Kapitulli 7 - Objektivat Mësimore Paraja dhe të Arkëtueshmetarberhhoti.weebly.com/uploads/1/9/4/8/19483867/ch07.pdf · Raportimi i parase Objektivi 2 Ekuivalentet e parase (a)

Chapter

7-1

Paraja dhe të Arkëtueshmet

Kapitulli

7 Kontabiliteti - Niveli Mesatar,

Edicioni i 12-te

Kieso, Weygandt, dhe Warfield

Ligjërues: Arbër HOTI, PhD cand., AÇ., VL., CertIFR, CertIA

Chapter

7-2

1. Identifikimi i zërave të cilat konsiderohen para.

2. Të theksohet se si duhet të raportohet paraja dhe informatat relevante.

3. Definimi i të arkëtueshmeve dhe llojeve të tyre.

4. Shpjegimi i çështjeve kontabël në lidhje me njohjen e llogarive të arkëtueshme.

5. Shpjegimi i çështjeve kontabël në lidhje me vlerësimin e llogarive të arkëtueshme.

6. Shpjegimi i çështjeve kontabël në lidhje me njohjen e notave të arkëtueshme.

7. Shpjegimi i çështjeve kontabël në lidhje me vlerësimin e notave të arkëtueshme.

8. Shpjegimi i çështjeve kontabël në lidhje me heqjen/shitjen e notave dhe llogarive të arkëtueshme.

9. Raportimi dhe interpretimi i te arkëtueshmeve.

Kapitulli 7 - Objektivat Mësimore

Chapter

7-3

Paraja dhe të arkëtueshmet

Çka është paraja?

Menaxhimi dhe kontrolli

i parasë

Raportimi i parasë

Përmbledhje e zërave

të cilat bëjnë pjesë në

parë

Paraja Të

arkëtueshmet

Njohja e llogarive te

arketueshme (LL/A)

Vleresimi i LL/A

Njohja e notave te

arketueshme (N/A)

Vleresimi i N/A

Shitja/heqja e notave te

arketueshme

Prezantimi dhe analiza

Chapter

7-4

Pasuria me likuide

Mjet kembimi

Baze per matjen dhe kontabilizimin e te gjitha zerave tjere te pasqyrave financiare

Pasuri afatshkurter

Shembuj: banknotat, devizat, fondet e depozituara ne banke, qeqet, llogarite e kursimit dhe llogarite e mbiterheqjes (overdraftit).

Çka është paraja?

Objektivi 1

Paraja

Chapter

7-5

(1) per te implementuar kontrolle adekuate te cilat parandalojne transaksionet e pa-autorizuara, dhe

(2) te siguroj informatat e nevojshme per menaxhimin e duhur te parase ne dore dhe transaksioneve ne para

Kompanite duhet te kene kontrolle efektive mbi parane.

Menaxhimi dhe kontrolli i parase

Objektivi 1

Menaxhimi ballafaqohet me dy qeshtje:

Chapter

7-6

Kompanite duhet ta ndajne parane e kufizuar nga paraja e “rregullt” gjate raportimeve financiare.

Shembuj:

(1) zgjerimi i fabrikes, (2) shlyerja e huazimeve afat-shkurtra, dhe (3) balancat kompensuese.

Raportimi i parase

Objektivi 2

Paraja e kufizuar

Illustration 7-1

Chapter

7-7

Kur banka kryen pagesa me te larta sesa sasia e parave ne llogarine rrjedhese bankare.

Raportimi i parase

Objektivi 2

Mbiterheqjet (overdrafti) bankare

Zakonisht raportohet si detyrim afatshkurter.

Chapter

7-8

Investimet afatshkurtra, shume likuide, te cilat jane

Raportimi i parase

Objektivi 2

Ekuivalentet e parase

(a) te konvertueshme ne para te gatshme, dhe

(b) afer maturitetit ne para te gatshme (p.sh., me pak se 3 muaj nga data e bilancit te gjendjes).

Shembuj: Bonot e thesarit, Letrata komerciale dhe fondet e tregut te parase.

Chapter

7-9

Te arketueshmet

Objektivi 3

Premtimet ne forme te kontrates per te paguar

nje sasi te caktuar parash ne te ardhmen.

Kerkesat ndaj klienteve dhe te tjereve per: parate, mallrat ose sherbimet.

Premtimet gojore te bleresit per te paguar

per mallrat ose sherbimet e blera.

Llogarite e arketueshme

Notat e arketueshme

Chapter

7-10

Shembuj:

Te arketueshmet jo-tregtare

1. Avancet ndaj punetoreve te kompanise.

2. Avancet ndaj degeve te kompanise.

3. Depozitat per te mbuluar humbjet potenciale.

4. Depozitat per te garantuara pagesat ose performancen e kryerjes se obligimeve.

5. Dividendat dhe interesi i arketueshem.

Te arketueshmet

Objektivi 3

Chapter

7-11

Njohja e llogarive te arketueshme

Objektivi 4

Zbritjet tregtare

Zbritje nga çmimi baze i shitjes

Nuk njihet ne librat e kontabilitetit

Klientet faturohen me çmimin neto nga zbritjet

10 % Zbritje per klientet e

rinje

Chapter

7-12


Objektivi 4

Zbritjet ne para

Nxitje per pagese te parakoheshme

Metoda bruto vs. Metoda neto Kushtet e

pageses

2/10, n/30

Chapter

7-13

Shembull: Me 3 Qershor, kompania “ABC” e faturoi kompanine “CAB” per mallrat e shitura me çmim total prej 5,000 dhe kushte te pageses 2/10 n/60. Me 12 qershor, kompania “ABC” pranoi pagesen e plote nga kompania “CAB”. Pergatisni regjistrimet kontabel duke u bazuar ne metoden BRUTO.

Te hyrat nga shitja 5,000

LL/A 5,000 3 Qershor


Objektivi 4

Paraja (5,000 x 98%) 4,900

Zbritjet nga shitja 100

LL/A 5,000

12 Qershor

Metoda Bruto

Chapter

7-14

Shembull: Me 3 Qershor, kompania “ABC” e faturoi kompanine “CAB” per mallrat e shitura me çmim total prej 5,000 dhe kushte te pageses 2/10 n/60. Me 12 qershor, kompania “ABC” pranoi pagesen e plote nga kompania “CAB”. Pergatisni regjistrimet kontabel duke u bazuar ne metoden NETO.




Objektivi 4

Paraja (5,000 x 98%) 4,900

LL/A 4,900

12 Qershor

Metoda Neto

Chapter

7-15

Shembull: Me 3 Qershor, kompania “ABC” e faturoi kompanine “CAB” per mallrat e shitura me çmim total prej 5,000 dhe kushte te pageses 2/10 n/60. Me 29 qershor, kompania “ABC” pranoi pagesen e plote nga kompania “CAB”. Pergatisni regjistrimet kontabel duke u bazuar ne metoden NETO.




Objektivi 4

Paraja (5,000 x 98%) 5,000

LL/A 4,900

Zbritjet nga shitja 100

29 Qershor

Metoda Neto

Chapter

7-16

Kompania duhet ti njoh te arketueshmet sipas vleres se tanishme neto.

Ne praktike, kompanite i injorojne te hyrat nga interesi ne lidhje me llogarite e arketueshmet pasi qe shuma e diskontit zakonisht nuk eshte materiale (pra eshte jo-materiale).

Mos-njohja e elementit te interesit

Objektivi 4


Chapter

7-17

Si paraqiten keto llogari ne Bilancin e Gjendjes (Pasqyren e Pozicionit Financiar / PPF)?

Llogarite e arketueshme Lejimet per llogarite e

dyshimta

Fill. 500 25 Fill.

Perf. 500 25 Perf.

Kontabiliteti i llogarive te arketueshme

Objektivi 4 Chapter

7-18

Pasurite

Pasurite qarkulluese:

Paraja $ 346

LL/A 500

Lejimet per llogarite e dyshimta 25 475

Stoqet 812

Parapagimet _ 40

Totali 1,673

Mjetet fikse:

Pajisjet e zyres 5,679

Orendite 6,600

Minus: Zhvleresimi i akumuluar (3,735)

Totali 8,544

Totali i pasurive $10,217

Objektivi 4

Chapter

7-19

Pasurite

Pasurite qarkulluese:

Paraja $ 346

LL/A, neto nga lejimet 25 475

Stoqet 812

Parapagimet _ 40

Totali 1,673

Mjetet fikse:


Orendite 6,600


Totali 8,544


Objektivi 4 Chapter

7-20

Hyrja ne ditare per shitjet prej 100 me kredi/afat?

LL/A 100

Te hyrat nga shitja 100


dyshimta

Fill. 500 25 Fill.

Fun. 500 25 Fun.


Objektivi 4

Chapter

7-21

Hyrja ne ditare per shitjet prej 100 me kredi/afat?

LL/A 100

Te hyrat nga shitja 100


dyshimta

Fill. 500

Shitje 100

25 Fill.

Fun. 600 25 Fun.


Objektivi 4 Chapter

7-22

Arketimi i shumes 333?

Paraja 333

LL/A 333

LL/A Lejimet per llogarite e

dyshimta

Fill. 500 25 Fill.

Fun. 600 25 Fun.

Shitje 100


Objektivi 4

Chapter

7-23

Arketimi i shumes 333?

Paraja 333

LL/A 333


dyshimta

Fill. 500 25 Fill.

Fun. 267 25 Fun.

Shitje 100


Objektivi 4

Ark. 333

Chapter

7-24

Korrigjimi per 15 per borxhet e dyshimta?

Shpenzimet e borxheve te keqija 15

Lejimet per borxhet e keqija 15


dyshimta

Fill. 500 25 Fill.

Fun. 267 25 Fun.

Shitje 100


Objektivi 4

Ark. 333

Chapter

7-25

Korrigjimi per 15 per borxhet e dyshimta?

Shpenzimet e borxheve te keqija 15

Lejimet per borxhet e keqija 15


dyshimta

Fill. 500 25 Fill.

Fun. 267 40 Fun.

Shitje 100


Objektivi 4

Ark. 333 15 Vler.

Chapter

7-26

Shlyrja/fshirja e llogarise se pa-arketueshme prej 10?

Lejimi per llogarite e dyshimta 10

LL/A 10


dyshimta

Fill. 500 25 Fill.

Fun. 267 40 Fun.

Shitje 100


Objektivi 4

Ark. 333 15 Vler.

Chapter

7-27

Shlyrja/fshirja e llogarise se pa-arketueshme prej 10?

Lejimi per llogarite e dyshimta 10

LL/A 10


dyshimta

Fill. 500 25 Fill.

Fun. 257 30 Fun.

Shitje 100


Objektivi 4

Ark. 333 15 Vler.

Shlyrja 10 Shlyrja 10

Chapter

7-28

Pasurite

Pasqyrite qarkulluese:

Paraja $ 346

LL/A, neto nga 30 lejim

per llogarite e dyshimta 227

Stoqet 812

Parapagimet _ 40

Totali 1,673

Mjetet fikse:


Orendite 6,600


Totali 8,544


Objektivi 4

Chapter

7-29

Vleresimi i llogarive te arketueshme

Objektivi 5

Raportimi i te arketueshmeve

Klasifikimi

Vleresimi (vlera neto e realizueshme)

Llogarite e arketueshme te pa-mbledhshme

Shitja me afat pagese/llogari e ngrite probabilitetin e mos-mbledhjes se llogarive te arketueshme

Chapter

7-30

Llogarite e arketueshme te pambledhshme

Objektivi 5

Metoda e lejimit

Humbjet vleresohen:

Perqindja e shitjeve

Perqindja e te arketueshmeve

Metodat kontabel per llogarite e pa-mbledhshme

Shlyrja/fshirja direkte

E kuptueshme teoritikisht:

Nuk ka perputhje

Te arketueshmet nuk prezantohet sipas vleres se tyre te realizueshme

Chapter

7-31

Qasja e Pasqyres se te

ardhurave

Qasja e bilancit te gjendjes

Perqindja e shitjeve

Perputhja

Shitjet --- Shpenzimet e borxhit te keq

Perindja e LL/A

Vlera neto e realizueshme

Te arketueshmet – Lejimet per llogarite te dyshimta


Objektivi 5 Chapter

7-32

Shembull

Shitjet me kredi/afat $500,000

Perqindja e veleresuar e mos-arketimit te shitjeve 1.25%

Balanca e llogarive te arketueshme $72,500

Perqindja e velresuar e mos-arketimit te LL/A 8%

Lejimi per llogarite e dyshimta:

Rasti 1 $150 (balance kreditore)

Rasti 2 $150 (balance debitore)


Objektivi 5

Chapter

7-33

Shitjet $500,000

% e vleresuar x 1.25%

Shpenzimet e vleresuara $ 6,250

===================================================

Sa duhet te jete balanca perfunditare e llogarise “lejimet per llogarite e dyshimta”? -- Rasti 1 dhe Rasti 2


Metoda e % se shitjete

Objektivi 5 Chapter

7-34


Balanca aktuale (Kredi) (150) 150

Korrigjimi (6,250) (6,250)

Balanca perfundimtare (6,400) (6,100)

Regjistrimi ne ditare:

Lejimet per llogarite e dyshimta 6,250

Shpenzimet e borxheve te keqija 6,250

Rasti 1 Rasti 2

% e shitjes

Objektivi 5

Chapter

7-35


LL/A $ 72,500

% e vleresuar x 8%

Balanca e duhur $ 5,800

===================================================

Sa duhet te jete balanca perfunditare e llogarise “lejimet per llogarite e dyshimta”? -- Rasti 1 dhe Rasti 2

% e LL/A

Objektivi 5 Chapter

7-36


Balanca aktuale (kredi) (150) 150

Balanca e deshiruar (5,800) (5,800)

Korrigjimi (5,650) (5,950)

Regjistrimi ne ditare – Rasti 1:



Rasti 1 Rasti 2

% e LL/A

Objektivi 5

Chapter

7-37


Balanca aktuale (kredi) (150) 150

Balanca e deshiruar (5,800) (5,800)

Korrigjimi (5,650) (5,950)

Regjistrimi ne ditare – Rasti 2:



Rasti 1 Rasti 2

% e LL/A

Objektivi 5 Chapter

7-38

Qasja sipas % ndaj SHITJETE

Permbledhje

Vleresimi ishpenzimit te borxhit te keq nderlidhet me llogarine e perkoheshme (Shitjet).

Prandaj, kjo metode ben perputhjen e te hyrave me shpenzimet.


Qasja sipas % ndaj LL/A

Rezulton ne nje vleresim me te sakte te llogarive te arketueshme ne bilancin e gjendjes.

Kjo metode mund te aplikohet edhe duke perdorur tabelat e moshimit te LL/A.

Objektivi 5

Chapter

7-39

Te mbeshtetura me nje kontarte premtuese formale.

Njohja e notave te arketueshme

Objektivi 6

Notat e arketueshme

Instrument i negociueshem

Kontrate dy-paleshe

Permbajne interes (permbane norme te interesit)

OSE

Nuk permbajne interes (interesi i perfshire ne vleren nominale)

Chapter

7-40


Objektivi 6

Zakonisht krijohen nga:

Klientet te cilet kane nevoje ta zgjasin periudhen e pageses se llogarive te arketueshme

Klientet e rinje ose ata me rrezik te larte

Kredite ndaj punonjesve ose degeve

Shitjet e patundshmerive, impianteve ose pajimeve

Transaksione huazimi (pjesa dermuese e notave)

Chapter

7-41 Objektivi 6


Afat-shkurtra Afat-gjata

Regjistrohen sipas vleres se drejte,

minus lejimet

Regjistrohen sipas vleres se tanishme te vleres e cila

pritet te arketohet

Normat e interesit

Norma e caktuar = Norma e tregut

Norma e caktuar > Norma e tregut

Norma e caktuar < Norma e tregut

Nota e emetuar sipas

Vlera nominale

Premi

Diskont

Chapter

7-42

Shembull Kompania “ABC” i huazon “CAB” 100,000 ne kembim te nje note te arketueshme prej 100,000, me afat 5 vjeqar dhe interes vjetore prej 8%. Norma e interesit ne treg per instrument te ngjajshem financiar eshte gjithashtu 8%. Si duhet ta regjistroj kompania “ABC” pranimin e notes.

Notat e emetuara sipas vleres nominale

Objektivi 6

0 1 2 3 4 5 6

8,000 8,000 8,000 $8,000 8,000

$100,000

Chapter

7-43

Numri

i Norma e skontimit

Periudhave 4% 6% 8% 10% 12%

1 0.96154 0.94340 0.92593 0.90900 0.89286

5 4.45183 4.21236 3.99271 3.79079 3.60478

10 8.11090 7.36009 6.71008 6.14457 5.65022

15 11.11839 9.71225 8.55948 7.60608 6.81086

20 13.59033 11.46992 9.81815 8.51356 7.46944

Tabela 6-4

$8,000 x 3.99271 = $31,942

Interesi Faktori Vlera e tanishme (VT)

PV e interesit


Objektivi 6 Chapter

7-44

Numri

i Norma e skontimit

Periudhave 4% 6% 8% 10% 12%

1 0.96154 0.94340 0.92593 0.90909 0.89286

5 0.82193 0.74726 0.68058 0.62092 0.56743

10 0.67556 0.55839 0.46319 0.38554 0.32197

15 0.55526 0.41727 0.31524 0.23939 0.18270

20 0.45639 0.31180 0.21455 0.14864 0.10367

Tabela 6-2

$100,000 x .68058 = $68,058

Principali Faktori Vlera e tanishme (VT)

VT e principalit


Objektivi 6

Chapter

7-45

Permbledhje VT e interesit $ 31,942

VT e principalit 68,058

Vlera e tregut e notes $100,000

Data Llogaria Debi Kredi

Viti 1 (1 jan.) Notat e arketueshme 100,000

Paraja 100,000

Viti 1 (31 dhjetor) Paraja 8,000

Te hyrat nga interesi 8,000

($100,000 x 8%)


Objektivi 6 Chapter

7-46

Shembull Kompania “ABC” pranon nje note 5 vjeqare prej 100,000 me zero-interes. Norma e tregut per kete note te ngjajshme eshte 6%. Si duhet te regjistrohet pranimi/investimi ne note nga kompania “ABC”

Notat me interes-zero

Objektivi 6

0 1 2 3 4 5 6

0 0 0 $0 0

$100,000

Vlera e tanishme e principalit

$100,000 (PVF5, 6%) = $100,000 x .74726 = $74,726

Chapter

7-47

Tabela e amortizimit Nota me interes-zero

Objektivi 6

6% Vlera neto

Paraja Te hyrat Amortizimi e

e pranuar nga interesi I diskontit notes

Data e blerjes 74,726$

Fund-viti 1 - 4,484$ 4,484$ 79,210

Fund-viti 2 - 4,753 4,753 83,962

Fund-viti 3 - 5,038 5,038 89,000

Fund-viti 4 - 5,340 5,340 94,340

Fund-viti 5 - 5,660 5,660 100,000

- 25,274 25,274


Chapter

7-48

Regjistrimet ne ditare per notat me interes-zero

Vlera e tanishme e princip.= $74,726

Data Account Title Debit Credit

Janar, viti 1 Notat e arketueshme 100,000

Diskonti ne notat e arketueshme 25,274

Paraja 74,726

Dhjetor, viti 1 Diskonti ne notat e arketueshme 4,484


($74,726 x 6%)

Objektivi 6


Chapter

7-49

Shembull: Kompania “ABC” investoi ne nje note te arketueshme 5 vejqare ne vlere prej 100,000 me interes prej 8%. Norma e interesit ne treg per noten e ngjajshme eshte 10%. Si duhet te regjistrohet ne kontabilitet pranimi i notes.

Notat me interes

Objektivi 6

VT e principalit:

$100,000 (PVF5, 10%) = $100,000 x .62092 = $ 62,092

VT e interesit

$8,000 (PVF5, 10%) = $8,000 x 3.79079 = 30,326

VT e notes $ 92,418

Chapter

7-50

Tabela e amortizimit Nota me interes

Objektivi 6

10% Vlera neto

Paraja Te hyrat Amortizimi e

e pranuar nga interesi I diskontit Notes

Data e shitjes 92,418$

Fund-viti 1 8,000 9,242$ 1,242$ 93,660

Fund-viti 2 8,000 9,366 1,366 95,026

Fund-viti 3 8,000 9,503 1,503 96,529

Fund-viti 4 8,000 9,653 1,653 98,182

Fund-viti 5 8,000 9,818 1,818 100,000

40,000 47,582 7,582

Notat me interes

Chapter

7-51

Regjistrimet ne ditare per notat me interes


1-Jan Nota e arketueshme 100,000

Diskonti ne note te arket. 7,582

Paraja 92,418

31 Dhjet Paraja 8,000

Diskotni ne note te ark. 1,242


($92,418 x 10%)

Objektivi 6

Notat me interes

Chapter

7-52

Vleresimi i notave te arketueshme

Objektivi 7

Notat afat-shkurtra raportohen sipas Vleres Neto te Realizueshme (njejte sikurse LL/A).

Notat afat-gjata sipas vleres se tyre neto (tabela e amortizimit)

Chapter

7-53

Heqja e llogarive dhe notave te arketueshme

Objektivi 8

Pronari mund ti transferoj LL/A ose N/A te nje biznes tjeter ne kembim te parase.

Arsyet:

Konkurrenca.

Shitja e te arketueshmeve per shkak te mungeses se parase.

Faturimi / arketimi jane procese me kosto te larta.

Transferi realizohet nepermjet:

1. Huazimit te siguruar

2. Shitjes se te arketueshmeve Chapter

7-54

E7-13 Me 1 Prill 2007, kompania “ABC” lejoi si kolateral ndaj bankes “PCB” 400,000 te LL/A-ve, per nje kredi prej 200,000 (me afat 3 mujor). Banka “PCB” e ngarkon “ABC” me 2% ndaj LL/A-ve, dhe nje interes prej 10% vjetor.

Huazimi i siguruar - Shembull

Objektivi 8

Pyetjet:

(a) Pergatisni regjistrimin kontabel me 1 Prill 2007.

(b) Pergatisni regjistrimin kontabel arketimin e 350,000 gjate periudhes prej dates 1 Prill 2007 deri me 30 Qershor 2007.

(c) Me 1 Korrik 2007, “ABC” pagoi tere borxhin ndaj bankes “PCB”.

Chapter

7-55

Shembulli 7-13 vazhdim


(a) Paraja 192,000

Ngarkesa financiare (shp.) 8,000

Notat e pagueshme 200,000

($400,000 x 2% = $8,000)

(b) Paraja 350,000

LL/A 350,000

(c) Notat e pagueshme 200,000

Shpenzimet e interesit 5,000

Paraja 205,000

(10% x $200,000 x 3/12 = $5,000)

Objektivi 8

Huazimi i siguruar - Shembull

Chapter

7-56

Faktoret jane kompani financiare ose banka te culat bejne blerejen e LL/A per nje tarife te caktuar.

Objektivi 8

Shitja e te arketueshmeve

Illustration 7-16

Chapter

7-57

Rregullat e pergjithshme per klasifikimi e te arketueshmeve jane:

1. Ndarja/segregimi i llojeve te ndryshme te arketueshmeve.

2. Kunderbalancimi i llogarise se vleresimit kundrejte llogarise aktuale te arketueshme.

3. Percaktimi i pjeses afatshkurter/afatgjate.

4. Shpalosja e te arketueshmeve te cilat jane lene peng ose kolateral.

5. Shpalosja e rreziqeve kreditore te cilat lindin nga te arketueshmet.


Objektivi 9 Chapter

7-58

Analiza e te arketueshmeve


Objektivi 9

Ky koeficient perdoret per:

Vleresimin e likuiditetit te LL/A

Mate numrin mesatar te arketimit te LL/A gjate vitit apo periudhes se analizuar.

Ilustrimi 7-23

Documents

Kapitulli 7 - Objektivat Mësimore Paraja dhe të Arkëtueshmetarberhhoti.weebly.com/uploads/1/9/4/8/19483867/ch07.pdf · Raportimi i parase Objektivi 2 Ekuivalentet e parase (a)