Kinh nghim quc t v REDD+ v cc qu lm nghip quc gia
Vit Nam
Gim pht thi t rng khu vc chu (LEAF)
Hip nh hp tc: AID-486-A-11-00005
Kinh nghim quc t v REDD+ v cc qu lm nghip quc gia
Vit Nam
C quan pht trin quc t Hoa K (USAID) Phi on Pht trin Khu vc chu (RDMA), Bangkok, Thailand
trnh bi:
Winrock International
Ngy trnh: 16th July 2013
Chng trnh Gim pht thi t rng khu vc chu (LEAF) l mt chng trnh hp tc
5 nm, do C quan pht trin quc t Hoa K (USAID) thng qua Phi on Pht trin Khu
vc chu (RDMA) ti tr. Chng trnh LEAF c t chc Winrock International
(Winrock) thc hin, vi s phi hp vi cc i tc chnh l T chc pht trin H Lan
(SNV), Climate Focus v Trung tm v Con ngi v Rng (RECOFTC). Chng trnh LEAF
bt u trin khai t nm 2011 v s tip tc n nm 2016.
Mc lc
Mc lc ..................................................................................................................................4
1 Gii thiu ......................................................................................................................1
1.1 Thng tin chung .............................................................................................................1
1.2 Vai tr v chc nng ca cc qu REDD+ quc gia ......................................................2
2 nh gi kinh nghim v so snh vi cc qu quc t ............................................4
2.1 Cu trc qu ...................................................................................................................4
2.2 Qun tr v qun l qu ..................................................................................................5
2.3 u t tin qu ...............................................................................................................8
2.4 Tnh hp thc v cc tiu ch la chn ..........................................................................9
2.5 Cng tc nh gi v Theo di Bo co Thm nh (MRV) ................................. 11
2.6 Cc bin php bo m an ton v x hi v mi trng............................................ 13
2.7 Cc yu cu c th ca nh ti tr .............................................................................. 14
Nghin cu quc t v cc qu REDD+ Vit Nam 16th July 2013
CA No. AID-486-A-11-00005 1 LEAF
1 Gii thiu
1.1 Thng tin chung
Ti k hp th 16 Hi ngh cc bn (COP16), Cng c khung ca LHQ v Bin i kh hu (UNFCCC), cc bn nht tr v vic thc hin REDD+ thng qua mt phng php tip cn theo giai on, bt u vi cc hot ng chun b trc khi chuyn sang cc giai on trnh din, v cui cng l cc hot ng nh hng da trn kt qu c theo di, bo co v thm nh (MRV) mt cch y v ton din. Trong khi quy m quc t, cho n nay phn ln cc hot ng REDD+ c tp trung vo cc hot ng chun b, th s thay i gn y ca nhiu quc gia trong vic th im chi tr theo kt qu cho thy s cn thit phi xy dng cc phng php c hiu qu, hiu lc tip nhn, qun l v gii ngn kinh ph.
Vit Nam vi nhng bc tin nhanh chng trong vic thc hin REDD+ ang k vng s l mt trong nhng quc gia chu u tin nhn c khon chi tr cho cc kt qu ca mnh. Trong bi cnh ny, mt quyt nh ca Th tng Chnh ph (Quyt nh s 799/Q-TTg ngy 27/06/2012) quy nh v vic thnh lp Qu REDD + thuc Qu bo v v pht trin rng Vit Nam (VNFF) theo Tng cc Lm nghip (VNFOREST) ch o cc c quan lin quan chun b cng thnh lp qu trnh Chnh ph ph duyt trong nm 2013.
Bo co ny l bc u tin trong s cc hot ng m Chng trnh LEAF s h tr chnh ph Vit Nam trong vic thit lp Qu REDD+. Mc ch ca bo co l c rt kinh nghim v bi hc thc tin t cc qu quc gia hoc khu vc vi mc ch tng t nh qu REDD+ ca Vit Nam, trong bao gm mt s qu REDD+ mi ra i hoc qu v kh hu, v c cc qu v bo v rng hoc mi trng hot ng trong vi thp k.
Bo co ny s tp trung phn tch so snh ca cc kha cnh hot ng ca qu REDD+ hoc qu lm nghip. Chng ti nhn thy rng cc iu kin kinh t v m v cc ngnh l rt trng yu i vi quyt nh ca cc nh ti tr v cc t chc khu vc t nhn x l cc khon tin trong qu quc gia. Trong bo co, cc iu kin khu vc tn dng v ti chnh c nh hng n nhng cuc m phn xung quanh cc khon chi tr theo kt qu thc hin s c cp nhng khng i vo chi tit. Cc tiu ch c lin quan s c phn tch v khuyn ngh ring.
Bo co ny c cu trc nh sau: Mc 1.2 trnh by tng quan v vai tr v chc nng ca cc qu REDD+ quc gia, trong khi Phn 2 tin hnh phn tch so snh cc qu, tp trung vo by kha cnh c d kin s l trng tm trong thit k ca Qu REDD+ ca Vit Nam. Trong mi trng hp, bo co s trnh by cc phng php tip cn chnh c p dng cho tng vn cng cc hm tng ng, nhm rt ra bi hc cho vic thit k thnh phn tng ng ca qu. Phn gii thiu chi tit v tng qu c trnh by trong Ph lc 1.
Nghin cu quc t v cc qu REDD+ Vit Nam 16th July 2013
CA No. AID-486-A-11-00005 2 LEAF
1.2 Vai tr v chc nng ca cc qu REDD+ quc gia
Chi tr REDD+ theo kt qu thc hin l cch tip cn tng i mi theo hng h tr pht trin chnh thc (ODA) theo kiu "tin mt khi giao hng" v "chi tr theo kt qu" trong cc khon chi tr ca nh ti tr c thc hin da trn iu kin t c nhng kt qu c th. Trong trng hp ca REDD+, kt qu hi iu kin chi tr c o lng theo lng ct gim kh nh knh (GHG) so vi ng tham chiu c s. Cc kt qu b sung khc, chng hn nh lin quan n xa i gim ngho, bo tn ti nguyn nc v a dng sinh hc cng c th c khen thng v ti chnh theo cch ny, mc d cc phng php lun thng l cha pht trin v ph bin. Mt trong nhng li th ca cch chi tr theo kt qu thc hin l cc nc ang pht trin c ton quyn s hu v hon ton chu trch nhim trong vic t c cc kt qu cam kt - v i li s c chi tr. S chuyn dch m hnh ti chnh t theo chng trnh sang theo kt qu gip trao quyn cho cc t chc quc gia v phn cp quyt nh iu hnh nhiu hn cho cp quc gia do vy cng c ch quyn ca quc gia trong thc hin chng trnh. Mt trong nhng c th ca chi tr REDD+ theo kt qu thc hin l quc gia th hng c quyn t ch cao hn trong vic s dng qu. Khi im ca vic qun l v iu hnh cc khon thanh ton quc t l vic to lp cc qu REDD+ quc gia. Cc qu ny s cho php qun l cc khon ng gp quc t mt cch minh bch, hiu qu v hiu sut. Ty thuc vo nng lc quc gia, cc qu s c phn cp nhiu hoc t hn v tng t nh vy vi vic ra quyt nh. Kh nng "truy cp trc tip" ca Qu Thch ng cung cp mt s bi hc b ch v cc yu cu c p dng cho cc t chc quc gia nhn ti tr t Qu Thch ng v c kh nng c p dng mt cch tng t nh ti tr cho REDD+. Vi Qu thch ng, cc quc gia thnh lp cc C quan thc thi quc gia (NIEs). Cc c quan ny - khi c cng nhn bi Hi ng qun tr Qu Thch ng (AFB) - s qun l qu cng vi cc C quan thc thi a phng (MIEs). lm nh vy NIEs phi p ng c cc tiu chun v tn dng v phi c Hi ng qun tr Qu chp thun (xem Hp #1). Vi cch qun tr qu REDD+, cc t chc ti tr quc gia c kh nng m nhn vai tr ln hn so vi Qu Thch ng. Tuy nhin, c kh nng l cc nh ti tr s k vng rng cc tiu ch tn dng tng t s c p ng cho mt qu REDD+ quc gia hn l nhng yu cu c AFB cng nhn (xem Hp #1).
Nghin cu quc t v cc qu REDD+ Vit Nam 16th July 2013
CA No. AID-486-A-11-00005 3 LEAF
tha mn cc tiu chun ny, Qu REDD+ quc gia cn p ng c cng nhiu cng tt cc yu cu sau: (i) c lp vi chnh ph; (ii) c qun l bi mt c quan / nhm cc nh qun l c lp; (iii) p dng cc chun k ton ca quc t v p ng cc tiu chun tn dng quc t; (iv) c qun l mt cch minh bch. Thit k ca cc cc qu REDD+ quc gia s ph thuc vo iu kin c th v kinh t v php l ca quc gia , cc u tin v chnh sch i ni, cc t chc hin c, v tnh sn c ca cc ngun lc. Tuy nhin, mt s kha cnh lin quan n vic cc qu quc gia tng tc nh th no vi qu REDD+ quc t cng cn c xem xt. Giao din gia ti chnh cp quc gia v quc t i hi qu REDD+ phi p ng c cc chc nng sau y:
Tiu chun tn dng cho C quan thc thi quc gia (NIE) thuc Qu Thch ng:
Khi nht tr lp ra Qu thch ng, cc bn tham gia Ngh nh th Kyoto quyt nh rng qu phi gip "qun l ti chnh mt cch hiu qu, bao gm c vic s dng cc tiu chun tn dng quc t" (Quyt nh 5/CMP.2). Ti cuc hp th 7, Hi ng qun tr Qu thch ng thng qua cc tiu chun tn dng sau y, cn c p ng tr thnh mt t chc thc thi ca Qu:
a) Tnh ton vn ti chnh v qun l ti chnh
Lu gi chnh xc v thng xuyn cc giao dch v s d, c kim ton nh k bi mt cng ty hoc t chc c lp
Qun l v gii ngn qu mt cch hiu qu, vi cc bin php an ton ti ngi nhn mt cch kp thi
a ra c cc k hoch v ngn sch c tm nhn hng ti tng lai
C t cch php nhn k hp ng vi Qu Thch ng v bn th ba
b) Nng lc th ch
Quy trnh u thu mua sm m bo minh bch, bao gm tnh cnh tranh
Nng lc tin hnh gim st v nh gi
Nng lc xc nh, lp v thm nh d n / chng trnh
Nng lc qun l hoc gim st vic thc hin d n / chng trnh bao gm kh nng qun l cc nh thu ph v h tr thc hin v giao hng
c) Tnh minh bch v Quyn hn t iu tra
Nng lc i ph vi s qun l yu km v ti chnh v cc hnh thc s sut khc
Hp #1 - Tiu chun v tn dng ca Qu Thch ng
Nghin cu quc t v cc qu REDD+ Vit Nam 16th July 2013
CA No. AID-486-A-11-00005 4 LEAF
1. Qun l mi quan h vi cc thc th hot ng theo (a) c ch UNFCCC REDD+; (b) cc chng trnh REDD+ quc gia hoc khu vc; v (c) cc ngun a phng quc t v song phng ti tr REDD+, bao gm1: a. Yu cu v tip nhn ti tr t cc ngun quc t; b. trnh chin lc REDD+ quc gia; c. trnh bo co REDD+ quc gia cng bo co MRV; v d. Bo co nh k ti COP hoc c quan cp cao v thc hin REDD+ 2. Chp thun v thc hin: a. Ti tr quc t, tn dng, v bo co th tc; b. Cc tiu chun, phng php MRV, v cc quy trnh k thut khc; c. Tiu chun x hi v mi trng, th tc khiu ni. d. Gim st cc mi quan h vi cc th trng carbon quc t. Nng lc ca cc qu REDD+ quc gia s xc nh trch nhim m cc thc th quc t s phn cp cho cc t chc quc gia. S lng v quy m tng i nh hin ti ca cc qu REDD+ c lp vn l mt ro cn i vi vic xy dng cc th ch ti chnh REDD+ di hn. Cc chnh ph cn ng vai tr tin phong trong vic xy dng th ch cho cc qu quc gia. Vi tinh thn nh vy, nghin cu ny c nh du qua vic tham mu cho Chnh ph Vit Nam v vic thnh lp mt qu REDD+ quc gia.
2 nh gi kinh nghim v so snh vi cc qu quc t
Vic xem xt i snh c thc hin vi 8 qu vi nhng c th ring v
