Kunst, natuur en cultuur in het Nederlands-Duitse Vechtdal

Een kunstroute van 180 km in zeven fietsetappes

Het rivierlandschap, waar kunst en natuur samengaan - en culturen verbonden raken

Het Nederlands-Duitse Vechtdal

De rivier verbindt: de Vechtverbindt de Nederlandse provincie Overijssel met hetDuitse Graafschap Bentheim. U mag zich verheugen op eenidyllische streek vol kunst encultuur, gezegend met prachtigenatuur en een rijke geschiedenis- welkom in het Vechtdal.Ontdek een fascinerende regiolangs bijzondere wegen: langs

…

kunstwegen is een fascinerende route die dwars door het Nederlands-DuitseVechtdal loopt. Volg ons op de komendebladzijden van Ohne over Nordhorn naarZwolle - met steeds de Vecht in het zicht. U wandelt of fietst op uw gemak door eenafwisselend landschap. Onderweg leert u opzestig mooie locaties het werk kennen vanhedendaagse kunstenaars. Kunst en natuur -een buitengewone ontmoeting.

2

>

3

Het nieuwe recreërenAan de hand van de kunstwerken maaktu kennis met de cultuur en geschiedenisvan het Vechtdal - een spannende tochtvol verrassingen. Op pad zijn, kunst ontdekken en tegelijk eengrensoverschrijdend gebied lerenkennen – beleef een heel andere maniervan actief ontspannen.

Kunst buitenDe kunstwerken geven aan de omgevingeen bijzonder accent en roepen verschillende gevoelens en reacties op.Ze vragen aandacht, dagen uit, latencontrasten zien, toveren een lachtevoorschijn of geven commentaar opde omgeving. De moderne kunst gaathelemaal op in de natuur.

Eén openluchtmuseum van 180 kilometerDe kunstwegen-route van Ohne naarZwolle is 180 kilometer en vormt éénvan de meest interessante openlucht-exposities in Europa. Het is eenlanggerekt lint waarlangs niet alleenbijzondere kunst te zien is, maar waar cultuur en natuur versmelten. Dat geeft een bijzondere charme aan het Nederlands-Duitse Vechtdal.

Uniek in Europakunstwegen is een gezamenlijk engrensoverschrijdend initiatief op hetgebied van kunst en toerisme. Het is inEuropa een uniek toeristisch project, datin 2000 officieel werd geopend doorKoningin Beatrix. Kunstwegen is nog

altijd spraakmakend. In 2012 werd deroute in Duitsland richting het zuidenuitgebreid via de ObergrafschaftBentheim tot aan de grens met dedeelstaat Nordrhein - Westfalen.

Totaal werden 9 kunstwerken aan de route toegevoegd. In 2013 en 2014wordt gewerkt aan uitbreiding van de route in Nederland met enkele kunstwerken in de gemeentenHardenberg, Ommen, Dalfsen en Zwolle.

Ga snel eens kijken waarom kunstwegenzo bijzonder is.

Meteen doen!

Koningin Beatrix op bezoek in 2000

Heide, heuvels, moerassen enzandverstuivingen: het landschap tussenZwolle en Nordhorn is heel veelzijdig.Liefhebbers van cultuurgeschiedenisvinden hier archeologische vindplaatsen,ruïnes en moderne kunst. Dat komtsamen in één landschap. De totale routeis opgedeeld in zeven etappes, metafstanden van 28 tot 55 kilometer.

1. Ohne - Schüttorf (ca. 28 km)2. Bad Bentheim - Nordhorn (ca. 55 km)3. Nordhorn - Lage (ca. 46 km)4. Spöllberg - Neugnadenfeld (ca. 55 km)5. Emlichheim - Gramsbergen (ca. 46 km)6. Hardenberg - Ommen (ca. 45 km) 7. Dalfsen - Zwolle (ca. 42 km)

Iedere route is uniek en heeft een geheeleigen karakter. Alle etappes samen lateneen prachtig beeld zien van de kwaliteiten veelzijdigheid van het Nederlands-Duitse Vechtdal. Op de hiernavolgendebladzijden hebben wij de etappes voor u uitgetekend. Op iedere kaart zijn demeest bijzondere bezienswaardighedenen kunstwerken aangegeven. Voor tweeetappes hebben wij een selectie gemaaktuit het aanbod, omdat het aantal beziens-waardigheden te groot is voor ditoverzicht. Alle achtergrondinformatievindt u in het speciale kunstwegen-Reisboek (zie achterzijde).

U kunt alle kanten opOp iedere willekeurige plek kunt u aandeze ontdekkingstocht beginnen. U kunt dagetappes combineren of uw

eigen route samenstellen. In deze brochure vindt u alle gegevens die u nodig heeftvoor een wandeltocht of een trip met de fiets of zelfs de auto. Het is aan u! U kunt ook gerust een omweg makendoor de omliggende regio. Bij de VVV helpt men u graag…

De kunstwegen-route loopt parallel aan de Vechtdal-route, die maar liefst 223kilometer lang is en loopt van de bron inDarfeld (Münsterland) tot de monding bijZwolle en in het Zwarte Water v.v.

4

Bewegwijzering kunstwegen/Vechtetalroute

Een grensoverschrijdende ontdekkingstocht tussen Ohne en Zwolle in zeven boeiende dagetappes

kunstwegen uitgetekend

Het schilderachtige Ohne is het oudste dorp in de Graafschap. Nordhorn, gebouwd op eeneiland in de Vecht, was ooit een heel belangrijke textielstad in Duitsland. Nordhorn is de‘Kreisstadt’ van de Graafschap Bentheim. De schilderachtige binnenstad met Nederlandseflair is een bezoekje meer dan waard. Zwolle, hoofdstad van Overijssel, heeft een rijkeHanze-historie. Op veel plaatsen is nog te zien dat Zwolle floreerde in de eigen Gouden Eeuw.

kunstwegen Infozuilen

kunstwegen Fietsroute

natuur

service

5

Informatie langs de routeGoed zichtbare en makkelijk leesbare bordenwijzen u de weg. Bij alle kunstwerken vindt u een infozuil met achtergronden over het kunstwerk, de omliggende natuur, de historie evenals toeristische informatie.

Het kunstwegen-reisboek is uw ideale reispartner met gedetailleerde kaarten en uitvoerige beschrijvingen over kunst,cultuur en natuur in het Nederlands-Duitse Vechtdal.

Het is goed om te weten dat u zich op devolgende pagina’s middels de kleurfilosofiekunt oriënteren.De blauwe puntenbeschrijven de kunstobjecten, de groeneduiden op interessante zaken in de natuur,en de roze punten verbinden debezienswaardigheden.

Op de internetpagina’s vanwww.kunstwegen.org vindt u onder de rode servicebutton meer informatie over rondleidingen, materiaal etc.De teams van

Grafschaft Bentheim Tourismus e.V.,Jahnstraße 14, D - 49529 Nordhorn,E-Mail: tourismus@grafschaft.dewww.grafschaft-bentheim-tourismus.detel. +49 (0) 5921/96 11 96en vanVVV Vechtdal OverijsselKruisstraat 6, NL - 7731 CR OmmenE-Mail: info@vechtdaloverijssel.nlInternet: www.vechtdaloverijssel.nltel. +31 (0)529 - 451 638

zijn u graag behulpzaam bij het plannenvan uw bezoek aan ‘kunstwegen’.

geschiedenis

Bij alle kunstwerken vindt u in het graseen ‘blauwe punt’ met basisinformatieover het kunstwerk, zoals de titel, naam van de kunstenaar en de datum van plaatsing.

kunst

Werkelijk enorme beziens-waardigheden en een heerlijke natuur vindt u op uw weg tussen Ohne enSchüttorf. Ontmoet in de oudste stad van deGraafschap de SchüttorfseReus”: vanaf de hoogste kerktoren van de regio heeft u een grandioos uitzicht overde historische kern van devoormalige textielstad, hetidylisse bosgebied Samerott,Slot Bentheim - en met eenbeetje geluk zelfs over hetMünsterland.

! Ev.-ref. Kirche OhneDe kerk uit de 13e eeuw ishet hoogtepunt van het dorp- idyllisch gelegen aan deVechte. Het pronkstuk is dedoopvont uit zandsteen, dieouder schijnt dan de kerk zelf.

! Samerott Het 266 ha groot bosgebied“Samerott” heeft een buiten-gewoon grote variëteit aan planten te bieden.Bezienswaardig is de doorsagen omgeven “Rabenbaum”,de resten van een 1000-jarigeeik.

! Speicher HofSchulze-HolmerIn een van de mooiste boer-derijen van de Obergrafschaftis een klein museumgevestigd. In het Vakwerkhuisontdekt u veel over de

geschiedenis van Samern ende “Rabenbaum”.

! Schüttorfer RieseDe licht inspannende klim inde 81 m hoge toren van deev.-ref. kerk in Schüttorf is demoeite waard: bij mooi weerdwaalt de blik wijd over hetMünsterland, Nederland enhet Emsland.

! Historisches RathausHet in de 15e eeuw gebouw-de historische raadhuis mettrapgevel, bezit zelfs een zon-newijzer. Op het marktpleinis de “Ziegenbrunnen”te bewonderen.

! KunstWerk SFSchüttorfDe plek voor tentoonstellingenen evenementen is tegen-woordig het oude “Lager-

und Kontorhaus” van de fa. Flintermann aan het stationin Schüttorf. In 2011 werd het compleet gerenoveerd enin een kunst en conferentie-huis omgebouwd. Voor cultuurvrienden is ereen atelier en kunstcafé.

Ohne › Schüttorf1

5 53

6

TIPS

Korte routebeschrijving (ca. 28 km)Start van deze route is bij AntnasMelkhuis” in Ohne, Zu den Höfen, waar u tegenover het Vechtetal het kunstwerk“Laßnitz” aantreft. Via de weg “AamGemeindehaus” komt u in het dorp Ohne.Hier de kunstwegen Vechtetalroute(kwVtr) richting Schüttorf volgen. Na ca. 2 km naar rechts gedeeltelijk deroute Nr. 22 van de GrafschafterFietsentour (GFT) volgen, dan naar linksweer de kwVtr richting Schüttorf volgen.aan de kruizing Maxel/Rheiner Damm ligtop ca. 200 m het Samerott met 2 statiesvan het driedelige kunstwerk“Topographie der Gemeinheit”. In het bosleidt links een weg naar de zogenaamde“Rabenbaum”. Daar na weer terug op dekwVtr. Via de boerderij Schulze-Holmerkomt met via de Vechtewiesen in deSchüttorfse binnenstad.Voor de terugweg adviseren wij u de GFTnr. 22 in richting Ohne-Haddorf te volgen.Als alternatief of uitbreiding kan men ook

vanuit Schüttorf door het BentheimerWald over de kwVtr/GFT G totKurzentrum Bad Bentheim en verderomhoog naar Slot Bentheim rijden. Voor de terugweg naar Ohne maakt ugebruik van de GFT 3 (met deze uitbreidingis de route in totaal ca. 35 km lang).

Het beste kunt u de route met de fiets-kaart Grafschafter Fietsentour verkennen.Contact: Grafschaft Bentheim Tourismuse.V., van-Delden-Str. 1-7, bezoekadres:Jahnstraße 14, 49529 Nordhorn, tel. +49 (0) 5921/96 11 96

LaßnitzStaalvakwerkbrug, die Hans Schabus (1970,Watschig) in het voorjaar van 2012 in de Grafschaftliet transporteren en die nu de Vechte precies op degrens van Nordrhein-Westfalen en Niedersachsenkruist. Van haar oorspronkelijke functie als spoorbrugverlost heeft deze nu zonder verbinding, als op zichzelf staande sculptuur een bijzondere uitstraling.

! Ev. Ref. Kirche OhnePastorie van de ev. geref. kerk. Tel. +49 (0)5923/4477

VechtewarenProject van Antje Schiffers (1967, Heiligendorf) dat voor meerdere jaren en wisselende plaatsen isaangelegd. De kunstenares ontwikkelt en verkooptsamen met de bewoners ter plaatse lokale producten. Het begon met het project ÖhnerLeinen”in 2011. De resultaten zijn in rest. Timmer in Ohne te zien en te koop.

! Samerott

Topographie der Gemeinheit 3-delig werk van Christoph Schäfer (1964, Essen) uit 2012 met haltes aan de Rabenbaum (natuurmonument) aan de bosrand (glassculptuur)van de Samerotts en in de schuur (bioscoop) op de nabij gelegen boerderij Schulze Holmer. De tot heden gemeenschappelijk exploitatie van de Samerrots un de lokaal-historische samenhangen,vormen de kern van dit monument voor degemeenschapszin.

! Speicher Hof Schulze-Holmer

o.T. (Lichtung) Installatie van de kunstenaar Marko Lulic (1972,Wenen) die in 2010 afgedankte straatverlichting van de stad Schüttorf tot een grootschalige licht-sculptuur omvormde. De lampen branden in het weekend ’s avonds en bij bijzondere gelegenheden.

! Schüttorfer RieseEv.-ref. Kerkgemeenschap Schüttorf,Contact: Pluspunt Schüttorf e.V.Kirchgasse 2, 48465 SchüttorfTel. +49 (0)5923/98 84 684

! RathausMarkt 2, 48465 SchüttorfTel. +49 (0)5923/96590

! KunstWerk SchüttorfOhner Str. 12, 48465 SchüttorfTel. +49 (0)5923/9023554www.kunstwerk-schuettorf.de

kunstwegen-routeterugweg

7

Aan deze route nodigen 4 kunstwerken u uit tot nader onderzoek.

Ervaar een symbiose van planning en kunst. Uitgebreide informatie

biedt u het kunstwegen-reisboek.

17

2

3

4

6

7

8

9

10

5

9

! Zie tips

108 5

1 2

67 4

3

Een reis dwars door de geschiedenis: van Bad Bentheimmet het middeleeuwse slot, datop een zandsteenrots troont,gaat het naar Nordhorn, de voormalige textielstad aan het water. Zwerf in Bentheim door schilderachtige steegjes en geniet van de flair in het bekende Thermalsolebad.Ontspannen fietsen door hetindrukwekkende BentheimerBos en idyllische weiden enakkers naar Nordhorn. De doorwater omsloten stad inspireertmet bezienswaardige attracties!

! Burg BentheimSlot Bentheim is de grootstehoogteburcht in Noordwest-Duitsland en werd voor heteerst in 1050 vermeld. Sedert 5 eeuwen is het slot in handen van de Grafen enFürsten zu Bentheim enSteinfurt.

! IsterbergEen geliefd uitstapje is de 68 m hoge Isterberg, datbeschermd natuurgebiedwerd. Sagen en legendesranken zich om de zandsteen-rots midden in het bos: deArk van Noah zou hier aangelegd hebben.

! Speicher DobbeEngdenEen buitengewone blikvangeris de voormalige graansilouit vakwerk

! Beschermd natuur-gebied TillenbergeIn het 96 ha grote beschermdnatuurgebied gaat het ouderivierenlandschap van deVechte over in bos. Talrijkedier- en plantensoorten zijnhier thuis in het heideveldmet jeneverstruiken.

! Dierentuin NordhornDe familiezoo in het groen,nodigt uit met 1.700 dierenen 100 soorten. Te bewonderen zijn veelbedreigde huisdierrassen, bijv. de bonte Bentheimer varkens, die met “Boer Harm”op een historische museum-boerderij, de Vechtehof, leven.

Bad Bentheim › Nordhorn3

5 112

8

TIPS

Korte routebeschrijving (ca. 55 km)Start bij slot Bentheim met het kunstwegen-object “Residual”. Parkeermogelijkhedenonder aan de burcht in het slotpark bijhet zandsteenmuseum. Hier bevindt zichook het object “Bad Bentheim Schwein”.De kunstwegenroute loopt van de parkeerplaats, via de Funkenstiege en An der Diana naar het Kurzentrum enverder in richting Nordhorn. Achter hetvoormalige station Quendorf kunt u overde Isterberg (GFT 2 en 5). In Neerlageaan de Nordbeck-Str. de Vechtetalroutevolgen in richting Enden. Van daar viaHestrup en Brandlecht naar Nordhorn, de Vechtesee.

Voor de terugweg naar Bad Bentheim,raden wij u aan de GFT 5 en 6 langs hetNordhorn-Almelo-Kanaal tot de sluisFrensdorfer Haar te nemen. Vanaf hiervolgt u de GFT G tot Hagelshoek. Vanaf hier de GFT 2 naar Bad Bentheim.

Het beste kunt u de route met de fiets-kaart Grafschafter Fietsentour verkennen.Contact: Grafschaft Bentheim Tourismuse.V., van-Delden-Str. 1-7, bezoekadres:Jahnstraße 14, 49529 Nordhorn, tel. +49 (0) 5921/96 11 96

9

Op deze route maakt u kennis met kunst in samenhang met de openbare

ruimte uit het project “raumsichten”, de uitbreiding van de kunstwegenroute.

Meer informatie biedt het kunstwegen-reisgids.

8

11

9

10

8

5

12

6

7

4

3

! Burg BentheimContact: Touristinformation Bad BentheimSchloßstr. 18,48455 Bad BentheimTel. +49 (0)5922/9833-0, het gehele jaar voorbezichtiging geopendwww.burg-bentheim.de

ResidualInstallatie van Willem de Rooij (1969, Beverwijk) diesinds 2012 in Marstall van Slot Bentheim een schil-derij van de oud Hollandse meester Jacob vanRuisdaal (1628/29-1682) in een zelf ontworpen glas-vitrine (240 x 120 x 120) nieuw tentoonstelt.

Bad Bentheim Schwein2-delig werk van Paul-Etienne Lincoln (1959,Londen) uit 2012. Naar voorbeeld van het bonteBentheimer varken ontwierp de kunstenaar 2levensgrote varkens uit giethars, waarvan er een ineen tuinhuisje op de binnenplaats en een in eensierbouw op het eiland in het slotpark staat. In eenvan de varkens bevindt zich een verrassing.

SandsteinmuseumWetenswaardigheden over de inheemse zandsteenFunkenstiege 5 (Schloßpark)48455 Bad Bentheim, tel. +49 (0)5922/98330(TI Bad Bentheim) of tijdens kantooruren +49 (0)495922/994277www.sandsteinmuseumbadbentheim.de

Smoking ShelterBegaanbaar- en bruikbaar pavillion uit staal van EvaGrubinger (1970, Salzburg) in het Kurpark BadBentheim, 270 x 310 x 310 cm. De kunstenaresspeelt met maatschappelijke conventies en levertmet dit bijzondere rookpavillion een bijdrage aanhet debat rond bescherming van niet-rokers en per-soonlijke vrijheid.

! Isterberg

! Speicher Dobbe EngdenDorfstr. 59, 48465 Engden

anderswohinSculpturengroep uit brons van Tamara Grcic (1964,München), idyllisch gelegen op een heuvel in het bosbij de Vechte. Van buiten ruw gelaten, lijkt het of devaasvormige sculpturen uit de grond groeien. Hunvorm doet denken aan de trechterbekers uit hetNeolithicum. In 2009 werden bij opgravingen in dedirecte omgeving keramiekscherven uit de trechter-bekercultuur ontdekt.

! Beschermd natuurgebied Tillenberge

! Dierentuin NordhornHeseper Weg 140, 48531 Nordhorntel. +49 (0)495921/712000www.tierpark-nordhorn.de

FahrradbahnkreuzModel van Folke Köbberling (1969, Kassel) enMartin Kaltwasser (1965, Münster), 180 x 200 x 30 cm.Het visionaire idee van de kunstenaars, om het con-cept van een autoweg klaverblad over te brengennaar de fiets, kon tot dusver om financiële redenenniet geraliseerd worden. Het model staat bij deReiterbrücke aan de Nordhorner Vechtesee endaarmee op de door de kunstenaars gewenste plekter realisering. .

kunstwegen-routeterugweg

1

2

3

4

6

7

8

9

10

11

5

! Zie tips

Een dromerig dorp, eenhistorisch klooster en wat ooit de meest Amerikaansestad van Duitsland was. Deetappe van Nordhorn naarLage en terug is puuravontuur. De route loopt door een groen en natuurrijklandschap met buitengewonekunstobjecten. OntdekNordhorn, waar de textiel -industrie naar Amerikaansvoorbeeld tot grote bloeikwam. Nordhorn anno nu isstad voor moderne bedrijven.

! StadsgalerieModerne kunst in eenindustrieel monument. In deAlte Weberei zijn werken vanmoderne kunstenaars te zien.

! StadsmuseumNordhornDe in 1928/29 gebouwdespinnerij van de textielfabriekNINO werd in 2010 tot eenkenniscentrum voor deeconomie omgebouwd. Ontdekhier de fascinerendetextielgeschiedenis entextielcultuur van de stadNordhorn in de expositie“Menschen, Mode undMaschinen” op een oppervlaktevan 1.400 m²

! Klooster FrenswegenConcerten, exposities, gebeds-diensten: het in 1394 gestichteklooster Frenswegen was inde 15e eeuw een invloedrijkreligieus centrum. Het is nueen centrum voor eendiversiteit aan manifestaties.

! Watermolen en kerk » LageDe schilderachtig gelegenwatermolen aan de Dinkel,voor het eerst genoemd in1270, laat zien hoe eenzogenoemde onderslagmolener van binnen uitziet.

De kleine witte dorpskerk uitde 17e eeuw herinnert ondermeer aan de Heren van devoormalige Heerlijkheid Lage. Het symboliseert de eeuwen-lange onafhankelijke van deinwoners van Lage

! KunstverenigingGrafschaft Bentheim» NeuenhausIn het historische gebouw,middenin Neuenhaus, laat dekunstvereniging werk zien vangerenommeerde en ookonbekende kunstenaars. Op de binnenplaats is eenkleine beeldentuin.

Nordhorn › Lage3

51 10

10

TIPS

2

11

LingaphoneStaalsculptuur van de Noorse kunstenaar OlavChristopher Jenssen (1954, Sortland-Vesteralen) uit2010, in de directe omgeving van de StädtischenGalerie Nordhorn, 350 x 300 cm, 3,5 t.De sjabloonvormige vorm verschaft veelvoudigeinkijk, uitzicht en doorkijkjes.

! StadsgalerieNino-Allee 11, D-48529 NordhornTel.: +49 (0)5921-971100

Parabolic Triangular Pavilion 1Drijvend platform met glazen paviljoen uit 1995/96van Dan Graham (1942 Urbana Illinois USA).Verticale vlakken van 230 x 200 cm en gebogenvlakken van 471 cm. Op een romantisch trefpunt,een oase van rust, laten stad en land zich zien inspiegelende beelden en reflecties. De bezoekerwaant zich temidden van dit gebeuren.

! Stadsmuseum NordhornNino-Allee 11, D-48529 NordhornTel.: +49 (0)5921-721500

Black GardenEen kunstwerk uit 1994 van Jenny Holzer (1950Gallipolis Ohio USA). Kruisvormige installatie, fascinerende beplanting van 3447 mÇ. Spannendeconfrontatie met de blijvende herinnering aan dezwarte zijden van de mensheid, zoals oorlog, racisme en politieke vervolgingen. Een plektegen het vergeten.

Figuur tegen de oeverObject uit 1988 van Michael Schoenholtz (1937Duisburg). Vijfdelig kunstwerk van Bentheimer zandsteen, ca. 290 x 300 x 200 cm. Een ‘poort’ naar de Vecht, waar de passanten even bij stilstaan.Even stilstaan bij het water dat door tijd en ruimte stroomt.

KruiswegDe veertien staties uit 1979 van Karl Prantl (1923Pöttsching-Oostenrijk). Bentheimer zandsteen inplaten van 140 x 140 x 14 cm met een totale lengte van 3300 cm. Een plaats voor bezinning enmagie: 14 eenvoudige platen, omgeven door 14 stokoude linden. De 14 stadia van Jezus richting het kruis.

! Klooster FrenswegenKlosterstraße 9, D-48527 Nordhorn,Tel.: +49 (0)5921-82330

! Watermolen en kerk » LageEichenallee 3, D-49828 Lage

No Peep HoleFotowand uit 1999 van Marin Kasimir (1957München). Staal, tweezijdig geplotte LKW-doeken,zeil van 6,50 x 60 meter. Ontmoeting tussenverleden en heden in het dorp Lage, vastgelegd ineen bovendimensionale panoramaopname, waarinde kasteelruïne overgaat in moderne nieuwbouw.

Caprimoon ’99Installatie van Tobias Rehberger (1966, Esslingen) uit2000, bestaand uit een betonbank met fluoriserendeverf en een kogellamp in de takken van een eik, ca. 400x 100 cm. Met wat geluk brandt de lamp, die op de dagaf precies de maanstanden op Capri in 1999 herhaalt.Een welhaast onwerkelijke plek om na te denken en tedromen.

! Kunstvereniging Grafschaft Bentheim» Neuenhaus Hauptstraße 37, D-49828 Neuenhaus,Tel.: +49 (0)5941-98019

11

Langs deze route treft u maar liefst 42 kunstwerken aan.

U vindt deze op de routekaart. Zo krijgt u een mooi beeld van

de hedendaagse kunst. De kunstwerken staan beschreven in het

kunstwegen-reisboek.

16

2

3

4

6

7

8

9

12

12

10

11

5

Korte routebeschrijving (ca. 46 km)Start is aan de Städtischen Galerie aan deAlte Weberei. Een korte excursie voertrond de Vechtesee. Langs de Vechte envoorbij Kloster Frenswegen loopt dekunstwegen Vechtetalroute (kwVtr) totaan Lage (ca. 13 km). Voor de terugwegvolgt u de Dorfstraße en de GrafschafterFietsentour (GFT) 16 tot Ootmarsum enverder tot aan het Almelo-Nordhorn-Kanaal. Vanaf hier volgt u de GFT via Slot Singraven tot aan Denekamp. Van Denekamp de GFT 5 volgen tot aan Nordhorn.

(Diegenen, die tot de volgende etappe-start naar de Spöllberg bij Uelsen verder rijden willen, kunnen vanaf Lage over deEichenallee en verder over de GFT G naarNeuenhaus rijden. Vanaf Neuenhaus volgtu de kwVtr tot aan de Spöllberg, ca. 9 km) Het beste kunt u de route met de fiets-kaart Grafschafter Fietsentour verkennen.

Contact: Grafschaft Bentheim Tourismuse.V., van-Delden-Str. 1-7, bezoekadres:Jahnstraße 14, 49529 Nordhorn, tel. +49 (0) 5921/96 11 96

9

! Zie tips

10

8

11

5

12

67

4

3

kunstwegen-Routeterugweg

Ontspannen tussenheidevelden en grafheuvels.De etappe van Spölberg (nabijUelsen) naar Neugnadenfeldgaat door buitengewoonmooie beschermdenatuurgebieden en een veldvan grafplaatsen uit debronstijd. Het is een tocht‘puur natuur’ vol mystiek.Onderweg ziet u kunstwerkendie accentueren aan deomgeving.

Spöllberg › Neugnadenfeld

31

9

1

4

6

12

TIPS

! SpöllbergSchapen en grafheuvels bepalenhet blikveld. Het heidelandschapop de Spöllberg zit vol ge hei -men. Het gebied valt onder denatuurbescherming. Aan de voetvan de berg werd in 1840 eengouden beker uit de oudheidgevonden.

! Brünas HeideDoornenstruiken, jeneverbessen,dorre weides en zanderigeheidevelden; Brunas Heide is eengevarieerd natuurgebied. DeVecht meandert met veelbochten door deze regio.

! Oud landhuisBuddenberg » RingeIn het landhuis serveert hetrestaurantteam een versterken deversnapering om de ont dek -

kings tocht voort te kunnenzetten. Daarnaast is er eenpermanente expositie over hetontstaan en de ontginning vanhet moeras.

! Kerk van de„Herrnhuter“broedergemeenschap Zij vestigden zich hier na deTweede Wereldoorlog

! Russisch kerkhof » NeugnadenfeldPlek van stilte en bezinning. HetRussisch kerkhof, zoals het in devolksmond heet, herinnert aanRussische krijgsgevangenen dietijdens de Tweede Wereldoorlog inhet kamp Alexisdorf om het levenkwamen.

Korte routebeschrijving (ca. 55 km)De start is het stadsgewest Uelsen aan deSpöllberg. Vanaf hier volg je de kunstwe-gen-Vechtetalroute (kwVtrR) door hetbeschermd natuurgebied Brünas Heide,Esche en Hoogstede tot aanNeugnadenfeld (ca. 22 km).

Voor de terugweg raden wij aan, vanNeugnadenfeld komend op deGrafschafter Fietsentour (GFT) G langshet Coevorden- Piccardie-Kanaal tot aanhet kunstwerk “Der drehende Park” te rijden. Hierwisselt u naar de United Countries-Tour(UCT) via Ringe tot in het Vechtetal. Vanaf hier volg je de GFT 13 en 10 terugtot Esche. Daarna weer via de kwVtR tot aan de Spöllberg.

(Diegenen, die tot de volgende etappest-art Emlichheim rijden willen, volgen dekwVtr van Neugnadenfeld langs het kanaal tot Emlichheim (ca. 9 km).

Het beste kunt u de route met de fiets-kaart Grafschafter Fietsentour verkennen.Contact: Grafschaft Bentheim Tourismuse.V., van-Delden-Str. 1-7, bezoekadres:Jahnstraße 14, 49529 Nordhorn, tel. +49 (0) 5921/96 11 96

13

Op deze route omschrijven wij voor u 6 top-kunstwerken. Op het kaartje

zijn de plaatsen weergegeven. Nadere toelichting vindt u in het

kunstwegen-reisboek.

TumulusDe ankerketting van Luciano Fabrio (1936 Turijn). Staal, ca. 240 meter. Fabro, wereldberoemd vanwege deItaliaanse ‘Arte Povera’, zag de Spöllberg als een groot,wegvarend schip. Hij accentueerde dat beeld met dezeimmense ankerketting.

The Hunter’s Cabin and the Biological Field StationProject uit 1999 van Mark Dion, jachthut van ca. 400 x 450 x 250 centimeter en laboratorium voornatuuronderzoek van 470 x 660 x 460 centimeter. Met beide bouwwerken in Brünas Heide schetst Dionhoe onze natuur door én voor mensen wordtgeconstrueerd, inclusief alle consequenties.

De weg door het moerasDe weg van planken uit 1999 van Peter Fischli (1952Zürich) en David Weiss (1946 Zürich). Eikenhout, circa1200 meter. Een weg vol indrukken en opkomendegedachten, aangelegd in een schitterend veenlandschapen tegelijk een permanente waarschuwing voor ‘Das Moor’ uit het jongste verleden

Voormalig turfstekersgebied

Coevorden/PiccardiekanaalGegraven om het noordelijke deel van de Grafschaft, te omsluiten, stilgelegd in de jaren 60.

GetuigenInstallatie van Andreas Kaiser (1967 Fürth). Het project markeert de plaats waar een ontsnapteRussische krijgsgevangene ten tijde van het nationaal-socialisme door een Duitse bewaker werd vermoord.Net als bij het professioneel veiligstellen van sporen, isook deze plaats van het delict afgezet met lint. Hiermeewordt deze historische misdaad uit de vergetelheidgehaald en in het heden gezet.

! Kerk van de HerrnhuterBroedergemeeschapErnst-Julius-Straße 25, D-48924 Ringe

Turf CupolaCameratoren en videokoepel uit het jaar 1999 van Ann-Sofi Sidén (1962 Stockholm). Stalen toren van 28 meter met 16 buitencamera’s, een betonnen koepelvan 6 meter doorsnee met turfplaggen bedekt en 16 monitoren. In de koepel worden de bezoekers via de monitoren geconfronteerd met een 360 graden panoramabeeld van de omgeving – om daarna plotselingzichzelf in beeld te zien. De installatie thematiseert deconnectie tussen de mens en de moderne bewakings-camera’s.

CoordinatenBegaanbare constructie uit schaalelementen metakoestische inbouw, die Franka Hörnschemeyer (1958, Osnabrück) in 2011 in directe omgeving van het” Russische kerkhof” opstelde (25,58 x 17,49 x 3 m).Bij het doorkruisen zijn stemmen van omwonenden van Neugnadenfeld te horen, die op zeer uiteenlopende manier van hun persoonlijke relatie met deze plek vertellen. Geschiedenis, heden en toe-komst vloeien hier op een ontroerende manier samen.

! Russisch Kerkhof » Neugnadenfeld

! Oud Landhuis Buddenberg » RingeEmlichheimer Straße 63, D-48924 RingeTel.: +49 (0)5943-98390

kunstwegenrouteterugrijroute

1

2

3

6

10

8

8

11

2

1

5

7

4

7

6

5

43

2

9

11

9 10

! Zie tips

Grenzelooseontdekkingstocht: De routevan Emlichheim naarGramsbergen leidt door eenidyllisch landschap, waarinallerlei verscholen erven enlandhuizen te zien zijn,evenals hoogwaardigekunstwerken. U volgt de Vechtstroomafwaarts en steektongemerkt de groenelandsgrens over.

Emlichheim › Gramsbergen

! „Heimat“-museumHuis RingerbrüggenSchilderachtig landhuis metpermanente expositie overde historie van de streek.Daarnaast zijn er wisselendeexposities over diverseaspecten van de plaatselijkegeschiedenis.

! Windmolen » LaarPrachtige stellingmolen, in1806 gebouwd op bevel vande graaf van Bentheim. Hierkonden de boeren van Laarhun graan laten malen. Netals toen is de molen nogaltijd beeldbepalend in hetdorp.

! HuisdierenboerderijArendsRefugium voor oude huisdier-rassen. Hier kunt u diersoor-ten zien als het bonteBentheimer zwijn en delakenvelder koeien. U vindtde boerderij in Eschebrüggeaan het Coevorden-Piccardiekanaal..

! Botanischevijvertuin Ada HofmanEen inspiratiebron voortuinliefhebbers: vijftig verschil-lende vijvers in de prachtigetuin van Ada Hofman in Loozen.

! InfocentrumVechtdal » GramsbergenTijdreis naar het water: Het infocentrum Vechtdal in het dorpscentrum vanGramsbergen laat de geschiedenis zien van hetNederlands-Duitse grens -gebied. Daarnaast is er eenfilm te zien over de Vecht vanbron tot monding.

14

TIPS

6

15

2

Korte routebeschrijving (ca. 46km)De start is in Emlichheim. Over de kunstwegen-Vechtetalroute (kwVtR) voert de route door het Vechtedal viaLaar naar Gramsbergen (ca. 22 km)

Voor de terugweg raden wij aan, dekwVtR terug naar de Sluis de Handrijk te rijden, daar naar de GrafschafterFietsenroute (GFT) 25 te wisselen endeze tot Coevorden te volgen. Hierwisselt u naar de GFT 12 en rijdt na een halte bij Haustierhof-Arends terug naar Emlichheim.

Diegenen, die vanaf Emlichheim tot aan devolgende etappestart Hardenberg willenrijden, volgen de kwVtr tot Hardenberg(ca. 10 km).

Het beste kunt u de route met de fiets-kaart Grafschafter Fietsentour verkennen.Contact: Grafschaft Bentheim Tourismuse.V., van-Delden-Str. 1-7, bezoekadres:Jahnstraße 14, 49529 Nordhorn, tel. +49 (0) 5921/96 11 96

15

Langs deze route kunt u uw kennis over kunst testen aan de hand

van dertien kunstwerken. U vindt er zeven aangegeven op de

routekaart. Dan geeft u al een aardige indruk. Meer informatie en

uitleg vindt u in het kunstwegen-reisboek.

Het draaiende parkLabyrint uit 2000 van Olafur Eliasson (1967 Kopenhagen).Draad, Bentheimer zandsteen met een hoogte van 4 meter en 10 meter doorsnee. Kadervormigedraadkooien, gevuld met zandsteen vormen aan de zand-oever een labyrint-vormige constructie, een ‘Strudel vansteen’. Hier versmelt het stromende water met de rustvan het steen.

Boortorens en zogenoemde Ja-knikkers bij Emlichheim.

Van horen zeggen Project uit 2000 van Suchan Kinochita (1969 Tokio) enHasje Boeyen (1946 Oss - +2000 Maastricht), bouwruïnemet diverse inrichtingselementen, zitbank,museumvitrine, ca. 800 x 1200 x 1300 cm. Deze ruïneherinnert aan de mensen die hier ooit woonden en opeen dag verder trokken. Mensen die we alleen kennenvan ‘horen zeggen’.

! „Heimat“-museum Huis RingerbrüggenRathausstraße 6, D-49824 Emlichheim

Chain Reaction Sculptuur uit 1999 van Bonnie Collura (1970 Portjefferson/New York), staal, fiberglas, verf, ca. 170 x 300 x170 cm. Geïnspireerd op de windmolen van Laar maaktede kunstenares een kettingreactie, waarin elementen uit deregionale geschiedenis worden ‘vermalen’ met Europeseculturele historie.

Zonder woordenTwee sculpturen uit 1999 van Ilya en Emilia Kabakov(1933/1945 Dnjepropetrowsk) Edelstaaldraad, beton enomheining, beide 2.30 meter hoog. De Vecht en de grensscheiden het Nederlandse meisje en de Duitse jongen.Alleen de liefde verbindt…

! Windmolen » Laar

! Botanische vijvertuin van Ada HofmanWesteindigerdijk 3, NL-7778 HG LoozenTel.: +31 (0)524-56 24 48

Koekoeksklokgewicht Object uit 1993 van Hans van de Ban (1950Zwanenburg). Wit beton en goudkleur, 750 x 170 cm. Eenbovendimensionaal dennenappel-vormig gewicht van eenkoekoeksklok. Het object is dermate verguld, dat dit ken-merk van Nederlandse gemoedelijkheid bijna een icoonwordt.

! Infocentrum Vechtdal Meiboomplein 4, NL-7783 AT GramsbergenTel.: +31 (0)524-56 16 39

SkylightDe vijf draken uit 1999 van Cai Guo – Qiang (1957Quanzhou). Fiberglas, edelstaal, een opening in de boom-kruinen van ca. 500 cm doorsnee. De blik blijft gevangendoor de vijf fiberglas-draken, die rustig wiegen in de wind.Met dit fijnzinnige werk wil de kunstenaar herinneringenaan de bossen oproepen..

Hello Sailor!Pyloon van staal van Jeroen Doorenweerd (1962,Terneuzen) uit 2011( 4,25 x 5 x 7 m). Naast de bekendeVechtbrug in Gramsbergen, steekt dit begaanbare kunst-werk boven het landschap uit als een grote scheepsmasten biedt een prachtig uitzicht.

! Huisdierenboerderij ArendsZur Grenze 6, D-49824 Laar-EschebrüggeTel.: +49 (0)5947-534

kunstwegenrouteterugweg

1

2

3

4

6

6

7

7

5

9

9

10

103

12

12

13

14

11

11

2

5

12

8

8

13

16

Een mooie tocht door eenveelzijdig landschap metmolens en oude Saksischeboerenerven, idyllischhoogveen, zandverstuivingen,bossen en rivieroevers,pittoreske dorpjes eninspirerende kunstwerken.

! Natuuractiviteiten centrum ‘De Koppel’ » Hardenberg U vindt hier veel informatieover de natuur en hetlandschap in het Vechtdal.Geniet van grootbeeld-video -presentaties, multimedia-programma’s, fiets- enwandel routes, evenals diverseworkshops. Het is spannenden leerzaam voor jong enoud.

! OmmenHet stadje Ommen (1248) iséén van de oudste Sallandsekernen, bekend van de velemolens en de geschiedenis van de platbodem-scheepvaart op de Vecht.

! Tinnen figurenmuseum» OmmenBekijk de indrukwekkende diorama’s met duizendentinnen soldaatjes.Hoogtepunt:een complete opstelling vande Slag bij Waterloo.

! SaharaEen unieke natuurfenomeen in Nederland. De zandverstui -vingen tussen Ommen enBeerze doen denken aanNoord-Afrika. Vandaar de bijnaam Sahara.

! BeerzeDe boerengemeenschapBeerze is al bekend als nederzetting sedert 900. Het is een beschermd dorpsgezicht dat wordtgekenmerkt door deprachtige oude Saksischeboerenerven.

! BeerzepadHet ‘Beerzepad’ is een 11 kilometer lange natuur- en cultuurroute door hetschilder achtige landschap rond Beerze. Beginpunt is debekende camping ‘De BeerzeBulten’, in 2002 door ADACuitgeroepen tot bestecamping in Europa. U vindt de routebeschrijving in eengedetailleerde beschrijving

TIPS

Hardenberg › Ommen 3

82

Korte routebeschrijving (ca. 45 km)U begint en eindigt in Hardenberg en legtongeveer 45 kilometer af. Voor eengemiddelde fietser is dat ongeveer 4 tot 5uur. Via de kunstwegenroute 11/16 komt una ca. 20 kilometer in Ommen. U gaatweer terug richting Beerze waar de wegaansluit op de bekende ANWB-routes. Via de Oldemeijerroute en de Beerze-route (10) komt u in Hardenberg uit.

Voor gedetailleerde gegevens verwijzen wiju naar het kunstwegen-Reisboek en de VVV’s.

PoortlijnModel voor een poortprofiel van Martijn Schoots(1972, NL, 47 x 3,15 m). Van laag poeder voorzienstaal. Het kunstwerk omzoomt de oever van hetVechtpark in Hardenberg.

De L’s Beton, licht, een gelakte zitbank, 1990 van NanHoovers (1931 New York) in de wachtkamer van station Hardenberg. Tussen vorm en functie: De tweezitbanken manifesteren zich als twee grote L’s, die symbool staan voor de oervorm van het zitten en dewinkelhaak voor de architectuur. De zittende bezoekerwordt onderdeel van de installatie.

BeeldengroepMeerdelige beeldengroep uit brons van GerardKoopman (1938) en Frank Bolink (1943, Enschede) uit1999. 2 supergrote koppen, een onderzeeboot, eenvliegtuig en een auto liggen op een geplaveid platformen zijn vrij toegankelijk.

! Natuuractiviteitencentrum “De Koppel” » HardenbergVechtstraat 8, 7772 AX Hardenberg NLTel.: +31 (0)523-273388

Wegvloeien (met of zonder) Tekstbord van Lawrence Weiner (1942 New York). Verf op plastica, 1991, als een spoorovergang-bord aangebracht op de zijmuur van het station inMariënberg. De reizigers stromen voorbij, met of zonder herinnering aan dit bord.

! Beerzepad

! Beerze

! Sahara

! Tinnenfigurenmuseum » OmmenMarkt 1, NL-7731 DB OmmenTel.: +31 (0)529-45 45 00

Vier windsculpturen Sculpturen van Alwie oude Aarninkhof (1953 Hasselo).Bestaande uit ijzer, plexiglas en verf, 450 cm hoog, in1988 opgenomen in de kunstwegen-route. Op speelseen lichte wijze brengen de vier windsculpturen degeordende ernst van de seinen naast het spoor inbeweging. Ze nodigen uit nieuwe wegen in te slaan…

Huis van Reizen Stalen object (340 x 185 x 320 cm) uit 1990 van RienMonshouwer (1947 Rotterdam). Een huis op rails.Mensen reizen tegenwoordig heel ver, maar altijd meteen stukje ‘THUIS’ in de koffer.

kunstwegenrouteterugweg

17

De kunst langs de route

Langs de route vindt u kunstwerken in Ommen, Mariënberg en Hardenberg.

Kijk voor meer informatie op de routekaart.

1

2

3

5

8

6

7

9

11

10

10

4

! Zie tips7

4

6

5

3 2

1

11 10 8

9

18

Schilderachtige stadjes, een typisch Nederlandsrivierlandschap met mooievergezichten, historischelandhuizen en boerenerven,prachtige geveltekens enindrukwekkende kunstwerken,een paradijs voor vogels – datis wat deze route u allemaalte bieden heeft.

! DalfsenU rijdt het vriendelijk ogendestadje binnen over de blauwebogenbrug, met een prachtiguitzicht op kasteel Rechteren.Dalfsen is bekend vanwege defraaie geveltekens (21 intotaal). De omgeving bestaatuit prachtige landgoederen.Een ‘must’ is het bruine caféin het treinstation.

! De VechtLevensader in het Vechtdal vanongeveer 160 kilometer. Dezegrensoverschrijdende rivierontspringt in het Münsterlanden stroomt door of langs tienDuitse en vijf Nederlandsestadjes. De Vecht komtnoordelijk van Zwolle uit inhet Zwarte Water.

! ZwolleLevendige Hanzestad met eenrijk cultuuraanbod, stadsrech-ten sedert 1230 en vanaf1407 lid van hetHanzeverbond. De stad maak-te ver voor de gouden eeuwal in de vijftiende eeuw eeneigen gouden periode vanbloei door. Dat is nog terug tezien in de binnenstad metprachtige historische pandenen grachten en indrukwekken-de vestingwerken. Ook hethedendaagse aanbod is zeerde moeite waard.

! VilsterenDit prachtige bosrijke dorpjehoort bij het landgoedVilsteren, waarvan de geschie-denis tot eind zevende eeuwterugvoert. Vilsteren is eenbeschermd dorpsgezicht. Opvallend is de fraaie koren-

molen. Vergeet niet even neerte strijken in ‘De Klomp’. Al eeuwen geleden stoptenhier de postkoetsen voor een rustmoment.

! Wijthemer plassen Even pauzeren bij één van devele meertjes langs de oevervan de Vecht. U kunt heerlijkrecreëren aan en in het water,omgeven door veel groen.

! HoonhorstHet Vechtdal tussen Zwolleen Ommen ligt diep en ismoerassig. Bewoners kondenzich alleen vestigen op dezandverstuivingen en hogerezandgrond (de horsten). Het dorp Hoonhorst is daareen typerend voorbeeld van.

TIPS

Dalfsen › Zwolle

11

9

8

3

Kurze Streckenbeschreibung(ca. 42km)Start en finish van uw fietstrit is Dalfsen.Het traject is ca. 26 km. De kunstwegen-route LF 16 brengt u naar Zwolle. InZwolle volgt u de ANWB-routeHavezathe-route (6). U fiets totHoonhorst. Vanaf Hoonhorst volgt u dande borden naar Dalfsen. U kunt dezeroute met 16 km uitbreiden als u in

Dalfsen de kunstwegen-route tot Vilsterenvolgt en via de Vilsterseweg/Tolhuiswegterug naar Dalfsen fietst.

Dedetailleerde informatie vindt u in dereisgids “kunstwegen – das Reisebuch”, in de kunstwegen-tourenkaart , en bij alle plaatselijke VVV’s.

! Vilsteren

! Dalfsen

Zwevende kei Sculptuur van Bas Maters (1949-2006, Arnhem),steen, staal 30 t, 6 x 10 m. De monumentalezwerfkei zweeft sierlijk in de lucht, balancerendop een fragment van een geribbelde zuil.

GlassculptuurGlaskunst (1992) van Gerhard Merz (1947Mammendorf) gehard glas en edelstaal, 2-delig,elk 150 x 150 cm. Twee melkglazen schijven, diede gevel van het treinstation in Dalfsen eenbijzonder accent geven. Het is een commentaarop de architectuur en is daardoor zelfarchitectuur geworden.

! Hoonhorst

! Wijthemer plassen

Buiten LangenholteDe kolken, poelen en stille rivierarmen zijn eenparadijs voor talloze vogelsoorten.

Thorbeckegracht Aan de stadskant vindt u nog pakhuizen uit de 17e eeuw

Onze Lieve Vrouwen-basiliek en toren ‘De Peperbus’Ossenmarkt, NL-8011 MR Zwolle

Glazen engelGlassculptuur van Herman Lamers (1954,Bossum), (hoogte 3,5 m). Het bijna onwerkelijklijkende standbeeld van aartsengel Michael, deschutspatroon van de stad Zwolle, houdt stil dewacht op de centraal gelegen Grote Markt.

EnergiesculptuurInstallatie uit 1989 van Jan van Munster (1938Gorinchem), neonbuizen (Zwols blauw) 60 x60cm. Van Munster ziet het station als een batterij,waaruit de stad energie, leven en beweging haalt.Daarom heeft hij naast de stationsklok in degevel een plus en min-teken geplaatst in hetblauw van het stadswapen.

Zonder titel Installatie uit 1991 van Uwe Poth (1946 Kiel)Gevelkleuren en neonbuizen, 3500 x 1200 cm.Vanaf de dakrand van de stationshal ziet u een lijnengevecht van licht en kleur, afgeleid van hetspoorrail-patroon rondom knooppunt Zwolle enalle reisrichtingen.

De onzichtbare vorm Reliëf en lichtinstallatie (1994) van David Kessler(1952 Peru). Wij zien de wereld, die uit kleinedelen is samengesteld, iedere dag anders. Delichtinstallatie en het zandsteenreliëf rondom hetstationsgebouw accentueren dat.

kunstwegentouteterugweg

1

2

3

4

10

11

13

12

5

6

8

9

7

19

Langs deze etappe vindt u zes kunstwerken. U ziet deze aangegeven op de routekaart. De tekst naast de kaart geeft kort uitleg.

10

2

3

1

411 12 13

109

8

7

6

5

! Zie tips

INFORMATIE: u wilt meer weten over ?Op onderstaande adressen bent u van harte welkom.

Konzept & Realisierung: Werbeagentur Markt & Media.

Het kunstwegen-Reisboek biedt u op 500 pagina’s een volledig overzicht van de 180 kilometer lange kunstroute tussen Ohne en Zwolle. U leest allewetenswaardigheden over de geschiedenis, het landschap en de mensen van hetNederlands-Duitse Vechtdal. En wat zijn de verhalen achter de kunstwerken diede omgeving sieren? Het boek beschrijft de intenties van de kunstenaars. In 22 overzichtelijke hoofdstukken en aan de hand van meer dan zeshonderdfoto’s wordt u door het open kunstwegen-museum geleid. Kaarten zorgen dat u zich kunt oriënteren en veel tips maken het verhaal compleet. Prijs: € 18,50

De fietskaart Grafschafter Fietsentour leidt u over ca. 1.000 km bewegwijzerde fietspaden door de Graafschap Bentheim, onderverdeeld in een hoofdroute en 25 dagroutes, kaart met begeleidend schrijven, scheur enweerbestendig, GPS-nauwkeurig, schaal 1:50.000. De Kunstwegen-Vechtetalroute is onderdeel van deze fietskaart en als themaroute met logo ter herkenning aangegeven. Prijs: € 7,95

Het routeboek voor de Vechtdalroute (met kunstwegen) van Darfeld naar Zwolle met een kaart op schaal 1:50.000, routebeschrijving enservicehoofdstuk is verkrijgbaar bij de VVV’s en in de boekhandel. Prijs: € 11,90.

De Kunstwegen-vouwkaart bevat korte beschrijvingen in het Nederlands enDuits bij diverse kunstwerken langs de Vecht in Nederland en Duitsland, alsmedeinformatie over het ruimtelijk-projectgebied, gratis.

De gratis kunstwegen app voor iPhone en Android ondersteunt interactief debeleving van kunst en landschap tijdens de kunstwegen-route. De app bevat digi-taal bewerkte en iets ingekorte beschrijvingen en afbeeldingen van het kunstwe-gen-reisboek voor de gehele route van Nordhorn naar Zwolle (NL) en van Ohnenaar Nordhorn. De inhoud wordt aangevuld met gedetailleerde kaarten van deomgeving. Een satelietfunctie laat de exacte plaats van het kunstwerk zien.Beschrijvingen en afbeeldingen verduidelijken bij de kunstwerken. Ze geven uit-gebreide informatie over de stad en andere achtergronden.

Alle beschreven kaarten en boeken zijn te koop bij Touristinformationen, respec-tievelijk VVV’s in het grensgebied, de boekhandel en bij de stadsgalerie vanNordhorn.

Op ‘kunstwegen’ door het Graafschap BentheimBeleef met dit fietsarrangement bijzonder veel fietsplezier op een buitengewoon fietspad. Wijorganiseren voor u een 5-daagse kunstwegen fietstocht door de Graafschap Bentheim.

Dag 1: Heenreis naar Schüttorf en dagetappe naar Nordhorn (ca. 23-29 km)Dag 2: Dagetappe van Nordhorn naar Emlichheim/Ringe (ca. 47-52 km)Dag 3: Dagetappe van Emlichheim/Ringe naar Uelsen (ca. 45-50 km)Dag 4: Dagetappe van Uelsen naar Schüttorf (ca. 50 km)Dag 5: verblijf in Schüttorf en individueel vertrek

Onze aanbiedingen:- 4 overnachtingen met ontbijt- 1 fietskaart “Grafschafter Fietsentour”- 5 individuele etappe-voorstellen- reis-prijsverzekeringspolis- tegoedbon voor koffie met gebakExtra’s zoals halfpension, koffertransfer, huurfiets zijn bij te boeken.

De prijs voor dit buitengewone arrangement bedraagt v.a. € 199,- p.p.Boeking en informatie bij: Grafschaft Bentheim Tourismus e.V., tel. +49 (0)5921-96 11 96 www.grafschaft-bentheim-tourismus.de

Duitsland:Grafschaft Bentheim Tourismus e.V.Postanschrift: van-Delden-Straße 1-7Besucheradresse: Jahnstraße 14D-48529 NordhornTel. +49 (0)5921 - 96 11 96Fax +49 (0)5921 - 96 11 97E-Mail: tourismus@grafschaft.deInternet: www.grafschaft-bentheim-tourismus.de

kunstwegen EWIVStädtische Galerie NordhornAlte Weberei, Vechteaue 2D-48529 NordhornTel. +49 (0)5921 - 97 11 00Fax +49 (0)5921 - 97 11 05E-Mail: kontakt@kunstwegen.orgInternet: www.kunstwegen.org

Nederland:VVV Vechtdal OverijsselKruisstraat 6NL-7731 CR OmmenTel. +31 (0)529 - 451 638Fax. +31 (0)529 - 451 450E-Mail: info@vechtdaloverijssel.nlInternet: www.vechtdaloverijssel.nl