Kasumovic Azra

8/18/2019 Kasumovic Azra

1/14

UNIVERZITET U ZENICI

PEDAGOŠKI FAKULTET

ODSJEK: MATEMATIKA I INFORMATIKA

SEMINARSKI RADIZ PREDMETA: OPERATIVNI SISTEMI I RAČUNARSKE MREŽE

TEMA: MREŽNI PROTOKOLI

PROFESOR: v.as.dr. Sa!r L""# STUDENTICA: A$ra Kas%&v!'

ZENICA( MAJ )*++.


2/14

Seminarski rad iz operativnih sistema i računarskih mreža Mrežni protokoli

SADRŽAJ

I. KLJUČNE RIJEČI....................................................................3

II. UVOD..................................................................................4

III. MREŽNI PROTOKOLI...............................................................5

IV. PAKETSKI PRENOS.................................................................6

V. SLOJEVI OSI REFERENTNOG MODELA......................................8

5.1.1............................................................................................Fizički sloj8

5.1.2......................................................................................Sloj podataka

8 5.1.3...........................................................................................Mrežni sloj

8

5.1.4....................................................................................ransportni sloj8

5.1.5............................................................................................Sloj sesije8

5.1.!................................................................................"rezenta#ijski sloj8

5.1.$....................................................................................%plika#ijski sloj8

VI. UREĐAJI IZMEĐU MREŽA UNUTAR 3. OSI SLOJA ................10

!.1.1..............................................................................................&'()&*1+

!.1.2.........................................................................................,(- ,%- /1+

!.1.3.............................................................S0*, S* / S&)6*%11

VII. REZIME ...............................................................................1

VIII. LITERATURA ........................................................................13

2


3/14


I. KLJUČNE RIJEČI

Pr&,&-& / set pravila koji određuje format i prenos podataka.

OSI r"0"r"1,1! &d" ( obezbjeđuje nesmetanu komunikaciju između raznih tipovamreža.)

FTP – File Transfer rotocol ( dvosmjerni prenos datoteka sa servera na klijent iobrnuto.)

2TTP – !"per Te#t Transfer rotocol ( jednosmjerni prenos hiperdatoteka)

UDP – $ser %ata&ram rotocol

DNS – %omain 'ame ervice ( serveri iji je zadatak automatsko prevođenje slovnihadresa kao *to je +++.cnn.com u , adrese kao *to je -. 2/-. 0-. 1).

TCP3IP – Transfer ontrol rotocol3,nternet rotocol ( protokol koji omo&u4ujetransport podataka5otkrivanje i isravku &re*aka3internet protokol ).

T"1", ( protokol koji omo&u4uje upravljanje serverom sa daljine te omo&u4uje da seklijent pona*a kao terminal ).

SMTP – imple 6ail Transfer rotocol ( protokol za prenos 78mail poruka).

N",4IOS – omo&u4ava pra4enje sesija između klijenta i servera i obezbjeđuje njihov

nesmetan i neprekida rad.

/

http://www.cnn.com/http://www.cnn.com/http://www.cnn.com/


4/14


R&%,"r – uređaj namijenjen iskljuivo za utvrđivanje putanja za prenos podatakaizmeđu mreža.

2%5 – mrežni uređaj koji također funkcioni*e na prvom 9, sloju ( fizikom sloju ).

S6!,78 9 uređaj koji prosljeđuje podatke od jedno& mrežno& se&menta do dru&o& putem određene linije.

II. UVOD

$ toku ovo& seminarsko& rada upoznat 4emo se sa pojmom :mrežni protokol:.

Mr"1! ;r&,&-& je skup standardnih pravila za prikaz5 ovjeravanje podataka te provjeravanjeod &re*aka koje je potrebno izvr*iti da bi se podatak uop4e poslao. rotokoli su standardi kojiomo&u4avaju raunarima da komuniciraju preko mreže. od protokplom se5 op4enito (nesamo u raunarskim mrežama5ve4 i u ekonomiji5 pravu5 itd.) podrazumijeva skup konvencija i

pravila koji preciziraju nain prenosa podataka između uesnika u komunikaciji.

$z navedenu definiciju protokola neophodno je pomenuti i specifikacije protokola kojeobino ukljuuju ;

• format poruke koja se prenosi i

• tretman &re*ke u komunikaciji.

razliitih nivoa po tzv. OSI modelu5a

sve > modela 4u objasniti u toku ovo& seminarsko& rada. 'ajvi*i nivo je aplikacijski5 a najnižisu protokoli koji se bave implementacijom komunikacije na fizikom nivou.

?ljuni elementi protokola kojim se do&ovara spremnost za slanje5 spremnost za prijem5format podataka i sl. su;

• sintaksa – format podataka i nivoi si&nala5

• semantika – kontrolne informacije u prenosu i kontrola &re*aka5

• tajmin& – brzina prenosa.


5/14


?oraci protokola moraju da se sprovedu u skladu sa redoslijedom koji je isti za svaki raunar u mreži. ored navedeno&5 nužno je pomenuti i da su osnovni principi u dizajnu protokolaefikasnost5 pouzdanost i prila&odljivost.

III. MREŽNI PROTOKOLI

renos podataka kroz mrežu se obavlja po protokolima – utvrđenim pravilima koja su poznatasvim uesnicima u komuniciranju. rotokol predstavlja standard (konvenciju) za ostvarivanje

i kontrolu veze i prenosa podataka između krajnje take. ?omunikacioni protokol predstavlja set standardizovanih pravila za predstavljanje podataka5si&nalizaciju5 provjeru autentinosti i kontrolu &re*aka neophodnih da bi se informacija

prenijela komunikacionim kanalom.

'a primjer5 mrežni raunarski protokoli propisuju kada i pod kojim uvjetima raunari mo&uemitirati i primati podatke putem kanala veze5 kako ti podaci moraju biti or&anizirani5 itd.

%va raunara5 koji koriste razliite mrežne protokole5 ne4e mo4i komunicirati ak i ukolikosu prikljueni na isti kanal veze5 jer se nikada ne4e mo4i složiti oko to&a kada treba emitirati

poruke5 *ta one trebaju sadržavati5kako treba rea&irati po prijemu poruke5 itd. to&a su protokoli neophodni u svim raunarskim mrežama5 kako lokalnim5 tako i &lobalnim.

@azmjena podataka u raunarskoj mreži je izuzetno složena. a pove4anjem broja umreženihraunara koji komuniciraju i sa pove4anjem broja zahtjeva za sve savr*enijim uslu&ama(servisima) neophodno je i usavr*avanje protokola. osao komuniciranja je toliko složen da je

bilo neophodno razviti protokole u vi*e slojeva.

vaki sloj je namijenjen za jedan od&ovaraju4i posao. ?od prvobitnih raunarskih mrežaumrežavanje se vr*ilo zavisno od proizvođaa raunarske opreme. av hardver i softver su

bili vezani za jedno& proizvođaa5 tako da je bilo veoma te*ko vr*iti izmjene5 unapređivanjemreža i sve je bilo izuzetno skupo.

Aedna od najbitnijih stvari kod umrežavanja je adresiranje. Bko se posmatraju samo dva

raunara5 nema potrebe za adresiranjem5 jer sve *to se po*alje sa jedno& raunara namijenjeno

C


6/14


7/14


E0 T3,

$ mreži5 vi*e protokola mora da radi zajedno. 'jihov zajedniki rad obezbjeđuje ispravnu pripremu podataka5 prenos do željeno& odredi*ta5 prijem i izvr*avanje.

$spostavljanje veza5 prenos podataka i raskid veza određeni su setom protokola koji sunadležni za jedan od sljede4ih poslova;

• Ghandshakin&: – uspostavljanje veze5

• re&ovaranje o razliitim karakteristikama veze5

• %efinicija poetka i kraja poruke5

• %efinicija formata poruke5

• %efinisanje pravila za obradu o*te4enih ili nepravilno formatiranih poruka (ispravka&re*aka)5

• $tvrđivanje neoekivano& prekida veze i definisanje daljih koraka u tom sluaju5

• rekid veze.

rincip > slojeva (Ha"erIs) zasniva se na ;

• sloj se kreira &dje su potrebne razliite apstrakcije• vaki sloj izvodi stro&o definisane funkcije

• funkcija svako& sloja je izabrana da zadovoljava međunarodne standardizovane protokole

• &ranice sloja se odabiru tako da minimiziraju tok informacija kroz interfejs

• broj slojeva 4e biti dovoljno veliki da odvoji funkcije

• vaki sloj na jednoj strani komunicira samo sa istovjetnim slojem na dru&oj strani (0.sa 0.5 C sa C. itd.)

• 'iži sloj mora izvr*iti podr*ku sloju iznad.

?oncept 9, referentno& modela zasniva se na > slojeva5 a T3, na sloja i to;

>


8/14


E2 9, @eference model E/ T3,

V. SLOJEVI OSI REFERENTNOG MODELA

V.+.+. F!$!


9/14


V.+.>. Mr"1! s&=

omo&u4ava komunikaciju otvorenih sistema u uspostavljanju produžavanja i prekidakomunikacija. 'a ovom sloju G žive i rade : protokoli. =lavna mu je funkcija prenos

podataka kroz cijelu mrežu5 od izvora do odredi*ta i to u vi*e skokova.

V.+.?. Tra1s;&r,1! s&=

treba da osi&urava pouzdan prenos podataka.

V.+.@. S&= s"s!="

loj sesije uspostavlja sesije i defini*e redoslijede akcija5 sinhronizaciju kao osnovu zaizvr*avanje aplikacija i sl. 'etK,9 omo&u4ava pra4enje sesija između klijenta i servera i

obezbjeđuje njihov nesmetan i neprekidan rad.

V.+.. Pr"$"1,a7!=s-! s&=

vr*i konverziju podataka ( u cijele brojeve ). vi podaci koji se *alju u mrežu moraju bitimrežno& formata.

V.+.B. A;!-a7!=s-! s&=

je najvi*i sloj i to su aplikacije koje koristimo i njihovo djelovanje vidimo na monitoru kaonpr. mail klijenti5 !TT5 i sl.

E ?omunikacija 9, slojeva

$ aplikacijski sloj spada i ,"1", / servis i protokol koji služi za pristup za rad na udaljenom

raunaru ( en&.remote login ) kori*tenjem lokalno& raunara kao terminala. okretanjemod&ovaraju4e& komunikacijsko& pro&rama ( primjer je pro&ram koji se također zove Telnet i

L


10/14


dolazi kao sastavni dio Mindo+s operativnih sistema) i navođenjem adrese raunara kojem seželi pristupiti te na taj nain koristi raspoložive resurse. ristup udaljenom raunaru je mo&u4samo ukoliko korisnik posjeduje otvoren korisniki raun na tom raunaru. 'a taj nain 5korisnik mreže može koristiti neki vrlo brz5mo4an i skup raunar a da fiziki ne odlazi na

mjesto &dje je taj raunar zaista lociran. Bli takvo kori*tenje raunara5 naroito ako se radi omo4nim raunarima5 1!=" 5"s;a,1&.

EC T3,

VI. UREAJI IZMEU MREŽA UNUTAR >. OSI SLOJA

.+.+. ROUTERI

%a bi se sprijeilo ( ili barem umanjilo) lutanje paketa kroz mrežu i smanjila vjerovatno4aretransmisije05 u &lobalnim mrežama koriste se uređaji nazvani %s="r!va

to&a5 router može izabrati neki5 na prvi po&led potpuno nelo&ian5 zaobilazi put umjestoneko& lo&inije& puta ukoliko ustanovi da je direktni put optere4eniji protokom podataka uodnosu na zaobilazni put.

1 &etransmisija ponovno slanje paketa koji nedostaju jer se za7ue prilikom prenosa krozmrežu.2 9uri: ;.< *n=ormatika< Sarajevo "ulishin7< Sarajevo< 2++3.

0J


11/14


E- @outeri usmjeravaju pakete na osnovu tabele rutiranja

@outer se konfi&uri*e i održava svoje tabele rutiranja na osnovu mrežnih adresa. ?ada primi paket router5 prvo provjeri da li je adresa odredi*ta na istoj mreži kao i adresa izvora. Bko jeste5 paket se odbacuje. $ suprotnom5 router prosljeđuje paket odredi*nom uređaju ako jenje&ova mreža povezana na router ili sljede4em routeru na putanji do željeno& uređaja.

.+.). 2U4 2A4

!ub je mrežni uređaj koji također funkcioni*e na prvom 9, sloju ( fizikom sloju). 'a hub8u

postoji vi*e konektora ( obino su to @A – C konektori ). 'a svaki konektor se prikljuuje po jedan kabal5 preko koje& se povezuje po jedna radna stanica ili server.

E> @azliite veliine hub8ova

!ub kao uređaj polako nestaje iz raunarskih mreža zbo& sve niže cijene s+itch uređaja kojinude znatno bolje performance.

.+.>. SITC2 SVIČ / SKRETNICA

To je uređaj koji prosljeđuje podatke od jedno& mrežno& se&menta do dru&o& putem određenelinije. 'a sebi ima ve4i broj portova.


12/14


koju s+itch posjeduje je da se na svaki port s+itch8a može prikljuiti stanica saod&ovaraju4im portom. ?olizioni domen u ovom sluaju ini stanica sa od&ovaraju4im

portom. 'aje*4i problem koji se javlja kod upotrebe s+itch8a je preoptere4enje.

E1 +itch omo&u4ava podjelu HB' – a na vi*e kolizionih domena

VII. REZIME

,z ve4 navedenih injenica možemo zakljuiti da su mrežni protokoli veoma važani zaraunarske komunikacije. Aasno je da je5 u ovolikom mno*tvu raunara5 neopohodnouspostaviti neki sistem identifikacije pojedinih raunara u mreži i neki red po kojem 4e se sveto odvijati.


13/14


VIII. LITERATURA

Auri4 Neljko (2JJ/) Informatika5 ,K' LLC182082J18J5 arajevo ublishin&5 arajevoO

Deinovi4 6. i Aevremovi4 B. (2JJ>) Uvod u računarske mreže5 $niverzitet

in&idunum5 Fakultet za poslovnu informatiku5 Keo&radO E-5 E>5 E1

http;33%o+nloads3Hivros3omputer3'et+ork3Bproach3Featurin&39ther3,nternet3ontents80.htm (08) 2J30032JJ 0C;C0;/2O

%oc. dr tojanovi4 %. (2JJC) Uvod u računarstvo5 $niverzitet u 'i*u5 7lektronskifakultet5 'i*. E05 E25 E/O

?urose A.F. and @oss ?.M. (2JJ2) Computer Networking, B Top %o+n BpproachFeaturin& The ,nternet5 2nd editionO

http>[email protected]?@iki?MrezniAprotokol B 22.J.2J00. 0;/;// C4D.

0/

http://downloads/Livros/Computer/Network/Aproach/Featuring/Other/Internet/Contents-1.htmhttp://downloads/Livros/Computer/Network/Aproach/Featuring/Other/Internet/Contents-1.htmhttp://bs.wikipedia.org/wiki/Mrezni_protokolhttp://downloads/Livros/Computer/Network/Aproach/Featuring/Other/Internet/Contents-1.htmhttp://downloads/Livros/Computer/Network/Aproach/Featuring/Other/Internet/Contents-1.htmhttp://bs.wikipedia.org/wiki/Mrezni_protokol


14/14


'apomena;

( like u o+er oint8u su također preuzete iz pomenute literature ).

0

Documents

Kasumovic Azra