1 Sayfa -

Abdulcelil CANDAN 1

Yrd.Do.Dr., Yznc Yl niversitesi lahiyat Meslek Yksek Okulu retim yesi

ubat 21, 2011

Giri .......................................................................................................................................... 1

Bidatin Anlam Alan ............................................................................................................. 2

Bidat, lgatte iki anlama gelmektedir: ................................................................................ 2

Kurn ve Snnette Bidat Szc ...................................................................................... 3

Bidat eitleri ........................................................................................................................ 6

Bidat-i zafiye ......................................................................................................................... 8

Bidat-i izafiye rnekleri: ........................................................................................................ 8

Maslahat-i Mrsele ve Bidat ................................................................................................ 9

Maslahat- Mrsele ile Bidat Fark ..................................................................................... 9

Bidatleri tanma ve ortaya koyma yntem ve kaidelerinden bazlar: .............................. 9

Giri

Bidat, tm din, ekol, mezhep ve cemaatlerin iddetle kar koyduklar nemli bir kavramdr. Mslman kamuoyu, u hareket bidattir, u deildir; u hurafedir, u deildir; u batl inantr, hayr deildir. tartmalaryla alkalanmaktadr. Biat adna helaller haram, haramlar helal klnmakta, garip ve

1 http://www.kuranihayat.com/content/kuran-ve-s%C3%BCnnet-perspektifinden-bidat-kavram%C4%B1n%C4%B1n-analizi-celil-candan

2 Sayfa - komik sahneler sergilenmektedir. Sz gelimi bidatle mcadele nam altnda masalarda yemek yemeyi, mikrofonlarda konumaya, teknolojiden yararlanmay bidat sayanlara rastlanmaktadr. Muhammed Osmanolu unu der: Gnmzde yemek iin sandalyeler zerinde oturularak masalarda yemek yemek; hem yayg zerine koyarak yemek snnetini hem de ayr ayr tabaklarda yenilerek toplu hlde bir kaptan yemek snnetini kaldran bir bidattir. Keza namazlardan sonra musafaha niyetiyle ellerini uzatanlar -bidat adna- bozarak,ek elini, bidat ileyemem, diyenlere rastlanmaktadr. Oysa;

a) Musafaha iin belli bir zaman yoktur.

b) Mslman kardeinin kalbini krmak bidat saylmyor da musafaha etmek mi bidat saylyor?

Bu ve benzer nedenlerle bidatin tehis edilip detayl bir ekilde tahlil edilmesi, bidatle snnetin birbirinden ayrlmas ve ilerinin doldurulmas gerekmektedir. Bu makalemizde Bidat Ve Batl nanlar Ansiklopedisi balkl almamzdan yararlanarak Kuran ve Snnette bidatin ne anlama geldiini tahlil edeceiz.

Bidatin Anlam Alan

Bidat kavram, ilk kaynaklarda fazlaca yer almamtr. Sz konusu eserlerde bidatiler hakknda Ehl-i bidat; yani bidatiler karlnda bazen Sahibul-bida, Ehll-ehva, Mbtedia, Ehld-dalale gibi tabirler de kullanlmtr. Bu kavramlar, inan ve davranlarn, peygamberce tebli edilen ilahi buyruklara dayanmakszn sadece beeri gr ve arzulara gre oluturanlar anlamna gelirler. Bu terkipler ilk olarak mam Malike atfedilen baz rivayetlerde kullanlmtr. Bu rivayetlerde Ehll-Ehv tabiri ile Mutezilenin ve dier baz slami frkalara mensup kelamclarn kast edildii grlmektedir. Bidatiler iin Ehll-Ehv ifadesi kullanlm ve bir ksm tabiinin konuya ilikin grleri nakledilmitir.

A. Lgat Anlam

Bidat, lgatte iki anlama gelmektedir:

a. Bidat, daha nce bir benzeri bulunmakszn ortaya karlm ey demektir. O gkleri ve yeri benzeri olmakszn yaratandr. (Bakara, 2/117). yette geen bedi szc, herhangi bir kk ve benzeri bulunmadan bir eyi ortaya karan anlamndadr.

3 Sayfa - b. Bidat, yorgunluk ve bitkinlik anlamndadr. Nitekim, Ebdeattir-rahilet,

ifadesi yorgunluk ve bitkinlikten dolay deve kt, anlamna gelir.

B. Istlah Anlam

Bidat iin yaplan yzlerce tariften bazs yledir:

Bidat, Sahabe ve Tabiun dneminde dinde olmad hlde sonradan kan dindeki yeniliktir.

Bidat, akide ve amelde Hz. Peygamberin syledii ya da uygulad snnete muhalif bir ey ortaya koymaktr.

Bidat, eriata aykr den ilave ya da noksanlardr.

tibye gre bidat, er gibi grlen, Allaha daha fazla ibadet edilecei dnlen, sonradan ortaya km yoldur. Tarifte bidat iin yol ifadesinin kullanlmas, zerinde yrnmesi ve takip edilmesinden dolaydr. Dinde ifadesi de bidat din adna uydurulduundan kullanlmdr. er gibi grlen ifadesi riin izni olmad ve eriatta belirtilmemi olduu hlde ortaya konulduundan kullanlmtr.

Muhammed el-Accc el-Hatibin tarifi yledir: Bidat, Hz. Peygamber ve ashap tarafndan ortaya konulmad hlde onlardan sonraki dnemlerde din ve dinin korunmasn istedii alanlarda insanlarn ortaya attklar sz ve davranlardr.

bn Receb el-Hanbeli, bidati dine ilave edilen ve herhangi bir salam delile dayanmayan yenilikler olarak tarif eder.

bn Hacer Askalan ise, bidat, Kitap ve snnette dayana olmad hlde dine sokulan yeniliklerdir, der.

Dinimizde olmayan bir eyi ihdas edenin ortaya koyduu ey reddedilir. Hadisinde ifade edildii gibi, bir eye bidat diye bilmek iin onun;

a. nan veya ibadet konusunda olmas gerekir. Muamele, yerleim, giyim, ticaret, inaat, onarm, mimari vs. konularda bidat olmaz.

b. Din naslardan ya da ana konulardan birine muhalif olan bir ey olmas gerekir.

Kurn ve Snnette Bidat Szc

A. Kurnda

4 Sayfa - Bidat kelimesinin tretildii bede fiili trevi Kurnda deiik yerde

gemektedir:

1. O, gkleri ve yeri rneksiz yaratandr. (Bakara,1/117).

2. O, gkleri ve yeri rneksiz yaratandr. (Enm, 6/101). Bedi szc iki yette de benzersiz yaratc, bir misali olmakszn yaratan, yoktan var eden anlamnda kullanlmtr.

3. De ki: Ben peygamberlerin ilki deilim. (Ahkf, 46/9) yetinde geen biden szc de bedee fiilinin trevlerindendir. Yani, ben ilk peygamber deilim, benden nce de peygamberler gnderilmitir. yette Hz. Peygamberin gnderilmi ilk peygamber olmad ilenmitir. Grld gibi bedea fiilinden tretilen bu kelimeler bidat anlamnda kullanlmam, nceki dnemlerde olmayp sonradan ortaya kan hususlar iin kullanlmtr.

B. Snnette

Snnette bidat szc bazen sarih olarak; yani bidat formuyla bazen de muhdes ifadesinde olduu gibi baka ifadelerle kullanlmtr. Snnette bidat, menfi anlamda kullanlmtr. mmetim iinde sizin ve babalarnzn duymad bidatler treten yalanc deccaller ortaya kacaktr. lerin en kts muhdest; yani sonradan ortaya kanlardr. Hadislerde ihdas ve muhdes kelimeleri de bidat anlamnda kullanlmtr

nan ve ibadetlerde Hz. Peygamber ve ashabnn uygulamalar esas alnr. Hz.Peygamber bunu, Ben ve arkadalarmn zerinde bulunduu yol diye tarif etmitir mmetim iinde yalanc deccaller treyecektir. Siz ve babalarnzn duymad birtakm bidat tr sylemlerle ortaya kacaklardr. Onlardan saknn, sizi fitneye drmesinler. - Benden nce gelen her peygamber yapmalar iin hayrdan, saknmalar iin de erden haber vermitir. hadisi bu gerei dillendirmektedir. Ebu Zer, Hz. Peygamberin uan her ku hakknda kendilerini bilgilendirdiini ifade eder. Siz dnya ilerinizi daha iyi bilirsiniz. hadisi, tecrbe ve teknie dayal konularda insanlara geni imknlar vermitir. Hz. Peygamber, bidat ve fitne zamannda dine sarlmann glne dikkat ekerek, yle dnemlerde snnete sarlanlara elli sahabinin ecrinin verileceini haber vermitir.

Hz. Peygamber, ev plan ve projesinin nasl yaplacan deil, ancak evlerde nasl mutlu olunacan, silahn nasl yaplacan deil, onun niin ve ne maksatla kullanlacan retmitir. Hz. Peygamberin yapt, en faziletli ve en gzel olandr; onunla yetinmek gerekir. Onun emrine muhalefet edenler fitneye duar olmaktan kurtulamazlar.

5 Sayfa - slam ulemas her vesileyle bidatlere kar kmay nermi, onlar yermi ve

snnete ittibay zendirmilerdir. mam afi de, ster hayatmda ister de vefatmdan sonra snnete muhalif olduu anlalan her gr ve eylemden beriyim. diye vasiyette bulunmutur. Ekya ve soyguncularn slahyla itigal eden bidati bir grup bn Teymiyyenin yanna gelir ve yle derler: Ey mam, insanlar tvbe etmeye davet ediyoruz.

Onlar hangi gnahlardan vazgeirmeye alyorsunuz?

Ekyalk, soygunculuk vs.

nceki hlleri imdiki hllerinden daha ehvendi; nceleri fask idiler, yaptklarnn haram ve gnah olduunun bilincinde idiler. Allahn rahmetinden mitlerini kesmemilerdi; tvbe etme arzular vard. Ne yazk ki, tvbe ettirmekle onlar sapk ve mrikler kldnz, dinden kardnz. Hazr hlleriyle Allahn rzasnn hilafna hareket ediyorlar; Allahn sevdiinden nefret ediyorlar, Allahn nefret ettiinden honut oluyorlar.

bn Teymiyye, insanlar akidev bidatlere davet etmenin ekyalk ve soygunculuktan daha kt ve daha zararl olduunu ifade etmitir. eytann iddetli diren gstermesinden olacaktr ki ekyalar, yol kesenler, alkolik ve kumarbazlar, uyuturucu tacir ve tketicileri, sigara tiryakilerinin tvbe etmesi bidatilerden daha kolay olmaktadr.

mam Rabbn, snnette varit olmad iin niyetin dil ile telaffuz edilmesine kar km ve niyetin dil ile deil, kalp ile getirilmesini nermitir.

Said b. Mseyyeb birini sabah namazndan sonra rk ve secdelerini fazla yapt iki rekt namaz klarken grr. Onu yaptndan alkoymaya alr. Adam: Ey Said, beni namazdan da m alkoyuyorsun? Allah Tel namazdan dolay beni cezalandracak m? deyince Said b. Mseyyeb: Hayr, namazdan dolay deil, snnete uymadn iin seni cezalandracaktr. dedi.

Snnete riayet edilerek yaplacak az ve snrl bir ibadet, bidatle yllarca yaplan ibadetlerden daha hayrldr. Bidatle yaplan ibadet vebaldir. Fakir kalmak, sahte paraya sahip olmaktan ok yararl ve emniyetlidir.

Dmana kar hazrlkl ve mteyakkz olmak, onlarn silahyla cevap vermek snnet kapsamndadr. Dmana malup olmak ve onlara el avu amak, komplo ve desiseleri karsnda bocalamak, onlarn gerisinde bulunmak, onlara malup olmak ise bidattir.

6 Sayfa - Banda bulunduu irketi batran bir yneticinin,Peygamberin zengin

olmay istememesi arzusuna gre hareket ettim hezeyann snnet addetmek mmkn m?

Her Yeniliin Bidat Olmay

Her yenilik bidat deildir. Sz gelii Resul-i Ekremin yaad blge itibariyle giydii elbise dnda giyinmek bidat deildir. Resul-i Ekrem, atk takmad; telefon, gzlk kullanmad; kak ve atalla yemek yemedi; gemiye, trene, otomobile, bisiklete, uaa binmedi diye bunlara haram veya bidat denilmez. Bir nasla elimeyen her yenilikten istifade edilir, zendirilir. Hz. Peygamberin risaleti tm insanlk iin yepyeni bir olaydr.

Bu nedenle, genel bir hayra vesile olan, herhangi bir nasla elimeyen her eylem ve yenilik bidat deildir; bilakis tavsiye edilen hayrl r ama kapsamndadr, desteklenmesi ve tavsiye edilmesi gerekir. Kitap, neriyat, matbaa ve teknolojiden yararlanma bidat kapsam dndadr. nk Kurn muarzlarna deiik yntemlere cevap vermi, phelerini izale etmitir. Snnet de ayn yntemi uygulamtr. Medrese, kervansaray, ocuk yuvalar, a evleri, okul, hastane, niversite, fabrika, kpr inas da bidat deil, bilakis Kurn ve snnetin tevik ettii hayrda yarma kapsamndadr.

Bidat eitleri

Bidatler de gnahlar gibi verdikleri zarar, yaptklar tahribat ynnden byk bidat, kk bidat, inanta bidat, amelde bidat eklinde tasnif edilir. rnein grip de kanser de hastalktr; her ikisi hastalk paydasnda birlemektedir. Ancak verdikleri zarar ve yaptklar etki ynyle ayn deillerdir.

1- slama verdikleri zarar bakmndan bidat

a) Bidat-i sur; hafif bidat: Herhangi bir nasla elimeyen bidat eididir. Kandil gecelerinde, mnferid olarak ibadet etmek buna misaldir.

b) Bidat-i kbr: slam akidesiyle elien inan ve ibadetlerdir. nsann maymundan tredii inanc bu trden bir bidattir.

2- nan ve amel asndan bidat

a) tikad (inanca sokulan) bidatler.

b) Amel bidatler.

7 Sayfa - nan bidatleri, amel bidatlerden daha vahim ve daha sakncaldr; zira

inan bidati sahibini kfre gtrebilir.

nan bidatleri rnekleri:

Cennet ve cehennemi rumuzlar olarak alglamak. Baz filozoflarn savunduu gibi, cehennemin mutsuz ve skntl hayattan ibaret olduunu sylemek inan bidatidir.

Kyameti ruhun bir bedenden dierine intikali biiminde alglamak, nbvvetin devam ettiini, dinlerin birliini sylemek bu tr bidatlerdendir.

Bir taa dahi iyi zan besleyen ondan istifade eder, anlay akideyle ilgili bidattir. Bu inancn putperestler tarafndan uydurulduu sylenmitir.

Kaderi inkr etmek, Allahn sfatlarn reddetmek, Mrciede olduu gibi iman dilin ikrarndan bilmek, yatrlardan yardm istemek.

3-Amel asndan bidat

a) Bir fiili terkten kaynaklanan bidatler,

b) Bir fiili ilemekten kaynaklanan bidatler. Takva ve Allahn rzasn elde etmek gayesiyle mubah olan yiyecek-iecekten yz evirmek, evlenmemek amel bidat rneklerindendir.

4- Sonu itibariyle bidat

a) Kfre gtren bidatler, b)Fska gtren bidatler.

5- Asl itibariyle bidat.

a) Bidat-i hakikiye. b) Bidat-i izafiye.

6- Nispet itibariyle bidat.

a) Mutezile kkenli bidtler.

b) Haric kkenli bidatler.

c) Btin kkenli bidatler.

d) Felsefe kkenli bidatler.

e) Tasavvuf bidatler.

f) Mezheb bidatler.

Bidat, genelde menfi anlamda kullanlr. Baz limler, btn bidatler ktdr derken, bazlar da bidatleri er hkmlerin be ksm arasnda sayar.

8 Sayfa - Sz gelii zz b. Abdusselam, bidati eri ahkma paralel olarak be ksmda inceler. Vacip, mendup, mbah, mekruh ve haram bidatler.

Bu tasnifin rneklendirilmesi:

1- Vacip bidat: Arapa gramerinin oluturulmas gibi.

2- Haram bidat: Batniye, Harici ve Mcessimenin grleri

3- Mekruh bidat: Camilerin tezyinat.

4- Mbah bidat: Namazdan sonra musafaha.

5- Mendub bidat: Kakla yemek yemek.

Bu tasnif eletiriye aktr. Zira birinci madde ile ortaya konulan vacip bidat olarak rneklendirilen Arapa gramer Hz. Peygamber ve ashabnn yabanc olduklar bir ilim deildi. bn Abidin, slam muarzlarn ilzam edecek deliller ile cevap vermeyi vacip bidat olarak deerlendirir. Muarzlara delil serdetmek bidat deildir. Zira Kurn ve snnet bu tr delillerle doludur. Bu neden ile muarzlar ilzm edecek delil serdetmek bidat deildir

Bidat-i zafiye

zafiye, ekleme anlamna gelen izafe szcnden tretilmitir. Sz gelii niyet merudur; ancak dil ile niyet getirmek izafe edilince bidat-i izafiye hlini alr; bir ynyle meru, dier ynyle de gayrimeru hkmn alr.

Bidat-i izafiye rnekleri:

Namazlardan nce veya sonra nafile klmak snnettir, onlar cemaatle klmak ise bidattir.

Taziye snnettir; l akrabalarn zahmete ve masrafa sokmak ise bidattir.

Cuma gn Kehf Sresini okumak snnettir, onu camide yksek sesle okumak bidattir.

aban aynda oru tutmak snnettir; onu aban aynn on beinci gnne tahsis etmek bidattir.

Hz.Peygambere salt ve selam okumak Kurnn emirleri arasndadr. Muhakkak ki, Allah ve melekleri Peygambere hep salt ve selam getirirler. Ey iman edenler, ona teslimiyetle salt ve selam getirin.(Ahzab, 33/56). Ancak ezandan nce ya da sonra yksek sesle salavt okumak onun ezandan bir cz olarak alglanmasna vesile olduundan bidat-i izafiye cmlesindendir.

9 Sayfa - Maslahat-i Mrsele ve Bidat

Maslahat- mrsele, slamn amalarna uygun olan ve hakknda geerli veya ilga edilmi delil bulunmayan maslahatlardr. Maslahatlar gsteren delil bulunursa kyas mulne girip ilga edildiine dair bir delil bulunursa slam fkhna aykr olur. htiya hlinde baz vergilerin konulmas, karaborsaclarn elinde bulunan mallarn gerekli fiyat zerinden satmaya icbar edilmeleri, bidati, fitne ve fesat karanlarn srgn edilmeleri maslahat- mrsele rneklerindendir.

Maslahat- Mrsele ile Bidat Fark

1- Maslahat- mrsele Asr- Saadetten sonra grlmeye baland. Bidat nadir de olsa Asr- Saadette grld.

2- Maslahat- mrsele mkellefin zerinden zorluu, ar yk kaldrmay hedefler. Bidat ise mkellefin sorumluluunu ve ykn artrr, ibadetleri zorlatrr ve slam yaanmaz hle getirir.

3- Bidatler inan ve ibadette gerekleir. Maslahat- mrsele ise muamelatta olur.

4- Maslahat- mrsele ile slah hedeflenirken, bidatte asl hedef ifsattr.

5- Bidatte Hz. Peygamberin uygulamasna muhalefet vardr. Maslahat- mrselede ise insanlarn yarar gz nnde bulundurulur. Ktlk, sava, kuraklk dnemlerinde ihtiyac karlayacak miktarda vergi yklemek maslahat- mrseledir.

Bidatleri tanma ve ortaya koyma yntem ve kaidelerinden bazlar:

yi niyet haram helal klmaz. Cahiliye dneminde mrikler ibadet kastyla plak olarak Kbeyi tavaf eder, slk alar ve alklarla tempo tutarlard. Kurn bu hareketleri tasvip etmedi.Kbenin huzurunda namazlar ise slk alp el rpmaktan baka bir ey deildi... (Enfal, 8/35). Kurn bu ifadesiyle ibadetin geerli olabilmesi iin iyi niyetin yeterli olmadna dikkat ekmitir. Keza, ibadet ve Allaha yaklama kastyla elenmek, raks etmek, bedene eziyet etmek, nimetlerden yararlanmamak da makbul grlmemitir.

yi niyet isyan ibadet, gnah da sevap yapmaz. Allah ne kula yarlan, ne salma braklan ne erkek-dii ikizler douran, ne de on defa dourmas yznden yk vurulamayan hayvanlarn (adanmasn) meru klmad. Fakat kfreden kimseler, Allah adna yalan syleyerek Ona iftira ediyorlar. oklarnn da akl ermez. (Mide, 5/103). yette getii gibi Behire, Saibe mriklerin Allah

10 Sayfa - rzasn elde etmek maksadyla taut ve putlarna adadklar kurbanlard. Ancak Allah Tel yaptklarnn irk olduunu beyan etti. slama yeni giren bir grup sahabi, mriklerin bir aaca silahlarn asp etrafnda dndklerini grnce Hz. Peygamberden aynsn talep ettiler. Bunun zerine. Hz. Peygamber yle buyurdu: Siz srailoullarnn Ey Musa, bunlarn birok ilahlar olduu gibi, sen de bize ilah yap, eklindeki taleplerinin aynsnda bulundunuz. Bu talepte bulunan sahabiler slama yeni girdiklerinden kfre dmediler.

nan ve ibadette gayrimslimlere benzemek, kendileriyle zdelemi adetleri yapmak bidattir. Nevruz, Noel kutlamak, ha ve znnar takmak bu hkmdedir. slam ncesi cahiliye dnemine ait adet ve gelenekler de ayn hkme tabidir.

badeti gerektirecek art ve gerekeler mevcut olduu hlde Hz. Peygamberin terk ettii ibadetleri klmak bidattir. Hz. Peygamber aylar yaad hlde onlara tahsis ettii bir ibadet retmemitir. Bu nedenle aylara has klnan ibadetler bidattir. ehadetten nce klnan iki rekt namaz klmak iin artlar olumadndan Hz.Peygamber tarafndan klnmad. Ancak art (ehadet anlam) gerekletiinden ashab tarafndan klnm ve mmet tarafndan kabul grmtr.

Tm bidatler zarar ve hkm bakmndan eit deildir. Kfre gtren bidatler olduu gibi, fska sebebiyet veren bidatler de vardr. Bidat ehli de; iledii bidati yayan ile yaymayanlar, ona davet edenler ile etmeyenler eklinde tasnif edilebilir.

Bilerek bidat ileyenlerle bilmeden ileyenler vebal cihetiyle eit deildir. Bidatiler iledikleri bidatlerin vahamet ve zararna gre hkm alrlar.

Snnet ile belirlenmi ibadetlerin miktarn artrmak, bidattir. Mesela gecenin tamamn ibadet ile geirmek, ibadet gayesiyle uyumamak, yata terk etmek, abdest ya da gusl alrken suda israfa kamak, abdest azalarn amak bidattir.

Yasaklar din adna yaplmyorsa bidat saylmaz. Mesela bir kimsenin helal olan bir eyi kendisine yasaklamas bidat deildir; ancak bu yasaklamay dindarlk vesilesi saymas bidattir. Bidati bu manada anlayanlar u delilleri ne srmlerdir. Kim bizim iimizde ondan olmayan bir eyi ihdas ederse o reddedilmitir. Hadisin metninde geen bizim bu iimizde ifadesinden murat din ve eriattir. Bunlar dier grubun dayand hadisleri de kendi grleri ile badaacak ekilde yoruma tabi tutmulardr. Her iki tarifi tahlil edersek

11 Sayfa - grld gibi bidat kavramndaki yenilik daha ok olumsuz manada anlalmtr.

badetlerde asl olan mendir; yani ibadetler keif, keramet, itihatla deil, nasla sabit olur. Adetlerde ise asl olan ibahedir. Adet, gelenek ve yenilikler nasla elimezse merudurlar, reddedilmezler. Adetler insanlarn bilgi ve becerilerinden ortaya karlar. Vahiyle akmadklar mddete onlardan yararlanma cihetine gidilir. Teknoloji, sanat, fen ile ilgili gelimeler bu kapsamdadr.

Her bidat gnahtr; ancak her gnah bidat deildir.

Hz. Peygamberin yapmad her ey bidat deildir. Sz gelii, Hz. Peygamber but etini severdi; ancak bu deti, mesela Gerdan ya da srt yemek bidattir. anlamna gelmez.

Kak, atal vs. kullanmay snnet ya da bidatle ilintilendirmek bidatle mcadelede arlktr. Bunlar, teknolojik imknlardan kaynaklanan durumlardr. Yemek konusunda herkesin Hz. Peygamberin sevdii yemei yeme zorunluluu yoktur; yemek tercihi itah ve bnyeden kaynaklanmaktadr. Bal, Kurnn tavsiye ettii ifal ve en nemli besindir; (bk.Nahl, 16/69) Ancak birinin bnyesi onu kaldrmyorsa, onun iin, Kurna muhalefet etti denilemez. Hz. Peygamberin kabak sevmesi de ayndr. Birisinin itah kabak yemeyi kaldrmyorsa, Snneti terk etti, kar geldi, bidat iledi denilmez.

Netice; bidat kelimesinin trevlerinden hareketle u neticeye varlabilir:

a) Bidat irkinlii ifade eder. Bidat sonradan kan yenilik anlamna geldiinden istenmeyen ve yeni kan ho-gzel olmayan anlamlarna gelir.

b) Dine ilave yapmak; yani zam yapmak yerildii gibi, dinde iskonto yapmak da yerilmitir.

c) Yaygn olan ve bidat olarak alglanan yeniliklerin ou mecaz ve dilsel anlamyla bidattir. eri anlamyla bidat deildir.

d) Bidat yerildiinde gzel olarak alglanmaz.

Gzel bidat, yani Bidatl-Hasene olarak alglanan hususlar er anlam ile bidat deil, yenilik ve r amak anlamndadr. Delilsiz ve ilimsiz olarak Allah adna konumak ve hkm vermek de bidatin tanm kapsamndadr. Bir ticaret, din ticareti, Allahn sahih dinini piyasadaki sahte din ile deitirme ameliyesi anlamn tamaktadr. Bidat, aldatmadr, sahteyi sunup gerei bertaraf etmek ve gizlemektir, ste zehir katmaktr, yeni bir din ortaya koymaktr. Snnette bidat, slama muhalif inan ve hareketlerdir. Hukuku dlayan her yenilik, her giriim bir bidattir. Kadna ynelik iddet ve tahkir bidattir. Kadna

12 Sayfa - okuma ve yazmay yasaklayan, onu toplumdan tecrit eden anlay bidattir. Dnya nimet ve ziynetlerinden yararlanmay yasaklayan eilimler bidattir.

Abdlcelil CANDAN

sayi-16-kavramlar-2010-16

Ve'l Hamd li'llahi Rabbi'l Alemin Sbhanek Allahmme ve bihamdike ve ehed en la ilahe illa ente vahdeke la erike leke ve Estafiruke ve etb ileyk.

Allahmme Salli al Seyyidin ve l lihi ve sahbihi ve brik ve sellim..

Ve hiru Davn Enil- Hamd Lillhi Rabbil lemin.

Derleme Ebu Abdulmmin Tekin. bin Muharrem. el-Kayseri E-Mail tekin_mihci@hotmail.com

BELGIQUE

Giri Bidatin Anlam Alan Bidat, lgatte iki anlama gelmektedir: Kurn ve Snnette Bidat Szc Bidat eitleri Bidat-i zafiye Bidat-i izafiye rnekleri: Maslahat-i Mrsele ve Bidat Maslahat- Mrsele ile Bidat Fark Bidatleri tanma ve ortaya koyma yntem ve kaidelerinden bazlar: