, rajin, bersemangat

girgir; tung mansai girgir do ibana na markarejo i

sumpah tolon – bersumpah – manolon, patolonhon

sungai binanga, batang aek

susah susa, jangan sampai susah kita– sotung susa hita

tabah, tekun benget

tabung bambu abal-abal

tahu boto

taman porlak

tambah tamba, lam; tambah kuat – lam gogo

tampar pastap

tanaman suansuanan

tangan tangan

tangkap (maling) barobo

tanya sungkun, pertanyaan – sungkunsungkun, muningan; saling bertanya – masisungkunan

tatap tatap; menatap – manatap

tawa engkel, marengkel, mengkel, mengkelengkel, terbahak-bahak – mengkel suping, saling menertawakan – masiparengkelan

tebang taba, kayu itu ditebang – ditaba hau i

tebing tolping

tega hum ; tega hati – hum roha

tegap togos

tegar tohom

teguh togu

teguk dorguk

tekateki ansa-ansaan

tekun (tabah) benget

telan bondut

telanjang saesae, marsaemara, salangsalang

telur pira; tolor; buah pelir pirapira; bertelur – marpira

teman dongan; teman membuat kita berharga – dongan do hatotoga

tembakau timbaho

temu jumpang, domu; bertemu – pajumpang, mardomu; pertemuan – pardomuan

tempat ingan, inganan; tempat tidur – podoman

Page 18: kamus batak

tenang pos, tenang hatimu – pos roham

tengah tonga

tenggelam bonom

tenggen, setengah mabuk

mordong

tengok tingkir

tentu tontu, ate, men-iakan/meyakinkan – antong; meminta persetujuan – ate, memastikan tontu

tepat topet

tepuk tangan marlapaklapak (martolap)

tepung beras nitak, nitak gurgur ( tepung beras jang lembut)

terang tiur; torang; terang bu;an – rondang ni bulan i

terbang abang, habang

terbalik tundal

terbang habang

terbirit-birit lintun

terbit poltak (bulan); binsar (matahari)

terbuka (jelas) tarngap

terima jalo, menerima – manjalo, terima kasih – mauliate

ternak pinahan, ternaknya gemuk2 – pinahanna pe mokmok

tiang penyanggah panangga

tidak ndang, tidak ada – ndang adong; tidak ada – soada, Soada na hurang diibana

tidur modom, podoman-kasur; tertidur – tarnono; tidur nyenyak – renge modom

tiga tolu

tikar ampe

timah hitam simbora

timbang antan, menimbang-nimbang – mangantan; timbang,perkiraan – rajum, dipertimbangkan – dirajumi

timbul timbul

timur habinsaran

tinggi timbo

tinta mangsi

tording peraturan

tuak tuak na tonggi, tuak na pang, tuak tangkasan

tuan rumah (pemilik acara yang bertanggung jawab)

suhut

Page 19: kamus batak

tujuh pitu

tuli nengel

tulis gurit, tuliskan – gurithon; surat, menulis – manurat, tuliskan – surathon

tumpah sabur

tunda, menunda mahilolong

tunggu ima, inte, paima, painte, ditunggu – dipaima, dipainte, tunggu dulu – inte ma jolo

tunjuk tida, patidahon

tuntun togu, menuntun – manogu, manogunogu

turun tuat; keturunan – pinompar, pomparan, rindang

uang hepeng, humisik

ubi, ubi kayu gadong

ujung ujung

ulak kembali, paulak – kembalikan

ungkap, terungkap tardas

upah upa

usai simpul, sae

usir bali, mengusir -pabali

wajah, muka bohi

waktu tingki, tikki ; zaman dahulu –tingki na galia; hatiha

warisan arta pusaka X paneanon (ima kuasa na dohot paksa

wibawa tunggun, sanggam