Kur an Da Yer Almayan Bir Konu Kesinlikle Iman Esasi Olamaz

7/27/2019 Kur an Da Yer Almayan Bir Konu Kesinlikle Iman Esasi Olamaz

1/11

pdfcrowd comopen in browser PRO version Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

Haksz Dergisi - Say: 4/5 - Tem/Aus 91

Rportajlar

Kur'an'da Yer Almayan Bir Konu Kesinlikle man Esas Olamaz

Do. Dr. M. Hayri Krbaolu, Ankara niversitesi ilahiyatFakltesi Hadis Krss'nde retim grevlisidir. Konusuyla ilgilideiik makaleleri ve evirileri neredilmitir. Ayrca

neredilecei ifade edilen Snnet'in gnmz meselelerikarsndaki deeri ve tanm le ilgili nemli almalarbulunmakladr.

- Sayn hocam; sizinle hadis tartmalar ve hadisin fonksiyonu zerinde konumak istiyoruz.ncelikle zerinde durmak istediimiz konu da hadisin deeri. Malumunuz hadisin deerikonusunda getirilen eletiriler var. Bunlar da nemli tartmalara neden oluyor. Bu tartmalaraneden olan eletirel yaklamlarn sebebleri hakknda bize aklamada bulunabilir misiniz?

- Snnet konusunda bir takm olumsuz yaklamlar sz konusu, ilk defa bu tr yaklamlarnsergilenmesinin gerekelerine bakmak lazm. Mesela Ebu Reyye'nin ve onun gibi dnenleringerekeleri u: Snnet adna, hadis adna slam'a giren hurafelere ve islam d fikirler tayanrivayetlere kar olmak. nce unu belirlemek lazm. Acaba elimizde bu kadar yzbinleri bulanrivayetlerin slam'a ters olduunu, Kur'an'n temel ilkelerine ters olduunu syleyebilir miyiz?Mesela kii kendisi iin istediini kardei iin istemedike gerekten iman etmi olmaz birhadistir. Bunu Kur'an llerine vurduumuz takdirde Kur'an'a ters olmadn grrz. nkKur'an'n btn retisi insanlar dierkm olmaya sevketmektedir. Kendini deil, nceliklebakasn dnmek.

Peki hadisin fonksiyonu nedir? Mesela Kur'an'n tamamlanmad bir dnemde bir bedevi geliyor.Rasul'e iman hakknda soruyor. Rasul imdi ona Kur'an'n falanca ayetlerine bakn m demeliydi?Hayr onun ayetlerini aklyordu, Daha geni izahlarda bulunuyordu.

- Hocam dediiniz gibi hadisin fonksiyonu Kur'an' aklamak. rnein bahsettiiniz imankonusunu ele alalm. Kur'an'daki iman esaslar genellikle betir. Allah'a, meleklere,peygamberlere, kitaplara ve ahirete iman. Buhari'de de bir varyantta bunlar sralanyor. Ama birbaka varyantta kadere iman da ekleniyor. Kur'an'a bakyoruz, Kur'an'n hi bir yerinde kadere
http://pdfcrowd.com/customize/http://pdfcrowd.com/html-to-pdf-api/?ref=pdfhttp://pdfcrowd.com/http://pdfcrowd.com/redirect/?url=http%3a%2f%2fwww.haksozhaber.net%2fokul_v2%2farticle_print.php%3fid%3d48&id=ma-120929063808-9b29e62fhttp://pdfcrowd.com/customize/http://pdfcrowd.com/html-to-pdf-api/?ref=pdf


2/11


iman etmekle ilgili bir emir bulamyoruz. imdi hadis, Kur'an'da olmayan bir iman esas getirdi.Buradaki tavrmz ne olacak? Kald ki ilk siyasi ihtilaflar baladktan sonra her grup, hadisi, diergruba kar silah olarak kullanmaya balam.

- Dediklerin doru. imdi klasik hadisilerin hepsinin grlerini kabul etmiyorum. Benim dorugrdm gr, Kur'an ve snnetin uyum halinde olmasn temel art olarak gren grtr.Bunun kayna Hz. Aise'de balayan, atib'de sistemleen bir gr bu. slam toplumlarndafazla yaygnlk kazanmam bir gr. Buna gre zaten biz bir hadisi veya peygamber modeli

dediimiz snneti Kur'an'a uyum halinde olmas artyla kabul etmeyi n art olarak koyuyoruz.

- Yani bu ekilde bir esas kabul ediyoruz.

- Bunlar konulmu zaten. Klasik hadisilerde de var. Fakat iin zc yan u: slamtoplumlarnda bugn, hatta ilim adam dahi olduu sylenen kiiler maalesef kltrmz tamolarak bilmiyor. Bilmeyince de zannediyor ki bir ka kitapta yer alan snnet konusundaki birmetod, bak as btn islam aleminde hakim olan grtr. Halbuki dediim Kur'an'la hadisinuyum halinde olmas art olan gr bir ok alimde var. Hz. Aise'de var. atib'de var. bnKayyim el-Cevziye'de var. Hatta kltrmz daha da aratrlacak olursa daha baka mellifdebunu grmek mmkn. bn Haldun'da var mesela. Ama yle zannediliyor. Mesela biz hadisdersinde okuttuk. Arabistan'da da bulunduk. yle bir balk var: Kanun koymada Snnetmstakil bir delildir. imdi buradaki mstakilden ne anlyoruz? Yani Kur'an'a ramen hkmkoyabilir anlam karmamak lazm. Ama Kur'an'a ramen hkm koyabilir diyen de var. SnnetinKur'an' neshetmesi meselesi bu yzdendir. Fakat bunlar sadece grlerden bir grtr. AmaSnnet Kur'an' neshedemez, diyenler de vardr. Mesela Kur'an, snnet, icma sralamas. HalbukiFazlurrahman bunu Kur'an, snnet, kyas, icma eklinde deitiriyor, icma diyoruz. cmaherkesin kabul ettii bir gr deil. Mesela mam- afi'ye gre sadece sahabenin icma

delildir, dierleri deildir. Ama biz yle bir eitime tabi tutulmuuz ki, herkes sanki bu gresahip. Dolaysyla btn problem bir takm alimlere ait grleri, btn islam alimleriningrym gibi sunmakla. Sanki bunun dnda hi bir gr yokmu gibi. Btn hakikat bundanibaretmi gibi. Bu defa btn tartmalar bunun stne bina ediliyor. Gerekten gelenei iyicebilsek, Kur'an' snnetin teminat olarak gren grn yeni olmadn grrz. Fazlurrahmandiyor ki: Ben ne sylemisem bunun hepsi gelenekle var. Aslnda doru. Ben de yeni bir eyaratryorum, bunun hepsi gelenekte var. Bizim yapmamz gereken u ana kadar nelersylenmi, bunlar iyi tahlil etmek. u anda ayaklarmz bastmz yer kaypak. Bir kere gemitene sylenmi, ne yaplm bunu bilmemiz lazm. Ben yapalm derken mevcut btn kltr
http://pdfcrowd.com/http://pdfcrowd.com/redirect/?url=http%3a%2f%2fwww.haksozhaber.net%2fokul_v2%2farticle_print.php%3fid%3d48&id=ma-120929063808-9b29e62fhttp://pdfcrowd.com/customize/http://pdfcrowd.com/html-to-pdf-api/?ref=pdf


3/11


aratralm demiyorum. Belli bal temel kaynaklar okumak lazm. imdi ben bn Humam'okuyorum. O hadis usulnde, klasik bir hadisi olan bn Hacer'in kitabnda yazdklarndan okadar farkl grler var ki bunun sebebi u: Eitimde kullandmz hadis ve snnet alanndakullandmz eserlerin ou genel bilgiler veriyor. Derinine inmiyor hi bir zaman. Ama derinliineindiimizde o kadar farkl grler ve ihtilaflar kyor ki bu durumda hadis usulnde tek birgr, tek bir anlaytan bahsetmek mmkn deil. Sahabenin adaleti mesela. Biz zannediyoruzki btn hadisiler sahabenin adil olduunu kabul etmiler. Hayr, kabul etmeyenler de var.

- Bunu Ehli Snnet iin de syleyebilir misiniz?

-Tabii, Ehli Snnet iinde de, dnda da var. Bunlar oturulup tartlmal bence. Paneldzenlenmeli, muhalif ve muvafk grten insanlar arlmal. Hakkn ortaya kmasnistiyorsak, tam zt grteki insanlar da armalyz. Ama biz ne yapyoruz. Birbirimiziyiyecekmi gibi davranyoruz. Anlama zeminine gelemiyoruz. Edeb erevesinde tartmalyz.Taraflarn birbirlerini anlayamamasnn bir nedeni de kullandklar slup bence. Birbirlerini tahkiredici ifadelerde bulunuyorlar. O, onu cahillikle suluyor. br onu zndklkla, reformculuklasuluyor. br bunu geri zekallkla suluyor. Bunlarla bir yere varmak mmkn deil. Fikirleri

uymasa bile kardelik hukukuna riayet etmeli. Ehli Kitab'la bile, onlar dmanlk beslemediimddete iyi geinmek sz konusudur. Ama bizim fkh kitaplarmzda ne yazar? Onlara selamvermeyeceksin, onlarla tokalamayacaksn. Hi Kur'an'la alakas olmayan dnceler. Kur'an'ntavr ald kiiler, kafirler, mslmanlara kar mtecavizkar olanlardr. Onlar bulduunuz yerdeldrn dedii kiiler bunlardr. Ama sizinle savamayanlarla, ruhbanlarla vs. arkada olmakta birbeis yoktur. Kafirlere bile gerektiinde iyi davranrken, Mslmanlara bunu nasl yapamam.Yapmam gerekir, ilmi tartmalarda herkes kendi grn din yerine koymu. Anlama zeminiolmuyor. Ben mesela doktora snfmda Ebu Reyye'nin Muhammedi Snnetin Aydnlatlmaskitabn da okuttum. Tek ynl davranmadm. Ona kar yazlm grleri tayan kitaplar da

okuttum. Ebu Reyye'nin hakl olduu yerler var. Ama haksz olduu yerler de var. Hakkaniyetbunu gerektirir. Bu yaplmazsa bir yere varlmas mmkn deildir. Ona kar yazlan cevaplarokuduk. Bir ou cevap niteliinde bile deil. Mesela Muhammed Gazali'nin kitab kt.Hadisilerle Fkhlar Arasnda Snnet. Kitabnda hadisilerin snnet anlayn tenkid ediyor.Fakihlerin anlayn daha olumlu buluyor. Hatta muteber hadis kitaplarndaki bir ok hadisinhadis olamayacan sylyor. Ona kar da reddiyeler yazlm. Onlara da baktk. Bu cevaplarbir iki yerde yeterli oluyor. Ama Gazali'nin yz iddias varsa doksann skut geiyorlar. Demek kikar taraf zayf. O anlalyor. El Mslimun dergisinin dzenledii bir ak oturumda Ezher,


4/11


ulemas Gazaliyi abluka altna alacak tarzda gr bildirmi. Onu gya sktracaklar. Ama dorudrst bir cevap bile veremiyorlar. Oturumun sonunda konuyu allayp pullayp, Buhari veMslim'de hi bir uydurma hadis yoktur hkmne getiriyorlar. Ama Gazali'nin uydurmadr dediihadislere hi bir cevap vermiyorlar. Ki bunlarn hepsi de Ezher ulemas: Rektr, dekan, profesr,koca koca adamlar.

Mslmanlar bir kere ahlakl olmak zorunda. Bu yaplan ilim ahlak deil. Ahlak temel arttr.Mesela Ebu Reyye'de de bu hatay gryoruz. Mesela bir rivayeti kabul etmiyor. Ama o rivayeti

eletirmek iin ondan daha rk olan bir rivayeti gidiyor tarih kitabndan alyor. Oysa rivayetlerkonusunda tutarl olmak lazm.

- Ama Ebu Reyye muhaddislerin rivayet konusunda getirdii usul ve tasnifleri kabul etmiyor ki?

- Ama o zaman tarih kitabnda bir konudaki lehte olan rivayeti alyor da aleyhte olan niinalmyor? O zaman ortaya bir kriter koymas lazm. Zaten onun en zayf yan bu. En isabetliolduu konu ise israiliyat ve mesihiyyat'la ilgili grleridir. Gerekten o grleri salkl. Amaonun dnda isabetli olduu yerler de var, hata ettii yerler de var. Siyak sibak bozduu yerlerde var.

- Hadislerin deeri konusunda en ok tartmaya neden olan konulardan biri de kudsi hadisler.Kutsi hadisler konusunda ne dnyorsunuz?

- Kuds hadislerin vahy-i gayri metluv olduunu syleyen gr grlerden bir grtr. Onundnda bu gr hi nazar itibara almayan grler de var. Hadis usulcleri sanldnn aksinekudsi hadisin haseni de olur, zayf da olur, uydurmas da olur diyorlar. Aslnda bir bakma izahda mmkn deil. Snnet vahiy kaynakldr diyenlere gre izah edilemez. nk o zaman snnetvahiyse, hadis-i kuds de vahiyse aralarnda ne fark var? O da vahiy, bu da vahiy. O zaman

daha byk elikiye dlr.Ama bazlar bunun yle bir izahn yapmlar. Mesela bir rnek vereyim. Biz ne diyoruz. Yahukardeim, Cenab- Hak Kur'an'da namaz emrediyor diyoruz. Bu ifade Kur'an'da yok. Ama buszm doru mu benim? Doru.

Tartlan konular ibadetle ilgili deil. Btn mezhepler mesela namazn rekatlar konusundamttefiktirler. Tartma akaidle ilgili konulardan kyor. Akaidle ilgili konularda ben unurahatlkla syleyebilirim. Bir insan sadece Kur'an'da belirtilen iman esaslaryla yetinse tamamdro. Snnetle, Kur'an'da belirtilmeyen bir iman akidesi oluturulamaz.


5/11


- Mesela Mehdi inanc ?

- Hayr, iman etmemiz zorunlu olan bir konunun Kur'an'da yer almas lazmdr. Kur'an'da yeralmayan bir konu kesinlikle iman esas olamaz. Ama belki gelenekte olabilir. Kyamet haberleriyleilgili baz hadisler. Problem urada: Bazlarnn gr u. Falurrahman da bunu sylyor. Hz.Peygamber'in kesin hatlaryla deil ama, genel birtakm ifadeler kullanmas sz konusu olabilir.Eski eriatlar bozulmu ve yeni peygamberler gelmitir. Vahiy eitiminden gemi bir insanolarak Hz. Peygamber, gelecekte mslmanlarn da vuku bulacak muhtemel dejenerasyonlarlamalul olmasn sezebilir. Mesela diyor ki: Gn gelecek sizden Kur'an okuyacak adamlar kacak.Ama bu onlarn grtlaklarndan aaya gemeyecek. Bunu kestirmek iin gayb bilmek gerekmez.Ama kesin tarih veren veya siyasi olaylara atfta bulunan rivayetlerin uydurma olduunu zatenhadisiler de kabul ediyorlar.

- Bu konuda kutsi hadis veya gayr-i metluv meselesi sorun olarak karmza dikiliyor. Zira bu ikikonu, gaybla ilgili Kur'an d haberlerin meruiyet kaynan oluturma iddiasnda. O zamanyle sorsak: Hz. Peygamber'e Kur'an dnda br vahiy geliyor muydu? Yani vahy-i gayri metluvvaki mi? Kur'an dnda kendisine gaybn haberleri veriliyor muydu?

- Kyamet alametleri, Fiten gibi hadisleri kastediyorsanz, hadisiler tarafndan bu tr hadislerpheyle karlanmtr. Salih Akdemir Bey'in bana aktardna gre rahmetli Tayyib Oki butrden hadislerin bir ounun pheli olduunu sylermi. imdi hadiste baz kyametalametlerinden bahsediliyor. Bunlar zaten Kur'an'da da var. ayet siyasi ve sosyal hadiselerleilgili gayb haberleri varsa bunlar uydurmadr. Efendim, diyor ki "Horasan'dan siyah bayrakllarkacak. Onlar kt m siz onlara tabi olun." Bu hadis kime iaret ediyor. Ebu MslimHorasan'ye. Abbasiler hareketini balatmtr. Bayraklar da siyaht. Emevilerin ki de beyazd.Bunun Ebu Mslim Horasan taraftarlar tarafndan uydurulduu gayet ak ve net grlyor.

Zaten bunu hadisiler uydurma olarak kabul etmiler. O halde bizim yapacamz udur:1-Yaayan snneti bir tarafa brakacak olursak bize kadar gelen rivayetler, snnet veya hadis,bunlar bugn iin zaten mteradif kabul ediliyor. Bunlarn iinde Hz. Peygamber modelini bizeaktaran malzeme hi yoktur diyebilir miyiz? Diyemeyiz.

2- O halde mevcut kitaplardaki hadislerden gerek Rasul modelini nasl karabiliriz? Bunutartabiliriz. Bu metodu da nemli olan bir metod dahilinde, bu metodun nasl olacantartabilmemiz. Bunu Kur'an'dan kartmamz gerekmez mi? Onu gelin tartalm. Sen de ki;


6/11


Kur'an. O desin ki; akl. Ama gelin tartalm. zaten Fazlurrahman'da byle bir metod dahilinde,elimizdeki hadis malzemesinden peygamberin Snnetini ortaya koyabiliriz diyor. Bu malzemelerinbir ounu ayklayalayabiliriz. Bunun iin bir metod gelitirebiliriz. Elimizdeki rivayetlerden Kur'anesas alnarak bir model karabiliriz. Snnet delil olur mu, olmaz m tartmasndan ziyade bugngerek snnet nelerdir, bunu ortaya koymak iin bir metod gelitirmeliyiz? Tabii ki bu metodunbirinci maddesi snnetin Kur'an'la uyum ierisinde olmas. Onun dnda tarihi olaylarlaelimemesi, bilimsel verilerle tezat arzetmemesi. Baz hadisiler yle nemli artlar ileri srm

ki. Mesela hadiste sokak slubu gibi ifadeler varsa veya ifadesi dkse bu hadis kabul edilmez.Bunu nasl bileceiz. ok mkemmel Arapa bileceksin, Arap edebiyatnn zevkine dahivaracaksn ki, peygamber bunu syleyebilir mi, syleyemez mi bileceksin. Hadisiler, hadislerinbirounu slubundan tanyorlar. Mesela buna gre u hadisi deerlendirin. "Faizin en kkiinin Kabe yolunda annesiyle zina etmesi gibidir." Allah akna Rasulullah byle bir hadis dermi?

- Dinin bylesi nemli bir konusunda, bu rivayetin, Rasulullah bu sz syleyebilir mi veyasyleyemez mi eklinde bir lyle deerlendirilmesi, biraz anlamsz olmuyor mu?

- Ama mecbur. Biraz pozitivist dnyorsunuz. Mesela doktor. Senin yzne bakarakhastalnn nevisini bilebilir. Nasl bilir. Yllarn verdii tecrbeyle. Bir tamircinin otomobilinmotoruna bir bakta arza yerini kefetmesi gibi. Bu tecrbedir. imdi hadiste de mrn okonuya veren biri, byle bir hadisle karlatnda onu hemen bilir. Onun iin bazlar diyor ki,hadis sahihse, onun zerinde bir nur olur; eer uydurma ise zerinde karanlk olur, kasvet olurve insann iinde bir sknt olur. Bunlar sbjektif gibi grnyor ama bunlar herhangi bir kimsedeiller ki. Bu konuya mrn vermi insanlar. Bu konunun sarraflar. Sarraf daha dolar eline alralmaz diyor ki bu sahte. Sen bir saat baksan anlayamazsn.

- Peki bu sarraflar hangi lye gre davranacaklar. Mesela ia'dan m olacaklar, Ehl-iSnnet'ten mi... ?

- Farketmez. nemli olan bu sarrafl, yani bu beceriyi, bu melekeyi kazanmak iin ne yapmaklazm; nasl bir eitim takip etmek, nasl bir metod izlemek lazm geldiidir. Bence bunlarnzerinde tartmak gerekir. nce hedefleri, ana hatlar belirlemek lazm. Sonra bunu naslyapacamz tartmak lazm. Tartrken de farkl metodlar izleyebilirsiniz. Mutlaka tek birmetodun olmas da art deil.

Ama bir ok noktada bir mutabakata da gidilecektir. Mesela hadislerin tarihi olaylarla da


7/11


mutabakat iinde olmas gereklidir. Mslim'de yle hadisler var ki, bunlar tarihi olaylarla elitiiiin, bunlar hadisiler reddediyor. Aslnda bunlar bilinmiyor. Hadisiler de kendi kendilerinigerekten eletirmilerdir. Bize bugn snnet, hadis konusunda bilgi veren kitaplar son eldenyazlan eserlerdir. Sathidir. Ve tarihte vuku bulan gelimelerin hepsini aksettirmez. Mellifininkendi tercihini aksettirir.

Mesela Ibn Hacer hadis konusunda bir kitap yazmsa bu, bn Hacer'in tercih ettii grleristikametinde yazlmtr. O kitapta yazlanlarn aksine gr ileri sren bir ok hadisi vardr.

- Hocam. Bu hadis deerlendirilmeleri arasnda ok daha nemli yer tutan konu bildiiniz gibiPeygamber'in fonksiyonudur. Bu konudaki grlerinizi biraz daha aar msnz?

- Hz. Peygamberin snneti devre d braklrsa bu en bata eitim asndan mahsurludur.Eitimcilerin hepsi, en etkili eitim metodlarndan birinin rnekleme metodu olduunu kabuletmilerdir. Baz eyleri insanlara peygamberler araclyla izah etmek gerekiyor. Bak peygamberyle yapt. O ekilde yap denilir. Peygamberi rnek almas tavsiye ediliyor. Mesela evdeocuklar babay rnek alrlar. Kendini rnek alnmasn istersin. Senin hareketlerini takip ediyor.Zaten Kur'an da buna iaret ediyor. Rasulde sizin iin gzel bir rnek vardr. Bir rneklik nasl

olacak. Elbette Kur'an'n uygulanmas yaanmas, yorumlanmas, anlalmas gibi konulardaolacak. Zaten Hz. Aie'nin O'nun ahlak Kur'an'd demesi onun ahlakn Kur'an'la snrlamas Hz,Peygamber'in hayatnn gidiatnn Kur'an kaynakl olduunu gsterir. Baka bir kaynak szkonusu deil. Ama baka bir kaynak da var. Nasl var? Tabii bu ahkam konusunda deil. Meselabir takm kssalar anlatyor. Bundan slami bir ders kartlmasdr ama olan. Kssalar insanlarneitilmesinde nemli bir metoddur. Hatta Kur'an bol bol kssalara mracaat ediyor. Bu kssalarngereklii olmayabilir. Alimler tartyor. Mesela Subhi Salih, Adem'in cennetten inmesi kssasnnsembolik bir anlatm olduunu gerekte byle bir olay olmadn sylyor. Hatta Hamidullah

hocann da Kur'an'da zikredilen kssalarn mutlaka tarihte olmas gerekmedii kanaatinde olduusyleniyor. nemli olan vuku bulup bulmad deil ondan karlacak ahlaki ders. Bu da islam'namacna hizmet ettii srece kssalar anlatlabilir. Cahiliyye toplumunda bu kssalar yaygnolduu iin Rasul (s) bazen bavurmu olabilir. nemli olan sonutur.

Demek ki nemli olan Kur'an'n hedefleri ve amalardr. Bu amalar gerekletirmede Hz.Peygamber kssalar vesile klp onlar amac dorultusunda kullanmtr. nemli olan Kur'andncesini esas alan bir toplum oluturmaktr.

- Ahkam hadislerini deerlendirme konusunda ki grlerinizi de alabilir miyiz ?


8/11


- Ahkamla ilgili hadislerde problem kyor. Zaten ahkam hadislerinin iine gelenini almak, iinegelmeyeni almamak senin bilecein i. Bizim alimlerde yle yapm. Mesela Hanefiler,metodlarna uygun olmad iin bazen hadisleri almamlar. brleri de alm. Bugn kitaplardakiher hadisi alacaksn diye bir ey yok. Buhari'de o kadar ok hadis var ki Hanefiler hi birinialmam. Niye o Buhari'ye gre sahih, imam Azam Ebu Hanife'ye gre sahih deildir. Buhrriyette olduuna gre kimse kimseyi bu hadisi alacaksn diye zorlayamaz. Buhari iin bilediyemez. Orda da bir serbestlik var. O zaman bize den nedir? Yaplacak aratrmalarla, islam'a

uygun olmayan hadisleri tashih etmek ve temizlemek gerekir. Ben bugn biliyorum ki en byksknt hadislerden kaynaklanyor. Bu una benziyor: slam alimleri bu rivayetleri asrlar boyukalburdan geirmi. Ama bu rivayetler kalburdan gemi, elekten gememi. Elek daha incedir.imdi bize den onlar elekten geirmektir. Ayklama faaliyeti yaklak 12-13 asr devam etmi.Fakat son asrlarda dncenin gerilemesi, donuklamasndan dolay nasl fkhta it ihad hareketidurmusa, tefsirde orijinalite kalmamsa, hadiste de artk i bitmi demiler. Mesela bn Haldunda bile bu var. bn Haldun diyor ki: Rical konusunda her ey sylenmitir. Artk bundan sonrahi kimsenin sz sylemeye hakk yoktur. Mukaddime'de bu var. Ama gerek byle deildir.Meseleleri yeniden ele almak lazm. Yeni bir hadis usul gerekir. Benim de ilk planda

gerekletirmeyi hedeflediim i budur.

Bugn klasik metodun ve o ekilde bilinen ama aslnda hakikatin sadece bir paras olan bumetodun yeterli olmadn gryoruz. O zaman hem gemi kltrden yararlanarak, hem dekendimizden bir eyler katarak yeni bir metod gelitirmeliyiz. Ve ikinci hamlede mevcut gvenilirkitaplarda yer alan bir takm islam'a aykr rivayetler varsa, bunlar tasfiye etmek, slam'auyanlar da kitlelere intikal ettirmek gereklidir.

- Bu noktada konuya kitle asndan bakacak olursak, sizce toplumun ncelikli problemleri nedir?

- Bugn kitlelerin problemleri fkhi hadisler, ahkam hadisleri deildir. Kitlelerde zaten din imankalmam. Toplumda Tevhid inanc var m? Hatta ibadetlerdeki hale bakn. Adetler u andaayet leri gemi durumda. Farz namaznda t itiz olmayanlar, ibadetlerini teravih veya cumanamazlarna indirgemiler. Mesela bu bir Bid'attr. Yaplan ok ilgin anketler var. Adam ikiiiyor, zekat veriyor, iki iiyor, cumaya gidiyor. Niye? nk adamn din anlay bu. Lakinbunlar ikiden kurtulmak istiyor ama alkolizmden kurtarmak iin mslmanlarn atklar merkezlervar m? Bir ok insan ikiyi brakmaya hazr. Ama ona destek olacak insanlar lazm. Bat'da kilisebu tarz merkezler aarak insanlar ekiyor. Biz de bu tarz merkezler kurabilsek, dini telkine ok


9/11

df d mi b PRO i Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

ak olan bu insanlar ekebiliriz. O sarhoun iinde bir derdi vardr. O derdi paylatnz anda oinsan kendinize ekebilirsiniz. Mesela Afrika'da fakirlii istismar ederek Hristiyanl yaymayaalyorlar. Bir baka yerde misyonerlerin kurduu hastahaneler, ayn fonksiyonu gryor. Bizimbugn esas yapmamz gereken i bu. Onun dnda bir kere Tevhid anlay, kulluk, ibadetanlay ak, net bir ekilde ortaya konmam. Helal haram kavramlar aklanmam. Din kavramnedir? Ortada bir ey yok. Temel kavramlar bir kere yerinden oynam. Bence bu noktalar dahahayati neme haiz. Bugn snneti kabul etmek veya etmemek mi? Hayat akp gidiyor. Braknsnneti, adam din snrndan km. Adamlarn ahiretleri tehlikede. Bugn hi bir slam lkesindeyaanan toplumsal hayatn kesinlikle islam'la alakas yok. Bir btn olarak gayri Islami unsurlardaha ok.

Bence meseleleri nem srasna gre sralamalyz. Ve ona gre davranmalyz. Garaudy'ninkitaplarn okuduysanz, grrsnz ki bugn gezegenin derdini dert edinmek sz konusudur,insanln gelecei ne olacak. Garaudy bunlar dnyor. Meseleleri bu boyutta ele almamzlazm. Her yerde ar bir ahlaki tefessh var, smrgecilik var. Hastalk var. Fakirlik var. Adilolmayan gelir dalm var. Ve bunlarn ou da slam lkelerinin problemleri. Dolaysiyle islam'ndaha evrensel meselelerine el atmak lazm. Bu evrensel meseleleri zmek iin, bence Kur'an

bile yeter. Ama snnetin fonksiyonunu tartmak, mslmanlar iin ve slam'n uygulanmas iintabiiki bir zarurettir, inanlar, hedefler Kur'an'da zaten izilmitir. Ama bunu uygulamak iinmslmanlar ilave ve aklayc bilgilere muhtatr.

imdi benim grm m daha fazla kabul grr, yoksa bu Peygamber'in grdr desem midaha fazla kabul grr? Peygamber'in toplumda ncelikli yeri vardr. Rasulullah Usvet'lHasene'dir. Ona benzemeye alyoruz. Ama bu hangi snrlarda olacak.

- inde yaadmz toplumun yukarda zikrettiiniz cahili tavrlarna, sahip olduu Snnetanlaynn da bir etkisi yok mudur?

- Bugn toplumdaki snnet anlay yanl. Zaten bunu dzeltmek iin kendini grevlendirilmisayanlardan birisiyim. Her vesile ile bunun yanl olduunu nasl anlamamz gerektiinivurguluyorum. Bu grlerimi yaygnlatrmaya azami gayret gsteriyorum. Tabii bu da yeterlideil. Bir ey uyguland mddete deerlidir. Mesela Kur'an rafta duruyor. Uygulanmadsrece ben onu ne yapaym?

Dinin kaynaklar konusunu belirlememiz gerekir. Yine de bu konuda mevcutlarn en iyisiHanefiler'dir. Hanefiler akaid konusunda mtevatir olma artn kouyor. Mtevatir tanmn


10/11

df di b PRO i Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

ortaya koymular. Bize den gemilerin koyduu prensiplerle bu hadislerin uyuup uymadnincelemektir. Benim kanaatime gre bir ok hadis uymuyor. Niye? Kendileri diyor ki, mtevatirhadiste ravilerin cerh ve tadili olmaz. Cerh ve tadil ahad haberde olur. Bugn ise hadiskitaplarnda mtevatir olduu sylenen hadislerin hepsinde bir isnad vardr. Bu mtevatir deildirNe olur? Ya mehur olur ya mstefiz olur. Mtevatir hangisi? Yaayan snnetlerdir. Yaayansnnet bu anlamda mtevatirin karldr Bunlar izah etmek lazmdr Mesela akaid kilabn dadiyor ki bu hadis mtevatirdir, inkar edilirse yle olur, byle olur. Yahu kardeim ncemtevatir ne? Tanmda anlaalm. Bu tanma bunlar uyuyor mu? Bunu izah edeceksin. Eergerekten karndakinin akl varsa bu uymuyor diyecek. nemli olan kitleleri kazanmaktr.Soutmak uzaklatrmak deil. Bu konuda seeceimiz metodu iyi belirlememiz lazm.

Hakikatlar anlatmann bir yolu ve bir ls vardr, ilalarn dozunu iyi ayarlamak lazm. Hani ilmisiyaset hikayesi misali gibi. Neyi, nasl sylemek lazm. imdi o kadar gzel fikirleri vardradamn. Fakat bunlar gzel bir slupla ifade edemedii iin, hakikat dahi olsa o fikiri kabulgrmyor. almalarmzda gelenee yer vermek lazmdr. Mesela desem ki, Buhar'nin en sahihhadisleri kapsad hkm, keyfi ve zorba bir hkmdr. En az onun kadar sahih hadisler vardrdesem, beni tefe koyarlar. Ama bunu gelenein ba tac ettii bir Ibn Hmam Fethu'l Kadr'nde

veya Tavziu'l Efkar'da sylyor dediim zaman ne olur. Bu sefer akan sular durur. Onun byledediini aktardm zaman elini kolunu balarsn adamn. Bunlardan yararlanmamz gerekir.

Yine atib. atibi'nin grlerini atib deil de bir bakas anlatsayd byk bir tepkiylekarlard. Ama atib deyince adam bir ey diyemiyor. Hakikaten byk bir islam alimi. Bunuihmal etmeyelim. Metodumuzu belirledikten sonra gelenekte bizim sylediklerimizi destekleyicimahiyette syleyenler varsa bunu kullanmak lazm ki, kar taraf da tatmin olsun Yoksa imdikn krsye, konferans verin sizi kimse dinlemez. Ama halkn sevgisini kazanm birisi krsiyeksn, tamamen ters eyleri bile halka kabul ettirebilir. Demek ki dikkat etmemiz gereken ok

nemli hususlar vardr. Bunun da temelinde Kur'an'i prensipler olmaldr Tatl slup, gzel tavrgereklidir. Bakyorum snnetin aleyhinde yazlanlar da, savunanlar da sert ve krc bir slupkullanyorlar. Tekfir edici, dalaletle sulayc ifadeler kullanlnca hi kimse birbirindenetkilenmiyor. Bu, ilmi ortaya koyan faydal tartma tr deildir. Bu yaklamla bir milim bileilerlenemez.

- Hocam, tekrar grmek dileiyle teekkrlerimizi sunuyoruz.

Hayri Krbaolu


11/11

Documents

Kur an Da Yer Almayan Bir Konu Kesinlikle Iman Esasi Olamaz