Kent Yoksullugu Rapor

8/9/2019 Kent Yoksullugu Rapor

1/52

Kent Nfusunun En Yoksul Kesiminin stihdam Yaps veGeinme Yntemleri

Prof.Dr. Aye BURA KAVALAProf.Dr. alar KEYDER

UBAT 2008

STANBUL


2/52

1

NSZ

Trkiyede, farkl konumlardaki kentler balamnda, yoksul kesimin gerek igc piyasas ileilikilenme biimini, gerekse emek geliri dndaki geim kaynaklarnn niteliini anlamay ve

bylece en yoksul kesimin istihdam yaps ile geinme yntemleri arandaki ilikiyi ortayakoymay amalayan bu aratrma projesi, TBTAK tarafndan desteklenmitir.


3/52

2

NDEKLER

Tablo Listesi.....................................................................................................................iv

zet..................................................................................................................................vi

Abstract............................................................................................................................vii

Giri...................................................................................................................................1

I. Trkiye Genelinde Yoksulluk ve Yoksulluk-stihdam likisi.......................................31.1. Hane Yaps....................................................................................................31.2. Yoksul Hanelerin Gelir Dzeyi......................................................................41.3. stihdam Kalplar ve Sosyal Gvenlik...........................................................51.4. Yoksul Haneler Arasndaki Farkllama.........................................................7

II. Yerel Dzeyde Yoksulluk ve Yoksulluk-stihdam likisinin Tezahrleri..................102.1. Anket Sonular: Yerel Dzeydeki Eilimler, Karlatrmalar....................102.2. Yzyze Grmelere Dayanan Gzlemler..................................................13

Sonu................................................................................................................................21

Tablolar.............................................................................................................................25

Referanslar........................................................................................................................45


4/52

3

TABLOLAR

Tablo 1 - 2000 Nfus Saym Sonularna Gre rneklem Kentlerinin Nfus Byklkleri veYllk Nfus Art Oranlar

Tablo 2a Hane Yaps rneklem Geneli

Tablo 2b Hane Yaps Medyan Alt rneklem

Tablo 3 Haneye Bir Ayda Giren Toplam Para rneklem Geneli

Tablo 4a Ailenin Gelir Tipi rneklem Geneli

Tablo 4b Ailenin Gelir Tipi Medyan Alt rneklem

Tablo 5a - Kamu Transfer Gelirlerinden Yararlanma Durumu - rneklem Geneli

Tablo 5b - Kamu Transfer Gelirlerinden Yararlanma Durumu Medyan Alt rneklem

Tablo 6 50 Ya zeri ve 65 Ya zeri Emekli Maa Alanlar (65 Ya Maa Dahil) rneklem Geneli

Tablo 7 Hanelerin alan ve Arayan Saylarna Gre Dalm rneklem Geneli

Tablo 8a stihdam Oranlar (15-64 ya) rneklem Geneli

Tablo 8b stihdam Oranlar (15-64 ya) Medyan Alt rneklem

Tablo 9a alanlarn Yaptklarler Kiilerde Genel rneklem

Tablo 9b alanlarn Yaptklarler Kiilerde Medyan Alt rneklem

Tablo 10 alanlarn yerinin Tr kiilerde rneklem Geneli

Tablo 11a alanlarn Bal Olduklar Sosyal Gvelik Kurumu Kiilerde rneklemGeneli

Tablo 11b alanlarn Bal Olduklar Sosyal Gvelik Kurumu Kiilerde Medyan Altrneklem

Tablo 12a Yeil Kart Sahiplii (Hanelerde ve Kiilerde) rneklem Geneli

Tablo 12b Yeil Kart Sahiplii (Hanelerde ve Kiilerde) Medyan Alt rneklem

Tablo 13 - eitli deikenlere gre kent deerlerinin rneklem genel ortalamasnn zerinde(+) veya altnda (-) olmas


5/52

4

Tablo 14 rneklem Kentlerinin Sosyo-Ekonomik Gelimilik Dzeylerine, alan GeliriOlmayan Hane Oranna ve Dzenli Geliri Olmayan Hane Oranna Gre Sralan

Tablo 15a Oturulan Kente Nereden Gelindii Gelinen Yerin Blgesine Gre rneklem

Geneli

Tablo 15b Oturulan Kente Nereden Gelindii Gelinen Yerin Blgesine Gre MedyanAlt rneklem

Tablo 16 Oturulan Kente Nereden Gelindii Gelinen Yerleim Biriminin Niteliine Gre rneklem Geneli

KUTULAR

Kutu 1: Gen Erkekler alsn.............................................................................................15

Kutu 2: Var Ama................................................................................................................15

Kutu 3: Fabrika Kz...............................................................................................................17

Kutu 4: Bize De Yok Yardm Da........................................................................................18

Kutu 5: amur ve p............................................................................................................19

Kutu 6: 25 Kuruluk Sala, 50 Kuruluk Sv Ya.................................................................20


6/52

5

ZET

stihdam olanaklarnn azald gzlenen bir dnyada, zellikle gelimekte olan lkelerin

byyen kentlerinde, igc piyasas ile ilikisi giderek zayflayan yoksul bir kesimin ortayakt ska ifade edilen bir gzlemdir. Ayrca, yeni dnya ekonomisinden kaynaklanancorafi kutuplamalar sebebiyle baz blgelerin ve kentlerin yeni oluan istihdamolanaklarndan pay alamamas da sz konusudur. Bu gzlemler erevesinde biimlenenaratrma projemiz, Trkiyede, farkl konumlardaki kentler balamnda, yoksul kesiministihdam yapsn ve geim yntemlerini incelemeyi amalamaktadr. Bu aratrma projesi,kentlerin en yoksul mahallelerinde yaayan kesimin gerek igc piyasas ile ilikilenme

biimini (ve bu yolla istihdamdan kaynaklanan gelirini), gerekse emek geliri dndaki geimkaynaklarnn niteliini anlamay ve bylece en yoksul kesimin istihdam yaps ile geinmeyntemleri arandaki ilikiyi ortaya koymay amalamaktadr.

Projenin amac iki aamada zetlenebilir. lk olarak, enformel nitelikli, sreklilik arz etmeyenve gvencesiz bir istihdam yapsna sahip olduunu bildiimiz yoksul kesimdeki insanlarnulaabildikleri, emek geliri kaynaklarn da ieren, geinme yntemlerinin ortaya karlmashedeflenmitir. kinci olarak ise, iinde oturulan kentin niteliine gre yoksulluk profilinin neekilde deitii irdelenmektedir. Aratrmada, nfus bykl ve nfus art hz asndanfarkllk gsteren kentler iin ayrtrlm sonular karlmas hedeflenmi ve bu kapsamda,alan almas uygulanacak kentler olarakstanbul ve u 8 kent seilmitir: Erzurum,Lleburgaz, Konya, Mersin, Mu, Salihli, Samsun, Zile. Bu kentlerin, eitli ltleredayanarak tespit edilen, mahallelerinde yaayan yoksul kesime ulalm ve yoksul hanelerinne tr ve hangi sre ile igc piyasasna girebildikleri ile igc piyasas dnda ulalabilen

geim kaynaklar

hakk

nda bilgi al

nmaya al

lm

t

r. Bu yntemle ortaya

kan tablonunfarkl kent ortamlarnda nasl bir deiiklik gsterdii incelenmitir.

Anahtar Kelimeler: istihdamn yaps, enformel istihdam, kentsel byme, sosyal dlanma,yeni yoksulluk, yoksulluun mekansal boyutu


7/52

6

ABSTRACTIn a global world, where fewer jobs are becoming available in the emerging cities of thedeveloping countries, there is a growing number of poor people being excluded from thelabour market. Along with geographical polarization, employment prospects diminish inmany regions and cities. Our research project intends to explore the employment structure andincome generation sources of the poorest strata in different urban environments.

Hence, the research aims to uncover the nature of the relationship of the poorest segment ofthe urban population with employment and the labour market, and attempts to gain a betterunderstanding of the other means whereby these households maintain their livelihood. Inaddition, the research attempts to draw this picture in various cities with different populationlevels, and growth rates, which are assumed to provide different environments from the pointof view of employment opportunities. Thus, we conducted the fieldwork in stanbul and thefollowing eight cities: Erzurum, Lleburgaz, Konya, Mersin, Mu, Salihli, Samsun, Zile. Wetried to reach the households in the poorest neighbourhoods of the selected cities; and throughquestionnaires and in-depth interviews, we collected information on the nature and durationof the employment that household members have had access to, and other sources of incomegeneration. We attempted to understand this picture in different urban environment.

Keywords: employment structure, informal work, urban growth, social exclusion, new

poverty, the spatial dimension of poverty


8/52

7

GR

Bu alma, Trkiyenin farkl kentlerinde yaayan yoksul kesimin bir profilini karmak,

zellikle de bu kesimin alma koullaryla ilgili genel bir tablo oluturmak amacyla

yrtld. Aratrmann temel varsaymlarndan biri, yoksullua yol aan ve yoksulluun

ortaya k ve yaan biimini etkileyen unsurlarn, insanlarn ulaabildikleri (veya

ulamadklar) istihdam olanaklarnn niteliiyle ilgili olduuydu. kinci varsaym ise, bu

olanaklarn, dolaysyla yoksullukla istihdam arasndaki ilikinin, farkl kentlerin zelliklerine

bal olarak farkl bir nitelik kazanacayla, dolaysyla sosyal politika nlemlerinin bu

farkllklar dikkate alacakekilde, yerel sorunlara duyarl biimde gelitirilmelerinin nemli

olaca dorultusundayd. Bu dncenin temelinde iinde bulunduumuz ekonomik ve

toplumsal koullarn lke leinde trdeliklere son vermi olduu saptamas yatyor. Bu iki

varsaym erevesinde, lke genelinde geerli olan sonularn yan sra, yerel unsurlara bal

olarak ortaya kan, farkl leklerde geerli sonulara ulamay amaladk. Yerel farkllklar

dikkate almak iin, byk ve hzl byyen kentlerdeki durumla kk ve yava byyen

kentlerdeki durumu karlatrmaya ynelik bir yntem izledik.

Aratrmann yer ald kentler bu ama dorultusunda, hem Trkiye geneli hakknda bilgi

verebilecek hem de farkllklar asndan anlaml olabilecekekilde, nfusu 50.000den fazla

kentler arasndan seildi. Trkiyenin nfusu 50.000den fazla olan 128 kenti, 4 ayr gruba

ayrld:

Grup 1: stanbul

Grup 2: Nfusu 500.000 10.000.000 arasndaki kentler

Grup 3: Nfusu 108.000 500.000 arasndaki kentler

Grup 4: Nfusu 50.000 108.000 arasndaki kentler

Daha sonra, Grup 2, 3 ve 4teki kentler, 1990-2000 yllar arasndaki nfus art hzlarna gre

(yksek, ortalama ve dk nfus art hz) sraland. Bu gruplarn iinde, kentlerin corafi

dalmn da gz nne alacak ekilde, nfus art hz Trkiye ortalamasnn stnde ve

altnda olan toplam 8 kent seildi (seime dayanak oluturan veriler iin, bkz. Tablo 1).

stanbulda ve bu 8 kentte toplam 1800 yoksul hanede anketler gerekletirildi.

Anket almalarnn yapld mahalleler lte dayanarak seildi:


9/52

8

1. Sosyal Yardmlama ve Dayanma Vakf Mdrlkleri ve Belediyelerden, yardmverdikleri mahalleleri en yoksuldan en az yoksul olana doru be kategoride snflayan

birer liste istendi;

2. Sosyal Yardmlama ve Dayanma Vakf Mdrlkleri ve Belediyelerden, kendigrlerine gre yoksul mahalleri en yoksuldan en az yoksul olana doru be

kategoride snflayan bir liste daha istendi;

3. Bu ekilde en yoksul kategoriden seilen mahallelerde anket yaplacak hanelerinbulunduu sokaklar, kentteki emlak fiyatlar dikkate alnarak belirlendi ve anketler bu

sokaklarda rasgele rnekleme yntemiyle seilen hanelerde gerekletirildi.

Aada vereceimiz rakamlar anlatlan yntemlerle oluturulan rneklem kapsamna giren

hanelere ilikin. Bu nedenle de Trkiyedeki kent yoksullarn temsil ettiklerini

syleyemeyiz. Yahut da tm nfusun gelir asndan en alt yzde 10 veya 20sini anlattn

iddia etmemize imkan yok. Yine de genelde yoksul mahallelerde yaayan insanlarn

raslantsal bir rneklemine ulatmz dnyoruz. Bu rnekleme giren hane ve kiilerin bir

ksmnn yoksul mahallelerde oturan fakat yoksul olmayan nfus olduunu dnmemiz

mmkn. Bu nedenle de aratrma bulgularn rneklemin iindeki hanelerdeki gelirdalmn gz nne alarak, medyann (herhangi bir deiken ekseninde bulunan deerlerin

nfusu ikiye blen ortanca noktas) alt ve st diye iki blme ayrdk. Medyan alt

hanelerdeki bulgular ayr bir kategori olarak vererek yoksulluu konusunda phemiz

olmayan bir kent nfusunun zelliklerini de irdelemeye imkan bulduk.

Anket almasnn yan sra, seilen kentlerde Sosyal Yardmlama ve Dayanma Vakf

Mdrlkleri, Belediyeler ve muhtarl

klarda, bazen de yerel sanayi ve ticaret odalar

ndakiilgililerle yaplan ak ulu, yzyze grmeleri ieren saha aratrmalar yapld (bkz. Ek 1:

Grme Yaplan Kurumlar Listesi). Bu aratrmalarn anket almalarn niteliksel verilerle

tamamlamak ve yorumlamak asndan ok yararl olduklarn syleyebiliriz.

Bu raporda aratrma sonular blm halinde sunulacak. lk blmde Trkiye genelinde

ortaya kan yoksulluk ve yoksulluk-istihdam ilikisi sunulacak. kinci blmde, yerel

dzeydeki farkllamalar, saha aratrmasndan kan gzlemlerle desteklenerek tartlacak.


10/52

9

Ankette ulalan yoksul kesimin kendi iinde bir farkllama gsterebilecei inancyla,

sonular, anketten elde edilen gelir dzeyi verilerini medyan alt ve st eklinde ayrtrarak,

ikinci bir deerlendirmeye tabi tutmann yararl olabileceini dndk. Bylece daha geni

tutulmu bir yoksul kesim ile gerekten yoksul olduu phe gtrmeyecek bir grup

arasndaki farkllklara da ulaabildiimizi dnyoruz. Bu deerlendirmenin sonular

nc blmde tartlacak. Aratrma bulgularnn genel bir deerlendirmesini ise sonu

blmnde sunacaz.

I. TRKYE GENELNDE YOKSULLUK VE YOKSULLUK -STHDAMLKS

1.1. Hane Yaps (Tablo 2a):

Dokuz kentte grlen hane byklkleri ortalama 4,68 kii olarak bulunmutur. Bu Trkiye

kent ortalamas olan 4,18 kiinin zerindedir. Hanelerin ounluu (% 63,2) kar, koca ve

ocuklardan olumaktadr ve ekirdek aile yapsndadr. Gene de, rnekteki ekirdek aile

oran Trkiye ortalamas olan % 80,7nin altndadr. nesil birlikte oturulan hanelerin oran% 12,9da kalmakla birlikte, dier akrabalarla birlikte oturma durumu dikkate alndnda

geni aile oran (% 18,8) Trkiye ortalamasnn (% 13) biraz zerine kmaktadr (TK,

2006a).

Tek kiilik hanelerin oran % 2,4dir ve bu oran Trkiye ortalamas olan % 6nn epeyce

altndadr. Ebeveynden sadece birisiyle ocuklardan oluan ailelerin oran ise % 4,9dur.

zellikle bu iki veri, Trkiyedeki yoksul hane yap

s

yla, Avrupa rnekleri aras

ndaki(nemli) bir farka iaret etmektedir. Nitekim, Avrupa Birlii lkeleri genelinde % 16 olan

yoksulluk oranna hane yaplar asndan bakldnda tek kiilik hanelerin % 24unun yoksul

olduunu, ebeveynlerden biri ile yaayan ocuklardan oluan hanelerin ise % 32sinin bu

kategoride olduu grlmektedir (EUROSTAT, 2007).


11/52

10

1.2.Yoksul Hanelerin Gelir Dzeyi (Tablo 3):

rneklem genelindeki hanelerin % 7,5u 250 YTLnin altnda bir gelire sahiptir. 250-499

YTL arasnda aylk gelire sahip olanlar hanelerin % 25ini, 500-999 YTL arasnda gelire

sahip olanlar hanelerin % 41,9unu, 1000- 1499 YTL arasnda gelire sahip olanlar ise,

hanelerin % 14,9unu oluturmaktadr. Aylk geliri 1500 YTLnin zerinde olan haneler,

rneklemin % 7,6sdr.

rneklemdeki yoksul hanelerin medyan geliri 600 YTLdir. Bu kii bana, 143 YTLye

tekabl etmektedir. Trkiye geneli iin hesaplam olduumuz ayn dnemdeki medyan gelir

ise, 346,4 YTLdir1. Burada verdiimiz gelir rakamlar, bir ayda haneye giren toplam parayla

ilgilidir2.

Trkiye genelinde anket yaplan hanelerin % 22,3 alan gelirine sahip deildirler. Hibir

dzenli gelire sahip olmayanlarn oran ise % 5,7dir. Hanelerin % 18,9unda ise, alan

gelirinin yan sra baka bir gelir de mevcuttur (bkz Tablo 4a).

alan geliri olmayan ama dzenli bir geliri olan hanelerin (%16.6) en nemli gelir kaynaemeklilik aylklardr. Tm hanelerin % 10.6s sadece emeklilik gelirine sahiptir. Sadece

yallk, gazilik, engellilik veya isizlik demeleri gibi kamu transfer geliri olan hanelerin

oran ise % 2.1dir. alan geliri olmayan hanelerin dier dzenli gelir kaynaklar arasnda

kira geliri veya topraktan elde edilen gelirle yaknlarnn yaptklar dzenli transferler nemli

bir yer tutmamaktadr: bu oranlar srasyla % 0,4 ve % 0,9dur (Tablo 4a).

Buna kar

l

k hanelerin % 11,3nde hem al

an hem emeklilik ve hem de kamu transfergeliri bulunmaktadr (Tablo 5a). Emeklilik ve dier kamu transfer gelirleri, alma gelirinin

yannda veya ondan bamsz gelir kaynaklar iinde en nemli yeri tutmakla birlikte, Tablo

1 Bu hesaplama iin TUK tarafndan EUROSTATta yaynlanmak zere hazrlanm olan 2004 yl edeer fertbana yllk medyan kullanlabilir gelir rakam kullanlmtr. Gelirlerdeki artn GSMH byme oranna paralel gerekleecei varsaymndan yola karak 2004 ylna ait 292 YTLlik medyan gelir rakam yllkGSMH byme oranlar ile (srasyla % 7,6, % 6 ve % 4) ile geniletilerek 2007 medyan gelir rakamnaulalmtr.2 TUK tarafndan salanan gelir ve greli yoksulluk eik rakamlar hanedeki tketim harcamalarndan

hesaplanmaktadr. Anket rnekleminden elde ederek kullandmz gelir rakamlar ise haneye giren toplam gelirile tanmlandndan zellikle Avrupa Birlii rakamlar ile karlatrmal analiz yapmaya daha fazla olanakvermektedir.


12/52

11

5ada grld gibi, yoksul hanelerin ounluu bu tr bir gelire sahip deildir (tm

rneklem iinde emeklilik veya kamu transfer geliri olmayan hanelerin oran % 74,5tir).

Buna paralel olarak, rneklem genelinde 65 ya st nfusun sadece %27,8inin emeklilik

maa ald grlmtr (Tablo 6). Bu gzlem istihdam kalplaryla birlikte ele alndnda,

yoksul kesimin byk lde formel gvenlik sistemi dnda kaldn gsterir bir nitelik

kazanmaktadr.

1.3.stihdam Kalplar ve Sosyal Gvenlik:

rneklem genelindeki yoksul hanelerin % 78inde en az bir alan bulunmaktadr. Bir

alan bulunan hane oran 58,2, iki alan bulunan hane oran % 14,8, 3 veya daha fazla

alan bulunan hane oran % 5tir (Tablo 7).

alma yandaki (15-64 ya aras) hane nfusu iin istihdam oran % 34.5tir ve 2006 yl

iin % 43,2 olan Trkiye ortalamasnn epeyce altndadr (TK, 2007). Bu orann dkl

bir lde hi alan olmayan hane orannn yksekliine baldr. Ama bunun yan sra

rneklem genelinde % 9.4te kalan kadn istihdam orannn dkl dndrcdr.

Nitekim, Trkiye genelinde kentlerde kadn istihdam oran % 16,7, erkek istihdam oran % 63olarak verilmektedir3. Saha aratrmas bulgularyla da desteklenen kadnlarn igcne

katlmama durumu, yoksullukla mcadele yntemleri balamnda farkl boyutlaryla

ciddiyetle ele alnmas gereken bir sorun oluturmaktadr (Tablo 8).

Aratrma bulgularnn istihdamn niteliiyle ilgili olarak ortaya koyduu nemli bir sonu,

sanayi iiliinin epeyce snrl oluuyla ilgilidir. rneklem genelinde alanlarn % 49,4

zel sektrde ii olduklar

n

sylemilerdir. al

t

klar

iyerinin tr sorulduunda, zelveya kamuda alanlarn ancak % 8,2si fabrikada, % 20,7si atlye veya tamirhanede

altklarn sylemilerdir. % 19,7sinin sat, % 13,7sinin ise hizmet noktasnda alt

anlalmtr. Kamuda memur olanlarn oran % 3, kamuda ii olanlarn oran % 3,3te

kalmaktadr. Kendi dkkannda alan esnaf (% 4,7) ve kendi dkkannda alan zanaatkar

(% 3,2) oranlar olduka dk kalmakta, dolaarak alanlarn oran ise daha yksek

grnmektedir. alan yoksullarn % 4,6snn dolaarak sat yapan esnaf, % 7,3nn

3 Buradaki Trkiye geneline ilikin rakamlar, TK gc statistikleri Veri Tabannndan alnmtr (TK,2006b)


13/52

12

dolaarak i yapan zanaatkar, % 9,6snn dolaarak i yapan vasfsz ii olduu grlmtr.

Yani alanlarn %21,5inin belli bir iyeri yoktur, dolaysyla kaytl ii olma ihtimalleri de

yoktur. Anket almas kent merkezlerinde yrtlm olmasna ramen, toplam % 3,4lk

bir kesim, ilerini iftilik, tarm iilii ve mevsimlik tarm iilii eklinde

tanmlamlardr (Tablo 9a ve 10)4.

Bu ilerin byk bir ksm, gelir dklnn tesinde, getirisi belirsiz ve gvencesiz

ilerdir. Nitekim alanlarn % 53,4nn SSK, Ba-Kur veya Emekli Sand kapsamnda

olmad grlmektedir. SSK kapsamndakilerin oran % 38,4tr. Ba-Kur

kapsamndakilerin oran % 5,4, Emekli Sand kapsamndakilerin oran ise % 2,8de

kalmaktadr (Tablo 11a).

Yeil Kart sahiplii ise, olduka yksek grnmektedir. rneklemdeki hanelerin %

27,6snda en az bir Yeil Kart sahibi bulunduu, rneklem kapsamndaki kiilerin ise %

24,6snn Yeil Kart sahibi olduu grlmtr. Yeil Kart dahil hi bir sosyal gvencesi

olmayan hane oran % 10,8dir (Tablo 12a). Anket veritabann kullanarak yaptmz

hesaplamalar sonucunda hibir salk gvencesine sahip olmayan hanelerde yaayanlarn

saysnn 788 olduu ve rneklem kapsamndaki nfusun % 9,3ne tekabl ettiigrlmektedir. Trkiye Ortak Yoksulluk Deerlendirme Raporu (Dnya Bankas ve TK,

2004) verilerine gre ise hibir salk sigortasna sahip olmayanlarn lke nfusuna oran %

36dr (2004 ile 2007 arasnda Yeil Kart saysnda bir art olmamtr) ve bizim aratrma

bulgularmzn ok stndedir. Buradan yle bir sonu karmak mmkn olabilir:

Gerekten yoksul nfusun Yeil Karta ulam, biraz daha yksek gelir grubunda olan ama

gvencesiz alan, belki zamannda Ba-Kur yesi olup da primlerini deyemedii iin

sigortas

n

kaybetmi kimselerin Yeil Kart almas

ndan daha kolay olabilir. Bu a

dan, hertrl salk sigortas kapsam dnda kalmak, en yoksullardan ok, gelir dzeyi biraz daha

yksek kimseleri etkileyen bir sorun olabilir. Bu gzlem sosyal gvence kapsamnda olmayan

ve asgari cretin te birinden yksek bir kiisel gelire sahip olanlarn kendi salk sigortas

primlerini deyebilmelerinin daha az olas olduuna iaret etmektedir. Nitekim, nerilen

Genel Salk Sigortas iin de ayn durumun sz konusu olduu, sigorta dnda kalmas

4

Trkiye geneli iin kentlerde iktisadi faaliyet koluna gre istihdam edilenlere bakldnda, Dipnot 6da belirtilen veri tabannda tarm, ormanclk, avclk ve balklk alannda istihdam edilenlerin rneklemgenelindeki rakama olduka yakn birekilde % 4,8 olduu grlmektedir (TK, 2006c).


14/52

13

muhtemel kesimin primleri devlet tarafndan denecek en yoksullar deil, bu durumdan

yararlanamayacak grece daha iyi durumda olan bir st grup olacan syleyebiliriz.

Anket almasnda anlaml cevap alamadmz bir soru grubu, sosyal yardmlarla ilgiliydi.

Grlen kiilerin, Sosyal Yardmlama ve Dayanma Vakflar, SHEK ve Belediyeler

tarafndan verilen farkl yardmlardan yararlan p yararlanmadklaryla ilgili sorular

anlamadklar ve/veya dzgn cevaplandramadklar ortaya kt. Bunun nedeni, insanlarn

bu konuda konumak istememelerinden ok, yardmlarn dankl ve dzensizliinden, iyi

duyurulmamalarndan ve bavuru koullarnn belirsizliinden kaynaklanan karmaa gibi

grnyor. Nitekim, bundan sonraki blmde tartacamz gibi, saha aratrmasnn

sonular, sosyal yardm alannda alan yetkililer arasnda da bilgi eksiklii ve karklyla

uygulamadaki lt belirsizliinin olduka yaygn olduuna iaret eder nitelikte.

1.4. Yoksul Haneler Arasndaki Farkllama:

rneklemdeki yoksul haneler arasndaki gelir eitsizliklerinin ne tr farkllklarla birlikte yer

aldna bakmak iin, rneklemi medyan gelir alt ve st olmak zere ikiye bldk. Bunun

sonucunda, hane yapsnda u farkllklar ortaya kt (bkz. Tablo 2a ve 2b):

a) Medyan alt gelire sahip hanelerin hane byklnn rneklem genelindeki 4,68den4,45e dt grld;

b) Buna paralel olarak, rneklem genelinde % 2,4 olan tek kiilik hane orannn medyanaltnda % 4,1e kt gzlemlendi;

c) Aynekilde, kar-kocadan oluan hanelerin orannn, rneklem genelinde % 8,1denmedyan alt

nda % 10

kt

gzlemlendi;d) Tek ebeveyn ve ocuk(lar)dan oluan hanelerin orannda da bir farkllama ortaya

kt: rneklem genelinde % 4,9, medyan altnda % 6,3.

Bu saylar bize yoksulluu phe gtrmez kesimin hane nitelii asndan Avrupa yoksul

nfusuna daha ok benzediini gsteriyor (Bkz. Dipnot 2).

Hane yapsnn dnda, hane geliri tipleri arasnda da medyan alt hanelerde belirli bir

farkllama grld (bkz. Tablo 4a ve 4b):


15/52

14

a) Beklenilebilecei gibi, medyan alt rneklemde, alan geliri ve dzenli geliriolmayan hanelerin orannn rneklem geneline gre daha yksek olduu grld.

alan geliri olmayan hanelerin oran genel rneklemde % 22,3ten medyan alt

rneklemde % 31,9a ykselirken, bu hanelerin iinde dzenli geliri olmayanlarn

orannn % 5,7den % 9,9a kt grld;

b) Buna karlk, sadece alan geliri olan hanelerin orannn medyan altnda dahayksek olduu grld (genel rneklemde % 58,8, medyan altnda 61,7). Bu bulgu,

gelir dklnn sadece alarak elde edilen gelire deil dier gelir kaynaklarnn

durumuna, zellikle, aada greceimiz gibi, emeklilik ve dier kamu

transferlerinden yararlan p yararlanmama durumuna bal olduuna dikkat ekecek

nitelikte.

stihdamn nitelii asndan da, rneklem medyan gelirinin altnda bir gelire sahip olan

kiilerin zelliklerine bakldnda (bkz. Tablo 9a ve 9b):

a) Kamuda (belediyeler dahil) ii ve memur olanlarn orannn medyan alt rneklemde,genel rnekleme gre, ciddi biimde dt grld. Daha dk oranda olsa da,

zel sektrde ii ve memur olanlarn orannda da medyan alt rneklemde belirli bir

d gzlemlendi;

b) Kendi dkkannda esnaf ve zanaatkar olanlarn oran, medyan alt rneklemde genelrnekleme gre daha dk grnrken, medyan alt rneklemde dolaarak

al

anlar

n (sat

c

-zanaatkar-vas

fs

z ii), zellikle vas

fs

z iilerin, oran

n

n dahayksek olduu grld.

c) Kendi evinde ve bakasnn evinde alanlarn, zellikle bakasnn evinde iyapanlarn, genel rneklemdeki oranlarnn medyan alt rneklemdeki oranlarn

altnda kald grld.

d) Tarmda alanlarn orannn da medyan alt rneklemde genel rnekleme gre dahayksek olduu gzlemlendi.


16/52

15

Yukardaki b-c-d klarnda deinilen farkllamann, sz konusu kategorilerde, yani

dolaarak, kendi evinde veya bakasnn evinde, tarmda alanlarn neredeyse tamamnn

rneklem iindeki medyan alt gelir grubunda yer aldklarna iaret ettii sylenebilir. Yani

daha yoksul nfusun kamuda veya zel sektrde ii veya memur olarak ya da kendi

dkkannda esnaf veya zanaatkar olarak alma olasl daha dktr. Buna karlk, bu

nfusun vasfsz ii olarak veya belli bir iyeri olmakszn, dolaarak almas olaslnn

daha yksek olduu grlmektedir. Yine daha yoksul olanlarn evde (kendi evlerinde veya

bakalarnn evinde) veya tarmda alyor olma olaslklar da daha yksektir.

Ayrca, yoksul haneler ve hanehalklar arasndaki gelir eitsizliklerini yanstan

farkllamalarn, doal olarak, sosyal gvence kapsamnda olup olmamayla ilgili

farkllamalarla birlikte yer aldklar grld. rneklem iindeki medyanalt gelir grubunda,

SSK, Ba-Kur ve Emekli Sand kapsamnda olamayan kiilerin oran % 65,2 olarak

bulunmutur. Daha nce belirtildii gibi, bu oran rneklem genelinde % 53,4tr (Tablo 11a

ve 11b). Yeil Kart sahibi bir veya bir ka kiinin bulunduu hanelerin oran ise, genel

rneklemde % 27,6, medyan alt rneklemde ise % 39,3 olarak bulunmutur (Tablo 12a ve

12b). Bu, daha nce belirttiimiz, nispeten daha iyi durumda olan alt-orta gelir sahibinfusun salk gvencesinden yoksun olmas olgusuna paralel bir bulgu olarak dnlebilir.


17/52

16

II. YEREL DZEYDE YOKSULLUK VE YOKSULLUK- STHDAM LKSNN

TEZAHRLER

2.1. Anket Sonular: Yerel Dzeydeki Eilimler, Karlatrmalar

Anket almasnn bulgular, aratrmaya balarken yaptmz kent gruplamasna gre ayn

grupta yer alan kentler arasnda, hane ve istihdam yaps, gelir kaynaklar ve kamu

transferlerinden yararlanma durumuyla ilgili deikenler asndan, kk ve yava byyen

Salihli-Zile grubu dnda, bir rtme olmadna iaret etmektedir. Bu durum, sz konusu

deikenlerin kent ortalamasnn genel rneklem ortalamasnn altnda veya stnde olduunu

gsteren Tablo 13te aka grlmektedir.

Buna eklenmesi yararl olacak baka bir bulgu da, kent rneklemindeki hanelerin ortalama

geliriyle kentlerin sosyo-ekonomik gelimilik dzeyi arasnda, stanbulun durumu dnda,

ak bir iliki olmamasdr. rneklemdeki 4 kentte, Mersin, Erzurum, Salihli ve Muta,

medyan hane geliri 500 YTL olarak bulunmutur. Bu kentlerin bulundugu ileler, ileler

arasndaki sosyo-ekonomik gelimilik sralamasnda, srasyla, 13., 41., 136. ve 649. olarakgrlmektedirler. Sosyo-ekonomik gelimilik sralamasnda 649. olan Mutaki

rneklemdeki ortalama hane geliri sralamada 35. olan Lleburgaz ve 464. srada olan

Zilenin rneklem ortalamasnn stndedir (bkz. Tablo 3). stanbul dndaki kentlerde, genel

olarak, medyan yoksul hane gelirlerinin birbirine yakn ve kentin gelimilik dzeyinden

bamsz olduu grlmtr. Farkl kentlerdeki yoksul hane gelirlerinin kentlerin gelimilik

dzeyinden bamsz olarak birbirine yakn olmalar, daha gelimi kentlerde eitsizliklerin

daha belirgin olarak ortaya

kt

na dair bir gzlem yapmaya imkan verecek niteliktedir.

Anket almas yrtlen kentleri, alan geliri olmayan hanelerin oranna gre, bu tr

hanelerin en az olduu kentlerden en ok olanlara doru sraladmzda da, sosyo-ekonomik

gelime dzeyi sralamasyla ok net bir ters orantl ilikiye rastlamyoruz. Konya, Mersin,

Erzurum, Salihli ve Zilenin durumunda iki sralama birbirine olduka yaknken, Samsun ve

Lleburgazn ve bir lde Muun durumunda birbirinden uzaklamaya balyor. Ama asl

dzenli geliri olmayan haneleri dikkate aldmzda, ilikinin bozulduu gryoruz. Dzenli

geliri olmayan hanelerin kent rneklemi iindeki oranna gre, en azdan en oa doru


18/52

17

yaplan bir sralama, alan olmayan haneleri dikkate alan benzer bir sralamayla da,

Lleburgazn durumu hari, hi bir kent iin rtmyor. Sosyo-ekonomik gelimilik

sralamasndan ise, baz ciddi sapmalar ieriyor (bkz. Tablo 14). Yani normal beklenti

kentlerin sralamadaki pozisyonlar arasnda bir rtme olmasyken, byle bir l

rtmeye rastlamyoruz.

Bu durumu aklamak iin, kentlerin zelliklerine, yzyze grmelere dayanan saha

aratrmasnn bulgularn da dikkate alarak, bakabiliriz. Bu adan ilgin bir rnek kent

Samsun. Samsun, sosyo-ekonomik gelime sralamasnda rneklemdeki kentler arasnda 3.,

ama (en azdan en oa doru) alan geliri olmayan haneler sralamasnda 5. olarak

grlmektedir. Buna karlk, (gene en azdan en oa doru) dzenli geliri olmayan haneler

sralamasnda 2. sradadr. Buradaki belirleyici olgu, bu kentte nfus artnn ortalamann

altnda olmas ve emeklilik geliri veya baka kamu transferlerinden yararlanan hanelerin

orannn ortalamann epeyce stnde olmas olabilir (bu tr transfer geliri olmayan hanelerin

kent rneklemine oran Samsunda % 68, genel rneklem ortalamas % 74,5tr) (bkz. Tablo

5a). Nitekim, emeklilerin 65 ya st nfusa oran, rneklem genelinde % 27,8 iken, bu oran

Samsunun durumunda % 35,4e kmaktadr (Tablo 6).

Sz konusu l sralamasyla ilgili gzlemlerimiz asndan baka bir ilgin rnei de

Mersinin durumu oluturuyor. Sosyo-ekonomik gelime sralamasnda 2. olan Mersin,

normal beklentiye olduka yakn bir biimde, alan olmayan hanelerin kent rneklemine

orannn, en azdan en oa doru sralamasnda 3. kyor. Ancak, dzenli geliri olmayan

haneler sralamasnda Mersin sondan bir nceki srada, yalnzca sosyo-ekonomik gelimilik

sralamasnda en sonda yer alan Muun zerinde bulunuyor. Mersin, kamu transfer geliri

olmayan hane oran

na gre yap

lan s

ralamada en sondan ikinci ve gene, gerisinde sadeceMu var (bkz. Tablo 5a). Yani Mersinde, Samsundakinin tam tersi bir durumla

karlayoruz. alan olmayan hane ok fazla deil, ama kamu transfer gelirlerinden

yararlanan haneler dk olduu iin, dzenli geliri olmayan hane oran yksek. Emeklilerin

65 ya st nufusa oran Mersinde % 11,8de kalyor ve bunun gerisinde sadece Mutaki

oran var (% 11,5) (Tablo 6).

Sosyo-ekonomik gelimilik dzeyleri birbirinden ok farkl, biri byk biri kk iki kent

olan Mersinle Mu arasndaki benzerlikler, baka alanlarda da tekrarlanyor. Nitekim, 14


19/52


20/52

19

ortalamasnn (% 9,41) ok stndedir (Tablo 8). Aynekilde, iki alan olan haneler iinde

de Lleburgaz, Mersinden hemen sonra ikinci srada grnmektedir (% 20,6) (Tablo 7).

Buna karlk, medyan hane gelirinin rneklem iinde en dk olduu kenttir (410 YTL)

(Tablo 3). Bu durum, dorudan doruya, yaplan ilerin niteliiyle ilgilidir. Dolaarak i

yapan vasfsz iilerin rneklemdeki oran % 9,6 iken, bu oran Lleburgazda % 27,7ye

kmaktadr. Aynekilde, bakalarnn evinde alanlarn genel rneklem iindeki orann %

2,2de kalrken, Lleburgazda bu oran % 17dir (Tablo 9a). Formel sosyal gvenlik sistemi

(SSK, Ba-Kur, Emekli Sand) dnda kalan hanelerin kent rneklemine oran

Lleburgazda genel rneklem ortalamasnn (% 53,4) ok stndedir: % 67,4. Bu orann bir

tek Muun durumunda Lleburgazdan yksek olduunu gryoruz: % 74,3 (Tablo 11a).

Kltrel faktrlere dier bir rnek de kadn istihdam balamnda verilebilir. alan

olmayan hanelerin greli azl asndan Lleburgaza (% 16,7) ok yakn bir kent olan

Konyann (% 16,5) durumu, ilgin bir karlatrma olana yaratmaktadr (Tablo 4a).

Lleburgazn aksine, Konyada kadn istihdam oran (% 3,05) genel rneklem ortalamasnn

ok altndadr (Tablo 8). Konya, ayn zamanda, iki alan olan (% 12) ve veya daha ok

alan olan (% 3,5) hanelerin oranlarnn genel rneklem ortalamalarnn (srasyla % 14,8

ve % 5) altnda olduu bir kenttir (Tablo 7). Buna karlk, Konyada medyan hane geliri(622,5) Lleburgazdakinin epeyce stndedir (Tablo 8).

Kadn istihdamnn dkl rneklem genelinde ok ciddi bir soruna iaret etmekle birlikte,

Konyann yan sra zellikle Mu (% 2,01) ve Erzurum (% 2,55) balamnda gayet

dndrc bir nitelik kazanmaktadr (Tablo 8). Bu kentte yoksul kadnlarn igcne

katlmnn istisna niteliinde olduunu ve ekonomik unsurlarn tesinde kltrel boyutlaryla

ele al

nmas

gereken bir sorun oluturduu sylenebilir.

2.2. Yzyze grmelere dayanan gzlemler:

rneklem kapsamndaki kentlerde vakflar, belediyeler, muhtarlklar ve yerel sanayi/ticaret

odalarnda yaplan grmeler, anket sonularn desteklemek veya onlara aklk getirmek

asndan olduka yararl olmutur. Bu grmelerden zellikle yararlandmz alanlardan

biri, ankette sorulan sorulara tutarl cevap alamadmz sosyal yardm alanyd.Yukarda da

deindiimiz gibi, deneklerin sorularmza cevap vermekte zorlanmalarnn, en azndan bir


21/52

20

lde, sosyal yardm alannn kendi karmak niteliine bal olduu sylenebilir. Sosyal

yardm kurumlarnn kendi ilerinde ve birbirleriyle ilikilerinde tutarl ve dzenli altklar,

ihtiya tespitinin etkin ve yoksullar asndan krc olmayan bir biimde yapld, insanlarn

dzenli nakit yardmlardan faydaland istisnai rnek Zileydi. Bunun dnda, geen yllarda

Dnya Bankas iin yrtlen politika gzleme almalarnda5 olduka dzgn iledii

belirtilen artl Nakit Transferi uygulamasnn bile, dzensiz ve keyfi bir nitelik kazand

grlyordu.

Bunun dnda, saha aratrmas yaplan kentlerin tamamnda, sosyal yardm alannda

alanlar geleneksel hakeden yoksul tanmna bal kalm grnyor, dul-yetim-yal-

sakat kategorisinin dndaki insanlara yardm verilmemesi gerektiini dnyor ve bunu

uyguluyor, nakdi yardm vermek konusunda son derece isteksiz davranyorlard. Buna

ramen, birok kentte ayni yardm vermenin insani olmasa bile idari maliyeti farkedilmi gibi

grnyordu. Bu dorultuda, Konyada sosyal yardm alanlara market fii verilip belediyenin

sosyal marketlerinde yiyecek ve giyecek alverii yapmalarna olanak saland grld.

Sosyal marketlerin belediyeye ait olmad Salihlide de benzer admlar atld ama

Konyadaki kadar gelimi bir sistem kurulmad gzlemlendi.

Genel olarak en nemli yardm kalemini kmr oluturuyordu ve bu Erzurum gibi k uzun

souu fazla kentlerde yardm alanlar asndan ok nemli grnyordu. Daha genel olarak,

Yeil Kart, hem salk hizmetleriyle ilgili olarak kendi iinde, hem de baka yardmlara

ulamda hakedi lt olarak kullanld iin, sosyal yardm alannda byk nem

tadn bir kere daha gzlemledik. Sigortalanan iilerin Yeil Kart hakkn kaybetmeleri

durumunun, zaman zaman alanlarn iverenle sigortasz alma pazarl yapmalarna yol

at

da, grtmz baz

kimseler taraf

ndan dile getirildi.

Yardmlarn kiinin ailevi durumunu, zellikle SSK kapsamnda bir yaknn bulunup

bulunmamasn gz nne alarak verilmesinin baz ciddi sakncalara yol aabilecei

konusunda rneklere de rastladk. Mesela, Samsunda olu SSK kapsamnda olduu iin,

kendi kiisel durumu buna uygun olmasna ramen, engelli yardm alamayan bir kadnn

ikayetlerine tank olduk. Bugnk kiiyi deil aileyi temel alan yaklamn bu tr sorunlara

5 Uygulama zerine detayl bir analiz iin bkz. IFPRI (2007) Impact Evaluation of the Conditional CashTransfer Program in Turkey: Final Report.Baslmam Rapor.


22/52

21

yol amas kanlmaz grnyor ve sosyal haklarn hak sahibi bireyin haklar olduunu

vurgulayan bir yaklamn gerekliliine iaret ediyor.

Gen erkeklerin, i bulup almalar gerektii anlayyla, sosyal yardm alanndan

dlanmalar, baz durumlarda Yeil Kart taleplerinin dahi geri evrilmesi, btn kentlerde

olaan durumu oluturuyordu (bkz. Kutu 1). Ancak, bunun yan sra btn kentlerde gzlenen

baka bir olgu da, creti dzenli denen, alma koullar makul, sigortal ilerin, bu

aratrmann hedef kitlesi asndan, ou zaman ulalabilir olmadyd. denmeyen sigorta

primleri, sigortadan kamak iin ksa bir sre altrlp iten karlan iiler, daha genel

olarak da, organize sanayi blgelerindeki iletmeler dahil ou iletmelerin sigortal ii

altrmaktan kanmalar, ok dk ve dzenli denmeyen cretler, yoksullarn

tembelliinden ikayet eden sosyal yardm uygulayclarndan bazlarnn dahi deindikleri

sorunlar olarak karmza kt (bkz. Kutu 2).

Kutu 1:Gen erkekler alsn

alabilecek durumda olan erkeklere para vermiyoruz; salk mevzular hari tabii. Biz

Valimiz ile grtk, 45 yan altnda alabilecek durumda olan erkekleri i kurmayaynlendirmeye karar verdik. Mikrokredi projeleri yapalm dedik. Ama pek bavuru olmad.Yaptmz birka proje oldu tabii, kebap, kuafr, ayakkabc, terzi dkkan gibi; ama

bunlarda da geri demeler pek iyi deil. Paray alan kimse geri demesini dnmyor...Zaten yardm verilmiyor diye ikayetler de olunca vazgetik bu uygulamadan....siz kalan salkl erkek olamaz. zellikle yaz aylarnda. Kadnlar temizlie giderleristerlerse. isteyen salkl kimseler muhta kalmazlar. Ama olur da salk sebebiyle birsorun ortaya kmsa, bu durum dzelene kadar o aileye yardm yaplr....Baz ilelerde evlerde iki, alan olabiliyor. Ayrca gen erkek de varsa evlerde biz

bunlara yardm yapmyoruz....Gen erkeklere Yeil Kart vermek istemiyoruz. Anne, babalarnn var zaten.

Kutu 2: var ama...

Firma sahipleri geliyor bize ve yoksullar arasndan alabilecek olanlara i vermek istiyorlar.Ama bunlar almak istemiyor....

Organize sanayi blgesi var; ama asgari cret sorunlu. stelik kiralar da yksek, en az 150-300; ev kerpitense 150-200e de olur. Bu durumda insanlar sigortasz ilerde alyorlar.


23/52

22

Bykirketler sigorta yapyor; ama KOBler ve kk yerler sigortasz altryor genelde.Byle bakarsak isizlik dyor da denebilir....Her sabah buraya gelip bekliyorum, ayakta. Bazen sabahtan akama kadar beklediim

oluyor. imdi k, zaten pek i kmaz; ama yine de geliyoruz ite... Fabrikada almak iinbavuran tandklar oldu. Ama ok az para veriyorlar, onu da zamannda vermiyorlar. Bitandk iki ayda bir alyordu parasn, o da yalvar yakar... Bir de gya sigorta yapyorlar.Yapyorlar da iki- ay sonra kt gsteriyorlar, dedikleri yok sigortay. (Konya)...58den beri sigortalym, hep inaatta altm. Ama toplasan 1500 gn sigortam yatm...Yazn i kyor yine bir-iki ay allyor; kn hi i yok ama... E byle olunca sigorta da

birikmiyor tabi. Byk inaat olsa iyi, o zaman sigorta da olur. Ama onun iin de ekip lazm,tandk lazm... Benim ocuklar da inaat iindelerimdi. Daha nde garsonluk yaptlard bir-iki sefer; ama patronlar SSK yapmamak iin 3 ay deneme sresinden sonra hep iten kard....

Erzurumda fabrika yok ki sigortal i olsun. Genlerin sigortal i iin tek umudu belediyeyealan yerler. Orada hem asgari cret veriyorlar hem de SSK var. Ama buralara girmek iinya belediyeden ya da irketten tandk lazm. Buralar iyi de sadece bir avu insanyararlanabiliyor. Burada iyi para kazananlar da i bilenler, meslei olanlar zaten. (Erzurum)...Benim ocuklardan biri lise, dieri orta okul mezunu. Ama kalmadlar burada. Ben ve hanmkaldk bir tek. Olanlarstanbula gittiler, damadn yanna. Orada sigortal i bulmu damatonlara. Kk olan daha iki ay oldu geri ie gireli, daha sigortas yok ama yapacaklarm....Burada genler sigortal i aryor. Askerlii yapan sigortal i iin byk ehre gidiyor.Burada sigortal i pek yok tabi, memur olmadktan sonra sigorta olmaz burada. (Zile)

Kadn istihdamnn dklnn btn kentlerde, ama zellikle Konya, Erzurum ve Muta,

byk bir sorun oluturduuna daha nce deindik. Kentlerde yaplan yzyze grmeler,

pek ok kentte tarmn hala kadnlarn istihdamnda nemli bir yer tuttuunu gstermektedir.

Bu sadece tarmda istihdamn genel olarak nemli olduu Salihli ve Zilede deil, Konyada

da grlmektedir. Tarm dnda kadnlarn genellikle altrlmadklar Konyada kadn

avularn apaya veya toplamaya gidecek kadnlar bulup i sahiplerine gtrdkleri

belirtildi.

Gen kzlarn almasnn evli kadnlarn almasndan daha yaygn olduu, bu kzlarn

mesela zel sektrde sat eleman olarak alabildikleri veya hal atlyelerinde bazen kurs

ad altnda altrdklarn duyduk. Ama bu durumlarda da, kzlarn altklar alanlarn

erkeklerin altklar alanlardan byk lde farkllat, dk cretli, sigortasz ve ou

zaman geici olduu, mesela eyiz paras iin yapld syleniyordu.


24/52

23

Bunun dnda, Mersindeki serbest blgenin, kadnlar iin biraz daha dzenli bir istihdam

alan oluturduu sylenebilir. zellikle Samsundaki grmelerde, kadnlarn alma

hayatna ve, dolaysyla topluma, erkeklerle eit koullarda katlma olanana sahip

olmamalaryla KTlerin zelletirilmesi arasnda iliki kuran deerlendirmelere tank olduk

(bkz. Kutu 3).

stanbul gibi bir byk kentin dnda, eve i verme olgusunun ok nemli olmad grld.

Ayn ekilde, kadnlarn bakasnn evinde almalarnn da ok olaan grlmedii kent

grmelerinde ortaya kt. Bu balamda, baz etnik ayrmlarn da sz konusu olduunu

grdk. Yoksullar arasnda Roman nfusun nemli bir yer tuttuu Lleburgaz rneinde

anket almasnn bulgularna da yansd gibi (bkz. blm 2.1), Erzurum ve Mersinde

yaplan yzyze grmelerde de bakalarnn evinde alanlarn zellikle Roman kadnlar

olduu, bazen bunlarn ekip halinde altklar sylendi.

Sadece kadn istihdam balamnda deil genel olarak istihdam kalplarnn etnik farkllklar

yanstabileceini de gzlemledik. Mesela, Konya ve Erzurumda Krtlerin zellikle inaat

ilerinde altklar veya hamallk yaptklar, hizmet sektrnde pek almadklar

grtmz farklahslar tarafndan ifade edildi. nsanlarn, genel olarak, Krt ve Roman

nfus balamnda, etnik ayrmlarn farknda olduklarn ve bunun farkl mahallelerde

yerleim biimlerine yansdn gzlemledik. Sz konusu farklln, zaman zaman, bu

guplarla ilgili nyarglar eklinde ortaya kt ve ilgili gruplarn da, hem istihdam hem

Kutu 3:Fabrika kz

90lardan nce, burada TEKEL fabrikas kapanmadan hep kadnlar alrdfabrikada. Ttn dizme iinde hep kadnlar vard. Bizim annelerimiz,teyzelerimiz de burada alrd. Fabrikann le paydoslarnda ya da dalma

saatlerinde buralar hep kadnlarla dolard. ten kan kadnlar evlerinegiderken al-veri de yaparlard buradaki esnaftan, esnafn da durumu iyiydiyani....Fabrika kapannca kadnlarn bir ksmn emekli ettiler. Bir ksmn da bakakurumlara aldlar....imdi, kadnlar zel sektrde altrmaz pek eleri. alan da var tabii, eviine giden falan; ama az tabii... Gen kzlardan da tezgahtarlk, markettekasiyerlik yapanlar olur. Ama iler hep geici. Hem az para veriyorlar hem desigorta da yapmyorlar. (Samsun)


25/52

24

sosyal yardmlara ulam alannda, ayrmcla maruz kaldklar inancn tadklar

grlebiliyordu (bkz. Kutu 4). Etnik ayrmlarn zellikle belirgin olduu Erzurumda, yerel

ifadeyle hbznllarn (Romanlarn) kendi aralarndaki dayanmann ok gl olduu,

bunun dnda bu grubun en ok kendileri gibi dlanm bir grup oluturan Krtlerle

dayanma ilikileri kurduuna dair ifadelere rastladk.

Yoksullarn mekanda dlanmlklarnn hem konut kalitesine hem de son derece ciddi

altyap sorunlarna yansd grld (bkz. Kutu 5). Kent grmeleri temelinde, bu

dlanmln, zellikle ayrmclk tehdidi altndaki gruplar etkileyebilecei, zerinde

durulmas ve baka niteliksel aratrmalarla desteklenmesi gereken bir hipotez olarak ileri

srlebileceini dnyoruz. Samsunda gidilen, kiralarn ucuz konut kalitesinin nisbeten

dzgn olduu bir mahallede, bu tr konut/altyap sorunlarnn olmad yerde, gelir

dklne ramen yoksullarn yaam koullarnn epeyce hafifleyebileceigzlemlenebiliyordu.

Kutu 4:Bize i de yok yardm da...

Romanz diye i vermiyorlar bize. Bizim bir engelli vatandamza ak aksylemiler, sen romansn sana kolay kolay kmaz diye. Biz mahalle olarakvaliliin, belediyenin, Deniz Fenerinin verdii hibir yardmdan ne

Ramazanda ne bayramda, hibir zaman yararlanamyoruz. Belediye bir tekaskere giden genlerin ailelerine yardm veriyor, o kadar. Zaten mahallenin

bana kurduklar karakolla (olduka gvenlikli, askeri s benzeri bir poliskarakolu) buray mimlemiler. (Erzurum)...Bu mahallede (Krt nfusun younluklu olduu bir mahalle) eitim yardm,

bebek yardm (artl Nakit Transferi kast ediliyor) alan yok. 2005te bavurupkanlar oldu; ama sadece bir kez aldlar, daha gelmedi, kesildi. Nedenkesildiini sorduk, Kaymakamlka gittik, bilmiyoruz dediler. Hatta geen ylKaymakam geldi mahalleye. Ona da sorduk ocuk paralar neden kesildi diye.Kaymakam da bilmiyorum dedi. (Salihli)


26/52

25

Yoksulluun mekansal boyutu baka alardan da zerinde durulmas gereken bir konu.

Mekansal ilikilerin yoksullar arasndaki dayanma ve ihtiya karlanma biimleri asndan

byk nem tadklar farkl balamlarda ortaya kabiliyor. Mesela, baz kentlerde byk

sat maazalarnn almasyla bakkallarn kapanmaya baladn syleyenler, bunun tam

olarak mmkn olamayacan, nk byk marketlerde fiyatlarn daha ucuz olmasna

ramen yoksullarn veresiye alveri yapabildikleri bakkallara mahkum olduklarn

sylyorlard. Bu alveriin nitelii hakknda sylenenler ise, yoksullarn nasl yaadklar

hakknda bir fikir verebilecek nitelikteydi (bkz. Kutu 6).

Kutu 5:amur ve p

Mahallenin en byk sorunu elektrik. Evlerin hemen hepsi ruhsatsz, tapulu deil

yani. O yzden TEDA abonelik vermiyor. Vatanda da mecburen elektrikkullanacak, mecburen kaak yapyor. Bu sefer TEDA geliyor, kaak yaptn diye 2-3milyar ceza yazyor. Mahallenin %40 cezal durum u an. E ou cezay dadeyemiyor tabii. Bunun zerine 10 gn hapis yayor cezay deyemeyenler.Mahallede byle hapis yatan ok. Bu sorunu zmek iin valiyle grtm,milletvekilleri, bakanlar geldiinde onlara gittim grtm; ama kimse bir zm

bulamad....Buray sel gtrd geen yl. (Duvarlarn yarsn iaret ederek) Burann urasnakadar su doldu... (Bu srada yanmzdaki adam cep telefonuna ektii sel grntlerini

gsteriyor. nsan boyuna ulaan su birikintileri grnyor ekranda)... Devlet tazminatverdi su basan evlere; ama are deil ki! Baku sokaa, amurdan girilmiyor. Valla

bu adam ocuklarn okula gnderemiyor amurdan. ocuklar yryemiyor sokakta.Ka kere bavurduk belediyeye, yaplacak dediler, durum ortada.(Mersin)...Buras 30 senelik mahalle. Hala doru drst yolu yok. Bir sene nce okul yapld dagelen retmenler yoldan ikayet edince ancak bir yol atlar. Ama o da ok uzakkalyor. Aslnda merkez buradan yryerek 15 dakika; ama yol zmir yolu zerindenalnca yle ters kaldi ki taksiyle de 15 dakika sryorehre gitmesi....Burada okul yapladan ocuklar yryerek merkeze gidiyorlard. Hala da liseye

gidenler toprak patika yoldan 3-5 km. yryerek gidiyorlar okula. Bu yolda ok ocukkaza geirdi... uradan tren yolu geiyor, merkeze giden yol zerinden. lkokulyaplmadan nce ocuklar bu yoldan geerken tren arpt birka tanesine. Bir dekadna arpt tren. Ka kez bavurduk buraya bir geit yapsnlar diye; ama seskmad....Btn Salihlinin p dibimizde. Tm p buraya atyor belediye. Okul yapldktansonra biraz teye aldlar; ama yine de hayvanlar burada otluyor. Ben ahsenimiyorum buradaki hayvanlarn stn, p kokuyor nk... Yazn sinek basyortm mahalleyi, duramazsn sinekten ve kokudan. (Salihli)


27/52

26

Mekansal dlanmlk yani kent hayatna kolayca girememek, yoksulluu pekitirici bir

faktrdr ve daha gvenceli ve grece yksek cretli ilere ulaamamak anlamn

tamaktadr. Bu durum, etnik mahallelerde yaltlmlk eklinde gzkmektedir. Bu

mahalleler bir de ulam ve corafya asndan uzak iseler durum daha da vahimdir. Belediye

hizmetlerinin ulamamas dlanml daha da keskinletirmektedir. zellikle Salihli ve

Mersin gibi belediyenin dost olarak alglanmad durumlarda dlanmln kartla yol

amas ekonomik frsatlarn ortaya kmasn ve emek piyasasnn ilemesini de sekteye

uratmaktadr.

Kutu 6:25 kuruluk sala, 50 kuruluk svya

Bizim burada mahalleli gndelik iler yapar. Gnlk kazanr, gnlk yer. Gryorsunuzite, imdi kahvalt zaman, herkes gelir kahvalt iin ne gerekirse, sala, ya, yumurta,ihtiyac kadar alr. Akama para bulursa yine gelir alr, bulamazsa a durur....imdi tabii, marketlerde fiyatlar daha ucuz. Ama buradaki insanlar gidip marketten 50kuruluk ya alamaz ki! Veresiye de olmaz markette. Merkezde kapanan bakkallar vartabii marketler yznden; ama bizi pek etkilemedi bu marketler. (Samsun)...Burada esnaflk ok da matah bir i deil. Byk maazalar, marketler kk esnaf ok

y

pratt

. Bakkallar art

k ekmekten baka birey satam

yor. Geri yoksul semtlerdeveresiye hala ok yaygn, bu da oralarda bakkalar ayakta tutuyor. (Erzurum)


28/52

27

SONU

Aratrma bulgularnn iaret ettikleri sonular, aadaki biimde zetleyebiliriz. zetteki

noktalarn, sosyal politika karar ve uygulamalarnda yararl olaca grndeyiz:

1. nemli bulgulardan biri, yoksulluun nedeninin isizlikten ok yaplan ilerin

nitelii oluudur. ehirde yaad halde tarmda alanlar, dolaarak i yapan ve

bakasnn evinde alanlarn, medyan alt rneklemde rneklem geneline gre ok

yksek kmas, bu gzlemi destekler niteliktedir. Ayn ekilde, yoksullarn formel

sosyal gvenlik sistemi dnda kalmalar zerinde durulmas gereken bir noktadr.

Buradan hareketle, yoksullukla mcadeleyi hedefleyen politikalarn, ne olursa olsunistihdam yaratmaya deil, nitelikli, dzenli, gvencesi olan iler yaratmaya ve

insanlar bu ilerde alabilecek biimde eitmeye odaklanmalarnn anlaml

olacan syleyebiliriz.

2. Yzyze grmelerle desteklenen, sosyal gvencesiz ii altrmaya ynelik

gl bir eiliminin varln gsteren bulgularn, alma hayatnn denetlenmesi

konusunun nemine dikkat ektiini ve bu konunun yoksullukla mcadele balamndada ele alnmas gerektiini gsterdiini dnyoruz.

3. Samsun ve Lleburgaz hari, aratrma kapsamndaki kentlerin sosyo-ekonomik

gelimilik dzeyiyle alma geliri olmayan hanelerin kent rneklemine oran

arasnda ksmi bir ters oranl iliki grlmtr. Ancak, dzenli geliri olmayan

hanelerin oranna gre yaplan bir sralama, kentin sosyo-ekonomik gelimilik dzeyi

ve alan olmayan hane oranna gre yaplan sralamalarla rtmemektedir. Kent

rnekleminin medyan gelir dzeyi de, stanbul hari, kentin sosyo-ekonomik

gelimilik dzeyini yanstmamakta ve daha gelimi kentlerde yoksulluun daha

byk eitsizliklerle birlikte yer alabileceine iaret etmektedir. Bu balamda, kent

bykl veya kentin nfus art hz da, aklayc deikenler olarak ortaya

kmamaktadr.

4. Yukarda deindiimiz bulgular, kentlerde yaplan yzyze grmelerle

desteklenerek, yoksulluun etnik bir boyut tayabileceine iaret etmekte ve burada


29/52

28

kentin gemite ald gn niteliinin ve kent nfusunun yapsnn da dikkate

alnmas gereken deikenler olduunu gstermektedir. Kentin sosyo-ekonomik

gelimilik dzeyi greli olarak yksek de olsa (Lleburgaz, Salihli), kentte gmen

Krt nfus nemliyse (Mersin), kentin iinde ya da eperinde Roman mahalleleri

mevcutsa (Lleburgaz), bu gruplarn yoksul olmas ve bu yoksulluun kentteki

yoksulluun niteliini belirlemekte nemli bir rol oynamas ihtimali kuvvetli

grnmektedir.

5. rneklem genelinde ve tek tek kentler dzeyinde alan geliri olmayan hanelerin

oranyla dzenli geliri olmayan hanelerin oran arasndaki fark, yoksul haneler

asndan transfer gelirlerinin nemli olduunu gstermektedir. Ama nemli olan, kira

ve topraktan gelen gelir veya yaknlarn dzenli destei deil, kamu transferleri,

zellikle emekli geliridir. Sosyal gvence kapsamnda olup olmamak, bu adan da

yoksul haneler iin son derece nemlidir. Bu balamda ikinci boyut ise (emeklilik

maa alan SSK ve ok daha az sayda ES mensuplar maktu ve tm lke iin ayn

olan bir aylk gelire sahip olduklarndan onlar harite tutarak) alanlarn aldklar

cretten dolay ortaya kan alan yoksul kategorisine yol aan olgudur.

rneklemdeki alanlarn lke btnne nazaran daha byk bir oran enformelolarak almakta ve asgari cretin altnda gelir elde etmektedir. Ayrca alanlarn

nemli bir ksm evinde veya bakalarnn evinde ve sokakta dolaarak almakta, bu

koullarn getirdii belirsizlik ve sreksiz alma koullar altnda gelir elde etme

olanaklar da kstl kalmaktadr. Demek ki kaytsz alanlar formel statye

getirmek, iyerinin dnda alanlar da belli bir rgtlenme erevesinde

kapsayabilmek yoksulluu giderici kurumsalnlemler olarak dnlebilir.

6. Aratrma bulgular, kadnlarn ok byk lde alma hayatnn dnda

kaldklarn gstermektedir. Bu da kentin sosyo-ekonomik gelimilik dzeyinden

bamsz olarak, zellikle Konya, Erzurum ve Muta, kltrel boyutuyla ele alnmas

gereken ciddi bir sosyal politika sorunu oluturmaktadr. Kadnlarn almasn

snrlandran sadece ekonomik imkanlar ve i yapma kapasitesi deildir: yetikin

erkeklerin almas beklenirken kadnlar iin kltrel deiken gndeme gelmektedir.

Nitekim yukarda da belirttiimiz gibi yoksul hanelerde kadn istihdam dk

kmakta ve yoksulluk arttka oran dmektedir. Basit bir nerme kadn istihdamnn


30/52

29

yksek olduu hanelerde yoksulluun azalaca ynnde olabilir. Yoksul hanelerdeki

kadn istihdam oran, ok dk olan Trkiye kent ortalamasna ekilebilse bamllk

orannn deceini ve bu hanelerin gelirlerinin artacan hesaplayabiliriz. Bu

erevede, kadn istihdamn mmkn klan yasal tedbirlerin (iyerinde kre tr)

uygulanmas nem kazanmaktadr. Bunun dnda da, alan kadnlarn genel olarak

kadnlara zg dzensiz ilerde, gvencesiz olarak altklar grlmtr. Bu

sorunun zm iin, kadnlar iin geleneksel olarak kadnlara uygun grlen iler

dnda iler yaratlmas, onlarn da, erkekler gibi, dzenli ve sosyal gvence

kapsamnda ilerde alabilmeleri iin zel sosyal politika nlemleri alnmas

gerektii aktr.

7. rneklem genelinde Yeil Kart sahiplii ok yksektir ve bu, Yeil Kart dahil

hibir salk gvencesine sahip olmayanlarn en yoksullardan ok biraz daha yksek

bir gelir grubunda yer aldklarn gsterebilecek niteliktedir. Bu adan, ihtiya tespiti

ile belirlenen prim demelerine dayanan bir salk sigortas uygulamasnn yoksullar

ve formel olarak alanlar dndaki nfusu gayet dlayc bir nitelik tayabileceini

dikkate almak nemlidir.

8. Sahada yaplan yzyze grmelerde, Yeil Kart sahipliinin hem salk

hizmetlerine hem de farkl sosyal yardmlara ulamda ok nemli bir rol oynadn,

bunun da sigortasz almay tevik eden bir unsur olabileceine iaret edilmitir. Bu

gzlem, yukardaki 7. noktada yaplan gzlem gibi, Genel Salk Sigortas

uygulamasnn ihtiya tespitiyle deil, sal bir sosyal hak olarak gren gerek bir

genel salk sigortas anlayyla yaplmasnn ne derece nemli olduuna iaret eder

niteliktedir.

9. Yzyze grmeler, en azndan baz kentlerde, ayni yardm uygulamasnn

sorunlarnn grlmeye baladn ortaya koymutur. Ama Zile dndaki btn

kentlerde sosyal yardm uygulamalar dzensiz, keyfi, effaf olmayan ltler

temelinde yrtlmekte ve bir vatandalk hakk olarak deil, sadece dul-yetim-yal-

sakat kategorilerini kapsayan geleneksel hakeden yoksul anlayyla yaplmaktadr.

Yardmlarn hak sahibi bireyi deil, bazen ayn hanede dahi yaamayan yaknlarn

durumunu gznne alarak verilmesi ciddi sorunlara yol amaktadr. Bu alandaki


31/52

30

karmaay ve onur krc uygulamalar ortadan kaldrmak, Trkiye genelinde etkin ve

insani bir sosyal yardm politikas oluturmak zere ciddi bir reform yaplmas gerekli

grlmektedir.

10. Konut ve altyap sorunlar, yoksulluu arlatran unsurlar olarak gzkmektedir.

Bu sorunlara zm aranrken, mahalle dzeyindeki ilikilerin yoksullarn gnlk

yaamnda nemli bir yer tuttuunun gz ard edilmemesi, yer deitirmeyi ieren

(kentsel dnm gibi) politikalara ok dikkatle yaklalmas nemli grnmektedir.

11. Toplumsal dlanmayla ilintili olan mekansal dlanma kavram da bu balamda

nem kazanmaktadr. Yoksul hanelerin ayn mahallede bulunmalar salt mekansal

yaknlk dolaysyla ortaya kan i olanaklarn, yine ayn mahallede daha iyi

durumda olanlarn mevcudiyeti erevesinde gndeme gelebilecek ilikileri ve bu

ilikilerin salayaca bilgi ve olanaklar imkansz klmaktadr. Dolaysyla toplumsal

dlanmann mekansal dlanma ile pekitii durumlarda yoksulluk olgusunun daha

gl bir ekilde gndeme geldiini syleyebiliriz. zellikle yoksulluun mekansal

younlamas durumlarnda, dlanmann stesinden gelebilme ihtimali yerel

ynetimlerin standart belediye hizmetlerini ne lde yerine getirdiine bal olarakdeimektedir. Belediyenin altyap, yol ve tama hizmetlerini salamas yaltlm ve

uzakta dahi olsa bir mahallenin kentin hakim ekonomik ortamna daha kolay entegre

olmasn salayabilir. zellikle tek bir ekonomik odaa sahip olan kk kentlerde bu

olgu daha belirgindir. Istanbul gibi bir ok merkezi olan bir yerleimde cazibe

merkezleri de ok sayda olacak ve mekansal dlanmlk kk kentlerde olduu

kadar byk bir engel tekil etmeyecektir. Bu balamda belediyelerin ve genelde yerel

ynetimin ierici ilevinin vurgulanmas

, yoksullua ynelik bir sosyal politika nlemiolarak grlebilir.


32/52

31

TABLOLAR

Tablo 1 - 2000 Nfus Saym Sonularna Gre rneklem Kentlerinin Nfus Byklkleri ve Yllk N

2000 Kent NfusuYllk nfus art oran

kent (binde)

Erzurum 361.235 39,89

Konya 742.690 45,00

Lleburgaz 79.002 41,08

Mersin 537.842 24,16

Mu 67.927 43,37

Salihli 83.137 15,97

Samsun 363.180 17,72

Zile 52.640 13,28

Kaynak: DE, 2000 Genel Nfus Saym


33/52

32

Tablo 2a Hane Yaps rneklem Geneli

stanbulstanbul d -

genelKonya Mersin Erzurum Samsun Lleburgaz

Tek kii yaayanlar 2,8 2,3 1,0 0,5 1,2 2,0 4,0Kar-koca 7,9 8,2 7,5 3,9 4,7 7,6 14,3Kar-koca ve ocuklar 63,1 63,2 70,5 70,2 62,0 66,8 52,4

Kar-koca ve ocuklar ve bykler 9,4 13,9 13,0 13,2 18,8 12,

Akrabalaryla birlikte yaayanocuklu ya da ocuksuz iftler 9,3 5,0 3,5 5,8 4,8 1,2 5,6Ebeveynlerden biri ve ocuk(lar) 5,3 4,8 2,0 5,4 5,5 6,4 7,1Bykanne-bykbaba ve torun .. 0,6 0,5 .. 0,8 1,6 ..Dier 2,3 1,8 2,0 1,0 2,4 2,0 2,4

100,1 99,7 100,0 100,0 100,2 100,0 100,1

Ortalama hane bykl 4,41 4,76 4,64 5,56 5,31 4,12 4,09Ortalama ya (hanede) 28,65 26,22 28,68 25,82 27,27 31,41 33,33Hane says 393 1407 200 205 255 250 126

Tablo 2b Hane Yaps Medyan Alt rneklem

stanbulstanbul d

genelKonya Mersin Erzurum Samsun Lleburgaz

Tek kii yaayanlar 5,3 3,8 2,0 0,9 2,3 3,7 5,2Kar-koca 9,6 10,1 9,0 5,6 4,5 9,7 10,0Kar-koca ve ocuklar 67,5 63,1 74,0 72,0 62,4 69,4 60,0Kar-koca ve ocuklar ve

bykler 5,3 9,7 5,0 10,3 13,5 5

Akrabalaryla birlikte yaayanocuklu ya da ocuksuz iftler 4,8 3,9 1,0 3,7 4,6 0,7 2,8Ebeveynlerden biri ve ocuk(lar) 7,2 6,1 4,0 7,5 6,8 6,7 7,1Bykanne-bykbaba ve torun .. 0,9 1,0 .. 1,5 2,2 ..Dier 0,5 1,6 4,0 .. 4,5 2,2 4,3

100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

Ortalama hane bykl 3,99 4,6 4,16 5,45 5,31 3,78 3,83Hane says 209 800 100 107 133 134 70


34/52

33

Tablo 3 Haneye Bir Ayda Giren Toplam Para rneklem Geneli

stanbul stanbul

d

-genel

Konya Mersin Erzurum Samsun Lleburgaz Salihli Zile

1. 250 YTLden az 2,3 9,0 2,0 8,3 13,7 3,2 19,8 8,3

2. 250-499 YTL 10,4 29,1 20,0 32,2 26,7 19,6 43,7 38,8

3. 500-999 YTL 44,8 41,1 53,0 41,5 35,3 52,4 28,6 37,2

4. 1000-1499 YTL 22,6 12,7 18,0 11,7 14,5 14,4 7,1 10,7

5. 1500-1999 YTL 10,4 3,7 4,5 3,4 3,5 6,4 0,8 1,7

6. 2000 YTL ve st 7,1 1,1 1,0 1,5 1,6 1,6 - 1,7

7. Belli olmuyor,deiiyor

0,5 0,9 - 0,5 0,8 0,4 - 0,8

8. Bilmiyor 0,8 0,3 - - 0,8 0,4 - -9. Hi 1,0 2,0 1,5 1,0 3,1 1,6 - 0,8

Toplam 99,9 99,9 100,0 100,1 100,0 100,0 100,0 100,1 1

Hane geliri (medyan) 800 500 622,5 500 500 600 410 500

Kii bana hane geliri(medyan)

200 129 151 112 112 167 100 150

N 393 1407 200 205 255 250 126


35/52

34

Tablo 4a Ailenin Gelir Tipi rneklem Geneli

stanbulstanbul

d -genel

Konya Mersin Erzurum Samsun Lleburgaz Sa

alan geliri yok 16,7 23,7 17,0 21,4 22,4 23,2 16,7

Dzenli geliri yok 2,5 6,6 4,0 11,7 7,1 3,2 2,4

Sadece kendi emekli geliri 9,7 8,3 8,5 3,9 5,1 8,4 8,7

Sadece bakasndan emekligeliri (anne,baba,e)

0,8 2,3 .. 0,5 3,9 3,2 1,6

Sadece yallk, gazilik,engellilik, isizlik maa

1,0 2,4 .. 2,0 2,4 2,0 3,2

Sadece kira ya da toprakgeliri

0,3 0,4 .. 0,5 0,4 .. ..

Sadece yaknlarndandzenli transfer

1,3 0,8 .. 1,0 0,8 2,4 ..

Kamu transfer gelirinin yansra alma dnda baka

bir gelir0,3 1,8 3,0 1,0 0,8 3,6 0,8

alma ve kamu transfergeliri dnda baka bir gelir

0,8 1,1 1,5 1,0 2,0 0,4 ..

alan geliri olan haneler 83,3 76,1 83,0 78,6 77,6 76,8 83,3

Sadece alan geliri olan 62,8 57,7 64,5 62,0 59,2 54,0 67,5

alan gelirinin yansrabaka gelirleri olan

20,5 18,5 18,5 16,6 18,4 22,8 15,8

Toplam 100,0 99,9 100,0 100,2 100,1 100,0 100,0

n 393 1407 200 205 255 250 126


36/52

35

Tablo 4b Ailenin Gelir Tipi Medyan Alt rneklem

stanbulstanbul

d -genel


alan geliri yok 25,5 33,7 25,0 30,8 33,1 32,8 12,8

Dzenli geliri yok 4,3 11,4 8,0 21,5 12,8 6,0 4,3

Sadece kendi emekli geliri 13,9 9,7 13,0 2,8 3,8 10,4 2,9

Sadece bakasndan emekligeliri (anne,baba,e)

1,4 4,0 .. 0,9 7,5 6,0 ..

Sadece yallk, gazilik,engellilik, isizlik maa

1,9 4,2 .. 2,8 4,5 3,7 5,7

Sadece kira ya da toprakgeliri

0,5 0,9 .. 0,9 0,8 .. ..

Sadece yaknlarndan

dzenli transfer

2,4 1,4 .. 1,9 1,5 4,5 .. ..

Kamu transfer gelirinin yansra alma dnda baka

bir gelir.. 0,6 1,0 .. .. 1,5 ..

alma ve kamu transfergeliri dnda baka bir gelir

1,0 1,5 3,0 .. 2,3 0,7 ..

alan geliri olan haneler 74,5 66,4 75,0 69,2 66,9 67,2 87,2

Sadece alan geliri olan 66,5 60,4 71,0 66,4 57,9 59,0 82,9

alan gelirinin yan srabaka gelirleri olan

8,0 6,0 4,0 2,8 9,0 8,2 4,3

Toplam 100,0 100,2 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0n 209 800 100 107 133 134 70


37/52

36

Tablo 5a - Kamu Transfer Gelirlerinden Yararlanma Durumu - rneklem Geneli

stanbulstanbul

d -genel


Kamu transfer geliri yok 75,3 74,3 76,0 83,8 77,2 68,0 77,0

Kamu transfer geliri olan haneler 24,7 25,7 24,0 16,2 22,8 32,0 23,0Kendisinin emeklilik geliri 10,0 10,1 11,5 4,9 5,9 12,0 9,5Bakasndan emekli geliri(e, anne, baba) 0,8 2,3 .. 0,5 3,9 3,2 1,6Yallk, gazilik, engellilik,isizlik maa 1,0 2,4 .. 2,0 2,4 2,0 3,2

Emekli geliri ve alangeliri olan 12,9 10,9 12,5 8,8 10,6 14,8 8,7

Toplam 100,0 99,9 100,0 100,2 100,1 100,0 100,0

n 393 1407 200 205 255 250 126

Tablo 5b - Kamu Transfer Gelirlerinden Yararlanma Durumu Medyan Alt rneklem

stanbulstanbul

d -genel


Kamu transfer geliri yok 80,9 79,5 84,0 93,5 79,7 75,4 91,4

Kamu transfer geliri olan haneler 19,1 20,5 16,0 6,5 20,3 24,6 8,6Kendisinin emeklilik geliri 13,9 10,3 14,0 2,8 3,8 11,9 2,9Bakasndan emekli geliri(e, anne, baba) 1,4 4,1 .. 0,9 7,5 6,0 ..Yallk, gazilik, engellilik,isizlik maa 1,9 4,2 .. 2,8 4,5 3,7 5,7Emekli geliri ve alangeliri olan 1,9 1,9 2,0 .. 4,5 3,0 ..

Toplam 100,0 99,9 100,0 100,2 100,1 100,0 100,0

n 393 1407 200 205 255 250 126


38/52

37

Tablo 6 50 Ya zeri ve 65 Ya zeri Emekli Maa Alanlar (65 Ya Maa Dahil) rneklem Geneli

stanbul Konya Mersin Erzurum Samsun Lleburgaz Salihli Zile Mu

Emekli50 ya st 32,6 35,2 15,8 15,8 35,4 21,6 24,2 31,0 11,6

65 ya st 36,4 33,3 11,8 19,8 40,0 35,1 24,6 30,4 11,5Emekli + alan

50 ya st 4,1 .. 1,8 4,2 2,5 2,1 3,3 1,7 1,4 65 ya st 1,5 .. .. 3,7 .. .. 1,8 .. ..Emekli + i arayan

50 ya st 0,5 .. 2,6 1,1 0,6 .. .. .. 1,465 ya maa alan* 15,2 7,1 26,5 16,0 10,0 16,2 15,8 10,9 30,8Emekli deil

50 ya st 58,3 62,4 71,9 72,1 58,4 70,1 65,0 62,9 73,9

65 ya st 47,0 59,5 61,8 60,5 50,0 48,6 57,9 58,7 57,7

* 2022 sayl kanun uyarnca yallk maa 65 yan doldurmu, geliri ve sosyal gvencesi olmayan kiilere verilmektedir.


39/52

38

Tablo 7 Hanelerin alan ve Arayan Saylarna Gre Dalm rneklem Geneli

stanbulstanbul d-

genel Genel

alan

arayan alan

arayan alan

arayan1. Yok 15,5 86,3 23,69 76,96 21,9 792. Bir kii 57,8 12 58,31 17,88 58,2 16,63. ki kii 17,3 1,8 14,10 3,46 14,8 3,14. ve daha fazlakii

9,5 0 3,74 1,66 5 1,3

Ortalama 1,2 0,2 1 0,3 1 0,3

Konya Mersin Erzurum Samsun Luleburgaz

alan

arayan alan

arayan alan

arayan alan

arayan alan

arayan a

1. Yok 16,5 85 22 68,8 23,5 72,2 22,8 80,4 16,7 82,5 22. Bir kii 68 13,5 49,8 23,9 61,2 20,4 60,4 14,8 58,7 13,5 53. ki kii 12 1,5 21 5,4 11,8 4,3 13,2 3,6 20,6 2,4 14. ve daha fazlakii

3,5 0 7,4 2 3,5 3,2 3,6 1,2 4 1,6 3

Ortalama 1 0,2 1,2 0,4 1 0,4 1 0,3 1,1 0,2 0


40/52

39

Tablo 8a stihdam Oranlar (15-64 ya) rneklem Geneli

Istanbulstanbul

d - genelKonya Mersin Erzurum Samsun Luleburgaz Salihl

Kadin Istihdam oran 16,43 7,49 3,05 7,34 2,55 11,23 20,61 12,06

Genel istihdam oran 42,64 32,34 34,05 31,90 29,33 33,47 40,83 36,89

Tablo 8b stihdam Oranlar (15-64 ya) Medyan Alt rneklem

stanbulstanbul

d - genel Konya Mersin Erzurum Samsun Lleburgaz Salihli

Kadin Istihdam oran 7,09 5,99 2,27 6,33 1,53 6,47 22,47 8,45

Genel istihdam oran 33,95 28,14 31,08 28,13 23,79 30,25 41,11 38,66


41/52

40

Tablo 9a alanlarn Yaptklarler Kiilerde Genel rneklem

stanbul

stanbuld-genel

Konya Mersin Erzurum Samsun Lleburgaz Salihli

1. Kamuda memur 1,4 3,6 4,3 2,5 5,7 1,6 1,4 2,82. Kamuda ii 0,8 4,2 3,9 1,7 6,9 7,8 1,4 -

3. Belediyede memur 0,8 0,3 - - 1,2 0,4 - -

4. Belediyede ii 1,6 3,8 6,3 1,7 5,7 4,9 0,7 0,9

5. zel sektrde bro eleman 5,5 2,5 2,4 1,7 2,8 3,7 2,1 3,7

6. zel sektrde ii 70,3 42,1 50,7 44,3 37,4 46,7 34,0 45,9

7. Kendi dkkannda esnaf 3,1 5,3 6,3 5,1 4,1 7,8 - 2,8

8. Dolaarak sat yapan esnaf 1,8 5,6 4,8 6,3 6,9 5,7 5,7 7,3

9. Kendi dkkannda zanaatkr 2,0 3,6 5,8 3,0 4,1 2,5 2,1 6,4

10. Dolaarak i yapan zanaatkr 5,9 7,8 5,8 11,0 7,7 8,2 5,7 8,3

11. Dolaarak i yapan, vasflolmayan

3,5 11,7 7,2 9,7 13,0 6,6 27,7 5,5

12. Kendi evinde i yapan 0,2 0,5 0,5 0,4 0,4 0,4 - 1,8

13. Bakasnn evinde i yapan 1,0 2,6 - 0,4 0,8 2,0 17,0 0,9

14. ifti - 1,1 0,5 0,8 2,4 - 1,4 1,8

15. Tarm iisi - 3,2 1,0 7,2 - - 0,7 10,1

16. cretli aile iisi 0,4 1,3 0,5 3,0 0,4 1,2 - 0,9

17. cretsiz aile iisi 1,4 0,5 - 1,3 0,4 0,4 - 0,9

18. Mevsimlik tarm iisi - 0,3 - - - - - -

Toplam 99,7 99,8 100,0 100,1 99,9 99,9 99,9 100,0

n 489 1391 207 237 246 244 141 109


42/52

41

Tablo 9b alanlarn Yaptklarler Kiilerde Medyan Alt rneklem

stanbulstanbul

d -genel


1. Kamuda memur .. 0,5 .. .. 1,0 .. 2,6 ..

2. Kamuda ii 1,2 2,6 1,3 1,1 4,1 5,1 1,3 ..

3. Belediyede memur .. 0,1 .. .. .. 1,0 .. ..

4. Belediyede ii 1,8 1,8 2,6 1,1 .. 2,0 1,3 ..

5. zel sektrde bro eleman 1,2 0,9 3,8 1,1 .. 2,0 .. 1,7

6. zel sektrde ii 71,3 38,4 56,4 40,0 36,7 54,1 17,1 59,3

7. Kendi dkkannda esnaf 1,8 3,7 9,0 3,2 1,0 2,0 .. 1,7

8. Dolaarak sat yapan esnaf 3,6 8,4 5,1 13,7 12,2 10,2 3,9 6,8

9. Kendi dkkannda zanaatkr 2,4 2,4 3,8 3,2 .. 1,0 1,3 3,4

10. Dolaarak i yapan zanaatkr 7,2 7,2 5,1 7,4 9,2 9,2 5,3 6,811. Dolaarak i yapan, vasflolmayan

7,2 19,5 7,7 16,8 29,6 9,2 40,8 1,7

12. Kendi evinde i yapan 0,6 1,0 .. 1,1 .. 1,0 .. 3,4

13. Bakasnn evinde i yapan 1,2 5,0 .. 1,1 2,0 3,1 23,5 1,7

14. ifti .. 1,9 1,3 2,1 4,1 .. .. 1,7

15. Tarm iisi .. 5,3 2,6 7,4 .. .. .. 10,2

16. cretli aile iisi .. 1,0 1,3 .. .. .. .. 1,7

17. cretsiz aile iisi 0,6 0,3 .. 1,1 .. .. .. ..

18. Mevsimlik tarm iisi .. .. .. .. .. .. .. ..

Toplam 100,0 100,1 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

n 167 625 78 95 98 98 76 59


43/52

42

Tablo 10 alanlarn yerinin Tr kiilerde rneklem Geneli

stanbul stanbuld - genel

Konya Mersin Erzurum Samsun Llebu

1. Fabrika 17,0 5,1 4,3 3,0 2,0 3,3 14,9

2. Atlye Tamirhane 32,9 16,4 31,9 21,9 12,2 13,5 7,8

3. Sat noktas (Maaza, market, benzinci,pastane, bakkal, kasap) (Lokanta, ila deposu) 14,1 20,9 19,3 22,8 20,7 25,0 9,2

4. Hizmet noktas (Berber, Kuru temizlemeci,hastane,okul, dersane) (Belediyenin bro d,hapishane)

11,7 14,4 14,0 7,6 22,0 21,3 4,3

5. Bro (Devlet dairesi, belediye bro, noter,byk irket bro) (irketlerin, fabrikalarnmuhasebe servislerinde alanlar)

5,9 4,1 3,9 3,8 4,9 5,7 0,7

6. Kendi evi (kendi evinde el ii yapan, terzilikyapan, ocuk bakan) 0,2 0,7 1,4 0,8 0,4 0,4 -

7. Bakasnn evi (temizlik, yemek, t, ocukbakcl, hasta bakcl) 1,0 2,8 - 0,8 0,8 2,0 17,

8. Tarla, ba, bahe - 5,4 2,4 8,4 4,1 - 2,1

9. Sokak (iportac, pazarc, ayakkab boyacs,hurda toplayc, milli piyangocu, msrc, hamal,

baca temizleyici vs.)3,9 12,5 5,8 14,3 13,8 9,4 31,

10. Deien sabit yerler (inaat ustas, inaatiisi, svac, boya badanac, seyyar elektriki,seyyar tesisat)

6,7 11,7 10,6 12,2 11,4 11,5 8,5

11. Sabit olmayp arata alanlar (ofr, taksiofr, trende, vapurda alanlar, otobs ofr) 5,7 5,7 6,3 4,2 7,7 7,0 3,5

12. Dier (yeri tr belli olmayan) 0,8 0,4 - - - 0,8 - Toplam 99,9 100,0 99,9 99,8 100,0 99,9 99,

N 489 207 237 246 244 141


44/52

43

Tablo 11a alanlarn Bal Olduklar Sosyal Gvelik Kurumu Kiilerde rneklem Geneli

stanbul stanbuld-genel

Konya Mersin Erzurum Samsun Lleburgaz Salihli Zile

1. SSK 50,3 34,2 43,5 29,1 31,7 49,6 27,7 31,2 24,5

2. Ba-Kur 4,1 5,9 8,7 5,5 3,3 7,0 3,5 7,3 9,6

3. Emekli Sand 1,6 3,2 4,3 1,3 5,3 1,6 1,4 0,9 8,5

4. Yok 44,0 56,7 43,0 64,1 59,8 41,8 67,4 60,6 57,4

0. Bilmiyor, fikriyok

- 0,1 0,5 - - - - - -

Toplam 100,0 100,1 100,0 100,0 100,1 100,0 100,0 100,0 100,0

N 489 1391 207 237 246 244 141 10

Tablo 11b alanlarn Bal Olduklar Sosyal Gvelik Kurumu Kiilerde Medyan Alt rneklem


Konya Mersin Erzurum Samsun Lleburgaz

Salihli Zile

1. SSK 47,9 25,6 47,4 22,1 17,3 51,0 15,8 30,5 16,7

2. Ba-Kur 3,6 4,1 6,4 4,2 1,0 3,1 .. 5,1 11,9

3. Emekli Sand 0,6 0,5 .. .. 1,0 .. 1,3 .. 4,8

4. Yok 47,9 69,8 46,2 73,7 80,6 45,9 82,9 64,4 66,70. Bilmiyor, fikri yok .. .. .. .. .. .. ..

Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

N 167 625 78 95 98 98 76 5


45/52

44

Tablo 12a Yeil Kart Sahiplii (Hanelerde ve Kiilerde) rneklem Geneli

stanbul stanbuld-genel Konya Mersin Erzurum Samsun Lleburgaz Salihli

1. En az bir Yeil Kartl olanhane oran

9,2 32,7 12,0 41,5 46,3 16,8 46,8 23,1

2. Hi Yeil Kartl olmayanhane oran

90,8 67,3 88,0 58,5 53,7 83,2 53,2 76,9

Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

YK dahil hibir sosyalgvencesi olmayan hane

oran

11,2 10,7 10,5 9,8 7,5 12,8 11,1 10,7

Toplam hane says 393 1407 200 205 255 250 126 121

Yeil Kartl kii says 115 1959 67 443 562 122 193 83Yeil Kartl kii oran 6,6 29,3 7,2 38,8 41,5 11,8 37,5 19,0Toplam kii says 1735 6682 928 1140 1354 1031 515 437


46/52

45

Tablo 12b Yeil Kart Sahiplii (Hanelerde ve Kiilerde) Medyan Alt rneklem



1. En az bir Yeil Kartl olanhane oran 13,9 46,2 15,0 59,8 64,7 26,1 64,3 30,92. Hi Yeil Kartl olmayanhane oran 86,1 53,8 85,0 40,2 35,3 73,9 35,7 69,1

Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

YK dahil hibir sosyalgvencesi olmayan haneoran 16,3 14,5 17,0 11,2 11,3 14,9 15,7 16,2

Toplam hane says209 800 100 107 133 134 70 68

Yeil Kartl kii says 93 1598 34 338 431 106 143 69Yeil Kartl kii oran 11,2 43,6 8,2 58,0 61,0 20,9 53,4 28,8Toplam kii says 834 3658 416 583 706 507 268 240


47/52

46

Tablo 13 - eitli deikenlere gre kent deerlerinin rneklem genel ortalamasnnzerinde (+) veya altnda (-) olmas

stanbul Konya Mersin Erzurum Samsun Lleburgaz Salihli Zile Mu

rtalama hane bykl (1) (-) (-) (+) (+) (-) (-) (-) (-) (+)

ek kii yaayanlar(1) (+) (-) (-) (-) (-) (+) (+) (+) (-)

ar-koca ve ocuklar(1) (-) (+) (-) (+) (+) (-) (-) (-) (+)

ane geliri (medyan)(2) (+) (+) (-) (-) ayn (-) (-) (-) (-)

alan geliri yok(3) (-) (-) (-) (+) (+) (-) (+) (+) (+)

amu transfer geliri yok(4) (+) (+) (+) (+) (-) (+) (-) (-) (+)

rtalama hane ya (1) (+) (+) (-) (+) (+) (+) (+) (+) (-)

tihdam oran(5) (+) (-) (-) (-) (-) (+) (+) (-) (-)

adn istihdam oran(5) (+) (-) (-) (-) (+) (+) (+) (-) (-)

zel sektrde ii olanlarnan(6)

(+) (+) (-) (-) (-) (-) (-) (-) (-)

olaarak alanlarn oran(6) (-) (-) (+) (+) (-) (+) (-) (-) (+)

armda alanlarn oran(6) (-) (-) (+) (-) (-) (-) (+) (+) (+)

SK, Ba-Kur, Emekli Sandmayan kii oran(7)

(-) (-) (+) (+) (-) (+) (+) (+) (+)

n az bir Yeil Kartl olananelerin oran(8)

(-) (-) (+) (+) (-) (+) (-) (-) (+)

) Bkz. Tablo 2) Bkz. Tablo 3

) Bkz. Tablo 4a) Bkz. Tablo 5a) Bkz. Tablo 8) Bkz. Tablo 9a. Dolaarak alanlarn oran bu tablonun 8. ve 11. satrlar toplanarak hesaplanmtr. Tarmda alanlarn oran ise bublonun 14., 14. ve 18. satrlar toplanarak hesaplanmtr.

) Bkz. Tablo 11a) Bkz. Tablo 12a


48/52

47

Tablo 14 rneklem Kentlerinin Sosyo-Ekonomik Gelimilik Dzeylerine, alan GeliriOlmayan Hane Oranna ve Dzenli Geliri Olmayan Hane Oranna Gre Sralan

rneklem Kentlerinin Sosyo-ekonomikGelimilik Dzeylerine GreSralamas*

alan Geliri OlmayanHane Oranna GreSralama**

Dzenli Geliri OlmayanHane Oranna GreSralama**

Konya 1 2 4

Mersin 2 3 7

Samsun 3 5 2

Lleburgaz 4 1 1

Erzurum 5 4 6

Salihli 6 7 5

Zile 7 8 3

Mu 8 6 8

* DPT (2003)lelerin Sosyo-Ekonomik Gelimilik Sralamas. http://www.dpt.gov.tr/bgyu/seg/ilce2003.html. Eriim tarihi:08.02.2008

** En azdan en oa doru sralanmtr.


49/52

48

Tablo 15a Oturulan Kente Nereden Gelindii Gelinen Yerin Blgesine Gre rneklem Geneli

stanbul Konya Mersin Erzurum Samsun Lleburgaz Salihli Zile

1. Istanbul - 1,0 0,5 0,8 1,6 2,4 - 2,4

2. Bat Marmara 2,0 - - - - 11,1 - -

3. Ege 0,5 0,5 1,0 0,8 - 0,8 64,5 1,6

4. Dou Marmara 3,8 0,5 0,5 1,6 0,4 - - -

5. Bat Anadolu 2,0 59,5 0,5 0,8 1,6 - - 0,8

6. Akdeniz 2,3 1,0 14,1 - - - - 0,8

7. Orta Anadolu 10,9 2,0 4,4 0,4 1,2 0,8 - 7,1

8. Bat Karadeniz 18,8 - 0,5 0,4 36,8 3,2 0,8 21,4

9. Dou Karadeniz 11,5 - - - 11,2 - - -

10. Kuzeydou Anadolu 11,7 2,5 0,5 63,1 - 4,8 - -11. Ortadou Anadolu 8,1 3,5 21,0 0,4 - 2,4 4,1 -12. Gneydou Anadolu 5,3 1,0 43,9 - - 0,8 0,8 -13. Yurt d 1,5 - - - - - 0,8 -

14. Hep bulunduklar kentte 21,4 28,5 13,2 31,8 47,2 72,2 28,9 63,5


50/52

49

Tablo 15b Oturulan Kente Nereden Gelindii Gelinen Yerin Blgesine Gre Medyan Alt rnekle


1. Istanbul - 2,0 0,7 1,3 2,2 2,1 - 2,22. Bat Marmara 1,4 - - - - 7,4 - -

3. Ege 0,7 - 1,5 0,6 - 1,1 62,2 2,2

4. Dou Marmara 3,5 1,0 - 0,6 - - - -

5. Bat Anadolu 1,4 67,3 0,7 1,3 0,7 - - -

6. Akdeniz 2,1 2,0 11,8 - - - - 1,1

7. Orta Anadolu 9,2 - 2,9 0,6 1,5 1,1 - 5,4

8. Bat Karadeniz 15,5 - 0,7 - 41,0 3,2 - 23,9

9. Dou Karadeniz 11,3 - - - 10,4 - - -

10. Kuzeydou Anadolu 14,1 2,0 0,7 64,7 - 3,2 - -11. Ortadou Anadolu 12,0 5,1 19,1 0,6 - - 2,4 -12. Gneydou Anadolu 5,6 - 48,5 - - 1,1 1,2 -13. Yurt d 0,7 - - - - - - -

14. Hep bulunduklar kentte 22,5 20,4 13,2 30,1 44,0 78,7 34,1 63,0


51/52

50

Tablo 16 Oturulan Kente Nereden Gelindii Gelinen Yerleim Biriminin Niteliine Gre rnekle


1. Ky 44,5 42,0 31,7 57,3 25,6 18,3 52,1 22,22. le 19,3 24,5 41,0 7,1 21,6 2,4 14,9 6,33. l Merkezi 13,2 5,0 14,1 3,9 5,6 5,6 3,3 5,60. Cevap yok - - - - - 1,6 - 2,4

Toplam 99,9 100,0 100,0 100,1 100,0 100,1 100,0 100,0n 393 200 205 255 250 126 121 126


52/52

REFERANSLAR

EUROSTAT, At-risk-of-poverty rate after social transfers, by householdtype (%), Database onPopulation and Social Conditions, (2007). Eriim: 06.02.2008http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1996,39140985&_dad=portal&_schema=P

ORTAL&screen=detailref&language=en&product=REF_SD_SC&root=REF_SD_SC/sd_sc/sd_sc_pov/tsdsc240

IFPRI, Impact Evaluation of the Conditional Cash Transfer Program in Turkey: Final Report,Baslmam Rapor, (2007).

Dnya Bankas ve TK, Trkiye Ortak Yoksulluk Deerlendirme Raporu, Rapor No:29619-TU, (2004).

TK,Aile Yaps Aratrmas 2006. Ankara: TK, (2006a).

TK. Kurumsal Olmayan Sivil Nfusun Yllar ve Cinsiyete Gre gc Durumu,gcstatistikleri Veri Taban, (2006b), Eriim: 08.02.2007,http://tuikrapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?isgucu&report=isg_durum_web_2000_x.RDF&desformat=html&p_tur=1&p_kod=2&p_ngr1=1&p_c1=1&p_c2=2&p_yas=15&p_yas1=999&p_YIL1E=2006&ENVID=isgucuEnv.

TK. ktisadi Faaliyet Koluna (14 Grup) Gre stihdam Edilenler,gcstatistikleri VeriTaban, (2006c), Eriim: 08.02.2007,http://tuikrapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?isgucu&report=ist_web_top_2000_x.RDF&desformat=html&p_tur=1&p_kod=2&p_ngr1=1&p_yas=15&p_yas1=999&p_x=kod_faaliyet_rev&p_x1=1&p_x2=2&p_x3=3&p_x4=4&p_x5=5&p_x6=6&p_x7=7&p_x8=8&p_x9=9&p_x10=10&p_x11=11&p_x12=12&p_x13=13&p_x14=14&p_YIL1E=2006&ENVID=isgucuEnv

TK, Hanehalkgc Aratrmas 2006 Yllk Sonular,Haber Blteni, Say 33, (2007),Eriim: 08.02.2007, www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=453.
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1996,39140985&_dad=portal&_schema=PORTAL&screen=detailref&language=en&product=REF_SD_SC&root=REF_SD_SC/sd_sc/sd_sc_pov/tsdsc240http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1996,39140985&_dad=portal&_schema=PORTAL&screen=detailref&language=en&product=REF_SD_SC&root=REF_SD_SC/sd_sc/sd_sc_pov/tsdsc240http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1996,39140985&_dad=portal&_schema=PORTAL&screen=detailref&language=en&product=REF_SD_SC&root=REF_SD_SC/sd_sc/sd_sc_pov/tsdsc240http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=453http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=453http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1996,39140985&_dad=portal&_schema=PORTAL&screen=detailref&language=en&product=REF_SD_SC&root=REF_SD_SC/sd_sc/sd_sc_pov/tsdsc240http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1996,39140985&_dad=portal&_schema=PORTAL&screen=detailref&language=en&product=REF_SD_SC&root=REF_SD_SC/sd_sc/sd_sc_pov/tsdsc240http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1996,39140985&_dad=portal&_schema=PORTAL&screen=detailref&language=en&product=REF_SD_SC&root=REF_SD_SC/sd_sc/sd_sc_pov/tsdsc240

Documents

Kent Yoksullugu Rapor