Karlica

7/22/2019 Karlica

http://slidepdf.com/reader/full/karlica 1/6

Karlica

Karlica (pelvis)

je koštani prsten na spoju kičmenog stuba i donjih udova. Ona se sastoji iz četiri kosti: dvije

karlične, krsne i trtične. Kosti koje grade karlicu međusobno su spojene zglobovima i vezama.

Pored toga sto se na karlicu naniže nastavljaju donji ekstremiteti, ona sa donje strane i pozadiograničava jedan dio trbušne duplje i u njoj su smješteni organi trbušne duplje i male karlice.

Preko karlice se teret kičmenog stuba, odnosno trupa, prenosi na donje udove. Dejstvo pritiskakičmenog stuba i potiska preko donjih udova u fazi razvoja u velikoj mjeri utiče na formiranje ioblik karličnog prstena, što u akušerstvu ima poseban značaj.

OS COXAE – KARLIČNA KOST

Karlična kost (os coxae) je velika, pljosnata kost, oblika vitla (elise) sa središtem, koje odgovara

zglobnoj čašici (acetabulum). U detinjstvu je sastavljena iz tri kosti bedrene, preponske i sedalne,koje su u to vrijeme međusobno spojene hrskavicom u predelu acetabuluma. Od puberteta

hrskavica okoštava, te se ove kosti spajaju u jedinstvenu karličnu kost.

Bedrena kost (os ilium) je gornji, pljosnati dio karlične kosti. Većim delom ona gradi bočni zidvelike karlice, a manjim donjim delom, ispod lučne linije ulazi u sastav male karlice. Na njoj

razlikujemo unutrašnju glatku i lako udubljenu, i spoljnu, takođe glatku, delom ravnu, delom lako

udubljenu stranu. Na prednjoj i zadnjoj ivici bedrene kosti vide se po dve bodlje: spina iliacaanterior superior, spina iliaca anterior inferior, spina iliaca posterior superior, spina iliaca

posterior inferior.

Greben bedrene kosti (crista iliaca) počinje od s.i.a.s i završava se na s.i.p.s. Greben je širok,

rapav, oblika izduženog slova ,,S” sa spoljnom i unutrašnjom ivicom.

7/22/2019 Karlica


Distantio spinarum – Rastojanje između lijeve i desne s.i.a.s.♣ predstavlja jednu od spoljnih

mjera kartice. S.i.p.s čine bočne uglove Mihaelisovog romboida.

Distantio cristarum – Rastojanje između spoljnih ivica dvaju♣ najudaljenijih simetričnih tačaka

cristae illiacae naziva se distantio cristarum i jedna je od četiri spoljne mere kartice. On takode

ima značaj u merenju kartice. Pomenute mere, iako se odnose na veliku karticu, daju predstavu o

pravilnosti i prostranstvu ulaza male kartice.

Sjedalna kost (os ischii)

sastoji se iz tela i grane. Telo sedalne kosti u sastavu je zglobne čašice i svojim donjim delom

obrazuje sedalnu kvrgu (tuber ischiadicum). Grana sedalne kosti pruža se od sedalne kvrge

napred, naviše i unutra, u susret donjoj grani preponske kosti. Sedalna kvrga je zaobljeno neravnoispupčenje na spoju tela i grane sedalne kosti. Ona bočno ograničava izlaz male karlice i na nju se

oslanjamo pri sedenju. Od zadnje ivice tela sa njegove unutrašnje strane pruža se nazad i unutra

koštani nastavak nazvan sedalna bodlja (spina ischiadica).

Interspinalna linija – spaja obje sedalne bodlje predstavlja najkraći♣ prečnik u maloj kartici. Ova

interspinalna linija predstavlja, orijentir akušeru pri određivanju visine prednjačećeg dijela plodai napredovanja porođaja.

Preponska kost (os pubis)

sastoji se iz tela i dve grane: gornje horizontalne i donje silazne. Telo je vrlo kratko i ulazi u

sastav acetabuluma. Gornja horizontalna grana ide od acetabuluma napreci do sinifize. Donjagrana preponske kosti od sinifize silazi naniže i upolje u susret grani sedalne kosti sa kojom se

spaja. Međusobni vezivnohrskavičav spoj leve i desne preponske kosti u nivou ugla koji grade

njihove horizontalne i donje silazne grane naziva se stidni most ili preponska simfiza (symphisis

pubica). Preponska sinifiza predstavlja prednji zid male karlice i od nje se pružaju unazad pravi prečnici male karlice. Od donje ivice sinifize unazad naniže i upolje razilaze se donje grane

preponskih kostiju, gradeći međusobno kod žena stidni luk, a kod muškaraca stidni ugao. Odrazmaknutosti i dužine grana, odnosno od veličine ovog luka umnogome zavisi tok i ishod

porođaja.

OS SACRUM – KRSNA KOST

sastavljena je iz 5 čvrsto sraslih krsnih pršljenova i ima oblik širokog i od spreda ka unazadspljoštenog tupog klina, čija je baza okrenuta naviše i zglobljava se sa donjom stranom petog

slabinskog pršljena. Vrh krsne kosti je zatupljen i u vezi je sa trtičnom kosti. Na njoj se, osim

baze i vrha, razlikuju i dve strane, prednja i zadnja i dve bočne ivice. Telo ili središni dio krsnekosti grade tela međusobno čvrsto sraslih krsnih pršljenova. Sa obje strane tela nalaze se krila

krsne kosti (alae ossis ilii). Na spoju tela i krila sa obje strane nalaze se po 4 para otvora kroz koje

iz kičmenog kanala izlaze krvni sudovi i živci. Prednja glatka i izdubljena strana krsne kosti čini

zadnji zid karlice, odnosno dno krsnog udubljenja. Bočne ivice krsne kosti gornjim delomzglobljavaju se sa zadnjim ivicama bedrenih kostiju u krsnobedrene zglobove, a donjim delom su

slobodne i grade slobodnu ivicu krsnobedrenih useka. Donjim krajem krsna kost se zglobljava sa

trtičnom kosti i gradi krsnotrtični zglob, pokretan od spreda unazad, što prilikom porođaja u

7/22/2019 Karlica


poslednjoj fazi doba istiskivanja ploda omogućava da se poveća pravi prečnik karličnog izlaza.

Obje ove kosti čine zadnji zid male karlice.

OS COCCYGIS – TRTIČNA KOST

je malena kost klinastog oblika sastavljena iz 4-5 međusobno čvrsto sraslih trtičnih pršljenova.Ona kod čoveka predstavlja rudimentaran ostatak repa i pasivno je pokretna od spreda unazad.

ZGLOBOVI I VEZE MALE KARLICE

Kosti karlice međusobno su povezane zglobovima i vezama.Symphysis – Spreda su, po srednjoj liniji male karlice, obje preponske kosti međusobno

učvršćene fibrozno hrskavičavim spojem, koji se naziva stidni most ili preponska simfiza. Ona je

čvrst, nepokretan spoj, koji obezbeduje celinu karličnog prstena i na taj način olakšava kretanje.U trudnoći, usled nabubrelosti tkiva koje je gradi, simfiza dopušta minimalno razmicanje

preponskih kostiju. Mogućnost razvlačenja simfize i time izvjesnog proširenja izlaza porođajnogkanala od velike je koristi u porođaju.Pri forsiranim porođajima, sa izraženom disproporcijom između ploda i karlice majke u fazi

istiskivanja ploda postoji opasnost znatnog razmicanja ili čak i kidanja simfize, što zahteva

blagovremenu dijagnozu i pravilno lečenje u babinjama. Loše sprovedena terapija kod ove

komplikacije ostavlja dugotrajne posledice, presvega patkast nepravilan hod.Art. sacro iliaca – predstavlja zglob krsne sa bedrenom kosti. Krsnobedreni zglobovi dopuštaju

vrlo ograničenu pokretljivost krsne prema bedrenim kostima unapred i unazad. Kao i kod simfize

i u krsnobedrenim zglobovima usled sukulentnosti zglobne čahure i veza pred kraj trudnoće i u porođaju dolazi do neznatnog povećanja pokretljivosti.

Iunctura sacrococcygea – spoj krsne sa trtičnom kosti. Van trudnoće on je nepokretan, a u

trudnoći usled sukulentnosti olabave zglobne veze, te se trtična u odnosu na krsnu kost za 2-3 cmmože da pomera unazad. Na taj način se tokom porođaja pravi prečnik izlaza male karlice od 9

produžuje na 11 do 12 cm.

Sakrolumbalni zglob – je spoj V lumbalnog sa I sakralnim pršljenom. Prednja strana njihovih tela

zaklapa tup ugao, čije teme u vidu ispupčenja Strci na ulazu male karlice gradeći karlični rt ili promontoiijum. Od njega se prema simfizi mere pravi prečnici ulaza male karlice. Oblik i

ispupčenost promontorijuma utiču na oblik i prostranstvo karličnog ulaza, te znatno utiču na

mehanizam, tok i ishod porođaja.Zglob kuka je slobodan pokretan zglob karlične i butne kosti. Glava butne kosti ulazi u zglobnu

čašicu karlične kosti, u acetabulum. Nepravilnosti u razvoju zgloba kuka mogu da dovedu do

deformacije male karlice, što bitno utiče na tok porođaja.Karlični prsten deli se na veliku karlicu (pelvis maior) i malu karlicu (pelvis minor).

VELIKA KARLICA

sa strane ograničavaju krila bedrene kosti a pozadi gornje strane krila krsne kosti i kičmeni stub.

Spreda je velika karlica otvorena i njen prednji zid, u stvari, gradi donji dio trbušnih mišića.Donju granicu velike karlice predstavlja linea terminalis – linija koja odvaja veliku od male

karlice. Ona polazi od gornje ivice simfize, pruža se gornjom ivicom i pecten ossis pubis i linea

7/22/2019 Karlica


arcuata ossis illi. Zatim prelazi na art sacroilliaca i prednjegornje ivice krila sakruma i završava

se na promontorijumu. Velika karlica nema veliki akušerski značaj. U njoj se nalazi i rastematerica sa plodom posle 3. meseca trudnoće.

Koštani cilindar spolja i iznutra obložen mišićima i vezivnim tkivom. Mala karlica je odozdo

zatvorena mišićnovezivnom prečagom, a naviše je otvorena prema velikoj karlici i preko gornjegotvora nastavlja se u trbušnu duplju, čiji najniži dio u stvari i predstavlja. U duplji male karlicenalaze se unutrašnji polni organi žene, rektum i mokraćna bešika. Gravidna materica tek na kraju

3. meseca napušta malu karlicu i preko medašne linije prelazi u trbušnu duplju.

Na kraju trudnoće mala karlica predstavlja koštani dio porođajnog kanala. Kroz nju plod izlazi u

spoljašnji svet. Mala karlica ima oblik lučnog cilindra, lako savijenog naniže i unapred. Prednjizid tog valjka čini zadnja strana simfize i unutrašnja strana obeju grana pubičnih kostiju. Bočne

zidove male karlice grade unutrašnje strane ishiadične i ilijačne kosti u predelu acetabuluma

ispod linea arcuata , a zadnji zid čine sacrum i coccygeum. Na maloj karlici razlikujemo gornji idonji otvor ili ulaz i izlaz karlice, karličnu duplju, karličnu osovinu i nagib karlice.

Apertura pelvis superior – gornji otvor (ulaz) karlice. U stvari je određen je lineom terminaliskoja odvaja malu od velike karlice. U žena je ovalno bubrežastog oblika sa poprečnom dužom

osovinom i lako isturenim promontorijumom, dok je kod muškaraca više trouglastog oblika. Naulazu karlice razlikujemo više prečnika dijametara (si. 54).

Conjugata anatomica (11-11,5 cm). – pravi ili prednje-zadnji anatomski prečnik spaja

promontorijum sa gornjom ivicom simfize.♣

Conjugata vera (10,5 cm) – drugi pravi, odnosno porodiljski ili♣ akušerski, prečnik ulaza male

karlice spaja promontorijum sa najispupčenijom tačkom na zadnjoj ivici preponske simfize.

Conjugata diagonalis (12- 12,5 cm) – Treći, prednjezadnji, odnosno♣ dijagonalni prečnik spaja

promontorijum sa donjom ivicom simfize i iznosi. Važnost dijagonalnog prečnika je u tome što

se on, za razliku od prethodnih jedini može direktno da izmeri na porodilji. Od njega odbijamo

1,5 do 2 cm i izračunavamo pravi prečnik karličnog ulaza.Diametar obliquus – (12-12,5 cm). – Dva kosa prečnika, polaze od art.♣ sacroilliaca do

bedrenočešljastih ispupčenja sa suprotne strane. Razlikuju se: prvi ili desni, koji polazi od desnog art. sacroilliaca i ide do levog bedrenočesljastog ispupčenja, i

drugi ili levi, koji polazi od levog art. sacroilliaca i završava se na desnom bedrenočešljastom

ispupčenju.

Diameter transversus maximus (13,5 cm) – Najveći poprečni prečnik ♣ ulaza karlice spaja dve

najudaljenije simetrične tačke na linea arcuata. On je nešto bliži promontorijumu nego simfizi.

Diameter transversus centralis (12,8 cm), spaja dve simetrične tačke♣ na lučnim linijama i

prolazi po sredini pravog prečnika, odnosno na podjednakom rastojanju između simfize i

promontorijuma.

Apertura pelvis inferior s. exitus pelvis – donji otvor ili izlaz male karlice. Oblika romba. Izlaz

male karlice je koštan a djelimično je ligamentozan. Na njemu razlikujemo

Diameter rectus (9 cm) – spaja donju ivicu simfize i vrh os coccygis i♣ najkraći je prečnik

karlice U toku porođaja, pod pritiskom prednjačećeg dijela ploda, trtična kost pomera se unazad, pa se pravi prečnik izlaza produžuje za oko 2 cm, te u porođaju praktično iznosi 11-12 cm.

Diameter transversus (11 cm) – Poprečni prečnik donjeg otvora male karlice spaja dva sedalna

ispupčenja i iznosi 11 cm.♣

7/22/2019 Karlica


Cavum pelvis – karlična duplja predstavlja prostor ograničen odozgo ulazom, dole izlazom, a

spreda, bočno i pozadi koštano-mišićno-fascijalnim zidom male karlice. Dubina, izgled i oblik karlice, zatim oblik donjeg i gornjeg otvora, masivnost kostiju i krivina zavisni su od više faktora

i različiti su kod muške i ženske karlice. Visina zadnjeg zida karlične duplje predstavljena je

dužinom krsne i trtične kosti i iznosi 12-16 cm, a visina prednjeg zida odgovara dužini simfize i

iznosi svega 3-6 cm. Bočni zidovi karlične duplje u gornjem delu su predstavljeni granamastidnih i sedalnih kostiju, zapornim otvorima i krsnosedalnim usecima, koji su zatvoreni

fascijama i mišićima.

Iz praktičnih razloga na maloj karlici se pored ulaza i izlaza opisuju još dve ravni: najšira ravan i

tesnac karlice.Proširenje karlice (amplituda pelvis) odgovara ravni koja prolazi spreda kroz sredinu simfize,

bočno unutrašnjom stranom ramus superior ossis ischii u visini sredine acetabuluma, a pozadi

kroz spoj drugog i trećeg sakralnog pršljena,Tesnac karlice (angustia pelvis) predstavlja najmanju ravan karlične duplje. Ova ravan polazi od

spoja donje i srednje trećine simfize unazad, prolazi kroz spine ossis ischiii, pa se, prateći gornje

ivice lig. sacrospinale, završava na spoju IV i V sakralnog pršljena. Prednjačeći dio ploda, kadadospe do visine ove ravni, nailazi na otpor mišića dna karlice te vrši svoju unutrašnju rotaciju,

Nagib karlice (inclinatio pelvis) je ugao koji gradi ravan karličnog ulaza sa horizontalom.

Ravan karličnog ulaza ili gornjeg otvora male karlice u žene u♣ uspravnom položaju nagnuta je

koso napred i naniže i sa horizontalnom ravni pravi ugao od 30-65° koji je otvoren unazad. Sa promenom položaja tela menja se i veličina nagiba. Ako žena leži, ravan karličnog ulaza nagnuta

je koso unazad i naniže pod uglom od 45° (u ležećem položaju sa uzdignutom karlicom ugao

dostiže i do 75°).

Ravan izlaza karlice u uspravnom položaju žene lako je nagnuta napred i♣ naniže i sa

horizontalnom ravni sklapa ugao od oko 11°. U ležećem položaju ova ravan lako je iskošena

unazad i naniže i približava se normali.

Osovina male karlice (axis pelvis) predstavlja zamišljenu liniju koja spaja sredine svih pravih prečnika male karlice. Ona ima oblik lučne linije, koja se od karličnog ulaza spušta naniže i

unapred prema izlazu karlice. Poznavanje osovine male karlice, koja istovremeno predstavlja

krivinu porođajnog kanala, neophodno je za razumevanje mehanizma porođaja. Osovina karliceujedno predstavlja i liniju vodilju porođaja.

NAJČEŠĆI OBLICI MALE KARLICE ŽENE

I kod normalne ženske karlice sreću se izvjesna odstupanja u obliku i prostranstvu, zavisno od

endogenih i egzogenih faktora koji su uticali na razvoj karlice. U endogene faktore spadaju prvenstveno nasleđe i rasne osobine. Kod različitih rasa postoje izvjesne osobenosti u pogledu

izgleda karlice. U egzogene faktore spadaju ishrana i životni uslovi u detinjstvu, bolesti iendokrini poremećaji. Svi ovi faktori uslovljavaju nejednakost razvoja, neravnomjernost ženskekarlice po obliku i izgledu, mada na njoj ne postoje izrazite patološke promjene. Prema obliku i

izgledu ulaza male karlice, a na osnovu rendgen-pelvimetrijskih ispitivanja, karlice žene se mogu

podeliti u četiri osnovna i više prelaznih mešovitih tipova (Coldwel i Mo. lay). Prema njihovom

izgledu osnovni oblici karlice žene su:1. ginekoidni ili tip prave ženske karlice,

2. androidni ili muškobanjasti tip,

7/22/2019 Karlica


3. antropoidni ili majmunoliki i

4. platipeloidni ili pljosnatoliki tip karlice.Između ova četiri oblika male karlice žene postoje mnogobrojni prelazni i mesoviti tipovi.

MIŠIĆI KARLICE

U maloj karlici razlikujemo bočne mišiće karlične duplje i mišiće koji zatvaraju donji otvor male

karlice i zajedno sa vezivnim i masnim tkivom i kožom čine međicu.Bočni mišići – spadaju: 1. unutrašnji zaporni mišić (m. opturator internus); 2. kruškasti mišić (m.

piriformis). Oba mišića pripadaju muskulaturi donjih udova, a svojim gornjim krajem polaze sa

zida male karlice (si. 58).

Donji otvor male karlice zatvoren je međicom, koju grade koža, potkožno vezivno tkivo i dvemišićnofascijalne prečage: gornja (diaphragma pelvis) i donja (diaphragma urogenitale).

Diaphragma pelvis (gornja ili karlična dijafragma) sastavljena je iz dva para mišića, mišića

podizača čmara (m. levator ani) i trtičhog mišića (m. coccygeus), kao i dve fascije od kojih jedna pokriva gornju, a druga donju stranu mišića.

Karlična dijafragma pokriva ceo donji otvor male karlice, njegov prednji urogenitalni i zadnjianalni trougao. Ona čini glavni oslonac organa trbušne duplje i održava ravnotežuintraabdominalnom pritisku. Ako se mišići gornje dijafragme, usled oštećenja ili usled urođene

slabosti razmaknu, dolazi do promjene statike organa male karlice, prije svega spuštaju se i

ispadaju vagina i materica.Diaphragma urogenitale (donja ili urogenitalna prečaga) – mnogo je slabija od prethodne i

zatvara samo mokraćnopolni tro ugao na donjem otvoru karlice. Ova dijafragma razapeta je

između donjih grana sedalnih i preponskih kostiju i donje trećine simfize i sastoji se od dva

mišićnofascijalna sloja, površinskog i dubinskog. Dubok sloj (spatium perinei profundum) činedva mišića: prvi, mišić zatvarač uretre (m. sfincter urethrae) i drugi, duboki poprečni mišić

međice (m. transversus perinei profundus).

U površinskom sloju urogenitalne prečage (spatium perinei superficiale) nalaze se tri mišića: 1.isiokavernozni mišić (m. ischiocavemosus), 2. bulbokavemozni mišić (m. bulbocavemosus) i 3.

površni poprečni mišić međice (m. transversus perinei superficialis). Po snazi kontrakcija, tonusu

i ulozi u statici organa male kariice ovi mišići su bez značaja. Međutim, prva dva imaju važnuulogu u izazivanju erekcije kavernoznih tela, a poslednji obezbeđuje zadržavanje sadržaja

rektuma i voljno regulisanje defekacije.

Documents

Karlica