30
KiMYA SORU BANKASI

KiMYA...KİMYA Soru Bankası Dikkat! Kitabın tamamı yüksek düzeyde görsel, sanatsal ve akademik işçilik ürünüdür. Her hakkı Tammat Yayıncılık ve Eği m Danışmanlık

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • KiMYASORU BANKASI

  • KİMYA Soru BankasıDikkat! Kitabın t amamı yüksek düzeyde görsel, sanatsal ve akademik işçilik ürünüdür.

    Her hakkı Tammat Yayıncılık ve Eği�m Danışmanlık San. Tic. Ltd. Ş�’ye ait�r.

    Lü�en tamamen ya da kısmen kopya etmeyiniz.

    Kopya ediyorsanız sevmişsiniz, demek�r.

    O hâlde sa�n alın yenilerinin yazılmasına vesile olun.

    genel yayın yönetmenieditörISBNbaskı

    yayıncı ser�fika nobaskı tarihi

    : Süleyman TOZLU: Yunus SEVİNDİK: 978-605-82121-9-0: WPC Matbaacılık San. Tic. A.Ş. : 2019: 44353

    Şenlikköy Mahallesi Cevizli Sokak No:16 D:6Florya Bakırköy/İstanbult/ +90 212 424 00 64

    [email protected]

    www.tammatyayincilik.com

    bulunsun!

    bilgi

    ders

    ögretmen

    dinle

    dinle

    dinle

    soru sor

    soru sor

    Yukarıda belirt ğimiz şekilde çalış ğında öğrendiklerini kolay kolay unutmadığını ve aldığın mesafeyi görünce şaşıracaksın!

    Öğretmenini iyi dinle!

    test

    Bol soru çöz!

    Çözemediğin soruları hemen geçme!

    Uğraş!Boş soru bırakma!

    tüm bunlara rağmen hala çözemediğin soru

    varsa kitabımızın internet sayfasından,öğretmeninden ya da

    arkadaşlarından yardım al! Asla vazgeçme!

    Dersi derste öğren!

    anırsan en sona bırak, çözdüğünü göreceksin!

    Üşenme, erteleme,

    vazgeçme!Anlamadığın her şeyi sor!???

    ??

    kimya, mutluluk oldu.

  • KİMYA Soru BankasıDikkat! Kitabın t amamı yüksek düzeyde görsel, sanatsal ve akademik işçilik ürünüdür.

    Her hakkı Tammat Yayıncılık ve Eği�m Danışmanlık San. Tic. Ltd. Ş�’ye ait�r.

    Lü�en tamamen ya da kısmen kopya etmeyiniz.

    Kopya ediyorsanız sevmişsiniz, demek�r.

    O hâlde sa�n alın yenilerinin yazılmasına vesile olun.

    genel yayın yönetmenieditörISBNbaskı

    yayıncı ser�fika no

    : Süleyman TOZLU: Yunus SEVİNDİK: 978-605-82121-9-0: WPC Matbaacılık San. Tic. A.Ş.

    : 32159baskı tarihi : 2019

    Şenlikköy Mahallesi Cevizli Sokak No:16 D:6Florya Bakırköy/İstanbult/ +90 212 424 00 64

    [email protected]

    www.tammatyayincilik.com

    bulunsun!

    bilgi

    ders

    ögretmen

    dinle

    dinle

    dinle

    soru sor

    soru sor

    Yukarıda belirt ğimiz şekilde çalış ğında öğrendiklerini kolay kolay unutmadığını ve aldığın mesafeyi görünce şaşıracaksın!

    Öğretmenini iyi dinle!

    test

    Bol soru çöz!

    Çözemediğin soruları hemen geçme!

    Uğraş! Boş soru bırakma!

    tüm bunlara rağmen hala çözemediğin soru

    varsa kitabımızın internet sayfasından, öğretmeninden ya da

    arkadaşlarından yardım al! Asla vazgeçme!

    Dersi derste öğren!

    anırsan en sona bırak, çözdüğünü göreceksin!

    Üşenme, erteleme,

    vazgeçme!Anlamadığın her şeyi sor!???

    ??

    kimya, mutluluk oldu.

  • kim

    ya

    icindekiler.Ünite 1 KİMYA BİLİMİ

    Simyadan Kimyaya ................................................................... 8Kimya Disiplinleri ve Kimyacılar ..............................................12Kimyanın Sembolik Dili ...........................................................16Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı ve Güvenliği ........................20

    Ünite 2 ATOM VE PERİYODİK SİSTEMAtom Modelleri ......................................................................38Atomun Yapısı.........................................................................40Periyodik Sistem .....................................................................46

    Ünite 3 KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLERKimyasal Türler .......................................................................78Kimyasal Tür Etkileşimlerin Sınıflandırılması ...........................79Güçlü Etkileşimler ...................................................................80Zayıf Etkileşimler ....................................................................92Fiziksel ve Kimyasal Değişimler ...............................................96

    Ünite 4 MADDENİN HÂLLERİMaddenin Fiziksel Hâlleri ......................................................124Katılar ve Özellikleri ..............................................................126Sıvılar ...................................................................................127Gazlar ...................................................................................131Plazma ..................................................................................133

    Ünite 5 DOĞA VE KİMYASu ve Hayat ...........................................................................154Çevre Kimyası .......................................................................156

  • kim

    ya

    icindekiler.Ünite 6 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR

    Kimyanın Temel Kanunları ....................................................164Mol Kavramı .........................................................................168Kimyasal Tepkimeler ve Denklemler ......................................174Kimyasal Tepkimelerde Hesaplamalar ...................................178

    Ünite 7 KARIŞIMLARHomojen ve Heterojen Karışımlar .........................................194Ayırma ve Saflaştırma Teknikleri ...........................................198

    Ünite 8 ASİTLER, BAZLAR VE TUZLARAsitler ve Bazlar ....................................................................218Asitler ve Bazların Tepkimeleri ..............................................222Hayatımızdaki Asitler ve Bazlar .............................................223

    Ünite 9 KİMYA HER YERDEYaygın Günlük Hayat Kimyasalları .........................................242Hazır Gıdalar .........................................................................245

    HAMLE 3 CEVAPLAR .......................................................................255

  • nedir?

    hamleler

    kuralı öğrenO hücrede anla�lması gereken kural ya da formülü içerir.

    örneği inceleVerilen kuralı en iyi açıklayan örneğiiçerir.

    bir de sen deneÖzel bir sıralama ile hazırlanmış sorularla öğrenilenlerin pekişmesi sağlanır.

    Ham

    le11 Hamle22 Hamle3kimya "3 hamlede mat" edilir mi?

    Bu kitaptaki hiçbir soru rastgele yazılmadı!

    Bu sebeple "akıllı hamleler" adını verdiğimiz testleri dersten

    hemen sonra çözdüğünde varsa kimya dertlerini

    üç hamlede mat edebilirsin!

    de ne demek?

    Hamle sorularının ardından, öğrenilen hamleleri bir arada kullanabilmek ve pekiş�rmek için ara testler hazırladık.

    Her ünitenin sonuna tüm üniteyi kapsayan, üniversite sınavlarında çıkması muhtemel sorulardan oluşan ünite testleri ile kitabımızı zenginleş�rdik.

    Tamam,bu iş oldu!

    Bu kitabın arkasında en alt seviyeden en üst seviyeye kadar farklı öğrenci grupları ile uzun yıllar çalışmış, temel kimyadan olimpiyat

    anan çizkimyasına uz gide dersler vermiş gerçek kimya hocaları vardır .

    başk

    a

    başka?

  • 1. ünite

    KİMYABİLİMİ

    DİĞER KONU

    Kimya Disiplinleri ve KimyacılarınÇalışma Alanları

    Simyadan Kimyaya

    Kimyanın Bilim Olma Süreci

    Kimyanın Sembolik Dili

    Element

    Bileşik

    Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı ve Güvenliği

    Kimya Laboratuvarlarında Uyulması Gereken İş Sağlığı ve

    Güvenliği Kuralları

    Kimyasal Maddelerin İnsan Sağlığı ve Çevreye Etkileri

    Kimya Laboratuvarında Kullanılan Temel Malzemeler

  • hamle Soruları 11 kuralı Öğren! 2 örneği incele!

    8

    Ünite-1 : Kimya Bilimi

    hamleler

    Bölüm-1 : Simyadan Kimyaya

    3 bir de sen dene!1. I.Damıtmadüzeneği

    II. Elektrolizdüzeneği

    III. SeramikkapYukarıdakilerdenhangileri simyacılar tarafındankullanıl-mıştır?

    2. I. CamII. Plastik

    III. Mürekkep

    IV. TeflonYukarıdakimaddelerdenhangilerisimyadönemindekulla-nılmamıştır?

    3. I.ÖzütlemetekniğiII. Suterazisi

    III. Elektronmikroskobu

    Yukarıdakilerdenhangileri simyacılar tarafındankullanıl-mamıştır?

    4. I.GümüştabakII. Polyesterkumaş

    III. Kauçuktabanlıayakkabı

    Yukarıdakilerdenhangilerinin simyadöneminde kullanıl-dığısöylenemez?

    Örnek:

    Simyavesimyacılarlailgili,

    I. Simyakimyabilimininaltdallarındanbiridir.

    II. Simyadasistematikbilgibirikimiyoktur.

    III. Simyacılardamıtma,süzmeveözütlemegibilaboratuvartek-niklerinikullanmışlardır.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    Çözüm:I. ifadeyanlıştır.Simyabilimdalıdeğildir.

    II. ifadedoğrudur.Simyadasistematikbilgibirikimiyoktur.

    III. ifadedoğrudur.Simyacılardamıtma,süzmeveözütlemegibibasitlaboratuvartekniklerinikullanmışlardır.

    Cevap: II ve III

    KimyanınBilimOlmaSüreciDeğersizmadenleri altına çevirme, bütün hastalıkları iyileştirmeveölümsüzlükiksirinibulmagibiuğraşlarasimya(alşimi),buişleuğraşanlarasimyacı(alşimist)denir.

    Simyateoriktemelleriolmadığı,sistematikbilgibirikimisağlamadı-ğıvesınamayanılmayadayalıolduğuiçinbilimdalıdeğildir.

    KimyabiliminindoğuşuMÖ3000yıllarınakadardayanmaktadır.KimyabiliminingelişmesindeMısır,Mezopotamya,Çin,Hint,Yu-nan,OrtaAsyaveİslamuygarlıklarınınönemlikatkılarıbulunmak-tadır.

    SimyacılarınKimyaBilimineKatkıları– Mürekkep,cam,barut,seramik,esans,altın,gümüş,cıva,tuz

    ruhu,kezzap,zaçyağı,şap,güherçile,göztaşı,kıbrıstaşıgibibirçokönemlikimyasalmaddelerisimyacılarbulmuştur.

    – Damıtmadüzenekleri,imbik,fırınlar,kroze,eritmepotaları,suterazisi,elkantarı,kesicialetlerigibideney-araçgereçlerinibulupgeliştirmişlerdir.

    – Damıtma,süzme,kristallendirme,özütleme,çözme,mayala-magibilaboratuvartekniklerinikullanmışlardır.

    18. yüzyılınsonlarınadoğrudeneylersistematikbirşekildeyapıl-mayabaşlanmış,deneylerdeterazikullanımıyaygınlaşmışvete-orilerdoğrudandeneysonuçlarıylailişkilendirilmeyebaşlanmıştır.

    Budönemmodernkimyanınbaşlangıcıolarakkabuledilmektedir.A. Lavoisiermodernkimyanınkurucusukabuledilir.

  • hamle Soruları 2

    2

    9

    1 kuralı Öğren! 2 örneği incele!haml

    eler

    Bölüm-1 : Simyadan Kimyaya

    Ünite-1 : Kimya Bilimi

    1. I.A.LavoisierII. N.Bohr

    III. Empedokles

    Yukarıdaki bilim insanlarından hangisi ya da hangilerisimyacıdeğildir?

    2. I.TartarikasitII. Sülfürikasit

    III. Benzoikasit

    IV. KralsuyuYukarıdakilerden hangileri Cabir bin Hayyan tarafındankeşfedilmiştir?

    3. Aristo'ya göre aşağıdakilerden hangilerinde belirtilenözelliklerinbirleşmesiyleoluşanelementdoğruverilmiş-tir?

    Özellik Element

    I. Sıcaklık+ıslak ateş

    II. Kuru+soğuk toprak

    III. Islak+soğuk su

    4. I.DemocritusII. CabirbinHayyan

    III. JohnDaltonYukarıdakibiliminsanlarındanhangileriatomlarlailgiligö-rüşortayasunmuştur?

    3 bir de sen dene!

    Örnek:

    Kimyabiliminingelişmesinekatkısağlayanbiliminsanlarıylailgili,

    I. RobertBoyleelementkavramını"kendindendahabasitmad-delereayrıştırılamayansafmadde"olarakaçıklamıştır.

    II. Antonie Lavoiser nesnelerin hava, su, toprak ve ateş olmaküzeredörttemelelementtenoluştuğunubelirtmiştir.

    III. CabirbinHayyanatomunbölünebileceğifikriniortayaatmıştır.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    Çözüm:

    I. ifade doğrudur. Robert BoyleRönesans döneminde elementi,"kendinden daha basit maddelere ayrıştırılamayan saf madde"şeklindetanımlamıştır.II. ifade yanlıştır.A. Lavoisier kütlenin korunumu kanununu bul-muştur.DörtelementkuramıEmpedoklesveAristo'yaaittir.III. ifadedoğrudur.CabirbinHayyanatomunbölünebileceğifikriniortayaatmıştır.

    Cevap: I ve III

    KimyaBilimineKatkıSağlayanBilimİnsanlarıEmpedokles: Bütün nesnelerin hava, su, toprak ve ateş olmaküzeredörttemelelementtenoluştuğunuilerisürmüştür.Democritus:Herşeyinatomlardanveboşluktanoluştuğunuilerisürmüştür. Maddelerin bölünemeyen en küçük parçacığına ato-mos(atom)adınıvermiştir.Aristo:Aristo'yagöreevrenhava,su,toprakveateşolmaküzeredörttemelelementtenoluşur.Buelementlerinfarklıorandabirleş-mesiylefarklıözelliktemaddelerinoluştuğunuilerisürmüştür.

    CabirBinHayyan:İslamdünyasındakimyabiliminintemeliniatanCabirbinHayyanatomunbölünebileceğifikriniortayaatmıştır.İm-biği geliştirmiş, sitrik asit, sülfürik asit, nitrik asit, hidroklorik asitvekralsuyunueldeetmiştir."Baz"kavramıylakimyanıngelişiminekatkıdabulunmuştur.EbuBekirerRazi:Kroze, fırıngibi laboratuvararaçgereçlerinigeliştirmiştir.Kostiksoda,gliseringibibirçokmaddeyikeşfetmiştir.Maddelerisınıflandırmıştır.RobertBoyle:Havanınsıkıştırılabilirbirnesneolduğunuveyan-maolayındakirolünübelirtmiştir.Elementi,kendindendahabasitmaddelereayrıştırılamayansafmaddeolaraktanımlamıştır.Antonie Lavoisier: Kütlenin Korunumu Kanununu bulmuştur.Yanmaolayınıaçıklamıştır.

  • Ara Test -

    10

    1. Simyavekimyaileilgiliaşağıdakilerdenhangisiyanlıştır?A) Kimyabilimdalıdır.B) Simyabilimdalıdeğildir.C) Simyadasınamayanılmayadayalıçalışmalaryapılır,D) Kimyadadeneyselyöntemkullanılır.E) Kimyanınteoriktemelleriyoktur.

    2. Aşağıdakilerdenhangisisimyacılar tarafındanbulunmuşbirayırmavesaflaştırmatekniğideğildir?

    A) Damıtma B) Elektroliz C) Süzme

    D) Özütleme E) Kristallendirme

    3. Simyadönemindeyaşamışolanbirbilim insanıyla ilgili,aşağıdakibilgilerveriliyor.– Kostiksodavegliserinikeşfetmiştir.

    – Damıtmayoluylakarıncalardanformikasidieldeetmiştir.

    – Kroze,fırıngibilaboratuvararaçgereçlerinigeliştirmiştir.

    – Alkolütıptaantiseptikolarakkullanmıştır.

    – Maddeleribedenler,ruhlar,taşlar,borakslarvetuzlarola-raksınıflandırmıştır.

    Bubiliminsanıaşağıdakilerdenhangisidir?

    A) EbuBekirerRaziB) CabirbinHayyanC) İbn-iSinaD) DemocritusE) JohnDalton

    4. Aşağıdakimaddelerdenhangisisimyadönemindekeşfe-dilmiştir?

    A) Polyester B) Toryum C) Naylon

    D) Kevlar E) Güherçile

    5. Aşağıdakilerdenhangisisimyadönemindeyapılanuygu-lamalardanbirideğildir?

    A) DerivekumaşlarınboyanmasıB) BitkilerintedaviamaçlıkullanılmasıC) ÖzütlemetekniğiylebitkilerdenesansüretilmesiD) Etilengazındanpolimerleşmetepkimesiylepolietilenelde

    edilmesiE) Fermantasyonyöntemiyleüzümsuyundansirkeeldeedil-

    mesi

    6. X

    Sıcak

    Y

    Islak

    Soğuk

    Toprak

    Ateş Su

    Aristo'yagörenesnelerioluşturandörttemelelementvedörtözellikbulunmaktadır.

    YukarıdakişekildeXveYilegösterilenifadeleraşağıdaki-lerdenhangisindedoğruverilmiştir?

    X Y

    A) Hava Sıvı

    B) Hava Kuru

    C) Plazma Kuru

    D) Plazma Sıvı

    E) Buhar Kuru

    1

    1-E 2-B 3-A 4-E 5-D 6-B

  • Ara Test -

    11

    1. I.AstrolojiII. Astronomi

    III. Simya

    IV. Matematik

    Yukarıdakilerdenhangileribilimdalıdeğildir?

    A) YalnızIII B) IveII C) IveIIID) IIveIII E) I,IIIveIV

    2. Simyaileilgili,I. Değersizmadenlerialtınadönüştürmeveölümsüzlükiksi-rinibulmauğraşılarınasimyadenir.

    II. Simyadateorikdüşüncelergözlemvedeneylerletestedilir.

    III. Simyacılarınsınamayanılmaylaeldeettiğibulgularkimyabiliminingelişmesinekatkısunmuştur.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    A) YalnızI B) IveII C) IveIIID) IIveIII E) I,IIveIII

    3. Simyacılarınaşağıdakialanlardanhangisiyleilgilibilinenbirçalışmasıyoktur?

    A) Tıp B) Eczacılık C) KimyaD) Metalurji E) Mekatronik

    4. •Katısabun• PETşişe

    • Tozdeterjan

    • Altın

    • Kostiksoda

    Yukarıdakimaddelerdenkaçtanesisimyadönemindekul-lanılmıştır?

    A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

    5. Biliminsanı BilgiI. Democritus Bütünnesnelerin hava, su, toprak

    veateşolmaküzeredörttemelele-menttenoluştuğunubelirtmiştir.

    II. CabirbinHayyan Atomun bölünebileceği fikrini ilerisürmüştür.

    III. RobertBoyle Kendinden daha basit maddelereayrışmayan saf maddelerin ele-mentolduğunubelirtmiştir.

    Yukarıdakilerdenhangilerindebiliminsanınaaitbilgidoğ-ruverilmiştir?

    A) YalnızI B) YalnızIII C) IveIID) IveIII E) IIveIII

    6. Aşağıdakibuluşlardanhangisisimyadönemindegerçek-leşmemiştir?

    A) KurutulmuşmeyvelerinkükürtileağartılmasıB) BitkiselveyahayvansalyağlardansabunüretilmesiC) Küfmantarındanüretilenpenisilininantibiyotikolarakkul-

    lanılmasıD) BitkilerdenparfümüretilmesiE) Damıtmayoluylasülfürikasidineldeedilmesi

    2

    1-E 2-B 3-A 4-E 5-D 6-B 1-C 2-C 3-E 4-C 5-E 6-C

  • hamle Soruları1 kuralı Öğren! 2 örneği incele!

    12

    Ünite-1 : Kimya Bilimi

    hamleler

    3 bir de sen dene!1. I.Biyoloji

    II. Fizikokimya

    III. Endüstriyelkimya

    IV. Simya

    Yukarıdakilerdenhangileribaşlıcakimyadisiplinlerindenbirideğildir?

    2. KimyaDisiplini İlgiAlanıI. Biyokimya a) Plastikşişeninyapısı

    II. Organikkimya b) İdrarörneğininincelenmesi

    III. Polimerkimyası c) Glikozun (C6H12O6) ferman-tasyonu

    Yukarıdakikimyadisipliniilekimyadisiplinininilgialanı-nındoğruşekildeeşleştirilmesinasıldır?

    Örnek:

    Kimyadisiplinlerininuğraşalanıylailgili,

    I. İlaçlarınvücuttakietkimekanizmalarınınincelenmesibiyokim-yanınilgialanınagirer.

    II. Kimyasal tepkimelerdemoleküllerinhızı,hareketi vebirbirle-riyleetkileşimisırasındakienerjideğişiminin incelenmesi fizi-kokimyanınuğraşalanınagirer.

    III. Asit,baz,tuz,suvemineralgibimaddelerindoğadakibulunuşformu,özelliklerivekimyasaltepkimelerininincelenmesianali-tikkimyanınuğraşalanınagirer.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    Çözüm:I.ifadedoğrudur.İlaçlarınvücuttakietkimekanizmalarıylabiyokim-yadisipliniilgilenir.

    II. ifade doğrudur. Fizikokimya disiplini kimyasal tepkimelerdekienerjiişdönüşümleriniinceler.

    III. ifadeyanlıştır.Asit,baz,tuz,suvemineralgibiorganikolmayanmaddelerinözelliklerininincelenmesianorganikkimyanınçalışmaalanınagirer.

    Cevap: I ve II

    KimyanınveKimyacılarınBaşlıcaÇalışmaAlanlarıMaddelerinyapısını,özelliklerini,birbirleriyleolanetkileşimlerinivebuetkileşimlersonucundayapılarındameydanagelendeğişimleriinceleyenbilimdalınakimyadenir.

    BaşlıcaKimyaDisiplinleriKimyabilimianalitikkimya,biyokimya,fizikokimya,organikkimya,anorganikkimya,polimerkimyasıveendüstriyelkimyaolmaküze-rebaşlıcayedidisiplindenoluşmaktadır.

    Analitikkimya:Kimyasalmaddelerin tanınmasıvemiktarlarınınbelirlenmesiişlemlerinikapsayankimyadisiplinidir.Maddeörnek-lerininyapısındabulunankimyasalmaddelerintürvemiktarsap-tamasıyapılır.

    Biyokimya:Canlıorganizmalarınkimyasalyapısınıvebuyapıdameydanagelenkimyasaldeğişimleriinceleyenkimyadisiplinidir.

    Fizikokimya:Sıcaklık,basınç,derişimgibifizikselfaktörlerinkim-yasaltepkimelereetkileriniinceleyenkimyadisiplinidir.

    Organikkimya:Karbontemellibileşiklerinyapısını,özelliklerinivetepkimeleriniinceleyenkimyadisiplinidir.

    Anorganik kimya:Asit, baz, tuz, mineral gibi organik olmayanmaddelerinyapısını,özelliklerinivetepkimeleriniinceleyenkimyadisiplinidir.

    Polimerkimyası:Çoksayıdaküçükbirimin(monomer)birleşme-siyle oluşan büyükmolekülleri (polimer) inceleyen kimya disipli-nidir.Naylon,plastik,orlon, teflon,kauçuk,polyester, kevlargibipolimermalzemelerpolimerkimyasınınçalışmaalanınagirer.

    Endüstriyel kimya: Endüstride kullanılan kimyasal maddelerinüretimiileilgilenenkimyadisiplinidir.

    3

    Bölüm-2 : Kimya Disiplinleri ve Kimyanın Çalışma Alanları

  • hamle Soruları

    2

    13

    1 kuralı Öğren! 2 örneği incele!haml

    eler

    3 bir de sen dene!1. I.Metalurjimühendisliği

    II. Eczacılık

    III. İşletmecilik

    IV. Mimarlık

    Yukarıdakimeslekgruplarındanhangilerikimyabilimiileilgilideğildir?

    2. I.BoyaendüstrisiII. Tekstilendüstrisi

    III. Arıtım

    IV. Finanssektörü

    Yukarıdakilerdenhangilerikimyacılarınçalışmaalanların-dandır?

    Örnek:

    Başlıcakimyaendüstrileriyleilgili,

    I. ilaçendüstrisindeilaçhammadelerininüretilmesikimyabilimi-ninuğraşalanınagirer.

    II. Toprağınihtiyaçduyduğuelementleritespitederekuygunya-paykimyasallarüretmekgübreendüstrisiyleilgilidir.

    III. Boyaendüstrisindeüretilenvefarklıalanlardakullanılacaktümboyalarınfizikselvekimyasalözellikleriaynıdır.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    Çözüm:I. ifadedoğrudur.İlaçhammadelerininüretilmesikimyanınuğraşalanınagirmektedir.

    II. ifadedoğrudur.Toprağınihtiyaçduyduğuelementleryapaykim-yasalgübreşeklindetoprağaverilir.

    III. ifadeyanlıştır.İnşaat,tekstil,ahşapvemetalgibifarklıalandakullanılacakboyalarınözellikleridefarklıolmalıdır.

    Cevap: I ve II

    BaşlıcaKimyaEndüstrileriKimyabilimiilaç,gübre,petrokimya,arıtım,boyavetekstilgibibir-çokendüstriyelalanlailgilidir.İlaçendüstrisi:İlaçhammaddelerininüretimi,ilaçaraştırma,ge-liştirme,denetleme,kalitekontrolgibiaşamalarındakimyabilimin-denyararlanılır.Gübre endüstrisi:Tarımda ürün verimini arttırmak için toprağaverilenmaddeleregübredenir.Toprakanalizivetoprağın ihtiyaçduyduğuelementleriiçerenyapaygübreüretimindekimyabilimin-deyararlanılır.Petrokimya:Hampetrolünrafinasyonuylaeldeedilenürünlerinfi-zikselvekimyasalyöntemlerlebaşkaürünleredönüştürülmesindekimyabilimindeyararlanılır.Arıtım:Havanın,suyunvetoprağınçeşitlikirleticilerdentemizlen-mesiişleminearıtımdenir.Hava,suvetoprakanalizedilerekza-rarlıkimyasallarınbelirlenmesindevebuzararlımaddelerinuzak-laştırılmasındakimyabilimindenyararlanılır.Boyaendüstrisi: İnşaat, tekstil,gıda,ahşapvemetalgibi farklıalanlardakullanılacak farklıözellikleresahipboyalarınüretilmesikimyabilimininçalışmaalanlarındandır.Tekstil endüstrisi:Tekstilde ipliğineldeedilmesi veboyanmasıkimyanınilgialanlarınagirmektedir.KimyaAlanıileİlgiliBaşlıcaMesleklerKimyager:Organikkimya,anorganikkimya,analitikkimya,biyo-kimya ve fizikokimya gibi kimya bilimi konularında ileri düzeydeeğitimalankimyabilimcileridir.Kimyaöğretmeni:MEBtarafındanonaylananöğretimprogram-larıçerçevesindekimyakonusuileilgilibilgi,beceri,tutumvedav-ranışlarıöğrenciyaşdüzeylerineuygunolarakçeşitliyöntemlerlekazandıraneğitimverenkişidir.Eczacı:İlaçhammaddelerinineldeedilmesi,ilaçlarınfiziksel,kim-yasalvebiyolojiközelliklerininincelenmesi,ilaçüretimivekullanıl-masıalanındaeğitimalmışkişidir.KimyaMühendisi:Farklısanayidallarındakimyasalmaddelerinenekonomikbiçimdeüretilmesi,geliştirilmesi,tesislerinkurulmasıveişletilmesialanlarındaçalışankişidir.MetalurjiMühendisi:Bileşimindemetalbulunanmadenfilizlerin-denmetal vealaşımlarınıneldeedilmesi, bunların çeşitli sanayidallarında teknik ihtiyaçlarauygunolarak tasarlanması,geliştiril-mesi,üretilmesialanlarındaçalışankişidir.

    Bölüm-2 : Kimya Disiplinleri ve Kimyanın Çalışma Alanları

    Ünite-1 : Kimya Bilimi

    4

  • Ara Test -

    14

    1. Aşağıdakilerden hangisi başlıca kimya endüstrilerindenbirideğildir?

    A) Boya B)Arıtım C) Gübre

    D) İlaç E) Yazılım

    2. Aşağıdakilerdenhangisindekimyadisipliniyleilgiliverilenbilgiyanlıştır?

    KimyaDisiplini Bilgi

    A) Organikkimya Karbontemellibileşiklerinyapı-sını,özelliklerinivetepkimeleriniinceler.

    B) Analitikkimya Madde örneklerinin yapısındabulunan kimyasal maddelerintürünün ve miktarının saptan-masıyapılır.

    C) Biyokimya Canlı organizmaların kimyasalyapısını ve bu yapıda meyda-na gelen kimyasal değişimleriinceler.

    D) Polimerkimyası Minerallerinyapısınıinceler.

    E) Endüstriyelkimya

    Sanayide kullanılan kimyasalmaddelerinüretimiyleilgilenir.

    3. Birkimyalaboratuvarındaincelenen100mL'liksuörneğinde0,02mgCa2+, 0,005mgMg2+ ve0,03mgNa+ iyonu tespitedilmiştir.

    Yukarıdakiölçümişlemihangikimyadisiplininuğraşala-nınagirmektedir?

    A)Analitikkimya B)Anorganikkimya C)Organikkimya

    D) Fizikokimya E) Biyokimya

    4. Çoksayıdaküçükbirimin(monomer)birleşmesiyleoluşanbü-yükmoleküllerepolimerdenir.

    Aşağıdaki maddelerden hangisinin yapısının ve özellik-lerininincelenmesipolimerkimyasınınuğraşalanınagir-mez?

    A) Orlon B) Naylon C) Glikoz

    D) Teflon E) Polyester

    5. Asit, baz, tuz, su ve mineraller gibi maddelerin yapısı,özelliklerivekimyasal tepkimelerikimyadisiplinlerindenhangisitarafındanincelenir?

    A) OrganikkimyaB) AnorganikkimyaC) AnalitikkimyaD) FizikokimyaE) Polimerkimyası

    6. Boyaendüstrisindeüretilenkimyasallaraşağıdakialanlar-danhangisindekullanılmasıdüşünülmez?

    A) İnşaat B) Tekstil C) Gıda

    D) Metal E) Bitkigelişimi

    3

    1-E 2-D 3-A 4-C 5-B 6-E

  • Ara Test -

    15

    1. MilliEğitimBakanlığı'ncaonaylananöğretimprogramlarıçer-çevesindekimyakonusuileilgilibilgi,beceri,tutumvedavra-nışlarıöğrenciyaşdüzeylerineuygunolarakçeşitliyöntemvetekniklerlekazandıranveeğitimverenkişidir.

    Yukarıda tanımı yapılan meslek grubu aşağıdaklierdenhangisidir?

    A) KimyagerB) TeknolojiveTasarımÖğretmeniC) KimyaMühendisiD) KimyaÖğretmeniE) SınıfÖğretmeni

    2. Aşağıdakilerdenhangisikimyanınuğraşalanınagirmez?A) TekstildeipliğineldeedilmesiveboyanmasıB) Farklıalanlardakullanılacakfarklıözellikleresahipboyala-

    rınüretilmesiC) Çevrekirliliğinenedenolanzararlıkimyasallarıntespitedi-

    lipzararlıetkilerininyokedilmesiD) Gıdaendüstrisindeçalışan insanların çalışmasaatlerinin

    belirlenmesiE) Ürünverimliliğininarttırılmasıiçingerekenyapaygübrele-

    rinüretilmesi

    3. Aşağıdakikonubaşlıklarındanhangisikimyabranşıylail-gilideğildir?

    A) ÇözeltilerB) Asitler,BazlarveTuzlarC) MolekülGeometrisiD) GazlarınÖzellikleriE) Polinomlar

    4. KimyaDisiplini İlgiAlanıI. Analitikkimya a) Kimyasal bir tepkimedeki

    enerjideğişimininincelenmesiII. Fizikokimya b) Birmadde örneğinde bir bile-

    şenininmiktarınınölçülmesiIII. Anorganikkimya c) Bir mineralin doğada hangi

    yapılarda bulunduğunun ince-lenmesi

    Yukarıdakikimyadisiplinleri ilebudisiplinlerin ilgialanıaşağıdakilerdenhangisindedoğruolarakeşleştirilmiştir?

    A) I-b

    II - a

    III-c

    B) I-b

    II-c

    III - a

    C) I - a

    II-b

    III-c

    D) I - a

    II-c

    III-b

    E) I-c

    II-b

    III - a

    5. I.Kanörneğininyapısındakikimyasalmaddelerintürvemik-tarınınsaptanması

    II. Kanınyapısınınincelenmesi

    III. İlaçlarınvücuttakietkimekanizmalarınınincelenmesi

    Yukarıdakiçalışmalardanhangileribiyokimyanın ilgiala-nınagirmektedir?

    A) YalnızII B) YalnızIII C) IveIID) IIveIII E) I,IIveIII

    6. Aşağıdakiişveyaişalanlarındanhangisindekimyabilimi-neihtiyaçduyulmaz?

    A) Petrol ürünlerinden fiziksel ve kimyasal yöntemlerle yenibirürüneldeedilmesi

    B) Tekstil endüstrisinde üretilecek kumaşın piyasa fiyatınınbelirlenmesi

    C) GıdalardakullanılacakboyalarınüretilmesiD) İlaçlarınkalitekontrolününyapılmasıE) Sukirliliğinenedenolanzararlıkimyasallarınsudanuzak-

    laştırılması

    4

    1-E 2-D 3-A 4-C 5-B 6-E 1-D 2-D 3-E 4-A 5-D 6-B

  • hamle Soruları 11 kuralı Öğren! 2 örneği incele!

    16

    Ünite-1 : Kimya Bilimi

    hamleler

    3 bir de sen dene!1. I.Ar

    II. S8III. H2O

    Yukarıdakilerdenhangilerielementtir?

    2. ElementAdı ElementSembolüI. Potasyum P

    II. Altın Ag

    III. Bakır Cu

    Yukarıdakielementadı-semboleşleştirmelerindenhangi-leridoğrudur?

    Örnek:

    Elementlerleilgili,

    I. Periyodiktablodakielementlerinhepsidoğadabulunmaktadır.

    II. Kimyasalyöntemlerledahabasitmaddelereayrışamazlar.

    III. Birelementinbütünatomlarınınçekirdeğindeeşitsayıdapro-tonbulunmaktadır.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    Çözüm:I. ifadeyanlıştır.Periyodiktabloda118elementbulunur.Bunlardanilk92tanesidoğalelementolupdoğadabulunurlar.Atomnuma-rası92'denbüyükolanlar iseyapayelementlerolupdoğadabu-lunmazlar.

    II. ifade doğrudur. Elementler kimyasal ve fiziksel yöntemlerledahabasitmaddelereayrışmazlar.

    III. ifadedoğrudur.Elementlerinatomnumarasıprotonsayılarınaeşittir.Protonsayılarıaynıolanatomlarınoluşturduğusafmadde-lereelementdenir.

    Cevap: II ve III

    ElementAynıtüratomlarınoluşturduğusafmaddelereelementdenir.

    ElementlerinÖzellikleri– Tektüratomiçerirler.– Safmaddelerdir.– Fizikselvekimyasalyöntemlerledahabasitmaddelereayrış-

    mazlar.– Belirli ayırt edici özellikleri (erimenoktası, kaynamanoktası,

    yoğunlukgibi)vardır.– Sembollegösterilirler.– Doğadaatomikyapıda (He,Ne,Argibi)molekülyapıda (H2,

    O2,O3gibi)veyabirbileşiğinyapısında(NaCI,Na2Obileşikle-rindekisodyumgibi)bulunurlar.

    ElementSembolleriGünümüzdekielementsembolleriilkkezBerzeliustarafındankul-lanılmayabaşlanmıştır.

    Periyodiksistemdekiilk20elementinsembolüveadı

    Elementsembolü Elementadı Elementsembolü ElementadıH Hidrojen Na SodyumHe Helyum Mg MagnezyumLi Lityum Al AlüminyumBe Berilyum Si SilisyumB Bor P FosforC Karbon S KükürtN Azot Cl KlorO Oksijen Ar ArgonF Flor K PotasyumNe Neon Ca Kalsiyum

    Günlükhayattasıkçakullanılanbazıelementlervesembolleri

    Elementadı Elementsembolü Elementadı ElementsembolüKrom Cr Gümüş Ag

    Mangan Mn Kalay SnDemir Fe İyot IKobalt Co Baryum BaNikel Ni Platin PtBakır Cu Altın AuÇinko Zn Cıva HgBrom Br Kurşun Pb

    Bölüm-3 : Kimyanın Sembolik Dili

  • hamle Soruları 2

    2

    17

    1 kuralı Öğren! 2 örneği incele!haml

    eler

    3 bir de sen dene!1. Bileşiklerleilgili,

    I. Safmaddelerdir.

    II. Fizikselyöntemlerlebileşenlerineayrışmazlar.

    III. Kaynamalarısırasındasıcaklıklarıdeğişmez.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    2. Bileşikformülü YaygınadıI. NH3 Kezzap

    II. HCI Tuzruhu

    III. CaCO3 Sönmüşkireç

    Yukarıdakilerden hangilerinde bileşik formülü ile yaygınadeşleştirmesidoğruverilmiştir?

    3. Yaygınadıyemeksodasıolanbileşikleilgili,I. KimyasalformülüNaHCO3tür.

    II. Safmaddedir.

    III. Belirlibirerimesıcaklığıvardır.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    4. KimyasalformülüCa(OH)2olanbileşikleilgili,I. Yaygınadısönmüşkireçtir.

    II. Yapısındaüçtürelementbulunmaktadır.

    III. CametaliyleCa(OH)2bileşiğindekiCaelementininkimya-salözelliğiaynıdır.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    Örnek:

    MolekülformülüCH3COOHolanbileşikleilgili,

    I. Yaygınadısirkeasididir.

    II. Yapısındadörttüratombulunmaktadır.

    III. Birmolekülündekitoplamatomsayısı8'dir.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    Çözüm:I. ifadedoğrudur.CH3COOHbileşiğininyaygınolarakbilinenadısirkeasididir.

    II. ifadeyanlıştır.BileşikteC,HveOolmaküzereüçtüratombu-lunmaktadır.

    III. ifadedoğrudur.CH3COOHmolekülünde2taneC,4taneHve2taneOolmaküzeretoplam8taneatombulunur.

    Cevap: I ve III

    BileşikFarklıelementlerinbelirlioranlardabirarayagelerekkimyasaltep-kimesonucuoluşturduklarısafmaddeyebileşikdenir.

    BileşiklerinÖzellikleri– Safmaddelerdir.– Homojendirler.(Haldeğişimihariç)– Belirliayırtediciözelliklerivardır.– Kimyasalyöntemlerlebileşenlerineayrışırlar.– Formüllegösterilirler.– Bileşiğioluşturanelementlerinkütleleriarasındasabitbiroran

    vardır.– Kendisinioluşturanelementlerinözelliklerinigöstermezler.Yaygınolarakkullanılanbazıbileşiklerinyaygınadları

    BileşikFormülü YaygınadıH2O SuHCI TuzruhuH2SO4 ZaçyağıHNO3 Kezzap

    CH3COOH SirkeasidiNH3 AmonyakNaCl YemektuzuNaOH SudkostikKOH Potaskostik

    Na2CO3 ÇamaşırSodasıCaCO3 KireçtaşıCaO Sönmemişkireç

    Ca(OH)2 SönmüşkireçCuSO4 GöztaşıKNO3 Güherçile

    NaHCO3 Yemeksodası

    Bölüm-3 : Kimyanın Sembolik Dili

    Ünite-1 : Kimya Bilimi

  • Ara Test -

    18

    1. Elementlerleilgiliaşağıdakiifadelerdenhangisiyanlıştır?A) Belirliayırtediciözelliklerivardır.B) Sembollegösterilirler.C) Kimyasalyöntemlerledahabasitmaddelereayrışmazlar.D) Doğadatekatomluyadaçokatomluyapıdaolabilirler.E) Kaynamaesnasındasıcaklıklarıartar.

    2. I.Al(k)II. O2(g)

    III. C2H5OH(s)

    IV. C6H12O6(suda)

    Yukarıdakilerdenhangilerisafmaddedir?

    A) YalnızI B) IveII C) I,IIveIIID) IIIveIV E) I,II,IIIveIV

    3. Aşağıdakilerdenhangisindeelementinsembolükarşısın-dayanlışverilmiştir?

    Elementadı ElementSembolü

    A) Sodyum Na

    B) Kükürt S

    C) Alüminyum Al

    D) Fosfor F

    E) Baryum Ba

    4. Aşağıdakilerdenhangisibirelementadıdeğildir?A) Kurşun B)Altın C) Krom

    D) Çelik E) İyot

    5. Yaygınadıkezzapolanbileşikleilgili,I. KimyasalformülüHNO3tür.

    II. Kütlesideğişsedeelementlerininkütleleriarasındakiorandeğişmez.

    III. Birmolekülündebeştüratombulunmaktadır.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    A) YalnızI B) YalnızIII C) IveIID) IveIII E) IIveIII

    6. •Yemeksodası• Zaçyağı

    • Sönmüşkireç

    • Potaskostik

    • Tuzruhu

    Aşağıdakiformülleriverilenbileşiklerdenhangisininyay-gınadıyukarıdaverilmemiştir?

    A) KNO3 B) HCI C) H2SO4D) NaHCO3 E) Ca(OH)2

    5

    1-E 2-C 3-D 4-D 5-C 6-A

  • Ara Test -

    19

    1. Bileşiklerleilgili,I. Kimyasalyöntemlerledahabasitmaddelereayrışmazlar.

    II. Kendisinioluşturanelementlerinözelliklerinigöstermezler.

    III. Odakoşullarındahepsikatıhaldedir.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    A) YalnızI B) YalnızII C) YalnızIIID) IveII E) IIveIII

    2. Aşağıdakilerdenhangisindebileşiğinyaygınadıkarşısın-dadoğruverilmiştir?

    Bileşikformülü Yaygınadı

    A) Na2CO3 Yemeksodası

    B) KOH Sudkostik

    C) Ca(OH)2 Sönmemişkireç

    D) HCI Kezzap

    E) NH3 Amonyak

    3. I.HeII. H2O

    III. CI2IV. O3

    Yukarıdakilerdenhangilerimolekülyapılıelementtir?

    A) YalnızI B) IIIveIV C) I,IIveIIID) I,IIIveIV E) II,IIIveIV

    4. HfveHFmaddeleriyleilgili,aşağıdakiifadelerdenhangisiyanlıştır?

    A) Hfelementtir.B) HFbileşiktir.C) İkisidesafmaddedir.D) İkisidemolekülyapılıdır.E) İkisi de fiziksel yöntemlerle daha basitmaddelere ayrış-

    maz.

    5. Aşağıdaki elementlerden hangisinin sembolü karşısındadoğruolarakverilmiştir?

    Elementadı Sembolü

    A) Altın Al

    B) Krom Kr

    C) Mangan Mg

    D) Potasyum P

    E) Çinko Zn

    6. Na,CI2veNaCImaddeleriyleilgiliolarakaşağıdakiifade-lerdenhangisiyanlıştır?

    A) Na,sodyumelementininsembolüdür.B) CI2,molekülyapılıbirelementtir.C) NaCl'ninyaygınadıyemektuzudur.D) NaileCI2maddelerinintepkimeyegirmesiyleNaCIbileşiği

    eldeedilir.E) NaCImadesiNaveCI2maddelerininözelliklerinitaşımak-

    tadır.

    6

    1-E 2-C 3-D 4-D 5-C 6-A 1-B 2-E 3-B 4-D 5-E 6-E

  • hamle Soruları 11

    20

    Ünite-1 : Kimya Bilimi

    hamleler

    kuralı Öğren!

    örneği incele! bir de sen dene!2 3

    3

    1.Güvenlikişareti İfadeettiğizarargrubu

    I. Yanıcımaddeler

    II. Toksikmaddeler

    III. Tahrişedicimaddeler

    Yukarıdakilerden hangilerinde güvenlik işaretinin karşı-sındaifadeettiğizarargrubudoğrubelirtilmiştir?

    2. I.K(Potasyum)II. Hg(Cıva)

    III. CO(Karbonmonoksit)

    Yukarıdakimaddelerdenhangileri insansağlığıveçevreaçısındanzararlıdır?

    Örnek:

    Kimyalaboratuvarında,

    I. Koruyucugiysiolarakönlük,korumagözlüğüvekauçukeldi-venkullanılmalıdır.

    II. Derişikasidinseyreltilmesiişlemindebeherederişikasittenbirmiktarkonulupüzerinesafsuilaveedilmelidir.

    III. Uzunsürendeneylerdedinlenmekamacıylabirsürelaboratu-vardışınaçıkmaktasakıncayoktur.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    Çözüm:I. ifade doğrudur. Kimya laboratuvarından koruyucu giysi olarakönlük,gözlükveeldivenkullanılmalıdır.II. ifadeyanlıştır.Derişikasitüzerinekesinliklesueklenmemelidir.Behereöncebirmiktarsukonulmalı,sonrasuüzerineasiteklen-melivedahasonrasuileseyreltmeyapılmalıdır.III. ifade yanlıştır. Deney sırasında deney ortamı kesinlikle terkedilmemelidir.

    Cevap: Yalnız I

    LaboratuvarGüvenlikKuralları– Kimyalaboratuvarındakoruyucukıyafetolaraklaboratuvarön-

    lüğü,korumagözlüğü,kauçukeldivenvemaskekullanılmalıdır.– Saçlartoplu,tırnaklarkesilmişolmalıdır.– Laboratuvarayiyecek,içecekgetirilmemelivetüketilmemelidir.– Laboratuvardabaşkalarınındikkatinidağıtıcıhareketlerveşa-

    kalaryapılmamalıdır.– Kırık,çatlakvekirlicameşyalarkullanılmamalıdır.– Kimyasalmaddelereçıplakelledokunulmamalıdır.– Kimyasalmaddelerkoklanmamalıvetadınabakılmamalıdır.– Kimyasal alındıktan sonra şişenin kapağı hemen kapatılma-

    lıdır.Aynıspatülveyapipet temizlenmedenbaşkabirmaddeiçinkullanılmamalıdır.

    – Derişikasitlerleçalışılırkendikkatliolunmalı,asladerişikasitüzerinesudökülmemeli,birmiktarsuüzerineyavaşçaasitdö-külmelivesonrasuileseyreltilmelidir.

    – Eter,aseton,alkolgibiyanıcımaddeleraçıkaleveyakıntutul-mamalıdır.

    – Deneysırasındadeneyiyapankişideneyortamındanayrılma-malıdır.

    – Kimyasalmaddelerinambalajlarıüzerindekietiketlerinsağlamkalmasına özen gösterilmeli, etiketleri bozulmuş ambalajlarkullanılmalıdır.

    – Katıvesıvıatıklarlavabolaradökülmemeli,uygunatıkkapla-rındatoplanmalıdır.

    – Kullanılandeneymalzemelerikirlibırakılmamalıdır.– Laboratuvardançıkıştamutlakaelleryıkanmalıdır.– Sağlıkproblemiolanöğrencileröğretmenlerinibilgilendirmelidir.– Öğretmeninonayvermediğihiçbirişlemvedeneyyapılmamalıdır.

    GüvenlikUyarıİşaretleri

    Radyoaktifmadde

    Çevreyezararlı

    maddeler

    Yanıcımaddeler

    Aşındırıcı(Korozif)maddeler

    Oksitleyici(yakıcı)maddeler

    Zehirli (Toksik)maddeler

    Patlayıcımaddeler

    Tahrişedicimaddeler

    Kimyasalmaddelerhammaddeimalatı,ilaç,boya,tekstil,maden-cilik,çimento,metalgibibirçoksektördekullanılmaktadır.İşsağlığıvegüvenliğiaçısındanbukimyasallarıntoksik,zararlı,aşındırıcı.tahrişedici,alerjikvekanserojenözellikleriolabileceğidikkatealı-narakgerekliönlemlermutlakaalınmalıdır.

    Canlıorganizmalarınihtiyaçduyduğubazıönemlimaddeler:Na(sodyum),K(potasyum),Fe(demir),Ca(kalsiyum),Mg(mag-nezyum)veH2O(su)'dur.

    İnsan sağlığını olumsuz etkileyen ve çevreye zararlı bazımad-deler: Hg (cıva), Pb (kurşun), CI2 (klor), CO (karbonmonoksit),CO2(karbondioksit),NO2(azotdioksit),SO2(kükürtdioksit)veSO3(kükürttrioksit)'tür.

    Bölüm-4 : Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı ve GÜvenliği

  • hamle Soruları 2

    2

    21

    1haml

    eler

    kuralı Öğren!

    Bölüm-4 : Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı ve GÜvenliği

    Ünite-1 : Kimya Bilimi

    2 örneği incele!Örnek:

    Kimyalaboratuvarındakullanılanyukarıdakimalzemeyleilgili,

    I. Adıerlenmayerdir.

    II. Çözeltihazırlamaveasit-baztitrasyonugibiişlemlerdekullanılır.

    III. Katımaddelerintozhalinegetirilmesindebumalzemedenya-rarlanılır.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    Çözüm:I. ifadedoğrudur.Malzemeninadıerlenmayerdir.

    II. ifadedoğrudur.Erlenmayerçözeltihazırlama,saklamavetitras-yongibiişlemlerdekullanılır.

    III. ifadeyanlıştır.Katımaddelerintozhalinegetirilmesindehavavetokmakkullanılır.

    Cevap: I ve II

    KimyaLaboratuvarındaKullanılanTemelMalzemeler

    bir de sen dene!3

    1.

    Malzeme Adı

    I. Spatül

    II. Balonjoje

    III. Ayırmahunisi

    Kimyalaboratuvarındakullanılanyukarıdakimalzemeler-denhangilerininadıkarşısındadoğruverilmiştir?

    2. I.CambalonII. Erlenmayer

    III. Mezur

    Kimyalaboratuvarındakullanılanyukarıdakimalzemeler-denhangileriçözeltihazırlamavesaklamadakullanılır?

    CambalonÇözeltilerinhazırlan-ması,saklanması,

    ısıtmagibiişlemlerdekullanılır

    BalonjojeBelliderişimlerde

    çözeltilerinhazırlan-masındavesaklan-masındakullanılır,

    PipetAzmiktardakisıvılarınçokhassasölçülmesin-deveaktarılmasında

    kullanılır.

    TermometreDeneylerdereaksiyonortamınınsıcaklığınınölçülmesindekullanılır.

    BeherglasÇözeltihazırlama,karıştırma,aktarma,kristallendirmeişlem-lerindekullanılır,

    BüretTitrasyonişlemindeharcanansıvıçözeltihacmininhesaplan-masındakullanılır.

    DerecelisilindirSıvıveçözeltilerin

    hacimlerininölçülme-sindekullanılır.

    DeneytüpüDeneylerdefarklıamaçlarlasıklıkla

    kullanılır.

    HavanKatımaddeleritozhalinegetirmekiçinkullanılır.

    KrozeDeneylerdekülhalinegetirmeveçözme

    işlemlerindekullanılır.

    SpatülTozveküçükparçalarhalindekimaddelerialmakiçinkullanılır.

    AyırmahunisiHeterojensıvı-sıvıkarışımlarınıayırma-

    dakullanılır.

    HuniSüzmeveaktarmaişlemlerindekullanılır.

    ErlenmeyerÇözeltihazırlama,

    saklama,titrasyongibiişlemlerdekullanılır.

    SacayağıOcaktaısıtmaişlemiyapılırkenüzerinecammalzemekonulur.

    İspirtoocağıIsıtmaişlemlerinde

    kullanılır.

    SaatcamıIsıtmavekurutma

    işlemlerindekullanılır.

    CambagetÇözeltihazırlanırkenkarıştırmaamacıyla

    kullanılır.

  • Ara Test -

    22

    1. Aşağıdakilerdenhangisikimyalaboratuvarındauyulmasıgerekengüvenlikkurallarındanbirideğildir?

    A) Laboratuvara yiyecek, içecek getirilmemeli ve tüketilme-melidir.

    B) Kırıkveçatlakcammalzemelerinkullanımınadevamedil-melidir.

    C) Sağlıkproblemiolanöğrencileröğretmenlerinibukonudabilgilendirmelidir.

    D) Eter,asetonvealkolgibiyanıcımaddeleraçıkaleveyakıntutulmamalıdır.

    E) Kimyasalmaddelereçıplakelledokunulmamalıdır.

    2. Aşağıdaki güvenlik uyarısı işaretlerinden hangisi toksikmaddesembolüdür?

    A) B) C)

    D) E)

    3. Aşağıdakimaddelerdenhangisiinsansağlığıveçevreaçı-sındanzararlıelementyadabileşiklerdenbirideğildir?

    A) Pb(Kurşun) B) Mg(Magnezyum)C) NO2(Azotdioksit) D) CO(Karbonmonoksit)

    E) CI2(Klor)

    4. Birkimyasalmaddeninambalajetiketinde,

    yukarıdakigüvenlikişaretibulunmaktadır.

    Bunagöre,bukimyasalmaddeyleilgili,I. Oksitleyiciözelliğesahiptir.

    II. Metaldenyapılmışkaplardasaklanmasıuygundur.

    III. Camyadaplastiktenyapılmışbirkaptamuhafazaedilme-lidir.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    A) YalnızI B) IveII C) IveIIID) IIveIII E) I,IIveIII

    5.

    Yukarıdakigüvenlik logosuaşağıdakikimyasalmaddeler-denhangisininambalajetiketindekesinliklebulunmalıdır?

    A) Sodyum B) Sülfürikasit C) GlikozD)Arısu E) Çamaşırsodası

    6. Hammaddeimalatı,boya,tekstil,ilaç,madencilik,çimen-to, plastik vemetal gibi sektörlerde kullanılan kimyasalmadelerişsağlığıvegüvenliğiaçısındangerekliönlemleralınmadığında,I. Kanser

    II. Alerji

    III. Zehirlenme

    yukarıdakilerdenhangileriylekarşılaşılabilir?

    A) YalnızI B) IveII C) IveIIID) IIveIII E) I,IIveIII

    7

    1-B 2-D 3-B 4-C 5-B 6-E

  • Ara Test -

    23

    1. Mazot, suda çözünmeyen ve yoğunluğu suyunkinden küçükolanbirsıvıdır.

    Bunagöre,kimyalaboratuvarındamazotvesudanoluşankarışımı ayırmak için aşağıdaki malzemelerden hangisikullanılmalıdır?

    A) B) C)

    D) E)

    2. Kimya laboratuvarında kullanılan aşağıdaki malzemeler-denhangisininadıyanlışverilmiştir?

    Malzeme Adı

    A) Büret

    B) Cambalon

    C) Erlenmayer

    D) Saatcamı

    E) İspirtoocağı

    3.

    Kimyasalmaddelerinambalaj etiketindebulunanyukarı-dakilogonunifadeettiğizarargrubuaşağıdakilerdenhan-gisidir?

    A) Korozif B) Tahrişedici C) ToksikD) Patlayıcı E) Oksitleyici

    4. Kimyalaboratuvarlarındaazmiktardakisıvılarınçokhas-sas ölçülmesinde ve aktarılmasında kullanılanmalzemeaşağıdakilerdenhangisidir?

    A) Beherglas B) Pipet C) BüretD) Erlenmayer E) Kroze

    5. Aşağıdakilerdenhangisindegüvenlikişaretininifadeettiğizarargrubudoğrubelirtilmiştir?

    Güvenlikişareti Zarargrubu

    A) Yakıcımadde

    B) Yanıcımadde

    C) Tahrişedicimadde

    D) Toksikmadde

    E) Çevreyezararlımadde

    6. Aşağıdakilerdenhangisikimyalaboratuvarındakullanılantemelmalzemelerdenbirideğildir?

    A) Kroze B) Balonjoje C) MezurD) Enjektör E) Termometre

    8

    1-B 2-D 3-B 4-C 5-B 6-E 1-B 2-A 3-B 4-B 5-E 6-D

  • 24

    Ünite testi - 11. Aşağıdakilerdenhangisiaynıtüratomdanyapılısafmad-

    dedeğildir?

    A) Mn B) Fe C) Ca

    D) HF E) He

    2. Aşağıdakielementlerdenhangisininsembolüikiharflidir?

    A) Potasyum

    B) Bor

    C) Hidrojen

    D) İyot

    E) Helyum

    3. Aşağıdakibileşiklerdenhangisininbir formülündeki top-lamatomsayısıdiğerlerindenfazladır?

    A) Fe2(SO4)3 B) HCI C) HNO3

    D)AlPO4 E) Mg(NO3)2

    4.

    Yukarıdaverilengüvenlikişaretiileilgili,I. Solunmasındaherhangibirproblemyoktur.

    II. Toksik(zehirleyici)etkiyesahiptir.

    III. Ağızyoluylaalınmamalıdır.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    A) YalnızI B) YalnızIII C) IveII

    D) IIveIII E) I,IIveIII

    5. Xmaddesiileilgili,• Saftır.

    • Aynıtürmoleküllerdenoluşur.

    • Kimyasalyollarlafarklımaddelereayrıştırılabilir.

    özellikleriveriliyor.

    BunagöreX,I. Mn

    II. H2O

    III. C2H5OH

    maddelerindenhangileriolabilir?

    A) YalnızIII B) IveII C) IveIII

    D) IIveIII E) I,IIveIII

    6. Aşağıdakibileşiklerdenhangisininyaygınadıyanlışveril-miştir?

    Bileşik Yaygınadı

    A) NH3 Amonyak

    B) CaCO3 Kireçtaşı

    C) NaOH Sudkostik

    D) HCI Tuzruhu

    E) H2SO4 Kezzap

    7. HeveN2maddeleriileilgili,I. Saftır

    II. Elementtir

    III. Molekülyapılıdır

    yargılarındanhangileriortaközelliktir?

    A) YalnızI B) YalnızII C) IveII

    D) IveIII E) IIveIII

    1-D 2-E 3-A 4-D 5-D 6-E 7-C

  • 25

    Ünite testi - 2

    1-D 2-E 3-A 4-D 5-D 6-E 7-C

    1. •Saftırlar.• Hâldeğiştirirkensıcaklıklarısabittir.

    • Aynıtürbirimdenoluşmuşlardır.

    • Formüllerlegösterilirler.

    • Fizikselyollarlaparçalanamazlar.

    Yukarıdakibilgilerdenkaçtanesielementvebileşikleriçinortaközelliktir?

    A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

    2. Aristonunelementtanımınagöreaşağıdakimaddelerdenhangisitoprakelementidir?

    A) NaCI(k) B) CO2(g) C) N2(g)

    D) Hg(s) E) H2O(s)

    3. –Berilyum– Kalsiyum

    – Demir

    – Kükürt

    – Kalay

    Yukarıdabazıelementadlarıverilmiştir.

    Aşağıdakisembollerdenhangisiyukarıdaadıverilenele-mentlerdenbirineaitdeğildir?

    A) Fe B) S C) Be D) Ca E) Zn

    4. Kimya;I. yenimaddelerinoluşturulması

    II. maddelerinözelliklerininaraştırılması

    III. maddelerarasındakietkileşimlerinincelenmesi

    alanlarındanhangileriileilgilenir?

    A) YalnızI B) IveII C) IveIII

    D) IIveIII E) I,IIveIII

    5. Sönmüşkireçvesönmemişkireçbileşikleriileilgiliaşağı-dakilerdenhangisiortaközelliktir?

    A) Toplamatomsayılarınınaynıolması

    B) Toplamatomtürüsayılarınınaynıolması

    C) Kalsiyumelementiiçermeleri

    D) Potasyumelementiiçermeleri

    E) Hidrojenatomuiçermeleri

    6. Oksitleyici, yakıcı madde güvenlik işareti aşağıdakilerinhangisindedoğruverilmiştir?

    A) B) C)

    D) E)

    7. Aşağıdakilerdenhangisi kimya laboratuvarındankullanı-lantemelmalzemelredendeğildir?

    A) Optiklens B) Erlenmayer C) Spatül

    D) Büret E)Ayırmahunisi

    1-D 2-A 3-E 4-E 5-C 6-A 7-A

  • 26

    Ünite testi - 31. I.Göztaşı

    II. Kükürt

    III. Güherçile

    İnsanlarıneskiçağlardanberikullandığıyukarıdakimad-delerdenhangileribarutüretimindekullanılmaktadır?

    A) YalnızII B) YalnızIII C) IveII

    D) IveIII E) IIveIII

    2. Simyavesimyacılarileilgiliaşağıdakiyargılardanhangisidoğrudur?

    A) Simya,kimyanınaltuzmanlıkalanlarındanbiridir.

    B) Simyacı, laboratuvardadeneyselyöntemileçalışanbiliminsanıdır.

    C) Simyanın,kimyayahiçbirkatkısıolmamıştır.

    D) Tuzruhu,kezzap,zaçyağıgibiçoksayıdakimyasalmad-deilkkezsimyacılartarafındankullanılmıştır.

    E) Simyacılarınsıklıklakullandığıyöntemlerdenbirideelekt-rolizdir.

    3. Aşağıdakikavramlardanhangisisimyayaaitdeğildir?A) Felsefetaşı B) Filojiston C) İmbik

    D) Ölümsüzlükiksiri E) Elektroliz

    4. Aristofelsefesinegöremaddeyioluşturandörtanaelementveözellikleraşağıdakişekildegösterilmiştir.

    Hava

    Ateş

    ZY

    Kuru

    X Soğuk

    Toprak

    Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğruolarakverilmiştir?

    X Y ZA) Sıcak Su IslakB) Sıcak Islak SuC) Su Sıcak IslakD) Su Toprak HavaE) Madde Saf Karışım

    5. Aşağıdakilerdenhangisi insansağlığıveyaçevreaçısın-danzararlıelementyadabileşiklerdenbirideğildir?

    A) Cıva(Hg)

    B) Karbonmonooksit(CO)

    C) Potasyum(K)

    D) Kükürttrioksit(SO3)

    E) Kurşun(Pb)

    6. Kimyabilimiçevre,sağlık,tıp,tarım,gıda,suarıtımıgibihaya-tınheralanıylailgilenenbirbilimdalıdır.

    Aşağıdakilerden hangisi ilaçların özelliklerini, sentezini,kalitedurumunuveamacınauygunluğunuinceleyenkim-yanınaltdallarındanbiridir?A) Agrokimya

    B) Farmasötikkimya

    C) Biyokimya

    D) Mineraloji

    E) Petrokimya

    1-E 2-D 3-E 4-B 5-C 6-B

  • 27

    Ünite testi - 4

    1-E 2-D 3-E 4-B 5-C 6-B

    1. I.Canlılarınyapısındakikimyasalsüreçleriinceler.II. Karbonvehidrojeniçerenbileşiklerinyapısınıveözellikle-

    riniinceler.

    III. Kimyasal maddelerin bileşenlerinin nicelik ve nitelikleriniinceler.

    Yukarıdakiifadelerinilgiliolduklarıkimyanınaltdallarıileeşleştirilmesiaşağıdakiseçeneklerdenhangisindedoğruverilmiştir?

    I II III

    A) Biyokimya Anorganik kimya Fizikokimya

    B) Biyokimya Organik kimyaAnalitik kimya

    C) AnalitikkimyaOrganik kimya Biyokimya

    D) Anorganikkimya Petrokimya Fizikokimya

    E) OrganikkimyaAnalitik kimya

    Endüstriyelkimya

    2. Aşağıdakiişalanlarındanhangisindekimyagerileçalışmazorunluluğuyoktur?

    A) Sütvesütürünleritesisi

    B) Çikolatafabrikası

    C) Mimarlıkofisi

    D) İlaçfabrikası

    E) Gübresanayii

    3. Aşağıdakimaddelerdenhangisielementdeğildir?A)Altın B) Cıva C) Kurşun

    D) Şap E) Oksijen

    4. Elementlerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisiyanlıştır?

    A) Elementlersaftır.

    B) Elementlerinerimevekaynamaesnasındasıcaklıklarıde-ğişmez.

    C) Elementlerfizikselyolladahabasitmaddelereayrışmaz.

    D) Elementlerkimyasalyollaayrışır.

    E) Elementlerdoğadakatı,sıvıyadagazhâldebulunabilirler.

    5. Aşağıdakitablodabazıelementlerinsembollerigösterilmiştir.

    Ba

    Pb

    Fe

    Cr

    S

    F

    K

    He

    Aşağıdaki elementlerden hangisinin yukarıdaki tablodasembolübulunmamaktadır?

    A) Bakır B) Demir C) Potasyum

    D) Kurşun E) Krom

    6. Aşağıdakibileşiklerdenhangisininyaygınadıdoğruveril-miştir?

    Bileşikformülü YaygınadıA) KNO3 PotaskostikB) HCI KezzapC) CaSO4 KireçtaşıD) NH3 ŞapE) H2SO4 Zaçyağı

    1-B 2-C 3-D 4-D 5-A 6-E

  • 28

    Ünite testi -

    1. Aşağıdakilerden hangisi "Kimyanın babası" olarak anılanCabirbinHayyantarafındankeşfedildiğidüşünülenmad-delerdenbirideğildir?

    A) Tartarikasit

    B) Kralsuyu

    C) Asetikasit

    D) Benzoikasit

    E) Sitrikasit

    2. Xbileşiğiileilgili,• Üçcinsatomiçermektedir.

    • Birformülünde6taneatombulunmaktadır.

    bilgileriverilmektedir.

    Bunagöre,Xbileşiğininformülüaşağıdakilerdenhangisiolabilir?

    A) Pb(OH)4 B) MgCI2 C) K2SO3

    D) PCI5 E) CH3NH2

    3. I.BakırII. Karbon

    III. Kurşun

    Yukarıdakielementlerdenhangilerininsembolünde"C"harfibulunmaktadır?

    A) YalnızI B) YalnızII C) IveII

    D) IIveIII E) I,IIveIII

    4. Aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisinin yaygınadıyanlışeşleştirilmiştir?

    Bileşikformülü YaygınadıA) HCI Tuzruhu

    B) CuSO4 Göztaşı

    C) NaHCO3 SudkostikD) CaCO3 KireçtaşıE) Na2CO3 Çamaşırsodası

    5. Geleneksel adı şap olan bileşiğin formülü KAI(SO4).12H2Oşeklindedir.

    Bunagöreşapbileşiğininyapısındaaşağıdakielementler-denhangisibulunmamaktadır?

    A) Kükürt

    B) Alüminyum

    C) Potasyum

    D) Demir

    E) Hidrojen

    6. Bileşiklerleilgiliaşağıdakiyargılardanhangisiyanlıştır?

    A) Bileşenlerininkimyasalözelliklerinigösterirler.

    B) Bileşenleriarasındadeğişmeyenbiroranvardır.

    C) Bellikoşullardaayırtediciözelliklerisabittir.

    D) Kimyasalyöntemlebileşenlerineayrışırlar.

    E) Fizikselyöntemlerlebileşenlerineayrışmazlar.

    5

    1-D 2-C 3-C 4-C 5-D 6-A

  • 29

    Ünite testi -

    1. I.KurupilII. Helyumgazı

    III. Sentetikboya

    Yukarıdakilerdenhangileriçevreyezararlıkimyasalmaddeler-dendir?

    A) YalnızI B) YalnızIII C) IveII

    D) IveIII E) I,IIveIII

    2. Aşağıdakimaddeleriçinkullanılmasıgerekenuyarıişaretihangisindeyanlışverilmiştir?

    Madde İşaret

    A) Zaçyağı

    B) Ziraimücadeleilacı

    C) Lavaboaçıcıkimyasal

    D) LPG

    E) Yangınsöndürmetüpü

    3. I.TuzruhuII. Sudkostik

    III. Zaçyağı

    Yukarıdakimaddelerdenhangilerimermertezgâhüzerinedö-küldüğündeyüzeyiaşındırır?

    A) YalnızI B) YalnızII C) IveIII

    D) IIveIII E) I,IIveIII

    4. "Bilinenhiçbiryöntemlekendindendahabasitmaddelereay-rıştırılamayanhersafmaddeelementtir."diyereksimyaçağı-nısonaerdirenvemodernkimyanınbaşlıcaöncülerindenolanbiliminsanıaşağıdakilerdenhangisidir?

    A) RobertBoyle B) J.Dalton C)A.Lavoisier

    D) J.J.Thomson E) J.Proust

    5. Malzeme Adı

    I. Beherglas

    II. Kroze

    III. Ayırmahunisi

    Kimya laboratuvarında kullanılan temel malzemelerdenhangilerininadıdoğruverilmiştir?

    A) YalnızI B) YalnızIII C) IveIID) IIveIII E) I,IIveIII

    6. •SO3• H3PO4

    • O3• P4• NH3• CO

    Yukarıdakilerdenkaçtanesibileşikmolekülüdür?

    A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

    6

    1-D 2-C 3-C 4-C 5-D 6-A 1-D 2-E 3-C 4-A 5-D 6-D

  • 30

    Ünite testi - 71.

    X Y Z

    YukarıdakiX,YveZgüvenlikişaretlerininifadeettiğiteh-likeleraşağıdakilerdenhangisindedoğruverlimiştir?

    X Y Z

    A)Tahrişedicimadde

    Korozif madde

    Oksitleyici madde

    B) KorozifmaddeTahrişedicimadde

    Oksitleyici madde

    C)Tahrişedicimadde

    Aşındırıcı Yanıcımadde

    D)Aşındırıcımadde

    Yakıcımadde Yanıcımadde

    E) ZehirlimaddeKorozif madde

    Toksik madde

    2. Aşağıdakielementlerdenhangisininsembolündekiilkharfdiğerlerininkindenfarklıdır?

    A) Gümüş B)Alüminyum C)Azot

    D)Altın E)Argon

    3. Aşağıdaki bileşik sınıflandırmalarından hangisinde hatayapılmıştır?

    Bileşikformülü Sınıfı

    A) Ca(OH)2 Anorganik

    B) C3H6(OH)2 Organik

    C) CH3NH2 Organik

    D) KCI Anorganik

    E) H2O Organik

    4. Aşağıdakilerdenhangisikimyalaboratuvarındauyulmasıgerekenkurallardandeğildir?

    A) Laboratuvarayiyecekveiçecekgetirilmemelivetüketilme-melidir.

    B) Kırık,çatlakvekirlicameşyalarkullanılmamalıdır.C) Saçlartopluvetırnaklarkesilmişolmalıdır.D) Eter,asetonvealkolgibiyanıcımaddeleraçıkaleveyakın

    tutulmalıdır,E) Deneysırasındadeneyiyapankişideneyortamındanay-

    rılmamalıdır.

    5. Madde AçıklamaI. Na(Sodyum) Toprakvesudaiyondengesini

    sağlar.Bitkilerinbüyümesiiçingereklielementlerdendir.

    II. CO(kanbonmonoksit) Kokusuz,renksizvezehirlibirgazdır.İnsansağlığıiçintehli-kelibirmaddedir.

    III. SO3(kükürttrioksit) Havadaki su buharıyla etkile-şerekasityağmurlarınıoluştu-rangazlardır.

    Yukarıdakilerdenhangilerindekimyasalmaddeyeaitaçık-lamakarşısındadoğruolarakverilmiştir?

    A) YalnızII B) IveII C) IveIIID) IIveIII E) I,IIveIII

    6. Bileşiklerleilgiliolarak,I. Formüllegösterilirler.

    II. Oluştuğuelementlerinözelliklerinitaşırlar.

    III. Tümümolekülyapılıdır.

    yargılarındanhangileridoğrudur?

    A) YalnızI B) IveII C) IveIII

    D) IIveIII E) I,IIveIII

    1-A 2-C 3-E 4-D 5-E 6-A

    00010203040506070809