Landbou - elsenburg.com · sbd dbv wrbg sfs vhb su tb ptmhb vr gbbp etb btw ovg ovgb vpk vd wkr wkp wkdl wklnf wesgro wvd wvp wg wieta who pjb werk teen vergoeding buite die staatsdiens

Jaarverslag 2014/15Departement van Landbou

Landbou

1Wes-Kaapse Regering | Departement van Landbou | Jaarverslag 2014/15

Jaarverslag vir die Boekjaar 2014/15Begrotingspos 11: Departement van Landbou

Provinsie Wes-Kaap

Inhoud:

Deel E

Deel D

Deel C

Deel B

Deel A3

191

147

133

43

Finansiële Inligting

Menslikehulpbronbestuur

Bestuur

Prestasie-inligting

Algemene Inligting

Jaarverslag vir die Boekjaar 2014/15Begrotingspos 11: Departement van LandbouProvinsie Wes-Kaap

2 Wes-Kaapse Regering | Departement van Landbou | Jaarverslag 2014/15

NotAS


Provinsie Wes-Kaap


Deel A:

4

5

10

12

14

Algemene Inligting

Lys van afkortings/akronieme

Woordelys

Voorwoord deur die Minister

Verslag van die Rekenpligtige Beampte

Verklaring van Verantwoordelikheid en Bevestiging van die Akkuraatheid van die Jaarverslag

Strategiese Oorsig

Wetgewende en ander mandate

Organisasiestruktuur

Entiteite wat aan die Minister/LUR verslag doen

36

37

38

41

42



1. DEPARTEMENT VAN LANDBOU: ALGEMENE INLIGTING

NAAM: Wes-Kaapse Departement van Landbou

FISIESE ADRES: Muldersvleiweg Elsenburg 7607

POSADRES: Privaat Sak X1 Elsenburg 7607

TELEFOONNOMMER: +27 21 808 5111

FAKSNOMMER: +27 21 808 5000

E-POSADRES: [email protected]

WEBTUISTE: www.elsenburg.com


Provinsie Wes-Kaap


2. LYS VAN AFKORTINGS/AKRONIEME

AGF LED JFS AGOAAGRISEB AGRISETA OGSAAPS DGT VG VIGS GLBSLSBE RB LBAP PPGLLVOLJJPP LNRIVGGSAATKVVVGVSA BRS BGSEB BVLBN BRICS BRVPBSE BSV3BLBM (BRUSELLOSE) OALOPCADIS CASIDRA

OLSP WBLH BLWKGOB SEVCFPPARHOKKIT GK VVWREKBEG COQA RVB KTKP

ALtERnAtIEWE GEWASSE-FOnDSLAnDBOU-EKOnOMIEDIEnStE JAARLIKSE FInAnSIëLE StAtEWEt OP GROEI En GELEEnthEDE VIR AFRIKA SWARt EKOnOMIESE BEMAGtIGInG VIR LAnDBOU SEKtORALE OnDERWyS- En OPLEIDInGSOWERhEID VIR LAnDBOU OUDItEUR-GEnERAAL VAn SUID-AFRIKAAFRIKA-PERDESIEKtE DIEREGESOnDhEIDStEGnIKUS VOëLGRIEPVERWORWE IMMUnItEItSGEBREKSInDROOM GEïntEGREERDE LAnDBOUBEStUURStELSELLAnDBOUSAKEBELEGGInGSEEnhEIDREKEnPLIGtIGE BEAMPtE LAnDBOUBELEIDSAKSIEPLAnPROGRAM VIR PROFESSIOnELE GEnOtE In LAnDBOU LAnDBOUVEnnOOtSKAP VIR DIE OntWIKKELInG VAn LAnDELIKE JEUG JAARLIKSE PREStASIEPLAnLAnDBOUnAVORSInGSRAADInISIAtIEF VIR VERSnELDE GEDEELDE GROEI VAn SUID-AFRIKA AFRIKAAnSE tAAL- En KULtUURVEREnIGInGVEREnIGInG VAn VEE- En GEWASSEVEREnIGInGS VAn SUID-AFRIKABASIESE REKEnInGKUnDIGE StELSELBREEDGEBASEERDE SWARt EKOnOMIESE BEMAGtIGInGBURO VIR VOEDSEL- En LAnDBOUBELEIDnAVORSInGBRASILIë RUSLAnD InDIë ChInA SUID-AFRIKABERGRIVIER-VERBEtERInGSPLAnBEES- SPOnGIFORME EnKEFALOPAtIE BIOSEKURItEIt VLAK 3BEWARInGSLAnDBOU BESMEtLIKE MISGEBOORtEOMVAttEnDE AFRIKA-LAnDBOU-OntWIKKELInGSPROGRAMKAAPSE DIERESIEKtE-InLIGtInGStELSELKAAPSE AGEntSKAP VIR VOLhOUBARE GEïntEGREERDE OntWIKKELInG In LAnDELIKE GEBIEDEOMVAttEnDE LAnDBOU-StEUnPROGRAMWEt OP DIE BEWARInG VAn LAnDBOUhULPBROnnE BEWARInGSLAnDBOU WES-KAAPGEMEEnSKAPSOntWIKKELInGSBEAMPtESEntRUM VIR E-VERnUWInGCEntRE DE FORMAtIOn PROFFESSIOnELLE Et DE PROMOtIOn AGRICOLERAAD VIR hOëR OnDERWySKOMItEE VIR KORPORAtIEWE InLIGtInGStEGnOLOGIE GEDRAGSKODEVERGOEDInG VAn WERKnEMERS GEREKEnARISEERDE BEGROtInGSMEDE-InnOVASIE VIR GEhALtE In AFRIKA-VOEDSELKEttInG RAAD VAn BELAnGhEBBERS KOMItEE VIR DIE tOEWySInG VAn KOMMODItEItSPROJEKtE



VPIOLOP OLOSSKDD: ORM DLBV ADG DOS DOSOB WKDEOTDEP DPBD DGDKIT DKGL DKGH DLWVI DPTK DSA DLOG DHNDVOW DVD ELOI IRSA OPEM VEO GIPGI WGW OIA E-POS ROB OED PUOW ORMKORB PVVFEH EU VLOVN IVLBN TLLE SAVN VOO OOL PWO BBP

VERBRUIKERSPRySInDEKSOMVAttEnDE LAnDELIKE OntWIKKELInGSPROGRAM OMVAttEnDE LAnDELIKE OntWIKKELInGStRAtEGIE SEntRUM VIR KORPORAtIEWE DIEnStEDIREKtEUR: OnDERnEMInGSRISIKOBEStUURDEPARtEMEnt VAn LAnDBOU, BOSBOU En VISSERyE ADJUnKDIREKtEUR-GEnERAALDEPARtEMEnt VAn OMGEWInGSAKEDEPARtEMEnt VAn OMGEWInGSAKE En OntWIKKELInGSBEPLAnnInG WES-KAAPSE DEPARtEMEnt VAn EKOnOMIESE OntWIKKELInG En tOERISME DEPARtEMEntELE EVALUASIEPLAnDEPARtEMEntELE PROJEKtE VIR BILLIKE DEEL DIREKtEUR-GEnERAALDEPARtEMEntELE KOMItEE VIR InLIGtInGStEGnOLOGIE DIStRIKSKOMItEE VIR GROnD En LAnDBOUDIStRIKSKOMItEE VIR GROnDhERVORMInG DEPARtEMEnt VAn LAnDBOU WEt OP DIE VERDELInG VAn InKOMStEDEPARtEMEntELE PROJEKtOEWySInGSKOMItEEDEPARtEMEnt VIR StAAtSDIEnS En ADMInIStRASIE DEPARtEMEnt VAn LAnDELIKE OntWIKKELInG En GROnDhERVORMInGDEPARtEMEnt VAn hAnDEL En nyWERhEIDDEPARtEMEnt VAn VERVOER En OPEnBARE WERKE DIGItALE VEELDOELIGE DISKEtELSEnBURG-LAnDBOU-OPLEIDInGSInStItUUt InGEnIEURSRAAD VAn SUID-AFRIKA OnDERStEUnInGSPAKKEt VIR EKOnOMIESE MEDEDInGEnDhEID VEnnOOtSKAP VIR EKOnOMIESE OntWIKKELInGGELyKE InDIEnSnEMInGPLAn VIR GELyKE InDIEnSnEMInG WERKnEMERSGESOnDhEID En -WELStAnD OMGEWInGSIMPAKASSESSERInGELEKtROnIESE POSRAAMWERK VIR OMGEWInGSBEStUUR OOREEnKOMS OOR EKOnOMIESE DEELnAMEPROGRAM VIR UItGEBREIDE OPEnBARE WERKE OnDERnEMInGSRISIKOBEStUURKOMItEE VIR OnDERnEMInGSRISIKOBEStUURPROGRAM VIR VOORLIGtInGSVERnUWInG FASILItEERDER VIR EtIESE hAnDELEUROPESE UnIEVOEDSEL-En-LAnDBOU-ORGAnISASIE VAn DIE VEREnIGDE nASIESInStItUUt VIR VOEDSEL-En-LAnDBOU-BELEIDSnAVORSInGtOEKOMS VAn LAnDBOU En DIE LAnDELIKE EKOnOMIE StIGtInG VIR ALKOhOLVERWAntE nAVORSInGVERDERE OnDERWyS En OPLEIDInGOnDERStEUnInG En OntWIKKELInG VIR LAnDBOUERS PLAASWERKEROntWIKKELInGBRUtO BInnELAnDSE PRODUK


Provinsie Wes-Kaap


GAWBOBR GIS GVSA HAHAS SOMK HOO KGHO MIV HVD MH BOB IKT GOPGVSSSA GGOP OVINBAP TRRK ISO IT KZNGLHP LIBS LLBS LOGIS GHLO GHAT LTAS BPK WOGBMLFISA PVMV MOD LURKMLUR MINTEK BVPMISS MVO MVV AIBP MTBR MTSR NTKBNAGS NOP NSV

GEOGRAFIESE AAnDUIDERSWEt OP DIE BEStUUR VAn OnROEREnDE BAtES VAn DIE REGERInG GEOGRAFIESE InLIGtInGStELSELGRASVELDVEREnIGInG VAn SUID-AFRIKA hEKtAARhIGIënE-ASSESSERInGStELSELStRAtEGIE VIR DIE OntWIKKELInG VAn MEnSEKAPItAAL hOëR OnDERWyS En OPLEIDInG KOMItEE VIR GEhALtE In hOëR OnDERWyS MEnSLIKE IMMUnItEItSGEBREKVIRUShOOF VAn DEPARtEMEnt MEnSLIKE hULPBROnnEBEStUURSPLAn VIR OnROEREnDE BAtESInLIGtInG- En KOMMUnIKASIEtEGnOLOGIE GEïntEGREERDE OntWIKKELInGSPLAnGEïntEGREERDE VOEDSELSEKURItEItStRAtEGIE VIR SUID-AFRIKA GEïntEGREERDE GROEI-En-OntWIKKELInGSPLAnOnAFhAnKLIKE VLEISInSPEKtEURnyWERhEIDSBELEID-AKSIEPLAn tUSSEnREGERInGSREëLInGSKOMItEE IntERnASIOnALE StAnDAARDE-ORGAnISASIE InLIGtInGStEGnOLOGIEKWAZULU-nAtALGROnD- En LAnDELIKE hERVORMInGSPROGRAM LABORAtORIUM-InLIGtInG-BEStUURStELSELLEERDER- En LEERBEStUURStELSEL StAAtSVERKRyGInGStELSELGROnDhERVERDELInG VIR LAnDBOU-OntWIKKELInG GROnDhERVORMInGSADVIEStOOnBAnKLAnGtERMyn-AAnPASSInG-SCEnARIO’S BEPERKWEtSOntWERP OP GROnDBEStUURMIKRO-LAnDBOU-FInAnSIERInGSInStItUUt VAn SUID-AFRIKA PROGRAM VIR DIE VERStERKInG VAn MEDEDInGEnDE VERVAARDIGInG MILLEnnIUM-OntWIKKELInGSDOELWItLID VAn DIE UItVOEREnDE RAADKOMItEE VAn MInIStER En LEDE VAn DIE UItVOEREnDE RAAD MInIStERIëLE tEGnIESE KOMItEEBEStUURSVERBEtERInGSPLAn MInIMUM-InLIGtInGSEKURItEItStAnDAARD MEMORAnDUM VAn OOREEnKOMS MEMORAnDUM VAn VERStAnDhOUDInGASSESSERInGSInStRUMEnt VIR BEStUURSPREStASIEMEDIUMtERMyn-BEStEDInGSRAAMWERK MEDIUMtERMyn- StRAtEGIESE RAAMWERK nASIOnALE tEEnKORRUPSIE-BLItSLyn nASIOnALE ABAttOIR-GRADERInGSKEMA nASIOnALE OntWIKKELInGSPLAn 2030nEWCAStLESIEKtE-VERIFIKASIE



NUBNEPAD NRONGP NIP NBGV NMMU NUMSW NKR NNF NFTW OBP OEIS BGV BKR BSB PDGS WBTI WBAG PBJP LBS PKR WFBOLG

VBIPRBS PUB PERSAL WOFB PFDPILIR PKGVO PGVS WBVV

PNS KBRS PSDPSD PSGD RRBS EDMS. MMGN & O PHO LOK EVL RSG NTOD

nASIOnALE UItVOEREnDE BEAMPtEnUWE VEnnOOtSKAP VIR AFRIKA-OntWIKKELInG nIEREGERInGSORGAnISASIEnASIOnALE GROEIPLAnnASIOnALE InFRAStRUKtUURPLAnnASIOnALE BEhEERKOMItEE OP GROnDVERKRyGInG nELSOn MAnDELA MEtROPOLItAAnSE UnIVERSItEIt nASIOnALE UItKOMSMAAtSKAPPy SOnDER WInSBEJAGnASIOnALE KWALIFIKASIERAAMWERK nASIOnALE nAVORSInGSFOnDSnASIOnALE FORUM VIR tEGnOLOGIE En WEtEnSKAP OnDERStEPOORt- BIOLOGIESE PRODUKtEORGAnISASIE VIR EKOnOMIESE OntWIKKELInG En SAMEWERKInG BEROEPSGESOnDhEID En -VEILIGhEIDBEROEPSKWALIFIKASIERAAMWERKBEROEPSPESIFIEKE BEDELInG PRIMêRE DIEREGESOnDhEIDSORG WEt OP DIE BEVORDERInG VAn tOEGAnG tOt InLIGtInG WEt OP DIE BEVORDERInG VAn ADMInIStRAtIEWE GEREGtIGhEIDPREMIER SE BEVORDERInG VAn DIE JEUG-PROJEK LOPEnDE BEtAALStELSELPOLIMERASE-KEttInGREAKSIE WEt OP DIE FASILItERInG VAn DIE BEWARInG En OntWIKKELInG VAn LAnDBOU-GROnDVOORhEEn BEnADEELDE InDIVIDUPROVInSIALE RAMPBEStUURSEntRUMPROVInSIALE UItVOEREnDE BEAMPtEPERSOnEELSALARISStELSELWEt OP OPEnBARE FInAnSIëLE BEStUUR (WEt 1 VAn 1999) PROVInSIALE FOREnSIESE DIEnStEBELEID OOR OnGESKIKthEIDSVERLOF En AFtREDE WEEnS SWAK GESOnDhEID PROVInSIALE KOMItEE VIR GROnDVERKRyGInG En OORWEGInG PROAKtIEWE GROnDVERKRyGInGStRAtEGIE WEt OP DIE BELEIDSRAAMWERK VIR VOORKEURVERKRyGInG, 2000 (WEt 5 VAn 2000) PROtEïEnnAVORSInGStIGtInG KOöRDInEREnDE BEDInGInGSRAAD VIR DIE StAAtSDIEnS PROVInSIALE StRAtEGIESE DOELStELLInGPROVInSIALE StRAtEGIESE DOELWIt PROVInSIALE SEntRUM VIR GEDEELDE DIEnStERAAMWERK VIR RISIKOBEStUUR In DIE StAAtSDIEnS EIEnDOMMEnSE MEt GEStREMDhEDE nAVORSInG En OntWIKKELInGPROGRAM VIR hERKAPItALISASIE En OntWIKKELInG LAnDELIKE OntWIKKELInGSKOöRDInERInGERKEnnInG VAn VOORAFGAAnDE LEER RADIO SOnDER GREnSEnAVORSInG En tEGnOLOGIE-OntWIKKELInGSDIEnStE


Provinsie Wes-Kaap


WTVBS SA SAB SARNWB GLOO SANAS SAPD SAKO SAID SAVLT GEVB VKB STVR SKOOR SOOOSG SIMFINI SGPVISAMIS SBP SBD DBVWRBG SFSVHB SUTB PTMHB VR GBBP ETB BTW OVG OVGB VPK VD WKR WKPWKDL WKLNF WESGRO WVDWVP WG WIETA WHO PJB

WERK tEEn VERGOEDInG BUItE DIE StAAtSDIEnS SUID-AFRIKASUID-AFRIKAAnSE BROUERyESUID-AFRIKAAnSE RAAD VIR nAtUURWEtEnSKAPSBEROEPEGEStRUKtUREERDE LAnDBOU-OnDERWyS En -OPLEIDInG SUID-AFRIKAAnSE nASIOnALE AKKREDItERInGSKEMA SUID-AFRIKAAnSE POLISIEDIEnSSUID-AFRIKAAnSE KWALIFIKASIEOWERhEID SUID-AFRIKAAnSE InKOMStEDIEnSSUID-AFRIKAAnSE VEREnIGInG VIR LAnDBOU-tEGnOLOë GROnD- En VELDBEStUURVOORSIEnInGSKEttInGBEStUUR StAnDAARDtABEL VAn REKEnInGEStAAnDE KOMItEE OOR OPEnBARE REKEnInGE SEKtORALE OnDERWyS- En OPLEIDInGSOWERhEID SUPERIntEnDEnt-GEnERAALFInAnSIëLE REKORDhOUDInGSPROGRAM OntWERP VIR DIE LAnDBOU StRAtEGIESE GEïntEGREERDE PROJEKtEVOLhOUBAARhEIDSInISIAtIEF VAn SUID-AFRIKA MAAtSKAPPy In StAAtSBESItStAnDAARD-BEDRyFSPROSEDURE SEnIOR BEStUURSDIEnSDIEREBESKERMInGSVEREnIGInGWEt OP RUIMtELIKE BEPLAnnInG En GROnDGEBRUIKBEStUUR SAnItêRE En FItOSAnItêRE StAnDAARDE VOLhOUBARE hULPBROnBEStUURStELLEnBOSCh UnIVERSItEIt tUBERKULOSEPROGRAM VIR tEGnOLOGIE En MEnSLIKE hULPBROnnE VIR DIE BEDRyFVERWySInGSRAAMWERKGEBRUIKERSBAtEBEStUURSPLAn EEnhEID VIR tEGnIESE ByStAnDBELAStInG OP tOEGEVOEGDE WAARDEOPEnBARE VEEARtSEnyKUnDIGE GESOnDhEID OPEnBARE VEEARtSEnyKUnDIGE GESOnDhEIDSBEAMPtEVEEARtSEnyKUnDIGE PROSEDUREKEnnISGEWInG VEEARtSEnyKUnDIGE DIEnStEWES-KAAPSE REGERInG WES-KAAPSE PROVInSIEWES-KAAPSE DEPARtEMEnt VAn LAnDBOU WES-KAAPSE LAnDBOUnAVORSInGSFORUMWES-KAAPSE InVEStERInGS- En hAnDELSPROMOSIE-AGEntSKAP WêRELDVOEDSELDAGWêRELDVOEDSELPROGRAMWERKGROEPORGAnISASIE WAt EtIESE hAnDEL In DIE WynBEDRyF BEVORDER WêRELDhAnDELSORGAnISASIEPROGRAM VIR JOnG BEROEPSMEnSE



NU

1234567891011121314

Nasionale Uitkomste

Basiese onderwys van hoë gehalte‘n Lang en gesonde lewe vir alle Suid-AfrikanersAlle mense in Suid-Afrika is en voel veiligBehoorlike indiensneming deur middel van inklusiewe groei‘n Geskoolde en bekwame arbeidsmag om ‘n omgewing van inklusiewe groei te ondersteunDoelmatige, mededingende en responsiewe ekonomiese infrastruktuurnetwerkLewendige, billike, volhoubare landelike gemeenskappe wat bydra tot voedsekerheid vir almalVolhoubare menslike nedersettings en verbeterde gehalte van huishoudelike leweResponsiewe, verantwoordelike, doeltreffende en doelmatige plaaslike regeringBeskerm en versterk ons omgewingsbates en natuurlike hulpbronneSkep ‘n beter Suid-Afrika en dra by tot ‘n beter Afrika en wêreld‘n Doelmatige staatsdiens wat op ontwikkeling ingestel is‘n Omvattende en volhoubare stelsel vir maatskaplike beskerming‘n Diverse gemeenskap met maatskaplike samehang en ‘n gemeenskaplike nasionale identiteit

WOORDELYS

SGP

123456789101112131415161718

Strategiese Geïntegreerde Projekte

Ontsluiting van die noordelike Minerale Gordel met die Waterberg as die katalisatorDurban-Vrystaat-Gauteng- Logistieke en nywerheidskorridorOntwikkeling van Suid-Oostelike nodus en korridorOntsluiting van die ekonomiese geleenthede in noord-WesSaldanha-noord-Kaap-OntwikkelingskorridorGeïntegreerde Munisipale InfrastruktuurprojekGeïntegreerde Program vir Stedelike Ruimte en Openbare VervoerGroen Energie ter ondersteuning van die Suid-Afrikaanse ekonomie Elektrisiteitsopwekking om sosio-ekonomiese ontwikkeling te ondersteun Elektrisiteitsoordrag en -verspreiding vir almalLandboulogistiek en Landelike InfrastruktuurVernuwing van staatshospitale en ander gesondheidsfasiliteitenasionale program vir die bou van skoleInfrastruktuur vir hoër Onderwys Die uitbreiding van toegang tot kommunikasietegnologieSKA en MeerKatStreeksintegrasie vir samewerking en ontwikkeling in AfrikaMeesterplan vir Water- en Sanitasie-infrastruktuur


Provinsie Wes-Kaap


PSD

12345

TITEL

Skep geleenthede vir groei en werkVerbeter onderwysuitkomste en geleenthede vir die ontwikkeling van die jeugVerbeter welsyn en veiligheid en gee aandag aan maatskaplike euwelsMaak ‘n veerkragtige, volhoubare en inklusiewe leefomgewing van ‘n hoë gehalte moontlikLê goeie bestuur en geïntegreerde dienslewering vas deur middel van vennootskappe en ruimte-like belyning

PROVINSIALE STRATEGIESE DOELWITTE

DSG

1

2

3

4

5

TITEL

Ondersteun die provinsiale landbousektor om minstens sy uitvoerposisie vir die volgende vyf jaar te handhaaf deur die waarde wat toegevoeg word te laat groei van R14,014 biljoen in 2009Verseker dat minstens 60% van alle projekte vir die hervorming van landbougrond in die Provinsie oor die volgende vyf jaar suksesvol isOndersteun die sektor (boere en nywerhede) om landbouproduksie (primêre kommoditeite van die provinsie) oor die volgende jaar met minstens 10% te verhoog Optimeer die volhoubare benutting van ons natuurlike hulpbronne deur middel van bewaringsmetodes om landbouproduksie te verhoogVerhoog ekonomiese geleenthede in die landbou in geselekteerde landelike gebiede op grond van sosio-ekonomiese behoeftes oor ‘n tydperk van 10 jaar

DEPARTEMENTELE STRATEGIESE DOELWITTE

PROJEK KHULISA

Aan die begin van die nuwe bestuurstermyn het die Wes-Kaapse Kabinet vyf Provinsiale Strate-giese Doelwitte (PSD’s) goedgekeur. Die doelwit van die eerste van hierdie PSD’s, naamlik PSD 1, is om geleenthede vir groei en werksgeleenthede te skep. Benewens die reeks “gewone” in-tervensies het die provinsiale regering besluit om ‘n reeks “spel-wisselaars” te implementeer wat die trajek van provinsiale ontwikkeling sou verander. In die geval van PSD 1 is die internasionale raadgewende firma, McKinsey, betrek om die Departement tydens die ontwikkeling van die spel-wisselaars vir groei en indiensneming te ondersteun. Die proses het daarna as Projek Khulisa bekendgestaan. tydens die eerste van fase van Projek Khulisa, na ‘n omvattende proses van da-ta-ontleding, is drie prioriteitsektore (landbouprosessering, toerisme en olie en gas) en vyf instaat-stellers (energie, water, breëband, vaardighede die gemak waarmee besigheid gedoen word) geïdentifiseer. Na addisionele diepgaande ontledings en oorlegpleging met die volle reeks per-sone wat belang het by die landbou, is veertien prioriteitshefbome (bv. die vestiging van agri-parke, internasionale promosie, navorsingsinfrastruktuur, ens.) opgespoor en op 20 Maart 2015 deur ‘n vergadering van belanghebbers onderskryf. tydens die volgende fase sal landboupro-sesseringsnywerhede wat prioriteit geniet geïdentifiseer word en sleutelintervensies sal ontwikkel word om die rol daarvan in die ekonomie van die provinsie te maksimeer.



VOORWOORD DEUR DIE MINISTER

Die Wes-Kaapse Departement van Landbou speel ‘n noodsaaklike rol in die aandryf van groei en werkskepping, veral in die landelike gebiede van die Provinsie.

Die vergroting van die landbouprosesseringsektor en die versnelling van die tempo van grondhervorming is sleutelprioriteite vir die Wes-Kaapse Regering.

In die oorsigtydperk het ons beduidende vordering gemaak ten opsigte van hierdie doelwitte.

Die Departement van Landbou het ‘n suksesvolle Spitsberaad oor Grondhervorming aangebied, waar grondhervorming in die konteks van die nasionale Ontwikkelingsplan (nOP) bespreek is. Die nOP het ‘n teiken gestel waarvolgens 20% van die landbougrond teen 2030 na voorheen benadeelde Suid-Afrikaners oorgedra moet word. Ons is vasbeslote om tot die bereiking van hierdie doelwit by te dra op ‘n manier wat daartoe sal lei dat werklike geleenthede vir ons inwoners geskep word om uit armoede te ontsnap en om beter lewens te lei. Ons word ook verteenwoordig en speel ‘n belangrike rol in die distrikskomitees vir grondhervorming wat in die laaste boekjaar deur die nasionale Departement van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming ingestel is.

As gevolg van die kundigheid in ons streek, sien die Wes-Kaapse Departement van Landbou daarna uit om ‘n sterk ondersteunende rol in die komitees van die nasionale regering te speel.

Vennootskappe is krities vir die bereiking van ons teikens ten opsigte van grondhervorming.

Met hierdie doel voor oë het ons ‘n Adviestoonbank vir Grondhervorming by Casidra se hoofkantoor in die Paarl ingestel. hierdie hulpbron bied praktiese bystand aan belanghebbende partye wat graag hervormingsprojekte wil onderneem, maar wat nie die nodige kennis het nie. Ek is vol vertroue dat dit die tempo van transformasie sal versnel.

Verbeterde toegang tot markte is sentraal in die uitbreiding van die sukses van opkomende sowel as gevestigde boere. Gedurende die oorsigtydperk het ons 2 008 boere bygestaan met ekonomiese advies oor hoe om hulle ondernemings na die volgende vlak te neem deur hulle verskaffersbasis te vergroot.

Ons erken dat ons innovering moet aangryp om te verseker dat ons sektor globaal mededingend bly.

navorsing bly een van ons sleutelprioriteite. tydens die oorsigtydperk het ons 98 navorsings- en tegnologieprojekte geïmplementeer of mede-befonds ten einde landbouproduksie te verbeter.

terwyl ons werk om ekonomiese groei te bevorder, moet ons seker maak dat ons inwoners behoorlik geskoold is om voordeel te trek uit nuwe geleenthede.

Ons het in die 2014/15-boekjaar R53,429 miljoen in gestruktureerde landbou-onderwys en -opleiding belê. Ons het 48 beurse toegeken en 2 852 studente het aan programme vir Verdere Onderwys en Opleiding deelgeneem.


Provinsie Wes-Kaap


Die gesondheid van ons dierepopulasie bly steeds een van die belangrike fokusareas.

Die jongste geval van Afrika-perdesiekte is in Mei 2014 aangemeld, en veeartsenykundige beheermaatreëls ten opsigte van die verskuiwing van perde as gevolg van die uitbraak is sedertdien verslap. Gedurende die oorsigtydperk was lae patogeniese voëlgriep by volstruise steeds ‘n uitdaging in daardie bedryf. Ons sal voortgaan met ons roetinemonitering en ons veeartsenykundige diens om seker te maak dat ons in staat is om vinnig te reageer wanneer nodig.

Reaksietye is ook krities ten opsigte van natuurrampe of skade aan landbou-infrastruktuur. Die Departement het gedurende hierdie boekjaar R975 000 bestee aan ‘n generator en waterpomp om watervoorsiening te stabiliseer na ‘n kanaal in Clanwilliam gebreek het.

Die Wes-Kaapse Regering het in samewerking met die nasionale regering ingetree om ‘n waterkrisis in die gebied te voorkom.

As gevolg van die harde werk van hierdie Departement se bestuur en personeel, het ons gedurende die 2014/15-boekjaar resultate gelewer ten opsigte van ons sleuteldoelwitte. Ek is vol vertroue dat ons op die pad vorentoe op hierdie suksesse sal voortbou om ‘n groeiende en inklusiewe landbousektor te bevorder.

Alan WindeMinister van Ekonomiese GeleenthedeDatum: 29 Mei 2015



1 VERSLAG VAN DIE REKENPLIGTIGE BEAMPTE

Die eksterne programme vir die ontwikkeling van menslike kapitaal, byvoorbeeld die Landbouvennootskap vir die Ontwikkeling van Landelike Jeug (LVOLJ) en die Program vir Professionele Genote in Landbou (PPGL), ‘n leierskapsprogram vir jong beroepslui in die landbou, is suksesvol ingesluit by die bestaande PJB. Die internskapsprogramme het die DSA se vereiste van 5% oortref met meer as 50% van die interne assistente wat met verdere studies begin het.

Die boekjaar wat deur hierdie Jaarverslag gedek word, is die laaste een wat deur die Departement se Strategiese Plan vir die tydperk 2010/11 tot 2014/15 gedek word. Om hierdie rede is dit gepas om na te dink oor die bereiking van die vyf strategiese doelwitte van die Departement:

1. Ondersteun die provinsiale landbousektor om minstens sy uitvoerposisie vir die volgende vyf jaar te handhaaf deur die waarde wat toegevoeg word te laat groei van R14,014 biljoen in 2009. na die normale proses om voorlopige data te finaliseer, doen StatsSA verslag dat die werklike waarde wat deur die Wes-Kaapse landbousektor toegevoeg is, toegeneem het van R14,59 biljoen in 2009 tot R16,3 biljoen in 2013 (die jongste data wat beskikbaar is). Dit is ‘n toename van 9,5% gedurende die tydperk. Selfs in reële terme is ‘n styging van 1,5% bereik. 2. Verseker dat minstens 60% van alle projekte vir die hervorming van landbougrond in die Provinsie oor die volgende vyf jaar suksesvol is. tydens ‘n onafhanklike evaluasie van die 246 projekte vir die hervorming van landbougrond wat die Departement gedurende die tydperk ondersteun het, is ‘n reeks van 39 kriteria wat die ekonomiese, maatskaplike en omgewingsdimensies dek, gebruik om sukses te bepaal. Daar is bevind dat 62% van die projekte as suksesvol geklassifiseer kon word. 3. Ondersteun die sektor (boere en nywerhede) om landbouproduksie (primêre kommoditeite van die provinsie) oor die volgende 10 jaar met minstens 10% te verhoog. Op grond van die inligting in die Landbousensus van 2007 en die latere landbou-opnames, het die waarde van die landbou produksie toegeneem van R25 biljoen in 2009 tot R38 biljoen in 2013 (die jongste data wat beskikbaar is). Dit is ‘n styging van 54% en selfs in reële terme is dit ‘n toename van 45%. 4. Optimeer die volhoubare benutting van ons natuurlike hulpbronne deur middel van bewaringsmetodes om landbouproduksie te verhoog. Oor die vyf jaar wat deur die Strategiese Plan gedek word, is 3 043 ingenieursdienste gelewer en 2 347 aksies is geneem om die volhoubare gebruik van die natuurlike hulpbronne van die Wes-Kaap te bevorder en te optimeer.5. Verhoog ekonomiese geleenthede in die landbou in geselekteerde landelike gebiede op grond van sosio-ekonomiese behoeftes oor ‘n tydperk van 10 jaar. ‘n Onafhanklike evaluasie van die nodusbenadering van die Omvattende Landelike Ontwikkelingsprogram (OLOP) in Dysselsdorp (naby Oudtshoorn) het bevind dat 973 werksgeleenthede in Dysselsdorp geskep is as gevolg van hierdie intervensie. net so het feitlik al die huishoudings nou toegang tot ‘n kliniek of hospitaal, vullisverwydering en water, en die persentasie van die bevolking sonder enige skoolopleiding, het tot 4% gedaal. Die evaluasie het nietemin ook ‘n aantal uitdagings geïdentifiseer, wat in die toekoms aandag sal geniet.

Die FruitLook-webportaal is weer vir die 2014/15-besproeiingseisoen geaktiveer. Met behulp van hierdie webportaal is intydse inligting oor werklike watergebruik van vrugtegewasse en 8 ander parameters op ‘n weeklikse basis aan boere verskaf. Dit is ontwerp om hulle by te staan om die gebruik van landbouwater te optimeer, en dit lei ook tot besparings ten opsigte van die gebruik van elektrisiteit en bemesting. tans is 777 persone geregistreer as gebruikers van die data. Dit sluit boere, gespesialiseerde voorligtingsbeamptes, wetenskaplikes en navorsers in. Ongeveer 6 872 besproeiingsblokke is op die webportaal geregistreer. Dit verteenwoordig ‘n oppervlakte van 12 920 ha. ‘n Bykomende 9 784 ha is van die vorige jaar geregistreer ter wille van vergelyking. Dit dui op die waarde van die FruitLook-data vir die gebruikers.

‘n totaal van 41 025 persoonsdae van werk is geskep met behulp van die omheining van 18 036 ha plaasgrond. Dit bied beskerming teen roofdiere en skep werksgeleenthede, hoewel dit slegs vir die kort termyn is.

1.1 Oorsig oor die funksies van die Departement


Provinsie Wes-Kaap


Die Departement het in vennootskap met die DOSOB gewerk aan die ontwikkeling van ‘n ROB vir die Sandveld-gebied. Goeie vordering is gemaak met die opstel van die ROB, wat omgewingsinligting sal verskaf wat oorweeg sal word in die evaluasie van aansoeke om omgewingsmagtiging wat ingevolge die OIA-regulasies ingedien word. Daar word in die vooruitsig gestel dat die ROB vir die Sandveld na voltooiing effektief ‘n vlak van inligting sal verskaf wat die implementering van proaktiewe beplanning op plaasvlak moontlik sal maak, en wat die behoefte aan verdere aansoeke om omgewingsmagtigings vir ‘n bepaalde tydperk onnodig sal maak. Dit skep ‘n geleentheid om gebiede (geografiese en ander gebiede) saam te verken.

Die Departement het voortgegaan met die kommoditeitsbenadering en het altesaam 118 projekte deur middel van die KtKP’s ondersteun. hierdie projekte het bestaan uit 8 projekte vir wyndruiwe, 26 vir vrugte, 7 vir tafeldruiwe, 9 vir graan, 39 vir groente, 2 vir groentesaad, 18 vir diere (varke, beeste en pluimvee), 5 vir skape en wol en 4 vir akwakultuur. hierbenewens is 26 mentors deur middel van die kommoditeitsbenadering aangestel om mentorskapsondersteuning aan boere op kleinhoewes te verskaf, en om sodoende boere op kleinhoewes se toegang tot markte en landboulogistiek te fasiliteer.

Die Departement het ‘n Adviestoonbank vir Grondhervorming binne die EtB ingestel om beplanningsondersteuning te verskaf aan boere, besighede, munisipaliteite en grondeienaars ten einde grondhervormingsprojekte vir landboutransformasie binne die konteks van die nOP te struktureer. hierbenewens sal die Adviestoonbank ondersteuning bied aan die DKGL’s oral in die Provinsie.

Die Departement het ook ‘n eksterne evaluasie van die voedseltuinprojek voltooi. Die resultate en aanbevelings sal ‘n invloed hê op die voedseltuinintervensies van die toekoms.

Die Program: Veeartsenykundige Dienste het meer as 4 370 veeartsenykundige uitvoersertifikate van 174 goedgekeurde uitvoerondernemings (met uitsluiting van plase) uitgereik. Produkte is na 77 verskillende lande uitgevoer.

Die Departement se mandaat vir landbounavorsing en die ontwikkeling van tegnologie, soos uitgevoer deur die Program: ntOD, is soos beplan in ‘n stabiele diensleweringsomgewing uitgevoer. Die strategiese doelwitte van die program het die jongste navorsing, ontwikkeling en aanpassing van gepaste tegnologie ingesluit om volhoubare produksie, die verspreiding van navorsingsinligting in ‘n gebruikersvriendelike formaat en die instandhouding en uitbreiding van ons sewe navorsingsplase te verseker. Dit het ‘n instaatstellende omgewing binne die spesifieke landbou-ekonomiegebiede van die Wes-Kaap verseker.

Omvattende en kliëntgefokusde navorsingsprogramme en projekte ten opsigte van dier- en plantwetenskappe is uitgevoer met die nodige inagneming van die behoeftes en uitdagings van kommoditeite en ander belanghebbers. Die tegniese advies en die lewering van diagnostiese dienste aan ‘n verskeidenheid interne en eksterne kliënte is uitgebrei in ‘n veldtog om insetkostes te verlaag en om produksievlakke te verhoog, met die uiteindelike oogmerk om landbouproduksie oor die volgende tien jaar met 10% te verhoog.

Die jaar het met 104 navorsingsprojekte begin. Vier en twintig (24) projekte is gedurende 2014/15 beëindig, terwyl 18 nuwe projekte deur die komitee vir navorsingsprojekte goedgekeur is. Dit bring die totale getal projekte aan die einde van 2014/15 op 98 te staan.

ten einde ‘n landbousektor in die Wes-Kaap daar te stel wat veerkragtig is ten opsigte van klimaatsverandering, is die Verwysingsraamwerk vir die ontwikkeling van ‘n Raamwerk en Implementeringsplan vir Klimaatsverandering vir die Landbousektor voltooi en die suksesvolle bieër het op 1 Augustus 2014 met die projek, gemaand SmartAgri, begin. Daar word in die vooruitsig gestel dat hierdie studie met drie fases teen Maart 2016 voltooi sal wees. ‘n Interdepartementele reëlingskomitee vir die projek, bestaande uit deskundiges van die DL en DOSOB (die mede-projekleiers vir hierdie projek) sal toesig hou oor die studie en hulle sal verseker dat die belanghebbers deel is van die twee-jaar-proses. hierdie plan sal die bloudruk wees vir die sektor vir die bou van boerderygemeenskappe met veerkragtigheid ten opsigte van klimaatsverandering en die ontwikkeling van landboutegnologie wat gunstig is vir die klimaat oor die volgende aantal jaar. As deel van die laasgenoemde veldtog is die program vir bewaringslandbou en volhoubare boerderypraktyke



ook op die navorsingsplase uitgebrei. Ons het ook insette gelewer vir verskeie nasionale en provinsiale strategieë, planne en dokumente in hierdie verband. nuwe en aangepaste tegnologie wat uit die jongste navorsingspogings gegenereer is, het verseker dat produsente volhoubaar en mededingend is en sal bly met beperkte natuurlike hulpbronne en die veranderende omgewing (ten opsigte van die beskikbaarheid van water, rampe en ander effekte van klimaatsverandering).

Die wisselwerking tussen navorsers, bedryfsorganisasies en boere was weer eens uiters aktief, wat gelei het tot ‘n hoër as verwagte getal vergaderings met die bedryf om navorsingsverwante aangeleenthede en uitdagings in die bedryf te bespreek. hierdie vergaderings het nie net vir navorsers die geleentheid gegee om tegniese kennis na kliënte te versprei nie, maar het ook die navorsingsbehoeftes en -uitdagings van kliënte na navorsers oorgedra, wat aanleiding gegee het tot die latere belyning van die navorsingportefeulje.

Die portefeulje vir tegnologie-oordrag, op wetenskaps- en populêre vlak, was omvattend en 40 wetenskaplike geskrifte is gepubliseer terwyl 108 voorleggings by wetenskapsgeleenthede gedoen is. ten opsigte van die populêre vlak is 206 voorleggings by tegnologie-oordrag-geleenthede gedoen, terwyl 161 artikels in die algemene media gepubliseer is. twee en twintig (22) radiopraatjies is ook uitgesaai. Die navorsingspan het 11 geleenthede vir tegnologie-oordrag georganiseer, met inbegrip van die Oudtshoorn 50-geleentheid wat weer eens die baanbrekerswerk op die gebied van volstruisnavorsing geloof het en die belangrikheid van hierdie wêreldbekende en enigste volstruisnavorsingsfasiliteit in die wêreld beklemtoon het. Vyf en twintig (25) inligtingspakke is opgestel en by geleenthede tussen kliënte versprei.

twee geleenthede is vir die volstruisbedryf gereël, naamlik die jaarlikse volstruisveiling en ‘n inligtingsdag. Die veiling was die 10de veiling sedert ons met die teelprogram begin het, en altesaam 125 voëls is verkoop. Dit, sowel as die goeie bywoning van die inligtingsdag, is ‘n duidelike aanduiding dat die bedryf gestabiliseer het na die uitdagings as gevolg van voëlgriep die afgelope paar jaar.

Die eenheid vir ruimtelike ontleding het ‘n aanlynwebportaal vir die WKR ontwikkel, naamlik die WKR Ruimtelike Observatorium. ‘n Visie van ‘n “gemeenskap met oop geleenthede” is die motivering vir die ontwikkeling van hierdie portaal. Om hierdie visie te bereik, word die portaal gebruik om provinsiale ruimtelike intelligensie in die WKR uit te brei. Die Ruimtelike Observatorium is bedoel om meer samewerkende staatsverhoudinge tussen die verskillende staatsdepartemente te fasiliteer met die doel om ruimtelike beplanning en besluitneming te verbeter. Ons uitmuntendheid is verder geprys toe die Departementele Projek vir Ruimtelike Intelligensie tydens die Provinsiale toekennings vir Uitmuntende Diens in 2014 die Silwer toekenning in die kategorie Beste Innoveerder in die Staatsdiens ontvang het. Alternatiewe gewasse is besig om ‘n uiters belangrike fokusarea in die landbousektor te word. Die klem neem toe, aangesien hierdie nuwe en ongewone gewasse nie net as “nis” en “baie gesog” beskou word nie, maar met die uitdagings van klimaatsverandering ook ongetwyfeld ‘n spesifieke ruimte in die Wes-Kaapse landbousektor sal vul. Verder kan alternatiewe gewasse ook spesifieke markte nasionaal en internasionaal verseker en bydra tot die uitvoersyfers en gevolglike ekonomiese gesondheid en werkskepping in die Wes-Kaap. Die befondsing van navorsing oor alternatiewe gewasse was gefragmenteer en beperk. ten einde aandag te gee aan die uitdagings in terme van die befondsing van navorsing, is ‘n toegewyde navorsingsfonds vir alternatiewe gewasse, naamlik die Fonds vir Alternatiewe Gewasse, ter waarde van R3 miljoen, gedurende Augustus 2014 bekendgestel. Die eerste oproep om voorstelle is afgehandel en projekte is vir befondsing geïdentifiseer.

Ons samewerking met bedryfsvennote het uitgebrei en versoeke om as studieleier of mede-studieleier vir nagraadse studies op te tree, het die belangrikheid van navorsingsnetwerke, die vennootskappe tussen die Departement en verskeie tersiêre instellings, sowel as ons rol in die bou van menslike kapasiteit as deel van die strewe na die bou van ‘n nuwe geslag boere, navorsers en personeel vir tegniese ondersteuning beklemtoon. Twee Memorandums van Verstandhouding (NMMU en SU) is ook in die finale stadiums van voltooiing en sal verdere stukrag verleen aan samewerking en die bou van navorsingskapasiteit tussen die Departement en hierdie tersiêre instellings. Daar word in die vooruitsig gestel dat die Memorandums van Verstandhouding gedurende die tweede kwartaal van 2015/16 onderteken sal word.

Daar word gevoel dat die ondersteuning van internasionale promosiegeleenthede geweldig baie daartoe bygedra het om die Wes-Kaap se landbou-uitvoere te verhoog, veral 64% van die wyn na markte soos China. Komplimentêre aktiwiteite soos die navorsing oor die Afrika-agenda wat in die Departement


Provinsie Wes-Kaap


gedoen is, het erkenning ontvang. Die werk is aan die regering, bedryfsverenigings en landboubesigheid voorgelê en is noodsaaklik vir inligting vir strategieë en beleggingsbesluite in Afrika. hierdie navorsing word deurlopend bygewerk en vorm deel van die 2014/15-BVLBn-basislynboek en bekendstelling. Die uitdaging van nakoming wat marktoegang in bestaande en potensiale markte bedreig, het gelei tot voortgesette ondersteuning vir die wyn- en vrugtebedryf vir die implementering van die etiese standaarde. Die Departement het R1 miljoen aan elke bedryf toegewys. As gevolg hiervan is 2 861 deelnemers van alle vlakke opgelei in etiese handel. Die Eenheid vir Landboubesigheidsbelegging het ‘n aansienlike prestasie behaal met die fasilitering van belegging in die sektor aangesien beleggings ter waarde van R230,4 miljoen aan projekte bestee is. Die eenheid het die 2014/15-jaar afgesluit met ‘n gesonde beleggingspyplyn van meer as 10 projekte wat op die A-lys is.

Finansiële nakoming ten opsigte van grondhervormingsprojekte wat op die Program vir Finansiële Rekordhouding is, het aansienlike resultate gelewer. Al 30 projekte op die program is geregistreerde regsentiteite en almal kom belastingverpligtinge na. Dertien van hulle het geouditeerde finansiële state, terwyl die meerderheid ook aan die vereistes vir LBS, die Werkloosheidsversekeringsfonds en Ongevalleversekering, ensovoorts, voldoen. Die drie referate wat geskryf en goedgekeur is vir aanbieding by internasionale konferensies, is ‘n aanduiding van die gehalte van navorsing wat deur die amptenare van die Program: LED gedoen is. Die Program was instrumenteel in die aandryf van die navorsing oor landbouprosessering. Die bekendstelling van die BVLBn-basislyn, wat een van die prominente geleenthede op die kalender van die landbousektor is, is gedurende Augustus 2014 aangebied. Die geleentheid is deur meer as 220 afgevaardigdes bygewoon. Dit is die hoogste getal sedert die bekendstelling daarvan in die Wes-Kaap.

Die Departement het voortgegaan om deur middel van die Elsenburg Landbou-opleidinginstituut (ELOI) ‘n wye reeks programme vir geakkrediteerde opleiding en vaardigheidsopleiding op verskillende nKR-vlakke vir deelnemers en potensiële deelnemers aan die landbousektor aan te bied.

Op VOO-vlak is vier (4) tipes leerderskapprogramme en meer as 40 verskillende kort vaardigheidskursusse aangebied. In Desember 2014 het altesaam 44 leerderskapstudente in die leerderskapsprogram gegradueer. Veertien (14) van hierdie leerders het gekwalifiseer om van die VOO-vlak na HOO-programme te artikuleer – 11 van hulle is in die 2-jaar-program vir die Hoër Sertifikaat aanvaar en twee het geregistreer vir die drie-jaar-program vir die graad B.Agric. Een student het die geleentheid om by enige program vir hoër onderwys in te skryf, van die hand gewys. Dit beklemtoon weer eens die waarde van die leerderskapsopleidingsprogram as ‘n oorbruggingsprogram vir matrikulante wat nie direk in ‘n program vir tersiêre onderwys aanvaar word nie.

Die voortsetting van die leerderskapsprogram het weer eens ‘n geleentheid geskep vir nog 66 leerders om in Januarie 2015 vir leerderskapsopleiding op nKR vlak 4 te registreer. Van die 66 studente wat geregistreer het, is 4 studente werknemers op plase in die munisipale gebiede van Witzenberg en Drakenstein, terwyl die res werklose jeugdiges is wat op plase oral in die provinsie woon. Al die leerderskapstudent is op plase geplaas vir praktiese opleiding op die plase.

Kort vaardigheidskursusse is vir altesaam 2 808 begunstigdes in die Provinsie aangebied. ‘n Groot persentasie van hierdie begunstigdes word gekoppel aan die OLOP en die Ilima/Letsema- programme, wat deelnemers in die program vir grondhervorming ondersteun.

Ten opsigte van HOO het die ELOI die program vir die graad B.Agric, die Sertifikaat vir Perdemeesterskap en Inleidende Ry-opleiding, die Diploma in Landbou en die Hoër Sertifikaat in Landbou aangebied. Altesaam 442 hOO-studente het aan die begin van die akademiese jaar geregistreer, waarvan 96 billikheidskandidate was. Altesaam 138 studente het van hOO-programme gegradueer, wat heelwat meer as die teiken van 100 was. Sewe kort kursusse (nKR 5 en hoër) is vir 168 deelnemers aangebied. Finansiële bystand is aan 48 verdienstelike studente toegeken. As deel van hulle praktiese opleiding gedurende 2014 het studente olyfolie geproduseer van olywe wat plaaslik verbou is. Dit was die eerste keer dat in deur die Instituut gedoen is. Hierbenewens het finalejaarstudente wat wynkunde studeer, wyn geproduseer wat pryse gewen het. ‘n Medalje vir dubbelgoud is aan die Elsenburg-brandewyn toegeken as een van die beste brandewyne wat in Suid-Afrika geproduseer is.



Die OLOP word by 16 nodusse vir landelike ontwikkeling oral in die provinsie geïmplementeer en dit word deur die Departement se LOK-program gekoördineer. In noue samewerking met die DLOG, die betrokke provinsiale departemente en munisipaliteite, koördineer die Program 13 tussenregeringsreëlingskomitees met die doel om gefokusde ondersteuning in die drie regeringsfere in hierdie gemeenskappe te integreer. hierdie forums verskaf ‘n ruimte vir verskillende staatsdepartemente en ander belanghebbers om betrokke te raak by die uitdagings wat deur ‘n gebrek aan integrasie veroorsaak word en om dit te oorkom ten einde sosio-ekonomiese transformasie te bereik. toegewyde hulpbronverkryging vir die ontwikkeling van inisiatiewe wat in hierdie gebiede geprioritiseer word, bly steeds ‘n uitdaging.

Geïnstitusionaliseerde verbintenis tot geïntegreerde hulpbronverkryging sal prioriteit moet geniet. Ses en dertig gemeenskappe in hierdie nodusse vir landelike ontwikkeling is deur die Program ondersteun in terme van die vestiging van verteenwoordigende strukture, wat die RVB’s genoem word. hierdie 36 RVB’s word van aanvangsteun voorsien ten einde hulle betrokkenheid by verskillende rolspelers ten opsigte van ontwikkeling in die geselekteerde landelike gebiede te fasiliteer. Vir sodanige organisasies om operasioneel te bly, is die vermoë om toegang tot fondse te kry, noodsaaklik.

Om dieper betrokke te raak by die mees kwesbares in die landelike en boerderygemeenskappe, is ‘n diepgaande begrip van die uitdagings waarvoor plaaswerkers in spesifieke munisipale gebiede te staan kom, nodig. Dit is bereik deur die voltooiing van opnames oor die huishoudings van plaaswerkers in die Kaapse Wynland- en Overberg-distrikte as deel van ‘n opname regdeur die provinsie. hierdie opname sal elke jaar in twee distrikte onderneem word om seker te maak dat die betrokke belanghebbende departemente op die bevindinge reageer. Kommunikasie met die munisipaliteite en departemente het begin, en sal voortgaan na mate die proses op ‘n streeksbasis geïmplementeer word.

ten einde erkenning te gee aan indiensneming in die boerderygemeenskap, het die Departement voortgegaan met sy werk ten opsigte van die fasilitering van die kompetisie vir Plaaswerker van die Jaar op streeks- en provinsiale vlak, met die hoogste getal deelnemers tot op hede, naamlik 1 057 uit 15 verskillende streke binne die Provinsie. Mnr. Jerome thomas van die plaas Kanonkop buite Stellenbosch is in november 2014 as die provinsiale wenner aangewys. Om verhoudinge tussen landbouprodusente (werkgewers sowel as werknemers) te versterk, is 4 suksesvolle dialoogsessies gedurende die 2014/15-boekjaar op Stellenbosch, Bredasdorp, Piketberg en Oudtshoorn aangebied.

Provinsiale koördinering vir nU 7 val ook binne die terrein van hierdie Program se werk en aanvanklike insette is gelewer ten opsigte van ‘n aksieplan om dit te bereik. Grondhervorming, die beplanning van ruimtelike ontwikkeling, die verskaffing van dienste, die bestuur van natuurlike hulpbronne en ‘n menigte ander gebiede word gedek deur die imperatiewe wat deur nU 7 vasgevang word as deel van die MtSR. Die primêre uitdaging vir die LOK-program is die koördinering daarvan met die drie regeringsfere ten opsigte van die doeltreffende verkryging van hulpbronne.

‘n Organisatoriese hersiening van ‘n paar programme is nodig en ‘n werkstudie is versoek. hoewel dit ‘n stadige proses is, is dit reeds aan die gang.

Daar is geen tekort aan die uitdagings waarvoor die landbousektor, en dus ook die Departement, te staan kom nie. Om die waarheid te sê, 35 globale risikofaktore is deur die Wêreld- Ekonomiese Forum geïdentifiseer. Sestien (16) van die faktore het ‘n direkte invloed op die kliënte waaraan die Departement dienste lewer. Indien daar egter ‘n keuse gemaak moet word, sal die volgende waarskynlik as van besondere belang beskou word:

a) Werkloosheid en ekonomiese groei. Die hoë werkloosheidsvlakke, veral onder die jeug, lei tot maatskaplike onstabiliteit. hierdie onstabiliteit het onlangs na landelike gebiede oorgespoel.b) Die stadige tempo van grondhervorming en ekonomiese transformasie. hoewel die Departement trots is op sy sukseskoers met ondersteuning aan projekte vir die hervorming van landbougrond, is die tempo van transformasie in die landbousektor nie voldoende om maatskaplike stabiliteit te verseker nie.c) Voedselonsekerheid in huishoudings. hoewel die Provinsie ‘n produsent van surplus voedsel is, is daar ‘n beduidende gedeelte van die burgers van die Provinsie wat elke aand honger gaan slaap.


Provinsie Wes-Kaap


d) Verandering in die globale ekonomiese orde. Aangesien meer as die helfte van die Wes-Kaap se landbouprodukte uitgevoer word, is ekonomieë in tradisionele markte onder druk, terwyl nuwe markte vinnig groei. Dit bring mee dat nuwe markte ontwikkel moet word terwyl markaandeel in bestaande markte in stand gehou moet word. e) Klimaatsverandering, druk op natuurlike hulpbronne en die gevolglike impak op boerderystelsels.f) Die regering moet sy regulatoriese verantwoordelikhede nakom sonder dat privaat inisiatiewe belemmer word.

Die suksesvolle werwing van ervare en professioneel geregistreerde aansoekers bly steeds ‘n uitdaging ten spyte van die implementering van die BSB vir die beroepsgroep vir professionele ingenieurs en ingenieurstegnici.

‘n toename in die voorkoms van natuurrampe is die afgelope paar jaar in die Provinsie ondervind. Die administratiewe en tegniese ondersteuning aan grondeienaars wat deur hierdie rampe geraak word, plaas druk ten opsigte van administrasie, finansies en menslike hulpbronne op die beperkte getal ingenieurbeamptes van die Program: VhB. Die reaktiewe aard van rampbestuur veroorsaak heel dikwels ‘n vertraging in ander ingenieursverwante projekte, byvoorbeeld LandCare en infrastruktuurprojekte vir opkomende boere. ‘n toekenning van R190,263 miljoen is ontvang vir die 2011/12-Vloedhulpskema en R100,8 miljoen vir die 2013/14-vloedhulpskema.

Die DLBV se besluit om geoormerkte befondsing weg van suiwel- en graankommoditeite na voedseltuine te herlei, het ‘n negatiewe effek gehad op boere in hierdie subsektore. Die Departement het egter van sy billike aandeel beskikbaar gestel om aandag te gee aan die uitdagings in die graansektor.

Die wanbelyning tussen die DLOG se grondleweringsprosesse en die landbou-ondersteuningsprogram van hierdie Departement het ‘n groot uitdaging gebly en sal in die jaar wat voorlê steeds prioriteit geniet. Die Departement sal die pas gestigte Distrikskomitees vir Grond en Landbou (DKGL’s) gebruik om belyning te bevorder.

talle uitbrake van brandsiekte onder skape het gedurende die verslagjaar oral in die provinsie voorgekom. Meer uitbrake as die norm het voorgekom.

Die nasionale DLBV het in Maart ‘n kennisgewing ten opsigte van APS-inentings in die APS-beheerde gebied uitgereik. Dit volg op die bevinding dat die uitbraak van APS in 2014, wat in die gebiede van Porterville, Wellington en Robertson voorgekom het, die gevolg was van die verspreiding van die OBP- lewende vaksienvirus na ‘n herordening van die virus se serotipes 1 en 4. Gevolglik het die DLBV nou ‘n beperking op APS-inentings gedurende die somermaande ingestel. Dit is onmiddellik van krag. Inentings teen APS kan nou slegs van 1 Junie tot 31 Oktober elke jaar in die APS-beheerde gebied toegedien word. Dit sal hopelik die kans dat ‘n uitbraak as gevolg van die vaksien kan voorkom, verminder en dit sal hopelik meebring dat die gevolglike addisionele verbod van twee jaar op die direkte uitvoer van perde na die EU uitgeskakel word. Die aanbeveling is landswyd gesirkuleer in die veronderstelling dat talle van die uitbrake in die geïnfekteerde sone moontlik ook deur die verspreiding van die vaksienvirus vooraf gegaan is.

Beperkings ten opsigte van amptelike beheermaatreëls teen bek-en-klouseer in die noordelike provinsies wat vir hierdie beheermaatreëls verantwoordelik is, belemmer nog steeds marktoegang, veral ten opsigte van die uitvoer van wildsvleis na die Europese Unie.

ten spyte van die gedokumenteerde afwesigheid van hoogs patogeniese voëlgriep in die land, het die DLBV nie enige stappe geneem om die mark vir die uitvoer van vars volstruisvleis uit die Wes-Kaap oop te maak nie. Die belangrikste uitvoermark vir vars volstruisvleis is die Europese Unie. ‘n Beperkte hoeveelheid vooraf gaargemaakte volstruisvleis is egter na die Europese Unie uitgevoer.

As gevolg van die sterk dollar het belangstelling in uitvoere hoog gebly, en ‘n aantal nuwe uitvoerondernemings is goedgekeur.



Die Program: VD ondervind beduidende uitdagings om behoorlike regulerende beheer in die verskaffing van veilige, higiënies geslagte en geïnspekteerde wildsvleis aan verbruikers te verseker. Volgens die bepalings van die Wet op die Veiligheid van Vleis, 40 van 2000, moet amptelike regulasies in verband met wildsvleis nog gepromulgeer word. Wildboerdery-aktiwiteite neem in ‘n groot geografiese gebied in die Wes-Kaap dramaties toe. Die meeste van hierdie wildsplase het nog ongeregistreerde slagfasiliteite. Die beskikbaarheid van vleisinspeksiedienste in hierdie afgeleë gebiede bly ‘n groot uitdaging.

Die Program: VD was betrokke by die beplanning en ontwikkeling van ‘n model vir die implementering van onafhanklike vleisinspeksie by alle abattoirs. Die gebrek aan onafhanklike vleisinspeksie by abattoirs bly ‘n groot struikelblok vir amptenare van die Program wat moet verseker dat behoorlike regulerende beheer by alle abattoirs toegepas word. Daar word voorsien dat die implementering van hierdie onafhanklike funksie groot addisionele funksies vir die OVG-subprogram sal meebring.

Praktyke vir die verantwoordelike hantering van afvalvleis in ooreenstemming met die wetgewing en regulasies oor afval, hou ‘n groot uitdaging ten opsigte van regulerende beheer in vir die eienaars van abattoirs, sowel as vir amptenare van die Program. Groter abattoirs stel al hoe meer ondersoek in na die opsie van anaerobiese vertering wat lei tot die produksie van bio-gas. Die implementering van hierdie prosesse berus hoofsaaklik op ingevoerde tegnologie wat kom uit lande wat baie strenger maatreëls oor die identifikasie van diere en dieresiektes, behoorlike veeartsenykundige nadoodse inspeksie van diere voor slag, sowel as die betrokkenheid van veeartse by vleisinspeksie by abattoirs het. Die bogenoemde beginsels is ongelukkig nie behoorlik in plek onder Suid-Afrikaanse toestande nie, en dit hou dus ‘n uitdaging in om seker te maak dat die proses van anaerobiese vertering alle potensiële patogene wat in die lewendehawemateriaal teenwoordig is, onaktief sal maak en sal doodmaak. hierdie proses is heeltemal te duur vir kleiner abattoirs en hulle maak nog tot ‘n groot mate staat op die begrawe van materiaal wat afgekeur is.

Die heersende bedreiging van voëlgriep (VG) vir die volstruistroppe, veral in die Oudtshoorn-gebied, sowel as die onsekerheid in die bedryf, het ‘n uitdaging gebly vir die navorsingspoging en die biosekuriteit van ons navorsingstroppe. ‘n Aangeleentheid waaraan daar opnuut aandag gegee word, is die integrasie van die navorsingsaktiwiteite en uitsette by die agenda vir dienslewering en opleiding van onderskeidelik die voorligtingsbeamptes en dosente. In hierdie opsig is die uitgebreide benutting van die navorsingsplase vir meer praktiese ondervinding vir studente op plase bespreek en implementeringsplanne is opgestel. Die navorsings- en tegniese span is ook betrokke by die bloksessies van die Program: OOL, terwyl hulle ook as dosente en moderators optree by die Program: GLOO.

Die instandhouding en vervanging van navorsingstoerusting geniet meer aandag aangesien die navorsingspoging afhanklik is van behoorlike en betroubare toerustings en infrastruktuur. Samesprekings met die kommoditeitsorganisasies om ondersoek in te stel na die moontlikheid van die skenk van toerusting per goedgekeurde projek, het nie geslaag nie as gevolg van die huidige ekonomiese situasie in die land en interne planne sal nagestreef moet word om toerusting op ‘n gereelde basis te vervang om die deurlopendheid van die navorsingsprogramme te verseker.

Die bou van menslike kapasiteit in navorsing en op tegniese gebiede van die Program het hoog op die agenda gebly, veral met die daling in die getal studente wat landbou bestudeer, die feit dat die huidige navorsers en tegnici ouer word en die SARnWB se vereistes, soos uiteengesit in die BSB vir wetenskaplikes en tegnici. Die Program is aktief betrokke by verskeie interne en eksterne programme en inisiatiewe vir studente. Verder is die omvattende plan vir menslike hulpbronne hersien en dit sal dien as ‘n bloudruk vir aanstellings, GA-teikens, opvolgbeplanning en inisiatiewe vir kapasiteitsbou oor die volgende 5 jaar.

Die geleenthede vir praktiese opleiding en ontwikkeling bly een van die mededingende voordele van opleiding by ‘n landboukollege. Met die toename in die vraag na opleiding, die styging in die getal studente, die veranderende werksomgewing op plase en die skerp styging in die koste om fasiliteite vir praktiese opleiding in stand te hou en uit te brei, word hierdie mededingende voordeel egter al hoe meer bedreig. Om praktiese opleiding in stand te hou en uit te brei, is die meeste van die voorwaardelike toelaes van die OLOP en die Ondersteuningspakket vir Ekonomiese Mededingendheid (OPEM) wat van die DLBV


Provinsie Wes-Kaap


ontvang is, herbelê in die instandhouding en verbetering van fasiliteite vir praktiese opleiding. hiernewens is werkplekgeïntegreerde leer geïmplementeer deur leerderskapstudente vir feitlik die helfte van hulle opleidingstydperk op plase te plaas om sodoende praktiese boerdery-ondervinding in die werklike lewe op te doen. As gevolg van begrotingsbeperkings was die instituut nie in staat om die poste van dosente by die gedesentraliseerde opleidingsentrums te vul nie, wat krities is vir die verdere bevordering van leerderskap- en vaardigheidsopleiding.

Studente se gebrek aan kundigheid ten opsigte van wiskunde en wetenskap, die hoë koste van die verskaffing van opleiding en die bekostigbaarheid van onderriggelde teenoor ‘n hoër vraag na opleiding en die gee van aandag aan studente by die Elsenburg Landbou-opleidingsinstituut se vereistes en voorkeure vir verskillende tale, vergeleke met studente wat by universiteite en universiteite vir tegnologie studeer, belemmer ook die transformasie van die diversiteitsprofiel by Elsenburg.

Veiligheid en sekuriteit op die kampus kom vinnig na vore as een van die grootste uitdagings van die Program: GLOO. Om hierdie rede is ‘n beduidende belegging gemaak in die opgradering en/of installasie van heinings, beligting op die kampus, sekuriteitskameras, paniekknoppies by dameskoshuise en biometriese toegangsbeheermeganismes.

toegewyde hulpbronverkryging vir ontwikkelingsinisiatiewe waaraan prioriteit verleen word in OLOP-gebiede, bly ‘n uitdaging. Institusionele verbintenis tot geïntegreerde hulpbronverkryging sal ‘n prioriteit moet word. Ses en dertig gemeenskappe in hierdie landelike ontwikkelingsnodusse is deur die Program: LOK ondersteun in terme van die vestiging van verteenwoordigende strukture vir die sektore, naamlik die Rade van Belanghebbers (RVB’s). hierdie 36 RVB’s word van aanvangsondersteuning voorsien om hulle betrokkenheid by verskillende rolspelers ten opsigte van ontwikkeling in die geselekteerde landelike gebiede te fasiliteer. Vir sulke organisasies om operasioneel te bly, is die vermoë om toegang tot befondsing te kry, nodig.

Aangesien responsiewe en verantwoordelike gebruik van openbare hulpbronne ‘n belangrike goue draad is wat deur die strategiese oogmerke op alle regeringsvlakke in Suid-Afrika loop, het die Departement ‘n departementele evaluasieplan wat oor verskeie jare loop aanvaar. Die implementering van hierdie plan word deur die hoof van die Departement persoonlik aangedryf en daar word van programbestuurders verwag om by maandelikse bestuursvergaderings verslag te doen oor vordering.

Die evaluasies wat gedurende hierdie boekjaar gedoen is, het onder andere die volgende ingesluit:

a) Uitkoms- en impakevaluasie van ondersteuning aan begunstigdes van grondhervorming: Op grond van 38 kriteria wat die driedubbele grondlyn van volhoubaarheid dek, is daar bevind dat die sukseskoers 62% was. Die BVP fokus onder andere op die ontwikkeling van ‘n uittreestrategie vir die 38% wat nie suksesvol was nie. b) Uitkoms-, impak- en ontwerpevaluasie van die Program vir Marktoegang. Een van die sleutelelemente van die BVP is om hierdie intervensie na ‘n Markgereedheidsprogram te verander.c) Impakevaluasie van landbou-leerderskapsopleiding: Van die aksies in die BVP sluit die verbeterde belyning tussen hierdie intervensie en die seisoenale vereistes van die landbousektor in, sowel as verhoogde praktiese inhoud van die leerplan. Laasgenoemde word bereik deur verbeterde vennootskappe met boere.d) Evaluering van die implementering van die Omvattende Landelike Ontwikkelingsprogram in Dysselsdorp. Een resultaat van hierdie evaluasie is dat die totale nodusbenadering in die proses van herontwerp is.

Die Departement speel ‘n sleutelrol binne die BRVP, wat daarop gerig is om die gehalte van water in die Bergrivier te verbeter en om dus die bestaan van al die mense wat langs die 260 km-lange rivier woon, te verbeter.

Die projek om indringerplante uit die Bergrivier te verwyder, was reeds van groot waarde vir die bevordering van die Groen Ekonomie deurdat dit finansiële waarde toegevoeg het tot uitheemse biomassa, wat kon lei tot die uitskakeling van een van die grootste bedreigings vir biodiversiteit in Suid-Afrika, naamlik inname



deur indringerplante. Die uiteindelike oogmerk van hierdie projek is om die belangrikste rivierstelsel in die Kaapstadse Metropoolgebied te herstel tot ‘n gesonde rivierstelsel wat die welsyn van mense sal bevorder. Om die indringerplante te verwyder en met inheemse plantegroei te vervang, sal die Regering ongeveer R300 miljoen kos, sonder enige waarborge ten opsigte van volhoubaarheid. hierdie projek is daarop gerig om die gebiede skoon te maak deur waarde vir die biomassa te skep. hierdie waarde sal dan die herstel gedeeltelik of selfs totaal befonds terwyl die biomassa gebruik kan word om energieproduksie te verhoog en verdere volhoubare tegnologie te toon.

Ernstige landbouskade is na die vloede van november 2013 en Januarie 2014 aangemeld. nie-versekerbare skade van R90 miljoen is na die 2013-vloed aangemeld en meer as R777 miljoen nie-versekerbare skade is deur die vloede van Januarie 2014 veroorsaak.

Die OOL-program het die vyfde jaarlikse Departementele Voorligtings- en Adviesdienstesimposium van 16 – 18 Julie 2014 by Die herberg aangebied. Die sessie het ‘n platform verskaf vir die deel van inligting en geïntegreerde dienslewering tussen al die voorligtingsbeamptes in alle programme binne die Departement.

Die Departement het die Wêreldvoedseldag-geleentheid op 17 Oktober 2014 in Suurbraak, Swellendam Munisipaliteit, gevier. Altesaam 7 gemeenskapstuine en 108 tuine by huishoudings is in samewerking met Swellendam Munisipaliteit ondersteun. Die projek is verder aangebied in vennootskap met ander staatsdepartemente wat by die voedsekerheidsruimte betrokke is, en ‘n ruim bydrae deur SAB wat ‘n kwekery en huishoudelike tuine geborg het.

Gegewe die prioriteit wat aan grondhervorming verleen word, het die Departement die Spitsberaad oor Grondhervorming op 22 September 2014 aangebied. Die spitsberaad was daarop gerig om diverse belanghebbers in die landbou- en landboubesigheidsektor bymekaar te bring om betrokke te raak by huidige grondhervormingstipologie, om uitdagings ten opsigte van ondersteuningsdienste te bespreek en om aanbevelings te doen oor die tipologie wat binne die konteks van die nOP binne die Provinsie ingestel moet word.

Die OOL-program het die lewering van die provinsiale toekennings vir Vroulike Entrepreneurs 2014 op 15 Augustus 2014 aangebied. hierdie Program poog om erkenning te gee en om die deelname van vroue, jong vroue en vroue met gestremdhede in die sektor aan te moedig en te verhoog. Die grootste stukrag van die program is om die feit te beklemtoon dat vroue ‘n belangrike rol speel in voedselsekuriteit, werkskepping, ekonomiese groei en armoedeverligting. Me. Ilse Ruthford van MWt Investment Pty. Ltd. van hierdie Provinsie het die prys vir die prosesseringskategorie op die nasionale vlak verower.

Die bekendstelling van die projek vir kamilleboerdery het op 20 Maart 2015 in Philippi plaasgevind en die geleentheid is onder andere deur Minister Winde en die Waarnemende Adjunkdirekteur-Generaal van die Departement bygewoon. hierdie projek is deur die Departement ondersteun en gaan voort om voordeel te trek uit voorligtings- en adviesdienste. ‘n Mylpaal van hierdie projek is dat dit ‘n kontrak aangegaan het met Windmeul Egg (Edms.) Bpk., deur middel waarvan marktoegang tot verskaffers soos Pick n Pay gefasiliteer is.

Die BSV3- Mobiele Laboratorium is gedurende September 2014 by die Wes-Kaapse Provinsiale Veeartsenykundige Laboratorium, Stellenbosch, afgelewer. Dit sal ‘n op tydelike perseel staan totdat die permanente perseel deur die Departement van Vervoer en Openbare Werke voorberei is. Daar moet nog geringe opknappingswerk aan die BSV3- Mobiele Laboratorium gedoen word voordat ons dit kan begin gebruik. Die eenheid sal gebruik word om virusse te isoleer en voort te plant, wat die diagnostiese vermoëns ten opsigte van voëlgriep sal verbeter.

Die veeartsenykundige laboratorium is tans ‘n DLBV-goedgekeurde veeartsenykundige laboratorium en sal tot 31 September 2015 voortgaan om sodanige laboratorium te wees. ‘n Besluit is deur DLBV geneem om nie meer veeartsenykundige laboratoriums te oudit, te assesseer en goed te keur nie. In plaas daarvan sal die DLBV vereis dat veeartsenykundige laboratoriums SAnAS ISO 17025-akkreditering kry sodra die huidige DLBV-goedkeuring verstryk. Die Veeartsenykundige Laboratorium is dus hard aan die werk om voor te berei vir die assessering vir SAnAS ISO 17025-akkreditering wat voor die einde van September 2015 sal plaasvind. Akkreditering deur SAnAS ISO 17025 word internasionaal aanvaar en dit sal dus marktoegang vir produkte wat uit hierdie Provinsie uitgevoer word bevoordeel en verbeter. Opleiding is vir alle bestuurspersoneel van


Provinsie Wes-Kaap


die laboratorium sowel as vir tegniese personeel geskeduleer as deel van die deurlopende instandhouding van die gehaltebestuurstelsel vir die laboratorium, in ooreenstemming met die ISO 17025-standaard.

Die veeartsenykundige laboratorium het verbeteringe aangebring aan sy bestuurstelsel vir die hantering van biogevaarlike afval. ‘n Ondersoek van die afval wat deur die laboratorium gegenereer word, sowel as van alternatiewe opsies vir wegdoening, is ondersoek. Die laboratorium het opgehou om laboratoriumafval wat beduidende hoeveelhede plastiek, met inbegrip van plastiekmonsterbottels en petribakkies, te verbrand om sodoende die impak op die omgewing tot die minimum te beperk. Groter karkasse soos dié van perde en beeste wat vir nadoodse ondersoeke gestuur word, word nou met behulp van ‘n komposproses op die perseel vernietig, terwyl die karkasse van kleiner diere en ander weefsel nog op die perseel verbrand word. Ander afval word op ‘n weeklikse basis verwyder deur ‘n afvalverwyderingsonderneming wat gelisensieer is om die afval te verbrand. Alle ander afval wat voorheen van Staats- Veeartsenykundige kantore in die Wes-Kaap na die laboratorium gestuur is, moet in die toekoms deur die Staats- Veeartsenykundige Kantore self bestuur word. hierdie kliniese afval het bestaan uit beduidende hoeveelhede besmette skerp instrumente (naalde en spuite) sowel as gebruikte inentings- en ander medisinale afval wat gesorteer en in die gepaste biogevaarhouers geplaas moet word. Die laboratorium was belas met die sortering en hantering van hierdie afval, sowel as met die tref van reëlings vir die verwydering daarvan. Aangesien hierdie afval nie langer na die perseel gebring word nie, sal dit verseker dat die afval wat deur die laboratorium self gegenereer word, meer doeltreffend en veiliger gehanteer word. Die gebruik van die nuwe vullisverwyderingsmaatskappy sal egter verhoogde koste meebring. Die kostes word geraam in die omgewing van R137 000 vir die tydperk november 2014 tot Junie 2015.

Goeie vordering is gemaak met die verkryging en toerusting van sentraal geleë sertifiseringskantore vir die uitvoer van veeartsenykundige goedere om ‘n sertifiseringsdiens vir veeartsenykundige goedere vir die Kaapstadse Metropool te lewer. hierdie kantoor is in Milnerton geleë.

Die mandaat en strategiese doelwitte van Program: ntOD ten opsigte van landbounavorsing en tegnologie-ontwikkelingsdienste is soos beplan uitgevoer en is in lyn gebring met die nasionale Uitkomste en Provinsiale Strategiese Doelwitte. Wat betref PSD 1, en spesifiek Projek Khulisa, is insette gelewer vir die fokusgebied van landbouprosessering en verskeie aksies is geaktiveer. Insette is ook gegee vir PSD 4 ten opsigte van klimaatsverandering en hulpbrongebruik en die nuwe werkgroepe wat ingestel moet word.

Die navorsingprogramme en -projekte is deurgaans krities geëvalueer teenoor die strategiese doelwitte van die Departement, die onderskeie navorsingsdirektorate, sowel as bedryfs- en kliënteprioriteite. Die jaar het begin met 104 navorsingsprojekte. Vier en twintig (24) projekte is in 2014/15 afgehandel, terwyl 18 nuwe projekte deur die navorsingsprojekkomitee goedgekeur is. Dit bring die totale getal projekte aan die einde van 2014/15 op 98 te staan.

Die finale proses vir die goedkeuring van ‘n diensverskaffer om die Raamwerk en Implementeringsplan vir Klimaatsverandering vir die landbousektor goed te keur, is afgehandel en die suksesvolle bieër het in Augustus 2014 met die drie-fase-studie begin. ‘n Interdepartementele Projekreëlingskomitee, bestaande uit deskundiges van die DL en DOSOB (mede-projekleiers) sal toesig hou oor die studie en sal ook seker maak dat belanghebbers deel is van die twee-jaar-proses wat volgens beplanning in Maart 2016 afgehandel sal word. hierdie plan sal die bloudruk wees vir die sektor vir die bou van plaasgemeenskappe wat veerkragtig is ten opsigte van klimaatsverandering en die ontwikkeling van landbouproduksietegnologie wat gunstig is vir die klimaat.

Die klimaatsvoorspellingsdiens het daartoe gelei dat 10 verslae oor landboutoestande en 12 klimaatsverslae (Eenheid: Risiko- en Potensiaalbestuur) onder toepaslike rolspelers in die Provinsie versprei is.

Die eenheid vir ruimtelike ontleding het vir Premier Zille ‘n webtuiste vir die lewering van kapitaalinfrastruktuur ontwikkel, wat in April 2014 bekend gestel is. Verder is ‘n aanlynwebportaal vir die WKR, naamlik WKR Ruimtelike Observatorium, ontwikkel om ruimtelike intelligensie vir die provinsie te verbeter. Die Ruimtelike Observatorium is bedoel om beter samewerkingsverhoudings tussen die verskillende staatsdepartemente te fasiliteer met die doel om ruimtelike beplanning en besluitneming te verbeter. Ons uitmuntendheid is verder geprys toe die Departementele Projek vir Ruimtelike Intelligensie tydens die Provinsiale toekennings vir Uitmuntende Diens in 2014 die Silwer toekenning in die kategorie Beste Innoveerder in die Staatsdiens



ontvang het. Die aanstelling van die vorige GIS-bestuurder as die eerste spesialiswetenskaplike in GIS na ‘n omvattende werwingsproses sal verdere stukrag verleen aan hierdie eenheid en die ondersteunende rol daarvan binne die Departement, sowel as op ‘n dwarsliggende vlak.

nouer samewerking en die deel van hulpbronne tussen die Departement en GreenCape is bevorder en twee interne assistente is aangestel om ondervinding in die landbousektor op te doen ten einde hulle toe te rus om die beoogde landboutoonbank by GreenCape te bestuur om belanghebbers te ondersteun in hulle strewe na groen tegnologie en groen ekonomiese ondersteuning.

Alternatiewe gewasse word ‘n kritiese fokusgebied in die landbousektor. Die klem neem toe, aangesien hierdie nuwe en ongewone gewasse nie net as ‘n “nis” en “gesog” beskou word nie, maar ongetwyfeld ‘n spesifieke ruimte sal vul in die Wes-Kaapse landbousektor met die uitdagings van klimaatsverandering. Verder kan alternatiewe gewasse ook spesifieke markte nasionaal en internasionaal verseker en bydra tot die uitvoersyfers en gevolglike ekonomiese gesondheid en werkskepping in die Wes-Kaap. Die befondsing van navorsing oor alternatiewe gewasse was tot nog toe gefragmenteer en beperk. Om aandag te gee aan die uitdagings in terme van die befondsing van navorsing, is ‘n toegewyde navorsingsfonds vir alternatiewe gewasse, naamlik die Fonds vir Alternatiewe Gewasse, met ‘n waarde van R3 miljoen gedurende Augustus 2014 bekend gestel en die eerste oproep vir voorstelle is afgehandel en projekte is geïdentifiseer vir befondsing.

Die 50ste herdenking van die Oudtshoorn-navorsingsplaas is gevier en ‘n DVD oor die plaas en sy aktiwiteite, ‘n gedenkboek en ‘n plakkaathandleiding oor volstruisnavorsing is by die geleentheid bekend gestel. Die gewilde Outeniqua Inligtingsdag het weer eens meer as 250 boere en belanghebbende partye na die navorsingsplaas gelok.

twee MVV’s met tersiêre instellings (NMMU en SU) is in die finale stadiums van voltooiing en dit sal verdere stukrag verleen aan samewerking en die bou van navorsingskapasiteit tussen die Departement en hierdie instansies. Daar word in die vooruitsig gestel dat die MVV’s teen Julie 2015 onderteken sal word.

Die tweede WKLnF-werkwinkel is aangebied en dit is deur 95 persone bygewoon. Die program het gefokus op tegnologie en inligting in landbou – huidige en toekomstige innoverings. Verskeie sleutelsprekers is uitgenooi om voorleggings te doen oor nuwe en innoverende gereedskap en modelle vir inligtingverspreiding in die landbou.

Die wetenskaplike kundigheid van die Departement het op die volgende maniere nasionale en internasionale erkenning ontvang van lede van die portuurgroep:

• Een van ons studente by die Outeniqua-navorsingsplaas het die Junior Kaptein Scott-medalje van die SA Akademie vir Wetenskap en Kuns ontvang vir die beste MSc-tesis in dierewetenskappe by enige Suid-Afrikaanse universiteit. Dit titel van haar tesis was “Supplementation of high fibre concentrate to Jersey cows on pasture to overcome winter roughage shortages”.• Twee wetenskaplikes van die Direktoraat Plantwetenskappe het ook ‘n toekenning van die ATKV/ SA Akademie vir Wetenskap en Kuns ontvang vir die beste wetenskaplike publikasies.• Een van die spesialis-dierewetenskaplikes is benoem vir ‘n nFtW- prestige toekenning in die kategorie vir uitstekende bydraes tot wetenskap, ingenieurswese en tegnologie en innovering as ‘n navorser vir die ontwikkeling van navorsingskapasiteit oor die afgelope 5 – 10 jaar. • tydens die April-gradeplegtigheid van die nMMU het ‘n nagraadse student sy M.tech cum laude ontvang. hy het ook die Kaapse Wol-toekenning ontvang vir die beste student in Landboubestuur. By hierdie geleentheid is die navorsingstoekenning ook toegeken aan ‘n spesialisdierkundige en sy studieleier vir sy mentorskap vir nagraadse studente van hierdie instansie.• Die span van Outeniqua navorsingsplaasweidingwetenskap, binne die Direktoraat: Plantwetenskappe, het weer eens uitgeblink tydens die jaarlikse nasionale kongres wat in Julie deur die Grasveldvereniging van Suider-Afrika (GVSA) aangebied is. Vyf van die ses wetenskaptoekennings by die kongres het gegaan na vier navorsers wat by die Outeniqua-navorsingsplaas gebaseer is. Die spesialiswetenskaplike het die Prestige-toekenning ontvang vir ‘n leeftydprestasie as ‘n wetenskaplike en sy bydrae op die gebied van weidingswetenskap, terwyl ‘n ander wetenskaplike die toekenning vir die beste platformaanbieding ontvang het vir sy referaat getiteld “Is soil organic carbon the most important soil quality indicator for planted pasture?” Sy kollega het vir die tweede


Provinsie Wes-Kaap


jaar na mekaar gewen in die kategorie vir die beste plakkaat wat aangebied is, sowel as die norman Rethman Plantweiding-toekenning vir die beste platformaanbieding op die gebied van weidingswetenskap, getiteld “Effect of planting methods on the production potential of perennial grass/clover mixtures planted into kikuyu”. ‘n Student in die weidingsgroep het die toekenning ontvang vir die Beste Aanbieding deur ‘n Jong Wetenskaplike vir die referaat getiteld “Production potential of lucerne over-sown into kikuyu”.• Die Jaarlikse Gekombineerde Kongres van die Suid-Afrikaanse Gemeenskappe vir Grond, tuinbou, Onkruid en Gewaswetenskappe is bygewoon deur 17 afgevaardigdes wat die Departement verteenwoordig het met 13 plakkaat- en 5 mondelinge aanbiedings. Dit het studente van SU ingesluit wat aan hulle nagraadse studies oor die verskillende langtermynproewe van die Departement werk. Die tema van die kongres was “taking research to the farm to ensure long-term sustainability.” Een van die plantkundiges en ‘n tegnikus het onderskeidelik toekennings ontvang vir die beste mondelinge en plakkaataanbiedings oor bewaringslandbou. Die spesialis- onkruidwetenskaplike het ‘n Fellowship van die Onkruidwetenskapvereniging ontvang vir sy jarelange toegewyde werk op die gebied van onkruidwetenskap.• Die PTMHB-program van die NNF het aangekondig dat bykans R1 miljoen aan twee spesialisdierkundiges toegeken is vir hulle navorsingswerk.

As deel van ons verbintenis tot die ontwikkeling van die jeug in landbou en om hulle opgewonde te maak oor ‘n loopbaan in landbou, was die jaarlikse besoek deur Graad R- en Graad 4-leerders aan Elsenburg weer eens net so gewild as in die verlede en dit is oor drie dae deur 828 leerders van voorheen benadeelde skole bygewoon.

na ‘n evaluasie van die impak van die leerderskapsopleiding wat deur die Elsenburg Landbou-opleidinginstituut aangebied word, is ‘n paar belangrike veranderinge geïmplementeer as deel van die bestuursimplementeringsplan. Om die standaard en gehalte van opleiding te verbeter, is die getal leerders in hierdie opleidingsprogram tot 55 beperk. In ‘n poging om die waarskynlikheid te verhoog dat graduandi in die sektor bly werk, is voorkeur gegee aan werklose jeugdiges wat op plase bly. hierbenewens is die praktiese opleiding van studente en betrokkenheid by die bedryf versterk deur die plasing van studente op plase vir werkgeïntegreerde leer.

Die Program: GLOO het voortgegaan om ‘n sentrale rol te speel in die implementering van die samewerkingsooreenkoms tussen die Wes-Kaap en streke in Boergondië. ‘n Groep van tien kelderwerkers van verskillende wynlandgoedere is weer deur die CFPPA in Beaune, Frankryk, ontvang vir opleiding in wynmaak en vatbestuur en -instandhouding. twee van hierdie kelderwerkers is deel van die Protégé-groep van die Wynmakersgilde van Suid-Afrika. hierbenewens het 5 aspirantkaasmakers die geleentheid gekry om drie weke by die CFPPA in Macon-Davaye deur te bring vir tegniese opleiding in kaasmakery en 10 lede van die voorligtingspersoneel het die Boergondië-streek besoek vir blootstelling aan kleinskaalse kommersiële boerderypraktyke om insig te kry in hulle landbou-adviesdienste. ‘n Groep van 7 wynmaakstudente, 6 kaasmaakstudente en 1 kaasmaakdosent, 4 studente in internasionale wynbemarking en ‘n rugbyspan van die CFPPA Beaune is op hulle beurt deur die Elsenburg Landbou-opleidingsinstituut ontvang. hulle is nie net aan tegniese opleiding blootgestel nie, maar ook aan die Suid-Afrikaanse kultuur en cuisine.

Studente by die Elsenburg Landbou-opleidinginstituut het nie net op akademiese gebied goed presteer nie, maar ook in verskillende sportkodes waar hulle hoofsaaklik teen spanne van Stellenbosch Universiteit en ander landboukolleges in die land meegeding het. Elsenburg-spanne het aan die Maties-koshuisligas vir sokker en rugby sowel as aan die Pannar-rugbytoernooi vir landboukolleges sowel as by die nacsano-sokker- en netbaltoernooi deelgeneem. Die rugbyspan het hul titel suksesvol verdedig by die Pannar-rugbytoernooi. Die eerste span het onder die top vier in die Maties-koshuisliga geëindig en 18 spelers het die verskillende Maties-spanne gedurende die rugbyseisoen verteenwoordig. Die sokkerspan het die ses-aan-‘n-kant-toernooi van Maties gewen en was die kampioene in die Maties Premierliga. Dit het meegebring dat hulle gepromoveer het tot die Maties Superliga vir die volgende seisoen.



hierdie Departement vorder nie enige vorm van belasting in nie. Met die uitsondering van die inkomste wat van betalende studente vir tersiêre onderwys ontvang word, is alle ander inkomste toevallig of die gevolg van òf navorsing òf opleiding. Die prestasie wat beter was as waarvoor begroot is vir die verkoop van goedere en dienste, is die gevolg van onderrig en huisvestiging gedurende die 2015- akademiese jaar wat vroeër ontvang is as waarvoor begroot is, sowel as van inkomste uit ontledings deur die grondlaboratorium wat hoër was as wat verwag is. Die prestasie vir rente wat ontvang is wat beter was as waarvoor begroot is, was die gevolg van rente op onbestede rampfondse wat direk in die provinsiale inkomstefonds betaal is en wat nie deel vorm van die begroting nie. Die Departement het ‘n geïmplementeerde inkomstebeleid.

Die tariewe in die tariefregister word op grond van ‘n verskeidenheid beginsels bepaal. Dit is markverwant, verhaal kostes en word deur wetgewing bepaal. Ander oorwegings is invloede soos of die kliënte klein- en/of bestaansboere is, die vraag na die produk of diens, sowel as of dit oortollige voorraad is. Dit word op die tariefregister by elke individuele tarief aangedui. Die jongste tariefregister is op die Departement se webtuiste beskikbaar.

Gratis dienste wat deur die Departement gelewer word, is voorligtingsdienste wat aanleiding kan gee tot ‘n aansienlike inkomste uit konsultasiegelde. Verreweg die grootste gebruikers van hierdie dienste is egter die klein- en/of bestaansboere wat nie kan bekostig om vir hierdie dienste te betaal nie en wat op die Departement staatmaak vir advies, inligting en die oordrag van tegnologie. Daar word as deel van die Departement se mandaat bepaal dat hierdie advies gratis aan alle landsburgers verskaf moet word.

Gedurende die verslagtydperk is 3 120 beeste wat aan opkomende veeboere behoort het vir tuberkulose getoets. Die koste daarvan het R21 120 beloop.

1.2 Oorsig oor die finansiële resultate van die Departement

Departementele ontvangste

2014/2015 2013/2014

Raming Werklike bedrag ingevorder

(Oor)/Onder Invordering Raming Werklike bedrag

ingevorder(Oor)/Onder Invordering

R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

Belastingontvangste - - - - - -

Casino-belastings - - - - - -

Perderesiesbelastings - - - - - -

Dranlisensies - - - - - -

Motorvoertuiglisensies - - - - - -

Verkoop van goedere en dienste anders as kapitaalbates

25 931 31 239 (5 308) 27 473 28 276 (803)

Oordragte ontvang - 21 (21) - 20 (20)

Boetes, strawwe en verbeurings

- - - 2 2 -

Rente, dividende en huur op grond

47 3 144 (3 097) 467 467 -

Verkoop van kapitaalbates

- 93 (93) 33 33 -

Finansiële transaksies in bates en laste

- 288 (288) 116 116 -

Total 25 978 34 785 (8 807) 28 058 28 914 (823)


Provinsie Wes-Kaap


Amptenare van die Program: VD het ook die volgende getal diere in die sektor vir opkomende veeboere ingeënt:

• 2 736 beeste teen antraks R 6 621• 2 695 stuks pluimvee teen newcastlesiekte R 674 • 931 beeste met die RB51-vaksien vir brusellose R 30 723

Staatsveeartse het gratis kliniese dienste gelewer aan die voorheen benadeelde gemeenskappe in die Beaufort-Wes-omgewing: • 342 diere is uitgesit R 25 650• 148 ramme is getoets R 1 332• 852 beeste is gedip vir uitwendige parasiete R 4 260• 3 594 diere is gedip is vir uitwendige parasiete R 21 564• 647 perde is ontwurm R 39 486• 2 399 kliniese dienste is vir geselskapdiere gelewer R 263 890• 347 kliniese dienste is vir skape en bokke gelewer R 50 315• 53 fekale eiertellings vir inwendige parasiete R 742• 36 ramtoetse is gedoen R 288 In die munisipale gebiede van Beaufort-Wes, Oudtshoorn en Swellendam is 561 perde in die gemeenskap wat arm is aan hulpbronne teen Afrika-perdesiekte (APS) ingeënt teen ‘n koste van R83 241. Dit is gedoen as ‘n voorkomingsmaatreël om trekperde teen APS te beskerm om volhoubaarheid te verseker in gemeen-skappe waar hierdie perde belangrik is vir die mense se bestaan.

‘n Sleutelprestasiedoelwit wat prioriteit geniet vir Veeartsenykundige Dienste is die jaarlikse inenting van geselskapsdiere teen hondsdolheid.

honde en katte in die gemeenskappe wat arm is aan hulpbronne regdeur die Provinsie is ingeënt:

• Malmesbury: 6 970 • Boland: 20 933 • Swellendam: 4 942• George: 22 393• Beaufort Wes: 5 027• Vredendal: 1 200• Oudtshoorn: 7 501

hierdie intervensie het plaasgevind teen ‘n koste van R143 664. Laastens is die volgende dienste gelewer:

Waarneming vir klassieke varkkoors (KVK) 6Waarneming vir voëlgriep (hoenders) 1 525Waarneming vir besmetlike misgeboorte (BM) of brusellose 871Waarneming vir newcastlesiekte 250B.ovis-dienste by Vredendal 53

Die Departement het ’n beleid dat skuld afgeskryf word, wat in ooreenstemming is met die provinsiale beleid wat betref watter onbetaalde skuld afgeskryf word indien nodig. Die totale skuld wat afgeskryf is, beloop R71 000 en bestaan uit 32 gevalle van nie-wesentlikheid.

Die inkomste wat ingesamel is en wat meer was as waarvoor begroot is, was meestal te danke aan beter as verwagte opbrengspryse wat vir boerderyprodukte ontvang is.

Alle kapitaalbates wat verkoop is, is afgeskryf en was onherstelbaar of onbruikbaar.



Met verwysing na bestedingsneigings moet die volgende beklemtoon word:

Die bedrag van onderbesteding, R7,254 miljoen of 0,84% van die aangepaste begroting, is ruim binne die nasionale maatstaf van 2%.

nader ondersoek onthul egter die volgende:

Van die totale onbestede fondse was R69 000 van die voorwaardelike toelaag van OLOP en R7,19 miljoen was van die billike aandeel. Laasgenoemde bedrag hou verband met bates en laste wat nie afgehandel is teen ‘n uitgawe- of inkomste-item nie, maar wat beskikbare kontant beïnvloed het. Daar is versoek dat die bedrag van R6,422 miljoen van die billike aandeel na 2015/16 oorgerol word.

Oordragte is gedoen om onvoorsiene koste-druk te verlig wat veroorsaak is deur hoër as verwagte prysver-hogings en onvoorsiene verpligtinge weens die herprioritisering van die beskikbare begroting. toenemende druk om voedseltuine uit te brei en billike aandeelfinansiering te kry vir die graan- en suiwelkommoditeite is voorbeelde hiervan.

Oordragte is gedoen van Program 1 (R919 000), Program 2 (R1 941 000), Program 4 (R2 493 000), Program 5 (R436 000), Program 6 (R51 000) en Program 8 (R1 323 000) na Program 3 (R6 488 000) en Program 7 (R675 000). In alle gevalle is die oordragte deur die Rekenpligtige Beampte goedgekeur ingevolge ar-tikel 43 (1) van die Wet op Openbare Finansiële Bestuur (WOFB) en die oordragte is gehou binne die agt-persent-beperking ingevolge artikel 43 (2) van die WOFB.

Geen ongemagtigde besteding is aangegaan nie.

Met betrekking tot selfoonkontrakte is onreëlmatige besteding ten bedrae van R23 000 aangemeld omdat dit finansiële bruikhuur was. Dit is gekondoneer ingevolge Nasionale Praktyknota 5 van 2006/07.

1.3 Programbesteding

Naam van Program

2014/2015 2013/2014

Finale Begroting

Werklike Besteding

(Oor)/ Onder Besteding

Finale Begroting

Werklike Besteding

(Oor)/ Onder Besteding

R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

Administrasie 111 965 106 130 5 835 97 172 91 466 5 706

Volhoubare hulpbronbestuur

232 924 232 924 - 47 071 47 071 -

Landbouerondersteun-ing en Ontwikkelingsdi-enste

251 095 251 026 69 233 791 233 791 -

Veeartsenykundige Dienste

66 516 66 516 - 60 978 60 978 -

navorsing en tegnolo-gieontwikkelingsdienste

104 523 104 523 - 96 280 95 530 750

Landbouekonomiedi-enste

21 656 21 656 - 16 947 16 947 -

Gestruktureerde Landbouonderwys en opleiding

54 779 53 429 1 350 43 873 43 873 -

Koördinering van Landelike Ontwikkeling

19 232 19 232 - 19 206 19 206 -

Total 862 690 855 436 7 254 615 318 608 862 6 456


Provinsie Wes-Kaap


nasionale tesourie het een geval waar ‘n belastingklaringsertifikaat ten bedrae van R573 000 nie verkry is nie, nie gekondoneer nie. Sewe gevalle van verkryging, ten bedrae van R54 000 vir 2013/14, wat nie in-gevolge die voorskrifte van BGSEB was nie, is nie gekondoneer nie.

Altesaam 66 verskillende gevalle van moontlike vrugtelose en verkwistende besteding ten bedrae van R49 000 is aangemeld, terwyl daar 13 gevalle van R7 000 was wat uit 2013/14 spruit. Dit is ook ondersoek in die tydperk onder oorsig. hiervan is 64 gevalle wat R46 000 beloop deur die Rekenpligtige Beampte gekondoneer. Dit het gebeur ná ’n deeglike ondersoek na die oorsprong van elke individuele geval om vas te stel of dié uitgawes nie voorkom kon word deur toegewyde omsigtigheid en beter beplanning nie. In al dié gevalle is bevind dat die besteding onvermydelik was. Vier gevalle ten bedrae van R5 000 is nie gekondoneer nie en is vir invordering na ontvangbare rekeninge oorgedra.

teen 31 Maart 2015 is 11 gevalle van vrugtelose en verkwistende besteding ten bedrae van R5 000 steeds ondersoek.

Aangesien dit die laaste van die vyf jaar van die huidige Strategiese Plan is, is dit duidelik dat ‘n nuwe Strategiese Plan opgestel moet word. hierdie proses, sowel die weg vorentoe, sal in Afdeling 4.7 in meer detail bespreek word.

Die voortsetting van die FruitLook-projek vir die volgende drie jaar om ‘n stadium te bereik waar boere sal begin bydra tot die koste van dienste en die gebruik van inligting wat verskaf word en uiteindelik ‘n stadi-um waar die intekening die projek kan befonds, word in die vooruitsig gestel. tot dan bly die befondsing van die projek ‘n uitdaging en ‘n voorlegging is deur middel van hortgro by die Departement van handel en nywerheid ingedien om befondsing deur middel van hulle PVMV te bekom. Ander bronne van be-fondsing word tans verken. Om die kapasiteit, vermoë, toeganklikheid en geloofwaardigheid van inligting te verbeter, sal die Depar-tement voortgaan met:

• die implementering en uitrol van die GLBS binne die OOL-program• die uitrol van die Agri-Touch-platform in al die distrikskantore vir maklike toegang deur kleinboere en kommoditeitsvennote• die evaluasie van die kommoditeitsbenadering om die vordering ten opsigte van die ontwikkeling van kleinboere in die Provinsie te bepaal• die ontwikkeling van ‘n verbeteringplan om aandag te gee aan uitdagings wat in die evaluasie studie oor die impak op voedselsekerheid na vore gekom het• gereelde betrokkenheid by die Distrikskomitees vir Grond en Landbou (DKGL’s) wat ingestel is om resultate te lewer ten opsigte van die teiken van 20% binne die nOP-konteks

Die implementering van onafhanklike vleisinspeksies by alle abattoirs in die Provinsie sal addisionele regul-erende funksies vir die OVG-subprogram meebring.

Die regulering van die verskaffing van wildsvleis in die kommersiële voedselketting, in ooreenstemming met die Wet op die Veiligheid van Vleis, 2000, sal ‘n addisionele werkslading vir amptenare van die OVG-sub-program meebring.

Die Program: Veeartsenykundige Dienste beplan om ‘n Kantoor vir die Beheer van Veeartsenykundige Uitvoere in Milnerton te open. Hierdie kantoor sal sertifikate vir die uitvoer van veeartsenykundige goedere uitreik, hoofsaaklik vir alle verwerkte vleis en voere van dierlike oorsprong, wat in die Metropool-gebied verwerk is, maar dit sal ook voorsiening maak vir die uitreik van sertifikate vir die uitvoer van troeteldiere.

Klimaatsverandering sal ongetwyfeld die belangrikste spel-wisselaar in die landbousektor in die Wes-Kaap wees en volhoubare voedselproduksie sal tot ‘n groot mate deur heersende weerstoestande (met inbe-grip van die voorkoms van ekstreme gebeurtenisse), die beskikbaarheid van water en die oordeelkundige gebruik van ander natuurlike hulpbronne bepaal word. Om hierdie rede het die Departement begin met die ontwikkeling van ‘n Raamwerk en Implementeringsplan vir Klimaatsverandering vir die Landbousektor (die SmartAgri-projek).

1.4 Toekomsplanne van die Departement



Hierdie projek het in 2014 begin en sal in drie fases voltooi word. Die finale datum vir afhandeling is Maart 2016. Gedurende hierdie tydperk sal die raamwerk, implementeringsplan en kommunikasieplan opgestel word met behulp van omvattende betrokkenheid van belanghebbers. Daar word in die vooruitsig gestel dat verskeie aksies uit hierdie plan sal ontwikkel, veral ook op die gebied van navorsing, en dit sal waar moontlik en volgens die beskikbare fondse en menslike kapasiteit by die Departement se navorsingspor-tefeulje geïnkorporeer word. Ander programme van die Departement sal daarna ook klimaatsvriendelike aktiwiteite by hulle agendas vir dienslewering insluit.

Mega-tendense, soos die verskuiwing van ekonomiese mag en groei in verskillende lande, dwing ver-skeie lande om dinamiese strategieë te hê ten einde vinnig aan te pas by enige nuwe ontwikkeling in die globale omgewing. As ‘n uitvoerprovinsie en sektor wat kwesbaar is ten opsigte van die onstabiele markomgewing, sal klem op die identifisering, ontwikkeling en optimalisering van nuwe markte (bv. Afrika en Asië) en bestaande markte (bv. die Europese Unie) altyd uiters belangrik wees vir die uitbreiding en instandhouding van handel. Die Departement beplan dus om inisiatiewe vir markontwikkeling gerig op die oopmaak van nuwe markte en die instandhouding van bestaande markte, te ondersteun. Die brose uitvoeromgewing en mededinging waarvoor plaaslike produkte te staan kom, maak dit ook nodig dat klem geplaas moet word op inisiatiewe vir markontwikkeling in die plaaslike mark. hoewel dit vir ‘n langer tydperk was, het die klem op nakoming internasionaal op voedselsekerheid geval, maar dit is uitgebrei om maatskaplike verantwoordelikheid en omgewingstandaarde in te sluit. Die Departement sal dus die uitbreiding van die Volhoubaarheidsinisiatief van Suid-Afrika en die internasionale normbepaling van die Vereniging vir Etiese Wynhandel se standaard vir die wynbedryf ondersteun.

Produkversadiging en mededinging in die uitvoeromgewing vereis dat produsente in aktiwiteite of inisi-atiewe vir waardetoevoeging moet belê. Produkdifferensiasie is hier belangrik. Geografiese aanduiders word beskou as een van die maniere om dit te doen, veral vir unieke produkte met spesiale eienskappe. Die OED het vir Suid-Afrika ‘n venster oopgemaak om meer name by te voeg vir oorweging as GA’s onder die Europese Unie (EU) benewens sommige wynname, rooibos en heuningbos. Die Departement sal dus kapasiteit bou en verskeie industrieë ondersteun met die identifisering van produkte wat die potensiaal het om deur middel van hierdie stelsel ondersteun te word ten einde die Suid-Afrikaanse lys uit te brei. ‘n Werkswinkel sal volgens die Boergondië-ooreenkoms in samewerking met die Franse beplan word, en opleiding oor GA’s sal in Switserland bygewoon word.

hierbenewens beplan die Program: LED nog om ‘n werkstudie-ondersoek te ondergaan hoewel hierdie versoek in die afgelope drie jaar ingedien is. Dit is egter nodig om op kliënte se behoeftes te reageer, vir belyning en vir moontlikhede van ‘n loopbaanpad binne die openbare sektor. Verder sal die getal projekte op die program vir finansiële boekhouding verhoog word, gebaseer op vraag en ‘n behoefte aan beter rekords op plaasvlak, veral ten opsigte van boekhouding met die hand. na mate party boere op die pro-gram vorder, het hulle sekere vereistes wat nie met behulp van rekenaargebaseerde stelsels bevredig kan word nie. Gevolglik sal ondersoek ingestel word na nuwe webgebaseerde platforms wat vir toppresteerders ingestel sal word.

Die Program: GLOO sal voortgaan om formele en nie-formele opleiding op nKR-vlak 1 – 7 te fasiliteer en te bied, met klem op die jeug en alle boerderygroepe in die landbousektor om sodoende ‘n kundige, vooruit-strewende en mededingende sektor te bevorder en te ondersteun.

Pogings sal versterk word om die bedryf se betrokkenheid by die ontwikkeling van menslike kapitaal en die verskaffing van opleiding, sowel as hulle deelname aan die aktiwiteite van vak- en leerplankomitees te verbeter. Dit sal daartoe bydra dat die opleiding wat aangebied word, in lyn gebring word met die kliënte se opleidingsbehoeftes.

Die kort vaardigheidskursusse sal aangepas word sodat dit aandag sal gee aan die behoefte aan holistiese opleiding van verskillende kategorieë boere en werkers (d.w.s. middelvlakbestuurders en toesighouers) in boerdery- en landboubesigheid. nuwe modules vir opleiding en vaardigheidsontwikkeling (d.w.s. nKR 4 Plantproduksie: Wingerdbou en Leerderskapsopleidingsmateriaal vir Kelderwerk: nKR 5) sal ontwikkel word om seker te maak dat opleiding wat aangebied word, tred hou met verbeterde tegnologie en nuwe landbouprosesse en -praktyke.

‘n Impakevaluasie van opleidingsprogramme wat deur die Subprogram: hOO aangebied word, sal in die komende jaar gedoen word.


Provinsie Wes-Kaap


Die verbetering van infrastruktuur in opleidingsfasiliteite sal in die komende jaar voortgaan. ‘n Beduidende belegging sal gemaak word in die verdere verbetering van veiligheid en sekuriteit by die hoofkampus van die Elsenburg Landbou-opleidinginstituut, sowel as by opleidingsinfrastruktuur, om opleiding in landboupro-sessering te ondersteun.

Die verkryging van ‘n omvattende Leerder- en Leerbestuurstelsel is aan die gang en die stelsel sal geduren-de die 2015/16-boekjaar geïmplementeer word.

Landbou is krities vir sosio-ekonomiese ontwikkeling in landelike gebiede. Ondersteuning aan kleinboere om ondersoek in te stel na hoëwaardeproduksie, op skaal, vir lewering aan markte en skakels met die kommoditeitsvennote en die breër waardeketting, sal versterk word. Landbouprosessering sal ‘n gebruiks-gereed element wees wat deur middel van landbouontwikkelingsbeplanning in landelike nodusse verken moet word ten einde die werkskepping wat die nOP beoog aan die gang te kry. Met die oog hierop word nouer samewerking tussen LOK-, OOL- en LED-programme in die vooruitsig gestel. hierdie prosesse sal uitvloei in breër ekonomiese ontwikkelingsplanne wat in lyn is met prioriteite van die Geïntegreerde Ontwikkelingsplan (GOP) wat saam met gemeenskappe in al die regeringsfere geïdentifiseer is. Om dit te bereik, is interne sowel as eksterne belegging noodsaaklik. Die dienste van die Landbousakebelegging-seenheid (LSBE) sal tot ‘n groot mate daarop gerig word om belegging in landelike gebiede te bevorder en te ondersteun. hierbenewens beplan die Departement om die katalisator te wees vir projekte wat in die vooruitsig gestel word vir ‘n hoë impak regoor die spektrum van die landbousektor, bv. dié wat onder SGP 11 en landbouprosessering in PSD 1 geïdentifiseer word.

In terme van die versterking van arbeidsverhoudinge in die sektor, is erkenning van en kommunikasie oor die belangrike bydrae van landbou tot die Suid-Afrikaanse ekonomie en die rol van die prosente, werk-gewers sowel as werknemers, noodsaaklik.

Die fokus op die ontwikkeling van plaaswerkers maak platforms daarvoor moontlik deur publikasies (bv. Abundant harvest), forums vir plaaswerkers, streeks- en provinsiale kompetisies en dialoog in die strewe om PSD 3 – Verhoog welsyn en veiligheid en gee aandag aan maatskaplike euwels – te bereik. Die uitrol van die slimpentegnologie in die program vir die ontwikkeling van plaaswerkers, sal ‘n gekoördineerde bena-dering tot dataversameling op plase verseker en ‘n meer volledige profiel van die arbeidsmag moontlik maak. Die provinsiewye opname oor die huishoudings van plaaswerkers poog om inligting te verskaf wat die regering sal help met die verskaffing van geleenthede, veral vir jeugdiges in landelike gebiede sodat hulle voordeel kan trek uit onderwys- en opleidingsinisiatiewe. Die opname sal verder die baie nodige inlig-ting oor die sosio-ekonomiese status van plaaswerkers en hulle gesinne in die hele provinsie moontlik maak. Samewerking met munisipaliteite en nasionale en provinsiale departemente oor die bevindinge binne die distrik en gebiede van die plaaslike munisipaliteit, is krities vir die skep van bewustheid van basiese dien-sleweringsbehoeftes van plaaswerkers en die indiensnemings- en opvoedingstatus van landelike jeugdig-es. hierdie inisiatief beoog om twee munisipale distrikte per boekjaar te voltooi en daar word beplan om dit tydens ‘n deurlopende drie-jaar-siklus uit te rol. Daar sal in 2015/16 op die voltooiing van die Weskus en Eden-distrik gefokus word.

Die Departement het vir die oorsigjaar geen openbare-private vennootskappe aangegaan nie.

1.5 Openbare-private vennootskappe

Geen aktiwiteite is gedurende die oorsigjaar gestaak nie.

1.6 Gestaakte aktiwiteite/aktiwiteite wat gestaak gaan word

Die nuwe boekjaar sal die eerste jaar van die nuwe Vyf-jaar- Strategiese Plan van die Departement wees. Op ‘n nasionale vlak is die nasionale Ontwikkelingsplan (nOP) aanvaar as die raamwerk wat oor die vol-gende vyf jaar die rigting vir staatsintervensies sal aandui. Die nOP is omgeskakel in veertien nasionale Uitkomste wat die MtSR oor die volgende vyf jaar sal vorm. nU 4 (behoorlike indiensneming deur middel van inklusiewe groei), nU 7 (lewendige, billike, volhoubare landelike gemeenskappe wat bydra tot voed-selsekerheid vir almal) en nU 10 (beskerm en verbeter ons omgewingsbates en natuurlike hulpbronne) is veral van belang vir die Departement.

1.7 Nuwe of voorgestelde aktiwiteite



Die Wes-Kaapse Regering onderskryf die nOP breedweg en het homself daartoe verbind om die nU’s te implementeer. Die Departement beoog in sy eie Strategiese Plan om sy 2040-visie ten opsigte van ‘n hoogs geskoolde, innovasiegedrewe, hulpbrondoeltreffende, verbonde gemeenskap met baie geleenthede vir almal te verwesentlik. Met hierdie doel is vyf provinsiale Strategiese Doelwitte (PSD’s) geïdentifiseer. PSD 1 (Skep geleenthede vir groei en werk) is van besondere belang vir die Departement. Die Provinsie het ‘n kontrak met McKinsey Konsultante gesluit om te help om ‘n implementeringsplan op te stel en drie pri-oriteitsektore (landbouprosessering, toerisme sowel as olie en gas) is geïdentifiseer. Dit is duidelik dat die Departement die ontwikkeling van die landbouprosesseringsektor by sy strategieë en intervensies sal moet inkorporeer.

Die Departement het gedurende Oktober 2014 al 29 plaaslike regerings in die Provinsie by ‘n halfdagsessie betrek. tydens hierdie sessies het die volgende ses temas na vore gekom as prioriteit vir plaaslike regerings:

a) Grondhervormingb) Landbouprosesseringc) Ondersteuning vir alternatiewe bedrywed) Aandeelspesifieke inligting e) Bestaande ondersteuningsprogrammef) Vaardigheidsontwikkeling

Benewens hierdie proses het die Departement begin met voorbereidings om sy Strategiese Plan op te stel deur middel van vergaderings met kliënte gedurende die Wes-Kaapse Driejaarlikse Landbouspitsberaad op 22 en 23 Oktober 2012. Dit is gevolg deur ‘n konsultasie op 18 Junie 2013, sowel as ‘n evaluasie om die diensbehoeftes van boere in die Provinsie te bepaal. hierdie konsultasies, tesame met die insette van die nasionale, provinsiale en plaaslikeregeringsfere, sal vorm gee aan die Departement se Strategiese Doel-witte vir die volgende vyf jaar.

Gegewe die belangrikheid van grondhervorming en landbouprosessering in al drie regeringsfere, is dit nie-temin duidelik dat die Departement spesifiek aandag sal moet gee hieraan. Terwyl die ondersteuning van grondhervormingsprojekte in die verlede ‘n funksie van die Departement was, is die fokus op landboupro-sessering ‘n nuwe mandaat. Aangesien landbouprosessering nie die verantwoordelikheid van enige spe-sifieke program kan wees nie, sal elke program in die Departement ‘n bydrae moet lewer. Vir hierdie doel sal ‘n reeks aanduiders opgestel word vir insluiting by toekomstige jaarlikse prestasieplanne en sodoende kan vordering ten opsigte van intervensies vir landbouprosessering gemoniteer word.

Selfoontoepassing vir FruitLook-projek:Swak internetverbinding in die landelike gebiede beperk toegang tot die FruitLook-webportaal en dus die vermoë om toegang te kry tot die inligting wat verskaf word om boere te help om hulle besproeiingswater meer doeltreffend te gebruik. Die produksie van druiwe- en voedselgewasse word dus benadeel. ‘n toe-passing is in 2014/15 ontwikkel om geregistreerde boere deur middel van hul selfone van hierdie inligting te voorsien. Befondsing vir hierdie aktiwiteit is uit die fondse vir groen ekonomie bekom. Die toepassing sal gedurende die volgende FruitLook-seisoen, wat op 1 Oktober 2015 begin, geïmplementeer word.

Bergrivier-uitheemse-plantegroei-verwyderingsbeleggingsprojekDie uiteindelike oogmerk van hierdie projek is om die belangrikste rivierstelsel in die Kaapstadse Metropool-gebied, naamlik die Bergrivier, te herstel tot ‘n veilige rivierstelsel wat menslike welsyn sal bev-order deur die kwesbaarheid as gevolg van die werklike risiko van oorstroming wat met klimaatsverand-ering geassosieer word, te verminder. hierdie projek gaan ondersoek instel na die gebruik en vorm van biomassa en sal markgeleenthede soek vir die biomassa. ‘n toekenning van R600 000 is uit die Groen Ekonomie-fondse gemaak vir hierdie studie.

Die regulering van die verskaffing van wildsvleis aan die verbruiker impliseer dat alle huidige ongeregis-treerde fasiliteite vir die slag van wild en wat wildsvleis produseer vir verspreiding in die kommersiële voed-selketting, geregistreer sal moet word deur te voldoen aan die strukturele vereistes, die vereistes vir die han-tering van afval, vleisinspeksie, ensovoorts. hierdie fasiliteite is deur die hele Provinsie versprei en is dikwels in uiters afgeleë gebiede. Dit skep ‘n uitdaging om seker te maak dat ‘n vleisinspeksiediens gelewer word.


Provinsie Wes-Kaap


Die Veeartsenykundige Laboratorium beplan om gedurende die 2015/16-jaar met residutoetse te begin.

Beduidende versterking van die menslikehulpbronkapasiteit binne die OVG-subprogram is van die uiter-ste belang.

Die voordele van residumonitering in voedsel sluit verhoogde voedselveiligheid vir die plaaslike populasie sowel as produkte wat voldoen aan die vereistes van die Europese Unie in.

Die poste vir minstens drie Staatsveeartse, drie Beheer- Veeartsenykundige Openbare Gesondheids-beamptes, ses Veeartsenykundige Openbare Gesondheidsbeamptes en drie Administratiewe Beamptes sal gevul moet word. Die koste daarvan word op ongeveer R5 miljoen geraam.

Gepaste toerusting (met inbegrip van hoëdruk-vloeistof- en gas-chromatograwe tesame met massa-spek-trometers ten bedrae van R7 miljoen) sal nodig wees sodat die residu van antibiotika, ontwurmingsmiddels, plaagdoders en hormone in voedsel opgespoor kan word.

Die ontwikkeling van ‘n Groen Portaal is een van die aktiwiteite wat vir die Program LED voorgestel is. Die hoofdoelwit van die portaal is om ‘n een-stop-portaal vir alle boere, navorsers, private sowel as nie-staatsagentskappe wat in groen (omgewingsvriendelike) landboupraktyke belangstel, inisiatiewe en navorsing te wees en om betrokke te raak by die groenekonomieruimte. Die portaal sal ook voorsien-ing maak vir bedryfsdeelnemers om interaktief te kommunikeer oor alle aangeleenthede rakende groen landbou om sodoende groter bewustheid en begrip van omgewingsvriendelike landboupraktyke en die groenekonomieruimte in die Wes-Kaap moontlik te maak. Om dit ‘n werklikheid te maak, word addisionele hulpbronne benodig, d.w.s. menslike kapitaal vir die instandhouding van die portaal om dit op datum te hou. Ongeveer R2,5 miljoen sal vir hierdie aktiwiteit nodig wees.

‘n Proses vir die hou van ‘n plaasregister is voorgestel soos aangedui in die Strategiese Plan van die De-partement. Die oogmerk van die register is om behoorlike en bygewerkte inligting te hê om te help met beplanning en besluitneming. Dit sal die gaping van verouderde en gebrekkige sleutelstatistiek in die landbousektor oorbrug. Dit sal ‘n behoorlike inligtingtegnologie-infrastruktuur en menslike kapitaal vir al-ternatiewe hulpbronverkryging, bemanning en die ontleding van data verg. Daar word in die vooruitsig gestel dat dit ‘n samewerkingsprojek tussen die Wes-Kaap en Georgië moet wees aangesien albei lede is van die Streeksleiersforum. Daar word ook in die vooruitsig gestel dat die amptenare van die Departement Georgië gedurende 2015/16 sal besoek as deel van ‘n ondersoek. Die finansiële implikasies, wat infrastruk-tuur en menslike hulpbronne insluit, word op R10 miljoen geraam.

In die breër konteks van landelike ontwikkeling lê die sukses van interdepartementele samewerking om landelike ontwikkeling te bewerkstellig, in die belyning van jaarlikse prestasieplanne en landelike uitset oor departemente heen. Dit is met die oog hierop dat aanvanklike beplanning begin het om alle departe-mente se uitsette wat met ontwikkeling in landelike gebiede verband hou, te identifiseer. Dit sal ook help met die belying van uitsette ten opsigte van Provinsiale Strategiese Doelwitte en die nasionale Uitkomste in die Mediumtermyn- Strategiese Raamwerk. Die uiteindelike doel is om die kollektiewe voetspoor vir lan-delike ontwikkeling regoor die Provinsie te bepaal en om seker te maak elke departement is verbind om ontwikkeling in geselekteerde landelike ontwikkelingsnodusse moontlik te maak.

Die Model vir Landelike Ontwikkeling is in 2009 deur die Kabinet goedgekeur en is aangepas om rigting te gee aan die implementering van die OLOP in die Provinsie. Die onlangse evaluasie ten opsigte van OL-OP-implementering in Dysselsdorp het getoon dat die benadering hersien moet word. ‘n Evaluasie van die ontwerp vir die Model vir Landelike Ontwikkeling sal dus in 2015/16 gedoen word en behoort waardevolle insig te gee in die verbeterde benaderings tot landelike ontwikkeling wat nodig is.

Die Plaaswerker van die Jaar-kompetisie sal ook gedurende die 2015/16-boekjaar geëvalueer word om insig te kry in die voordeel van so ‘n inisiatief vir die deelnemers. Aangesien daar gemengde opinies is, sal dit waardevol wees om ‘n objektiewe mening te kry om rigting te gee aan toekomstige planne vir hierdie inisiatief.



Slegs drie kontrakte is goedgekeur waar die oop bieproses nie gevolg is nie. Die besonderhede is soos volg:

• eLeaf (Wageningen, Nederland) — Tydperk: 1 Oktober 2014 tot 30 April 2015. Dit is tans die enigste instelling wat weeklikse hersienings kan voorsien en inligting oor satellietbeelde kan versprei in die formaat wat die Departement gebruik om sy FruitLook-webtuiste by te werk.• Universiteit van KwaZulu-Natal — Tydperk: 1 Oktober 2014 tot 30 April 2015. Dit was voorheen die enigste instansie wat die eLeaf-data wat die Departement gebruik om sy FruitLook-webtuiste by te werk, kon bekragtig.• C Jarmain — Tydperk: 1 Oktober 2014 tot 30 April 2015. Dit is tans die enigste persoon (het voorheen by die Universiteit van KZn gewerk) wat die eLeaf-data wat die Departement gebruik om sy Fruit Look-webtuiste by te werk, kan bekragtig.

Alle Voorsieningskettingbestuurprosesse (VKB-prosesse) is in plek om regsvoorskrifte na te kom en onreël-matige besteding te voorkom.

Personeeltekorte op die vlak van Administratiewe Klerk binne VKB, as ’n gevolg van horisontale verplasings, het ’n negatiewe uitwerking gehad op werksaamhede en ’n swaarder las geplaas op die oorblywende administratiewe personeel. Die aanstelling van nuwe Assistent-Direkteurs in poste wat in die vorige boek-jaar vakant geraak het, het welkome verligting gebring.

Die veranderings in wetgewende vereistes het die hersiening van alle VKB-verwante prosesse genoodsaak, veral die Rekenpligtige Beampte-stelsel. Die veranderings in die elektroniese verkrygingstelsel het vereis dat alle eindgebruikers opgelei word sodat hulle vertroud kan raak met die nuwe geïntegreerde verkrygings-telsel (Geïntegreerde Verkrygingsoplossing). Dit was ’n taamlike uitdaging gegewe die feit dat verkryging nie die kernfunksie van eindgebruikers is nie.

Die voortdurende veranderings en opknappings van LOGIS het sy eie uitdagings meegebring omdat VKB-personeel gewoond moes raak aan bykomende funksies, benewens die bestaande werkoorlading as gevolg van die personeeltekorte.

1.8 Voorsieningskettingbestuur

Geskenke, skenkings en borgskappe ten bedrae van R17,241 miljoen is van nieverwante partye ontvang. ‘n Mobiele laboratorium ter waarde van R15 miljoen vir diagnostiese veeartsenykundige dienste is die een groot uitskieter. Bylaag 1F tot die finansiële state in Deel E gee ‘n volledige uiteensetting hiervan.

1.9 Geskenke, donasies en borgskappe as goedere ontvang van nieverwante partye

Geen vrystellings of afwykings is van die nasionale tesourie ontvang nie.

1.10 Vrystellings en afwykings ontvang van die Nasionale Tesourie

Daar was niks om oor verslag te doen nie.

1.11 Gebeure na die verslagdoeningsdatum

Met betrekking tot die Omvattende Program vir Landbou-ondersteuning (OPLO) is R292,336 miljoen ont-vang ingevolge Bylaag 4 van die Wet op die Verdeling van Inkomste (WVI). Die bedrag van R103,863 miljoen is bestee aan swart bestaansboere, kleinboere en kommersiële boere vir bemagtigingsprojekte, meestal aan infrastruktuurbehoeftes. ‘n Bedrag van R69 000 is nie bestee nie. ’n Bedrag van R4,458 miljoen is aan opleiding bestee en R183,942 miljoen is aan rampe bestee. Alle doelwitte ten opsigte van swart bestaans-, klein- of kommersiële boere, sowel as opleiding is óf behaal óf amper behaal. Met betrekking tot die rampfonds (vloednoodleniging) is 11 projekte reeds voltooi, maar aangesien dit ‘n projek is wat oor meer as een jaar strek, is alle doelwitte nog nie bereik nie.

1.12 Ander


Provinsie Wes-Kaap


Ingevolge Bylaag 5 tot die Wet is R4,07 miljoen in terme van die LandCare-toekenningsprogram ont-vang. Die totale bedrag is teen 31 Maart 2015 bestee. Alle doelwitte is bereik.

Ingevolge Bylaag 5 van die Wet is R54,353 miljoen in terme van die Ilima/Letsema-toelaag ontvang. Die totale bedrag is teen 31 Maart 2015 bestee. Alle doelwitte is bereik.

Ingevolge Bylaag 5 van die Wet is R2,248 miljoen ingevolge die PUOW ontvang. Die totale bedrag is teen 31 Maart 2015 bestee. Alle doelwitte is bereik.

‘n Evaluasieverslag vir elk van die bogenoemde toelaes is ingevolge die WVI by die DLBV sowel as by die nasionale Departement van Openbare Werke ingedien.

Al die bostaande oordragte is soos voorgeskryf in die primêre provinsiale bankrekening inbetaal.

Die samestelling van die Jaarverslag is ’n spanpoging wat begin het met die goedkeuring van die Depar-tement se begroting en Jaarlikse Prestasieplan. Dit het die raamwerk vir implementering en dienslewering daargestel. Daarom wil ek graag my waardering uitspreek teenoor al die amptenare van die Departe-ment vir lewering volgens die plan van 2014/15, omdat die plan sonder hulle nie moontlik sou wees nie.

My waardering gaan aan Minister Winde vir die ondersteuning wat in die verslagjaar verleen is. Ek wil hom bedank vir die vernuwing wat moontlik gemaak is en vir sy aanmoediging van die Departement om te beweeg na ’n hoër vlak van betrokkenheid by ons belanghebbers.

Laaste maar nie die minste nie, aan die kliënte van die Departement en die belanghebbers: Jul deur-lopende ondersteuning en toewyding om met ons saam te werk, word waardeer. Daar wag steeds baie uitdagings in die toekoms, maar tesame kan ons die ontwikkelingspad bou vir almal van ons in die Provin-sie.

1.13 Erkenning(s) of Waardering

Dié Jaarverslag gee ‘n beeld aan die lesers van wat die Departement met die goedgekeurde begroting binne die JPP gedoen het. Dit beklemtoon ook die teikens wat behaal is, maar in wese herinner dit die Departement aan wat nog nodig is vir ’n proses van progressiewe verwerkliking om te verseker dat die landbousektor voortgaan op ’n pad van ontwikkeling wat uiteindelik presteer ten opsigte van die visie van ’n verenigde, responsiewe en vooruitstrewende landbousektor in ewewig met die natuur.

1.14 Slotsom

Die Jaarlikse Finansiële State wat op bladsy 198 tot 272 uiteengesit word, is deur die Rekenpligtige Beampte goedgekeur.

1.15 Goedkeuring en aftekening

(Me) JS IsaacsRekenpligtige Beampte Departement van LandbouDatum: 29 Mei 2015



2 VERKLARING VAN VERANTWOORDELIKHEID EN BEVESTIGING VAN AKKURAATHEID VAN DIE JAARVERSLAG

na die beste van my wete en oortuiging bevestig ek die volgende:

Alle inligting en bedrae wat van voor tot agter in die Jaarverslag bekendgemaak word, is konsekwent.

Die Jaarverslag is volledig, akkuraat en vry van enige weglatings.

Die Jaarverslag is opgestel in ooreenstemming met die riglyne vir die Jaarverslag soos wat dit deur die tesourie uitgereik is.

Die Jaarlikse Finansiële State (Deel E) is voorberei in ooreenstemming met die gewysigde kontantstandaard en die betrokke raamwerke en riglyne wat deur die tesourie uitgereik is.

Die Rekenpligtige Beampte is verantwoordelik vir die voorbereiding van die jaarlike finansiële state en vir die oordele wat in dié inligting gevel word.

Die Rekenpligtige Beampte is verantwoordelik vir die vestiging en implementering van ’n stelsel van interne beheer wat ontwerp is om redelike versekering te verskaf wat betref die integriteit en betroubaarheid van die prestasie-inligting, die menslike hulpbronne-inligting en die Jaarlikse Finansiële State.

Die eksterne ouditeurs is verantwoordelik om ’n onafhanklike opinie oor die Jaarlikse Finansiële State uit te spreek.

na my mening weerspieël die jaarverslag die funksies, die prestasie-inligting, die inligting oor menslike hulpbronne en die finansiële sake van die Departement vir die boekjaar geëindig 31 Maart 2015.

Die uwe

(Me) JS IsaacsRekenpligtige Beampte Departement van LandbouDatum: 29 Mei 2015


Provinsie Wes-Kaap


3 STRATEGIESE OORSIG

’n Verenigde, responsiewe en vooruitstrewende landbousektor in ewewig met die natuur.

3.1 Visie

Die ontsluiting van die volle potensiaal van landbou om die ekonomiese, ekologiese en maatskaplike welvaart van al die mense in die Wes-Kaap te verbeter deur:

• aanmoediging van gesonde skakeling tussen belanghebbers• bevordering van die produksie van bekostigbare, voedsame, veilige en toeganklike voedsel-,

vesel- en landbouprodukte• versekering van volhoubare bestuur van natuurlike hulpbronne• uitvoering van voorpunt- en relevante navorsing en tegnologie-ontwikkeling • ontwikkeling, behoud en werwing van vaardighede en mensekapitaal • voorsiening van ’n bekwame en professionele voorligtingsteundiens• verbetering van marktoegang vir die ganse landbousektor• bydrae tot die verligting van armoede en honger• versekering van deursigtige en doeltreffende bestuur

3.2 Missie

• Deernis• Bekwaamheid• Aanspreeklikheid• Integriteit• Responsiwiteit

3.3 Waardes

4 WETGEWENDE EN ANDER MANDATE

Die Wes-Kaapse Departement van Landbou verkry sy konstitusionele mandaat grootliks uit artikel 104 (1) (b) van die Grondwet van Suid-Afrika (Wet 108 van 1996) wat die mag om wetgewing oor enige funksionele gebied wat in Bylaag 4A (samelopend) en 5A (uitsluitlik vir provinsies) genoem word. Samelopende funksies sluit in: landbou, diere- en siektebeheer, rampbestuur, omgewing, streeksbeplanning, grondbewaring, handel sowel as stedelike en landelike ontwikkeling. Uitsluitlik provinsiale mandate sluit provinsiale beplanning, abattoirs en veeartsenykundige dienste in.

Die Grondwet verskaf ook die raamwerk waarbinne hierdie sameloping uitgevoer moet word. Artikel 40 van die Grondwet vorm regering in nasionale, provinsiale en plaaslike sfere. Dit dui ook aan dat regering op hierdie vlakke onderskeidend, interafhanklike en onderling verwant moet wees. Artikel 41 (2) van die Grondwet bepaal dat ‘n Wet van die Parlement die verhouding tussen die drie regeringsfere moet reguleer, wat gelei het tot die Wet op die Raamwerk vir tussenregeringsverhoudings (Wet 13 van 2005). hierdie Wet maak voorsiening vir ‘n aantal platforms waar aangeleenthede rakende funksies en koördinering tussen die verskillende regeringsvlakke bespreek kan word.

Laastens kan geen oorsig oor die grondwetlike mandaat van die Departement volledig wees sonder verwysing na die handves van Regte (hoofstuk 2) en die verantwoordelikheid wat dit op amptenare plaas nie. Die belangrikste vir die Departement is regte soos billike arbeidsverhoudinge (werkgewers en werknemers) (artikel 23), beskermde omgewing (artikel 24), eienaarskap van eiendom (artikel 25), voedsel en water (artikel 27) en regverdige administratiewe optrede (artikel 33).

Die Grondwet van die Wes-Kaap, Wet 1 van 1998.

4.1 Konstitusionele mandate



• Wet op Basiese Onderwys en Opleiding vir Volwassenes (Wet 52 van 2000)• handves vir Swart Ekonomiese Bemagtiging in die Landbou (ingevolge Wet 53 van 2003)• Wet op Landbouprodukstandaarde (Wet 119 van 1990)• Wet op Dieresiektes (Wet 35 van 1984)• Wet op die Identifikasie van Diere (Wet 6 van 2002)• Wet op Basiese Diensvoorwaardes (Wet 75 van 1997)• Wet op Breedgebaseerde Swart Ekonomiese Bemagtiging (Wet 53 van 2003)• Codex Alimentarius van die Wêreldgesondheidorganisasie (Internasionale Kode vir

Voedselveiligheid)• Maatskappyewet (Wet 71 van 2008)• Wet op Vergoeding vir Beroepsbeserings en siektes (Wet 130 van 1993)• Wet op die Bewaring van Landbouhulpbronne (Wet 43 van 1983)• Wet op Verbruikersbeskerming (Wet 68 van 2008)• Wet op Koöperasies (Wet 14 van 2005)• Wet op die Verdeling van Inkomste (jaarliks)• Wet op Gelyke Indiensneming (Wet 55 van 1998)• Wet op die Indiensneming van Opvoeders (Wet 76 van 1998)• Wet op die Uitbreiding van Sekerheid van Verblyfreg (Wet 62 van 1997)• Wet op Misstowwe, Veevoedsel, Landboumiddels en Veemiddels (Wet 36 van 1947)• Wet op Verdere Onderwys en Opleiding (Wet 98 van 1998)• Wet op Gehalteversekering vir Algemene en Verdere Onderwys en Opleiding (Wet 58 van 2001)• Regeringswerknemerspensioenwet (1996)• Wet op die Bestuur van Onroerende Regeringsbates (Wet 19 van 2007)• Wet op Hoër Onderwys (Wet 101 van 1997)• Inkomstebelastingwet (1962 – 4de standaard)• Internasionale Kode vir Diagnostiese Laboratoriumprosedures vir Dieresiektes van die

Wêreldorganisasie vir Dieregesondheid• Internasionale Sanitêre en Fitosanitêre Kode van die Wêreldhandelsorganisasie• Wet op Arbeidsverhoudinge (Wet 66 van 1995)• Wet op Grondhervorming (Wet 3 van 1997)• Grondgebruiksbeplanningsordonnansie (Ordonnansie 15 van 1985)• Wet op die Bemarking van Landbouprodukte (Wet 47 van 1996)• Wet op die Veiligheid van Vleis (Wet 40 van 2000)• Wet op Beheer van Medisyne en Verwante Stowwe (Wet 101 van 1965)• handelswaremerke-wet (Wet 17 van 1941)• Wet op die nasionale Argief van Suid-Afrika (Wet 43 van 1996)• Wet op Rampbestuur (Wet 57 van 2002)• Wet op nasionale Onderwysbeleid (Wet 27 van 1996)• Wet op nasionale Omgewingsbestuur (Wet 107 van 1998)• Wet op die Nasionale Kwalifikasieraamwerk (Wet 67 van 2008)• Wet op natuurwetenskaplike Professies (Wet 20(3) van 2003)• nasionale Waterwet (Wet 36 van 1998)• Wet op Beroepsgesondheid en Veiligheid (Wet 85 van 1993)• Wet op die Raamwerk vir Voorkeurverkrygingsbeleid (Wet 5 van 2000)• Wet op die Voorkoming van Onwettige Uitsetting en Onregmatige Besetting van Grond, (Wet 19

van 1998)• Wet op die Bevordering van toegang tot Inligting (Wet 2 van 2000)• Wet op die Bevordering van Administratiewe Geregtigheid (Wet 3 van 2000)• Wet op Openbare Finansiële Bestuur (Wet 1 van 1999 soos gewysig deur Wet 29 van 1999)• Wet op Openbare Vakansiedae (Wet 6 van 1994)• Staatsdienswet (Wet 103 van 1994)• Staatsdienskommissiewet (Wet 46 van 1977)• Wet op Vaardigheidsontwikkeling (Wet 97 van 1998)• Wet op Vaardigheidsontwikkelingsheffings (Wet 9 van 1999)

4.2 Wetgewende Mandate


Provinsie Wes-Kaap


• Wet op die Suid-Afrikaanse Kwalifikasie-owerheid (Wet 58 van 1995)• Wet op die Onderverdeling van Landbougrond (Wet 70 van 1970)• Gesondheidskode vir Landdiere van die Wêreldorganisasie vir Dieregesondheid (OIE – Office International des Epizooties)• Wet op handelsmerke (Wet 194 van 1995)• Wet op handelspraktyke (Wet 76 van 1976)• Wet op Veterinêre en Para-veterinêre Beroepe (Wet 19 van 1982)• Wet op nasionale Omgewingsbestuur: Afval (Wet 59 van 2008)• Wet op Waterdienste (Wet 108 van 1997)• Wes-Kaapse Begrotingswet (jaarliks)• Wes-Kaapse Wet op Regstreekse Laste (Wet 6 van 2000)

Internasionaal• Millennium-ontwikkelingsdoelwitte (MOD)• Die Omvattende Afrika-landbou-ontwikkelingsprogram (OALOP).

Nasionaal• nasionale Ontwikkelingsplan 2030 (nOP)• nasionale Program van Aksie met sy 14 nasionale Uitkomste (nO)• Strategiese Infrastruktuurprojekte (SIP) wat volg uit die nOP, veral SGP 11• Die Strategiese Plan vir Suid-Afrikaanse Landbou (sal vervang word met GGOP)• Geïntegreerde Groei- en Ontwikkelingsplan (GGOP)• Landboubeleidsaksieplan (LBAP)• Omvattende Landbou-steunprogram (OLSP)• Omvattende Landelike Ontwikkelingsplan (OLOP)• Voedsel- en Voedingsbeleid van Suid-Afrika• Raamwerk vir Verdere Onderwys en Opleiding• Spelskema• Groenskrif oor Naskoolse Onderwys en Opleiding (2012)• Beleidsraamwerk vir hoër Onderwys• Onafhanklike Vleisinspeksie• Geïntegreerde Voedselsekerheid- en Voedingplan • Geïntegreerde Voedselsekerheidstrategie van Suid-Afrika• nasionale Skema vir Abattoirgradering• nasionale Landbounavorsing- en Ontwikkelingstrategie• nasionale Artikulasie-raamwerk vir Landbou-opleidingsprogramme • Nasionale Onderwys- en Opleidingstrategie vir Landbou en Landelike Ontwikkeling in Suid-Afrika (2005)• nasionale Mentorskap-raamwerk vir die Landbousektor • Nasionale Kwalifikasieraamwerk (NKR)• Norme en Standaarde vir Landbou-opleidinginstitute van Suid-Afrika• Norme en Standaarde vir Opvoeders• Norme en Standaarde vir Voorligtings- en Adviesdienste in Landbou• Nasionale Strategiese Plan vir MIV en VIGS• Norme en Standaarde vir Landbou-opleidinginstitute van Suid-Afrika• Norme en Standaarde vir Opvoeders• Norme en Standaarde vir Voorligtings- en Adviesdienste in Landbou• Raamwerk vir Beroepskwalifikasies (RBK)• DLBV se beleid oor Primêre Gesondheidsorg vir Diere• Implementeringstrategie vir Vestiging• Suid-Afrikaanse Kwalifikasie-owerheid (SAKO).

4.3 Beleidsmandate



Provinsiaal• EenKaap 2040- strategie vir Ruimtelike Ontwikkeling in die Provinsie• Die Wes-Kaapse Strategiese Plan en die verskillende strategiese doelwitte daarvan, met spesifieke

klem op Provinsiale Strategiese Doelwit (PSD) 11: Vermeerdering van geleenthede vir groei en ontwikkeling in landelike gebiede (PSD11)

• Geïntegreerde Ontwikkelingsplanne van Plaaslike Regering• Provinsiale Strategie vir Ruimtelike Ontwikkeling• Wes-Kaapse Strategiese Raamwerk vir Groenekonomie.

Die Wet op die Onderverdeling van Landbougrond (Wet 70 van 1970): Stalwo t. Wary: Die eienaar het gedeeltes van onverdeelde landbougrond verkoop sodat dit hersoneer kon word vir industriële doeleindes. Die wettigheid van die kontrak is in die hof betwis. Die hooggeregshof het beslis dat omdat die Wet op die Onderverdeling van Landbougrond (Wet 70 van 1970) op die kontrak van toepassing was, die kontrak nie bindend was nie. Die Appèlhof het hierna daardie beslissing tersyde gestel, wat die vraag laat ontstaan het of die Wet op die Onderverdeling van Landbougrond (Wet 70 van 1970) nog enige status het. Die Konstitusionele hof het egter die Appèlhof se beslissing tersyde gestel. Landbou is ’n saamlopende funksie en behels al drie sfere van regering.

4.4 Relevante hofuitsprake


Provinsie Wes-Kaap


5 ORGANISATORIESE STRUKTUUR

MINISTERIE VAN EKONOMIESE GELEENTHEDE

MInIStER: A WInDE

TAK LANDBOU-ONTWIK-KELING EN -STEUNDI-

ENSTE WAARnEMEnDE ADJUnK-DIREKtEUR-GEn-

ERAAL: DW JACOBS

HOOFDIREKTORAAT FINANSIëLE BESTUUR

hOOFDIREKtEUR (hFB): FJJ hUySAMER

TAK LANDBOUNAVORS-ING EN REGULATORIESE

DIENSTEADJUnK-DIREKtEUR-GEn-

ERAAL: VAKAnt

DIREKTORAAT SAKEBEP-LANNING EN STRATEGIEDIREKtEUR: DP tROSKIE

DIREKTORAAT BEDRYFSTEUNDIENTSE

DIREKtEUR: R WEntZEL

HOOFDIREKTORAAT BOERE-ONDERSTEUNING

EN -ONTWIKKELINGWAARnEMEnDE hOOFDI-REKtEUR: MP SEBOPEtSA

HOOFDIREKTORAAT GESTRUKTUREERDE LAND-

BOU-OPLEIDINGhOOFDIREKtEUR:

MJ PAULSE

HOOFDIREKTORAAT VEEART-SENYKUNDIGE DIENSTE

hOOFDIREKtEUR: GSG MSIZA

HOOFDIREKTORAAT NA-VORSINGSTEGNOLOGIE EN ONTWIKKELINGSDI-

ENSTEhOOFDIREKtEUR: IA tRAUtMAnn

DIREKTORAAT LANDBOUE-KONOMIE

DIREKtEUR: B MAtOtI

DIREKTORAAT VOLHOU-BARE HULPBRONBESTUUR

DIREKtEUR: AS ROUX

WESKUSWAARnEMEnDE

DIREKtEUR: AJVDW COnRADIE

KAAPSE WYNLAND/SENTRAAL-KAROO DIREKtEUR: VAKAnt

EDENDIREKtEUR:

C LEVEnDAL

METROPOOL/ OVERBERGDIREKtEUR:

DM ChItEPO

HOOFDIREKTORAAT LAN-DELIKE ONTWIKKELING

WAARnEMEnDE hOOFDI-REKtEUR: AC XABA

DIREKTORAAT PLAAS-WERKERONTWIKKELING

DIREKtEUR: DJ nIEMAnD

SENTRUM VIR HOëR ONDERWYS EN

OPLEIDINGDIREKtEUR: JD ARIES

SENTRUM VIR VERDERE ONDERWYS EN

OPLEIDINGWAARnEMEnDE

DIREKtEUR: M COR-nELISSEn

DIREKTORAAT DIERE-GESONDHEID

DIREKtEUR: VAKAnt

DIREKTORAAT VO-EDSELVEILIGHEID EN

UITVOERBEHEERDIREKtEUR: VAKAnt

DIREKTORAAT VEEART-SENYKUNDIGE LABO-

RATORIUMDIENSTEDIREKtEUR: VAKAnt

DIREKTORAAT PLANT-WETENSKAP

DIREKtEUR: VAKAnt

DIREKTORAAT DIER-WETENSKAPPE

DIREKtEUR: VAKAnt

DIREKTORAAT NA-VORSINGSTEUNDIENSTE

DIREKtEUR: VAKAnt

HOOF VAN DEPARTEMENTSUPERIntEnDEnt-GEnERAAL:

JS ISAACS



Die totale aandeelhouding in Casidra (Edms.) Bpk. is by die Wes-Kaapse regering onder die toesig van die provinsiale Minister van Ekonomiese Geleenthede.

Casidra (Edms.) Bpk. is gestruktureer as ’n maatskappy wat deur die staat besit word ingevolge die Maatskappyewet, 2008 (Wet 61 van 1973, nou Wet 71 van 2008) met ’n unitêre Direksie. Die organisatoriese struktuur behels ’n hoofbestuurder wat verantwoordelik is vir bedryfsaktiwiteite, en ’n hoof- Finansiële Beampte wat verantwoordelik is vir finansies en administrasie. Albei rapporteer direk aan die Hoof- Uitvoerende Beampte as Uitvoerende hoof.

Casidra (Edms.) Bpk. is ’n skedule 3D-maatskappy (Provinsiale Regeringsakeonderneming) ingevolge die Wet op Openbare Finansiële Bestuur (Wet 1 van 1999). Dié status is geassesseer saam met hul huidige struktuur en finansiële lewensvatbaarheid. Die mandaat van dié instelling is om landbou- en ekonomiese ontwikkeling te doen binne die konteks van die platteland en grondhervorming, ingevolge Resolusie 271/2007 soos goedgekeur deur die Kabinet.

Dit is die missie van Casidra (Edms.) Bpk. om die lewensgehalte van spesifiek die laer-inkomste-gedeelte van die bevolking te verbeter, hoofsaaklik in landelike gebiede van die Wes-Kaap, deur middel van geïntegreerde, mensgerigte ontwikkeling, en om só die vestiging van selfversorgende gemeenskappe aan te help.

Naam van Entiteit Wetgewende Mandaat Finansiële Verhouding Aard van Werksaamhede

Casidra (Edms.) Bpk. Maatskappyewet, Wet 71 van 2008

100% aandeelhouding Verligting van armoede deur middel van ekonomiese groei; Ontwikkeling van menslike hulpbronne deur middel van opleiding en bemagtiging;Finansiële onafhanklikheid deur herstrukturering;Doeltreffende besigheidsbestuur.

6 ENTITEITE WAT AAN DIE MINISTER/LUR VERSLAG DOEN


Provinsie Wes-Kaap


Deel B:Prestasie-inligting

44

44

62

69

116

Ouditeur-Generaal se Verslag: Voorafbepaalde Doelwitte

Oorsig van departementele prestasie

Strategiese Uitkomsgerigte Doelwitte

Prestasie-inligting per program

Oordragbetalings



1 OUDITEUR-GENERAAL SE VERSLAG: VOORAF BEPAALDE DOELWITTE

Raadpleeg bladsy 190 van die Verslag van die Ouditeur-Generaal, gepubliseer in Deel E: Finansiële Inligting.

2 OORSIG VAN DEPARTEMENTELE PRESTASIE

Die implementering van al die eksterne programme vir die ontwikkeling van menslike kapitaal, d.w.s. internskappe (graduandi en PBJP- interne assistente), beurse, die PJB’s, en die Landbouvennootskap vir die Ontwikkeling van Landelike Jeug, het voortgegaan. Die PJB-program is verder verryk deur die byvoeging van die jaarlange PPGL in vennootskap met die nasionale Landboubemarkingsraad, KwaZulu-natal: Landboubesigheidsontwikkelingsagentskap, Vereniging vir Landbou-ekonomie Suider-Afrika en Markets Matters wat in new york gebaseer is en aan die Cornel Universiteit gekoppel is. Die PPGL-SA-program fokus op die ontwikkeling van jong beroepslui in die landbou as leiers. hoewel die program nog baie nuut is, het die wisselwerking tussen lede van die portuurgroep en wêreldbekende akademici reeds positiewe byvoordele gehad. Die program bied ook ander ontwikkelingsgeleenthede wat nagestreef word.

Die projek van die Landbouvennootskap vir die Ontwikkeling van die Landelike Jeug is eers aan die einde van 2013 bekendgestel in samewerking met die Breedevallei Munisipaliteit en 7 boere van die hexriviervallei. Die projek is nou in sy tweede jaar. ten spyte van die kapasiteitsbeperkings waaraan daar hopelik in die werkstudieondersoek aandag gegee sal word, is die teikens bereik met die hoeveelheid beurse wat die teiken oorskry het, maar nog steeds finansieel bekostigbaar was. ‘n Getal van 123 internskappe is aan PBJP, graduandi en interne assistente toegeken. Meer as 50% van die PBJP- interne assistente het verdere akademiese studies aangepak, met meer as 50% van hulle wat landbou studeer.

Die implementering van die holistiese sekerheidsoplossing was ‘n groter uitdaging as wat verwag is aangesien die eksterne kundigheid vir hierdie tipe assessering baie beperk is. Die eerste fase van die proses sal nietemin binnekort afgehandel word en daarna sal daar met die tenderproses begin word.

Die herhaalde kragonderbrekings is bestuur met die minimum ontwrigting vir daaglikse werksaamhede, en dit word streng gemoniteer. Die voortsettingsplanne vir die besigheid is hersien en die nodige gebeurlikheidsplanne word in plek gestel.

‘n Steundiens is gelewer om die volhoubare benutting van natuurlike landbouhulpbronne te verbeter en om die omgewing binne die konteks van die verskynsel van klimaatsverandering te bewaar. Die FruitLook- intydse webtoepassing deur middel waarvan besproeiingsboere weekliks bygewerkte inligting oor die werklike waterverbruik van hulle gewasse sowel as 8 ander groeiparameters ontvang, het voortgegaan en het data verskaf aan alle vrugteboorde/wingerde in die gebied wat deur die satellietbeeld gedek word. Die FruitLook-projek vind jaarliks van 1 Oktober tot die einde van die besproeiingseisoen op 30 April plaas.

Ingenieursteundienste is deur VhB gelewer om die omgewings- en ekonomies volhoubare boerderypraktyke (soos bewaringslandbou) te verbeter, om besoedeling as gevolg van landbouaktiwiteite te verhoed en om doeltreffende watergebruik deur alle besproeiingsboere te verbeter. Die dienste is gelewer deur middel van 505 steuninisiatiewe (ondersoekverslae, ontwerpe en voltooiingsertifikate) wat gelewer is aan kliënte, van wie 168 OLOP/Grondhervorming-begunstigdes was. twee honderd een en sestig kliënte is voorsien van ad hoc-ingenieursadvies of opleiding om hulle produksie te verhoog. Inligting en opleiding om die doeltreffendheid van watergebruik te verhoog, is aan 174 van hierdie kliënte gelewer.

Boere wat droëlandgraan en rooibos verbou, is deur middel van 47 inisiatiewe van steun voorsien om van konvensionele boerdery na bewaringsboerderypraktyke oor te skakel om grondvrugbaarheid te verhoog en om vog in die grond te behou.

Deur middel van die verskaffing van landbou-ingenieurs- en LandCare-dienste is oplossings en metodologie vir volhoubare hulpbronbestuur verskaf. Dit is bereik deur middel van ses bewustheidsveldtogte oor LandCare en ses kapasiteitsbou-oefeninge wat gedoen is. Ongeveer 18 036 ha plaasgrond is deur middel

2.1 Diensleweringsomgewing


Provinsie Wes-Kaap


van bewaringsmaatreëls verbeter, hoofsaaklik deur die opgradering en oprigting van nuwe heinings op plaasgrense wat verhoed dat roofdiere op skaap- en bokplase kom. Die omheiningsprojek was die gevolg van ‘n OLOP-toekenning van R2,0 miljoen. Die getal van 396 plaasplanne is bygewerk met die oog op volhoubare boerdery.

Die voorkoming van die fragmentering van landbougrond is deel van die beskerming van ons natuurlike landbouhulpbronne deur in ooreenstemming met die toepaslike wetgewing kommentaar oor die aanbevole grondgebruik by die betrokke owerheid in te dien. Altesaam 899 aansoeke om die onderverdeling en/of hersonering van landbougrond is geassesseer en kommentaar is gelewer.

‘n Belangrike diens wat gelewer word, is die verifiëring, opmeting, beplanning, ontwerp en implementering van noodleniging vir boere en om tydens die rehabilitasiefase die nodige tegniese steun te verskaf. Die implementering van twee ramphulpprojekte is gedurende die jaar voortgesit, naamlik 2008- en 2011/12- Kaapse Wynland/Eden-vloedhulpskemas.

Die bedrag van R43,2 miljoen van die 2008-vloedhulptoekenning was teen die einde van Maart 2015 opgebruik vir die konstruksie van beskermingstrukture vir rivieroewers om die verdere erosie van waardevolle landbougrond te verhoed. As gevolg van vertragings in die verkryging van die nodige magtiging vir al die beskerming vir die erosie van rivieroewers, kon die werk nie in 2014/15 voltooi word nie, en dit sal eers teen die einde van 2015 voltooi word. ‘n totale toekenning van R190,264 miljoen is vir ‘n vloedhulpskema vir die 2011- en 2012-vloede ontvang, met ‘n toekenning van R183,943 miljoen vir die 2014/15-boekjaar. Slegs R12,24 miljoen kon bestee word as gevolg van die lang prosesse wat nodig is om omgewingsmagtiging en watergebruiklisensies te kry. Implementering sal gedurende 2015/16 voortgesit word. ‘n Assessering van die vloedskade in Augustus 2013 en Januarie 2014 is voltooi deur konsultante wat deur die nasionale Sentrum vir Rampbestuur aangestel is om die skadeverslag te verifieer. Hierdie verifiërings is gebruik om befondsing vir herstelwerk na vloedskade te kry.

Die Program: OOL is voortgesit met sy kommoditeitsbenadering tot boere-ondersteuning en -ontwikkeling wat gerig is op die skep van die institusionele omgewing om van kommoditeitsdeskundiges in die sektor gebruik te maak om by te dra tot die beplanning en prioritisering van befondsing vir grondhervormingsondernemings. tien Komitees vir die toewysing van Kommoditeitsprojekte is ten volle funksioneel en hou maandeliks vergaderings om versoeke vir steun aan boere te oorweeg.

Die Subprogram: Boerenedersetting en -ontwikkeling het die volgende uitsette gelewer: 134 plaasassesserings is voltooi, 113 plaasplanne is voltooi, 83 kleinboere en 35 kommersiële boere is ondersteun. Die subprogram het sy teikens oortref as gevolg van verhoogde vraag van die DLOG en addisionele steun wat van die kommoditeitsvennote ontvang is ten opsigte van die getal boere wat ondersteun is.

Die Subprogram: Voorligting- en Adviesdienste het die volgende uitsette gelewer: 75 landboudemonstrasies, 31 boeredae is gefasiliteer, 67 vaardigheidsoudits is voltooi, 26 projekte is met mentorskap ondersteun en 4 546 boere is met advies ondersteun. Die uitset ten opsigte van die getal projekte wat met mentorskap ondersteun is, is nie bereik nie as gevolg van die feit dat ‘n aantal mentors reeds vir veelvuldige projekte aangestel is.

Die subprogram: Voedselsekerheid het die volgende uitsette gelewer: 103 gemeenskapsprojekte, 33 voedseltuinprojekte by skole en 1 356 huishoudings is ondersteun (2 132 persone het voordeel getrek uit die ondersteuning). Die subprogram het teikens ten opsigte van die ondersteuning van gemeenskapsprojekte en huishoudings oortref as gevolg van die DLBV se besluit om befondsing wat vir graan- en suiwelsektore geoormerk was na voedseltuine te verskuif. Daar was egter uitdagings ten opsigte van die getal deelnemers wat bereik is aangesien begunstigdes verkies het om kleiner groepe in stand te hou om volhoubaarheid te verseker.

As ‘n bydrae tot die bereiking van die Millennium-ontwikkelingsdoelwitte (MOD 1) in die besonder sowel as nasionale Uitkoms 7, het die Departement die WVD-geleentheid op 17 Oktober 2014 in Suurbraak,



Swellendam Munisipaliteit, gevier. Altesaam 7 gemeenskapstuine en 108 huishoudelike tuine is in samewerking met die Swellendam Munisipaliteit ondersteun as deel van die WVD-projek. Voorts is die projek aangebied in vennootskap met ander staatsdepartemente wat by die voedselsekerheidsruimte betrokke is en die ruim bydrae van die SAB, wat ‘n kwekery en huishoudelike voedseltuine geborg het.

Gegewe die prioriteit wat grondhervorming geniet, het die Departement die Spitsberaad oor Grondhervorming op 22 September 2014 aangebied. Die spitsberaad was daarop gerig om diverse belanghebbers in die landbou- en landbousakesektor byeen te bring om betrokke te raak by die huidige grondhervormingstipologie, om uitdagings ten opsigte van steundienste te bespreek en om aanbevelings te doen oor die tipologie wat binne die konteks van die nOP in die Provinsie van stapel gestuur moet word. Die Spitsberaad het ses temas geïdentifiseer waaraan verdere aandag gegee moet word, naamlik oplossings vir finansiële steun vir grondhervormingsmodelle, toegang tot markte, grondoudit, die verbetering van voorligting, die vestiging van Distrikskomitees vir Grond en Landbou (DKGL’s) en die vinniger implementering van grondhervormingsprojekte. In reaksie op uitdagings wat tydens die spitsberaad deur die kommersiële sektor geopper is, het die Departement ‘n Grondhervormingsadviestoonbank (GhAt) binne die Eenheid vir tegniese Bystand (EtB) gevestig om beplanningsondersteuning vir boere, besighede, munisipaliteite en grondeienaars te bied om grondhervormingsprojekte vir landboutransformasie te struktureer. hierbenewens sal die adviestoonbank ondersteuning bied vir die DKGL’s oral in die Provinsie.

Gedurende die jaar is verskeie artikels in die media gepubliseer oor die uiters gevaarlike situasies waar honderde diere moontlik daagliks in townships in die Kaapse Metropool onwettig op ‘n informele manier geslag kan word. Dit het uitgeloop op ‘n prokureursbrief van die DBV van die Kaap van Goeie hoop aan die PUB ingevolge die Wet op die Veiligheid van Vleis van 2000 waarin die Departement versoek is om teen oortreders op te tree. Die huidige menslikehulpbronkapasiteit van die OVG-komponent kan nie die geregistreerde abattoirs in die Provinsie behoorlik reguleer nie, en dus ook nie die groot hoeveelheid slagbedrywighede in die Provinsie nie. Die vlakke en gereeldheid van die onwettige informele slag van diere en die gebrek aan aksie hou ‘n groot risiko in vir die reputasie van die Departement.

talle versoeke is deur die Program: Veeartsenykundige Dienste ontvang in verband met die uitdun van volstruise op eiendomme wat nie ingevolge VPK 04 geregistreer is nie. hierdie prioriteite het gewissel van geproklameerde natuurreservate, ekstensiewe plase sowel as meer intensiewe plase in die Provinsie. hoewel sommige eiendomme by die Direkteur Dieregesondheid van die DLBV aansoek gedoen het om vrystelling van VPK 04, is geen sodanige vrystellings ontvang nie. Die aangeleentheid geniet steeds aandag.

Beperkings ten opsigte van die amptelike beheermaatreëls vir bek-en-klouseer in die noordelike provinsies wat verantwoordelik is vir hierdie beheermaatreëls, het marktoegang steeds belemmer, veral ten opsigte van die uitvoer van wildsvleis na die Europese Unie.

ten spyte van die gedokumenteerde afwesigheid van hoogs patogeniese voëlgriep in die land, het die DLBV nie enige stappe geneem om die mark vir die uitvoer van vars volstruisvleis uit die Wes-Kaap gedurende die verslagjaar oop te maak nie. Die belangrikste uitvoermark vir vars volstruisvleis is die Europese Unie. ‘n Beperkte hoeveelheid vooraf gaargemaakte volstruisvleis is egter na die Europese Unie uitgevoer.

As gevolg van die sterk dollar het belangstelling in uitvoere gedurende die verslagjaar hoog gebly en ‘n hele aantal nuwe uitvoerondernemings is goedgekeur.

Die belangrikste dienste van die Program: ntOD het op die volgende gefokus:

Die voorsiening van voorpunttegnologie aan kommersiële en kleinboere en ander belanghebbers deur middel van ’n kliëntgefokusde en probleemgedrewe navorsing- en tegnologie-ontwikkelingsportefeulje wat uitgevoer word deur die Direktorate Dierwetenskappe, Plantwetenskappe en navorsingsteundienste. Daar is tydens verskeie forums en kontaksessies met die onderskeie kommoditeite oorleg gepleeg oor die navorsingsagenda, en dit is in ooreenstemming gebring met die navorsingsbehoeftes van die genoemde kommoditeit. Altesaam ses en veertig vergaderings is met bedryfsorganisasies gehou om navorsingsbehoeftes te bespreek. Een honderd en vier bestaande projekte is uitgevoer, 18 nuwe projekte is goedgekeur en 24 projekte is afgehandel. Dit het die totale getal projekte aan die einde van 2014/15 op


Provinsie Wes-Kaap


98 te staan gebring. Ons dienste het ook ’n ruimtelike analise (GIS) en risikopotensiaalbestuursdiens en ’n analitiese diens vir grond-, water- en plantmonsters ingesluit om belanghebbers by te staan in besluitneming wat betref beskikbare hulpbronne en die toediening van bemesting en landbou-chemikalieë.

Die verspreiding en kommunikasie van toepaslike nuwe en aangepaste tegnologie en wetenskaplike inligting het geskied in die vorm van gebruikersvriendelike inligtingspakkies, wetenskaplike en populêre publikasies, teikengroep-gefokusde inligtingsdae en uitstallings, “loop en gesels” op plase en radiopraatjies. Inligting wat voortgekom het uit navorsing is in ’n omvattende tegnologie-oordrag-portefeulje aan kliënte versprei. Dit het gestrek van mens-tot-mens-sessies, loop-en-gesels, radiopraatjies (22), aanbiedings vir boere en ander inligtingsessies (206), organisering van tegnologie-oordrag-geleenthede (11), populêre publikasies (161) en inligtingspakkies (25) tot die baie wetenskaplike vorme van tegnologie-oordrag, waaronder referate en plakkate by konferensies (108) en wetenskaplike referate (40).

navorsing- en infrastruktuurondersteuningsdienste is gelewer aan die twee navorsingsdirektorate, ander departementele programme en ander eksterne navorsinginstellings en kliënte van sewe proefplase. Dié plase is in stand gehou en strategies opgeknap om die navorsingspogings ten volle te ondersteun. Altesame 14 tegniesekomiteevergaderings is op die plase gehou en hulle het die navorsingspoging en infrastruktuur wat nodig was gekoördineer. Die volhoubaarheid van die plase het ook hernude aandag gekry en verskeie maatreëls is in dié verband in werking gestel.

Vir landbouprodusente (kommersiële produsente sowel as kleinprodusente) om hulle landbouproduksie te verhoog, insetkoste te verlaag en uitsette (produksie) te verhoog, is tegnologie uiters belangrik. Die hulpbronwetenskaplikes het in hierdie verband uitgeblink in nuwe instrumente wat besluitneming ondersteun, terwyl diere- en plantwetenskaplikes nou saamgewerk het met kommoditeitsorganisasies om nuwe tegnologie met hoër produksie en laer insetmoontlikhede te ontwikkel.

Geen groot probleme is teëgekom in die lewering van die genoemde navorsingsdienste nie. Die heersende gevaar van voëlgriep (VG) vir ons navorsingtroppe, veral in die Oudtshoorn-gebied, asook die onsekerheid in die bedryf, het egter voortgeduur en die navorsinghulpbronne was ernstig bedreig. Maatreëls is ingestel om die risiko’s te versag en daar is by streng biosekerheidsmaatreëls gehou.

Die vraag na ons navorsingsdienste en tegniese advies neem egter toe, veral in klimaatslim landbouproduksie, oordeelkundige gebruik van hulpbronne (minder inset, groter uitset) en nuwe besluitnemingsinstrumente en -stelsels. Die wisselwerking tussen navorsers, bedryfsorganisasies en boere was weer eens aktief. hierdie aksies het nie net vir navorsers die geleentheid gegee om tegniese inligting onder kliënte te versprei nie, maar het ook die navorsingsbehoeftes en fokusareas van kliënte na navorsers oorgedra, met die gevolglike belyning van die navorsingsportefeulje. Die vraag na wetenskaplike en tegniese inligting in populêre formaat was weer eens groot.

Op ‘n internasionale vlak het die VLO onlangs ‘n oproep op beleidsmakers gedoen om ‘n breë verskeidenheid benaderings vir die vernuwing van globale voedselstelsels te ondersteun om hulle gesonder en meer volhoubaar te maak. Daar word egter ook erken dat die wêreld nie op ‘n insetintensiewe model kan staat maak om produksie te verhoog nie en dat die oplossings van die verlede hulle perke bereik het. Opsies soos agro-ekologie en klimaatslim landbou moet verken word, en so ook biotegnologie en die gebruik van geneties gemodifiseerde organismes aangesien die behoefte aan voedselproduksie met 60% moet groei teen 2050 om te voorsien in die verwagte vraag van ‘n bevolking wat na verwagting uit 9 biljoen mense sal bestaan. hoewel die Departement in sommige van hierdie benaderings belê het, benodig ander soos biotegnologie nog steeds aandag indien voedselstelsels na die volgende vlak geneem moet word.

Op ‘n makrovlak het die resessie van 2008/09 en die gepaardgaande afswaai daarna, tot 2014 ‘n stagnerende effek op die Suid-Afrikaanse ekonomie gehad. Die hewige impak hiervan is nie voorsien nie, want die resessie het na al vier handelsblokke van die wêreld versprei. Daar is tekens van herstel, maar ekonomieë is nog nie veilig nie. Dit was duidelik uit die verminderde belangstelling deur buitelandse beleggers. hoewel die Landbousakebeleggingseenheid ongeveer R225 miljoen gefasiliteer het, wat die waarde was van toegewyde belegging in die landbou- en landbousakesektor, word dit aan binnelandse beleggers en uitbreidingsprojekte toegeskryf. Die energiekrisis sal egter potensiële beleggers waarskynlik



afskrik. hierbenewens het die kwessie van beurtkrag ook vir die boerderygemeenskap ‘n uitdaging ingehou aangesien hulle tot ‘n groot mate van elektrisiteit afhanklik is, veral vir verwerking, besproeiing en vir die stoor van produkte. Dit het uiteindelik ‘n impak op die ekonomie van die Provinsie en die land as ‘n geheel aangesien die sektor beduidend bydra tot ekonomiese groei. Die eindresultaat is werksverliese, wat ‘n ongewenste uitkoms is in ‘n land met ‘n hoë werkloosheidsyfer soos Suid-Afrika.

Produsente het gedurende die jaar voordeel getrek uit verlaagde brandstofpryse aangesien brandstof een van die grootste kostes van produksie is. Volgens die projek vir die monitering van voedselpryse, het dit gelei tot die verlaging van die prys van sommige voedselitems, hoewel dit ‘n bekende feit is dat pryse nooit na die oorspronklike pryse terugkeer nie, selfs al is daar ‘n verlaging. Dit is moeilik om die verlaging in pryse in landelike gebiede te sien aangesien pryse in landelike gebiede gewoonlik hoër is, terwyl die meeste arm mense in hierdie gebiede woon. Dit is nietemin ‘n bekende feit dat ‘n verlaging in brandstofpryse tydelike verligting gebring het as gevolg van die wêreldwye oliekrisis in daardie stadium. Dit het in die vierde kwartaal begin verander, ook as gevolg van die swakker rand. hoewel daar aangeneem word dat die swakker rand uitvoere bevoordeel, dra die beduidende depresiasie sowel as ‘n gebrek aan ekonomiese groei by tot negatiewe sentimente. Die groeivoorspellings vir die land is gevolglik afwaarts aangepas. hierbenewens het verskeie graderingsagentskappe ook die land se kredietgradering afgegradeer en dit het ‘n negatiewe impak gehad op die land se vooruitsigte as ‘n bestemming vir beleggings.

Die Program: LED het internasionaal ‘n styging in die vraag na die vestiging van koöperasies ondervind. Gevolglik is talle bewustheidswerkwinkels gehou. Daar was egter groot uitdagings aangesien dit meegebring het dat amptenare vreemde ure en oor naweke moes werk om by die beskikbaarheid van kliënte in te pas. Die AgriSEB-fonds het groot verwagtinge by kliënte geskep aangesien die Program verskeie navrae in hierdie verband ontvang het. Die goedkeuringsproses is baie stadig, maar minstens een van die projekte wat gedurende die jaar goedgekeur is, was van die Wes-Kaap en dit was die eerste projek wat in die land geïmplementeer is. hoewel daar ‘n toenemende vraag na dienste was, het die Program: LED ‘n aantal bedankings gehad en die orige amptenare moes harder werk om die leemtes wat as gevolg van die stadige werwingsproses gelaat is, te vul.

Die Program: GLOO het voortgegaan om ‘n wye reeks geakkrediteerde en nie-geakkrediteerde opleidingsprogramme en vaardigheidsopleiding in die hOO- en VOO-bande vir deelnemers en potensiële deelnemers aan die landbousektor in die Provinsie aan te bied.

Die Program het vier leerplanne op die vlak van hoër onderwys en opleiding, naamlik B.Agric, Sertifikaat in Perdemeesterskap en Inleidende Ry-opleiding, Diploma in Landbou en Keldertegnologie en ‘n hoër Sertifikaat in Landbou, vir 442 studente aangebied. Altesaam 138 studente het in 2014 in HOO-programme gegradueer.

Verskeie nie-formele vaardigheidsopleidingsprogramme is aangebied en altesaam 2 808 begunstigdes het voordeel getrek uit hierdie tipe opleiding.

‘n Impakassesseringstudie oor die leerderskapopleidingsprogram wat die afgelope 5 jaar aangebied is, is gedoen en sekere veranderings aan hierdie program is geïmplementeer. Altesaam 55 leerders het aan die begin van 2014- akademiese jaar geregistreer en altesaam 44 van hierdie studente het die leerderskapsprogram aan die einde van 2014 suksesvol voltooi. Verder is 13 studente op grond van hulle prestasie suksesvol oorgeskuif na hoër Onderwys en Opleiding. twee van hierdie studente was vir die B.Agric-graadprogram geregistreer terwyl 11 studente vir die program vir die Hoër Sertifikaat geregistreer was. nog 66 leerders het in Januarie 2015 vir leerderskapsopleiding op nKR Vlak 4 geregistreer.

Die vernuwingsplan vir die landboukolleges is geleidelik in werking gestel. Geoormerkte befondsing van die OLOP en die ekonomiese mededingende steunpakket is gebruik om die implementering van die verskillende pilare van die vernuwings plan te befonds. Praktiese fasiliteite en sekuriteit op die kampus oor die algemeen en spesifiek by die koshuise, is verbeter.

Die LOK-program is in die 2014/15-boekjaar afgesluit met ‘n ooreenkoms wat tussen die Departement en die provinsiale kantoor van die DLOG onderteken is oor die volg van ‘n meer gefokusde benadering tot


Provinsie Wes-Kaap


die verdieping van die werk in die 16 bestaande nodusse vir landelike ontwikkeling eerder as uitbreiding. hierdie 16 nodusse vir landelike ontwikkeling neem deel aan die OLOP. Altesaam ses en dertig Rade van Belanghebbers is ondersteun en 13 tussenregeringsreëlingskomitees (tRRK’s) is gekoördineer. Vier en vyftig tRRK-geleenthede is met die toepaslike staatsdepartement oral in die Provinsie gefasiliteer. Een honderd en agt projekte in die nodusse vir landelike ontwikkeling, onder leiding van verskeie belanghebbers, is ook vasgelê, geïmplementeer en gemoniteer. Altesaam 1 742 landsburgers in die nodusse vir landelike ontwikkeling is in verskeie vakgebiede opgelei. Vier kwartaallikse byeenkomste van die provinsiale werksgroep vir landelike ontwikkeling is met verteenwoordigers van verskillende departemente gehou om rigting te gee aan landelike ontwikkeling op ‘n provinsiale vlak. Agri-parke bly ‘n strategiese fokusgebied van die DLOG vir landelike prioriteitsgebiede en OLOP-nodusterreine. ‘n Aantal byeenkomste wat gedurende die jaar deur die DLOG aangebied is, waaronder die Indaba oor Grondhervorming op 20 Maart 2015, het agri-parke tussen vier ander fokusareas, naamlik die vestiging van Distrikskomitees vir Grond, die Grondhervormingsmodel (50/50), Landbougrondbesit en Grondeienaarskap deur Buitelanders as prioriteite, bevestig. hierdie gebiede sal sekerlik in die komende jaar tersaaklik wees in nodusse vir landelike ontwikkeling.

Agt duisend vier honderd drie en negentig plaaswerkers en hulle familielede is ingesluit by programme vir lewensvaardigheidsopleiding en -ontwikkeling. Drie en twintig projekte is ondersteun, waarvan vyf hoofsaaklik op die bewustheid en voorkoming van die misbruik van middels gefokus het. Altesaam 441 plaaswerkers en hulle familielede is deur middel van die verwysingstelsel bygestaan en die span vir die ontwikkeling van plaaswerkers het aan 39 vergaderings van distriksforums deelgeneem. Vyftien streekskompetisies en een provinsiale kompetisie is aangebied met die uitrol van die Jaarlikse Wes-Kaapse Plaaswerker van die Jaar-kompetisie met ‘n rekordgetal van 1 057 plaaswerkers wat deelgeneem het. hierdie inisiatief is ‘n uitstekende voorbeeld van die Departement se betrokkenheid by die erkenning van die belangrike rol wat produsente (plaaswerkers) in die landbousektor speel. Mnr. Jerome thomas van die plaas Kanonkop buite Stellenbosch is in 2014 as die provinsiale wenner aangewys.

Die opname oor die huishoudings van plaaswerkers in die Kaapse Wynland en die ander streke van die Overberg, naamlik Swellendam en Agulhas is voltooi en die finale verslag is deur die aangestelde diensverskaffer ingedien. Die opnames oor huishoudings vir die Weskus- en Eden-distrikte is tans aan die gang. Daar moet kennis geneem word van die feit dat die teiken wat vir die voltooiing van twee addisionele distrikte in die 2014/15-boekjaar gestel is, nie bereik is nie aangesien hierdie projek nie die neem van steekproewe onder plaaswerkers behels nie, maar ‘n daadwerklike poging is om soveel as moontlik plaaswerkers in die Provinsie op die vlak van individuele huishoudings in te sluit. hierdie navorsing is ook die eerste van sy soort in die land en dus is dit baie moeilik om te weet wat die uitdagings en kostes gaan wees en hoe lank dit in elke distrik sal neem. Daar kon slegs ramings gemaak word aangesien die opnames nog nooit voorheen gedoen is nie.



2.2 Diensleweringsverbeteringsplan

Vernaamste dienste Begunstigdes Huidige/werklike

standaard van diensGewenste standaard

van diens Werklike prestasie

Om voorligting- en adviesdienste aan boere te verskaf

Bestaande boere (bestaansboere, kleinboere en kommersiële boere)

Begunstigdes van grondhervorming

Onderneem 1 430 plaasbesoeke om advies te gee en by te dra tot suksesvolle grondhervorming (teiken was 1 250).

Voorsien 4 290 boere van advies en ondersteuning (teiken was 3 650).

Onderneem 1 300 plaasbesoeke om advies te gee en by te dra tot suksesvolle grondhervorming.

Voorsien 3 700 boere met advies en ondersteuning.

Onderneem 1 765 plaasbesoeke om advies te gee en by te dra tot suksesvolle grondhervorming.

4 545 boere is ondersteun en van advies voorsien.

Maak die publiek bewus van voedselveiligheid en dieresiektes

Die algemene publiek Bewustheid van die Wes-Kaapse publiek deur die verspreiding van 1 220 pamflette; 12 plakkate (verdere verspreiding is teruggehou in afwagting van die veranderinge in die handelsmerk en logo vir die Provinsie en Departemente) en 15 bewusmakingsessies is gedurende die 2013/14-siklus aangemeld.

Addisionele prestasie:

Onderneem opleiding by verskillende abattoirs wat inligtingsessies weerspieël het wat gehou is of opleiding wat by fasiliteite gedoen is vir meer as 40 dae waar werknemers opgelei is in vleisinspeksie, goedgekeurde slagmetodes, die oes van wild en higiënepraktyke

Bewustheid van die Wes-Kaapse publiek deur die verspreiding van 1 750 pamflette;40 plakkate en 22 bewusmakingsessies tydens geleenthede op ‘n deurlopende basis by geskikte lokale.

Altesaam 1 057 pamflette is deur amptenare versprei; 40 plakkate is gedurende die verslagsiklus versprei; en 23 bewusmakingsaktiwiteite is in verskillende gebiede binne die Provinsie aangebied.


Amptenare was betrokke by die opleiding van abattoir- en vleisinspeksiepersoneel in abattoirhigiëne en vleisinspeksie. Meer as 45 dae is gedurende hierdie verslagsiklus aan opleiding bestee.

Vernaamste dienste en standaarde


Provinsie Wes-Kaap


Huidige/werklike reëlings Gewenste reëlings Werklike prestasies


Konsultasie:

a) Inwonersverslag

b) Georganiseerde landbou en hul lede

c) Radioprogramme

d) Forumvergaderings van die Departement en belanghebbers

e) Geskrewe korrespondensie

f) Boeredae

g) telefoniese vergaderings

h) E-pos

Toegang:a) Departement van Landbou, Privaat Sak X1, Elsenburg, 7607b) Distrikskantore by: o Beaufort-Wes o George o Bredasdorp o Stellenbosch o Moorreesburg o Bellville

c) Kantore op kleiner dorpe

Konsultasie:

a) Inwonersverslag

b) Georganiseerde landbou en hul lede

c) Radioprogramme

d) Forumvergaderings van die Departement en belanghebbers

e) Geskrewe korrespondensie

f) Boeredae

g) telefoniese vergaderings

h) E-pos


c) Kantore op kleiner dorpe

Konsultasie:

a) Departementele jaarlikse inwonersverslag is in november 2014 gepubliseer en regdeur die provinsie versprei.

b) Vergader saam met georganiseerde landbou en hul lede, op geskeduleerde tye.

c) Radioprogramme is gebruik wanneer die geleentheid hom voorgedoen het of wanneer nodig.

d) Forumvergaderings tussen die Departement en belanghebbers is op geskeduleerde tye gehou. Interne forumvergaderings/bloksessies tussen Bestuur en Voorligtingspersoneel om idees en inligting uit te ruil, is op ‘n maandelikse basis gehou – by die voorligtingbloksessies.

e) Meganismes vir geskrewe konsultasie is op ‘n daaglikse basis gebruik om onmiddellik aandag te gee aan navrae en versoeke, om inligting uit te ruil en om kliënte se behoeftes te bepaal.

f) Geskeduleerde boeredae en inligtingsdae is aangebied en bygewoon.

g) telefoniese konsultasies is op ‘n daaglikse basis gebruik om onmiddellik aandag te gee aan navrae en versoeke, om inligting uit te ruil en om kliënte se behoeftes te bepaal.

h) Meganismes vir elektroniese kommunikasie is op ‘n daaglikse basis gebruik om onmiddellik aandag te gee aan navrae en versoeke, om inligting uit te ruil en om kliënte se behoeftes te bepaal.


c) Dienste is by gedesentraliseerde kantore van die Program: OOL gelewer.

Batho Pele: Reëlings met begunstigdes (konsultasie, toegang, ens.)





d) toegang is ook verskaf deur middel van daaglikse besoeke aan boere deur voorligtingspersoneel.

e) Daaglikse toegang beskikbaar deur instap-, inbel-, e-pos- en webtuistefasiliteite. Ook deur geskeduleerde ope dae en boeredae, en die maandelikse thusong Uitreik-intervensieprogram.

f) Redelike akkommodasie gemaak en oorweeg om behoorlike toegang te verleen vir mense met gestremdhede by alle kantore en fasiliteite van die Departement.

Hoflikheid:Langs amptelike kanale, naamlik:a) Bestuurb) hoof: Kommunikasie c) E-posd) telefoniese vergaderings e) Geskrewe korrespondensief) Persoonlikg) Klagtes word opgeteken en geniet

onmiddellik aandag. Minimale klagtes wat ontvang is, is as ‘n saak van dringendheid gehanteer.

h) Ope dae/boeredae en terreinbesoeke is op geskeduleerde tye bygewoon.

Addisionele prestasie:i) Die regte van kliënte/inwoners, insluitend die reg om op ‘n menslike manier, met respek en waardigheid deur personeel behandel te word, is vasgelê in die Departement se Diensleweringshandves, Artikel 5 van die Dienshandves vir die Staatsdiens (Resolusie 1 van 2013) sowel as die Gedragskode vir Staatsamptenare. hierdie standaarde word jaarliks met alle belanghebbers bespreek. Alle personeellede word gereeld daaraan herinner om by hierdie standaarde te hou tydens interaksie met kliënte/inwoners en kollegas tydens persoonlike, telefoniese, elektroniese, skriftelike en ander vorms van diensleweringsintervensies.

Hoflikheid:Langs amptelike kanale, naamlik:a) Bestuurb) hoof: Kommunikasie c) E-posd) telefoniese vergaderings e) Geskrewe korrespondensief) Persoonlikg) Klagteregister

h) Ope dae/boeredae en terreinbesoeke.


d) toegang ook verskaf deur daaglikse besoeke aan boere deur voorligtingpersoneel.

e) Daaglikse toegang beskikbaar deur instap-, inbel-, e-pos- en webtuistefasiliteite. Ook deur geskeduleerde ope dae en boeredae en die maandelikse thusong Uitreik-intervensieprogram.

f) Redelike akkommodasie gemaak en oorweeg om behoorlike toegang te verleen vir mense met gestremdhede by alle kantore en fasiliteite van die Departement.

Hoflikheid:Langs amptelike kanale, naamlik:a) Bestuurb) hoof: Kommunikasie c) E-posd) telefoniese vergaderings e) Geskrewe korrespondensief) Persoonlikg) Klagtes word opgeteken en geniet

onmiddellik aandag. Minimale klagtes wat ontvang is, is as ‘n saak van dringendheid gehanteer.

h) Ope dae/boeredae en terreinbesoeke is op geskeduleerde tye bygewoon.

Addisionele prestasie:i) Die regte van kliënte/inwoners,

insluitend die reg om op ‘n menslike manier, met respek en waardigheid deur personeel behandel te word, is vasgelê in die Departement se Diensleweringshandves, Artikel 5 van die Dienshandves vir die Staatsdiens (Resolusie 1 van 2013) sowel as die Gedragskode vir Staatsamptenare. hierdie standaarde word jaarliks met alle belanghebbers bespreek. Alle personeellede word gereeld daaraan herinner om by hierdie standaarde te hou tydens interaksie met kliënte/inwoners en kollegas tydens persoonlike, telefonies, elektroniese, skriftelike en ander vorms van diensleweringsintervensies.

i) Die regte van kliënte/inwoners, insluitend die reg om op ‘n menslike manier, met respek en waardigheid deur personeel behandel te word, is vasgelê in die Departement se Diensleweringshandves, Artikel 5 van die Dienshandves vir die Staatsdiens (Resolusie 1 van 2013) sowel as die Gedragskode vir Staatsamptenare. hierdie standaarde word jaarliks met alle belanghebbers bespreek. Alle personeellede word gereeld daaraan herinner om by hierdie standaarde te hou tydens interaksie met kliënte/inwoners en kollegas tydens persoonlike, telefonies, elektroniese, skriftelike en ander vorms van diensleweringsintervensies.



Provinsie Wes-Kaap



Openheid en deursigtigheid:

a) telefoniese vergaderings

b) Mondelings (terreinsessies)

c) Geskrewe korrespondensie

d) E-pos

e) Een-tot-een-afsprake

f) Ope dae/boeredae

g) Jaarlikse Inwonersverslag

h) terreinbesoekei) Jaarverslag

j) Radioprogramme

Addisionele prestasie:k) Inligting in verband met die Departement en sy kernbesigheid is by maandelikse thusong-intervensies na kliënte oorgedra.





d) E-pos


f) Ope dae/boeredae

g) Jaarlikse Inwonersverslag

h) terreinbesoekei) Jaarverslag

j) Radioprogramme


a) Op ‘n daaglikse basis deur middel van telefoniese vergaderings.

b) Mondelings aan kliënte tydens terreinsessies op ‘n daaglikse basis.

c) Op ‘n daaglikse basis deur middel van geskrewe korrespondensie.

d) Op ‘n daaglikse basis deur middel van elektroniese kommunikasie.

e) Geskeduleerde een-tot-een- afsprake.f) Geskeduleerde ope dae en boeredae. g) Die Jaarverslag aan Inwoners is gepubliseer en wyd binne die Provinsie versprei. Die Verslag het inligting bevat oor die doel van die Departement, sowel as die staatsdiensverantwoordelikhede en kernfunksies, aanwending van begroting, personeel en personeeluitgawes en inligting oor ras en geslag, sowel as besonderde van elke organisatoriese eenheid se diensleweringsprestasies die afgelope boekjaar. h) tydens terreinbesoeke.i) Die Departementele Jaarverslag is gepubliseer en aan alle belanghebbers versprei. Die Verslag het inligting bevat oor die doel van die Departement, sowel as die staatsdiensverantwoordelikhede en kernfunksies, aanwending van begroting, personeel en personeeluitgawes en inligting oor ras en geslag, sowel as besonderde van elke organisatoriese eenheid se diensleweringsprestasies die afgelope boekjaar. j) Inligting in verband met die

Departement en sy kernfunksies in deur middel van radioprogramme na kliënte oorgedra telkens wanneer die geleentheid hom voorgedoen het of wanneer nodig.

Addisionele prestasie:k) Inligting in verband met die Departement en sy kernbesigheid is tydens maandelikse thusong- intervensies na kliënte oorgedra.





Waarde vir geld:

a) Provinsiewye ondersteuning en advies aan alle boere voorsien.

Kliënte kry nuttige en bruikbare inligting gratis.

Waarde vir geld:

a) Provinsiewye ondersteuning en advies aan alle boere voorsien.

Kliënte kry nuttige en bruikbare inligting gratis.

Waarde vir geld:

a) Voorligting- en adviesdienste daagliks gelewer aan klein-, bestaans- en kommersiële boere in al die distrikte/gebiede van die Provinsie met behulp van die slimpen- tegnologie as ‘n instrument om die gehalte van diens te moniteer.

Gratis dienste in die vorm van advies, inligting en tegnologie-oordrag is deur die Departement gelewer om die algemene kennis van die spesifieke boer ten opsigte van ‘n verskeidenheid boerderypraktyke te verhoog.


Konsultasie:

a) Promosietoere

b) Inwonersverslag

c) Georganiseerde landbou en hul lede

d) Radioprogramme

e) Forumvergaderings van die Departement en belanghebbers

f) Geskrewe korrespondensie

g) Boeredae

h) Inentingsveldtogte

i) telefoniese vergaderings

j) E-pos

Konsultasie:

a) Promosietoere

b) Inwonersverslag

c) Georganiseerde landbou en hul lede

d) Radioprogramme

e) Forumvergaderings van die Departement en belanghebbers

f) Geskrewe korrespondensie

g) Boeredae

h) Inentingsveldtogte

i) telefoniese vergaderings

j) E-pos

Konsultasie:

a) Promosietoere is gebruik wanneer die geleentheid hom voorgedoen het of indien nodig.b) Jaarlikse inwonersverslag van die Departement is gepubliseer en versprei aan die hele landbougemeenskap binne die provinsiec) het op geskeduleerde tye met georganiseerde landbou en hul lede vergader.d) Radioprogramme is gebruik wanneer die geleentheid hom voorgedoen het of indien nodig.e) Forumvergaderings tussen die Departement en belanghebbers is op geskeduleerde tye gehou.f) Geskrewe konsultasiereëlings is daagliks gebruik om onmiddellik aandag te gee aan navrae en versoeke wat ontvang is.g) Geskeduleerde boeredae en inligtingsdae is gehou en bygewoon.h) Inentingsveldtogte is op óf ’n daaglikse, óf weeklikse óf maandelikse grondslag gedoen .i) telefoniese/mondelingse konsultasiereëlings is daagliks gebruik om onmiddellik aandag te gee aan navrae en versoeke wat ontvang is.j) Elektroniese konsultasiereëlings is daagliks gebruik om onmiddellik aandag te gee aan versoeke en navrae wat ontvang is.



Provinsie Wes-Kaap



Toegang:

a) Departement van Landbou, Privaat Sak X1, Elsenburg, 7607

b) Kantore by:o Beaufort-Wes o Georgeo Piketbergo Swellendam o Worcestero Khayelitsha o Klipheuwelo Fisantekraal


a) toegang is ook beskikbaar gestel deur middel van instap-, inbel-, e-pos- en webtuistefasiliteite sowel as ope dae en boeredae.b) Redelike akkommodasie is gemaak en daar is oorweeg om behoorlike toegang vir mense met gestremdhede te voorsien.

Hoflikheid:

Langs amptelike kanale, naamlik:

a) Bestuurb) hoof: Kommunikasie c) E-posd) telefoniese vergaderings e) Geskrewe korrespondensief) Persoonlikg) Klagtes is opgeteken en daar is

dadelik daarop gereageer. Minimale klagtes is as ‘n saak van dringendheid gehanteer.

h) Geskeduleerde ope dae boeredae en terreinbesoeke bygewoon.


Die regte van kliënte/inwoners waaronder die reg om op ’n menswaardige, respekvolle en waardige manier deur personeel behandel te word, is vasgelê in die departementele Diensleweringshandves. Daar word jaarliks met belanghebbers oorleg gepleeg oor hierdie standaarde tydens interaksie met kliënte/inwoners en kollegas tydens persoonlike, telefoniese, elektroniese, geskrewe en ander vorms van diensleweringsintervensies/interaksie.

Toegang:



Hoflikheid:


a) Bestuurb) hoof: Kommunikasiec) E-posd) telefoniese vergaderings e) Geskrewe korrespondensie f) Persoonlikg) Klagteregister

h) Ope dae/boeredae en terreinbesoeke

Toegang:




a) toegang is ook beskikbaar gestel deur middel van instap-, inbel-, e-pos- en webtuistefasiliteite sowel as ope dae en boeredae.

b) Redelike akkommodasie is gemaak en daar is oorweeg om behoorlike toegang vir mense met gestremdhede te voorsien.

Hoflikheid:


a) Bestuurb) hoof: Kommunikasie c) E-posd) telefoniese vergaderings e) Geskrewe korrespondensief) Persoonlikg) Klagtes is opgeteken en daar is

dadelik daarop gereageer. Minimale klagtes is as ‘n saak van dringendheid gehanteer.

h) Geskeduleerde ope dae/boeredae en terreinbesoeke bygewoon .


Die regte van kliënte/inwoners waaronder die reg om op ’n menswaardige, respekvolle en waardige manier deur personeel behandel te word, is vasgelê in die departementele Diensleweringshandves. Daar word jaarliks met belanghebbers oorleg gepleeg oor hierdie standaarde tydens interaksie met kliënte/inwoners en kollegas tydens persoonlike, telefoniese, elektroniese, geskrewe en ander vorms van diensleweringsintervensies/interaksie.









d) E-pos


f) Promosietoere

g) Ope dae/boeredae

h) Jaarlikse Inwonersverslag

i) terreinbesoeke

j) Jaarverslag

k) Radioprogramme


l) Inligting in verband met die Departement en sy kernbesigheid is

tydens maandelikse thusong- intervensies aan kliënte oorgedra.

Waarde vir geld:

a) Provinsiewye deel van onderwys en inligting teen minimale kostes.

b) Kliënte kry gratis nuttige en bruikbare inligting.





d) E-pos


f) Promosietoere

g) Ope dae/boeredae

h) Jaarlikse inwonersverslae

i) terreinbesoeke

j) Jaarverslag

k) Radioprogramme

Waarde vir geld:

a) Provinsiewye deel van onderwys en inligting teen minimale kostes.

b) Kliënte kry gratis nuttige en bruikbare inligting.


a) Op ‘n daaglikse basis deur middel van telefoniese vergaderings.

b) Mondelings met kliënte tydens terreinsessies.

c) Op ‘n daaglikse basis deur middel van geskrewe kommunikasie.

d) Op ‘n daaglikse basis deur middel van elektroniese kommunikasie.

e) Op ‘n daaglikse basis tydens persoonlike afsprake.

f) Promosietoere is gebruik wanneer die geleentheid om voorgedoen het of wanneer nodig.

g) Geskeduleerde ope dae en boeredae.

h) Die Jaarverslag aan inwoners is gepubliseer en wyd versprei in die Provinsie. Dit bevat inligting oor die doel van die Departement, die Departement se staatsdiensverant woordelikhede, begrotings wat aangewend is, personeel, personeeluitgawes en inligting oor ras en geslag, sowel as besonderhede van elke organisatoriese eenheid se diensleweringsprestasies vir die afgelope boekjaar.

i) Op ‘n daaglikse basis tydens terreinbesoeke.

j) Die Jaarverslag aan inwoners is gepubliseer en wyd versprei in die Provinsie. Dit bevat inligting oor die doel van die Departement, die Departement se staatsdiensverant woordelikhede, begrotings wat aangewend is, personeel, personeeluitgawes en inligting oor ras en geslag, sowel as besonderhede van elke organisatoriese eenheid se diensleweringsprestasies vir die afgelope boekjaar.

k) Inligting in verband met die Departement en sy kernbesigheid is na kliënte oorgedra deur middel van radioprogramme wanneer die geleentheid hom voorgedoen het of wanneer nodig.


l) Inligting in verband met die Departement en sy kernbesigheid is tydens maandelikse thusong- intervensies aan kliënte oorgedra.

Waarde vir geld:

a) Die verspreiding van pamflette en plakkate sowel as die hou van bewustheidsessies in geteikende gebiede en op spesifieke plekke in gemeenskappe is met gereelde intervalle op ‘n gedesentraliseerde basis gehanteer om die meeste van die inwoners in die hele Provinsie te bereik.

b) Gratis dienste is deur die Departement gelewer om die algemene kennis van die inwoners te verhoog ten opsigte van higiëniese vleis- en slagpraktyke en verbodde in hierdie verband, sow-el as die immunisasie van hulle diere.



Provinsie Wes-Kaap


Huidige/werklike inligtingsinstrumente Gewensteinligtingsinstrumente Werklike prestasies


a) Departementele webtuiste

b) Jaarverslag

c) Radio Landbou

d) Een-tot-een-afsprake

e) Inligtingsessies (ope dae/boeredae)

f) Jaarlikse Inwonersverslag

g) terreinbesoeke

h) Radioprogramme

i) thusong-sentrums


j) Promosietoere is gebruik wanneer die geleentheid hom voorgedoen het of indien nodig.

k) Geskrewe en elektroniese mediaplatforms is as ‘n instrument vir inligting gebruik.


b) Jaarverslag

c) Radio Landbou




g) terreinbesoeke

h) Radioprogramme

i) thusong-sentrums

a) Departementele webtuiste is in stand gehou en gereeld bygehou.b) Jaarverslag is gepubliseer en aan alle

belanghebbers uitgedeel.c) Radioprogramme is gebruik wanneer

die geleentheid hom voorgedoen het of indien nodig.

d) het geskeduleerde vergaderings as ‘n instrument vir inligting gebruik.

e) het boeredae/ope dae as ‘n instrument vir inligting gebruik.

f) Jaarlikse Inwonersverslag is gepubliseer en aan alle belanghebbers en die algemene landbou in die Provinsie uitgedeel.

g) het terreinbesoeke as ‘n instrument vir inligting gebruik. h) Radioprogramme is gebruik wanneer die geleentheid hom voorgedoen het of wanneer nodig.i) Maandelikse thusong Uitreik-

intervensies is as ‘n instrument vir inligting gebruik.


j) Promosietoere is gebruik wanneer die geleentheid hom voorgedoen het of indien nodig.

k) Geskrewe en elektroniese mediaplatforms is as ‘n instrument vir inligting gebruik.



b) Jaarverslag

c) Radio Landbou




g) terreinbesoeke

h) Promosietoere

i) Radioprogramme

j) thusong-sentrums


b) Jaarverslag

c) Radio Landbou




g) terreinbesoeke

h) Promosietoere

i) Radioprogramme

j) thusong-sentrums

a) Departementele webtuiste in stand gehou en gereeld bygehou.

b) Jaarverslag is gepubliseer en aan alle belanghebbers uitgedeel.

c) Radioprogramme is gebruik wanneer die geleentheid hom voorgedoen het of indien nodig.

d) het geskeduleerde vergaderings as ‘n instrument vir inligting gebruik.

e) het geskeduleerde boeredae/ope dae as ‘n instrument vir inligting gebruik.

f) Jaarlikse Inwonersverslag is gepubliseer en aan alle belanghebbers en die algemene landbougemeenskap uitgedeel.

g) het terreinbesoeke as ‘n instrument vir inligting gebruik. h) Promosietoere is gebruik wanneer die geleentheid hom voorgedoen het of wanneer nodig.i) Radioprogramme is gebruik wanneer

die geleentheid hom voorgedoen het of indien nodig.

j) Maandelikse thusong Uitreik- intervensies is as ‘n instrument vir inligting gebruik.

Instrument vir inligting oor dienslewering



Huidige/werklike klagtemeganisme Gewenste klagtemeganisme Werklike prestasies


a) normale kanale vir klagtes soos genoem in die Diensleweringshandves is gebruik d.w.s. deur die Senior Bestuurspersoneel (telefonies of per e-pos). In die meeste gevalle is navrae in plaas van klagtes deur middel van hierdie kanale ontvang.

b) Gewone kanale vir klagtes soos genoem in die Diensleweringshandves is gebruik d.w.s. deur die Departementele Kommunikasiebestuurder. In die meeste gevalle is navrae in plaas van klagtes deur middel van hierdie kanale ontvang.

c) Klagtes is opgeteken en daar is in ooreenstemming met die Departement se Diensleweringstandaard vir reaksietye vir geskrewe en elektroniese kommunikasie daarop gereageer.

d) ‘n Verdere kanaal is Rooi nommer-navrae, wat via die Minister vir Ekonomiese Geleenthede gerig word, sowel as blitslynnavrae (Presidensie). Gevalle is gehanteer in ooreenstemming met die voorgeskrewe tydlyne vir sulke navrae en versoeke. Verskillende antwoorde is voorgelê oor ’n verskeidenheid kwessies wat aan die Departement gerig is. Ontvangs van klagte, navraag en versoek word dadelik erken en terugvoer word gegee. Indien nodig word terugvoer gegee oor vordering met uitstaande kwessies.

a) Direkte kontak, e-pos, telefonies met bestuur of toesighouers by die hoofkantoor, Muldersvleiweg, Elsenburg.

b) Deur die Kommunikasiehoof in verband met klagtes, voorstelle en komplimente.

c) Klagteregister

d) Ministeriële Rooi nommers

a) Gewone kanale vir klagtes soos genoem in die Diensleweringshandves is gebruik d.w.s. deur die Senior Bestuurspersoneel (telefonies of per e-pos). In die meeste gevalle is navrae in plaas van klagtes deur middel van hierdie kanale ontvang.

b) Gewone kanale vir klagtes soos genoem in die Diensleweringshandves is gebruik d.w.s. deur die

Departementele Kommunikasiebestuurder. In die meeste gevalle is navrae in plaas van klagtes deur middel van hierdie kanale ontvang.c) Klagtes is opgeteken en

daar is in ooreenstemming met die Departement se Diensleweringstandaard vir reaksietye vir geskrewe en elektroniese kommunikasie daarop gereageer.

d) ‘n Verdere kanaal is Rooi nommer-navrae, wat via die Minister vir Ekonomiese Geleenthede gerig word, sowel as blitslynnavrae (Presidensie). Gevalle is gehanteer in ooreenstemming met die voorgeskrewe tydlyne vir sulke navrae en versoeke. Verskillende antwoorde is voorgelê oor ’n verskeidenheid kwessies wat aan die Departement gerig is. Ontvangs van klagte, navraag en versoek word dadelik erken en terugvoer word gegee. Indien nodig word terugvoer gegee oor vordering met uitstaande kwessies.


a) Gewone kanale vir klagtes soos genoem in die Diensleweringshandves is gebruik d.w.s. deur die Senior Bestuurspersoneel (telefonies of per e-pos). In die meeste gevalle is navrae in plaas van klagtes deur middel van hierdie kanale ontvang.


Departementele Kommunikasiebestuurder sowel as alle Senior Bestuurspersoneel. In die meeste gevalle is navrae in plaas van klagtes deur middel van hierdie kanale ontvang.

c) Daar is gevind dat voorstelbokse nie die regte oplossings was nie aangesien dit nie deur die kliënte gebruik is nie. Die res van die meganismes wat onder hierdie opskrif genoem is, is gebruik om op gepaste wyse aandag te gee aan aangeleenthede in verband met navrae/klagtes/komplimente van kliënte.

d) Klagtes is onmiddellik opgeteken daar is daarop gereageer. Daar is ‘n Departementele Diensleweringstandaard vir geskrewe en elektroniese reaksietye.

a) Direkte kontak, e-pos, telefonies met bestuur of toesighouers by die hoofkantoor, Muldersvleiweg, Elsenburg.

b) Deur die Kommunikasiehoof in verband met klagtes/voorstelle en komplimente

c) Voorstelbokse

d) Klagteregister

a) Gewone kanale vir klagtes soos genoem in die Diensleweringshandves is gebruik d.w.s. deur die Senior Bestuurspersoneel (telefonies of per e-pos). In die meeste gevalle is navrae in plaas van klagtes deur middel van hierdie kanale ontvangs.


Departementele Kommunikasiebestuurder sowel as alle Senior Bestuurspersoneel. In die meeste gevalle is navrae in plaas van klagtes deur middel van hierdie kanale ontvang.

c) Daar is gevind dat voorstelbokse nie die regte oplossings was nie aangesien dit nie deur die kliënte gebruik is nie. Die res van die meganismes wat onder hierdie opskrif genoem is, is gebruik om op gepaste wyse aandag te gee aan aangeleenthede in verband met navrae/klagtes/komplimente van kliënte.

d) Klagtes is onmiddellik opgeteken daar is daarop gereageer. Daar is ‘n Departementele Diensleweringstandaard vir geskrewe en elektroniese reaksietye.

Klagtemeganisme


Provinsie Wes-Kaap


Huidige/werklike klagtemeganisme Gewenste klagtemeganisme Werklike prestasies

e) ‘n Verdere kanaal is Rooi nommer-navrae, wat via die Minister vir Ekonomiese Geleenthede gerig word, sowel as blitslynnavrae (Presidensie).

Gevalle is gehanteer in ooreenstemming met die voorgeskrewe tydlyne vir sulke navrae en versoeke. Verskillende antwoorde is voorgelê oor ’n verskeidenheid kwessies wat aan die Departement gerig is. Ontvangs van klagte, navraag en versoek word dadelik erken en terugvoer word gegee. Indien nodig word terugvoer gegee oor vordering met uitstaande kwessies.

’n Verdere kanaal is ministeriële Rooi nommers, wat aan die Minister van Landbou en Landelike Ontwikkeling gerig word, asook blitslynnavrae (presidensie). Klagtes is beantwoord in ooreenstemming met die voorgeskrewe tydlyne vir sulke navrae en versoeke. Verskillende antwoorde is voorgelê oor ’n verskeidenheid kwessies wat aan die Departement gerig is. Ontvangs van klagte, navraag en versoek word dadelik erken en terugvoer word gegee. Indien nodig word terugvoer gegee oor vordering met uitstaande kwessies.

e) Ministeriële Rooi nommers e) ‘n Verdere kanaal is Rooi nommer-navrae, wat via die Minister vir Ekonomiese Geleenthede gerig word, sowel as blitslynnavrae (Presidensie).

Gevalle is gehanteer in ooreenstemming met die voorgeskrewe tydlyne vir sulke navrae en versoeke. Verskillende antwoorde is voorgelê oor ’n verskeidenheid kwessies wat aan die Departement gerig is. Ontvangs van klagte, navraag en versoek word dadelik erken en terugvoer word gegee. Indien nodig word terugvoer gegee oor vordering met uitstaande kwessies.

Klagtemeganisme

Sekere komponente binne die Direktoraat: Bedryfsteundienste was baie beperk in terme van kapasitiet, bv. die komponente Eksterne Ontwikkelingsinisiatiewe, Beroepsgesondheid en -veiligheid, en Sekuriteit. hulp van ander komponente word reeds ‘n tyd lank gebruik en die werkstudie wat aangevra is en wat onlangs begin het, sal hopelik aandag gee aan die strukturele tekortkominge.

Die Departement is besig om sy gebeurlikheidsplanne vir kragonderbrekings te finaliseer. Anders as die res van die provinsiale departemente moet die Departement seker maak dat al sy eie hoofstelsels funksioneer, byvoorbeeld besproeiing, riool, watervoorsiening, ensovoorts en die Departement verken dus meer langtermynoplossings soos die gebruik van sonkrag.

Afgesien van die implementering van die BSB vir ingenieurs en ingenieurstegnici, kon tegniese personeel met die nodige kennis en ervaring nie gevind word vir aanstelling in VhB nie. Die beursprogram is ingestel om meer mense van die aangewese groepe na die landbou te lok en om sodoende die status vir gelyke indiensdiensneming en dienslewering aan kliënte te verbeter. As gevolg van die BSB-voorskrifte kan hierdie kandidate egter slegs op kontrak aangestel word totdat hulle by die Ingenieursraad van Suid-Afrika (ECSA) geregistreer is. Die volle groep van tien kandidaat-ingenieurstegnici is in die distrikte geplaas en hulle is op pad om onafhanklik te funksioneer. twee kandidaat-ingenieurs, albei uit die aangewese groepe, is ook op kontrak aangestel.

Alle middelvlakbestuursposte is gedurende die verslagtydperk gevul in ooreenstemming met die goedgekeurde mikrostruktuur. Die Program het verder alle passing- en plasingsprosesse afgehandel vir alle personeel wat ingevolge die Program vir Voorligtingsvernuwing (PVV) aangestel is en alle werkers in die landbougemeenskap wat gekwalifiseer het, sal in landbou-adviesposte geabsorbeer word soos vereis deur die norme en standaarde vir voorligting.

2.3 Organisatoriese omgewing



ten einde te reageer op die nOP-mandaat ten opsigte van grondhervorming, is ‘n Direktoraat vir grondhervorming binne die Program: OOK geskep om die Departement se deelname aan die grondleweringstruktuur (DKGL’s) te bevorder en om te help om die belyning tussen grondlewering en landbou-ondersteuning te verbeter. Gegewe sy ondervinding is mnr. Jerry Aries van die Program: GLOO oorgeplaas om aan die hoof van hierdie Direktoraat te staan.

Altesaam dertig (30) personeellede het die geleentheid gekry om deur middel van die ERP verder te studeer ten einde te voldoen aan die norme en standaarde vir voorligting- en adviesdienste. Vir hierdie doel voldoen 90% van ons landbou-adviseurs aan die genoemde norme en standaarde. Die Program het voortgegaan met die bloksessies vir voorligtingsbeamptes, en die GROOt 5 (program vir die bou van voorligtingskapasiteit) word aangebied om voorligtingspersoneel te ondersteun as reaksie op die uitdagings wat in ‘n die studie oor grondhervorming na vore gekom het.

Op grond van die bevinding van die goedgekeurde organisatoriese studie vir die OVG-subprogram onder die Program: Veeartsenykundige Dienste, is dit uiters belangrik dat die komponent met veeartsenykundige kapasiteit versterk moet word om ‘n funksionele en verantwoordbare hiërargie moontlik te maak vir die verbetering van die nakoming van vleisveiligheidsregulasies op ‘n gereelde basis.

Die werwingsprosesse het gelei tot aansienlike vertragings in die vul van noodsaaklike poste binne die Program: Veeartsenykundige Dienste.

Die meeste van die vakante poste van die Program: ntOD is gevul, met ‘n beperkte getal poste wat nog vakant gebly het. ‘n Omvattende Menslikehulpbronplan vir die Program is hersien en dit sal die bloudruk vorm vir nuwe aanstellings, GI-teikens, opvolgplanne en inisiatiewe vir die ontwikkeling van menslike kapitaal vir die volgende vyf jaar. Volgens hierdie plan is verskeie transformasiekandidate gedurende die jaar in ondersteunings- en tegniese poste aangestel. Die voorvereiste van registrasie by die SARnWB vir BSB-poste (vlak van wetenskaplike en tegnici) gee egter nog steeds aanleiding tot uitdagings ten opsigte van werwing aangesien talle transformasiekandidate nie geregistreer is nie of nie die nodige vakke het om te registreer nie.

Een van die kandidaatwetenskaplikes op die gebied van weidingsbestuur is nie net as wetenskaplike aangestel nie, maar het ook gedurende die gradeplegtigheid in Desember sy Ph.D. van die Universiteit van die Vrystaat ontvang. ‘n Ander kandidaat-weidingswetenskaplike is ook as wetenskaplike aangestel, terwyl die eerste pos vir spesialiswetenskaplike in GIS geadverteer en gevul is. ‘n Swart vrou is ook vir die eerste keer as ‘n analitiese laboratoriumbestuurder aangestel.

Verder het die nuut aangestelde dierewetenskaplike haar Ph.D. van die SU ontvang. ‘n Pos is ook geadverteer om ‘n opvolger te vind vir die spesialis-suiwelwetenskaplike by Elsenburg wat in 2016 aftree. ‘n Goed opgeleide navorser is gewerf en aangestel. Die voortsetting van die weidingsnavorsing na die aftrede van die spesialis-weidingswetenskaplike by Outeniqua is verseker met die oorplasing van ‘n senior navorser in weidingswetenskap van die Departement van Landbou in KZn. Die pos van webtuiste-ontwikkelaar vir die Program is ook geadverteer en die aanstelling van ‘n persoon sal seker maak dat al die jongste en toepaslike navorsingsinligting gelaai sal word op die nuwe webtuiste van die Departement wat in Mei 2015 bekendgestel is.

Aangesien ruimtelike onteding en inligting al hoe belangriker word vir die Departement wat dienslewering en verbeterde steun en impak betref, is ‘n versoek vir ‘n werkstudie om die struktuur van die GIS-eenheid in lyn te bring met die strategiese raamwerk van die Departement en die gevolglike behoefte aan steun vir beplanning en besluitneming, by die SKD ingedien. Daar word gehoop dat dit in 2015/16 aandag sal geniet.

Die gebrek aan loopbaanpaaie vir landbou-ekonome in die staatsdiens bly deurlopend ‘n bron van kommer, aangesien die vakgebiede nie by die BSB-raamwerk ingesluit is nie. Party gebiede binne die beroep van landbou-ekonoom het mettertyd skaars geword, byvoorbeeld produksie-ekonome benewens kwantitatiewe analiste, met inbegrip van die beroep van ekonometrikus. ‘n Ernstige vertraging in reaksie op die Program se versoek vir ‘n werkstudie-ondersoek is een van die uitdagings, aangesien die versoek


Provinsie Wes-Kaap


drie jaar gelede gerig is. Dit is een van die meganismes wat die Program in staat kan stel om kliënte se behoeftes in lyn te bring en om daarop te reageer, en om ondersoek in te stel na moontlike loopbaanpaaie binne voorskrifte.

Die Program: LED het ‘n toename ondervind in die vraag na dienste, veral onder subprogram 6.1. Daar is egter minder befondsde poste om op hierdie vraag te reageer. Verkryging van die diensverskaffer om die ontwikkeling van die Micro-Combud-program in stand te hou en te voltooi, is steeds ‘n uitdaging omdat die werk deur SeV nie gelei het tot beter spesifikasies om uitbestede dienste te verkry nie. Die Program sal ondersoek instel na alternatiewe om hierdie uitdaging te oorkom.

Die Program: GLOO ondervind steeds uitdagings om goedgeskoolde dosente te werf en te behou. Die bedanking van personeel binne die Program, as gevolg van beter aanbiedings van ander instansies, het dienste ernstig ontwrig. terselfdertyd bestaan daar ‘n baie groot vraag na VOO- en hOO-opleidingsprogramme. Indien daar in ag geneem word dat verskillende benaderings vir verskillende teikengroepe gevolg moet word, hou die gebrek aan ‘n toereikende getal gevulde doseerposte ‘n groot uitdaging in. hierdie tekort word aangevul deur die aanstelling van tydelike en deeltydse opleidingsfasiliteerders. Sodanige reëling is egter nie volhoubaar nie, aangesien dit ‘n negatiewe effek het op die gehalte van dienste wat gelewer word. Indien daar nie betyds hieraan aandag gegee word nie, kan dit in die toekoms ‘n invloed hê op die Instituut se akkreditasie.

Voortgesette ondersteuning is aan die Kollegeraad verleen. Die Raad het hulle nuwe grondwet aanvaar, wat die weg gebaan het vir die aanstelling van ‘n meer verteenwoordigende Raad. hierbenewens is ‘n nuwe Verteenwoordigende Studenteraad verkies.

Die LOK-program bly nog onder druk aangesien dit ‘n relatief nuwe program is, met ‘n klein diensstaat en ‘n breë mandaat wat samewerking met al die regeringsfere en die bereiking van uiters afgeleë landelike gebiede vereis.

Die WRBG is op 5 Augustus 2013 deur die President onderteken, maar die Regulasies wat met hierdie Wet verband hou, moet nog gepubliseer word voor die Wet geïmplementeer kan word. Die konsepregulasies is vir kommentaar gepubliseer. Kommentaar is ingedien. Daar is vordering gemaak met die opstel van die Wes-Kaapse WOGB wat die Ordonnansie op Grondgebruiksbestuur sal vervang. Dit word tans nog bespreek en is in verskillende stadiums van die wetgewende proses. Die Wet op die Onderverdeling van Landbougrond, Wet 70 van 1970, word terselfdertyd bygewerk om in ooreenstemming te bly met onlangse ontwikkelings en beleidsveranderinge. Die veranderde wet, wat die Wet op die Fasilitering van die Bewaring en Ontwikkeling van Landbougrond genoem word, is vir kommentaar gepubliseer. Soortgelyke aksies is aan die gang om die Wet op die Bewaring van Landbouhulpbronne te wysig. Slegs nadat hierdie twee wette geïmplementeer is, kan die omvang van die impak daarvan op die Departement se dienslewering bepaal word.

Die Program: VD was aktief betrokke by die ontwikkeling van die voorgestelde konsepregulasies oor wild, tesame met die DLBV en ander Provinsies. Die finale weergawe van hierdie dokument is in Februarie 2015 tydens die vergadering van die nasionale Advieskomitee vir OVG in Polokwane bespreek. Daar word tans gewag op publikasie van hierdie konsepregulasies sodat daar meer duidelikheid kan wees oor verskeie regulatoriese funksies soos strukturele vereistes van fasiliteite sowel as vleisinspeksiefunksies.

nog ‘n baie belangrike aspek op die gebied van openbare veeartsenykundige gesondheid, is die finale implementering van onafhanklike vleisinspeksie by alle abattoirs in die land. ‘n Uitnodiging vir ‘n proses van openbare deelname is in Januarie 2013 in die Staatskoerant gepubliseer. na openbare konsultasies in elke provinsie, is ‘n dokument met die finale raamwerk vir ‘n vleisinspeksiediens in Suid-Afrika, gedateer 27 Maart 2013, vrygestel. ten spyte van hierdie publikasie, is geen vordering met die implementering daarvan gemaak nie. Gedurende Desember 2014 het die Rooivleisbedryf ‘n interdik aangevra teen die nasionale Minister van Landbou, Bosbou en Visserye, die nasionale Uitvoerende Beampte (nUB), al nege provinsiale LUR’s en al nege Provinsiale Uitvoerende Beamptes vir die implementering van onafhanklike vleisinspeksie by alle abattoirs in die land. Op 13 April 2015 het die hof aan die nasionale Minister van Landbou, Bosbou en Visserye opdrag gegee om binne 60 dae ‘n implementeringsplan vir onafhanklike vleisinspeksie te verskaf.

2.4 Kernbeleidsontwikkelings en wetsveranderings



Die nuwe beleid oor Voorligting- en Adviesdienste het gelei tot die aanvaarding van voorligtingswetenskap by die Suid-Afrikaanse Raad vir natuurwetenskapsberoepe (SARnWB). Dit sal sonder twyfel help om die beeld van die professie te verbeter.

Die vestiging van die DKGh’s sal die betrokkenheid van die privaat sektor by die lewering van grond en binne die nOP-konteks versterk, d.w.s. die lewering van 20% grond teen 2030.

Die registrasie van die Oudtshoorn- en Kromme Rhee-navorsingsplase as EU-goedgekeurde volstruisplase is in stand gehou volgens streng regulasies en veeartsenykundige direktiewe van die DLBV.

Die President van Suid-Afrika met ‘n afvaardiging van Ministers en besigheidsmense, het in Desember ‘n staatsbesoek aan China gebring met die doel om bilaterale verhoudings te versterk. ‘n Deel van die agenda van die besoek was om beleggings te kry vir landbouprosessering, wat ‘n prioriteitsektor is wat na verwagting volhoubare werksgeleenthede in Suid-Afrika sal skep.

Die beleidsvoorstel oor grondhervorming waarvolgens plaaswerkers 50% van die plase waarop hulle werk moet besit, het onsekerheid in die sektor veroorsaak. Die verskillende spitsberade wat gehou is, het egter daartoe bygedra om verskillende rolspelers bymekaar te bring om kwessies wat van wedersydse belang is, te bespreek. hierbenewens was daar gedurende die jaar baie inisiatiewe uit die privaat sektor in ‘n poging om grondhervorming te versnel op grond van ‘n paar modelle wat ingevolge die nasionale Ontwikkelingsplan voorgestel is.

Die SAnRAL-kwessies in verband met tolgelde was steeds relevant en die landbousektor sal direk sowel as indirek geraak word indien die voorgestelde tolstrukture in die Provinsie in werking gestel word.

Die invoerregulasies ten opsigte van vee vanuit buurlande, naamlik namibië, Botswana, Lesotho en Swaziland is opgeskort met ingang van 26 Augustus 2014. Die Rooivleisprodusente-organisasie was bekommerd dat die besluit ‘n negatiewe effek op die prys van vee sal hê aangesien ingevoerde vleis goedkoop sal wees.

Die onsekerheid oor die insluiting van Suid-Afrika ingevolge die Wet op Groei en Geleenthede vir Afrika (AGOA) is ‘n ernstige bekommernis en indien dit nie ingesluit word nie, sal dit ‘n ernstige impak op die landbousektor hê aangesien dit vir Suid-Afrika voordelig was vanuit die oogpunt van marktoegang.

Projek Khulisa het aanleiding gegee tot dwarsliggende vernuwing van strategiese denke, wat baie belowend is vir die verbetering van die ekonomiese vooruitsig van hierdie Provinsie, veral ten opsigte van ekonomiese groei en werkskepping. Die identifisering van belangrike spel-wisselaars hou goeie vooruitsigte in vir die ontstaan van tasbare projekte.

Die voorstelle in verband met die verskuiwing van landboukolleges van provinsiale Departemente van Landbou na die nasionale Departement van Landbou, Bosbou en Visserye, die implementering van die program vir die vernuwing van landboukolleges en groter klem op vaardigheidsontwikkeling in die landbousektor sal ‘n impak hê op die bestuur van landboukolleges.

3 STRATEGIESE UITKOMSGERIGTE DOELWITTE

Ingenieursdienste is aan die landboukliënte gelewer deur die program: VhB om die uitvoerposisie vol te hou of te vergroot en om terselfdertyd die haalbaarheid en volhoubaarheid van hul boerdery-ondernemings te verbeter. Ingenieursdienste is gelewer aan die kliënte deur 505 ondersteuningsinisiatiewe soos byvoorbeeld ondersoekverslae, ontwerpe en voltooiingsertifikate. Altesame 261 kliënte is van ad hoc-ingenieursadvies of opleiding voorsien.

OOL het sy kommoditeitsbenadering tot boere-ondersteuning en -ontwikkeling in die provinsie voortgesit. Deur die kommoditeitsbenadering is altesaam 26 mentors aan kleinboere in verskillende kommoditeite gekoppel om toegang tot markte te vergemaklik en dus om by te dra tot hulle vordering ten opsigte van kommersiële boerdery. Dit het bygedra tot nasionale Uitkoms 4, naamlik behoorlike indiensneming deur middel van inklusiewe ekonomiese groei.

3.1 Ondersteun die provinsiale landbousektor om sy uitvoerposisie vol te hou vir die vol gende vyf jaar deur sy toegevoegde waarde van R14,014 biljoen in 2009 te laat groei


Provinsie Wes-Kaap


Deur advies oor uitvoere te gee en deur die inspeksie, ouditering en aanbeveling van uitvoerinstellings vir goedkeuring, sowel as deur die sertifisering van uitvoere van goedgekeurde uitvoerinstellings het die Program: VD bygedra tot ekonomiese aktiwiteite in die Wes-Kaap, met insluiting van steun aan instansies vir landbouprosessering.

navorsing oor marktoegangsprobleme is die sleutel tot die sukses van ons kleinboere en kommersiële boere. Marktoegang sluit nie net fokusgebiede soos toegang tot nuwe of voorheen ontoeganklike markte in nie, maar fokus ook op die spesifikasies en nakoming van produkte sodat dit dié markte suksesvol kan binnegaan. In dié opsig het die Departement ’n leidende rol gespeel in die bydrae tot die stel van standaarde en die voorsiening van steun aan die bedrywe. Die program: ntOD het bygedra tot die bedryfstandaarde van verskeie kommoditeite, met spesiale fokus op die veebedryf. Dit het ook gehelp met die verfyning van biosekerheidsmaatreëls van die volstruisbedryf as ’n voorvereiste vir toegang tot die EU-mark. navorsing oor volstruisleer en pokkerigheid het ook bygedra tot velle van ‘n beter gehalte en beter pryse wat verkry is. Verder ondersteun die program vir die teel van kleinvee ook beter fynwolgehalte vir die uitvoermark.

Marktoegang vir alle boere is een van die kernprioriteite in die behaling van PSD1 en departementele doelwitte. Die ondersteuning van nuwe en groeiende markte soos byvoorbeeld die BRICS-lande en Afrika is boaan die agenda. Die Departement het drie internasionale markontwikkelingsinisiatiewe gesteun wat plaasgevind het. Die finansiële steun wat aan die wyn- en vrugtebedrywe gegee is om hul etiese handelsinisiatiewe aan te dryf, is ook ’n reaksie op een van die prioriteite van die werksgroep vir marktoegang, naamlik om marktoegang in die bestaande markte soos die EU vol te hou.

Boonop het die program: Landbou- Ekonomiese Dienste (LED) die logistiek gekoördineer van geborgde produkte wat uitgestal gaan word in Indië volgens die tema: 20 Jaar van Demokrasie. Die bedrywighede wat daarop gemik is om uitvoere te vermeerder, sal ook die doelstellings van die nOP en nU4 behaal. Plaaslik word geteikende intervensies vir kleinboere deur die marktoegangsprogram onderneem. Gevolglik het 41 projekte omvattende steun deur die program ontvang. Verbeterde toegang tot markte deur kleinboere is ook een van die verwagte sub-uitsette van nU7. Inisiatiewe wat met dié program verband hou, het daartoe gelei dat 97 landbou-ondernemings gesteun is om toegang tot plaaslike en oorsese markte te verkry, terwyl 52 markinligtingsverslae opgestel en versprei is tydens dié jaar.

Die Program: GLOO het op ’n baie beduidende manier bygedra tot mensekapitaal en vaardigheidsontwikkeling in die landbousektor en het voortgegaan om formele en informele opleiding op nKR 1-7 moontlik te maak en te voorsien. Die fokus was op die jeug en alle boerderygroepe soos bestaansboere, kleinboere en kommersiële boere en plaashulpe in die landbousektor ten einde ’n kundige, vooruitstrewende en mededingende sektor te bevorder en te ondersteun.

Vir die oorsigtydperk is altesaam 2 808 landboubegunstigdes (met inbegrip van die registrasie van 55 leerders op verskillende leerderskapprogramme op nKR vlak 4) aan die begin van die akademiese jaar opgeteken, met 45 student wat in Desember 2014 gegradueer het.

Die Program: GLOO het 4 formele hOO-opleidingsprogramme aangebied, naamlik B.Agric, Diploma en Hoër Sertifikaat in Landbou, sowel as die Sertifikaat in Perdemeesterskap en Inleidende Ry-onderrig vir 442 student. Altesaam 138 student het in Desember 2014 uit hierdie programme gegradueer, wat bygedra het tot die getal goed gekwalifiseerde landboukundiges om die sektor te laat groei.

Die toepaslike ingenieursdienste is deur Volhoubare hulpbronbestuur (VhB) aan 168 begunstigdes van grondhervorming voorsien om die haalbaarheid en volhoubaarheid van hul boerdery-ondernemings te verbeter. Dit is gedoen deur 321 ondersteuningsinisiatiewe soos byvoorbeeld ondersoekverslae, ontwerpe en voltooiingsertifikate.

Die Departement het die Spitsberaad oor Grondhervorming op 22 September 2014 aangebied. Die spitsberaad was daarop gerig om diverse belanghebbers in die landbou- en landbousakesektor bymekaar

3.2 Verseker die sukses van minstens 60% van alle projekte vir die hervorming van landbou grond in die Provinsie oor die volgende vyf jaar



te bring om te vergader oor die huidige grondhervormingstipologie en steundienste wat nodig is en om aanbevelings te doen oor die tipologie wat binne die konteks van die nOP in die Provinsie ingestel moet word. In reaksie op uitdagings wat tydens die spitsberaad deur die kommersiële sektor geopper is, het die Departement die GhAt binne die EtB gevestig om beplanningsondersteuning te verskaf aan boere, besighede, munisipaliteite en grondeienaars om grondhervormingsprojekte vir landboutransformasie binne die konteks van die nOP te struktureer. Boonop sal die hulptoonbank ondersteuning verleen aan die pas gestigte DKGL’s regoor die Provinsie.

Die gebruik van slimpen-tegnologie het geblyk ’n belangrike instrument te wees vir die vaslegging van data en die monitering van dienste wat in die gebied gelewer word. BSD het ook 75 landboudemonstrasies gelewer, 31 boerdae aangebied en 4 546 boere met advies ondersteun.

Altesaam 26 mentors is gedurende hierdie boekjaar aangestel om kleinboere in alle kommoditeite te versterk. Dit is ook positief deurdat dit kleinboere help om toegang te kry tot bestaande kommoditeitsnetwerke en formele markte.

Die sukses van grondhervormingsprojekte berus op ’n magdom faktore, waarvan een van die belangrikste die fyn balans tussen beskikbare natuurlike hulpbronne, veral grond en water, is en die keuse van boerderypraktyk. In dié opsig het die navorsingspoging en ruimtelike inligtingsinstrumente gehelp met die identifikasie van hulpbronbeperkings of -geleenthede, terwyl ruimte-analise-ondersteuning (kaarte en ander instrumente soos Cape Farm Mapper) onmisbaar was vir die voorligtingbeamptes en boere, om maar net ’n paar te noem. Voorts is die volhoubaarheid van grondhervormingsprojekte ook gegrond op produksietegnologieë. In dié verband het die navorsingspogings gefokus op opbrengsvermeerdering- en/of kostebesnoeiing en klimaatslim tegnologieë in plant- en dierproduksie. Die analitiese dienste het voorts deurslaggewende inligting voorsien oor water-, grond- en plant-analises, wat gehelp het met aanbevelings oor bemesting en die optimalisering van produksiemetodes. Die portefeulje vir die verspreiding van inligting het uitgebrei sodat dit ook kleinboere en hul spesifieke navorsing- en inligtingsbehoeftes insluit.

Geteikende intervensies vir swart kleinboere en kommersiële boere binne die program: LED sluit in die SimFini- finansiële program, waarmee 30 ondernemings bygestaan is met omvattende steun met betrekking tot hul plaasrekords. Die program is ook ’n kurator van die Swartboer- en Voedseltuin- databasisse wat geblyk het nuttige bestuursinstrumente te wees wat besluitneming vergemaklik. Die begunstigdes van die MLFISA-lenings het advies oor finansiële bestuur ontvang en is gereeld gemonitor om onreëlmatighede met terugbetaling uit te skakel. Die marktoegangsprogram is ook ’n geteikende intervensie om die vermoë te verbeter van swart kleinboere en kommersiële boere om mark- en verwante geleenthede regoor die waardeketting te benut. In aanvulling tot die marktoegangsprogram word navorsing gedoen in samewerking met die Wageningen-universiteit en die Fort hare-universiteit met behulp van die Medevernuwing vir Gehalte in die Afrika-voedselketting (CoQA)-navorsing en kapasiteitsbouprogram.

Die Program: GLOO (Subprogram: VOO) in samewerking met die Program: OOL, het gedurende hierdie verslagtydperk ‘n verskeidenheid vaardigheidsprogramme regdeur die Provinsie aangebied vir begunstigdes van OLOP/ILIMA. Dit het daartoe bygedra dat ongeveer 2 808 begunstigdes opgelei is, met insluiting van plaashulpe, kleinboere, bestaansboere, kommersiële boere en alle ander belanghebbende partye.

Die LOK-program se subprogram Ontwikkeling van Plaaswerkers werk saam met die OOL- en GLOO- programme om seker te maak dat plaaswerkers op grondhervormingsplase toegang het tot geleenthede vir opleiding en ontwikkeling, sowel as ondersteuningsdienste.

hierbenewens het die menslike element ‘n beduidende rol om te speel in die sukses van grondhervorming, en dus val die klem daarop om te verseker dat plaaswerkers op grondhervormingsplase toegang het tot geleenthede vir opleiding en ontwikkeling, sowel as ondersteuningsdienste. Dit is uiters noodsaaklik om ‘n gekoördineerde, omvattende reaksie van die regering in geselekteerde ontwikkelingsnodusse te verseker.


Provinsie Wes-Kaap


Om toegang tot dienste en geleenthede vir maatskaplike opheffing en ontwikkeling vir kwesbare deelnemers in die sektor te bevorder, is 8 493 plaaswerkers en hulle familielede by lewensvaardigheidsopleiding- en ontwikkelingsprogramme ingesluit. Drie en twintig plaaswerkerprojekte is ondersteun, waarvan vyf hoofsaaklik op bewustheid en voorkoming van middelmisbruik gefokus het. Altesaam 441 plaaswerkers en hulle familielede is deur middel van die verwysingstelsel bygestaan.

Die getal van 174 besproeiingsboere is deur die Program: VhB van toepaslike inligting voorsien om hulle te help om die natuurlike hulpbronne wat vir hulle beskikbaar is optimaal te gebruik om produksie te verhoog terwyl dieselfde watertoekenning gebruik word. Boere is verder bygestaan met 219 meganiserings en bewaringsboerdery, 4 waardetoevoegings op plase, 46 plaasstrukture en dierehanteringsfasiliteite en 48 inisiatiewe om rivieroewers teen erosie te beskerm.

Die Program: OOL het ‘n aansienlike hoeveelheid tyd daaraan bestee om die kommoditeitsbenadering tot boere-ondersteuning en -ontwikkeling in die Provinsie te versterk. Dienooreenkomstig is ‘n totaal van 118 projekte deur die kommoditeitsbenadering ondersteun, naamlik wyndruiwe (8), vrugte (26), tafeldruiwe (7), graan (9), groente (39), groentesaad (2), diere (18) (varkboerdery, vleisbeeste en pluimvee), skape en wol (5) en akwakultuur (4).

Altesaam 136 gemeenskapsprojekte (met insluiting van skoolprojekte) en 1 356 huishoudings is ondersteun en sodoende is 2 132 persone regdeur die Provinsie bevoordeel om die produksie van eie voedsel te fasiliteer. Daar is dus bygedra tot nasionale Uitkoms 7, naamlik lewendige, regverdige en volhoubare landelike gemeenskappe met voedselsekerheid vir almal.

Omvattende en kliënt-gefokusde navorsingsprogramme en -projekte is uitgevoer deur die Direktoraat: Diere- en Plantwetenskappe, en ondersteun deur die Direktoraat: navorsingsteundienste. ten einde landbouprodusente (kommersiële boere en kleinboere) in staat te stel om hul produksie vol te hou of te vermeerder, moet navorsing gedoen word oor twee kritieke faktore, naamlik laer insettegnologie (laer insetkoste) en hoër uitsettegnologie (produksie). Dit is ook van die uiterste belang teen die uitdagings van klimaatsverandering en die aanvaarding en inwerkingstelling van klimaatslim praktyke. Die rol van navorsing en ontwikkeling in dié opsig is van kritieke belang. nuwe en aangepaste tegnologie wat uit voorpunt-navorsing gegenereer is, het en sal verseker dat produsente volhoubaar en mededingend is met beperkte natuurlike hulpbronne (veral grondgehalte en water) en die veranderende omgewing en sal die basis verseker om landbouproduksie met 10% oor die volgende tien jaar te vermeerder. Klimaatslim landbou sal van die uiterste belang wees in alle landbouwerksaamhede, terwyl geleenthede vir hernubare energie op die plaas baie gesog sal wees. In hierdie opsig sal die vennootskap met GreenCape uiters belangrik wees in die verskaffing van groen oplossings vir boere. Bewaringslandbou, veral in die kleingraan- en aartappelbedrywe, sal uitgebrei word met die ondersteuning van gefokusde navorsing en verskerpte tegnologie-oordragpogings. ‘n Evaluasie van die impak van die langtermynproewe oor wisselbou (deel van bewaringslandbou) by Langgewens-navorsingsplaas, sal huidige navorsing in hierdie verband rig en die studie sal in die eerste deel van 2015/16 voltooi word. Die landbou is een van die belangrikste en grootste kennisgebaseerde sektore in Suid-Afrika. Wetenskap en tegnologie met navorsing as kernhoeksteen is belangrik om agrariese ekonomiese groei te stut en om eindelik aandag te gee aan voedselsekerheid en landelike ontwikkeling. In dié verband streef die Wes-Kaapse Landbounavorsingsforum daarna om alle navorsingspogings te koördineer en beskikbare navorsinghulpbronne te optimaliseer om navorsingsondersteuning aan die landbousektor in die Wes-Kaap te verbeter.

Deur middel van samewerking met die Buro vir Voedsel- en Landboubeleidsnavorsing (BVLBn) word navorsing gedoen gegrond op ekonomiese modellering, spesifiek mediumtermynprojeksies van prys en produksievolumes vir verskillende landboubedrywe en plaasvlakmodelle vir strategiese besluitneming. Die mandjie van bedrywe wat by die bedryfprojeksies ingesluit word, is oor die laaste paar jaar vergroot terwyl nuwe bedryfsmodelle ontwikkel word en bestaande bedryfsmodelle behou is. Dit sluit tafeldruiwe, appels, pere, wintergraan, suiwel, vleis en aartappels in. Sommige van dié bedrywe tel onder dié met geïdentifiseerde potensiaal volgens die NOP.

3.3 Ondersteun die sektor (boere en bedrywe) om landbouproduksie (primêre provinsiale kommoditeite) met minstens 10% oor die volgende tien jaar te verhoog



Dié navorsing word versprei deur middel van ’n boek en ’n jaarlikse geleentheid wat bekendstaan as die BVLBn-basislynbekendstelling. Ingesluit in die BVLBn-instrumente is die agri-standaard wat volhoubare, vergelykbare, gekwantifiseerde inligting genereer oor boerderystelsels en in die besonder vergelykings van tipiese plase (produksiestelsels, produksiekostes, mededingendheid, toekomstige ontwikkeling). As ’n gevolg het die agri-standaardnetwerk begin met die model vir tuinbou en die resultate is aangebied tydens die 2014-basislynbekendstelling. Ander komplementêre aktiwiteit binne die Program: LED sluit navorsing oor produksie-ekonomie en dienste in, byvoorbeeld die opstel van begrotings vir ondernemings, besigheidsontwikkeling en die evaluering en bevordering van toegang tot verskillende bronne van finansiering.

Die Program: GLOO het met verskillende belanghebbers saamgewerk as vennoot om vaardigheids-ontwikkeling en kapasiteitsbou in die landbou te bevorder en te ondersteun. Vaardigheidsgebaseerde opleiding is voorsien aan 2 808 boere en plaashulpe, terwyl 422 studente ingeskryf het vir heeltydse studie in hOO-programme. Altesame 138 studente het uit dié programme gegradueer en sal die sektor hoofsaaklik as boere, plaasbestuurders, assistentplaasbestuurders, toesighouers, landboukundiges en landbouadviseurs betree.

Landbouproduksie behoort baat te vind by die resultate van plaaswerkerontwikkeling en programme vir die ontwikkeling van vaardighede in landbou. Om hiertoe by te dra, is 8 493 plaaswerkers en hulle familielede ingesluit by programme vir vaardigheidsopleiding en ontwikkeling. Drie en twintig projekte is ondersteun, waarvan vyf hoofsaaklik op bewustheid en voorkoming van middelmisbruik gefokus het. hierbenewens het verskeie provinsiale departemente wat sosio-ekonomiese ontwikkeling in landelike ontwikkelingsnodusse ondersteun opleiding oor verskillende vakgebiede gegee aan 1 742 inwoners in die landelike ontwikkelingsnodusse. Die klem op vaardigheidsontwikkeling in landelike landbougemeenskappe is daarop gerig om indirek by te dra tot die uitset en produksie van deelnemers.

Die samewerkingsbenadering tot die beplanning van landbou-ontwikkeling in OLOP-nodusse het breë beplanningsperspektiewe oor landbouproduksiepotensiaal en ruimtelike beplanning ingesluit om maksimaal voordeel te trek uit geleenthede in die waardeketting.

Die Program: VhB het relevante inligting aan 174 besproeiingsboere voorsien om hulle te help om hul watergebruiksdoeltreffendheid te verbeter om meer oeste met minder water te produseer. VhB het ook relevante inligting voorsien aan droëlandgraan- en rooibosteeboere met behulp van 47 inisiatiewe om te verander van konvensionele boerdery na bewaringslandboupraktyke om grondvrugbaarheid te verbeter en vog in die grond te behou. Ses bewusmakingsveldtogte oor LandCare en ses kapasiteitsbou-oefeninge is uitgevoer. Ongeveer 18 036 ha plaasgrond is verbeter met behulp van bewaringsmaatreëls en 396 plaasplanne is hersien vir volhoubare boerderypraktyke.

Die Departement se Eenheid vir tegniese Ondersteuning (EtO) is ten volle funksioneel en lewer ’n volledige reeks beplannings- en assesseringsdienste wat deskundigheid ten opsigte van omgewingsassessering en natuurlike hulpbronne insluit. Die EtO het die volgende uitsette gelewer: 6 omgewingsimpakassesserings, 5 besigheidsplanne, 30 lewensvatbaarheidstudies en 12 regsinsette is vir die vestiging van regsentiteite voorsien.

Die Subprogram: Voedselsekerheid se huishoudelike voedselproduksieprogram (tas) is ontwerp om die gebruik van familie-drupbesproeiingstelsels aan te moedig en dra dus by tot waterbehoud, terwyl dit nie voedselproduksie in die gevaar stel nie.

Die uitdagings van klimaatsverandering het reeds ’n uitwerking gehad op die Wes-Kaap, wat geglo word die provinsie sal wees wat die meeste geraak sal word deur dié verskynsel. Om dié rede het ons ’n groot aanvraag na navorsing- en tegnologie-ontwikkelingsdienste ervaar om boere te help om hul produksie vol te hou teen ’n stel klimaatsuitdagings. Ons het ook die fokus op klimaatsveranderingverwante navorsingsdissiplines vergroot, wat insluit minimale of geen bewerking vir grondbewaring nie, wisselbou

3.4 Optimaliseer die volhoubare benutting van ons natuurlike hulpbronne deur bewaringsmetodologieë om landbouproduksie te verhoog


Provinsie Wes-Kaap


vir groter produksie, vergrote gewasbedekking om verdamping te voorkom (dit is die drie pilare van bewaringslandbou), oordeelkundige gebruik van bemesting, alternatiewe boerderypraktyke en moontlik nuwe en alternatiewe gewasse vir die Wes-Kaap. Bewaringslandbou sal ook in die kleingraan- en aartappelbedryf aanbeveel en bevorder word in gefokusde pogings vir die oordrag van tegnologie. Die SmartAgri-projek is ingestel om ook aandag te gee aan die volhoubare gebruik van natuurlike hulpbronne.

Die Program: LED ondersteun navorsing oor bewaringslandbou. Meestersnavorsing binne die Program word ook oor bewaringslandbou gedoen. Die Program het navorsing gedoen oor hernieubare energie, veral biobrandstowwe en bio-etanol en moet die modelle in hierdie verband van tyd tot tyd bywerk. In samewerking met die Wêreld-natuurfonds is navorsing gedoen oor songebaseerde energie, met die doel om die beste modelle te vind om hierdie tipe tegnologie te befonds. Die Program het ‘n studie gedoen oor die koolstofvoetspoor op navorsingsplase van die Departement. Die word ook gereeld bygewerk. Dit word aangevul deur ‘n herwinningsprojek as een van die maatreëls vir verligting. Daar is ook opdrag gegee vir ‘n meesterstudie oor die ontwikkeling van ‘n toestel vir die berekening van koolstof vir gemengde boerdery, met die klem op kleinboere, aangesien die bestaande toestelle hoofsaaklik vir enkelgewasplase en groot kommersiële boere bedoel is. ‘n Groen Agri-portaal is gedurende die jaar ingestel in samewerking met GreenCape. Die oogmerk van hierdie portaal is om toegang tot toepaslike inligting te vergroot om die kliënte in hulle groen inisiatiewe te ondersteun as een van die reaksies vir die verligting van klimaatsverandering. Die Program: LED is dus in ooreenstemming met nU 10 en PSD 4.

Die bevordering van volhoubare boerderypraktyke vorm ‘n sentrale tema in die onderrig van studente op VOO- en hOO-vlak. Die Program: GLOO (Subprogram: VOO) bevorder volhoubare landboupraktyke. Dit bied byvoorbeeld ’n module aan oor volhoubare boerderypraktyke, asook organiese boerdery, die bestuur van natuurlike hulpbronne en die beginsels van voedselsekerheid as deel van ’n gestruktureerde leerderskapsprogram. Die bevordering van volhoubare boerderypraktyke vorm ook ’n sentrale tema in die onderrig van studente in alle tersiêre onderrigprogramme. Die leerplanne van alle hOO-opleidingsprogramme dek ’n aansienlike hoeveelheid kursusinhoud oor die bestuur van natuurlike hulpbronne. Dit is ’n module wat in elke studiejaar aangebied word en beslaan ’n derde van alle kursusinhoud, veral die Diploma in Landbou.

Die Departement het Wêreldvoedseldag op 17 Oktober 2014 in Suurbraak, Swellendam Munisipaliteit, gedenk. As deel van die geleentheid het die Departement huishoudings met pakkies vir voedselproduksie (tas) ondersteun om hulle in staat te stel om hul eie voedsel te produseer. Altesaam sewe gemeenskaps- en 108 voedseltuine by huise is in samewerking met die Swellendam Munisipaliteit ondersteun as deel van die WVD-projek.

Die vestiging van nuwe landbou-ondernemings in landelike gebiede is ondersteun deur die navorsing- en ontwikkelingsportefeulje van die Departement. Dit het die ontwikkeling en voorsiening van besluitnemingsinstrumente (byvoorbeeld Cape Farm Mapper) en tegniese ondersteuning om die oordeelkundige gebruik van natuurlike hulpbronne om landbouproduksie met beperkte inset te optimaliseer, ingesluit. Die Program: ntOD het ook vee met superieure genetiese gehalte aan kleinboere beskikbaar gestel om ’n gehalteveebron vir hul boerderybedrywighede te voorsien. Die SmartAgri-projek sluit ook kwesbare landelike gemeenskappe in en die beoogde uitkomste sal ook tot voordeel van hierdie gemeenskappe wees.

Die Program: GLOO is aktief betrokke by vaardigheidsontwikkeling in die landelike nodusse van die provinsie, veral binne die OLOP-nodusse. Opleiding in leierskap, kommunikasie, entrepreneurskap, landboubemarking en finansiële bestuur word verskaf aan hoofsaaklik lede van die Raad van Belanghebbers (RVB).

Die nOP se visie vir 2030 doen ‘n beroep vir beter geleenthede vir landelike gemeenskappe om ten volle deel te neem aan die sosio-ekonomiese konteks, met die landbousektor wat bydra tot die skep van 1 miljoen werksgeleenthede. tesame hiermee, beklemtoon nU 7 (omvattende landelike ontwikkeling en voedselsekerheid vir almal), nU 4 (behoorlike werksgeleenthede deur middel van inklusiewe groei) en PSD 1 die fokus op die skep van geleenthede vir groei en werk. Dit is met die oog hierop dat die implementering

3.5 Vermeerder landbou-ekonomiegeleenthede in geselekteerde landelike gebiede op grond van sosio-ekonomiese behoeftes oor ‘n tydperk van tien jaar



van die OLOP voortgaan in die gekose nodusse vir landelike ontwikkeling. Dit is ‘n program wat op kiesafdelings gebaseer is en wat reageer op die spesifieke kwessies en geleenthede in ‘n spesifieke gebied. hierdie gefokusde benadering is gerig op sestien (16) nodusse vir landelike ontwikkeling oral in die provinsie. Verbeterde tussenregeringsamewerking, met die oog op die verbetering van bestuur in landelike gebiede, is een van die nOP se imperatiewe en vereis dat die pogings van die drie regeringsfere gekoördineer moet word. Die koördinering van die ontwikkeling deur die dertien (13) tussenregeringsreëlingskomitees en werk met die betrokke belanghebbers, in die openbare en privaat sektore, is daarop gerig om die impak van die program te verdiep om ‘n meer gefokusde benadering tot die ontwikkeling van infrastruktuur en die ekonomie te verseker.

hoewel dit voorkom asof maatskaplike ontwikkeling in sekere landelike gebiede verbeter, bly ekonomiese deelname deur landelike gemeenskappe in die privaat sektor ‘n uitdaging. Samewerking met kommoditeitsbelanghebbers deur middel van die Departement se kommoditeitsbenadering, het daartoe gelei dat boerdery-ondernemings in landelike nodusse prioriteit geniet vir befondsing en ondersteuning.

Dit wil voorkom asof migrasie na stede vir sulke landelike gemeenskappe ‘n uitkoms is in die soeke na werksgeleenthede. Om aan die infrastruktuur- en ekonomiese uitdagings aandag te gee, is ondersteuning deur instansies en die ontwikkeling van menslike kapitaal uiters belangrik. Kapasiteitsbou onder mense wat by die gemeenskap belang het, is baie belangrik en die 2014/15-beplanning vir gefokusde pogings in 2015/16 is in hierdie verband gedoen. Ses en dertig (36) RVB’s word tans in die landelike ontwikkelingsnodusse ondersteun. hierdie strukture is verteenwoordigend van die gekose gemeenskap met die doel om seker te maak dat die onderskeie gemeenskappe ingelig word en aktief deelneem aan die identifisering, beplanning en implementering van ontwikkelingsinisiatiewe met die uiteindelike doel om plaaslik werksgeleenthede te skep. Deurlopende samewerking tussen programme en departemente sal lei tot meer volhoubare ontwikkelingsplanne, wat sal oorloop na ekonomiese ontwikkelingsplanne vir munisipaliteite en breër streke. Data wat tans beskikbaar is as gevolg van die Projek vir Ruimtelike Intelligensie, sal instrumenteel wees vir die identifisering van sleutelprioriteite en gebiede vir die potensiële ontwikkeling van ondernemings regoor die landelike gebiede.

Landbou is krities vir sosio-ekonomiese ontwikkeling in landelike gebiede. Ondersteuning sal aan kleinboere gebied word om hoëwaardeproduksie, op groot skaal, vir lewering aan markte te verken en dus sal bande met kommoditeitsvennote versterk word. Landbouprosessering sal ‘n uiters belangrike element wees wat in die beplanning van landbouontwikkeling in landelike gebiede ondersoek moet word ten einde die skep van werksgeleenthede vir die nOP aan die gang te kry. Dit is met die oog hierop dat noue samewerking tussen LOK-, OOL- en LED-programme onderneem is om die beplanning van landbou-ontwikkeling in spesifieke gebiede te beklemtoon. hierdie prosesse sal oorloop na planne vir breër ekonomiese ontwikkeling, wat in lyn is met GOP-prioriteite wat saam met gemeenskappe in al die regeringsfere geïdentifiseer is. Om dit te bewerkstellig, is interne sowel as eksterne belegging uiters noodsaaklik. Die dienste van die LSBE sal dus tot ‘n groot mate daarop gerig word om belegging in landelike gebiede te bevorder en te ondersteun. hierbenewens beplan die Departement om die katalisator te wees vir projekte wat na verwagting ‘n groot impak sal hê op die hele spektrum van die landbousektor, byvoorbeeld dié wat onder SGP 11 en landbouprosessering in PSD 1 geïdentifiseer is.

Die Program: LED het deelgeneem aan die Reëlingskomitee vir Landelike Ontwikkeling se vergaderings in verskillende nodusse. Die Eenheid vir Landbousakebelegging het ‘n aansienlike bydrae gelewer om die bostaande doelwit te bereik aangesien die Eenheid beleggings ter waarde van R230,4 miljoen in die 2014/15-boekjaar in ‘n aantal projekte gemaak het. Die meeste van hierdie projekte is in landelike gebiede. ‘n Daadwerklike poging is aangewend om saam met die Program: LOK te werk aan die skep van bewustheid en die vestiging van nuwe koöperasies in die landelike nodusse. Gevolglik is ‘n aantal werkswinkels in hierdie verband gehou.

Die betreurenswaardige stakings van plaaswerkers in die 2012/13-boekjaar vereis dat ons die handelmerk en toekoms van landbou moet herbedink word. Die erkenning van die bydrae wat landbou tot die Suid-Afrikaanse ekonomie lewer en kommunikasie in verband met die suksesverhale, is die beginpunt. Vir die bereiking van PSD 3 (Verhoog welsyn en veiligheid en gee aandag aan maatskaplike euwels) maak die


Provinsie Wes-Kaap


fokus op die ontwikkeling van plaaswerkers platforms moontlik om dit te doen met behulp van publikasies (byvoorbeeld Abundant harvest), forums vir plaaswerkers, streeks- en provinsiale kompetisies en dialoog oor hierdie suksesverhale. Die Abundant harvest-publikasie ‘Better together’ wat in 2014 vrygestel is, beklemtoon suksesverhale waar boere en plaaswerkers saamgewerk het.

Die provinsiewye opname oor die huishoudings van plaaswerkers poog om inligting te bekom wat die regering sal bystaan met die verskaffing van geleenthede, veral vir jeugdiges in landelike gebiede, om voordeel te trek uit onderrig- en opleidingsinisiatiewe. Verder sal die opname die nodige inligting verskaf oor die sosio-ekonomiese status van plaaswerkers en hulle families in die provinsie as ‘n geheel. Samewerking met munisipaliteite en nasionale en provinsiale departemente oor die bevindinge binne die distriks- en plaaslike munisipale gebiede, is uiters noodsaaklik vir die skep van bewustheid van plaaswerkers se behoefte aan die lewering van basiese dienste en die indiensnemings- en opvoedingstatus van die landelike jeug. hierdie inisiatief beoog om twee gebiede van distriksmunisipaliteite per jaar te voltooi en daar word beplan dat dit op ‘n deurlopende driejaarsiklus uitgerol sal word. Die Kaapse Wynland- en Overberg-streek is afgehandel en kommunikasie met die munisipaliteite en departemente het reeds begin.

As deel van die Departement se verbintenis tot geïntegreerde beplanning met plaaslike regerings, het die Departement ten volle deelgeneem aan die Inisiatief vir Gesamentlike Beplanning gedurende Oktober 2014. tydens hierdie proses is die Departement by 64 strategiese intervensies betrek. Die Departement is aangewys om in 18 gevalle die leiding te neem. Die intervensies kan saamgevoeg word onder ses temas, naamlik: a) grondhervorming; b) landbouverwerking; c) die ondersteuning van alternatiewe bedrywe (met inbegrip van akwakultuur); d) die deel van inligting; e) ondersteuningsprogramme en f) vaardigheidsontwikkeling.

Dit is interessant dat hierdie temas aan internasionale (CAADP), nasionale, provinsiale en departemente prioriteite gekoppel kan word.

4. PRESTASIE-INLIGTING PER PROGRAM

Die doel van Program 1: Die Administrasie is om leiding en steundienste te verskaf vir die verskillende lynfunksieprogramme van die Departement ten einde hulle in staat te stel om die uitsette te lewer wat vir die bereiking van die Departement se strategiese uitkomsgerigte doelwitte verlang word.

Die Program bestaan uit die volgende Subprogramme:

• Kantoor van die LUR• Senior Bestuur• Korporatiewe Dienste• Finansiële Bestuur• Kommunikasiedienste

Strategiese doelwitte, prestasie-aanwysers, beplande teikens en werklike prestasies

Die strategiese doelwitte van die Program is:

a) Verskaf strategiese leierskap en leiding aan die landbousektor van die provinsie en die Departement

b) Lê goeie korporatiewe bestuur in die Departement vasc) Verskaf finansiële en administratiewe ondersteuning aan die Departementd) Kommunikeer die aksies van die Departement doeltreffend

4.1 Program 1: Administrasie



Program 1: Administrasie

Kommentaar op afwykingsStrategiese doelwitte

Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015

Afwyking van beplande teiken tot werklike

prestasie vir 2014/2015

KorporatieweDienste:Koördinasie, konsolidasie en voorlegging van die Gebruikerbatebestuursplan (GBBP)

Ja Ja Ja -

KorporatieweDienste:Getal internskappe, leerderskappe en beurse toegeken

nie oor verslag

gedoen in dié tydperk nie

75 123 48

tweede leerderskapsinname saam met eerste inname getel.

(Leerderskap is vir ‘n tydperk van 10 maande.)

As gevolg van vertraging in internskapprogram met die

ondertekening van MVV’s, het die program eers in november

2014 begin. Meer beurse is toegeken.

Finansiële Bestuur: Behaling van ‘n skoon eksterne oudit-opinie sonder ander kwessies vir die Subprogram: Finansiële Bestuur

Ja Ja Ja -

Kommunikasiedienste: Getal kommunikasie-intervensies 23 23 23 -

Vernaamste dienste en standaarde


Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 1.3: Korporatiewe dienste

Kommentaar op afwykingsPrestasie-aanwyser

Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015



Provinsiaal-spesifieke aanwysers:

Koördinasie, konsolidasie en voorlegging van die Gebruikerbatebestuursplan (GBBP)

Ja Ja Ja -

Getal internskappe toegeken om werkplekervaring op te doen

nie oor verslag


30 32 2 twee meer interne assistente ingeneem as wat verwag is.

Getal leerderskappe toegeken

nie oor verslag


10 20 10

tweede leerderskapsinname saam met eerste inname getel.

(Leerderskap is vir ‘n tydperk van 10 maande.)

Getal beurse toegeken vir studies in landbou

nie oor verslag


35 71 36

As gevolg van vertraging in internskapprogram met die

ondertekening van MVV’s, het die program eers in november

2014 begin. Meer beurse is toegeken

Prestasie-aanwysers

Subprogram 1.4: Finansiële Bestuur


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Behaling van ‘n skoon eksterne oudit-opinie sonder ander kwessies vir Finansiële Bestuur

Ja Ja Ja -

Behaling van ‘n skoon eksterne oudit-opinie sonder ander kwessies vir Voorsieningskettingbestuur

Ja Ja Ja -



Subprogram 1.5: Kommunikasiedienste


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal publikasies gekoördineer 11 11 11 -

Getal geleenthede gekoördineer 12 12 12 -

Prestasie-aanwysers

Bydrae tot die uitkoms van die Departement se Strategiese Doelwitte

Ondersteun die provinsiale landbousektor om sy uitvoerposisie minstens vir die volgende vyf jaar vol te hou deur sy toegevoegde waarde van R14,014 biljoen in 2009 te laat groei

Een van die belangrikste publikasies van Kommunikasiedienste is AgriProbe. In hierdie publikasie is voldoende ruimte gegee vir artikels wat bemarking en uitvoerpromosie ondersteun. hierbenewens het die volgende geleenthede wat deur die komponent ondersteun is, bygedra tot hierdie Strategiese Doelwit:a) SA Kaasfees b) Agri Mega-week.

Verseker dat minstens 60% van alle landbou-grondhervormingprojekte in die Provinsie oor die volgende vyf jaar suksesvol sal wees

Soos in die vorige Strategiese Doelwit, is ‘n aantal artikels wat grondhervorming ondersteun in AgriProbe gepubliseer. Hierbenewens het die volgende geleenthede hierdie Strategiese Doelwit spesifiek ondersteun:a) Voorligting- en adviessimposiumb) Agri Feminac) Wêreldvoedseldagd) Voedseltuinkompetisie Karatara e) Ope dae by skolef) Die Abundant harvest-publikasie: Better together

Ondersteun die sektor (boere en nywerhede) om landbouproduksie (primêre provinsiale kommoditeite) met minstens 10% oor die volgende tien jaar te verhoog

Die AgriProbe-publikasie in die besonder het die verspreiding van kennis ondersteun, wat die sektor sal help om te groei. Ander aktiwiteite wat ondersteun is, sluit in:a) Agri Kaap-weekb) 2014-Merino-wêreldkonferensiec) Provinsiale toekennings vir Vroue-entrepreneurs d) Oudtshoorn-navorsingsplaas se 50ste herdenking


Provinsie Wes-Kaap


Optimaliseer die volhoubare gebruik van ons natuurlike hulpbronne deur middel van bewaringsmetodolo-gieë om landbouproduksie te verhoog

Benewens die platform wat deur die AgriProbe-joernaal geskep is, is aktiewe steun aan LandCare-inisiatiewe en geleenthede soos Boomplantweek verleen.

Vermeerder landbou-ekonomiegeleenthede in gekose landelike gebiede op grond van sosio-ekonomiese behoeftes oor ‘n tienjaartydperk

hierdie Strategiese Doelwit is ondersteun deur middel van die geleentheid vir referate om gepubliseer te word, sowel as ondersteuning aan spesifieke aktiwiteite soos Wêreldvoedseldag en die voedseltuinkompetisie wat daarna aangebied is in nodusse waar hierdie geleentheid in die verlede aangebied is.

Strategie om terreine van onderprestasie te oorkom

Daar was geen terreine van onderprestasie nie.

Veranderinge aan beplande teikens

Daar was geen veranderinge aan beplande teikens nie.

Skakeling van prestasie met begrotings

hierdie program het hoofsaaklik ‘n ondersteuningsfunksie. Die waarde van die program lê in die ondersteuning van die lynfunksies van die Departement om ‘n professionele diens te lewer.

Naam van Subprogram

2014/2015 2013/2014

Finale bewilliging

Werklike besteding

(Oor)/ Onder besteding

Finale bewilliging

Werklike besteding


R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

Kantoor van die LUR 7 802 7 802 - 6 134 6 134 -

Bestuur 9 507 7 732 1 775 5 747 5 747 -

Dienste 51 758 51 758 - 49 216 43 802 5 414

Finansiële Bestuur 36 920 32 860 4 060 29 264 29 252 12

KommunikasieDienste

5 978 5 978 - 6 811 6 531 280

Totaal 111 965 106 130 5 835 97 172 91 466 5 706

Subprogram-besteding



Die Program: VhB lewer steundienste aan alle boere in die Provinsie. Die belangrikste klem is om die huidige natuurlike hulpbronne in stand te hou en te verbeter deur die inwerkingstelling van projekte, regulasies en kommunikasieveldtogte. In sy strewe om die algemene volhoubaarheid van die landbousektor te verseker, is die fokus op ingrypings op plaasvlak. Die impak van klimaatsverandering sal eerste deur VhB gevoel word en die veranderings in metodologieë om boere te ondersteun, sal dié program dwing om vernuwend te bly.

Die doelwit is om dit reg te kry deur oplossings en metodologieë te voorsien deur middel van die lewering van landbou-ingenieurswese en LandCare-dienste, proaktiewe kommunikasie, fasilitering en inwerkingstelling van projekte, en ook deur die oordrag van tegnologie aan kliënte en vennote. Dié program is ook verantwoordelik vir die inwerkingstelling en bestuur van ramphulpskemas.

Die program se doel hou direk verband met nU 10: Omgewingsbates en natuurlike hulpbronne wat goed beskerm is en voortdurend verbeter word, en PSD 4: Maak ‘n veerkragtige, volhoubare, inklusiewe leefomgewing van hoë gehalte moontlik, asook die ondersteuning van PSD 1.

Die Program is in vier subprogramme gestruktureer, naamlik:• Ingenieursdienste• LandCare• Grondgebruikbestuur• Ramp-risikobestuur


Die strategiese doelwitte van die subprogramme is soos volg:

Subprogram: Ingenieursdienste• Lewer ingenieursdienste om landbouproduksie te ondersteun en te vermeerder, en opti maliseer die volhoubare gebruik van natuurlike hulpbronne.

Subprogram: LandCare• Bevorder die volhoubare gebruik en bestuur van natuurlike landbouhulpbronne.

Subprogram: Grondgebruikbestuur• Bevorder die implementering van volhoubare gebruik en die bestuur van natuurlike landbouhulpbronne deur middel van gereguleerde grondgebruik.

Subprogram: Ramp-risikobestuur• Verleen ondersteuningsdienste aan kliënte ten opsigte van landbouramp-risikobestuur.

4.2 Program 2: Volhoubare Hulpbronbestuur


Provinsie Wes-Kaap


Volhoubare Hulpbronbestuur


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015



Ingenieursdienste:Getal ingenieursdienste gelewer om landbouproduksie te ondersteun en te verhoog en om die volhoubare gebruik van natuurlike hulpbronne te optimaliseer

681 481 755 274Diens is vraaggedrewe en meer

versoeke as wat verwag is, is ontvang.

LandCare:Getal aksies om die volhoubare gebruik en bestuur van natuurlike landbouhulpbronne te bevorder

383 322 420 98Diens is vraaggedrewe en

meer versoeke as wat verwag is, is ontvang.

Grondgebruikbestuur: Getal gereguleerde grondgebruiksaksies om die implementering van volhoubare gebruik van natuurlike landbouhulpbronne te bevorder

1 355 1 150 1 296 146Diens is vraaggedrewe en


Ramp-risikobestuur: Getal steundienste aan kliënte gelewer ten opsigte van landbouramp-risikobestuur

58 40 34 (6)

Minder hewige klimaatstoestande as voorheen het daartoe gelei dat minder

vroeë waarskuwings uitgereik is.

Strategiese Doelwitte

Subprogram 2.1: Ingenieursdienste


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015



Sektorspesifieke Aanwysers:

Getal landbou-ingenieursadviesverslae opgestel



Getal ontwerpe met spesifikasies vir landbou-ingenieursoplossings verskaf



Getal finale sertifikate uitgereik vir infrastruktuur wat opgerig is



Getal kliënte aan wie ingenieursadvies tydens amptelike besoeke verskaf is



Prestasie-aanwysers



Subprogram 2.2: LandCare


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal bewustheidsveldtogte gevoer oor LandCare

6 6 6 -

Getal kapasiteitsbou-oefeninge onderneem binne goedgekeurde LandCare-projekte

6 6 6 -

Getal hektaar plaasgrond verbeter deur bewaringsmaatreëls

29 076 1 000 18 036 17 036

Die OLOP-toekenning het voorsiening gemaak vir die

implementering van ‘n nuwe omheiningskema waarvoor nie

oorspronklik beplan is nie.

Getal begunstigdes wat die toepassing van tegnologie en praktyke vir volhoubare produksie aanvaar het

- - - -

Getal groenwerksgeleenthede geskep deur LandCare

145 90 178 88

Die OLOP-toekenning het voorsiening gemaak vir die

implementering van ‘n nuwe omheiningskema waarvoor nie

oorspronklik beplan is nie.

Provinsiespesifieke aanwysers:

Getal areawye beplanningsprojekte

10 10 10 -

Getal beskermingswerke 47 150 85 (65)

Die omheinningsprojek het die versoek vir veldwerke en ‘n

afname in beskermingswerke meegebring

Getal dreineringswerke 66 50 34 (16)Minder versoeke as waarvoor

beplan is, is ontvang - vraaggedrewe

Getal veldgebruikswerke 248 100 279 179

Meer veldwerke is voltooi as gevolg van hoër vraag weens

die droogte en omheiningskema

Getal EPWP persoonlike dae 35 338 27 000 41 025 14 025toename as gevolg van

OLOP-befondsing wat aan omheiningsprojek toegeken is.

Getal jeugdiges wat Junior LandCare inisiatiewe bygewoon het

8 862 7 000 10 340 3 340

Verander van kampe na dag-besoeke, met gevolglike ko-

stebesparings en die bereiking van meer jeugdiges.


Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 2.3: Grondgebruikbestuur


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal aanbevelings gemaak oor verandering van onderverdeling/hersonering van landbougrondgebruik

1 028 900 900 -

Getal plaasplanne voltooi 327 250 396 146

2013/14 se vloedskadeverifikasie het

geleentheid gegee om meer plaasplanne by te werk en te

voltooi.

Subprogram 2.3: Grondgebruikbestuur


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal vroeëwaarskuwingsverslaeuitgereik

58 40 34 (6)

Minder uiterste klimaatstoestande as die

vorige jaar het meegebring dat minder vroeë waarskuwings as

wat beplan is, uitgereik is.


Ondersteun die provinsiale landbousektor om ten minste sy uitvoerposisie vir die volgende vyf jaar vol te hou deur sy toegevoegde waarde te laat groei van R14,014 biljoen in 2009

Ingenieursdienste is deur die Program: VhB aan landboukliënte gelewer om die uitvoerposisie vol te hou of te vermeerder en om terselfdertyd die haalbaarheid en volhoubaarheid van hul boerdery-ondernemings te verbeter. Ingenieursdienste is aan ons kliënte gelewer deur middel van 505 ondersteuningsinisiatiewe soos byvoorbeeld ondersoekverslae, ontwerpe en voltooiingsertifikate, en ad hoc-ingenieursadvies of opleiding is aan 261 kliënte verskaf.

Verseker dat ten minste 60% van alle landbougrondhervormingsprojekte in die provinsie oor die volgende vyf jaar slaag

toepaslike ingenieursdienste is deur VhB aan 168 grondhervormingsbegunstigdes gelewer om die haalbaarheid en volhoubaarheid van hul boerdery-ondernemings te verbeter. Dit is gedoen deur middel van 321 ondersteuningsinisiatiewe soos ondersoekverslae, ontwerpe en voltooiingsertifikate.

Ondersteun die sektor (boere en bedrywe) om landbouproduksie (primêre provinsiale kommoditeite) met minstens 10% oor die volgende tien jaar te vermeerder

Altesaam 174 besproeiingsboere is deur die Program: VhB van relevante inligting voorsien wat hulle help om die natuurlike hulpbronne wat aan hulle beskikbaar is optimaal te gebruik om produksie te vermeerder terwyl hulle dieselfde watertoewysing gebruik. Boere is voorts met die volgende inisiatiewe gehelp: 219 meganisasie- en bewaringsboerderye, vier op-die-plaas-waardetoevoegings, 46 plaasstrukture en dierehanteringsfasiliteite en 48 rivieroewer-erosiebeskermingsinisiatiewe.



Optimaliseer die volhoubare gebruik van ons natuurlike hulpbronne deur middel van bewaringsmetodologieë om landbouproduksie te vermeerder

Die Program: VhB het relevante inligting aan 174 besproeiers voorsien om hulle te help om hul watergebruikdoeltreffendheid te verbeter om meer oeste met minder water te produseer. toepaslike inligting is ook voorsien aan droëlandgraan- en rooibosteeboere deur middel van 47 inisiatiewe om te verander van konvensionele boerdery na bewaringsboerderypraktyke om grondvrugbaarheid te verbeter en vog in die grond te behou. Ses (6) bewustheidsveldtogte oor LandCare en ses kapasiteitsbou-oefeninge is deurgevoer. Ongeveer 18 036 hektaar plaasgrond is deur bewaringsmaatreëls verbeter en 396 plaasplanne is vir volhoubare boerderydoeleindes hersien.


Die dienste wat aan ons kliënte gelewer is, is aanvraaggedrewe en ons kan nie die aanvraag beheer nie. Alle versoeke wat gedurende die jaar ontvang is, is afgehandel. Die huidige ekonomiese situasie speel ’n belangrike rol in die belegging wat boere op hul eiendomme kan doen en wat ‘n impak sal hê op die ingenieurs-/LandCare-diens wat hulle van die Departement aanvra.



Skakeling van prestasie aan begrotings

Die Program se prestasie was in ooreenstemming met finansiële hulpbronne waarvoor begroot is.

Naam van Subprogram

2014/2015 2013/2014

Finale bewilliging

Werklike besteding


Finale bewilliging

Werklike besteding


R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

Ingenieursdienste 16 455 16 455 - 16 083 16 083 -

LandCare 30 221 30 221 - 27 694 27 694 -

Grondgebruikbestuur 877 877 - 853 853 -

Risikobestuur 185 371 185 371 - 2 441 2 441 -

Totaal 232 924 232 924 - 47 071 47 071 -


Die doel van die Boere-ondersteuning en -ontwikkeling is:

• om ‘n volhoubare ondersteuningsmeganisme vir nuwe en gevestigde boere (met inbegrip van begunstigdes van grondhervorming en plaaswerkers) te verseker

• om die impak van intervensies wat deur die Program gelewer is, te bepaal• hefboomfinansiering van die privaat sektor en kommoditeitsgroepe• om hoë gehalte en standaarde vir dienste en advies aan boere te verseker• om om seker te maak ons staan munisipaliteite en ander staatsdepartemente by met die

implementering van voedseltuine vir gemeenskappe en huishoudings.

4.3 Program 3: Boere-ondersteuning en -ontwikkeling


Provinsie Wes-Kaap


Subprogramme vir Boere-ondersteuning en -ontwikkeling is:

• Boerenedersetting en -ontwikkeling• Voorligting- en adviesdienste• Voedselsekerheid• Casidra (Edms.) Bpk.


Subprogram: Boerenedersetting en -ontwikkeling:Fasiliteer, koördineer en verskaf ondersteuning aan swart kleinboere en kommersiële boere deur middel van volhoubare landbou-ontwikkeling binne grondhervormingsinisiatiewe in die Provinsie.

Subprogram: Voorligting- en Adviesdienste:Lewer Voorligting- en Adviesdienste aan boere.

Subprogram: Voedselsekerheid:Ondersteun, adviseer en koördineer die implementering van die Geïntegreerde Voedselsekerheidstrategie van Suid-Afrika (IFSS-SA).

Subprogram: Casidra (Edms.) Bpk.:Om die Departement te ondersteun met die implementering van projekte en die bestuur van plase wat deur die staat besit word.

Boere-ondersteuning en -ontwikkeling


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015

Afwyking van be-plande teiken tot werklike prestasie

vir2014/2015

Vestiging en ontwikkeling van boere:Getal plaasassesserings en plaasplanne voltooi vir kleinboere en kommersiële boere binne die grondhervormingsinisiatiewe

213 231 247 16

teiken is oorskry as gevolg van ‘n toename in die vraag na

plaasassessering van die DLOG as deel van die proaktiewe grondverkrygingstrategie en

herkapitalisasieproses.

Voorligtings- en Adviesdienste:Getal terreinbesoeke aan bestaans-, klein- en kommersiële boere om Voorligting- en Adviesdienste te lewer

4 648 4 200 4 546 346

teiken is oorskry aangesien ‘n verhoogde getal projekte besoek

is as deel van die Agri-week-geleentheid vir veeboere in die

Sentraal-Karoo, waarby boere van Eden- en Overberg-distrik betrek is.

Voedselsekerheid:Getal voedselsekerheidsprojekte geïmplementeer volgens die geïntegreerde Voedselsekerheidstrategie van SA (IFSS-SA)

1 359 1 336 1 492 156

teiken oorskry as gevolg van die DLBV se besluit om befondsing wat vir suiwel- en graankommoditeite

geoormerk is oor te skuif na voedseltuine. hierbenewens is dit moontlik gemaak deur die verbeterde samewerking met plaaslike munisipaliteite en die betrokkenheid van die privaat

sektor by die lewering van voedseltuine, d.w.s. Suid-Afrika

Brouerye.

Casidra (Edms.) Bpk.: Getal landbouprojekte gefasiliteer 51 48 69 21

teiken oorskry as gevolg van die verhoogde getal projekte

wat deur die KtKP’s ondersteun is, met addisionele steun van

kommoditeitsvennote.

Strategiese doelwitte



Prestasie-aanwysers

Subprogram 3.1: Vestiging en Ontwikkeling van Boere


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015



Sektor-spesifieke aanwysers:

Getal plaasassesserings voltooi

117 126 134 8

teiken oorskry aangesien daar ‘n groter vraag na plaasassesserings was van die DLOG as deel

van die proaktiewe grondverkrygingstrategie en

herkapitalisasieproses.

Getal kleinboere ondersteun 55 73 83 10

teiken oorskry omdat ‘n groter getal kleinboere ondersteun is

as gevolg van bydraes wat van kommoditeitsvennote ontvang

is.


Getal plaasplanne voltooi 96 105 113 8

teiken oorskry omdat daar ‘n groter vraag na plaasplanne

van die DLOG was as deel van die proaktiewe

grondverkrygingstrategie en herkapitalisasieproses.

Getal kommersiële boere ondersteun

29 32 35 3

teiken oorskry omdat ‘n groter getal swart kommersiële boere ondersteun is as

gevolg van bydraes wat van kommoditeitsvennote ontvang

is.

Subprogram 3.2: Voorligting- en Adviesdienste


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal landboudemonstrasies gefasiliteer

86 66 75 9

teiken oorskry omdat daar by boere ‘n groter vraag was na demonstrasies en omdat die

subprogram dienooreenkomstig gereageer het met die ondersteuning van

kommoditeitsvennote.

Getal boeredae aangebied 31 27 31 4

teiken oorskry omdat daar by boere ‘n groter vraag na bo-eredae was en dit is moontlik

gemaak met die ondersteuning van kommoditeitsvennote.

Getal kommoditeitsgroepe ondersteun

10 10 10 -


Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 3.2: Voorligting- en Adviesdienste


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal projekte deur mentorskap ondersteun

44 30 26 (4)

teiken nie bereik nie, gegewe dat ‘n aantal mentor

reeds deur die DLOG se proses vir die proaktiewe grondverkrygingstrategie

as strategie vir veelvuldige projekte aangestel is as

strategiese vennote.

Getal plaasbesoeke aan kleinboere om advies te gee en by te dra tot suksesvolle grondhervorming

1 866 1 400 1 765 365

teiken oorskry omdat ‘n groter getal projekte besoek is as deel van die Agri-week-geleentheid

vir veeboere in die Sentraal-Karoo waarby boere van die

Eden- en Overberg-distrik betrek is.

Getal landboubesigheids-vaardighede geoudit

60 60 67 7teiken oorskry as gevolg van ‘n groter getal projekte wat deur

die KtKP’s goedgekeur is

Getal boere met advies ondersteun

4 648 4 200 4 546 346

teiken oorskry omdat ‘n groter getal projekte besoek is as

deel van dieAgri-week-geleentheid vir

veeboere in die Sentraal-Karoo waarby boere van die Eden- en Overberg-distrik betrek is.

Subprogram 3.3: Voedselsekerheid


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal verslae oor stand van voedselsekerheidopgestel

4 4 4 -

Getal geverifieerde voedselonsekere huishoudings ondersteun

1 231 1 243 1 356 113

teiken oorskry as gevolg van die DLBV se besluit om

befondsing wat vir suiwel- en graankommoditeite geoormerk

was na voedseltuine oor te skuif. hierbenewens is dit ook moontlik gemaak deur die

verbeterde samewerking met die plaaslike munisipaliteite

en die betrokkenheid van die privaat sektor by die lewering van voedseltuine, d.w.s. Suid-

Afrikaanse Brouerye



Subprogram 3.3: Voedselsekerheid


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal voedselsekerheidprojekte vir gemeenskappe ondersteun

93 77 103 26



was na voedseltuine oor te skuif. hierbenewens is dit

moontlik gemaak deur die verbeterde samewerking met plaaslike munisipaliteite en die betrokkenheid van die privaat


Brouerye.

Getal deelnemers aan voedselsekerheidprojekte vir gemeenskappe

1 213 770 674 (96)teiken nie bereik nie omdat party projekte kleiner groepe verkies,

wat beter gewerk het.

Getal skoolvoedseltuine ondersteun 35 16 33 17



was na voedseltuine te verskuif. hierbenewens is dit

ook moontlik gemaak deur die verbeterde samewerking met plaaslike munisipaliteite en die betrokkenheid van die privaat


Brouerye

Getal deelnemers aan skoolvoedseltuine 189 160 102 (58)

teiken nie bereik nie omdat party projekte kleiner groepe verkies

het, wat beter gewerk het.

Getal veldtogte vir voedselsekerheid-bewustheid aangebied

1 1 1 -


Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 3.4: Casidra (Edms.) Bpk.


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal landbouprojekte gefasiliteer buite die kommoditeitstrukture

11 10 18 8

teiken is oorskry as gevolg van die groter getal projekte

wat buite die aangewese kommoditeitstrukture ondersteun is, d.w.s.

byeboerder, olywe en sitrus.

Die daaglikse bestuur van die provinsie se staatsplase met die oog daarop om gelyk te breek

3 3 3 -

Getal landbouprojekte gefasiliteer binne kommoditeitstrukture

37 35 48 13

teiken oorskry as gevolg van die groter getal projekte wat deur verskillende KtKP’s ondersteun

is. Dit is ook die gevolg van addisionele steun wat van

kommoditeitsvennote ontvang is.



Die Program het sy kommoditeitsbenadering tot boere-ondersteuning en -ontwikkeling in die Provinsie voortgesit. Deur middel van die kommoditeitsbenadering is altesaam 26 mentors aan kleinboere in alle kommoditeite gekoppel om toegang tot markte te fasiliteer en om sodoende by te dra tot hulle graduering tot kommersiële boerdery. Dit het bygedra tot nasionale Uitkoms 4, naamlik: Behoorlike werksgeleenthede deur inklusiewe ekonomiese groei.

Verseker dat minstens 60% van alle landbou-grondhervormingsprojekte in die Provinsie oor die volgende vyf jaar slaag

Die Departement het die Spitsberaad oor Grondhervorming op 22 September 2014 aangebied. Die spitsberaad was daarop gerig om diverse belanghebbers in die landbou- en landboubesigheidsektor bymekaar te bring om betrokke te raak by huidige grondhervormingstipologie en steundienste wat verlang word en om aanbevelings te doen oor die tipologie wat binne die konteks van die nOP in die Provinsie van stapel gestuur gaan word. In reaksie op uitdagings wat tydens die spitsberaad deur die kommersiële sektor geopper is, het die Departement bepaal dat die GhAt binne die EtB beplanningsondersteuning aan boere, besighede, munisipaliteite en grondeienaars moet verskaf om grondhervormingsprojekte vir landboutransformasie binne die konteks van die nOP te struktureer. Die hulptoonbank sal ook ondersteuning bied aan die pas gestigte DKGL’s oral in die Provinsie.

Daar is bewys dat die gebruik van die slimpen-tegnologie ‘n belangrike instrument is vir datavaslegging en die montering van dienste wat in die veld gelewer is. Die OOL het ook 75 landboudemonstrasies gelewer, 31 boeredae aangebied en 4 546 boere met advies ondersteun.

Altesaam 26 mentors is aangestel om die kleinboere in alle kommoditeite te versterk Dit is ook positief aangesien dit kleinboere se toegang tot bestaande kommoditeitsnetwerke en formele markte vergemaklik.




Die Program het ‘n aansienlike hoeveelheid tyd bestee aan die versterking van die kommoditeitsbenadering tot boere-ondersteuning en -ontwikkeling in die Provinsie. Dienooreenkomstig is altesaam 118 projekte deur middel van die kommoditeitsbenadering ondersteun, naamlik wyndruiwe (8), vrugte (26), tafeldruiwe (7), graan (9), groente (39), groentesaad (2), diere (varkboerdery, vleisbeesboerdery en pluimvee)(18), skape en wol (5) en akwakultuur (4).

Altesaam 136 gemeenskapsprojekte (met inbegrip van skoolprojekte) en 1 356 huishoudings is tydens die verslagtydperk ondersteun. Altesaam 2 132 persone oral in die provinsie het voordeel getrek uit die fasilitering van die produksie van hul eie kos. Dit het dus bygedra tot nasionale Uitkoms 7, naamlik lewendige, billike en volhoubare landelike gemeenskappe met voedselsekerheid vir almal.

Optimaliseer die volhoubare gebruik van ons natuurlike hulpbronne deur middel van bewaringsmetodologieë om landbouproduksie te vermeerder

Die Departement se Eenheid vir tegniese Bystand (EtB) is ten volle funksioneel en lewer ‘n volledige reeks beplannings- en assesseringsdienste wat omgewingsassessering en kundigheid ten opsigte van die beplanning van natuurlike hulpbronne insluit. Die EtB het dienooreenkomstig die volgende uitsette gedurende die verslagjaar gelewer, naamlik 6 omgewingsimpakassesserings, 5 besigheidsplanne, 30 lewensvatbaarheidstudies en 12 regsinsette is vir die vestiging van regsentiteite voorsien.

Die Subprogram: Voedselsekerheid se program vir voedselproduksie vir huishoudings (tas) is op so ‘n manier ontwerp dat dit die gebruik van familie-drupbesproeiingstelsels aanmoedig, en dus help om water te bewaar sonder dat voedselproduksie nadelig geraak word.

Vermeerder landbou-ekonomiegeleenthede in geselekteerde landelike gebiede op grond van sosio-ekonomiese behoeftes oor ‘n tydperk van 10 jaar

Die Departement het die Wêreldvoedseldag-geleentheid op 17 Oktober 2014 in Suurbraak, Swellendam Munisipaliteit, gevier. As deel van die verrigtinge het die Departement huishoudings ondersteun met pakkies vir voedselproduksie (tas) om hulle in staat te stel om self voedsel te produseer. Altesaam 7 gemeenskapstuine en 108 voedseltuine by huise is as deel van die WVD-projek in samewerking met Swellendam Munisipaliteit ondersteun.


Die Program sal die resultate van die voedselsekerheidevaluasie gebruik om teikens wat ten opsigte van die getal deelnemers per tuin gestel is van 10 tot 6 per projek te hersien.

Die Departement sal ook poog om verder met die DLOG saam te werk om aandag te gee aan kwessies aangaande mentors wat ingevolge die proaktiewe grondverkrygingstrategie aangestel is en om te bepaal tot watter mate hulle aan kommoditeitstrukture in die Provinsie gekoppel is.




Die Program se prestasie was in ooreenstemming met die begrote finansiële hulpbronne.


Provinsie Wes-Kaap


Naam van Subprogram

2014/2015 2013/2014

Finale bewilliging

Werklike besteding


Finale bewilliging

Werklike besteding


R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

Vestiging en ontwikke-ling van boere

194 149 194 149 - 176 905 176 905 -

Voorligting en advies-dienste

30 192 30 123 69 30 606 30 606 -

Voedselsekerheid 7 266 7 266 - 8 012 8 012 -

Casidra (Edms.) Bpk. 19 488 19 488 - 18 268 18 268 -

Totaal 251 095 251 026 69 233 791 233 791 -


Die doel van die Program is om gesonde diere, gesonde voedsel van dierlike oorsprong en gesonde verbruikers in die Wes-Kaap te verseker. Die Program bevorder internasionale handel deur die uitvoer van diere en diereprodukte te fasiliteer en verseker die veiligheid van vleis en vleisprodukte deur die implementering van die Wet op die Veiligheid van Vleis (Wet 40 van 2000), die Wet op Dieresiektes (Wet 35 van 1984) en ander toepaslike wetgewing. Ondersteuning word ook verleen om beter primêre produksie vir hervestigde kleinboere te verseker.

Die Program bestaan uit die volgende subprogramme:

• Dieregesondheid• Uitvoerbeheer• Openbare Veeartsenykundige Gesondheid• Veeartsenykundige laboratoriumdienste


Die strategiese doelwit van die Subprogram: Dieregesondheid is om dieresiektes te voorkom en te beheer.

Die strategiese doelwit van die Subprogram: Uitvoerbeheer is om sanitêre en fitosanitêre beheermaatreëls te verskaf, met insluiting van risiko-assesserings en uitvoersertifikate ten einde die uitvoer van produkte van dierlike oorsprong te bevorder en te fasiliteer.

Die strategiese doelwit van die Subprogram: Veeartsenykundige Openbare Gesondheid is om die veiligheid van vleis en vleisprodukte te verseker deur die implementering van die Wet op Veiligheid van Vleis (Wet 40 van 2000), die Wet op Dieresiektes (Wet 35 van 1984) en ander toepaslike wetgewing.

Die strategiese doelwit van die Subprogram: Veeartsenykundige Laboratoriumdienste is om doeltreffende en gepaste diagnostiese veeartsenykundige dienste lewer.

4.4 Program 4: Veeartsenykundige Dienste



Veeartsenykundige Dienste


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015



Dieregesondheid: Getal diere Ondersoek vir siektes

3 516 600 3 467 2 867

Sensus en individuele plaasinspeksies het toegeneem

as gevolg van minder uitvoerfunksies wat deur DGt’s uitgevoer is en meer tyd wat in die veld deurgebring is. Daar is skynbaar ook ‘n toename in die getal klein informele boere wat na vore kom na mate die

DGt’s voorheen minder bereikte

gebiede verken.

Uitvoerbeheer: Getal uitvoerinstellings geregistreer

104 120 138 18

As gevolg van die sterk waarde van die dollar was daar vanjaar ‘n toename in uitvoeraktiwiteite van die WKR. Dit het gelei tot

‘n onvoorsiene getal nuwe uitvoerinstellings wat geoudit is, goedgekeur is en by die lys van goedgekeurde uitvoerinstellings

gevoeg is.

Uitvoerbeheer: Getal aansoeke om uitvoersertifikate gehanteer

257 350 2 245 1 895

‘n nuwe span vir die uitreik van sertifikate vir die uitvoer

van veeartsenykundige produkte is gedurende die

verslagjaar by Uitvoerbeheer gevoeg. hierdie kantoor het die uitreik van sertifikate vir uitvoer by Dieregesondheid

oorgeneem. Dit het bygedra tot ‘n onvoorsiene toename in die getal uitvoersertifikate wat

uitgereik is

Veeartsenykundige Openbare Gesondheid: Getal abattoirs geregistreer

70 75 55 (20)Getal fasiliteite geregistreer vir die siklus. Vraaggedrewe

aanwyser.

Veeartsenykundige laboratoriumdienste: Getal monsters getoets

130 906 140 000 173 081 33 081

Die provinsiale Veeartsenykundige

Laboratorium is van eksterne kliënte afhanklik vir die indien van monsters vir toetsing en

het geen beheer oor die getal monsters wat vir toetsing

ingedien word nie (d.w.s. reaktiewe dienslewering). 23%meer monsters is ontvang in

vergelyking met die getal wat verwag is.



Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 4.1: Dieregesondheid


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal diere ingeënt teen beheerde dieresiektes

88 913 120 000 85 370 (34 630)

Die getal inentings hou gewoonlik verband met die

uitbreek van siektes en dus kan dit dramaties wissel afhangend

van die seisoen en voorkoms van beheerde siektes.

Getal primêre dieregesondheidinteraksies (PDGS) gehou

2 822 1 800 2 621 821

Die DGt’s is nou minder betrokke by uitvoerinspeksies as gevolg van die infasering

van die toegewyde Uitvoerbeheerkantoor en dus

kan meer tyd bestee word aan die uitvoer van hierdie

noodsaaklike funksie. Dit het dus ‘n effense voordeel bo

prestasie.

Getal amptelike veeartsenykundigeverskuiwingsdokumente uitgereik

12 855 14 000 3 088 (10 912)

hierdie funksie is deur die Subprogram Uitvoerbeheer

oorgeneem as gevolg van die aanstelling van addisionele

personeellede om die uitvoer van diereprodukte en lewendige diere te hanteer. Dit het gelei tot ‘n daling in

getalle.

Getal diere waarvan monsters geneem is of wat getoets is met die doel om opnames oor siektes te doen

6 793 40 000 219 026 179 026

Wydverspreide uitbrake van lae patogeniese VG by

volstruise regdeur die Provinsie het die meer intensiewe

neem van monsters bevorder ten einde die omvang en spesifieke aspekte van die betrokke virus te bepaal.

Verder word die agterstand wat deur die tekort aan

tuberkulien van OBP veroorsaak is, nou verminder en die getal

BM-toetse (brusellose) wat saam met die tB-toets

uitgevoer word, het verder bygedra tot die oorprestasie.

Getal diere-inspeksiesmet die oog op regulering

3 516 600 3 467 2 867

Sensus en individuele plaasinspeksies het toegeneem

as gevolg van minder uitvoerfunksies wat deur die

DGt’s uitgevoer is en meer tyd wat in die veld deurgebring is. Daar is skynbaar ook ‘n

toename in die getal informele kleinboere wat na vore kom na mate die DGt’s gebiede wat voorheen minder besoek is,

verken.

Prestasie-aanwysers



Subprogram 4.2: Uitvoerbeheer


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal veeartsenykundige uitvoersertifikate uitgereik

257 350 2 245 1 895

‘n nuwe veeartsenykundige span vir die uitreik van

uitvoersertifikate is gedurende die verslagjaar by Uitvoerbeheer gevoeg.

hierdie kantoor het die uitreik van uitvoersertifikate by

Dieregesondheid oorgeneem. Dit het bygedra tot ‘n

onvoorsiene toename in die getal uitvoersertifikate wat

uitgereik is.

Getal uitvoerinstellingsgeregistreer

104 120 138 18

As gevolg van die sterk waarde van die dollar was daar vanjaar ‘n toename in

uitvoeraktiwiteite van die WKR. Dit het gelei tot ‘n onvoorsiene

getal nuwe uitvoerinstellings wat geoudit, goedgekeur en by die lys van goedgekeurde

uitvoerinstellings gevoeg is.


Doen jaarlikse oudits van voedselveiligheid en uitvoersertifisering by Uitvoerinstellings vir die aanbeveling van die hernuwing van registrasie

104 70 132 62

Die getal van 132 weerspieël die huidige getal

uitvoerinstellings (met inbegrip van talle nuwe toetreders) wat

deur Uitvoerbeheer geoudit is. Die aanduiding van 70

instellings aan die begin van die jaar was verkeerd.

Getal monsters versamel vir residu-monitering by uitvoerinstellings*

133 484 97 (387)

Die getal residu-monsters wat versamel word, word deur die DLBV bepaal. ten tyde van die opstel van die JPP was hierdie

getal nie bekend nie. Om die waarheid te sê, die finale

getal wat deur die DLBV vereis is, het Uitvoerbeheer eers na die begin van die verslagjaar

bereik en was baie laer as wat aanvanklik geraam is.

* Let daarop dat die teiken op die getal uitvoerfasiliteite gebaseer word en dat dit kan verander na mate fasiliteite tydens die ouditproses van die lys verwyder word.


Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 4.3: Veeartsenykundige Openbare Gesondheid


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal abattoirinspeksiesuitgevoer

305 400 305 (95)

Gebrek aan personeelkapasiteit binne die OVG-eenheid. Van April tot September (6 maande) was

slegs 6/10 VOGB-poste gevul. Vanaf September is een VOGB vir 2 weke aangestel, daarna

was sodanige beampte vir 4 maande op kraamverlof.

twee VOGB’s is vanaf Oktober 2014 aangestel. OVG-veeartse

is eers in Desember 2014 aangestel.

Getal inspeksies by fasiliteite wat diereprodukte en -neweprodukte verwerk

44 48 56 8

Dit is ‘n vraaggedrewe aanwyser en aansoekers

moet verwerk word. Fasiliteitsinspeksies sluit opvolg-

oudits of besoeke deur amptenare in.

Getal abattoirsgeregistreer

70 75 55 (20)Getal fasiliteite geregistreer vir die siklus. Vraaggedrewe

aanwyser.


Getal openbare bewustheidsessiesaangebied

14 22 23 1

Addisionele uitnodigings na bewusmakingsaktiwiteite

ontvang deur amptenare in die Beaufort-Wes- en Overberg-

streek.

Getal ondersoeke na onwettigeslag gedoen

16 12 16 4

hoër getal klagtes as wat verwag is, is ontvang en deur amptenare ondersoek, dus is

dit ‘n vraaggedrewe aanwyser

Getal BSE-monsters wat versamel moet word

393 480 516 36

Vir verskeie jare kon die OVG-afdeling nie hierdie teiken

wat deur die DLBV bepaal word, bereik nie. Amptenare is vanjaar aktief aangemoedig

om hierdie funksie goed te verrig en in die proses het

hulle meer monsters as nodig geneem. Wisselvallige en

onvoorspelbare getalle slag van geskikte beeste om vars breinstammonsters te neem, spesifiek op ‘n Dinsdag, het bygedra tot die resultaat.



Subprogram 4.4: Veeartsenykundige Laboratoriumdienste


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal monsters getoets 130 906 140 000 173 081 33 081

Die provinsiale Veeartsenykundige Laboratorium is van eksterne kliënte afhanklik vir die indien van monsters vir toetsing en

het geen beheer oor die getal monsters wat vir toetsing

ingelewer word nie (d.w.s. reaktiewe dienslewering).23% meer monsters as wat geprojekteer is, is ontvang.

Getal toetse uitgevoer 158 096 150 000 189 513 39 513

Die provinsiale Veeartsenykundige Laboratorium is van eksterne kliënte afhanklik vir die indien van monsters vir toetsing en

die getal toetse wat aangevra word. Die laboratorium het geen beheer oor die getal

toetse wat versoek word nie, d.w.s. reaktiewe dienslewering. 26% meer toetse is uitgevoer as

wat geprojekteer is.

Getal beheer-ouditverslae 165 80 224 144

Voorbereiding vir die komende SAnAS ISO17025-

akkrediteringsoudit het daartoe gelei dat 180% meer beheer-

ouditverslae uitgereik is as wat geprojekteer is.


Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 4.4: Veeartsenykundige Laboratoriumdienste


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




totale getal monsters vir beheerde/aanmeldbare siektes getoets

103 761 130 000 146 667 16 667

Die provinsiale Veeartsenykundige Laboratorium is van eksterne kliënte afhanklik vir die indien van monsters vir toetsing vir beheerde en aanmeldbare

siektes en het dus geen beheer oor die getal monsters wat vir toetsing ingedien word nie,

d.w.s. reaktiewe dienslewering.13% meer monsters vir toetsing vir beheerde en aanmeldbare siektes as wat geprojekteer is, is

ontvang.

totale getal VeeartsenykundigeOpenbare Gesondheid-monsters getoets

4 406 3 000 2 378 (622)

Die meeste Veeartsenykundige Openbare

Gesondheidsmonsters wat getoets is, is ingevoerde

hoenderstukke van die hawens in Kaapstad en Port Elizabeth. nuwe toerusting is aangekoop om stukkende en onherstelbare

toerusting te vervang. Die gebrek aan toerusting het die

hoeveelheid monsters wat per week getoets kon word, verminder. Alle monsters van die Kaapstad-hawe is betyds

getoets, maar monsters van Port Elizabeth se hawe is na ander laboratoriums verwys. Gedurende die

jaar is 17% minder monsters van Veeartsenykundige Openbare Gesondheid

getoets in vergelyking met die geprojekteerde getal.

Getal monsters viropkomende boere getoets

3 869 3 500 2 582 (918)

Die Provinsiale Veeartsenykundige

Laboratorium is afhanklik van kollegas by die Program:

VD om monsters namens kleinboere in te dien. Die

laboratorium het geen beheer oor die getal monsters wat vir toetsing ingedien word

nie. Dit is dus reaktiewe dienslewering. 26% minder monsters is van klein boere

getoets in vergelyking met die geprojekteerde getal.




Ondersteun die provinsiale landbousektor om minstens sy uitvoerposisie vir die volgende vyf jaar vol te hou deur sy toegevoegde waarde van R14,014 biljoen in 2009 te laat groei

Deur advies oor uitvoere te gee en deur uitvoerinstellings te inspekteer, te oudit en aan te beveel vir goedkeuring en deur uitvoere deur goedgekeurde uitvoerinstellings te sertifiseer, het die Program bygedra tot ekonomiese aktiwiteite in die Wes-Kaap, met inbegrip van steun aan landbouverwerkingsinstellings.


Die Bestuur van die Program het ‘n besluit geneem om die Program se kwartaallikse prestasieverslag as ‘n staande item by te voeg vir montering om aandag te gee aan enige afwykings.




Die Program se prestasie is in lyn met begrootte finansiële hulpbronne.

Naam van Subprogram

2014/2015 2013/2014

Finale bewilliging

Werklike besteding


Finale bewilliging

Werklike besteding


R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

Dieregesondheid 36 434 36 434 - 35 470 35 470 -

Uitvoerbeheer 9 028 9 028 - 6 049 6 049 -

Veeartsenykundige Openbare Gesondheid 5 372 5 372 - 5 284 5 284 -

Veeartsenykundige Laboratoriumdienste 15 682 15 682 - 14 175 14 175 -

Totaal 66 516 66 516 - 60 978 60 978 -


Die doel van dié Program is om kundige en behoeftegebaseerde navorsing, ontwikkeling en tegnologie-oordragdienste te lewer wat ’n uitwerking op ontwikkelingsdoelwitte het.

Die doel van die drie subprogramme is soos volg:

Navorsing: Doen, vergemaklik en koördineer navorsing en neem deel aan multidissiplinêre ontwikkelingsprojekte.

Tegnologie-oordragdienste: Versprei inligting oor navorsing en tegnologie wat ontwikkel is aan kliënte.

Infrastruktuursteundienste: Voorsien en hou infrastruktuurfasiliteite in stand sodat die lynfunksie (dit wil sê proefplase) sy navorsing en ander funksies kan uitvoer.


4.5 Program 5: Navorsingstegnologie en ontwikkelingsdienste


Provinsie Wes-Kaap


Subprogram: NavorsingOm navorsing te doen en nuwe voorpunt-tegnologieë te ontwikkel waarmee die toename in landbou-produksie, en volhoubaarheid en mededingendheid van ons boere, verseker sal word. Subprogram: Tegnologie-oordragdiensteOm te dien as ’n kanaal vir die omskakeling van die navorsingsrand in ’n inligtingsrand. Inligting oor nuwe en aangepaste tegnologie word verpak in die vorm van gebruikersvriendelike, kliëntgefokusde en probleem-oplossende inligtingspakkette vir verspreiding aan ons interne kliënte (voorligtingsbeampt es en dosente). Dit sluit in ons eksterne belanghebbers – die Landbounavorsingsraad (LnR) en sy na vorsingsinstitute, tersiêre instellings, bedryfs- en kommoditeitsorganisasies, landbousakeondernemings, tegniese kundiges en konsultante, interdepartementele netwerke en werksgroepe, boere (alle katego rieë) en die publiek. Voorts word tegnologie-oordraggeleenthede en loop-en-gesels-geleenthede gereeld gereël in al ons distrikte om die navorsingsboodskap aan die genoemde belanghebbers oor te dra.

Subprogram: InfrastruktuursteundiensteOm infrastruktuurondersteuning en navorsingsteun van sewe proefplase aan ons eie na vorsingspogings te lewer, en ook aan eksterne navorsingvennote soos die institute van die LnR en ter siêre instellings.

Navorsingstegnologie en ontwikkelingsdienste


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015

Afwyking van be-plande teiken tot werklike prestasie

vir2014/2015

Navorsing: Doenlandbounavorsing en tegnologie-ontwikkeling

104 90 98 8

Die jaar het met 104 projekte begin. Saam met die nuwe (18) en voltooide (24) projekte, was dit altesaam 98. Die verskil word toegeskryf aan die groot getal nuwe projekte van nagraadse

studente wat nie in die vooruitsig gestel is toe die teiken bepaal is nie.

Goedkeuring van nuwe projekte het egter oordeelkundig geskied

met inagneming van begrotings- en kapasiteitsbeperkings. Let daarop dat verskeie studenteprojekte as

deel van ons nagraadse program deel is van die nuwe projekte wat

goedgekeur is en dat dit geen addisionele implikasie ten opsigte van begroting of kapasiteit gehad

het nie.

Tegnologie-oordragdienste: Verskaf wetenskaplike en tegniese inligting

367 382 447 65

Die vraag na tegnologie-oordragdienste was uiters hoog gedurende die jaar en uitsette is gegenereer volgens uitnodigings

deur kommoditeitsgroepe en ander kliënte of in reaksie op tegnologie-

oordragbehoeftes wat deur navorsingspanne waargeneem is.Die getal artikels in die populêre

media was hoog as gevolg van die publisiteitsbehoeftes voor of na ‘n geleentheid sowel as uitnodigings

deur die landboumedia om populêre artikels te skryf.

Infrastruktuursteundienste: Verskaf infrastruktuurondersteuning op plase

7 7 7 -



Prestasie-aanwysers

Subprogram 5.1: Navorsing


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal navorsingsprojekte geïmplementeer wat aandag gee aan spesifieke produksiebeperkings

104 90 98 8

Die jaar het met 104 projekte begin. Saam met die nuwe

(18) en voltooide (24) projekte, was dit altesaam 98. Die

verskil word toegeskryf aan die groot getal nuwe projekte van nagraadse studente wat

nie in die vooruitsig gestel is toe die teiken bepaal is nie. Goedkeuring van nuwe projekte het egter

oordeelkundig geskied met inagneming van begrotings-

en kapasiteitsbeperkings. Let daarop dat verskeie studenteprojekte as deel

van ons nagraadse program deel is van die nuwe projekte wat goedgekeur is en dat dit geen addisionele implikasies ten opsigte van begroting of

kapasiteit gehad het nie.

Getal wetenskaplike referategepubliseer 36 40 40 -

Getal voorleggings by wetenskapgeleenthede gedoen

91 60 108 48

Wetenskapgeleenthede word nie altyd lank voor die tyd geskeduleer nie en dit kon daartoe gelei het dat die

uitset anders as beplan was. Voorts is navorsers nie altyd

seker oor die volledigheid van data nie, veral in die geval van

studenteprojekte, en besluit dikwels daaroor kort voor die

spertyd vir registrasie vir ‘n konferensie of op uitnodiging deur die organiseerders van

die geleentheid. ‘n Groot getal referate deur studente en

plakkaatvoorleggings het ook in 2014/15 plaasgevind.


Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 5.1: Navorsing


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal vergaderings van navorsingskomitee om projekte te evalueer

4 4 5 1

‘n Ad hoc-vergadering is gereël om drie

dierewetenskapprojekte te bespreek wat nie kon wag tot

die vergadering wat vir die volgende kwartaal geskeduleer

is nie.

Getal vergaderings met bedryfsorganisasies om navorsingsbehoeftes te bepaal

53 20 46 26

Vergaderings met bedryfsorganisasies is op

uitnodiging bygewoon en dit is nie altyd maklik om die

getal vooraf korrek te voorspel nie. Slegs party organisasies

het vooraf bepaalde datums en skedules van hulle

prioriteitsvergaderings oor navorsing, terwyl die ander op ‘n vraaggedrewe basis

vergader. Die Departement se groeiende rol as ‘n

navorsingsgroep waarmee rekening gehou moet

word, lei voorts tot meer bedryfsbetrokkenheid as

voorheen.

Getal klimaatsveranderings-projekte uitgevoer 8 8 8 -

Stel ‘n klimaatsveranderingplan vir landbou op

- 1 - (1)

Die opstel van hierdie plan het buite ons kundigheid

geval en DOSOB het aangebied om binne die

bestek van hulle werksgroep oor Klimaatsverandering aanpassing te help. ‘n

Raamwerk vir die plan moes in die tweede helfte van 2012/13 voltooi word, maar as gevolg

van interne beperkings by DOSOB het dit nie plaasgevind nie. na die voltooiing van die LtAS oor klimaatsverandering en die voltooiing van verskeie ander toepaslike planne, het die plan vir landbou begin.

Die Verwysingsraamwerk is gefinaliseer en die

diensverskaffer is aangestel. Die projek het op 1 Augustus 2104 begin en daar word voorsien

dat die plan in Maart 2016 gefinaliseer sal word.

Getal WKLnF-vergaderingsom navorsing te koördineer

4 3 3 -



Prestasie-aanwysers

Subprogram 5.2: Tegnologie-oordragdienste


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal voorleggings gedoen by tegnologie-oordraggeleenthede

149 200 206 6

Voorleggings word dikwels op uitnodiging deur eksterne belanghebbers gedoen en

kan aansienlik verskil van die teiken wat gestel word. ‘n Addisionele tegnologie-oordraggeleentheid wat

gereël is, het ook gelei tot meer voorleggings deur personeel.

Getal demonstrasieproewegedoen* - - - -

Getal artikels in die populêremedia

168 140 183 43

Die hoër uitset was die gevolg van intydse inligting wat oor spesifieke onderwerpe nodig is en versoeke deur populêre

media. Die tegnologie-oordraggeleenthede wat deur die Program gereël is, het voorts tot ‘n groot

getal populêre artikels en radiopraatjies gelei.

Getal inligtingspakkies ontwikkel

18 12 25 13

Die hoër getal was die gevolg van addisionele geleenthede wat deur

die Program georganiseer is (wat gelei het tot meer

ondersteunende inligting in harde kopie) en die behoeftes

van kliënte. Drie addisionele inligtingspakkies is ook as deel

van die Oudtshoorn 50-vieringe gepubliseer.


Getal tegnologie-oordraggeleenthede aangebied

10 10 11 1‘n Addisionele tegnologie-oordraggeleentheid is op

aanvraag van kliënte gereël.

Getal verslae oor landboutoestande ontwerp en versprei

12 8 10 2

Verslae is versprei soos wat hulle beskikbaar geraak het en is grootliks afhanklik van

die huidige klimaatstoestande en dokumente van DLBV vir

verspreiding. Dit het gelei tot ‘n hoër getal as wat beplan is.

Getal klimaatsverslaeversprei

10 12 12 -

* Demonstrasies binne die Departement is binne Subprogram 3.2 gedoen en nie binne Program 5 nie.


Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 5.3: Infrastruktuursteundienste


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




navorsingsinfrastruktuur voorsien 7 7 7 -

navorsingsinfrastruktuur in stand gehou 7 7 7 -


Getal vergaderings van tegniese werkskomitee op navorsingsplase envergaderings van tegniese werkskomitee

14 14 14 -



‘n Vooruitstrewende uitvoersektor is net volhoubaar as primêre produksie ondersteun word deur gesonde en voorpunt-navorsing en tegnologie-ontwikkeling en wêreldklas- volhoubare en klimaatslim landboupraktyke. Die navorsingsportefeulje van die Departement is in lyn gebring met die behoeftes van kommersiële boere sowel as kleinboere. Die skerp toename in die betrokkenheid by en samewerking met bedryfsorganisasies was ’n duidelike aanduiding van die behoefte aan die ontwikkeling van voorpunt-tegnologie, veral lae-inset-, hoë-uitset- en klimaatslim tegnologie. Die program het bygedra tot die bedryfstandaarde van verskillende kommoditeite, met spesiale fokus op die veebedryf. Dit het ook gehelp met verfyning van biosekerheidsmaatreëls van die volstruisbedryf as ’n voorvereiste vir toegang tot die EU-mark. navorsing oor volstruisleer en pokkerigheid het ook bygedra tot die beter gehalte van velle en beter pryse wat op uitvoermarkte behaal is. navorsing oor die teel van kleinvee en die gehalte van fynwol, sal ook ‘n beter inkomste vir wolboere verseker.


Die navorsingsportefeulje en sy agenda vir tegnologie-oordrag het die kennisbasis en volhoubaarheid van ons sektor ondersteun. Voorts het die analitiese en diagnostiese dienste, asook tegniese advies, bygedra tot meer ingeligte besluitneming wat betref die keuse van boerdery-onderneming en op-die-plaas gebruikmaking van hulpbronne. nuwe en aangepaste tegnologie wat uit voorpunt-navorsing gegenereer is, het en sal verseker dat produsente volhoubaar en mededingend is met beperkte natuurlike hulpbronne (veral grondgehalte en water) en die veranderende omgewing. Dit sal die grondslag lê om landbouproduksie met 10% oor die volgende tien jaar te vermeerder. Klimaatslim landbou sal boonop van die uiterste belang wees in alle landbouwerksaamhede, terwyl moontlikhede vir hernubare energie op die plaas baie gesog sal wees. Bewaringslandbou, veral in die kleingraan- en aartappelbedrywe, sal uitgebrei word met die ondersteuning van gefokusde navorsing en verskerpte tegnologie-oordrag-pogings. Bewaringslandboupraktyke het ook gelei tot hoër en meer volhoubare produksie van kleingraan op dieselfde grond, veral in die Swartland- en Suid-Kaapse gebiede. Landbou is een van die belangrikste en grootste kennisgebaseerde sektore in Suid-Afrika. Wetenskap en tegnologie, met navorsing as die hoeksteen, is



belangrik om as grondslag te dien vir landbou-ekonomiese groei en om uiteindelik aandag te gee aan voedselsekerheid en landelike ontwikkeling. In hierdie opsig streef die Wes-Kaapse Landbounavorsingsforum ook daarna om alle navorsingspogings te koördineer en om beskikbare navorsingshulpbronne te optimeer ten einde die navorsingsondersteuning vir die landbousektor in die Wes-Kaap te vergroot.

Die bestuur van inligting en kennis is die dryfkrag vir volhoubare produksie. Die portefeulje vir tegniese inligtingsdienste het al sy teikens oorskry en is ‘n duidelike aanduiding van die dryfkrag van navorsers om inligting by kliënte aan die ander kant van die plaashek te kry. Aan die ander kant het die “trek” van inligting van kommoditeite en ander kliënte ons gefokus gehou op produksie-uitdagings, en het beklemtoon dat die mededingende voordeel lê in die ontwikkeling van nuwe klimaatslim landboutegnologie en die ontwikkeling van bewese tegnologie op plaasvlak.

ten einde die uitsette en uitkomste van die navorsingsportefeulje te verseker, was ’n navorsingsomgewing in die vorm van sewe proefplase wat goed onderhou word van kritieke belang. Daar is ook bygedra tot die navorsing van verskeie LnR-institute, tersiêre instellings en ander rolspelers in die bedryf.

Optimaliseer die volhoubare gebruik van ons natuurlike hulpbronne met behulp van bewaringsmetodologieë om landbouproduksie te vermeerder

Ons het ons fokus op klimaatslim landbouproduksie en navorsingsdissiplines wat met klimaatsverandering verband hou, verskerp. Dit sluit in die minimum of geen bewerking nie vir grondbewaring, wisselbou vir hoër produksie, vermeerderde gewasbedekking om verdamping te voorkom (die drie pilare van bewaringslandbou), oordeelkundige bemestinggebruik, alternatiewe boerderypraktyke en moontlik nuwe en alternatiewe gewasse vir die Wes-Kaap. Bewaringslandbou in die kleingraan- en aartappelbedryf sal ook in gefokusde tegnologie-oordragpogings aanbeveel en bevorder word.


Slegs een gebied van onderprestasie het voorgekom. Die ontwikkeling van ‘n klimaatsveranderingsplan vir landbou (die SmartAgri-projek) het in Augustus 2014 begin en hierdie twee-jaar-projek (in drie fases) sal teen die einde van Maart 2016 voltooi word.




Die besteding het goed opgeleide en geskoolde wetenskaplike, tegniese en ondersteuningspersoneel ondersteun. Die ondersteuningspersoneel en infrastruktuur op plase het die instaatstellende omgewing geskep waarbinne die wetenskaplike personeel navorsingsprogramme en projekte kon uitvoer. Die wetenskaplike uitset en die tegnologie wat hierdeur geskep is, het die landbousektor direk ondersteun ten opsigte van volhoubaarheid, mededingendheid en veerkrag teen klimaatsverandering en die uitdagings daarvan.


Provinsie Wes-Kaap


Naam van Subprogram

2014/2015 2013/2014

Finale bewilliging

Werklike besteding


Finale bewilliging

Werklike besteding


R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

navorsing 64 896 64 896 - 61 091 60 341 750

tegnologie-oordagdienste 481 481 - 287 287 -

Infrastruktuur steundienste

39 146 39 146 - 34 902 34 902 -

Totaal 104 523 104 523 - 96 280 95 530 750


Die doel van die Program: LED is om tydige en relevante landbou-ekonomiedienste aan die sektor te lewer ter ondersteuning van volhoubare landbou- en landboubesigheid-ontwikkeling om ekonomiese groei te vermeerder.

Die Program voer sy mandaat deur twee Subprogramme uit: • Landboubesigheid-ondersteuning en -ontwikkeling • Makro-ekonomiese Ondersteuning.


Die strategiese doelwit van die Subprogram: Landboubesigheid-ondersteuning en -ontwikkeling is om landboubesigheidsondersteuning te verskaf deur middel van entrepreneursontwikkeling, bemarkingsdienste, waardetoevoeging, produksie en hulpbronekonomie.

Die strategiese doelwit van die Subprogram: Makro-ekonomiese Ondersteuning is om makro-ekonomiese en statistiese inligting oor die prestasie van die landbousektor te verskaf ten einde beplanning en besluitneming te vergemaklik.

4.6 Program 6: Landbou-ekonomiedienste



Landbou-ekonomiedienste


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015



Landboubesigheid-ondersteuning en -ontwikkeling: Getal belanghebbers aan wie landbou-ekonomiedienste gelewer is

1 456 1 395 5 199 3 804

Party van die dienste is vraaggedrewe, maar is ook gekoppel aan verhoogde

vraag na AgriSEB, koöperasies en navrae oor uitvoer.

Makro-ekonomiese Ondersteuning: Getal inligtingsaktiwiteite wat uitgevoer is om gesonde besluitneming te ondersteun

414 1 345 532 (813)

Let daarop dat die korrekte jaarlikse teiken 245 moet

wees en nie 1 345 nie, wat ‘n drukfout in die JPP was. Die

kwartaalteikens is egter korrek aangesien die totaal daarvan

die korrekte jaarlikse teiken gee.

Die jaarlikse teiken is dus in werklikheid met 187 oorskry.Sommige van die dienste is vraaggedrewe, maar is ook

gekoppel aan ‘n doelgerigte poging ten opsigte van verspreidingsaktiwiteite.


Prestasie-aanwysers

Subprogram 6.1: Landboubesigheid-ondersteuning en -ontwikkeling


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal landboubesighede ondersteun met landbou-ekonomiedienste om markte te betree

65 60 97 37

Dit is moeilik om die getal maatskappye wat aan die internasionale geleenthede

deelneem, te antisipeer.Dit is ook meegebring deur ‘n doelbewuste poging wat met nakomingsaktiwiteite

gekoördineer is.

Getal kliënte ondersteun met advies oor landbou-ekonomie 1 278 1 000 2 008 1 008

Dit was ‘n gevolg van ‘n getal werkswinkels wat plaasgevind

het, bv. oor koöperasies, AgriSEB, kontrakboerdery.

Getal landbou-ekonomiestudies gedoen 9 12 16 4

Dit is gebaseer op versoeke wat ontvang is en dit is dus

vraaggedrewe.


Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 6.1: Landboubesigheid-ondersteuning en -ontwikkeling


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal bemarkingsinligtinguitsette versprei

54 34 52 18Dit was ‘n gevolg van

addisionele hulpbronne binne die komponent.

Waarde van belegging wat verbind is tot groen velde en die uitbreiding van landbou- en landboubesigheidsprojekte

R105 million R60 million R230.4 million R170.4 million

Dit was ‘n gevolg van ‘n sterk beleggingspyplyn as gevolg van die bewysbenadering

wat gevolg is en deurlopende ondersteuning en opvolg met

kliënte. Die deurbraak ten opsigte van die AgriSEB-fonds

het ook hiertoe bygedra.

Getal begrotings opgestel 34 25 13 (12)

Dit is ‘n gevolg van beperkte kapasiteit selfs al is drie vakante

poste teen die einde van hierdie jaar gevul.

Getal begrotings bygewerk 25 15 3 (12)

Dit is ‘n gevolg van beperkte kapasiteit selfs al is drie vakante

poste teen die einde van hierdie jaar gevul.

Getal bestaande landboukoöperasies ondersteun

44 15 29 14Dit was ‘n gevolg van opleiding wat aan party van die projekte

verskaf is.

Getal landboukoöperasies ontwikkel

16 15 18 3

Dit was die gevolg van vraag aangesien ‘n getal bewusmakingswerkwinkels

aangebied is, wat meegebring het dat party groepe die

model aanvaar het.

Getal belanghebbers betrek by landbou-ekonomie-aktiwiteite

53 65 186 121Dit word ook aangedryf deur versoeke wat ontvang word, benewens dié wat beplan is.

Getal deelnemers wat die Etiese handel-fasiliteerder-opleiding (EhF) bygewoon het

nie oor verslag


240 2 861 2 621

Dit is die eerste teiken en die onverwagte oorprestasie is

ook ‘n gevolg van addisionele fondse van internasionale

skenkers om die opleiding te ondersteun



Subprogram 6.2: Makro-ekonomiese Ondersteuning


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal versoeke vir makro-ekonomiese inligting waarop gereageer is

166 140 203 63

Die teiken is vraaggedrewe en word gebaseer op versoeke

wat ontvang word. Die subprogram het egter alle

versoeke waarop gereageer is, geformaliseer

Getal makro-ekonomieseverslae opgestel 36 30 34 4

Dit was as gevolg van ad hoc-versoeke.


Getal databasissegevul

43 44 130 86

Ernstige pogings is aangewend om alle toepaslike databasisse

te formaliseer. nuwe databasisse is ook bygevoeg.

Getal opnames gedoen 1 1 - (1)

Dit het afgehang van die beskikbaarheid van ander

programme wat bedoel was om hulp te verleen met data-

insameling.

Getal bedrywighede gehou om inligting te versprei

168 1 130 165 (965)

Let daarop dat die korrekte jaarlikse teiken 30 moet

wees en nie 1130 nie, wat ‘n drukfout in die JPP was. Die

kwartaalteikens is egter korrek aangesien die totaal daarvan

die korrekte jaarlikse teiken gee. Die jaarlikse teiken is dus in werklikheid met 135 oorskry. Dit is die gevolg van ‘n verhoogde

vraag na koöperasies en AgriSEB-werkwinkels. Die

ontleding en herverpakking van data van nuwe

databasisse vir verspreiding en deel, moet ook hierby gevoeg

word.



Die marktoegang-bedrywighede soos die ondersteuning wat deur die program vir marktoegang aan kleinboere verleen is, die marknavorsing wat gedoen is en nakoming sowel as inisiatiewe vir markontwikkeling wat onder Program: LED gedoen is, is gerig op die bereiking van die bogenoemde doelwit.


Provinsie Wes-Kaap


Naam van Subprogram

2014/2015 2013/2014

Finale bewilliging

Werklike besteding


Finale bewilliging

Werklike besteding


R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

Landboubesigheid-ondersteuning en ontwikkeling

16 608 16 608 - 12 958 12 958 -

Makro-ekonomieseondersteuning

5 048 5 048 - 3 989 3 989 -

Totaal 21 656 21 656 - 16 947 16 947 -


Verseker dat minstens 60% van alle landbougrondhervormingsprojekte in die Provinsie oor die volgende vyf jaar slaag

Die Program: LED het geteikende intervensies vir begunstigdes van grondhervorming, soos byvoorbeeld die marktoegangprogram wat die begunstigdes help om marktoegang te verkry deur die hindernisse stroomop en stroomaf uit te skakel. Die SimFini-projek ondersteun die begunstigdes met kapasiteitsbou en werklike finansiële rekords op plaasvlak.


Die mikpunt van die Program: LED is om vakante poste te vul vir vermeerderde kapasiteit en om bande te smee en te versterk met bedryfsorganisasies, instellings en departemente in verskillende regeringsfere oor navorsing en ander aktiwiteite van die program.




Die aktiwiteite onder Subprogram 6.1 word regdeur die Provinsie geïmplementeer en dit plaas dus druk op besteding wat met reis- en verblyfkoste verband hou. Verskeie instrumente vir finansiële beplanning word gebruik om swart kleinboere en kommersiële boere te ondersteun. Die gebruik van rekenaarprogrammatuur, veral Simfini, het gelei tot ‘n verhoging in lisensiefooie die afgelope vier jaar.

Die Program het ook ‘n aantal ooreenkomste met verskillende instansies en kommoditeitsorganisasies. ‘n Beduidende hoeveelheid van die Program se begroting gaan dus na oordragte. Sommige fondse is ontvang deur die beleidsprioriteit en is geoormerk om etiese handel in die vrugte- en wynbedryf te implementeer. Markontwikkelingsaktiwiteite in die internasionale markte is ook onder die koste-aandrywers van die Program.



Die doel van die Program: GLOO is om gestruktureerde landbou-onderwys en -opleiding te verskaf en te fasiliteer wat in lyn is met die strategie vir landbou-onderwys en -opleiding aan alle deelnemers in die landbousektor ten einde ‘n kundige, vooruitstrewende en mededingende sektor te verstig.

Die subprogramme is:

• hoër Onderwys en Opleiding• Verdere Onderwys en Opleiding


Die Subprogram: Hoër Onderwys en Opleiding (HOO) verskaf tersiêre landbou-onderwys en -opleiding vanaf nKR vlak 5 aan enigiemand wat voldoen aan die minimum vereistes om in landbou en verwante vakrigtings te studeer en bied geakkrediteerde, behoeftegedrewe opleiding op die vlak van tersiêre onderwys aan.

Die Subprogram: Verdere Onderwys en Opleiding (VOO) verskaf formele en nie-formele opleiding op nKR vlak 1 tot 4 deur middel van VOO- gestruktureerde onderwys en opleidingsprogramme aan alle belangstellende rolspelers in die landbou, met die klem op die jeug en alle boerderygroepe, met inbegrip van kleinboere, bestaansboere en kommersiële boere. Die subprogram bied vaardigheidsgebaseerde kort kursusse en leerderskapsopleiding (12) maande op die hoofkampus by Elsenburg aan, sowel as kort vaardigheidskursusse (2 – 10 dae) by die gedesentraliseerde opleidingsentrums George, Oudtshoorn, Clanwilliam en Bredasdorp.

4.6 Program 7: Gestruktureerde Landbou-onderwys en -opleiding

Gestruktureerde Landbou-onderwys en -opleiding


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015



Hoër Onderwys en Opleiding: Getal studente wat vir geakkrediteerde hOO-kwalifikasies geregistreer het

442 380 442 62

Program het oorpresteer as gevolg van die hoër vraag na hOO-opleiding en die styging

in die getal nie-inwonende studente.

Verdere Onderwys en Opleiding: Getal leerders wat nie-geakkrediteerde kort kursusse voltooi het

nie oor verslag


1 800 2 808 1 008

Oorprestasie as gevolg van hoë vraag en addisionele OLOP-befondsing wat die toename in die getal kort

vaardigheidskursusse moontlik gemaak het

Verdere Onderwys en Opleiding: Getal leerders wat geakkrediteerde vaardigheidsprogramme, leerderskapprogramme en geakkrediteerde vaardigheidsmodules voltooi het

80 45 44 (1)

Program het marginaal onderpresteer as gevolg van

‘n laer as verwagte slaagsyfer. ‘n Verhoging in die slaagsyfer is moontlik indien studente beter

gementor word en strenger gekeur word.



Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 7.1: Hoër Onderwys en Opleiding


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal studente wat vir geakkrediteerde hoër Onderwys ingeskryf het

442 350 442 92

Program het oorpresteer as gevolg van hoë vraag na

hOO-opleiding en toename in getal nie-residensiële studente.

Getal studente wat geakkrediteerde hoër onderwyskwalifikasies voltooi het

102 100 138 38

Program het oorpresteer as gevolg van verbeterde akademiese prestasie van studente, tesame met hoër

inname.


Getal beurse toegeken 50 40 48 8

Program het oorpresteer as gevolg van styging in die

getal gedeeltelike beurse wat toegeken is.

Implementering van studentebillikheidsteikens 96 100 96 (4)

Die Program het onderpresteer as gevolg van ‘n laer getal kwalifiserende kandidate uit

benadeelde gemeenskappe wat aansoek doen en aan die minimum vereistes vir toelating

voldoen. Ekstra pogings sal aangewend word om

kwalifiserende kandidate uit hierdie teikengroep te werf en

te ondersteun.

Getal kort kursusse aangebied 9 5 7 2

Die Program het oorpresteer as gevolg van ‘n hoër vraag na kort kursusse, veral deur

geregistreerde voltydse studente

Getal studente wat kort kursusse voltooi 170 150 168 18

Die Program het oorpresteer as gevolg van ‘n hoër vraag na kort kursusse, veral deur

geregistreerde voltydse studente

Prestasie-aanwysers



Subprogram 7.2: Verdere Onderwys en Opleiding


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal leerders wat nie-geakkrediteerde kort kursusse voltooi

2 700 1 800 2 805 1 005

Oorprestasie as gevolg van hoë vraag en addisionele OLOP-befondsing wat ‘n toename in die getal kort

vaardigheidskursusse moontlik gemaak het.

Getal leerders wat geakkrediteerde vaardigheidsprogramme voltooi, d.w.s. leerderskapprogramme en geakkrediteerde kort vaardigheidsmodules

80 45 44 (1)

Program het marginaal onderpresteer as gevolg van

‘n laer as verwagte slaagsyfer. Styging in slaagsyfer is moontlik

met beter mentorskap en keuring van studente.


Getal leerders ingeskryf by leerderskapprogramme 55 55 55 -

Artikulasie/EVL van VOO-leerders na hOO 15 20 13 (7)

Program het onderpresteer as gevolg van laer as verwagte getal studente wat aan die

minimum vereiste vir artikulasie voldoen het. Beter mentorskap

vir leerderskapstudente sal geïmplementeer word.

Getal leerderskapprogramtipes wat aangebied is

4 6 4 (2)

Onderprestasie as gevolg van die implementering van

bestuursverbeteringsplan na die evaluasie van die

leerderskapsprogram.



Die Program: GLOO het op ’n baie beduidende manier tot mensekapitaal- en vaardigheidsontwikkeling in die landbousektor bygedra en het voortgegaan om formele en informele opleiding op NKR vlak 1—7 moontlik te maak en te voorsien. Die fokus was op die jeug, alle boerderygroepe, d.w.s. bestaansboere, kleinboere en kommersiële boere en plaashulpe in die landbousektor ten einde ’n kundige, vooruitstrewende en mededingende sektor te bevorder en te ondersteun.

Vir die oorsigtydperk is altesame 2 808 landboubegunstigdes (insluitend 55 leerders op verskillende leerderskapprogramme op nKR vlak 4) aan die begin van die akademiese jaar geregistreer, met 44 studente wat in Desember 2014 gegradueer het.


Provinsie Wes-Kaap


Die Program het ook vier formele hOO-opleidingsprogramme aangebied, naamlik B.Agric, Diploma en Hoër Sertifikaat in Landbou sowel as die Sertifikaat in Perdemeesterskap en Inleidende Ry-opleiding vir 442 studente. Altesaam 138 studente het in Desember 2014 uit hierdie programme gegradueer, en het deel geword van die getal goed gekwalifiseerde landboukundiges in die groeiende sektor.

Verseker dat minstens 60% van alle landbougrondhervormingsprojekte in die Provinsie oor die volgende vyf jaar slaag

Die Subprogram: VOO, in samewerking met die BOO-program, het ’n verskeidenheid vaardigheidsprogramme aangebied vir begunstigde van OLOP en Ilima/Letsema regoor die provinsie. Dit het daartoe bygedra dat sowat 2 808 begunstigdes opgelei is, insluitend plaashulpe, bestaansboere, kleinboere en kommersiële boere en alle ander belangstellendes.


Die Program: GLOO het met verskillende belanghebbers saamgespan om vaardigheidsontwikkeling en kapasiteitsbou in die landbou te bevorder en te ondersteun. Vaardigheidsgebaseerde opleiding is voorsien aan 2 808 boere en plaashulpe, terwyl 442 studente ingeskryf het vir heeltydse studie in hOO- programme. Altesame 138 studente het uit dié programme gegradueer en sal tot die sektor toetree as hoofsaaklik boere, plaasbestuurders, assistent-plaasbestuurders, toesighouers, landboukundiges en landbou-adviseurs.

Optimaliseer die volhoubare gebruik van ons natuurlike hulpbronne met behulp van bewaringsmetodologieë om landbouproduksie te vermeerder

Die bevordering van volhoubare boerderypraktyke vorm ‘n sentrale tema in die onderrig van studente op VOO- en hOO-vlak. Die Subprogram: VOO bevorder volhoubare landboupraktyke, d.w.s. bied ‘n module oor volhoubare boerderypraktyke, sowel as organiese boerdery, die bestuur van natuurlike hulpbronne en beginsels van voedselsekerheid aan as deel van ‘n gestruktureerde leerderskapsprogram. Die bevordering van volhoubare boerderypraktyke vorm ‘n sentrale tema in die onderrig van studente in alle opleidingsprogramme vir tersiêre onderwys. Die leerplanne van alle hOO-opleidingsprogramme dek ‘n aansienlike hoeveelheid kursusinhoud oor die bestuur van natuurlike hulpbronne. Dit is ‘n module wat in elke jaar van studie aangebied word. Dit vorm ‘n derde van alle kursusinhoud, veral vir die Diploma in Landbou.

Vermeerder landbou-ekonomiegeleenthede in gekose landelike gebiede gegrond op sosio-ekonomiese behoeftes oor ’n tienjaartydperk

Die Program is aktief betrokke by vaardigheidsontwikkeling in landelike nodusse van die Provinsie, veral binne die OLOP-nodusse. Opleiding in leierskap, kommunikasie, entrepreneurskap, landboubemarking en finansiële bestuur word hoofsaaklik aan lede van RVB’s verskaf.


Implementering van studentebillikheidsteikens:

Ekstra moeite sal gedoen word om kandidate in hierdie teikengroep wat kwalifiseer te werf en te ondersteun. Skole in voorheen benadeelde gemeenskappe wat landbou, wiskunde en wetenskap aanbied, sal in die bemarking van landbou as ‘n potensiële loopbaan geteiken word.

Getal leerders wat geakkrediteerde vaardigheidsprogramme voltooi

Verhoging in slaagsyfer moontlik met verbeterde mentorskap en strenger keuring van studente.



Artikulasie/EVL van VOO-leerders na HOO

Verbeterde mentorskap ten opsigte van leerderskapstudente sal geïmplementeer word.

Getal leerderskapprogramtipes wat aangebied is

Getal leerderskapprogramme sal bepaal word deur die implementering van die bestuursverbeteringsplan.




Die Program se prestasie is in lyn met die finansiële hulpbronne waarvoor begroot is.

Naam van Subprogram

2014/2015 2013/2014

Finale bewilliging

Werklike besteding


Finale bewilliging

Werklike besteding


R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

hoër Onderwys en Opleiding 44 891 43 541 1 350 34 194 34 194 -

Verdere Onderwys en Opleiding

9 888 9 888 - 9 679 9 679 -

Totaal 54 779 53 429 1 350 43 873 43 873 -


Die doel van die Program: LOK is om lewendige, volhoubare landelike gemeenskappe te skep, om die implementering van die OLOP te vergemaklik en om die ontwikkeling van plaaswerkers in die Wes-Kaap te bevorder.

Die Program fokus op die koördinering van die implementering van landelike ontwikkelingsnodusse in die Provinsie en die fasilitering van dienste om te verseker dat:

• alle provinsiale departemente en plaaslike regeringowerhede dienste lewer op ’n gekoördineerde en koherente manier in die gekose landelike nodusse deur die vestiging van tussenregeringsreëlingskomitees in elke landelike nodus

• die institusionalisering van organisatoriese strukture in die gemeenskappe in die gekose landelike nodusse geskep word om dié gemeenskappe te bemagtig wat betref die identifisering en inwerkingstelling van nuwe projekte binne hul gemeenskappe

• ekonomiese en maatskaplike ontwikkeling en infrastruktuurprojekte tot stand gebring word om ekonomiese groei in die gekose landelike nodusse te vergemaklik

• vaardigheidsopleiding onderneem word vir inwoners van gekose landelike nodusse• volhoubare indiensneming geskep word vir werklose mense in die gekose landelike nodusse• verbetering van voedselsekerheid moontlik gemaak word deur intervensies op huishoudelike vlak in

die gekose landelike nodusse die beeld en sosio-ekonomiese toestande van plaaswerkers verbeter word deur lewensvaardighede

aan hulle te voorsien om hul lewensgehalte te verbeter

4.6 Program 8: Landelike Ontwikkelingskoördinering


Provinsie Wes-Kaap


Die Program is in twee subprogramme gestruktureer, naamlik:

• Ontwikkelingsbeplanning• Ontwikkeling van Plaaswerkers


Subprogram: Ontwikkelingsbeplanning

Om die implementering van die OLOP in die geselekteerde landelike nodusse in die Wes-Kaap te fasiliteer.

Subprogram: Ontwikkeling van Plaaswerkers

Om die beeld en die sosio-ekonomiese omstandighede van plaaswerkers en hulle familielede te verbeter deur die fasilitering van inisiatiewe vir opleiding en ontwikkeling om sodoende hulle lewensgehalte te verbeter.

Landelike ontwikkelingskoördinering


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015



Ontwikkelingsbeplanning: Getal landelike nodusse waar sosio-ekonomiese ontwikkeling gefasiliteer word deur die implementering van die Omvattende Landelike Ontwikkelingsplan

4 2 - (2)

Die hOD (WKDL) en die PSGD se Uitvoerende Bestuurder (DLOG) het ‘n dokument

van konsensus onderteken wat bevestig dat albei

departemente ooreengekom het dat die aktivering van

bykomende landelike ontwikkelingsnodusse in

2014/15 opgeskort sou word om die verdieping van die werk in bestaande nodusse moontlik te maak, met inagneming van die beperkte kapasiteit en die groot omvang van landelike

ontwikkeling. Gevolglik is geen nuwe nodusse geaktiveer nie.

Ontwikkeling van Plaaswerkers: Getal plaaswerkers en hulle familielede wat bevoordeel is deur inisiatiewe vir opleiding en ontwikkeling die provinsie

32 325 2 330 8 493 6 163

Die teiken vir die jaar is beraam voor die goedkeuring

van aansoeke om projekbefondsing – wat die

getal opleidingsbegunstigdes op wie die projek gemik is insluit – gefinaliseer kon word. Om voorsiening te

maak vir die stel van ‘n meer akkurate teiken is die getal

begunstigdes wat by die PWL Projekevalueringskomitee

aanbeveel is – vir goedkeuring – gebruik om die nuwe teiken

te bepaal.




Subprogram 8.1: Ontwikkelingsbeplanning


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal landelike nodusse geaktiveer 4 2 - (2)

Die hOD (WKDL) en die Uitvoerende Bestuurder van

die PSGD (DLOG) het ‘n dokument van konsensus onderteken wat bevestig

het dat albei departemente ingestem het dat die aktivering

van addisionele landelike ontwikkelingsnodusse in

2014/15 opgeskort sou word om dit moontlik te maak om die

werk in bestaande nodusse te verskerp, met inagneming van die beperkte kapasiteit en die groot omvang van landelike

ontwikkeling. Gevolglik is geen nuwe nodusse geaktiveer nie.

Getal nodus-spesifieke interdepartementele reëlingskomitees ingestel

5 2 - (2)


PSGD (DLOG) het ‘n dokument van konsensus onderteken wat bevestig het dat albei

departemente ingestem het dat die aktivering van landelike

ontwikkelingsnodusse in 2014/15 opgeskort sou word om

dit moontlik te maak om die werk in bestaande nodusse te verskerp, met inagneming van die beperkte kapasiteit en die groot omvang van landelike

ontwikkeling. Gevolglik is geen nuwe interdepartementele

reëlingskomitees ingestel nie.

Getal Rade vanBelanghebbers ingestel 9 2 - (2)


PSGD (DLOG) het ‘n dokument van konsensus onderteken wat bevestig het dat albei

departemente ingestem het dat die aktivering van landelike

ontwikkelingsnodusse in 2014/15 opgeskort sou word om

dit moontlik te maak om die werk in bestaande nodusse te verskerp, met inagneming van die beperkte kapasiteit en die groot omvang van landelike

ontwikkeling. Gevolglik is geen nuwe Rade van Belanghebbers

ingestel nie.

Getal OLOP-implementeringsplanne vir landelike nodusse saamgestel

6 2 2 -

Prestasie-aanwysers


Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 8.1: Ontwikkelingsbeplanning


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




OLOP landelike nodusse – voltooiing van implementering van proses met fases oor drie jaar voltooi

- 5 5 -

Getal projekte geïmplementeer in landelike nodusse wat by tRRK’s aangemeld is

89 50 108 58

Een honderd en tagtig projekte is gedurende

2014/15 by die verskillende tRRK’s opgeteken as gevolg van die verbintenis van die

verskillende belanghebbers en staatsdepartemente wat werk om die OLOP te ondersteun.

Die lewering hang af van die uitset van die onderskeie

departemente.

Getal mense opgelei inlandelike nodusse

2 419 1 000 1 742 742

Die subprogram het nie beheer oor hoeveel mense

uiteindelik aan opleidingsessies in hierdie nodusse in die provinsie deelneem nie,

want die sessies word deur verskillende belanghebbers

en departemente gereël. Die oorprestasie van hierdie teiken kan ook toegeskryf word aan

beter verslagdoening deur die verskillende departemente.

Getal vergaderings van Landelike Ontwikkeling (PSD11-werkgroep) gekoördineer vir die Provinsie

4 4 4 -

tussendepartementele Reëlingskomitee-afsprake gekoördineer

40 44 54 10

Vier en vyftig tRRK-afsprake is gedurende 2014/15

gekoördineer as gevolg van die behoefte om die

geïntegreerde regeringsteun aan die landelike nodusse te verseker. Die behoefte het 10 bykomende afsprake bo die

teiken genoodsaak.



Subprogram 8.2: Ontwikkeling van Plaaswerkers


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal plaaswerkers en hulle familielede ingesluit by opleiding in lewensvaardighede en ontwikkelingsprogramme

30 830 2 178 8 493 6 315

Die teiken vir die jaar is geskat voor die goedkeuring van die

aansoeke om projekfinansiering — wat die getal begunstigdes

van opleiding wat per projek geteiken word insluit

— gefinaliseer kon word. Om dit moontlik te maak om hierdie teiken meer

akkuraat te stel, is die PWO-projekevalueringskomitee se

aanbevole getal begunstigdes by die Departementele Projektoekennings (vir

goedkeuring) gebruik om die nuwe teiken te stel.

Getal plaaswerker ontwikke-lingsverwante Distriksforum vergaderings bygewoon

36 32 39 7

As gevolg van die belangrikheid van die OLOP-inisiatief, het die

gemeenskapsontwikkelings beamptes prioriteit verleen aan die bywoning van die tRRK-vergaderings in the16

aktiewe nodusse. hulle het ook vergaderings van munisipale

forums bygewoon, wat meegebring het dat die teiken

oorskry is.

Getal plaaswerkers en hulle familielede bygestaan deur die verwysingstelsel

495 385 441 56

Die hoë getal verwysings kan toegeskryf word aan die voortsetting van die uitrol van en aktiewe deelname deur gemeenskapsontwikkelings beamptes by die thusong-

mobiele sentrums. Verder het ‘n hoë getal ondersoeke ook gelei tot meer verwysings na

ander departemente.

Getal streeks- en provinsiale plaaswerkerkompetisies aangebied

16 16 16 -

Getal plaaswerker-ontwikkelingsprojekte gefinansier

15 20 23 3

Die toename in die projekte wat gesteun is, kan toegeskryf

word aan die feit dat meer skenkings gemaak is om projekte te ondersteun

wat plaaswerkers en hulle familielede bevoordeel het.


Provinsie Wes-Kaap


Subprogram 8.2: Ontwikkeling van Plaaswerkers


Werklike prestasie

2013/2014

Beplande teiken

2014/2015

Werklike prestasie

2014/2015




Getal projekte oor bewus-theid en voorkoming van middelmisbruik gefinansier

4 5 5 -

Getal distrikte waar plaaswerkeropnames voltooi is

nie oor verslag


2 - (2)

Aangesien dit nie ‘n monsternemingoefening is nie, maar ‘n doelbewuste

poging om alle plaaswerkers in die provinsie te bereik, het

kwessies soos toegang tot plase, oestye en vakansies meegebring dat die vorige

jaar se geteikende distrikte nie betyds voltooi is nie en dat dit as loodsareas dien. hulle is nou

gefinaliseer en in die proses het die lesse wat geleer is, die

subprogram in staat gestel om ‘n gestandaardiseerde

proses op te stel en te verfyn, wat gedupliseer sal word in die volgende distrikte waar opnames gedoen sal word

Getal gevallestudie- publikasies voltooi

nie oor verslag


1 1 -

Getal boer-tot-plaasweker-dialoogsessies

nie oor verslag


4 4 -


Verseker dat minstens 60% van alle landbou-grondhervormingsprojekte in die provinsie slaag oor die volgende vyf jaar

Plaaswerkers het toegang gekry tot geleenthede vir opleiding en ontwikkeling sowel as ondersteuningsdienste wat uiteindelik indirek kan bydra tot die grondhervormingsruimte. Agt duisend vier honderd drie en negentig plaaswerkers en hulle familielede is ingesluit by die programme vir opleiding en ontwikkeling van lewensvaardighede oral in die Provinsie. Drie en twintig plaaswerkerprojekte is ondersteun, waarvan vyf hoofsaaklik op die bewustheid en voorkoming van middelmisbruik gefokus het. Altesaam 441 plaaswerkers en familielede is deur die verwysingstelsel bygestaan.


Landbouproduksie behoort die vrugte te pluk van die programme vir plaaswerkerontwikkeling en die ontwikkeling van landbouvaardighede. As ‘n bydrae hiertoe is 8 493 plaaswerkers en hulle familielede ingesluit by programme vir opleiding en die ontwikkeling van lewensvaardighede. Drie en twintig projekte is ondersteun, waarvan vyf hoofsaaklik op bewustheid en voorkoming van middelmisbruik gefokus het. Boonop het verskeie provinsiale departemente wat sosio-ekonomiese ontwikkeling in landelike



ontwikkelingsnodusse ondersteun, opleiding oor verskillende vakgebiede aan 1 742 inwoners in die landelike ontwikkelingsnodusse gegee. Die fokus op vaardigheidsontwikkeling in landelike landbougemeenskappe beoog om direk by te dra tot die uitset van produksiedeelnemers.

Die samewerkingsbenadering tot landbou-ontwikkelingsbeplanning in OLOP-nodusse sluit breë beplanningsperspektiewe en ruimtelikebeplanningsoorwegings in om geleenthede langs die waardeketting maksimaal te benut.

Vermeerder landbou- ekonomiese geleenthede in gekose landelike gebiede gegrond op sosio-ekonomiese behoeftes oor ’n tienjaartydperk

Die implementering van die OLOP gaan voort in die gekose landelike ontwikkelingsnodusse. Dit is ‘n kiesafdelinggebaseerde program wat reageer op die spesifieke kwessies en geleenthede in ‘n spesifieke gebied. hierdie gefokusde benadering is gerig op 16 landelike ontwikkelingsnodusse oral in die Provinsie. Beter tussenregeringsamewerking met die oog daarop om bestuur in landelike gebiede te verbeter, is een van die nOP-imperatiewe en vereis dat die pogings van die drie regeringsfere gekoördineer moet word. Ontwikkelingskoördinering van die 13 tussenregeringreëlingskomitees en werk met die betrokke belanghebbers, in die openbare en privaat sektor, is gemik op die verdieping van die impak van die program om ‘n meer gefokusde benadering tot infrastruktuur en ekonomiese ontwikkeling te verseker.

hoewel dit lyk asof maatskaplike ontwikkeling in sekere landelike gebiede verbeter, bly landelike gemeenskappe in die privaat sektor se deelname aan die ekonomie ‘n uitdaging. Samewerking met belanghebbers by die kommoditeite deur middel van die Departement se kommoditeitsbenadering het daartoe gelei dat boerdery-ondernemings in landelike nodusse prioriteit geniet vir befondsing en ondersteuning.

Ses en dertig RVB’s word tans in die landelike ontwikkelingsnodusse ondersteun. Deurlopende samewerking tussen programme en departemente sal lei tot meer volhoubare ontwikkelingsplanne wat sal uitloop op ekonomiese ontwikkelingsplanne vir munisipaliteite en breër streke. Data wat nou as gevolg van die Projek vir Ruimtelike Intelligensie beskikbaar is, sal instrumenteel wees in die identifisering van sleutelprioriteite en gebiede van potensiële ondernemingsontwikkeling oral in landelike gebiede.

noue samewerking tussen LOK-, OOL- en LED-programme het plaasgevind om landbou-ontwikkelingsbeplanning in spesifieke gebiede te beklemtoon. Hierdie prosesse sal uitloop op breër ekonomiese ontwikkelingsplanne wat in lyn is met GOP-prioriteite wat regdeur die regeringsfere saam met gemeenskappe geïdentifiseer is.

Erkenning van die bydrae van landbou tot die Suid-Afrikaanse ekonomie en kommunikasie oor die suksesverhale is die begin van die bereiking van PSD 3: Verbeter welsyn en veiligheid en gee aandag aan maatskaplike euwels. Die fokus op plaaswerkerontwikkeling maak platforms om dit te doen moontlik deur middel van publikasies (bv. Abundant harvest: Better together), forums vir plaaswerkers, streeks- en provinsiale kompetisies en dialoog om betrokke te raak by hierdie suksesse. Die “Abundant harvest”-publikasie, Better together, wat in 2014 verskyn het, beklemtoon suksesverhale waar boere en plaaswerkers saamgewerk het.

Die provinsiewye opname oor plaaswerkers se huishoudings poog om inligting te verskaf wat die regering sal help om geleenthede te verskaf, veral vir jeugdiges in landelike gebiede, om voordeel te trek uit inisiatiewe vir onderwys en opleiding. Die Kaapse Wynland- en Overberg-streek is voltooi en kommunikasie met die munisipaliteite en departemente het reeds begin.


Die LOK-program, met behulp van die Subprogram: Ontwikkelingsbeplanning, wil graag bydra tot die skep van lewendige, billike en volhoubare landelike gemeenskappe. Deur hierdie program is 16 landelike ontwikkelingsnodusse regoor die provinsie geaktiveer. twee nuwe addisionele nodusse sou gedurende die


Provinsie Wes-Kaap


2014/15-jaar geaktiveer word. Die hOD (WKDL) en die PSGD se Uitvoerende Bestuurder (DLOG) het egter ‘n dokument van konsensus onderteken wat bevestig dat die Departement van Landbou sowel as die provinsiale kantoor van die DLOG ooreengekom het dat die aktivering van addisionele landelike ontwikkelingsnodusse in 2014/15 opgeskort sou word om dit moontlik te maak om die werk in bestaande nodusse te verskerp, met inagneming van die beperkte kapasiteit en die groot omvang van landelike ontwikkeling. Gevolglik is geen nuwe nodusse geaktiveer nie, geen tussendepartementele Reëlingskomitees is ingestel nie en geen nuwe Rade van Belanghebbers is gevestig nie.

Die feit dat die opname oor plaaswerkers se huishoudings ‘n relatief nuwe inisiatief is, die instel van die prosesse en prosedures soos die aanstelling van gepaste diensverskaffers, die hersiening van die vraelys, en die begin van ‘n bemarkingsfase om boere, boere-organisasies en plaaswerkers voor die werklike voltooiing van die vraelyste in te lig oor die doel en voordele daarvan om sodoende beter toegang tot plase te verseker, was baanbrekerswerk. Aangesien die bogenoemde aangeleenthede nou in plek is, word daar verwag dat toekomstige opnames meer doeltreffend geïnisieer en uitgevoer sal word.

Die opname oor plaaswerkers se huishoudings geniet prioriteit en sal regoor die provinsie ingestel word om inligting aan alle toepaslike Departemente en belanghebbers te verskaf om paslike dienslewering aan plaaswerkers, volgens geïdentifiseerde behoeftes, te vergemaklik. Vir die 2015/16-boekjaar sal die opname in die Sentraal-Karoo-distrik en in die munisipale gebiede van die Kaapse Metropool gedoen word. Daar sal in elke jaar op twee distrikte gefokus word om seker te maak dat die opname in die hele provinsie gedoen word om data aan die regering te verskaf wat inligting kan verskaf en dienslewering meer stroombelyn sal maak. Die siklus sal egter herhaal moet word om seker te maak dat die jongste data gedeel kan word en dienste relevant kan bly.




Die Program se prestasie is in lyn met finansiële hulpbronne waarvoor begroot is.

Naam van Subprogram

2014/2015 2013/2014

Finale bewilliging

Werklike besteding


Finale bewilliging

Werklike besteding


R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

Ontwikkelingsbeplanning

4 515 4 515 - 3 039 3 039 -

Plaaswerkerontwikkeling

14 717 14 717 - 16 167 16 167 -

Totaal 19 232 19 232 - 19 206 19 206 -




5. OORDRAGBETALINGS

5.1. Oordragbetalings aan openbare entiteite

Naam van openbare entiteit

Dienste gelewer deur die openbare entiteit

Bedrag oorgedra na die openbare

entiteitR’000

Bedrag bestee deur die open-

bare entiteitR’000

Prestasies van die openbare entiteit

CASIDRA (Edms.) Bpk Vir die implementering en administra-sie van DPBD projekte

2 700 2 491negentien projekte is ondersteun. Uitstaande bestellings: R111 000

Casidra (Edms.) Bpk.(LandCare)

Vir die implementering en administrasie van LandCare-projekte (eerste gedeelte)

407 407

twee en twintig pro-jekte is ondersteun. Uitstaande bestellings: R16 000


Vir die implementering en administrasie van LandCare- projekte vir die boekjaar 2014/15 (tweede gedeelte)

1 425 1425


Vir die implementering en administrasie van LandCare- projekte vir die boekjaar 2014/15 (derde gedeelte)

1 425 1 425


Vir die implementering en administrasie van LandCare- projekte vir die boekjaar 2014/15 (vierde gedeelte)

813 733

Casidra (Edms.) Bpk.Om funksies en verpligtinge uit te voer soos uiteengesit in die Aandeelhouer-sooreenkoms

28 926 28 016

Behou Casidra se kern besigheid, bestuur drie plase en AIMS befondsing. Uitstaande betaling vir AIMS: R910 000.

CASIDRA (Edms.) Bpk. (PUOW)

Vir die implementering en adminis-trasie van PUOW-projekte met die doel om ‘n samewerkingsverhouding tussen die bedryf en die Wes-Kaapse Departement van Landbou te vestig (eerste gedeelte)

899 899

Vyf projekte is onder-steun. Uitstaande bestellings: R4 000


Vir die implementering en adminis-trasie van PUOW-projekte met die doel om ‘n samewerkingsverhouding tussen die bedryf en die Wes-Kaapse Departement van Landbou te vestig (tweede gedeelte)

675 675


Vir die implementering en adminis-trasie van PUOW-projekte met die doel om ‘n samewerkingsverhouding tussen die bedryf en die Wes-Kaapse Departement van Landbou te vestig (derde gedeelte)

674 670


Provinsie Wes-Kaap





entiteitR’000




Casidra (Edms.) Bpk.(Veebedryf)

Met die doel om ‘n verhouding van samewerking tussen die bedryf en die Wes-Kaapse Departement van Landbou te vestig (eerste gedeelte)

5 240 5 240

Vyf en twintig projekte is ondersteun.


Met die doel om ‘n verhouding van samewerking tussen die bedryf en die Wes-Kaapse Departement van Landbou te vestig (tweede gedeelte)

5 588 4 546


Met die doel om ‘n verhouding van samewerking tussen die bedryf en die Wes-Kaapse Departement van Landbou te vestig (derde gedeelte)

10 980 -


Die veeprojek sal bydra tot beter samewerking, want daar word in die vooruitsig gestel dat die veebedryf, in vennootskap met die WKDL die insluiting van landbouwerkers by die groep begunstigdes sal versterk (vierde gedeelte)

8 500 -

Casidra (Edms.) Bpk.(Wynbou: Wyndruiwe)

Met die doel om ‘n verhouding van samewerking tussen die bedryf en die Wes-Kaapse regering te vestig (eerste gedeelte)

2 401 2 401

Ses projekte is ondersteun. Uitstaande bestellings:R43 000.Omdat die eerste gedeelte eers in Julie 2014 ontvang was, was alle ander werk vertraag


Met die doel om ‘n verhouding van samewerking tussen die bedryf en die Wes-Kaapse regering te vestig (tweede gedeelte)

3 805 893


Met die doel om ‘n verhouding van samewerking tussen die bedryf en die Wes-Kaapse regering te vestig (derde gedeelte)

4 794 -

Casidra (Edms.) Bpk.Met die doel om landelike gebiede te vestig en help met opleiding en besigheidsondersteuning

1 000 236Uitstaande bestellings: R367 000

Casidra (Edms.) Bpk.(Groentebedryf)


2 000 2 000

twaalf (12) projekte is ondersteun. Uitstaande bestellings: R7 000.Omdat die eerste gedeelte eers in Julie 2014 ontvang was, was alle ander werk vertraag



3 000 1 955






entiteitR’000






2 435 -


Met die doel om ‘n verhouding van samewerking tussen die bedryf en die Wes-Kaapse Departement van Landbou te vestig (vierde gedeelte)

3 065 -

Casidra (Edms.) Bpk. (huishoudelike voedselproduksie)

Met die doel om die huishoudelike voedselproduksieprogram om huishoudelike voedselsekerheid van die kwesbare persone in die Wes-Kaap te verbeter, te implementeer (eerste gedeelte)

1 283 1 283

Een honderd en negentien gemeenskapstuine is ondersteun.nege honderd twee en tagtig huishoudelike tuine is ondersteun.

Uitstaande bestellings: R163 000.

Bykomende befondsing van R3 miljoen is in Maart2015 oorgedra.


Met die doel om die huishoudelike voedselproduksieprogram om huishoudelike voedselsekerheid van die kwesbare persone in die Wes-Kaap te verbeter, te implementeer (tweede gedeelte)

1 283 1 283


Met die doel om die huishoudelike voedselproduksieprogram om huishoudelike voedselsekerheid van die kwesbare persone in die Wes-Kaap te verbeter, te implementeer (derde gedeelte)

5 825 5 321


Met die doel om die huishoudelike voedselproduksieprogram om huishoudelike voedselsekerheid van die kwesbare persone in die Wes-Kaap te verbeter, te implementeer (vierde gedeelte)

1 109 -


Met die doel om die huishoudelike voedselproduksieprogram om huishoudelike voedselsekerheid van die kwesbare persone in die Wes-Kaap te verbeter, te implementeer (vyfde gedeelte)

3 000 -


Provinsie Wes-Kaap





entiteitR’000




Casidra (Edms.) Bpk.(Vloedramp)

Met die doel om die tweede fase van die 2011/12-vloedhulpskema te implementeer (eerste gedeelte)

36 788 12 242 Die 2011/12 vloedhulpskema is ‘n veeljarige projek wat in 2016/17 voltooi sal word. Die doel van die skema is om 64 projekte te implementeer wat fokus op rivierbeskerming, vleilande en die hekonstruksie van beskadigde damwalle. Verkryging van die nodige omgewings magtigings (na voltooiing van omgewings impakassesering).


Met die doel om die tweede fase van die 2011/12-vloedhulpskema te implementeer (tweede gedeelte)

73 577 -


Met die doel om die tweede fase van die 2011/12-vloedhulpskema te implementeer (derde gedeelte)

73 577 -

Casidra (Edms.) Bpk.(Wynbou: tafeldruiwe)


2 400 2 400

Agt projekte is onder-steun. Uitstaande bestellings: R867 000.Omdat die eerste gedeelte eers in Julie 2014 ontvang was, was alle ander werk vertraag



3 566 1 076



5 634 -

CASIDRA SOC Ltd

Met die doel om die2014/15-projek vir die ontwikkeling van plaaswerkers sowel as die kompetisies vir die Wes-Kaapse Plaaswerker van die Jaar (eerste gedeelte)

1 547 1 547Een en dertig organisasies ondersteun. Die opneem van die fondse deur projekbegunstigdes was stadig as gevolg van die feit dat baie van hulle nog besig om 2013/14-fondse te gebruik.

CASIDRA SOC Ltd

Met die doel om die2014/15-projek vir die ontwikkeling van plaaswerkers sowel as die kompetisies vir die Wes-Kaapse Plaaswerker van die Jaar (tweede gedeelte)

1 035 99






entiteitR’000




Casidra (Edms.) Bpk.

Met die doel om die opleidingsprojek vir begunstigdes van die Omvattende Landbou-ondersteuningsprogram (OLOP) te implementeer (eerste gedeelte)

2 681 2 100 Altesaam 5 511 opleidingsdae is aan boere en plaaswerk-ers verskaf Uitstaande bestellings: R1.612 million.Casidra (Edms.) Bpk.

Met die doel om die opleidingsprojek vir begunstigdes van die Omvattende Landbou-ondersteuningsprogram (OLOP) te implementeer (eerste gedeelte)

3 370 -


Met die doel om die opleidingsprojek vir begunstigdes van die Omvattende Landbou-steunprogram (OLSP) te implementeer

1 000 -

Projekte was besig met die verkryging van waterlisensies en kon nie goedgekeur word nie.

Casidra (Edms.) Bpk.Met die doel om die Eenheid vir tegniese Bystand te ondersteun (eerste gedeelte)

4 400 1 462

Altesaam 85 navrae is met tegniese bystand opgelos en 5 sake-planne is verskaf.R2 miljoen is aan die einde van die jaar vir die GhAt beskikbaar gestel Uitstaande bestellings: R2.913 million

Casidra (Edms.) Bpk.Met die doel om die Eenheid vir tegniese Bystand te ondersteun (tweede gedeelte)

2 686 -

Casidra (Edms.) Bpk.Vir die implementering en administrasie van die Groenekonomie Bergrivierprojek

650 17 Projek was teen die jaareinde op tender


Met die doel om ‘n verhouding van samewerking tussen die bedryf en die Wes-Kaapse Departement van Landbou te vestig

2 500 43Die vloot van 72 trekkers word deurlopend gesteun.

Casidra (Edms.) Bpk.Vir die implementering en administrasie van die Bergrivier Rampvoorkomings- en verligtingsprojek

2 000 62 Projek was teen die jaareinde op tender


Met die doel om die Simfini-program vir finansiële boekhouding vir die 2014/15-boekjaar te implementeer (eerste gedeelte)

1 100 191 Die sakeplan vir hierdie projek is in Desember 2014 goedgekeur en die implementering van die projek het in Februarie 2015 beginCasidra (Edms.) Bpk.

Met die doel om die Simfini-program vir finansiële boekhouding vir die 2014/15-boekjaar te implementeer (tweede gedeelte)

1 100 -

Casidra (Edms.) Bpk. (marktoegang)

Die oogmerk is om omvattende steun te verskaf aan bestaande en nuwe projekte om toegang te kry tot binnelandse en internasionale markte (eerste gedeelte)

4 286 1 351 As gevolg van die laat oordrag van fondse het die implementering van die projek eers in Januarie 2015 begin. Uitstaande bestellings: R588 000

Casidra (Edms.) Bpk. (marktoegang)

Die oogmerk is om omvattende steun te verskaf vir bestaande en nuwe projekte om toegang te kry tot binnelandse en internasionale markte (tweede gedeelte)

2 780 -


Provinsie Wes-Kaap





entiteitR’000





Met die doel om projekte vir landelike ontwikkeling te implementeer, soos ingesluit by die Omvattende Landbou-ondersteuningsakeplan

4 000 -

Die geïdentifiseerde projek kon nie begin nie, want die hoofontwikkelaar het onttrek. Fondse sal gereserveer word vir ‘n nuwe inisiatief vir landbouverwerking.


Die uitbreiding van die opname oor plaaswerkers se huishoudings in 2014/15 en die aanbied van verdere dialoogsessies vir boere en plaaswerkers

2 257 -Fondse is in Maart 2015 ontvang. Opname sal in Mei 2015 begin.

Casidra (Edms.) Bpk. Met die doel om die Murraysburg “Leiwater”-projek te implementeer 1 000 -

Fondse is in Maart 2015 ontvang. Projek kon nie begin nie, omdat die proses vir maatskaplike fasilitering nie voltooi is nie.

Casidra (Edms.) Bpk. Vir die implementering van die“Boland Gebare Boere”-projek 3 856 983

Casidra: OranjezichtStadsplaas

Vir die implementering van die Oranjezicht Stadsplaasprojek 525 525

Wes-Kaapse Inves-terings- en handel-spromosieagentskap (Wesgro)

Om fondse na Wesgro oor te dra vir die funksies van die Eenheid vir Landboubesigheidbelegging (eerste gedeelte)

1 394 1 250Die bedrag van R230,4 miljoen is in die landbou- en landbou besigheidsektor belêWes-Kaapse Invester-

ings en handelspro-mosieagentskap

Om fondse na Wesgro oor te dra Funksies van die Eenheid vir Landboubesigheidsbeleggings (tweede gedeelte)

344 -

Casidra (Edms.) Bpk. is die vernaamste inwerkingstellingsagent van die Omvattende Landbou-ondersteuningsprogram (OLOP) en Ilima/Letsema-toelaes vir projekte wat verband hou met die volgende kommoditeite: groente, vleisbeeste, pluimvee, volstruise, varkboerdery, akwakultuur, wynbou en alle ander kommoditeite wat nie deurgevoer word deur die Agri Mega-groep (kyk 5.2) en die Sagtevrugte-produsentetrust (kyk 5.2) nie. Die aangevraagde relaas vir die res van die instellings wat oorgedra word, word genoem onder doel in die volgende tabel.

Benewens die bostaande implementeer Casidra (Edms.) Bpk. ook ramphulpprojekte wat deel vorm van die OLOP-befondsing wat ontvang en oorgeplaas is.

Al die oordragte is gedoen ingevolge die Memorandums van Ooreenkoms (MVO), behalwe vir die bedrag van R28,926 miljoen, wat gedoen is ingevolge die Aandeelhouers se Ooreenkoms met Casidra (Edms.) Bpk.

Alle oordragte wat met die MVO’s te doen het, het ook voorskrifte vir verslagdoening, waaronder besteding, vir noukeurige ondersoek deur die Departement. In die geval van Casidra (Edms.) Bpk. word maandelikse finansiële verslae opgestel en ’n kwartaallikse beskrywende verslag word ook ingedien, wat vordering met besteding insluit. In alle ander gevalle sal die MVO verslagdoening as voorwaarde stel binne die praktiese parameters van daardie spesifieke projek.

In gevalle waar volledige besteding nie plaasgevind het nie, word verwag dat die geld voor 31 Maart 2016 volledig bestee sal word.



5.2. Oordragbetalings aan alle organisasies buiten openbare entiteite

Naam van oordragontvanger So

ort

o

rga

nisa

sie

Doel waarvoor die fondse gebruik is

He

t die

De

pa

rte

me

nt

art

ike

l 38

(1)

(j)

van

die

PFM

A n

ag

eko

m?

Bedrag oorgedra

(R’000)

Bedrag bestee

deur die entiteit(R’000)

Red

es

wa

aro

m g

eld

ni

e d

eur

die

ent

iteit

be

ste

e is

nie

Agri Mega: (SAB-garsprojek) MSW

Vir die vestiging van ‘n verhouding van samewerking tussen die bedryf en die Wes-Kaap (eerste gedeelte)

Ja 4 679 4 679

Agri Mega: (SAB-garsprojek) MSW

Vir die vestigting van ‘n verhouding van samewerking tussen die bedryf en die Wes-Kaapse Provinsiale Departement van Landbou (tweede gedeelte)

Ja 1 441 1 441

Agri Mega: Agri Mega Week 2014 MSW

Om te help met die befondsing van die 2014-Agri Mega-week Ja 1 872 1 872

Agri Mega: (veebedryf) MSW

Vir die vestiging van ‘n verhouding van samewerking tussen die bedryf en die Wes-Kaapse Provinsiale Departement van Landbou (eerste gedeelte)

Ja 3 769 3 251Party goedgekeurde projekte kon nie gelewer word nie omdat die finalisering van die vestiging van ‘n regsentiteit nog hangende was

Agri Mega (skaap en wol) MSW

Vir die vestiging van ‘n verhouding van samewerking tussen die bedryf en die Wes-Kaapse Provinsiale Departement van Landbou (tweede gedeelte)

Ja 3 697 -

Agri Mega (Kaapse Blommeryk Expo)

MSWOm te help met die befondsing vir die Kaapse Blommeryk Expo vir 2014 Ja 669 669

Agri Mega (onsekere huis houdings en gemeenskap tuinprojek)

MSW

Vir die doel van die implementering van die program vir huishoudelike voedselproduksie om voedselsekerheid vir huishoudings te verbeter vir die kwesbare mense in die Wes-Kaap (eerste gedeelte)

Ja 6 181 6 181

Agri Mega (pro-jekte vir gemeen-skaps en huis houdelike voed-selsekerheid)

MSW

Vir die doel van die implementering van die program vir huishoudelike voedselproduksie om voedselsekerheid vir huishoudings te verbeter vir die kwesbare mense in die Wes-Kaap (tweede gedeelte)

Ja 6 439 6 439

Agri Mega (pro-jekte vir gemeen-skaps en huis houdelike voed-selsekerheid)

MSW

Vir die doel van die implementering van die program vir huishoudelike voedselproduksie om voedselsekerheid vir huishoudings te verbeter vir die kwesbare mense in die Wes-Kaap (derde gedeelte)

Ja 3 000 3 000

Sagtevrugte-produsentetrust trust

Met die doel om vrugteboorde vir die vrugtebedryf en nuwe boere te vestig(eerste gedeelte)

Ja 3 006 3 006

Die tabel hier onder weerspieël die oordragbetalings wat gedoen is vir die tydperk 1 April 2014 tot 31 Maart 2015


Provinsie Wes-Kaap


Naam van oordrag

ontvanger Soo

rt

org

ani

sasi

e

Doel waarvoor die fondse gebruik is

He

t die

De

pa

r-te

me

nt a

rtik

el

38 (

1) (

j) v

an

die

PF

MA

na

ge

kom

?

Bedrag oorgedra

(R’000)

Bedrag bestee

deur die entiteit(R’000)

Red

es

wa

aro

m

ge

ld n

ie d

eur

die

e

ntite

it b

est

ee

is

nie


Met die doel om vrugteboorde vir die vrugtebedryf en nuwe boere te vestig (tweede gedeelte)

Ja 4 940 4 940


Met die doel om vrugteboorde vir die vrugtebedryf en nuwe boere te vestig Ja 165 -

BVLBn is aangestel en die navorsing sal in Junie 2015 begin en dus is geen fondse bestee nie.


Met die doel om vrugteboorde vir die vrugtebedryf en nuwe boere te vestig (vierde gedeelte)

Ja 4 941 1 951

Fondse is laat in die jaar ontvang. Dit is egter reeds aan projekte toegeken.


Vir die implementering van die SIZA-program in die vrugtebedryf vir beter nakoming, veral van die etiese handelstandaarde, om bestaande marktoegang in Suid-Afrika se belangrikste tradisionele markte in stand te hou

Ja 1 000 558

Die boekjaar wat op hierdie projek van toepassing is, strek van 1 Julie 2014 tot die einde van Junie 2015. het die fondse in September 2014 ontvang. Besteding is op koers, soos ooreengekom tussen die Sagtevrugte-produsentetrust en die WKDL. Alle fondse is toegeken en sal teen die einde van Junie 2015 bestee word.


Vir die befondsing van projekte vir alternatiewe gewasse van die pas bekendgestelde Fonds vir Alternatiewe Gewasse

Ja 2 279 1 161

Fondse is op 18 Maart 2015 ontvang. Projekte is oor goedkeuring ingelig en sakeplanne is hersien.

tuinroete DBV

Ve-reniging sonder winsbe-

jag

Aan die Dierebeskermingsvereniging (DBV) vir die projek vir massasterilisasie in die Suid-Kaap

Ja 500 500

StellenboschUniversiteit

tersiêreInstelling

Vir die doel van befondsing van die Agrifutura-projek Ja 130 130

VInPRO MSW

Vir die implementering van die WIEtA-standaarde (organisasie wat etiese handel in die wynbedryf bevorder) in die wynbedryf

Ja 1 000 760

Vertraging in die aanstelling van die diensverskaffer om ‘n inligting bestuurs-telsel te ontwikkel

Alle oordragte waarvoor begroot is, is betaal.



Agri Mega MSW is verantwoordelik vir die implementering van projekte vir die skaap-, wol-, suiwel- en graanbedrywe. Die Sagtevrugteprodusentetrust neem verantwoordelikheid vir die implementering van projekte binne tuinbou. Sagtevrugte is hier die belangrikste kommoditeit. Die inligting wat aangevra is vir die res van die instansies waarheen oordragte gedoen word, word onder doel genoem.

Al die oordragte word ingevolge Memorandums van Ooreenkoms gedoen.

Alle oordragte wat aan memorandums van ooreenkoms gekoppel is, het ook voorskrifte ten opsigte van verslagdoening, met inbegrip van besteding, vir noukeurige ondersoek deur die Departement.

In die geval van Agri Mega MSW en die Sagtevrugteprodusentetrust word ‘n kwartaallikse beskrywende verslag ook ingedien, met inbegrip van vordering met besteding. In alle ander gevalle sal die memorandum van ooreenkoms verslagdoening stipuleer binne praktiese parameters van daardie spesifieke projek.

In alle gevalle waar volle besteding nie plaasgevind het nie, word daar verwag dat die fondse voor 31 Maart 2016 ten volle bestee moet wees.

Naam van oor-dragontvanger Doel waarvoor die fondse gebruik is Bedrag begroot

(R’000)

Bedrag oorgedra

(R’000)

Redes waarom fondse nie oorgedra is nie

Geen

Die tabel hier onder weerspieël die oordragbetalings waarvoor in die tydperk 1 April 2013 tot 31 Maart 2014 begroot is, maar waarvoor geen oordragbetalings gedoen is nie

6. VOORWAARDELIKE TOELAES

6.1. Voorwaardelike toelaes en geoormerkte fondse betaal

Geen voorwaardelike toelaes is aan departemente of munisipaliteite betaal nie.


Provinsie Wes-Kaap


6.2. Voorwaardelike toelaes en geoormerkte fondse ontvang

Voorwaardelike toelae: Omvattende Landbou-steunprogram

Departement wat die toelae oorgedra het Departement van Landbou, Bosbou en Visserye

Doel van die toelae

Om doeltreffende landbou-ondersteuningsdienste te voorsien en landbou-ontwikkeling te bevorder en moontlik te maak vir begunstigdes van grondherstelling en -herverdeling en ander voorheen benadeelde produsente wat grond met private middele bekom het, en wat betrokke is by ondernemings wat binnelands waarde toevoeg, of wat by uitvoer betrokke is.

Verwagte uitsette van die toelae

Beskrywing van uitset Verwagte uitset

Boere ondersteun per kategorie (bestaansboere, kleinboere en swart kommersiële boere)

Swart bestaansboere – 90Swart kleinboere – 180Swart kommersiële boere – 200

Jeugdiges, vroue en boere met gestremdhede ondersteun deur OLOP

Jeugdiges – 1500Vroue – 500Gestremdes – 3

Infrastruktuur op en weg van plase verskaf en herstel

Bemarkings- en bergingsgeriewe – 3Verwerkingsgeriewe – 5Ander landboufasiliteite soos Voerkrale – 10Water- en besproeiingstelsels – 8Omheining – 1

Begunstigdes van OLOP opgelei in boerderymetodes 2 000

Begunstigdes van OLOP wat toegang gekry het tot markte 400

Werksgeleenthede geskepManlik – 240Vroulik – 140totaal – 380

Voorligtingspersoneel gewerf en in die stelsel onderhou 81

Voorligtingsbeamptes wat kwalifikasies opgradeer by verskeie instellings 37

Suksesvolle vennootskap geskep om boere te ondersteun 10

hektaar grond geploeg en beplant 3 490

Werklike uitsette behaal

Beskrywing van uitset Verwagte uitset

Boere per kategorie ondersteun (bestaansboere, kleinboere en swart kommersiële boere)

Swart bestaansboere – 177Swart kleinboere – 16Swart kommersiële boere – 533

Jeugdiges, vroue en boere met gestremdhede ondersteun deur OLOP

Jeugdiges – 290Vroue – 1 040Gestremdes – 8




Infrastruktuur op en weg van plase verskaf en herstel

Bemarkings- en bergingsgeriewe – 3Verwerkingsgeriewe – 2Ander landboufasiliteite soos voerkrale – 0Water- en besproeiingstelsels – 5Omheining – 210 kmtrekkers – 4Spuitpomp – 5Vlekvryestaaltenk – 2Pers vir olywe – 1Pomp – 1trekkergemonteerde trekskop – 2Kapper – 1Opgaarbak – 1Vurkhyser – 1Geslotekringtelevisiekamera – 1Skaal – 1Etiketteerlyn – 1Druiwe-plukmasjien – 1Pale/tralies – 1Grondvoorbereiding – 2

OLOP-begunstigdes opgelei in boerderymetodes

Nie-geakkrediteerde Opleiding – 4 360• Jeugdiges – 2 068• Vroue – 1 938• Gestremdes – 35Geakkrediteerde Opleiding – 20• Jeugdiges – 15• Vroue – 10• Gestremdes – 0

OLOP-begunstigdes wat toegang kry tot markte 620

Werksgeleenthede geskep Manlik – 496

Voorligtingspersoneel gewerf en in die stelsel onderhou 81 (bestaande kapasiteit in die Provinsie)

Voorligtingsbeamptes wat kwalifikasies opgradeer by verskillende instellings 37 personeellede

Suksesvolle vennootskap geskep om boere te ondersteun 10

hektaar grond geploeg en beplant 1 013

Bedrag volgens gewysigde WVI (R’000) 103 932

Bedrag ontvang (R’000) 103 932

Redes as bedrag volgens WVI nie ontvang is nie Alle bedrae volgens WVI is ontvang

Bedrag bestee deur die Departement(R’000) 103 853

Redes vir die geld wat nie deur die entiteit bestee is nie Party projekte was onder die begroting en die balans was te laag vir nuwe projekte

Redes vir afwykings van prestasie nie beskikbaar nie

Stappe gedoen om prestasie te verbeter Projekbegrotings moet strenger geassesseer word

Meganisme vir monitering deur die Departement wat ontvang Kwartaalverslae en Gantt-grafieke

Voorwaardelike toelae: Omvattende Landbou-steunprogram (vervolg)


Provinsie Wes-Kaap



Doel van die toelae Rampnoodleniging na die 2011/12-vloede

Verwagte uitsette van die toelae Konstruksie van riviererosie-beskermingswerke om verlies van waardevolle landbougrond te voorkom en herstelwerk aan besproeiingsdamme wat beskadig is (64 projekte)

Werklike uitsette behaal 11 projekte voltooi




Bedrag bestee deur die Departement (R’000) 183 942

Redes vir die geld nie bestee deur die entiteit nie

Fondse by implementeringsagent onbestee. Verlengde tydperk nodig om omgewingsmagtigings en watergebruikslisensies vir elke projek te kry

Redes vir afwykings van prestasie Geen projek kan sonder die nodige magtiging en lisensie begin nie

Stappe gedoen om prestasie te verbeter Deurlopende gesprekke met DOSOB en Departement van Water en Sanitasie om die uitreik van die nodige magtigings te bespoedig

Meganisme vir monitering deur die Departement wat ontvang Maandelikse verslae aan DLBV

Voorwaardelike toelae: Omvattende Landbou-steunprogram (Rampnoodleniging)

Departement wat die toelae oorgedra het Departement van Landbou, Bosbou en Visserye (DLBV)

Doel van die toelae Implementering van die vernuwingsprogram vir Landbou-opleidingsinstitute

Verwagte uitsette van die toelae Verbetering van infrastruktuur en fasiliteite, leerplanontwikkeling, personeelontwikkeling, versterking van IKt en kommunikasie

Werklike uitsette behaal Verbetering van infrastruktuur en fasiliteite, personeelontwikkeling, versterking van IKt en kommunikasie




Bedrag bestee deur die Departement (R’000) 4 462

Redes vir die geld nie bestee deur die entiteit nie nie beskikbaar nie


Stappe gedoen om prestasie te verbeter Kwartaallikse verslagdoening

Meganisme vir monitering deur die Departement wat ontvang Kwartaallikse monitering en evaluering, en verslagdoening

Voorwaardelike toelae: Omvattende Landbou-steunprogram



Voorwaardelike toelae: Ilima/Letsema


Doel van die toelaeOm kwesbare Suid-Afrikaanse boerderygemeenskappe te help om ’n toename in landbouproduksie te behaal en belegging in infrastruktuur wat landbouproduksie ontsluit

Verwagte uitsette van die toelae

Beskrywing van uitset volgens raamwerk Verwagte uitset

hektaar beplant en geploeg 640

ton geproduseer binne landbou-ontwikkelingskorridors, byvoorbeeld mielies en boontjies

8 250 ton

Begunstigdes/boere ondersteun deur die toelae per kategorie Bestaansboere – 1 243

hektaar gerehabiliteerde en uitgebreide besproeiingskemas -


Beskrywing van uitset volgens raamwerk Werklike Uitset

hektaar beplant en geploeg 2 513 ha

ton geproduseer binne landbou-ontwikkelingskorridors, byvoorbeeld mielies en boontjies

8 585.43

Begunstigdes/boere ondersteun deur die toelae per kategorie

Bestaansboere – 2 042Kleinboere – 609Swart kommersiële boere – 108

hektaar gerehabiliteerde en uitgebreide besproeiingskemas 32







Stappe gedoen om prestasie te verbeter nie beskikbaar nie

Meganisme vir monitering deur die Departement wat ontvang Kwartaalverslae

Voorwaardelike toelae: LandCare

Departement wat die toelae oorgedra het Departement van Landbou, Bosbou en Visserye (DLBV)

Doel van die toelae

• Om volhoubare bewaring van natuurlike hulpbronne te versterk deur ‘n gemeenskapsgebaseerde benadering van deelname• Om werksgeleenthede te skep deur die Program vir Uitgebreide Openbare Werke (PUOW)• Om voedselsekerheid binne die voorheen benadeelde gemeenskappe te bevorder

Verwagte uitsette van die toelaeOm die bewaring van natuurlike hulpbronne te ondersteun deur die verwydering van indringerplante, beplanning, die ontwerp en konstruksie van grondbewaringswerke, kapasiteitsbou en oefeninge om bewustheid te skep, met die klem op die jeug


Provinsie Wes-Kaap



Getal bewustheidsveldtogte gehou oor LandCare = 6Getal kapasiteitsbou-oefeninge gehou binne goedgekeurde LandCare-projekte = 6Getal hektaar plaasgrond verbeter deur bewaringsmaatreëls = 18 036 haGetal groenwerksgeleenthede geskep deur LandCare = 145 werksgeleenthedeGetal gebiedswye beplanningsprojekte = 10Getal beskermingswerke = 85Getal dreineringswerke = 34Getal veldgebruikswerke = 279Getal PUOW-persoonsdae = 41 025Getal jeugdiges wat Junior LandCare-inisiatiewe bygewoon het = 10 340








Meganisme vir monitering deur die Departement wat ontvang Maandelikse verslae oor vordering en besteding, sowel as bewys is opgeteken

Voorwaardelike toelae: Program vir Uitgebreide Openbare Werke

Departement wat die toelae oorgedra het Departement van Openbare Werke

Doel van die toelae Skep werksgeleenthede en verskaf opleiding vir werkloses

Verwagte uitsette van die toelae 27 000 persoonsdae van werksgeleenthede is beplan

Werklike uitsette behaal 41 025 persoonsdae van werksgeleenthede is geskep








Meganisme vir monitering deur die Departement wat ontvang Maandelikse PUOW-verslag is ingedien



Alle doelwitte is bereik met die OLOP-, Ilima/Letsema-, LandCare- en PUOW-toelaes.

Die Program: VhB het ’n LandCare-toelae van R4,07 miljoen ontvang vir die inwerkingstelling van projekte wat gemik is op die herstelling van volhoubaarheid in grond- en waterbestuur in sowel landelike as stedelike gebiede. Dit sluit in geïntegreerde volhoubare bestuur van natuurlike hulpbronne waar die primêre oorsake van die agteruitgang van natuurlike hulpbronne herken word en aandag kry.

Die volledige LandCare-toelae van R4,07 miljoen is aan 44 goedgekeurde projekte bestee.

Die Program: VhB het ’n toelae vir PUOW ontvang wat R2,248 miljoen beloop. Die volle bedrag is bestee aan een projek vir die verwydering van indringerplante deur werklose plaaslike arbeiders te gebruik.

Die Program: VhB het na die 2011/12-vloed ‘n OLOP-toelae ten bedrae van R183,942 miljoen ontvang vir noodleniging. Die 2011/12-vloedhulpskema is ‘n meerjarige projek wat in 2016/17 voltooi sal word. Die doel van die skema is om 64 projekte te implementeer wat fokus op rivierbeskerming, vleilande en die herkonstruksie van beskadigde damwalle. Die verkryging van die nodige omgewingsmagtigings (na voltooiing van omgewingsimpakassesserings) van DOSOB en watergebruikslisensies van Watersake, lei tot lang vertragings met implementering en dus die aanstelling van kontrakteurs vir die implementering van die projekte. teen 31 Maart 2015 is R12,242 miljoen bestee, met uitstaande bestellings van R10,864 miljoen.

Program: OOL het altesaam R158,285 miljoen ontvang vir voorwaardelike toelaes. Die besteding kan soos volg per toelae ontleed word:

1. Omvattende Landbou-steunprogram:• Implementeer infrastruktuurprojekte wat R80,467 miljoen beloop• Befondsing van die Program vir Uitgebreide Vernuwing wat R23,465 miljoen beloop.

2. Ilima/Letsema:• Implementeer Ilima/Letsema-projekte wat R54,353 miljoen beloop.

Die program: BOO het drie inwerkingstellingsagente gebruik met Casidra wat steeds die vernaamste inwerkingstellingsagent is en R92,562 miljoen ontvang het. Casidra tree ook op as die sekretariaat vir die vee-, groente-, wynbou- en tafeldruifbedrywe, asook vir voedselsekerheidsprojekte. hulle is ook verantwoordelik vir die implementering van sekere strategiese projekte namens die Departement. Die Sagtevrugte-produsentetrust het R13,052 miljoen vir die vrugtekommoditeit ontvang. Agri Mega het R29,206 miljoen ontvang, en verteenwoordig die suiwel-, graan- en skaap-en-wol-bedrywe. Die program het aan die WVI voldoen deur sy toegewese begroting vir die bestemde doel te gebruik. Die Departement het binne die bepalings van die Wet gewerk en ook binne die raamwerke van OLOP en Ilima/Letsema. Agt kommoditeitsroepe in die Wes-Kaap is op hierdie manier ondersteun om nuwe boere in hul geledere te vestig.

Die program: GLOO het ’n bedrag van R4,462 miljoen aan OLOP-finansiering ontvang om die inwerkingstelling van die nasionaal aanvaarde stel norme en Standaarde vir Landbou-opleidingsinstitute aan te voor.

Die bedrag van R4,462 miljoen is bestee aan die vyf pilare (infrastruktuur-ontwikkeling, leerprogramme en gehalteversekering, opleiding van personeel, versterking van bestuur en leerplanhersiening en die voorsiening van Inligting- en Kommunikasie-tegnologie (IKt)).

Die totale bedrag van R353,007 miljoen vir al vier toelaes is in vier kwartaallikse seksies ontvang soos wat gepubliseer is.

Al die bogenoemde toelaes is inbetaal in die geakkrediteerde bankrekening van die provinsiale tesourie.

OLOP, Ilema/Letsema, LandCare en PUOW se kwartaalverslae, sowel as maandelikse finansiële verslae is betyds ingedien soos wat deur die Wet op die Verdeling van Inkomste (WVI) vereis word.


Provinsie Wes-Kaap


7. SKENKERFONDSE

7.1. Skenkerfondse ontvang

Geen hulp is van skenkers ontvang nie.

8. KAPITAALBELEGGING

8.1. Kapitaalbelegging, instandhouding en batebestuursplan

Die departementele batebestuursplan is opgestel, aan die begroting gekoppel en geïmplementeer.

Die sesde Gebruikersbatebestuursplan (GBBP) ingevolge die Wet op die Bestuur van Onroerende Bates van die Regering is voltooi en sal die grondslag vorm vir die akkommodasie, instandhouding en kapitaalbehoeftes van die Departement vir die volgende vyf jaar. ‘n Groot bron van kommer is die agteruitgang van die infrastruktuur, riolering en waterhulpbronne by die hoofkantoor van die Departement by Elsenburg.

Die laboratoriums en ander navorsingsgeboue is onvoldoende vir die navorsingswerk wat nodig is en aansienlike opgradering moet gedoen word om te voldoen aan die standaarde van die Wet op Gesondheid en Veiligheid en ander ISO-standaarde. ’n Plan om die Departement se verouderde navorsing-infrastruktuurgeriewe heeltemal te herontwerp, word vervat in die GBBP.

Insgelyks het die Departement ’n kampusplan nodig vir sy kollege-infrastruktuur en geriewe. Dié plan word ook vervat in die GBBP.

Probleme met watertoevoer het tydens die verslagjaar voortgeduur by die hoofkantoor en dit het die dringende noodsaak van ’n Elsenburg-hulpbronne-meesterplan beklemtoon. Dié plan is deel van die plan vir die bestuur van vaste bates.

Die Departement van Vervoer en Openbare Werke (Begrotingspos 10) sal oor voltooide bouprojekte verslag gedoen omdat die begroting en alle prosesse die verantwoordelikheid van dié Departement is.

Daar is geen planne om enige huidige geriewe te sluit of te afgradeer nie.

tans hou die Departement nie by sy eie onderhoudskedule wat betref onroerende bates en infrastruktuur nie. Die Departement is uitsluitlik afhanklik van die provinsiale Departement van Vervoer en Openbare Werke vir sy instandhoudingsbehoeftes omdat dit by hulle gesentraliseer is in die Provinsie.

Bates met ŉ kostewaarde van R4,824 miljoen, maar geen boekwaarde nie, is afgeskryf en as skroot verkoop of mee weggedoen.

Verliese wat bates betref tydens die jaar was vir diefstal (R204 000 – 6 gevalle), staatsvoertuie (R78 000– 18 gevalle) en privaat voertuie (R42 000 – 8 gevalle).

Die Departement gebruik LOGIS volgens voorskrif as ’n bateregister. Dié stelsel voldoen aan die minimum voorwaardes vir bateboekhouding en is ’n stremming as ’n batebestuursinstrument, veral waar die bateregister aansienlik is soos in die geval van dié Departement waar meer as 30 000 lyngoedere gehou word. Dit kan nie voorsien in al die behoeftes van veranderende biologiese bates nie.

’n Maandelikse rekonsiliasie tussen LOGIS en BAS verseker ’n opgedateerde bateregister.

Die toestand van roerende bates wissel van baie goed tot swak. Eerstens is daar voertuie (sedans en eentonners) wat meestal in ’n goed onderhoude toestand is, maar die busse en groter vragmotors is reeds



verby die gewone vervangingsdatum. Dié situasie het egter verbeter omdat een bus vanjaar vervang is. Die toestand van trekkers en ander implemente op die proefplase het verbeter wanneer dit vergelyk word met vorige jare, aangesien daar ‘n paar vervangings was. Die normale lewensduur van die trekkers is agt jaar. Ons oorskry dit steeds, maar het verbeter op die vorige jaar se gemiddelde. Die toestand van duur hoë-tegnologie-toerusting soos saadplanters, stropers en gewasbespuitingstoerusting wissel van gemiddeld tot swak. ’n Paar is onherstelbaar en vervanging kan nie bekostig word nie.

Alle groot instandhoudingsprojekte van infrastruktuur sal oor verslag gedoen word deur die Departement van Vervoer en Openbare Werke (Begrotingspos 10), omdat die begroting en alle prosesse by hulle berus. Geen ander groot onderhoudsprojekte is onderneem nie.

Die volledige lys infrastruktuuronderhoud bly langer as wat die beskikbare finansiering en kapasiteit kan doen en dit is ’n toenemende bron van kommer.

Die instandhouding van ander bate-items is onder beheer.

Geen groot kapitaalprojekte is onderneem nie.


Provinsie Wes-Kaap


Deel C:Bestuur

134

134

136

137

138

Inleiding

Risikobestuur

Bedrog en korrupsie

Minimalisering van belangebotsing

Gedragskode

Gesondheid, veiligheid en omgewingskwessies

Staande komitees

SKOOR-besluite

Voorafgaande wysigings aan ouditverslae

Eenheid vir Interne Beheer

Interne Oudit en Ouditkomitees

Verslag van die Ouditkomitee

138

139

140

141

142

142

144



1. INLEIDINGDie departement beskou goeie korporatiewe bestuur as ’n onmisbare bousteen vir sukses. Goeie bestuur gaan wesentlik om doeltreffende leierskap en beliggaam alle prosesse en stelsels waarmee instellings bestuur en beheer en verantwoordelik gehou word. Bestuur is dus ’n fundamentele element om te verseker dat staatsfinansies en -hulpbronne doeltreffend, doelmatig en ekonomies gebruik word. Die Departement het ’n goedgekeurde strategiese plan (wat die Departement se beleidsvoorkeure, programme en projekplanne vir ’n vyfjaartydperk uiteensit) en ’n jaarlikse prestasieplan (wat uiteensit wat die Departement van plan is om in die komende boekjaar en tydens die Mediumtermyn-bestedingsraamwerk (MtBR)) te doen om sy strategiese plan in werking te stel). Prestasie-aanwysers en teikens word gestel om die Departement te help om sy doelwitte en mikpunte te bereik, soos wat dit uiteengesit word in die jaarlikse prestasie- en strategiese planne.

Kwartaallikse prestasieverslae voorsien vorderingsopdaterings oor die inwerkingstelling van die Departement se Jaarlikse Prestasieplan (JPP) met spesifieke verwysing na die monitering van lewering teenoor kwartaallikse prestasieteikens. Die voorafgaande geskied ingevolge Afdeling 5 van die tesourieregulasies en verseker dat finansiële en nie-finansiële prestasie-inligting onderliggend is aan verslagdoening oor beplanning, begroting, inwerkingstellingsbestuur en verantwoordelikheid om deursigtigheid en beheer oor besteding te bevorder vir die ekonomiese, doeltreffende en doelmatige gebruik van staatshulpbronne.

Met verwysing na die King III-verslag oor Korporatiewe Bestuur en artikel 38 tot 40 van die Wet op Openbare Finansiële Bestuur (Wet 1 van 1999), plaas dié Departement ekstra klem op die verantwoordelikhede van die Rekenpligtige Beampte (RB) om te verseker dat sy inkomste, besteding, bates en laste doeltreffend en doelmatig bestuur word.

Die King III-verslag beklemtoon onder andere die rol van die interne oudit wat versekering voorsien oor bestuur, risikobestuur en beheerprosesse. Risiko-gebaseerde ouditering is dus ’n sentrale fokus van King III. ’n Stelsel van interne oudit volgens die beheer en bestuur van die Ouditkomitee is reeds ingestel. Die Ouditkomitee is gevestig as ’n oorsigliggaam wat oorsig oor die interne oudit, eksterne oudit, finansiële verslagdoening, bestuur en risikobestuursprosesse voorsien. Die ouditkomitee het ‘n toepaslike formele verwysingsraamwerk, terwyl die bedrywighede van interne oudits deur ’n toepaslike handves vir Interne Oudits beheer word. Die Departement het ’n gevestigde Ondernemingsrisiko-bestuurskomitee (ORBK). Die pligte van die ORBK word in sy formele verwysingsraamwerk uiteengesit.

’n Paar ander departementele strukture is ook ingestel en dra by tot die verbetering van bestuur. Dit sluit in ’n gevestigde (i) gesondheid-en-veiligheidskomitee, asook ’n veiligheid- en sekuriteitskomitee; (ii) departementele inligtingstegnologiekomitee (DItKOM) wat verantwoordelik is vir die bestuur van inligtingstegnologie; (iii) eenheid vir interne beheer, wat finansiële nakomingsbestuursteun verleen en die bestuursverbeteringsplan vir die Departement in stand hou; (iv) nakomingsmoniteringsfunksie met bestuur van die voorsieningsketting; en (v) bestuursprestasie-assesseringskomitee, wat toesig hou oor die assessering van prestasie wat betref die bestuursprestasie-assesseringsinstrument wat die gehalte van bestuurspraktyke assesseer oor ’n omvattende spektrum bestuursterreine.

Hierbenewens het die Departement besef dat eksterne onafhanklike evaluasies (van spesifieke projekte en programme) waarde kan toevoeg tot die implementering en bestuursraamwerke deur dit te verstel om beter dienste aan die Departement se kliënte te lewer. Die Departement het gedurende 2013 ‘n rollende departementele evaluasie plan vir meer as een jaar aanvaar. ‘n Aantal evaluasies is onderneem en in die 2014/15-boekjaar voltooi. Verbeteringsplanne sal opgestel word om verder waarde toe te voeg.

2. RISIKOBESTUUR

Die Rekenpligtige Beampte se verantwoordelikheid vir Ondernemingsrisikobestuur (ORB) spruit voort uit artikel 38 (1) (a) (i) van die WOFB wat vereis dat die RB vir ‘n departement moet verseker dat die Departement ‘n doeltreffende, doelmatige en deursigtige stelsel vir finansiële risikobestuur en interne beheer moet hê. Die RB vir die Departement van Landbou neem verantwoordelikheid vir die implementing van ORB ooreenkomstig die nasionale tesourie se Raamwerk vir Risikobestuur in die Staatsdiens (RRBS) met die ondersteuning van die Direktoraat: Ondernemingsrisikobestuur (D:ORB) in die Departement van die Premier. D:ORB lewer ‘n gesentraliseerde strategiese ondersteuningsdiens aan die Departement.

ter nakoming van die RRBS en om risikobestuur binne die Departement verder vas te lê, het die Wes-Kaapse Regering (WKR) gedurende 2012 ’n ORB-beleid aanvaar wat die WKR se algemene bedoeling met


Provinsie Wes-Kaap


betrekking tot ORB uiteensit ter ondersteuning van sy visie: “Om die beste bestuurde streeksregering in die wêreld te wees”.

Die Departement het ’n goedgekeurde Risikobestuurstrategie asook ’n ORB-inwerkingstellingsplan om op ’n gestruktureerde, koherente en sistematiese manier uitvoering te gee aan die ORB-beleid. Dit stel die Departement in staat om sy departementele doelwitte, teikens en kernprestasie-aanwysers te behaal, om risiko-ingeligte besluitneming te verbeter en nakoming van toepaslike wetgewing te optimaliseer. Voorts beskryf dit die rolle en verantwoordelikhede van bestuurders en personeel in die vaslegging van risikobestuur in die Departement.

In die oorsigtydperk het die Departement sy risiko’s met betrekking tot sy strategiese en jaarlikse prestasieplan geassesseer. Risiko-assesserings word op strategiese en programvlak gedoen, terwyl risiko-registers gereeld hersien en geassesseer word. Die hersiening/assessering sluit in die identifikasie van nuwe en/of opkomende risiko’s, asook die assessering van risiko’s op ’n inherente en oorblywende grondslag (nadat versagtende beheerstrategieë bedink en in werking gestel is) en die opstelling van risikobehandeling vir risiko’s wat ’n onaanvaarbare vlak dra.

Die Departement het ’n Ondernemingsrisikobeheerkomitee (ORBKO) gestig wat die RB bystaan in die uitvoering van sy of haar onderskeie verantwoordelikhede wat risikobestuur betref. Die komitee werk met ’n goedgekeurde opdrag en voorsien bestuursoorsig oor die ganse stelsel van risikobestuur van die Departement. Dit bekragtig, prioritiseer en beveel verder aan by die RB watter beduidende risiko’s versag word met ’n toepaslike reaksie/behandeling ten einde aan die departementele strategiese doelwitte te voldoen.

Die komitee bestaan uit gekose lede van die Departement se senior bestuurspan. Soos wat volgens sy opdrag vereis word, behoort die komitee vier keer per jaar te vergader. Die komitee se vergaderings tydens die boekjaar onder oorsig is soos volg bygewoon:

Lid Posisie Geskeduleerde vergaderings Bygewoon

Me. Joyene Isaacs Rekenpligtige Beampte (Voorsitter) 4 3

Mnr. Dudley Adolph (31/07/2014 bedank)

Adjunkdirekteur-Generaal: Landbou-ontwikkeling en Ondersteuningsdienste

(Waarnemend)

4

1

Mnr. Floris huysamer

Adjunkdirekteur-Generaal: Landbou-ontwikkeling en

Ondersteuningsdienste (Waarnemend) 2

Mnr. Darryl Jacobs

Adjunkdirekteur-Generaal: Landbou-ontwikkeling en Ondersteuningsdienste

(Waarnemend) -

Dr. Gininda Msiza hoofdirekteur: Veeartsenykundige Dienste 4 4

Dr. Ilse trautmannhoofdirekteur: navorsing en tegnologie-

ontwikkelingsdienste 4 4

Mnr. Marius Paulsehoofdirekteur: Gestruktureerde Landbou-

onderwys en -opleiding 4 3

Mnr. Mogale Sebopetsahoofdirekteur: Boere-ondersteuning en

-ontwikkeling (Waarnemend) 4 4

Me. Antonia Xabahoofdirekteur: Landelike

Ontwikkelingskoördinering (Waarnemend) 4 4

Mnr. Floris huysamer hoof- Finansiële Beampte

4

2

Mnr. Werner Van ZylBestuurder: Interne Beheer

(Waarnemende hFB) 1

Mnr. Chris hickleyBestuurder: Voorsieningskettingbestuur

(Waarnemende hFB) 1



Lid Posisie Geskeduleerde ver-gaderings Bygewoon

Me. Rashidah Wentzel Direkteur: Bedryfsteundienste 4 3

Mnr. Andre Roux Direkteur: Volhoubare hulpbronbestuur 4 4

Me. Bongiswa Matoti Direkteur: Landbou-ekonomiedienste 4 4

Dr. Dirk troskie Direkteur: Sakebeplanning en Strategie 4 3

Me. Petro Van Rhyn Bestuurder: Kommunikasiedienste 4 4

Mnr. Werner Van Zyl Bestuurder: Interne Beheer 4 4

Die Ouditkomitee se verantwoordelikhede teenoor risikobestuur word beskryf in die Ouditkomitee se verwysingsraamwerk. Die Ouditkomitee voorsien ’n onafhanklike oorsig van die Departement se stelsel van risikobestuur. Dit sluit die hersiening van die beplande inisiatiewe vir risikobestuur vir die jaar en die resultate daarvan in, asook die ondersoeke na die manier waarop die bestuur verseker dat die aard, oogmerk en doeltreffendheid van risiko- en beheerinfrastruktuur van die Departement verseker en gemoniteer word.

hoewel daar erken word dat nie alle risiko’s uitgeskakel kan word nie, is dit goeie praktyk om te erken dat risikobestuur ‘n noodsaaklike instaatsteller is vir die gewenste kultuur vir risikobestuur wat die WKR en die Departement se pogings om doelwitte te bereik, geleenthede te maksimaliseer en om nadelige gevolge tot die minimum te beperk, ondersteun.

3. BEDROG EN KORRUPSIEDie WKR het gedurende 2012 ’n teenkorrupsie-strategie aanvaar wat die Provinsie se beleid van geen verdraagsaamheid nie teenoor bedrog en korrupsie bevestig. Die Departement het ’n goedgekeurde Bedrogvoorkomingsbeleid en -plan wat inskakel by die Provinsiale teenkorrupsie-strategie. Vordering teenoor beplande bedrywighede word kwartaalliks deur die ORBKO gemonitor. Gedurende die jaar het die Departement op ’n aantal kernfokusareas gefokus. Dit het ingesluit die uitrol van verskillende teenkorrupsie-inisiatiewe (d.w.s. bewustheidsopleiding) en ook die hersiening van die departementele bedrogrisiko-assessering in samewerking met die Provinsiale Forensiese Dienste (PFD).

Wat betref die aanmelding van onreëlmatighede bestaan ’n aantal doeltreffende, veelsoortige en anonieme kanale en meganismes om die aanmelding van vermeende bedrog, diefstal en korrupsie te bevorder en moontlik te maak. Dié kanale word in besonderhede beskryf in die provinsiale teenkorrupsie-strategie en die departementele Bedrogvoorkomingsplan en sluit onder meer die volgende in:

• meld aan by bestuur• meld direk by die PFD aan• nasionale teenkorrupsie-blitslyn (ntKB) – 0800 701 701

Ons beskerm werknemers wat vermeende bedrog, korrupsie en diefstal aanmeld as die openbaarmaking ’n beskermde openbaarmaking is (dit wil sê nie kwaadwillig is nie). Die geleentheid om anoniem te bly, word toegestaan aan enigiemand wat graag dade van bedrog, diefstal en korrupsie wil aanmeld. Indien hulle dit persoonlik doen, word hul identiteit vertroulik gehou deur die persoon by wie hulle dit aanmeld.

Forensiese ondersoeke word steeds gebied deur die gedeelde PFD wat as deel van die Korporatiewe Dienste-eenheid (KDE) in die Departement van die Premier gesentraliseer is. Die PFD bedien alle departemente regoor die WKR en staan departemente by met die ondersoek, voorkoming en opsporing van bedrog, diefstal en korrupsieverwante voorvalle

Elke bewering wat die PFD ontvang (óf regstreeks óf verwys deur die Departement en/of ontvang van die ntKB) word aangeteken in ’n saakbestuurstelsel wat deur die PFD in stand gehou word. Dit word gebruik as ’n bestuursinstrument om verslag te doen oor vordering met sake wat met die Departement verband


Provinsie Wes-Kaap


hou en sal statistieke vir die Provinsie en die Departement genereer. Die Departement hou ook sy eie “saakbestuurstelsel” in stand waardeur sake geregistreer word en vordering gemoniteer word.

Sodra bedrog of korrupsie bevestig word nadat ’n ondersoek voltooi is, word die betrokke werknemer wat aan dié dade meegedoen het aan ’n tugverhoor onderwerp. In al sodanige gevalle word daar van die verteenwoordiger van die WKR wat die dissiplinêre verhoor geïnisieer het, verwag om die ontslag van die betrokke werknemer aan te beveel. Indien die Departement ’n verlies gely het, word maatreëls om só ’n verlies te verhaal ingestel. Indien prima facie bewyse van misdaad gevind word, word die saak by die Suid-Afrikaanse Polisiediens aangemeld. Veranderings/verbeterings word ook aangebring om die stelsel van interne beheer te verbeter waar dit nodig is.

Gedurende hierdie boekjaar is nege ondersoeke deur die PFD voltooi, terwyl twee aangeleenthede na die Departement verwys is vir ‘n interne ondersoek. twee ondersoeke het bedrog en/of korrupsie en vervalsing, onreëlmatigheid en/of nienakoming bevestig. twee ondersoeke het onreëlmatighede en nienakoming bevestig. In vyf gevalle was slegs voorlopige ondersoeke nodig en vier van hierdie voorlopige ondersoeke het nie die bewering van bedrog, diefstal of korrupsie bevestig nie (een voorlopige ondersoek het bedrog, onreëlmatigheid en/of nienakoming bevestig). Aan die einde van die boekjaar was daar nog een aangeleentheid op die Departement se lys.

4. MINIMALISERING VAN BELANGEBOTSING

’n hoë standaard van professionele etiek moet in die Staatsdiens bevorder en volgehou word. In hierdie verband word van alle lede van die Senior Bestuursdiens (SBD) vereis om aan die uitvoerende owerheid besonderhede van al hul belange bekend te maak in ooreenstemming met hoofstuk 3 van die Staatsdiensregulasies. Die doel van Hoofstuk 3 is om alle belangebotsings te identifiseer sodat regverdige en billike administratiewe handeling van amptenare in senior posisies bevorder word. Dit sal help om die staatsdiens te beskerm teen optrede wat skadelik vir sy funksionering kan wees. Sulke openbaarmakings geskied jaarliks. Sou enige belangebotsing ontstaan, sal daarmee gehandel word ooreenkomstig die Staatsdiensregulasies en verwante voorskrifte.

Die gedragskode (GK) vir die staatsdiens en die gedragskode vir voorsieningskettingpraktisyns lê albei norme en standaarde neer om integriteit te bevorder en gee vir werknemers leiding oor wat eties van hulle verwag word (in hul individuele gedrag sowel as in hul verhoudings met andere). Daar word van alle werknemers verwag om die GK vir die staatsdiens na te kom

Wat voorsieningskettingbestuur betref, word van alle lede van die bodbeoordelingskomitee, spesifikasiekomitee en evalueringskomitee vereis dat hulle alle belangebotsing wat kan bestaan sal verklaar (verklaring van vertroulikheid, onpartydigheid en belangebotsing). As ’n belangebotsing ontstaan, moet die komiteelid homself/haarself van die verrigtinge onttrek. Sou enige oortredings van die GK geïdentifiseer word, sal dit bestuur word ooreenkomstig die dissiplinêre kode en prosedures vir die staatsdiens.

Wat moontlike belangebotsing met voorsieningskettingbestuur betref, word daar van alle bieërs en voornemende bieërs wat van voorneme is om sake met die Departement te doen, vereis om in die Wes-Kaapse Voorsienersdatabasis te registreer en om ’n verklaring van belang, bieër se vorige voorsieningskettingbestuurspraktyke en onafhanklike bodbepalingsvorm in te vul.

Die Provinsiale tesourie, in samewerking met provinsiale departemente, het reeds ’n proses ingestel waardeur moontlike belangebotsings geïdentifiseer kan word deur soortgelyke en vergelykbare inligting uit die Personeelsalarisstelsel (PERSAL) te vergelyk met inligting wat deur voorsieners verskaf is omtrent hul direkteurs, lede, aandeelhouers en werknemers. Sou enige moontlike belangebotsing geïdentifiseer kan word, word sulke gevalle na die departemente verwys vir ondersoek.

Wat betref betalende werk buite die staatsdiens (BWBS) word van werknemers vereis om aansoek te doen ooreenkomstig goedgekeurde provinsiale beleid wat BWBS reguleer. Waar nienakoming bespeur word, sal met sulke gevalle gehandel word ooreenkomstig die beleid en waar toepaslik ingevolge die bepalings van die dissiplinêre kode en prosedures vir die staatsdiens.



Die Departement het ook ’n goedgekeurde beleid oor geskenke wat spesifieke riglyne en prosedures vir die aanvaarding en verklaring van geskenke deur werknemers voorsien.

5. GEDRAGSKODE

Die gedragskode vir die Staatsdiens, soos wat dit ingesluit is in hoofstuk 2 van die Staatsdiensregulasies, is die “aanvaarde” kode. Die gedragskode:

• lê norme en standaarde neer vir die bevordering van integriteit, en doeltreffende en bekwame dienslewering aan die publiek;• voorsien ’n stel standaarde wat die gedrag beskryf wat ons van ons werknemers verwag;• lei werknemers met betrekking tot wat eties van hulle verwag word, sowel in hul individuele gedrag as hul verhoudings met andere; en• vorm ’n integrale deel van die manier waarop ons daagliks werk.

Daar word van alle werknemers verwag om die gedragskode na te kom. Die kode word voorts versterk deur die gedragskode vir voorsieningskettingbestuurspraktisyns. Daar word van alle lede van bodkomitees en voorsieningskettingbestuurspraktisyns vereis om te erken dat hulle hulle sal neerlê by die gedragskode vir voorsieningskettingbestuurspraktisyns.

Daar word ook van alle nuwe werknemers verwag om oriënteringsopleiding te ondergaan en hulle word voorsien van die verklarende gids oor die gedragskode vir die staatsdiens. Die dissiplinêre kode en prosedures vir die staatsdiens word gebruik om aanvaarbare gedrag te bevorder en om onaanvaarbare gedrag af te weer en reg te stel.

6. GESONDHEIDS-, VEILIGHEIDS- EN OMGEWINGSKWESSIES

Die aard van die werk in landbou kan om verskeie redes talle bedreigings vir die gesondheid en veiligheid van personeel inhou, met inbegrip van die vereistes vir hande-arbeid, blootstelling aan die weer, geraas of vibrasie, kontak met diere en die moontlikheid van die opdoen van soönotiese siektes en blootstelling aan organofosfate en ander gewaarlike chemiese stowwe of middels.

Die gesondheids-, veiligheids- en omgewingsrisiko’s binne die Departement wissel van kantoorvoorvalle tot meer ingewikkelde beroepsrisiko’s wat aanleiding kan gee tot gesondheidsprobleme en fisiese beserings. Die meeste werknemers is in administratiewe of raadgewende posisies en dus is die risiko van blootstelling aan ernstige landboubedreigings en -gevare minder.

Die Departement beywer hom om nakoming van alle gesondheid- en veiligheidswetgewing te verseker deur risiko-assesserings te doen, gesondheids- en veiligheidsoudits te onderneem, en deur alle Programbestuurders as Artikel 16(2)-afgevaardigdes aan te stel, asook deur middel van gesondheids- en veiligheidverteenwoordigers, noodontruimingspersoneel, noodhulppersoneel en deur die vestiging van veiligheids- en sekuriteitskomitees.

As gevolg van die uitdaging van kragonderbrekings, ontwikkel die Departement gebeurlikheidsplanne wat enige veiligheids- of sekuriteitsrisiko wat die organisasie moontlik kan raak, sal verminder of uit die weg sal ruim.


Provinsie Wes-Kaap


Datum van vergadering Komitee Onderwerp bespreek Aard van bespreking

25 Junie 2014

Staande Komitee oor Ekonomiese Geleenthede, toerisme en Landbou

Eerste vergadering van Staande Komitee en Departement.

Voorlegging vir die Komitee. Inleidende inligtingsessie, ‘n bondige oorsig van die Departement.

03 September 2014


Besoek aan ElsenburgVoorleggings aan die Komitee en besoeke aan sekere eenhede.

07 november 2014

Staande Komitee oor Ekonomiese Geleenthede, toerisme en Landbou en Staande Komitee oor Openbare Rekeninge

Oorweging van die 2013/14-jaarverslag van die Departement van Landbou, oorweging van die 2013/14-jaarverslag van die Kaapse Agentskap vir Volhoubare Geïntegreerde Ontwikkeling in Landelike Gebiede (Casidra)

Oorweging en aanvaarding deur albei Komitees.

Besluite oor aangeleenthede opgeteken en versoeke vir inligting hier onder by punt 8 opgeteken.

Direkteur: Sakebeplanning en -strategie 4 3

19 november 2014


Inligtingsessie deur die Departement van Landbou oor die proses vir toekomstige Landbou en Landelike Ekonomie (tLLE)

Voorlegging aan die Komitee.

25 november 2014

Staande komitee oor Ekonomiese Geleenthede, toerisme en Landbou

Begrotingsaansuiwering 4

Oorwegings vir Begrotingspos 11: Landboukultuur in die Bylaag tot die Wetsontwerp op die Wes-Kaapse Aansuiweringsbegroting, 2014

Oorweging en aanvaarding

25 Februarie 2015


2014/2015 se departementele prestasie vir die derde kwartaal

Voorlegging aan die Komitee.

09 Maart 2015


Wes-Kaapse Begrotingswetsontwerp: Begroting van die Departement van Landbou vir 2015/16.

Oorweging en aanvaarding.

7. STAANDE KOMITEES



Besluit nommer Onderwerp Besonderhede Aksie van die

Departement Opgelos (Ja/Nee)

1 (Inleidende kommentaar)

Die komitee het kennis geneem van die Ouditeur-Generaal se ouditmening aangaande die Departement se jaarlikse finansiële state vir die 2013/14-boekjaar, waarin ’n skoon ouditmening verkry is. hierdie ouditmening is dus ‘n deurlopend volgehoue prestasie vanaf die 2012/13-boekjaar toe die Departement ‘n soortgelyke ouditmening van die Ouditeur-Generaal van Suid-Afrika gekry het. Soos openbaar gemaak op bladsy 23 van die Departement se jaarverslag het die Wes-Kaapse Departement van Landbou R608,9 miljoen van die beskikbare begroting van R615,3 miljoen bestee, wat aanleiding gegee het tot ‘n algemene onderbesteding van R6,5 miljoen (1,1%).Soos openbaar gemaak op bladsy 21 van die Departement se jaarverslag is die Departement se inkomstebegroting van R28,1 miljoen met R823 000 oorskry. ‘n Bedrag van R28,9 miljoen is gedurende die 2013/14-boekjaar ingevorder, waarvan R28,3 miljoen uit die verkoop van goedere en dienste, anders as kapitaalbates, was.Die Departement word aangemoedig om te konsentreer op die verbetering van sy aandrywers vir interne beheer, wat verband hou met finansiële en prestasiebestuurmaatreëls ten opsigte van nakoming.

Soos gestel onder onderwerp.

Kennis geneem en aanvaar.

Ja

2 Die Komitee het kennis geneem dat vyf oop sake met betrekking tot die Wes-Kaapse Departement van Landbou aan die einde van die oorsigjaar in die register van die Forensiese Ondersoekeenheid (FOE) verskyn het. Die besonderhede van die sake wat gedurende die oorsigjaar ondersoek is, was soos volg:• Vier sake in verband met

beweerde korrupsie en ander aangeleenthede wat deur die Departement se verwysingstelsel en die nasionale teenkorrupsieblitslyn aangemeld is, was teen die jaareinde nog nie afgehandel nie.

• Vir een saak in verband met verkrygingsbedrog, het die ondersoek teen die jaareinde nog nie begin nie.

• Sewe nuwe sake in verband met beweerde onreëlmatighede ten opsigte van menslike hulpbronne, korrupsie en verkrygingsbedrog wat gedurende die oorsigjaar by die Forensiese Ondersoekeenheid aangemeld is.

Die Departement, in oorleg met die FOE, lig die Komitee in oor die stand van die sake wat na die FOE verwys is.

Voorlegging gemaak aan SKOOR op 20 Mei 2015

Ja

8. SKOOR-BESLUITE


Provinsie Wes-Kaap


Besluit nommer Onderwerp Besonderhede Aksie van die

Departement Opgelos (Ja/Nee)

Een saak in verband met beweerde korrupsie is vanaf ‘n ander departement na hierdie Departement oorgeplaas.

• Vyf sake is gedurende die oorsigjaar gesluit. In drie van die gevalle was geen ondersoek nodig nie en in twee gevalle het die uitkoms verband gehou met bedrog en/of korrupsie en/ of nienakoming.

3 (Inligting benodig)

‘n Gedetailleerde verslag oor die “Ander Wesentlike Verliese Afgeskryf”, soos aangedui op bladsy 235 van die Jaarverslag van die Departement.


Skriftelik ingedien op 26Maart 2015.

Ja

4 (Inligting benodig)

‘n Gedetailleerde verslag wat ‘n uiteensetting gee van alle geskenke, skenkings of borgskappe in goedere ontvang, soos aangedui op bladsy 255 van die Jaarverslag van die Departement.


Skriftelik ingedien op 26Maart 2015.

Ja

Aard van kwalifikasie, ontkenning, ongunstige opinie en gevalle van nie-nakoming

Boekjaar waarin dit die eerste keer ontstaan het

Vordering gemaak met oplos van die aangeleentheid

Konsultante: nie-nakoming van Praktyknota VKB 3 van 2003: Die werk wat deur ‘n konsultant gedoen is, moet deur ‘n kontrak gereguleer word.

2013/14 Geniet aandag

Interne oudit het nie ‘n inligtingstelseloudit gedoen nie.

2012/13 Aan die gang

Mh-bestuur en vergoeding: Prestasieooreenkomste – Midjaarassesserings nie by DSA ingedien nie.

2013/14 Geniet aandag

Besluite oor aangeleenthede opgeteken en versoeke vir inligting hier onder opgeteken onder 8

Direkteur: Sakebeplanningen Strategie

9. VOORAFGAANDE WYSIGINGS VAN OUDITVERSLAE



10. EENHEID VIR INTERNE BEHEER

Die vestiging van ’n doeltreffende stelsel van interne beheer spruit uit artikel 38 van die WOFB. Interne beheer word breedweg gedefinieer as ’n proses wat onderneem word deur ’n instelling se Rekenpligtige Beampte, bestuur en ander personeel, wat ontwerp is om redelike versekering te gee wat betref die behaling van doelwitte. Dit sluit in alle prosesse en prosedures wat die bestuur in werking stel om te verseker dat inkomste, besteding, bates en laste doeltreffend en bekwaam bestuur word.

Die bestuur is teenoor die Rekenpligtige Beampte verantwoordelik vir die ontwerp, inwerkingstelling en monitering van die proses van interne beheer. Die eenheid vir interne beheer vorm ’n integrale deel van die stelsel van interne beheer. ten einde sy rol doeltreffend uit te voer, bewaar die eenheid vir interne beheer ’n mate van onafhanklikheid van die ander finansiële bestuursbedrywighede, hoewel dit deel is van die organisatoriese struktuur van die kantoor van die hoof Finansiële Beampte.

Deur die jaar het die eenheid die verbetering van finansiële bestuur ondersteun, hoofsaaklik met behulp van die volgende (maar nie daartoe beperk nie):

· hou die bestuursverbeteringsplan vir die Departement in stand· lewer bestuursondersteuning vir finansiële nakoming· maak aanbevelings vir die verbetering van interne beheer· koördineer en monitor die bedrogvoorkomingsimplementeringsplan vir die Departement· lewer volledige sekretariële ondersteuning aan die Ondernemingsrisiko-bestuurskomitee; · lewer advies/ondersteuning oor risikobestuur- en bedrogverwante kwessies· lewer ondersteuning ten opsigte van die assesseringsinstrument vir bestuursprestasie.

11. INTERNE OUDIT EN OUDITKOMITEES

Interne Oudit voorsien aan die bestuur onafhanklike, objektiewe versekering en konsultasiedienste wat ontwerp is om waarde toe te voeg en deurgaans die bedrywighede van die Departement te verbeter. Dit staan die Departement by om sy doelwitte te bereik deur ’n sistematiese, gedissiplineerde benadering te lewer wat die doeltreffendheid van bestuur, risikobestuur en beheerprosesse evalueer en verbeter. Die volgende kernbedrywighede word in dié opsig uitgevoer:

• Assesseer en lewer toepaslike aanbevelings vir die verbetering van die bestuursproses om die Departement se doelwitte te bereik;

• Evalueer die toereikendheid en doeltreffendheid en dra by tot die verbetering van die risikobestuursproses• Staan die Rekenpligtige Beampte by in die instandhouding van doeltreffende en bekwame

beheermaatreëls deur daardie beheermaatreëls te evalueer om hul doeltreffendheid en doelmatigheid te bepaal, en deur aanbevelings vir uitbreiding of verbetering te ontwikkel.

Die volgende versekeringsafsprake is in die Interne Ouditplan vir 2014/15 goedgekeur:

• Veeartsenykundige Openbare Gesondheid: Vleisveiligheid• Oordragbetalings• Prestasie-inligtingbestuur

Die volgende konsultasie-afsprake is in die Interne Ouditplan vir 2014/15 goedgekeur:

• navorsing• Ingenieursdienste


Provinsie Wes-Kaap


Die Ouditkomitee is in die lewe geroep as ’n oorsigliggaam, wat onafhanklike oorsig oor bestuur, risikobestuur en beheerprosesse in die Departement voorsien. Dit sluit in oorsigverantwoordelikhede wat verband hou met:

• Interne ouditfunksie• Eksterne ouditfunksie (Ouditeur-Generaal van Suid-Afrika – OGSA)• Departementele boekhouding en verslagdoening• Departementele boekhoudingbeleide• Oorsig van Ouditeur-Generaal van Suid-Afrika se bestuurs- en ouditverslae • Oorsig van departementele in-jaar-monitering• Departementele risikobestuur• Interne beheer • Voorafbepaalde doelwitte• Etiek en forensiese ondersoeke

Naam Kwalifikasies Intern of eksternIndien intern, posisie in die Departement

Datum aangestel Datum bedank

Getal vergaderings

bygewoon

Me Judy Gunther

CIA; AGA; Meestersgraad in Kosteberekening; BCompt; CRMA

Ekstern nVt 01 Januarie 2013

nVt 10

Mnr Francois Barnard

MComm (Belasting); CA (SA); nagraadse Diploma in Ouditering; CtA BCompt (honneurs); BProc


nVt 5

Mnr Ronnie Kingwill

CA(SA); CtA; BCom Ekstern nVt 01 Januarie 2013

nVt 9

Mnr Kerry Larkin CRMA; CCSA; CIA; BCompt; nD: FIS


nVt 6

Mnr Burton van Staaden

CA(SA), nagraadse Sertifikaat in Ouditering; CtA; BCom (honneurs)


nVt 10

Die tabel hier onder maak relevante inligting oor lede van die Ouditkomitee bekend:



12. VERSLAG VAN DIE OUDITKOMITEE

Dit verskaf ons genoeë om ons verslag vir die boekjaar geëindig 31 Maart 2015 aan te bied.

Verantwoordelikheid van die OuditkomiteeDie Ouditkomitee rapporteer dat hy sy verantwoordelikhede nagekom het wat spruit uit artikel 38 (1) (a) (ii) van die Wet op Openbare Finansiële Bestuur en tesourieregulasie 3.1.13. Die Ouditkomitee rapporteer ook dat hy ’n toepaslike formele opdrag aanvaar het en sy sake in ooreenstemming met dié opdrag gereguleer het en al sy verantwoordelikhede nagekom het soos wat dit daarin vervat is.

Die Doeltreffendheid van Interne BeheerOns het die resultate van die Interne Oudit-afsprake hersien, wat gebaseer was op die r is iko-assesserings wat in die Departement gedoen is.

Die volgende oudit-afsprake is in die Interne Ouditplan vir 2014/15 goedgekeur en gedurende die jaar voltooi:

• navorsing (konsultasies)• Prestasie-inligtingbestuur (versekering)• Veeartsenykundige Openbare Gesondheid: Vleisveiligheid (versekering)• Oordragbetalings (versekering)• Ingenieursdienste (konsultasie)

Die bestuur het saamgestem oor die gebiede vir verbetering, soos kennis van geneem deur die Interne Oudit tydens die uitvoering van hulle werk. Die Ouditkomitee gaan voort om die implementering van die ooreengekome handelinge op ‘n deurlopende basis te moniteer.

In-die-jaar-bestuur en maandelikse/kwartaallikse verslagDie Departement het maandeliks en kwartaalliks aan die tesourie verslag gedoen soos wat dit vereis word deur die WOFB. Die Ouditkomitee is tevrede met die inhoud en gehalte van die kwartaallikse finansiële en prestasieverslae wat gedurende die oorsigjaar deur die Rekenpligtige Beampte van die Departement opgestel en uitgereik is.

Beoordeling van finansiële stateDie Ouditkomitee het:• die geouditeerde jaarlike finansiële state, soos wat dit in die jaarverslag aangebied word, hersien

en bespreek met die Ouditeur-Generaal en die Rekenpligtige Beampte• die Ouditeur-Generaal se Bestuursverslag en die bestuur se reaksie daarop hersien• veranderings aan boekhoudingsbeleide en -praktyke, waar van toepassing, hersien soos wat dit in

die jaarlikse finansiële state vermeld is• die Departement se prosesse vir nakoming van wetlike en regulatoriese voorskrifte hersien• die inligting oor voorafbepaalde doelwitte hersien soos wat gerapporteer word in die Jaarverslag• wesentlike aanpassings hersien wat uit die oudit van die Departement gevolg het (waar gepas)• die tussentydse finansiële state hersien soos wat die Departement dit voorgelê het vir die ses maande wat 30 September 2014 geëindig het

Interne OuditInterne Oudit was doeltreffend met die voltooiing van sy plan. Die ouditkomitee bly bekommerd oor die toereikendheid van hulpbronne vir interne oudit om volledige dekking van hoërisikogebiede te verseker. Die benadering van gekombineerde versekering sal steeds toegepas word om die beperkte hulpbronne vir interne oudit doeltreffend aan te wend.


Provinsie Wes-Kaap


RisikobestuurDie Departement het verantwoordelikheid en eienaarskap aanvaar vir die implementering van die metodologie en funksie van Ondernemingsrisikobestuur (ORB) en die proses word kwartaalliks deur die Ouditkomitee hersien.

Verslag van die Ouditeur-GeneraalOns het die Departement se implementeringsplan vir ouditkwessies wat in die vorige jaar geopper is, hersien en ons is tevrede dat die aangeleenthede aandag geniet het soos gerapporteer deur die Ouditeur-Generaal. Die Ouditkomitee het met die Ouditeur-Generaal en die Departement vergader om te verseker dat daar geen onopgeloste kwessies is wat uit die regulatoriese oudit voortspruit nie.Die Ouditkomitee stem saam en aanvaar die gevolgtrekkings van die Ouditeur-Generaal oor die jaarlikse finansiële state.

WaarderingDie Ouditkomitee spreek graag sy waardering uit teenoor die bestuur van die Departement, die Ouditeur-Generaal en die tak Korporatiewe Versekering vir die samewerking en inligting wat hulle verskaf het om ons in staat te stel om ons mandaat uit te voer en hierdie verslag op te stel.

Judy GuntherVoorsitter van die Ekonomiese Groep-ouditkomitee(Wes-Kaapse Departement van Landbou) Datum: 12 Augustus 2015



NotAS


Provinsie Wes-Kaap


Deel D:Menslikehulpbronbestuur

148

149

153

Wetgewing wat menslikehulpbronbestuur beheer

Inleiding

Menslikehulpbron-oorsigstatistiek



1. WETGEWING WAT MENSLIKEHULPBRONBESTUUR BEHEER

Die inligting wat in dié deel voorsien word, word voorgeskryf deur die Staatsdiensregulasies (hoofstuk 1, Deel III J.3 en J.4). Behalwe die Staatsdiensregulasies, 2001 (soos gewysig op 30 Julie 2012), beheer die volgende voorskrifte menslike hulpbronbestuur binne die staatsdiens:

• Wet op Beroepsgesondheid en -veiligheid (85 van 1993)Om te voorsien vir die gesondheid en veiligheid van persone by die werk en vir die gesondheid en veiligheid van persone in verband met die gebruik van toerusting en masjinerie; die beskerming van persone buiten die persone wat werk teen gevare vir gesondheid en veiligheid wat voortvloei uit of in verband staan met die bedrywighede van persone by die werk; om ’n adviesraad te vestig vir beroepsgesondheid en -veiligheid; en om te voorsien vir sake wat hiermee verband hou.

• Staatsdienswet, 1994, soos gewysig deur Wet 30 van 2007Om voorsiening te maak vir die organisasie en administrasie van die staatsdiens van die Republiek, die regulering van die diensvoorwaardes, ampstermyn, dissipline, aftrede en ontslag van lede van die staatsdiens, en aangeleenthede wat daarmee verband hou.

• Wet op Arbeidsverhoudinge (66 van 1995)Om die werkgewer te reguleer en om vir die werkgewer leiding te gee in die erkenning en vervulling van sy rol in arbeidsvrede en die demokratisering van die werkplek.

• Wet op Basiese Diensvoorwaardes (75 van 1997)Om uitvoering te gee aan die reg op billike arbeidspraktyke waarna verwys word in artikel 23(1) van die Grondwet deur die vestiging van en voorsiening vir die regulering van basiese diensvoorwaardes; en om daardeur die verpligtinge van die Republiek as ’n lidstaat van die Internasionale Arbeidsorganisasie na te kom; en om te voorsien vir sake wat daarmee verband hou.

• Wet op Vaardigheidsontwikkeling (97 van 1998)Om ’n institusionele raamwerk te voorsien om nasionale, sektorale en werkplekstrategieë te bedink en in werking te stel om die vaardighede van die Suid-Afrikaanse arbeidsmag te ontwikkel en te verbeter; om daardie strategieë te integreer binne die Nasionale Kwalifikasieraamwerk (NKR) wat beoog word in die Wet op die Suid-Afrikaanse Kwalifikasieowerheid, 1995; om voorsiening te maak vir leerlingskappe wat lei tot erkende beroepskwalifikasies; om voorsiening te maak vir die finansiering van vaardigheidsontwikkeling deur middel van ’n heffingstoelae-skema en ’n Nasionale Vaardighede-fonds; om voorsiening te maak vir en indiensnemingsdienste te reguleer; en om voorsiening te maak vir sake wat daarmee verband hou.

• Diensbillikheid (55 van 1998)Om gelykheid te bevorder, onbillike diskriminasie in indiensneming uit te skakel en om die inwerkingstelling van diensbillikheidsmaatreëls te verseker om die uitwerkinge van diskriminasie reg te stel; om ’n diverse en doeltreffende arbeidsmag daar te stel wat in die breë verteenwoordigend is van die bevolkingsamestelling van die provinsie.

• Wet op Openbare Finansiële Bestuur (1 van 1999)Om finansiële bestuur in die nasionale regering en provinsiale regerings te reguleer; om te verseker dat alle inkomste, besteding, bates en laste van dié regerings doeltreffend en bekwaam bestuur word; om voorsiening te maak vir die verantwoordelikhede van persone aan wie die finansiële bestuur in dié regerings toevertrou is; en om voorsiening te maak vir sake wat daarmee verband hou.

• Wet op Vaardigheidsontwikkelingsheffing (9 van 1999)Om aan enige werknemer in die staatsdiens in die nasionale of provinsiale regeringsfeer vrystelling te verleen van die betaling van ’n vaardigheidsontwikkelingsheffing; en vir vrystelling van sake wat daarmee verband hou.


Provinsie Wes-Kaap


• Wet op die Bevordering van Toegang tot Inligting (2 van 2000)Om uitvoering te gee aan die konstitusionele reg van toegang tot enige inligting wat die staat hou en enige inligting wat ’n ander persoon hou en wat vereis word vir die uitoefening of beskerming van enige regte; en om voorsiening te maak vir sake wat daarmee verband hou.

• Wet op die Bevordering van Administratiewe Geregtigheid (3 van 2000) Om uitvoering te gee aan die reg op administratiewe optrede wat wettig, redelik en prosedureel billik is, en op die reg op geskrewe redes vir administratiewe optrede soos wat beoog word in artikel 33 van die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, 1996; en om voorsiening te maak vir sake wat bykomstig hiertoe is.

Om uitvoering te gee aan waardes en beginsels van openbare administrasie soos beoog in artikel 195(1) van die Grondwet, om voorsiening te maak vir sekonderings in die staatsdiens, om hoë standaarde van etiek en professionalisme te bevorder, om die gebruik van inligtings- en kommunikasietegnologie te bevorder, om doeltreffende dienslewering te bevorder, om die uitwissing en voorkoming van onetiese praktyke te bevorder en om voorsiening te maak vir die stel van minimum norme en standaarde in staatsadministrasie.

2. INLEIDING

Die waarde van mense in die Departement

Ons mense is die belangrikste bydraers tot die prestasies van die Departement en van die suksesse van die Wes-Kaapse regering. Uitmuntende diens is afhanklik van die welstand van ons organisasie en sy mense. Daarom doen ons die volgende:

· waardeer mense wat met integriteit optree, en wat betrokke, sorgsaam, bevoeg, verantwoordelik en deelnemend is;

· beskou mensebestuur as almal se verantwoordelikheid; · baseer die bestuur van ons mense op die beginsels van waardigheid, respek, deursigtigheid en billikheid; · groei, ontwikkel, bemagtig en stel ons mense in staat om hul volle potensiaal te bereik en te gebruik; en · aanvaar diversiteit en koester ’n diepe respek vir mekaar se kultuur, individualiteit, taal, waardes en

oortuigings.

OORSIG VAN MENSLIKEHULPBRONSAKE

Mense is ’n kernelement in die bereiking van die strategiese doelwitte van die Departement. Menslike hulpbronbeplanning is dus daarop gemik om te verseker dat die Departement altyd die regte mense met die regte vaardighede op die regte plek en regte tyd het.

Dit is binne hierdie konteks dat die Departement se nuwe strategiese menslikehulpbronplan (Mh-plan) ontwikkel en in werking gestel is vir die tydperk 1 April 2013 tot 31 Maart 2018. Die Mh-plan word jaarliks hersien om vas te stel of die strategiese doelwitte van menslike hulpbronne steeds geldig is, en of dit aandag gee aan die Mh-prioriteite in die Departement. Jaarlikse vorderingsverslae het die inwerkingstelling van die kernbedrywighede gemonitor wat vervat word in die Mh-plan. Dit is ingedien by die Departement vir die Staatsdiens en Administrasie (DSDA) soos wat gelas is.

Met behulp van arbeidsmagbeplanning het die Departement die huidige en toekomstige menslikehulpbronbehoeftes geïdentifiseer en die aandag gevestig op die moontlike uitdagings wat ’n impak kan hê op die bereiking van die Departement se strategiese doelwitte.



Stel menslikehulpbronprioriteite vir die jaar onder oorsig en die uitwerking van dié prioriteiteNá ’n analise van die huidige arbeidsmagprofiel en die toekomstige aanvraag is die volgende menslike hulpbronprioriteite geïdentifiseer:

Nommer MH-prioriteit Impak

1

Werwing/Personeelvoorsiening (waaronder omset, vakaturekoers, werwing en keuring, opvolgingsbeplanning, maatreëls vir aantrekking en behoud)

Vakatures gevul met die regte en geskikte aanstellings op die regte tyd en binne die voorgeskrewe/ooreengekome tydsraamwerke

2Opleiding en ontwikkeling (waaronder die ontwikkeling van individuele vaardighede asook kritieke en skaars vaardighede)

Doelgerigte opleiding en ontwikkeling om aandag te gee aan die vereistes vir werkgewer-, kliënt- en taakbehoeftes

3Diensbillikheid (waaronder verteenwoordigendheid wat betref geslag, jeug, mense met gestremdhede en aangewese groepe)

’n Verteenwoordigende personeelsamestelling op alle beroepsvlakke

4

Waardes, etiek en organisatoriese kultuur (waaronder werknemerwelstand, gesondheid en veiligheid, arbeidskwessies, aansporings, opnames/assesserings en inligtingsdeling)

Gesonde, ingeligte en tevrede personeel

5Organisatoriese ontwerp (waaronder posevaluering en kwessies wat verband hou met die fasilitering en/of uitvoering van menslike hulpbronfunksies)

toepaslike en relevante funksionele struktuur en diensstaat. Verbeterde organisatoriese prestasie

Raamwerk vir arbeidsmagbeplanning en kernstrategieë om ’n geskoolde en vaardige arbeidsmag te lok en te werfSonder mense kan die Departement nie ’n optimale diens lewer nie, en sonder ’n voldoende begroting kan dit nie mense werf, ontwikkel of behou wat nodig is om optimale dienste te lewer nie.Die uitdagings wat die Departement in die gesig staar, is geïdentifiseer. Dié uitdagings het aandag gekry deur die kernbedrywighede te identifiseer wat in die aksieplan opgeneem is.Die volgende is die kernbedrywighede soos wat dit in die aksieplan uiteengesit word:

MH-PRIORITEIT (Nommer soos

hier bo)SLEUTELAKTIWITEITE

1 WERWING/PERSONEELVOORSIENINGBevolk die diensstaat• Ontwikkel en voer planne uit om die infasering moontlik te maak van die vul van vakatures oor ’n tydperk van drie jaar• Korporatiewe Dienstesentrum (KDS) moet ’n analise doen van die werwingsproses om knelpunte te identifiseer en op te los• KDS moet maatreëls instel om die omkeertyd vir die vul van permanente poste te verminder en moet lynbestuurders bevoeg maak in werwing• Stel die redes vas vir die hoë omset onder swart werknemers – verbind dit met Diensbillikheidsplan (DBP) en opvolgbeplanning. • Die KDS moet dit oorweeg om ’n dwarsliggende riglyn/raamwerk op te stel oor opvolgingsbeplanning, maatreëls om skaars/kritiese vaardighede te behou en om institusionele geheue te bewaar.• Sit die stappe in die Werwings- en Behoudbeleid van die Departement voort wat gemik is op die vermindering van verlatings.• Stel ’n nie-geldelike beloningstelsel in werking en brei dit uit as ’n aansporingskema vir hoë presteerders en personeel met spesiale vaardighede.• Verbeter maatreëls om personeel binne die skaars beroepsgroepe te werf en te behou wat tans uitgesluit word van die huidige Beroepspesifieke Bedelings (BSB’s).• Stel praktyke soos werkvolging en mentorskap van jonger werknemers in werking om onder meer ’n verlies van institusionele geheue teen te werk.• Stel maatreëls in werking of behou dit om vaardighede te lok, ontwikkel, oor te dra en te behou (deur byvoorbeeld mentorskap, beurse, internskappe en leerlingskappe) wat gemik is op “veeartsenykundige dienste” en “landbou- adviseur”, en ook om aandag te gee aan die kern-, kritieke en skaars vaardighede soos wat dit in tabel 7, 8 en 9 geïdentifiseer word.• Ontwikkel Standaard-bedryfsprosedures (SBP’s) vir alle werkprosesse ten einde kennis en geheue van werkprosesse en werkmetodologieë te institusionaliseer• Ondersoek die konsep van die instelling van ’n verlatingsmetgesel om personeellede te begelei voor die amptelike datum van bedanking ten einde laasgenoemde se netwerke, beskikbare inligting, oordraagbare kennis, ensovoorts vas te stel.• Die KDS moet die verlatingsonderhoudproses ondersoek ten einde sy geloofwaardigheid te verbeter, insluitend die identifikasie van verlore vaardighede.• Verseker dat verlatingsonderhoude in alle gevalle gevoer word om redes vas te stel waarom werknemers die Departement verlaat.

Hersien status van indiensnemingsprofiel en wysig PERSAL• Verminder of faseer die oortollige personeel op die diensstaat uit.• Faseer kontrakaanstellings uit (buiten seisoenale, projekspesifieke en bykomende aanstellings tot die diensstaat).• Wysig PERSAL sodat dit net uit permanent gefinansierde poste bestaan.


Provinsie Wes-Kaap


MH-PRIORITEIT (Nommer soos

hier bo)SLEUTELAKTIWITEITE

2 OPLEIDING EN ONTWIKKELINGBevorder die ontwikkeling van menslike kapitaal

Stel die volgende opleidingsintervensies in werking:

· Departement moet uitvoering gee aan sy strategie vir die ontwikkeling van menslike kapitaal deur internskapprogram, beurse vir kritieke en skaars vaardighede en programme vir jong professionele persone.

· Beding opleidingsessies wat aan departementele personeel gewy is. · Stel komponentspesifieke opleiding en vaardigheidsontwikkeling (seminare, slypskole) in werking, plus

voortgaande leersessies as kwartaallikse gebeurtenisse binne komponente.· Doen opleiding in kritieke vaardighede/bevoegdhede. · Bevorder die bestuur/kennis van diversiteit, dit wil sê kennis van kulturele verskille en vaardigheid in al drie tale.

Verken en stel die volgende inisiatiewe in werking:· Die Provinsiale Opleidingsinstituut (POI) moet die geïdentifiseerde kernbevoegdhede in sy medium- tot

langtermynbeplanning insluit. · herstel en fasiliteer of bied die verpligte leerareas weer aan. · Alternatiewe modelle vir opleiding- en ontwikkelingsfinansiering. · Verken inisiatiewe/maniere soos kapasiteitsbou – memorandums van verstandhouding (MVV’s) met tersiêre

instellings, spesiale beurse en mentorskap van nagraadse studente deur spesialis-wetenskaplikes. · Opleidingsbeleid: Elke werknemer moet, in ’n twee- tot driejaarsiklus, ’n voorafbepaalde getal opleidingsdae

en/of opleiding ter waarde van ’n voorafbepaalde hoeveelheid bywoon. · Stel ’n gestruktureerde werksgeoriënteerde oriënteringsprogram in werking

Verbeter die integriteit van data· Ondersoek die moontlikheid van toevoegings tot PERMIS, wat insluit voorsiening om vordering met opleiding

aan te teken.· Hersien PERSAL met beskikbare inligting oor kwalifikasies.Sit die proses van verifikasie van kwalifikasies voort.Doen ’n intervensie in data-integriteit deur die KDS

3 OPLEIDING EN ONTWIKKELINGBevorder die ontwikkeling van menslike kapitaal• nakoming van gestelde DB-doelwitte en teikens, soos volgens die DBP, asook nasionale teikens van 50% vir vroue in senior bestuursdienste (SBD) en 2% vir mense met gestremdhede (MMG), binne die beperkings van ’n tekort aan wiskunde- en wetenskapkwalifikasies en ’n tekort aan gefinansierde poste.• Geteikende werwing moet gedoen word (hoewel nie tot die nadeel van dienslewering nie) om te voldoen aan

die numeriese doelwitte binne die DBP, spesifiek om aandag te gee aan onderverteenwoordiging van vroue in SBP en onderverteenwoordigde groepe in die algemeen.

• Stel die regstellende-aksie-maatreëls aktief in werking soos vervat in die DBP (2012-2017) van die Departement.

Ontwikkel/stel DB-beleid en spesifieke maatreëls in werking· Stel strategiese raamwerke vir werktoegang (gestremdheid) en geslagsgelykheid in werking en doen verslag

daaroor. · Buigsame werkplek-praktyke om vroue in indiensneming te ondersteun. · KDS moet ’n opleidingsintervensie voorsien of moontlik maak wat op vroue en swart persone op

middelbestuursvlakke gemik is om ’n poel van geskikte kandidate te skep vir die vul van senior bestuursposte.

· Stel opvolgingsbeplanning op middelbestuursdiensvlakke (MBD-vlakke) in werking sodat MMG’s geskik is vir hoër bevorderingsposte in die bestuur wanneer ’n vakature ontstaan.

· Poste moet geïdentifiseer word wat vir spesifiek MMG’s geadverteer moet word. · teiken werknemers van aangewese groepe vir funksionele opleiding en deeltydse beurse om hul huidige

vaardighede en bevoegdhede te verbeter. · Spesiale ontwikkelingsprogramme vir aangewese groepe, net vir vaardighede waaraan daar ’n tekort is,

byvoorbeeld landbou-ingenieurs, landbouveeartse en landbou-ekonome.



HR PRIORITY NO. AS ABOVE KEY ACTIVITIES

4 WAARDES, ETIEK EN ORGANISATORIESE KULTUURBevorder personeelgesondheid en welstand· Bewustheid-, kommunikasie- en inligtingsveldtog oor siekteverlof moet voortgesit word. · Bestuurders moet algemene welstand bemark en bevorder tydens welstandprogramme (wat griepinspuitings

kan insluit om te help om die hoë voorkoms van gewone siekteverlof vir griep en siektes wat met verkoue verband hou te minimaliseer).

· Monitor werknemers se gebruik van siekteverlof en die uitwerking daarvan op produktiwiteit, maak personeel bewus van die voorskrifte wat geld vir gewone verlof, siekteverlof en ongeskiktheidsverlof, terwyl hulle gesensitiseer word vir die finansiële implikasies.

Bou/hou konstruktiewe eksterne en interne verhoudings vol

· Sit die sesweeklikse brief aan die SG: KDS voort wat betref die opvolging van Mh-gevalle/kwessies of direkte kommunikasie met hoofde van eenhede by die KDS.

· Verbeter verhoudingsbestuur tussen KDS en die Departement oor Mh-kwessies. · Beding toepaslike en gereelde diensintervensies van die Direktoraat Organisatoriese Gedrag in die

Departement van die Premier. · Werf insette en terugvoering as deel van interne en eksterne inisiatiewe om diens en verhoudings te verbeter.· Doen personeel- en kliënttevredenheidsopnames. · Gereelde kommunikasie en die jongste nuus aan personeel oor kwessies van beduidende belang binne die

Departement en/of wat die personeel raak. · Sit onderhandelings voort om vriendskaplike ooreenkomste as ’n wen-wen-oplossing te kry vir die kwessie van

personeel wat nie geplaas is nie, of vir albei partye.· Ondersteun werknemers wat geskik is vir aftrede ingevolge DG&WP.

5 ORGANISATORIESE ONTWERPBevolk en hersien struktuur ooreenkomstig diensleweringsmandate en agendas· Reël geld vir infasering van 2011 se aanbevelings oor organisatoriese ontwerp (OO) en ook die verwagte

opleidingsondernemings. · Verkry geld vir nuwe kritieke navorsings- en tegniese poste.· OO-ondersoek/-hersiening/-herwaardering van strukture.· Hersiening van 2011-OO-aanbevelings binne spesifieke komponente teenoor bykomende nasionale en

provinsiale strategiese agendas.· OO moet die personeelimplikasies van die nOP-verwagtinge vir die Departement assesseer.

Daar word verwag dat departementele bestuur en die KDS gesamentlike verantwoordelikheid sal aanvaar vir die uitvoering van die aksieplanne, asook verantwoordelikheid vir die lewering van die nodige uitkomste.

Bestuursraamwerk vir werknemersprestasie

Een van die hoekstene van die Bestuurstelsel vir Personeelprestasie is die basiese vereiste dat alle werknemers verplig is om te doen wat van hulle verwag word. Dié verwagtinge en die vereiste prestasiestandaarde word gekonkretiseer met behulp van posbeskrywings, prestasie-ooreenkomste, sakeplanne en/of diensvlakooreenkomste. Belonings en aansporings word daarom net toegestaan vir werk wat kwalitatief en kwantitatief werk oortref waarvoor werknemers vergoed word.

Werknemers wat benoem word vir prestasiebonusse word geassesseer deur modereringspanele, wat dan die bewyse van uitstaande prestasie ondersoek. Daar word egter van onderpresterende personeellede vereis om die aksies te voltooi wat in die prestasieverbeteringsplan bepaal word. Dit word deeglik gemonitor om volkome nakoming van aanvaarbare prestasiestandaarde te verseker.

Die raamwerk wil ook graag ’n positiewe werkplekkultuur bevorder wat formele en informele besprekings oor prestasiegehalte, praktykleiding en voortdurende individuele verbetering aanmoedig.

Dié stelsel stel die raamwerk waarbinne die werkgewer sowel as die werknemer hul doelwitte en teikens gelyk kan verwerklik om die behaling van PSD 12 te verseker, naamlik om die beste bestuurde streekregering ter wêreld te wees.


Provinsie Wes-Kaap


Welstand van werknemers

Die ontwikkeling van ’n welstandkultuur in die Departement is van strategiese belang om te verseker dat werknemers optimale vlakke van prestasie behaal terwyl hulle voel dat vir hulle gesorg word en dat hulle ondersteun word in die werkkonteks. Die Wes-Kaapse regering se dwarsliggende Werknemergesondheid- en Welstandprogram (WGWP) volg ’n holistiese benadering tot die welstand van werknemers en is grootliks voorkomend van aard. Dit bied sowel primêre as sekondêre dienste. Die WGWP word gemonitor deur die Departement met behulp van maandelikse gebruikmakingsverslae vir primêre dienste (24/7/365 telefoniese beradingsdiens, aanlyn-e-Care-diens en aanmelding) en sekondêre dienste (berading van aangesig tot aangesig, trauma- en kritieke voorvalle, opleiding en geteikende intervensie, afrigting vir uitvoerende beamptes, voorspraak). ’n Kwartaallikse verslag word deur die Direktoraat: Organisatoriese Gedrag binne die KDS opgestel wat ’n neigingsanalise van gebruikmaking, risiko-identifikasie en die impak daarvan op produktiwiteit gee. Voortgaande verslagdoening aan die Departement vir die Staatsdiens en Administrasie (DSDA) is ook ’n vereiste en sodanige verslagdoening fokus op vier terreine, naamlik MIV/vigs, gesondheid en produktiwiteit, welstandbestuur en risiko’s vir veiligheid en ’n gesonde omgewing, asook gehaltebestuur.

3. MENSLIKEHULPBRON-OORSIGSTATISTIEKE

3.1 PERSONEELVERWANTE BESTEDING

Die volgende tabelle som die finale geouditeerde besteding volgens program (Tabel 3.1.1) en volgens salarisgroepe (Tabel 3.1.2) op. Dit gee spesifiek ’n aanduiding van die bedrag wat aan personeel bestee is in terme van elkeen van die programme of salarisgroepe binne die Departement.

Die syfers in tabel 3.1.1 is verkry uit die basiese boekhoudingstelsel en die syfers in tabel 3.1.2 is verkry uit die PERSAL-stelsel. Die twee stelsels is nie gesinchroniseer vir salaristerugbetalings ten opsigte van personeelaanstellings en bedankings en/of verplasings na en van ander departemente nie. Dit beteken dat daar ’n verskil kan wees in die totale besteding wat op dié stelsels weerspieël word.

Die sleutel in die tabel hier onder is ’n beskrywing van die programme binne die Departement. Daar sal volgens hul nommer na Programme verwys word.

Program Programme Designation

Program 1 Administrasie

Program 2 Volhoubare hulpbronbestuur

Program 3 Boere-ondersteuning en -ontwikkeling

Program 4 Veeartsenykundige Dienste

Program 5 navorsingstegnologie en Ontwikkelingsdienste

Program 6 Landbou-ekonomiedienste

Program 7 Gestruktureerde Landbou-onderwys en -opleiding

Program 8 Landelike Ontwikkelingskoördinering



Tabel 3.1.1: Personeeluitgawes volgens program, 2014/15

ProgramTotale

uitgawe (R’000)

Personeel uitgawe (R’000)

Opleidinguitgawe (R’000)

Goedere en dienste

(R’000)

Personeel uit-gawe as ‘n % van die totale

besteding

Gemiddelde personeel

uitgawe per werknemer

(R’000)

Getal werknemers

Program 1 106 130 49 310 368 41 810 46.5 261 189

Program 2 232 924 25 344 247 9 308 10.9 357 71

Program 3 251 026 41 305 828 23 251 16.5 336 123

Program 4 66 516 49 209 698 13 655 74.0 384 128

Program 5 104 523 66 772 365 26 775 63.9 246 271

Program 6 21 656 10 661 176 3 263 49.2 395 27

Program 7 53 429 29 536 1 160 16 888 55.3 252 117

Program 8 19 232 9 763 56 2 371 50.8 244 40

Totaal 855 436 281 900 3 898 137 321 33.0 292 966

Nota: Die getal werknemers verwys na alle individue wat vergoed is tydens die verslagtydperk, behalwe die Minister

Tabel 3.1.2: Personeeluitgawes volgens salarisbande, 2014/15

SalarisbandePersoneel uitgawe(R’000)

% van totale personeel uitgawes

Gemiddelde personeel uitgawe

per werknemer (R’000)

Getal werknemers

Laergeskoold 106 130 49 310 368 41 810

(Vlak 1-2) 19 246 6.8 52 368

Geskoold 251 026 41 305 828 23 251

(Vlak 3-5) 53 252 18.9 159 334

hoogs geskoolde produksie 104 523 66 772 365 26 775

(Vlak 6-8) 71 219 25.3 282 253

hoogs geskoolde toesighouding 53 429 29 536 1 160 16 888

(Vlak 9-12) 117 104 41.5 474 247

Senior bestuur (Vlak 13-16) 21 079 7.5 916 23

Totaal 281 900 100.0 230 1 225

Nota: Die getal werknemers verwys na alle individuele wat tydens die verslagtydperk vergoed is, maar dit sluit die Minister uit.

Die volgende tabelle gee ’n opsomming per program (tabel 3.1.3) en salarisbande (tabel 3.1.4) van besteding wat aangegaan is as ’n gevolg van salarisse, oortyd, behuisingtoelae en mediese bystand. In elke geval gee die tabel ’n aanduiding van die persentasie van die personeelbegroting wat vir dié items gebruik is.


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.1.3: Salarisse, oortyd, behuisingtoelae en mediese bystand volgens salarisbande, 2014/15

ProgramBedrag van

salarisse(R’000)

Salarisse as ‘n % van personeeluitgawes

Bedrag van oortyd(R’000)

Oortyd as ‘n % van

personeeluitgawes

Bedrag van behuisings-

toelaag(R’000)

Behuisings toelaag as ‘n % van

personeel uitgawes

Mediese bystand bedrag(R’000)

Mediese bystand as

‘n % van personeeluitgawes

1 33 774 11.6 290 0.1 1 122 0.4 2 005 0.7

2 17 616 6.1 - - 453 0.2 898 0.3

3 29 514 10.2 51 0.02 1 020 0.4 1 666 0.6

4 34 466 11.9 925 0.3 997 0.3 1 966 0.7

5 45 411 15.7 1 801 0.6 2 175 0.7 3 976 1.4

6 7 911 2.7 - - 244 0.1 328 0.1

7 19 793 6.8 569 0.2 853 0.3 1 718 0.6

8 7 428 2.6 36 0.01 248 0.1 263 0.1

Totaal 195 913 67.5 3 672 1.3 7 112 2.5 12 820 4.4

Nota: Salarisse, oortyd, behuisingtoelae en mediese bystand word bereken as ’n % van die totale personeeluitgawes wat verskyn in Tabel 3.1.2 hier bo. Voorts maak die tabel nie voorsiening vir ander besteding soos pensioene, bonusse en ander toelaes nie wat die totale personeeluitgawes uitmaak. Daarom beloop salarisse, oortyd, behuisingtoelae en mediese bystand 75,7% van die totale personeeluitgawes.

Die totale van tabel 3.1.3 en 3.1.4 balanseer wel. Die data kan egter verskillend weerspieël as gevolg van die groepering per program of salarisband en die afronding tot duisende.

Tabel 3.1.4: Salarisse, oortyd, behuisingtoelae en mediese bystand volgens salarisbande, 2014/15

Salarisbande

Bedrag van sala-

risse(R’000)

Salarisse as ‘n % van personeeluitgawes

Bedrag van oortyd

(R’000)

Oortyd as ‘n % van

personeeluitgawes

Bedrag van behuisings-

toelaag(R’000)

Behuisings toelaag as ‘n % van

personeel uitgawes

Mediese bystand bedrag(R’000)

Mediese bystand as

‘n % van personeeluitgawes

Laergeskoold(Vlak 1-2) 33 774 11.6 290 0.1 1 122 0.4 2 005 0.7

Geskoold(Vlak 3-5) 17 616 6.1 0 - 453 0.2 898 0.3

hoogs geskoolde produksie (Vlak 6-8) 29 514 10.2 51 0.02 1 020 0.4 1 666 0.6

hoogs geskoolde toesighouding (Vlak 9-12) 34 466 11.9 925 0.3 997 0.3 1 966 0.7

Senior bestuur (Vlak 13-16) 45 411 15.7 1 801 0.6 2 175 0.7 3 976 1.4

Total 195 912 67.5 3 671 1.3 7 111 2.5 12 820 4.4

Nota: Die totale van Tabel 3.1.3 en 3.1.4 balanseer. Die data kan egter verskillende weerspieël as gevolg van die groepering per program of salarisband en die afronding tot duisende.



3.2 INDIENSNEMING EN VAKATURESDie volgende tabelle som die getal op die diensstaat, die getal werknemers en die persentasie van vakante poste op. Dié inligting word aangebied in terme van drie kernveranderlikes: program (tabel 3.2.1), salarisgroep (tabel 3.2.2) en kritieke beroepe (tabel 3.2.3). Departemente het kritieke beroepe geïdentifiseer wat gemonitor moet word. Tabel 3.2.3 verskaf inligting oor die diensstaat en vakatures vir die kern- kritieke beroepe van die Departement.

Tabel 3.2.1: Indiensneming en vakatures per program, soos op 31 Maart 2015

Program Getal befondsde poste Getal poste gevul Besteding aan opleiding (R’000)

Program 1 181 143 21.0%

Program 2 84 68 19.0%

Program 3 168 129 23.2%

Program 4 189 133 29.6%

Program 5 335 264 21.2%

Program 6 35 27 22.9%

Program 7 148 111 25.0%

Program 8 41 39 4.9%

Totaal 1 181 914 22.6%

Tabel 3.2.2: Indiensneming en vakatures volgens salarisbande, soos op 31 Maart 2015

Salarisband Getal befondsde poste Getal poste gevul Vakaturekoers %

Laergeskoold(Vlak 1-2 217 182 16.1%

Geskoold(Vlak 3-5) 346 276 20.2%

hoogs geskoolde produksie(Vlak 6-8) 338 237 29.9%

hoogs geskoolde toesighouding(Vlak 9-12) 257 202 21.4%

Senior bestuur(Vlak 13-16) 23 17 26.1%

Totaal 1181 914 22.6%

Nota: Die inligting weerspieël in elke geval die situasie soos op 31 Maart 2015. Raadpleeg asseblief afdeling 3.4 van dié verslag vir ’n aanduiding van veranderings in personeelvoorsieningpatrone oor die jaar onder oorsig


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.2.3: Indiensneming en vakatures volgens kritieke beroep, soos op 31 Maart 2015

Kritieke beroepe Getal befondsde poste Getal poste gevul Vakaturekoers %

Landbou-adviseur 69 53 23.2%

Landbou-ekonoom 24 18 25.0%

Landboutegnikus 70 49 30.0%

Veearts 33 26 21.2%

Landbouwetenskaplike 36 26 27.8%

Dosent 39 24 38.5%

Landbou-ingenieur 5 3 40.0%

Totaal 276 199 27.9%

3.3 POSEVALUERINGDie Staatsdiensregulasies, 2001, soos gewysig, het posevaluering ingestel as ’n manier om te verseker dat werk van gelyke waarde gelyk vergoed word. Binne ’n nasionaal bepaalde raamwerk mag uitvoerende owerhede enige pos in hul organisasie evalueer of herevalueer.

tabel 3.3.1 som die getal poste op wat tydens die jaar onder oorsig geëvalueer is. Die tabel voorsien ook statistieke oor die getal poste wat op- of afgegradeer is.



Tabel 3.3.1: Posevaluasie, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Salarisband Totale getal poste

Getal poste geëvalueer

% poste geëvalueer

Poste opgegradeer Poste afgegradeer

Getal % van getal poste Getal % van getal

poste

Laergeskoold(Vlak 1-2) 217 - - - - - -

Geskoold(Vlak 3-5) 346 7 0.6 - - - -

hoogs geskoolde produksie(Vlak 6-8) 338 29 2.5 - - - -

hoogs geskoolde toesighouding(Vlak 9-12) 257 8 0.7 3 0.3 - -

Senior Bestuur Diensband A (Vlak 13) 15 2 0.2 - - - -

Senior Bestuur Diensband B (Vlak 14) 6 1 0.1 - - - -

Senior Bestuur Diensband C (Vlak 15) 1 - - - - - -

Senior Bestuur Diensband D (Vlak 16) 1 - - - - - -

Totaal 1181 47 4.0 3 0.3 - -

Nota: Die bestaande Staatsdiensbeleid vereis van departemente om spesifiek geïdentifiseerde poste (buiten onderwyser en poste vir die beroepspesifieke bedeling (BS)) te onderwerp aan ’n formele posevalueringsproses. Dit sluit in nuut geskepte poste, en ook poste waar die werkinhoud beduidend verander het. Dié posevalueringproses bepaal die gradering en salarisvlak van ’n pos.

Tabel 3.3.2: Profiel van werknemers wie se salarisposisies opgegradeer is omdat hulle poste opgegrad-eer is, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Begunstigdes Swart Indiër Bruin Wit Totaal

Vroulik - - - - -

Manlik - - 1 2 3

Totaal - - 1 2 3

Werknemers met ‘n gestremdheid -

tabel 3.3.3 som die getal gevalle op waar salarisvlakke die graad oorskry wat deur posevaluasie bepaal is (waaronder hoër kerwe wat toegeken is). Redes vir die afwyking word in elke geval verskaf.


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.3.3: Werknemers aan wie hoër salarisse toegestaan is as dié wat bepaal word deur posevalua-sie volgens belangrike beroep, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Belangrike beroep Getal werknemers Posevaluasievlak Vergoeding op’n hoër vlak

Vergoeding op ’n hoër kerf van dieselfde

salarisvlak

Rede vir afwyking

Dosent 1 8 - 3-kerfverhoging Aantrekking

Staatsveearts 1 11 - 3-kerfverhoging Aantrekking

Senior Landbou-adviseur 1 9 - 3-kerfverhoging Aantrekking

Totaal 3

Persentasie van totale indiensneming 0.3

Tabel 3.3.4: Werknemers aan wie hoër salarisse toegestaan is as dié wat bepaal word deur posevalua-sie volgens rasgroep, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Begunstigdes Swart Indiër Bruin Wit Totaal

Vroulik - - - 1 1

Manlik - - - 2 2

Totaal - - - 3 3

Werknemers met ‘n gestremdheid -

3.4. VERANDERINGE IN INDIENSNEMINGOmsetkoerse gee ’n aanduiding van neigings in die indiensnemingsprofiel van die Departement in die oorsigjaar. Die volgende tabelle verskaf ’n opsomming van omsetkoerse volgens salarisband (tabel 3.4.1) en volgens kritieke beroepe (tabel 3.4.2).



Tabel 3.4.1: Jaarlikse omsetkoerse per salarisband, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Salarisband

Getal werknemers soos op 31 Maart 2014

Omsetkoers2013/14

Aanstellings in die

Departement

Oorplasings na die

Departement

Beëindigings uit die

Departement

Oorplasings uit die

Departement

Omsetkoers2014/15

Laergeskoold(Vlak 1-2) 194 3.7 10 1 7 1 4.1

Geskoold(Vlak 3-5) 300 10.0 7 3 37 5 14.0

hoogs geskoolde produksie (Vlak 6-8) 230 20.8 26 7 17 5 9.6

hoogs geskoolde toesighouding (Vlak 9-12) 184 11.9 26 3 17 2 10.3

Senior Bestuur Diensband A (Vlak 13) 11 7.1 1 - 1 - 9.1

Senior Bestuur DiensbandB (Vlak 14) 5 - - 1 1 - 20.0

Senior Bestuur Diensband C (Vlak 15) - - - - - - -

Senior Bestuur Diensband D (Vlak 16) 1 - - - - - -

Totaal925 11.9 70 15 80 13

10.127 16

Nota: ’n Oorplasing is wanneer ’n staatsamptenaar van een departement na ’n ander beweeg op dieselfde salarisvlak.

Tabel 3.4.1: Jaarlikse omsetkoerse per salarisband, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Kritiekeberoep

Getal werknemers soos op 31 Maart 2014

Omsetkoers2013/14

Aanstellings in die

Departement

Oorplasings na die

Departement

Beëindigings uit die

Departement

Oorplasings uit die

Departement

Omsetkoers2014/15

Landbou-adviseur 194 3.7 10 1 7 1 4.1

Landbou-ekonoom 300 10.0 7 3 37 5 14.0

Landbou tegnikus 230 20.8 26 7 17 5 9.6

Veearts 184 11.9 26 3 17 2 10.3

Landbouwetenskaplike 11 7.1 1 - 1 - 9.1

Dosent 5 - - 1 1 - 20.0

Landbou ingenieur - - - - - - -

Totaal206 13.3 24 3 11 5

7.827 16


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.4.3: Personeel wat die diens van die Departement verlaat, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Verlatingskategorie Getal % van totale verlatings

Getal verlatings as ’n % van die totale getal werknemers soos op31 Maart 2015

Dood 5 5.4 0.5

Bedanking * 38 40.9 4.1

Verstryking van kontrak 18 19.4 1.9

Ontslag – operasionele veranderinge - - -

Ontslag – wangedrag 3 3.2 0.3

Ontslag – ondoeltreffendheid - - -

Afgedank weens swak gesondheid 1 1.1 0.1

Aftrede 13 14.0 1.4

Werknemer het skeidingspakket geïnisieer 1 1.1 0.1

Oordragte na statutêre liggame 1 1.1 0.1

Oordragte na ander staatsdepartemente 13 14.0 1.4

Totaal 93 100.0 10.1

Nota: Tabel 3.4.3 identifiseer die verskillende verlatingskategorieë vir dié personeellede wat die diens van die Departement verlaat het. * Bedankings word in Tabel 3.4.4 en 3.4.5. verder bespreek.

Tabel 3.4.4: Redes waarom personeel bedank het, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Redes vir bedanking Getal % van totale bedankings

Beter vergoeding 3 7.9

Verdere studies 1 2.6

Onvoldoende vorderingsmoontlikhede 3 7.9

huwelik 1 2.6

Aard van werk 2 5.3

Ander beroep 4 10.5

Eie besigheid 2 5.3

Bedanking uit pos 21 55.3

Oorplasing permanent 1 2.6

Totaal 38 100.0



Tabel 3.4.5: Verskillende ouderdomsgroepe van personeel wat bedank het, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Ouderdomsgroep Getal % van totale bedankings

Ouderdom <19 - -

Ouderdom 20 tot 24 - -

Ouderdom 25 tot 29 7 18.4








Ouderdom 65 > - -

Totaal 38 100.0

Tabel 3.4.6 Werknemers wat skeidingspakket geïnisieer het

Salarisband Getal aansoeke ontvang

Getal aansoeke na die Minister vir Staatsdiens

en Administrasie verwys

Getal aansoeke deur die Minister

vir Staatsdiens en Administrasie

ondersteun

Getal pakkette deur die Departement

goedgekeur

Laergeskoold(Vlak 1-2) - - - -

Geskoold(Vlak 3-5) 1 1 1 1

hoogs geskoolde produksie(Vlak 6-8) - - - -

hoogs geskoolde toesighouding(Vlak 9-12) - - - -

SeniorBestuurDiensband A (Vlak13) - - - -

Totaal 1 1 1 1


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.4.7: Bevorderings per salarisband, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Salarisband Werknemers soos op 31 Maart 2014

Bevorderings na ’n ander salarisvlak

Bevorderings as ’n % van werknemers

Vorderings tot ’n ander kerf binne ’n

salarisvlak

Kerfvorderings as ’n % van werknemers

Laergeskoold(Vlak 1-2) 194 - - 99 51.0

Geskoold(Vlak 3-5) 300 3 1.0 266 88.7

hoogs geskoolde produksie (Vlak 6-8) 230 5 2.2 151 65.7

hoogs geskoolde toesighouding (Vlak 9-12) 184 18 9.8 155 84.2

Senior Bestuur Diensband A (Vlak 13) 17 1 5.9 13 76.5

Totaal 925 27 2.9 684 73.9

Tabel 3.4.8: Bevorderings volgens kritieke beroep, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Kritieke beroep Werknemers soos op 31 Maart 2014

Bevorderings na ’n ander salarisvlak

Bevorderings as ’n % van werknemers

Vordering na ’n ander kerf binne ’n

salarisvlak

Kerfvorderings as ’n % van werknemers

Landbou-adviseur 49 5 10.2 37 75.5

Landbou-ekonoom 16 4 25.0 7 43.8

Landboutegnikus 7 2 28.6 39 557.1

Veearts 35 - - 18 51.4

Landbou wetenskaplike 50 1 2.0 15 30.0

Dosent 28 - - 21 75.0

Landbou-ingenieur 21 - - 1 4.8

Totaal 206 12 5.8 138 67.0



Tabel 3.5.1: Totale getal werknemers (waaronder werknemers met gestremdhede) in elk van die vol-gende beroepsvlakke, soos op 31 Maart 2015

BeroepsvlakkeManlik Vroulik Buitelandse

burgers Totaal

S B I W S B I W Manlik Vroulik

topbestuur(Vlak 15-16) - - - - - 1 - - - - 1

Senior bestuur(Vlak 13-14) 2 4 - 8 1 3 - 2 - - 20

Professioneel gekwalifiseerde en ervare spesialiste enmiddelvlakbestuur(Vlak 9-12) 18 22 - 101 20 24 2 40 - - 227

Geskoolde tegniese en akademies gekwalifiseerde werkers, junior bestuur, toesighouers, voormanne en superintendente (Vlak 6-8) 23 47 1 39 19 53 1 50 1 - 234

halfgeskoolde en diskresionêre besluitneming(Vlak 3-5) 17 141 - 5 35 88 1 10 - - 297

Ongeskoolde en gedefinieerde besluitneming (Vlak 1-2) 16 81 - - 6 32 - - - - 135

Totaal 76 295 1 153 81 201 4 102 1 - 914

tydelike werknemers - - - - - - - - - - -

Groottotaal 76 295 1 153 81 201 4 102 1 - 914

3.5. DIENSBILLIKHEID

S = Swart; B = Bruin; I = Indiër; W = Wit.Nota: Die syfers wat per beroepsvlak weerspieël word, sluit alle permanente, deeltydse en kontrakwerknemers in. Voorts word die inligting volgens salarisvlak aangebied en nie volgens posvlak nie. Raadpleeg Tabel 3.5.2 vir die getal werknemers met gestremdhede


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.5.2: Totale getal werknemers (slegs met gestremdhede) in elk van die volgende beroepsvlakke, soos op 31 Maart 2015


burgers Totaal


topbestuur(Vlak 15-16) - - - - - - - - - - -

Senior bestuur(Vlak 13-14) - - - - - - - - - - -

Professioneel gekwalifiseerde en ervare spesialiste enmiddelvlakbestuur(Vlak 9-12) - 1 - 5 - - - - - - 6

Geskoolde tegniese en akademies gekwalifiseerde werkers, junior bestuur, toesighouers, voormanne en superintendente (Vlak 6-8) - 1 - 3 - - - 1 - - 5

halfgeskoolde en diskresionêre besluitneming(Vlak 3-5) - 2 - - 1 1 - 1 - - 5

Ongeskoolde en gedefinieerde besluitneming (Vlak 1-2) - 1 - - - - - - - - 1

Totaal - 5 - 8 1 1 - 2 - - 17

tydelike werknemers- - - - - - - - - - -

Groottotaal - 5 - 8 1 1 - 2 - - 17

S = Swart; B = Bruin; I = Indiër; W = Wit.Nota: Die syfers wat per beroepsvlak weerspieël word, sluit alle permanente, deeltydse en kontrakwerknemers in. Voorts word die inligting per salarisvlak aangebied en nie per posvlak nie.



Tabel 3.5.3: Werwing, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015


burgers Totaal


topbestuur(Vlak 15-16) - - - - - - - - - - -

Senior bestuur(Vlak 13-14) - 1 - - - - - 1 - - 2

Professioneel gekwalifiseerde en ervare spesialiste enmiddelvlakbestuur(Vlak 9-12) - 4 - 6 6 7 - 6 - - 29

Geskoolde tegniese en akademies gekwalifiseerde werkers, junior bestuur, toesighouers, voormanne en superintendente (Vlak 6-8) 5 2 - 8 5 10 1 1 1 - 33

halfgeskoolde en diskresionêre besluitneming(Vlak 3-5) 1 2 - - 3 4 - - - - 10


Totaal 9 13 - 14 16 23 1 8 1 - 85


Groottotaal 9 13 - 14 16 23 1 8 1 - 85

S = Swart; B = Bruin; I = Indiër; W = Wit.Nota: Werwing verwys na nuwe werknemers, waaronder verplasings na die Departement soos volgens Tabel 3.4.1.


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.5.4: Bevorderings, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015


burgers Totaal


topbestuur(Vlak 15-16) - - - - - - - - - - -

Senior bestuur(Vlak 13-14) - - - 1 - - - - - - 1

Professioneel gekwalifiseerde en ervare spesialiste enmiddelvlakbestuur(Vlak 9-12) 3 1 - 5 3 3 - 3 - - 18

Geskoolde tegniese en akademies gekwalifiseerde werkers, junior bestuur, toesighouers, voormanne en superintendente (Vlak 6-8) - - - - - 3 - 2 - - 5

halfgeskoolde en diskresionêre besluitneming(Vlak 3-5) - 3 - - - - - - - - 3

Ongeskoolde en gedefinieerde besluitneming (Vlak 1-2) - - - - - - - - - - -

Totaal 3 4 - 6 3 6 - 5 - - 27


Groottotaal 3 4 - 6 3 6 - 5 - - 27

S = Swart; B = Bruin; I = Indiër; W = Wit.Nota: Bevorderings verwys na die totale getal werknemers wat binne die Departement bevorder is, soos volgens Tabel 3.4.7.



Tabel 3.5.5: Diensbeëindigings, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015


burgers Totaal


topbestuur(Vlak 15-16) - - - - - - - - - - -

Senior bestuur(Vlak 13-14) - 1 - 1 - - - - - - 2

Professioneel gekwalifiseerde en ervare spesialiste enmiddelvlakbestuur(Vlak 9-12) 2 1 - 7 3 2 - 4 - - 19

Geskoolde tegniese en akademies gekwalifiseerde werkers, junior bestuur, toesighouers, voormanne en superintendente (Vlak 6-8) 3 2 - 4 6 4 - 2 1 - 22

halfgeskoolde en diskresionêre besluitneming(Vlak 3-5) 2 21 - 1 3 12 - 3 - - 42


Totaal 9 27 - 13 13 21 - 9 1 - 93


Groottotaal 9 27 - 13 13 21 - 9 1 - 93

S = Swart; B = Bruin; I = Indiër; W = Wit.Nota: Diensbeëindigings verwys na dié werknemers wat die diens van die Departement verlaat het, waaronder verplasings na ander departemente soos volgens Tabel 3.4.1.


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.5.6: Tugstappe, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

TugstappeManlik Vroulik Buitelandse

burgers Totaal


Skorsing sonder ‘n salaris gekoppel aan ‘n finale skriftelike waarskuwing - 1 - 1 - - - 1 - - 3

Ontslag/drostery - 3 - 1 1 4 - - - - 9

nie skuldig nie - - - 1 - - - - - - 1

Totaal - 4 - 3 1 4 - 1 - - 13

S = Swart; B = Bruin; I = Indiër; W = Wit.Nota: Die tugstappe-totaal verwys slegs na formele uitkomste en nie koppetellery nie. Vir meer inligting oor die uitkomste van die tugverhore en soorte wangedrag wat by tugverhore aandag gekry het, raadpleeg asseblief Tabelle 3.12.2 en 3.12.3.

BeroepsvlakkeManlik Vroulik Totaal

S B I W S B I W

topbestuur (Vlak 15-16) - - - - - 1 - - 1

Senior bestuur (Vlak 13-14) 1 3 - 1 1 3 - 1 10

Professioneel gekwalifiseerde en ervarespesialiste en middelvlakbestuur(Vlak 9-12) 8 11 - 23 9 13 1 15 80

Geskoolde tegniese en akademies gekwalifiseerde werkers, junior bestuur, toesighouers, voormanne en superintendente (Vlak 6-8) 10 18 - 6 10 36 - 22 102

halfgeskoolde en diskresionêre besluit-neming (Vlak 3-5) 7 41 - 3 29 71 - 11 162

Ongeskoolde en gedefinieerde besluitneming(Vlak 1-2) 2 19 - - 2 15 - - 38

Totaal 28 92 - 33 51 139 1 49 393

tydelike werknemers- - - - - - - - -

Groottotaal 28 92 - 33 51 139 1 49 393

Tabel 3.5.7: Vaardigheidsontwikkeling, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

S = Swart; B = Bruin; I = Indiër; W = Wit.Nota: Die tabel hier bo verwys na die totale getal personeellede (met inbegrip van alle kategorieë interne assistente) wat opleiding ontvang het, en nie na die getal opleidingskursusse wat deur individue bygewoon is nie. Vir meer inligting oor die werklike opleiding wat verskaf is, raadpleeg asseblief Tabel 3.13.2.



Tabel 3.6.1: Ondertekening van prestasie-ooreenkomste deur SBD-lede, soos op 31 Augustus 2014

SBD-vlak Getal befondsdeSBD-poste per vlak

Getal SBD-lede per vlak

Getal ondertekende prestasie-

ooreenkomste per vlak

Ondertekende prestasie-

ooreenkomste as’n % van SBD-lede per

vlak

Direkteur-Generaal/hoof van Departement 1 1 1 100.0

Salarisvlak 15 1 - - -

Salarisvlak 14 7 5 5 100.0

Salarisvlak 13 15 10 10 100.0

Totaal 24 16 16 100.0

3.6. ONDERTEKENING VAN PERSTASIE-OOREENKOMSTE DEUR SBD-LEDE

S = Swart; B = Bruin; I = Indiër; W = Wit.Nota: Die toekenning van prestasieverwante belonings (kontantbonus) vir SBD-lede word later in die verslag behandel. Raadpleeg asseblief Tabel 3.8.5.

Tabel 3.6.2: Redes waarom prestasie-ooreenkomste nie met alle SBD-lede op 31 Augustus 2014 gesluit is nie

Redes waarom prestasie-ooreenkomste nie met alle SBD-lede gesluit is nie

nie beskikbaar nie

Tabel 3.6.3: Tugstappe geneem teen SBD-lede wat nie op 31 Augustus 2014 prestasie-ooreenkomste gesluit het nie

Tugstappe geneem teen SBD-lede wat nie prestasie-ooreenkoms gesluit het nie

nie vereis nie

Tabel 3.7.1: Inligting oor SBD-poste soos op 30 September 2014

SBD-vlakGetal befondsde

SBD-poste per vlak

Getal SBD-poste gevul per vlak

% SBD-poste gevul per vlak

Getal SBD-poste vakant per vlak

% SBD-poste vakant per vlak

Direkteur-Generaal/hoof vanDepartement 1 1 100.00 - -

Salarisvlak 15 1 - - 1 100.00

Salarisvlak 14 6 4 66.67 2 33.33

Salarisvlak 13 15 11 73.33 4 26.67

Totaal 23 16 69.57 7 30.43

3.7. DIE VUL VAN SBD-POSTE


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.7.2: Inligting oor SBD-poste soos op 31 Maart 2015

SBD-vlakGetal befondsde

SBD-poste per vlak

Getal SBD-poste gevul per vlak

% SBD-poste gevul per vlak

Getal SBD-poste vakant per vlak

% SBD-poste vakant per vlak

Direkteur-Generaal/hoof van Departement 1 1 100.00 - -

Salarisvlak 15 1 - - 1 100.00

Salarisvlak 14 6 5 83.33 1 16.67

Salarisvlak 13 15 11 73.33 4 26.67

Totaal 23 17 73.91 6 26.09

Tabel 3.7.3: Die adverteer en vul van SBD-poste soos op 31 Maart 2015

SBD-vlak

Advertensies Die vul van poste

Getal vakatures per vlak geadverteer binne ses

maande nadat dit vakant geraak het

Getal vakatures per vlak gevul binne ses maande nadat dit vakant geraak

het

Getal vakatures per vlak wat nie binne ses maande gevul is nie, maar wat binne 12 maande gevul is

Direkteur-Generaal/hoof van Departement - - -

Salarisvlak 15 - - -

Salarisvlak 14 - - -

Salarisvlak 13 1 1 -

Totaal 1 1 -



Tabel 3.7.4: Redes waarom vakante SBD-poste nie gevul is nie – geadverteer binne 6 maande en gevul binne 12 maande nadat die poste vakant geraak het

SBD-vlak Redes vir nie-nakoming

Direkteur-Generaal/hoof vanDepartement nie beskikbaar nie

Salarisvlak 15LANDBOU-ONTWIKKELING EN -ONDERSTEUNINGSDIENSTEDie pos het die 2012/13-verslagtydperk vakant geraak. Die advertensies vir die pos is egter teruggehou.

Salarisvlak 14

LANDELIKE ONTWIKKELINGDie pos het in die 2012/13-verslagtydperk vakant geraak. Die advertensies vir die pos is egter teruggehou.

BOERE-ONDERSTEUNING EN -ONTWIKKELINGDie pos het in die 2012/13-verslagtydperk vakant geraak. Die advertensies is egter teruggehou.

Salarisvlak 13

SENTRUM VIR VERDERE ONDERWYS EN OPLEIDING (VOO)Die pos het in die 2012/13-verslagtydperk vakant geraak. Die advertensies is egter teruggehou.

DIERWETENSKAPPEDie pos het in die 2012/13-verslagtydperk vakant geraak. Die advertensies is egter teruggehou.

PLANTWETENSKAPPEDie pos het in die 2012/13-verslagtydperk vakant geraak. Die advertensies is egter teruggehou.

VOEDSELVEILIGHEID EN UITVOERBEHEERDie pos het in die 2012/13-verslagtydperk vakant geraak. Die advertensies is egter teruggehou.

Tabel 3.7.5: Tugstappe geneem omdat die voorgeskrewe tydsraamwerke nie nagekom is vir die vul van SBD-poste binne 12 maande nie

Tugstappe geneem omdat die voorgeskrewe tydsraamwerke nie nagekom is nie vir die vul van SBD-poste binne 12 maande nie

Geen

3.8. WERKNEMERPRESTASIE

Salarisband Werknemers soos op31 Maart 2014

Vorderings na ‘n ander kerf binne ‘n salarisvlak

Kerfvorderings as ‘n % werknemers per salarisband

Laergeskoold(Vlak 1-2) 194 99 51.0

Geskoold(Vlak 3-5) 300 266 88.7

hoogs geskoolde produksie(Vlak 6-8) 230 151 65.7

hoogs geskoolde toesighouding(Vlak 9-12) 184 155 84.2

Senior bestuur(Vlak 13-16) 17 13 76.5

Totaal 925 684 73.9

Tabel 3.8.1: Kerfvorderings volgens salarisband, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015


Provinsie Wes-Kaap


Kritieke beroepe Werknemers soos op31 Maart 2014

Vorderings na ’n ander kerf binne ’n salarisvlak

Kerfvorderings as ’n % van werknemers per salarisband

Landbou-adviseur 49 37 75.5

Landbou-ekonoom 16 7 43.8

Landboutegnikus 7 39 557.1

Veearts 35 18 51.4

Landbouwetenskaplike 50 15 30.0

Dosent 28 21 75.0

Landbou-ingenieur 21 1 4.8

Totaal 206 138 67.0

Tabel 3.8.2: Kerfvorderings volgens kritieke beroep, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Om goeie prestasie aan te moedig, het die Departement die volgende prestasiebelonings toegeken wat toegewys is aan personeel vir die prestasietydperk 2013/14, maar wat in die 2014/15-boekjaar betaal is. Die inligting word aangebied in terme van ras, geslag en gestremdheid (tabel 3.8.3), salarisbande (tabel 3.8.4 en 3.8.5) en kritieke beroepe (tabel 3.8.6).

Ras en geslag

Profiel van begunstigdes Koste

Getalbegunstigdes

Totale getal werknemers in

groep soos op 31Maart 2014

% van totaal binne groep

Koste(R’000)

Gemiddelde koste per begunstigde

(R)

Swart 38 151 25.2 441 11 625

Manlik 19 76 25.0 208 10 963

Vroulik 19 75 25.3 233 12 286

Bruin 144 501 28.7 1 506 10 464

Manlik 84 304 27.6 770 9 173

Vroulik 60 197 30.5 736 12 272

Indiër 4 4 100.0 56 13 818

Manlik 1 1 100.0 11 10 589

Vroulik 3 3 100.0 45 14 895

Wit 90 254 35.4 1 535 17 062

Manlik 47 149 31.5 932 19 836

Vroulik 43 105 41.0 603 14 030

Werknemers met ’n gestremdheid 5 15 33.3 62 12 467

Totaal 281 925 30.4 3 600 12 818

Nota: Die tabel hier bo hou verband met prestasiebelonings vir die prestasiejaar 2013/14 en betaling is in die 2014/15-verslagdoeningstydperk gedoen.

Tabel 3.8.3: Prestasiebelonings volgens ras, geslag en gestremdheid, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015



Tabel 3.8.4: Prestasiebelonings volgens salarisbande vir personeel onder SBD-vlak, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Nota: Die koste word bereken as ’n persentasie van die totale personeeluitgawes vir salarisvlak 1-12, weerspieël in Tabel 3.1.2.

Salarisband Getalbegunstigdes

Totale getal werknemers in groep soos op31 Maart 2014

% van totaal binne salarisbande

Koste(R’000)

Gemiddelde koste per

begunstigde (R)

Koste as ’n % van die totale

personeel-besteding

Laergeskoold(Vlak 1-2) 29 194 14.9 179 6 164 0.1

Geskoold(Vlak 3-5) 95 300 31.7 823 8 668 0.3

hoogs geskoolde produksie (Vlak 6-8) 83 230 36.1 1 076 12 964 0.4

hoogs geskoolde toesighouding (Vlak 9-12) 72 184 39.1 1 357 18 845 0.5

Totaal 279 908 30.7 3 435 12 312 1.3

Tabel 3.8.5: Prestasiebelonings (kontantbonus) per salarisband vir SBD-vlak,1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Nota: Die koste word bereken as ’n persentasie van die totale personeeluitgawes vir salarisvlak 13-16, weerspieël in Tabel 3.1.2

Salarisband Getalbegunstigdes



Koste(R’000)


begunstigde (R)


personeel-besteding

Senior Bestuur Diensband A (Vlak 13) - 11 0.0 - - -

Senior Bestuur Diensband B (Vlak 14) 1 5 20.0 60 59 534 0.3

Senior Bestuur Diensband C (Vlak 15) - - 0.0 - - -

Senior Bestuur Diensband D (Vlak 16) 1 1 100.0 107 107 134 0.5

Totaal 2 17 11.8 167 83 334 0.8


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.8.6: Prestasiebelonings volgens kritieke beroepe, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Kritieke beroep Getalbegunstigdes



Koste(R’000)


begunstigde (R)


personeel-besteding

Landbou-adviseur 12 49 24.5 179 14 919 0.1

Landbou-ekonoom 6 16 37.5 101 16 900 -

Landboutegnikus 2 7 28.6 33 16 740 -

Veearts 10 35 28.6 181 18 080 0.1

Landbou wetenskaplike 18 50 36.0 333 18 519 0.1

Dosent 12 28 42.9 173 14 401 0.1

Landbou-ingenieur 6 21 28.6 104 17 402 -

Totaal 66 206 32.0 1104 16 746 0.4

3.9 BUITELANDSE WERKERSDie tabelle hier onder som die indiensneming op van buitelanders in die Departement in terme van salarisgroepe en volgens belangrike beroep. Die tabelle som ook veranderings op in die totale getal buitelandse werkers in elke salarisgroep en volgens elke belangrike beroep.

Tabel 3.9.1: Buitelandse werkers volgens salarisband, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Salarisband1 April 2014 31 Maart 2015 Verandering

Getal % van totaal Getal % van totaal Getal % van totaal

Laergeskoold(Vlak 1-2) - - - - - -

Geskoold(Vlak 3-5) - - - - - -

hoogs geskoolde produksie (Vlak 6-8) 1 33.3 1 100.0 - -

hoogs geskoolde toesighouding (Vlak 9-12) 2 66.7 - - -2 100.0

Senior bestuur (Vlak 13-16) - - - - - -

Totaal 3 100.0 1 100.0 -2 66.0

Nota: Die tabel hier bo sluit nie-burgers met permanente burgerskap in die Republiek van Suid-Afrika uit.



3.10. DIE GEBRUIK VAN VERLOF VIR DIE TYDPERK 1 JANUARIE 2014 TOT 31 DESEMBER 2014Die Staatsdienskommissie het die nodigheid vir die noukeurige monitering van siekteverlof binne die staatsdiens geïdentifiseer. Die volgende tabelle verskaf ’n aanduiding van die gebruik van siekteverlof (tabel 3.10.1) en ongeskiktheidsverlof (tabel 3.10.2). In albei gevalle word die geskatte koste van die verlof ook verskaf.

Tabel 3.9.2: Buitelandse werkers volgens belangrike beroep, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Belangrike beroep1 April 2014 31 Maart 2015 Verandering

Getal % van totaal Getal % van totaal Getal % van totaal

Dosent 1 33.3 1 100.0 - -

Veearts 2 66.7 - - -2 100.0

Totaal 3 100.0 1 100.0 -2 66.0

Nota: Die tabel hier bo sluit nie-burgers met permanente burgerskap in die Republiek van Suid-Afrika uit.

Tabel 3.10.1: Siekteverlof, 1 Januarie 2014 tot 31 Desember 2014

Nota: Die driejaar-siekteverlofsiklus het in Januarie 2013 begin. Die inligting weerspieël in elke geval die totale, wat ongeskiktheidsverlof uitsluit wat werknemers geneem het. Vir ’n aanduiding van ongeskiktheidsverlof geneem, raadpleeg asseblief Tabel 3.10.2.

Salarisband Totale getal dae

% dae met mediese sertifikaat

Getal werknemers

wat siekteverlof

gebruik

Totale getal werknemers

% van totale getal werknemers

wat siekteverlof

gebruik

Gemiddelde getal dae per

werknemer

Geskatte koste (R’000)

Laergeskoold(Vlak 1-2) 958 87.2 121 143 84.6 8 294

Geskoold(Vlak 3-5) 1 974 84.5 259 334 77.5 8 867

hoogs geskoolde produksie (Vlak 6-8) 1 099 78.7 175 253 69.2 6 939

hoogs geskoolde toesighouding (Vlak 9-12) 766 80.4 131 243 53.9 6 1 016

Senior bestuur (Vlak 13-16) 82 90.2 10 23 43.5 8 202

Totaal 4 879 83.2 696 996 69.9 7 3 318


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.10.2: Ongeskiktheidsverlof, 1 Januarie 2014 tot 31 Desember 2014

Nota: Die verlofbedeling soos vasgestel in die “Verlofvasstelling”, gelees saam met die toepaslike kollektiewe ooreenkomste, maak voorsiening vir gewone siekteverlof van 36 werksdae in ’n siekteverlofsiklus van drie jaar. As ’n werknemer sy of haar gewone siekteverlof uitgeput het, moet die werkgewer ’n ondersoek doen na die aard en omvang van die werknemer se ongeskiktheid. Sulke ondersoeke moet gedoen word ooreenkomstig item 10(1) van Skedule 8 van die Wet op Arbeidsverhoudinge. Ongeskiktheidsverlof is nie ’n onbepaalde hoeveelheid bykomende siekteverlofdae tot ’n werknemer se beskikking nie. Ongeskiktheidsverlof is bykomende siekteverlof wat voorwaardelik volgens die werkgewer se diskresie toegestaan word, soos wat bepaal word in die Verlofvasstelling en Beleid oor Ongeskiktheidsverlof en Aftrede weens Swak Gesondheid (PILIR).

Salarisband Totale getal dae

% dae met mediese sertifikaat

Ge

tal w

erk

nem

ers

w

at

ong

esk

ikth

eid

sve

rlof g

eb

ruik

Totale getal werknemers

% v

an

tota

le g

eta

l w

erk

nem

ers

wa

t o

nge

skik

the

ids

verlo

f ge

bru

ik

Gemiddelde getal dae per

werknemer

Geskatte koste (R’000)

Laergeskoold(Vlak 1-2) - - - 143 - - -

Geskoold(Vlak 3-5) 380 100.0 6 334 1.8 63 138

hoogs geskoolde produksie (Vlak 6-8) 176 100.0 8 253 3.2 22 140

hoogs geskoolde toesighouding (Vlak 9-12) 8 100.0 1 243 0.4 8 8

Senior bestuur (Vlak 13-16) - - - 23 - - -

Totaal 564 100.0 15 996 1.5 38 286

tabel 3.10.3 som die gebruik van jaarlikse verlof op. Die loonooreenkoms wat in 2000 met vakbonde in die Staatsdienskommissie-bedingingskamer (SDKBK) gesluit is, vereis dat jaarlikse verlof bestuur moet word om te voorkom dat hoë vlakke van verlof, wat teen die tyd van diensbeëindiging uitbetaal moet word, ophoop.

Salarisband Totale getal dae geneem Totale getal werknemers wat jaarlikse verlof gebruik

Gemiddelde getal dae per werknemer

Laergeskoold(Vlak 1-2) 3 305 142 23

Geskoold(Vlak 3-5) 8 322 332 25

hoogs geskoolde produksie (Vlak 6-8) 5 512 248 22

hoogs geskoolde toesighouding (Vlak 9-12) 5 398 224 24

Senior bestuur (Vlak 13-16) 560 21 27

Totaal 23 097 967 24



Tabel 3.10.4: Verlof met ‘n boperk, 1 Januarie 2014 tot 31 Desember 2014

Nota: Dit is moontlik dat die totale getal dae verlof met ‘n boperk toeneem omdat werknemers wat bevorder of na die Departement oorgeplaas is hul krediete vir verlof met ‘n boperk behou wat deel vorm van dié spesifieke salarisgroep en eindelik die totaal van die Departement.

Salarisband

Totale verlof met ’n boperk

beskikbaar soos op

31 Desember 2013

Totale getal dae verlof

met ’n boperk geneem

Getal werknemers

wat verlof met ’n boperk

gebruik

Gemiddelde getal dae

geneem per werknemer

Getal werknemers met verlof

met ’n boperk soos op 31

Desember 2014

Totale verlof met ’n boperk

beskikbaar soos op

31 Desember 2014

Laergeskoold(Vlak 1-2) 477 - - - 12 125.23

Geskoold(Vlak 3-5) 3 616 21 5 4 129 3560.13

hoogs geskoolde produksie (Vlak 6-8) 2 235 8 4 2 60 2099.48

hoogs geskoolde toesighouding (Vlak 9-12) 4 285 17 8 2 96 4320.8

Senior bestuur (Vlak 13-16) 825 - - - 12 824.43

Totaal 11 437 46 17 3 309 10 930

tabel 3.10.5 som betalings op aan werknemers omdat verlof nie geneem is nie.

Redes Totale bedrag(R’000)

Getalwerknemers

Gemiddelde betaling per werknemer

Verlofuitbetalings vir 2014/15 omdat verlof nie in die vorige siklus gebruik is nie - - -

Uitbetaling vir verlof met ‘n boperk met beëindiging van diens vir 2014/15 - - -

huidige verlofuitbetalings met beëindiging van diens 2014/15 - - -

Totaal - - -

Tabel 3.10.5: Verlofuitbetalings, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015


Provinsie Wes-Kaap


3.11. MIV/VIGS EN GESONDHEIDSBEVORDERINGSPROGRAMME

Eenhede/kategorieë van werknemers geïdentifiseer met hoë risiko om MIV en MIV-verwante siektes op te doen

(indien enige)Belangrikste stappe geneem om die risiko te verminder

Die aard van die Departement se werk stel werknemers nie bloot aan ’n vergrote risiko om MIV/vigs op te doen nie. Ondanks die baie lae beroepsrisiko is alle werknemers op alle vlakke binne die Departement geteiken.

MIV/vigs-berading en -toetsing en welstand-siftingsessies is in die algemeen gehou. Die uitgekontrakteerde gesondheid-en-welstand-kontrak, naamlik die Werknemergesondheid- en -welstandprogram (WGWP), voorsien werknemers en hul onmiddellike familielede (dit wil sê die gade of maat van ’n werknemer of kinders wat by die werknemer woon) van ’n reeks dienste. Dié dienste sluit die volgende in:• 24/7/365 telefoniese bedrading• berading van aangesig tot aangesig (6 + 2-sessiemodel)• berading vir trauma en kritieke voorvalle• aanbeveling van MIV/vigs-bewustheid, met ingebegrip van aanlyn e-sorgdienste• opleiding, afrigting en geteikende intervensies waar dit nodig was

Tabel 3.11.1: Stappe geneem om risiko van beroepsblootstelling te verminder, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015



Vraag Ja Nee Besonderhede, indien ja

het die Departement ‘n lid van die SBD aangewys om die voorskrifte in werking te stel wat vervat word in Deel VI E van hoofstuk 1 van die Staatsdiensregulasies, 2001? Indien wel, verskaf sy/haar naam en posisie.

Me. Reygana Shade, Direkteur: Organisatoriese Gedrag, (Departement van die Premier).

het die Departement ’n toegewyde eenheid of is spesifieke personeellede aangewys om die gesondheid en welstand van die werknemers te bevorder? Indien wel, dui die getal werknemers aan wat betrokke is by dié taak, asook die jaarlikse begroting wat vir dié doel beskikbaar is.

Die Korporatiewedienssentrum (KSD) binne die Departement van die Premier lewer ‘n dwarsliggende diens aan elf (11) deelnemende departemente. ‘n Aangewese Werknemer-gesondheid-en-welstand-eenheid binne die Direktoraat Organisatoriese Gedrag en die hoofdirektoraat Organisatoriese Ontwikkeling dien ter bevordering van die gesondheid en welstand van werknemers in die 11 departemente. Die eenheid bestaan uit ’n Adjunkdirekteur, twee Assistentdirekteurs en vier spanlede. Begroting: R2 miljoen.

het die Departement ’n Werknemerbystand- of Gesondheidsbevorderingplan vir werknemers? Indien wel, dui die kernelemente/dienste van dié program aan.

Die Departement het ’n diensvlakooreenkoms aangegaan met ICAS (diensverskaffer) om ’n werknemer-gesondheid-en-welstanddiens te lewer aan die elf departemente wat binne die Korporatiewedienssentrum (KDS) deelneem.

Die Departement het intervensies gedoen, naamlik werknemervoorspraak en -bewustheid, finansiële welsyn, verryking van verhoudings, stres en veerkragtigheid, verslawende gedrag, assessering van emosionele impak, verwysing na bestuur, bewustheid van gestremdheid, diversiteitsbestuur, verhoudings- en seksuele verantwoordelikheid, emosionele, fisiese en seksuele misbruik. Dié intervensies is beplan op grond van die neigings wat kwartaalliks aangemeld is deur verslae van die Werknemer-gesondheid-en-welstand-program (WGWP) wat deur die diensverskaffer, ICAS, voorsien is vir die tydperk 2013/14. Die verslae was gegrond op die gebruik van die WGW-dienste en bestuursinligting ten einde toepaslike intervensies te teiken om aandag te gee aan dié tendense.Die geteikende intervensies was gemik op die verbetering van werknemerbetrokkenheid met behulp van bewusmaking- en opvoedkundige intervensies wat gesonde lewenstyle en hanteringsvaardighede bevorder. Dit behels aanbiedings om bewustheid te skep en moedig werknemers aan om ’n pro-aktiewe benadering te hê wat die impak van dié probleme by die werkplek beperk. Die bogenoemde intervensies is gedoen vir die geteikende departemente, bestuurders en toesighouers asook uitvoerende afrigting vir SBD-lede.Die Departement het ook inligtingsessies voorsien soos wat versoek is deur verskillende departemente in die WKR om werkers in te lig oor die WGW-diens en hoe om toegang tot die WGWP te kry. Promosie-materiaal soos pamflette, plakkate en brosjures is uit-gedeel..

Tabel 3.11.2: Besonderhede van gesondheidsbevordering en MIV/vigs-programme, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015


Provinsie Wes-Kaap



het die Departement (’n) komitee(s) in die lewe geroep soos wat beoog word in Deel VI E.5 (e) van hoofstuk 1 van die Staatsdiensregulasies, 2001? Indien wel, verskaf asseblief die name van die lede van die komitee en die belanghebber(s) wat hulle verteenwoordig.

’n nuwe Gesondheid-en-welstandsreëlingskomitee is gestig met lede wat benoem is deur elke departement.Die Departement van Landbou word deur die volgende komiteelede verteenwoordig:M Ferreira en h Jordaan (DJ)

het die Departement sy indiensnemingbeleide en -praktyke hersien om te verseker dat dit nie onregverdig diskrimineer teen werknemers op grond van hul MIV-status nie? Indien wel, noem die indiensnemingbeleide/praktyke wat so hersien is.

Die dwarsliggende bestuursraamwerk vir die Werknemer-gesondheid-en- welstandprogram in die WKR is ingestel en is op 10 Augustus 2005 aanvaar deur die Koördinerende Kamer van die SDKBK vir die Wes-Kaap-provinsie. DSDA het in 2007/8 verskeie nasionale beleidsdokumente opgestel wat Werknemer-gesondheid-en-welstand (WGW) in die staatsdiens bestuur en wat die programme en dienste op ’n uniforme manier koördineer.In dié opsig maak alle indiensnemingsbeleide voorsiening vir billike praktyke, ongeag die MIV-status van personeel of aansoekers.In die tydperk onder oorsig het die Departement van die Premier ’n dwarsliggende Werknemer-gesondheid-en-welstand-beleid opgestel. Die konsepdokument word bestudeer vir bekragtiging. Voorts het die Departement van Gesondheid ’n lopende goedgekeurde dwarsliggende MIV-en-vigs/SOS-werkplekbeleid en -program wat van toepassing sal wees op alle departemente van die Wes-Kaapse regering. Die dokument is in ooreenstemming met die vier pilare van die WGW- Strategiese Raamwerk 2008.

het die Departement maatreëls ingestel om MIV-positiewe werknemers of dié wat gereken word MIV-positief te wees teen diskriminasie te beskerm? Indien wel, noem die kernelemente van dié maatreëls.

Die Departement het die Provinsiale Strategiese Plan oor MIV/vigs, SOS’e en tB 2012 -2016 in werking gestel om MIV en tB en sy geslag- en regsgegronde dimensies in die hoofstroom te plaas vir kernmandate om MIV-verwante stigma te verminder.Die oorkoepelende mikpunt van die genoemde Provinsiale Strategiese Plan is om MIV-positiewe werknemers te beskerm deur die inwerkingstelling van die “drie zero’s” te bepleit in ooreenstemming met die Gesamentlike Verenigde nasies-program oor MIV/vigs (UnAIDS).Dit is opvoedkundige programme en inligtingsessies wat ontwikkel is om stigma en diskriminasie uit te wis, en om bewustheid te skep deur:• geen (zero) nuwe MIV-, SOS- en tB-infeksies nie• geen (zero) sterftes wat met MIV en tB geassosieer word nie• geen (zero) diskriminasie nieDie Departement hou ook MIV/vigs-berading en -toetsing en welstandsiftingsessies om te verseker dat elke werknemer in die Departement minstens jaarliks vir MIV getoets word en vir tB gesif word.Die doel was om:• MIV- en tB-diskriminasie in die werkplek te verminder. Dit het ingesluit veldtogte teen onbillike diskriminasie en bemagtiging van werknemers.• Verminder onbillike diskriminasie in die toegang tot dienste. Dit het ingesluit dat die Direktoraat vir Werknemerverhoudings aandag gee aan klagtes of griewe, en opleiding aan werknemers gee.Ander kernelemente wat aandag gegee het aan kwessies van teen-MIV/vigsdiskriminasie was: welstandsiftings en TB-toetssessies met spesifieke versoeke van departemente, die verspreiding van plakkate en pamflette, MIV/vigsberading en TB-toetsing, kondoomprogramme en op-die-plek-gesprekke, waaronder ’n MIV/vigs-praat-uit-program.




Moedig die Departement sy werknemers aan om vrywillige berading en toetsing (VBt) te ondergaan? Indien wel, noem die resultate wat behaal is.

MIV/VIGS-BERADING EN TOETSING-SESSIES:Die volgende siftingsessies is gehou: bloeddruk, glukose, cholesterol, tB, LMI (liggaamsmassa-indeks) en op-die-plek-praatjies.Die Departement van Landbou het aan 12 MIV/vigs-berading en toetsing-sessies en welstandsiftingsessies deelgeneem.261 werknemers is getoets en het berading ontvang oor MIV, tB en SOS’e.Daar was geen kliniese verwysings vir tB, MIV of enige ander SOS’e nie. Daar was 2 verwysings vir bloeddruk.

het die Departement mates/aanwysers ontwikkel om die impak van sy gesondheidsbevorderingsprogramme te monitor en te evalueer? Indien wel, noem dié mates/aanwysers.

Die impak van gesondheidsbevorderingprogramme word aangedui deur inligting wat voorsien is deur dieWerknemer-gesondheid-en-welstand-kontrak (eksterne WBP-diensverskaffer).

Die Werknemergesondheid- en -welstandprogram (WGWP) word gemonitor deur kwartaallikse en jaarlikse verslagdoening. Dié verslagdoening word deur die eksterne diensverskaffer voorsien. Die mees onlangse jaarlikse gesondheidsoorsigperiode was 1 April 2014–2015.

Die kwartaallikse en jaarlikse oorsig gee ’n uiteensetting van die WGWP se mensekapitaal-demografie, dit wil sê ouderdom, geslag, lengte van diens, gebruik deur afhanklikes, taalgebruik, gebruik deur werknemer teenoor bestuurder en aantal gevalle.

Die oorsig voorsien verder, onder meer, diensgebruik, probleemprofielsamestelling en tendense, assessering van werknemer en organisatoriese risiko en die impak daarvan op die individu se funksionering in die werkplek.

Die volgende kollektiewe ooreenkomste is met vakbonde binne die Departement aangegaan.

3.12. ARBEIDSVERHOUDINGE

Totale getal kollektiewe ooreenkomste Geen

Tabel 3.12.1: Kollektiewe ooreenkomste, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

tabel 3.12.2 som die uitkoms op van tugverhore wat vir die jaar onder oorsig binne die Departement gehou is.

Uitkoms van tugverhore Getal % van totaal

Skorsing sonder ‘n salaris, tesame met ‘n finale skriftelike waarskuwing 3 23.1

Ontslag/drostery 9 69.2

nie skuldig nie 1 7.7

Totaal 13 100.0


Tabel 3.12.2: Wangedrag- en tugverhore afgehandel, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Nota: Uitkomste van tugverhore verwys net na formele sake.


Provinsie Wes-Kaap


Soort wangedrag Getal % van totaal

Beweerde bedrog 1 7.7

Beweerde onreëlmatighede by Voorsieningskettingbestuur 1 7.7

Ongemagtigde afwesigheid 2 15.4

Misbruik van GG-voertuig 1 7.7

Beweerde oortredings van die bepalings ten opsigte van werk teen vergoeding buite die Staatsdiens

1 7.7

Onvanpaste gedrag 1 7.7

Drostery 6 46.2

Totaal 13 100.0

Tabel 3.12.3: Soorte wangedrag behandel by tugverhore, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Griewe ingedien Getal % van totaal

Getal griewe opgelos 7 7.0

Getal griewe nie opgelos nie 93 93.0

TTotale getal griewe ingedien 100 100.0

Tabel 3.12.4: Griewe ingedien, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Nota: Griewe ingedien verwys na gevalle wat binne die verslagdoeningstydperk afgehandel is. Griewe nie opgelos nie verwys na sake wat afgehandel is, maar waar die uitkoms nie ten gunste van die gegriefde was nie en dit ongestaaf bevind is.

Dispute ingedien by Rade Getal % van totaal

Getal dispute gehandhaaf - -

Getal dispute van die hand gewys 5 100.0

Totale getal dispute ingedien 5 100.0

Tabel 3.12.5: Dispute ingedien by Rade, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Nota: Rade verwys na die Staatsdiens se Koördinerende Bedingingsraad (SDKBR) en Algemene Publiek se Dienssektorbedingingsraad (APDSBR).

Stakingsoptrede Getal

totale getal persoonswerkdae verloor -

totale koste (R) van werksdae verloor -

Bedrag (R) verhaal vanweë geen werk, geen betaling nie -

Tabel 3.12.6: Stakingsoptrede, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015



Voorkomende skorsings Getal

Getal mense geskors 1

Getal mense wie se skorsing 30 dae oorskry het 1

Gemiddelde getal dae geskors 92

Koste (R) van skorsings 146 700

Tabel 3.12.7: Voorkomende skorsings, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Nota: Voorkomende skorsings verwys na personeel wat met betaling geskors word terwyl die saak ondersoek word.

Dié afdeling beklemtoon die Departement se pogings met betrekking tot vaardigheidsontwikkeling. tabel 3.13.1 weerspieël die opleidingsbehoeftes soos dit was aan die begin van die tydperk onder oorsig, en tabel 3.13.2 weerspieël die werklike opleiding wat voorsien is.

3.13. VAARDIGHEIDSONTWIKKELING


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.13.1: Opleidingsbehoeftes geïdentifiseer, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Beroepskategorieë Geslag

Getal werknemers

soos op 1 April 2014

Opleidingsbehoeftes geïdentifiseer aan begin van die verslagtydperk

Leerderskappe

Vaardigheids-programme

en ander kort kursusse

Ander vorms van opleiding Totaal

Wetgewers, senior amptenare en bestuurders

Vroulik 6 - 65 - 65

Manlik 12 - 69 - 69

Professionele persone

Vroulik 84 - 40 - 40

Manlik 112 - 64 - 64

tegnici en verwante professionele persone

Vroulik 84 25 17 - 42

Manlik 151 30 17 - 47

KlerkeVroulik 157 - 58 - 58

Manlik 55 - 65 - 65

Diens- en verkoopswerkers

Vroulik - - 6 - 6

Manlik - - - - -

Geskoolde landbou-en visserywerkers

Vroulik - - 8 - 8

Manlik - - 16 - 16

handwerkers en ander verwante ambagswerkers

Vroulik - - - - -

Manlik 12 - - - -

Aanleg- en masjienoperateurs en monteurs

Vroulik - - - - -

Manlik 35 - - - -

Elementêre beroepe

Vroulik 68 - - - -

Manlik 169 - 4 - 4

SubtotaalVroulik 403 25 194 - 219

Manlik 557 30 235 - 265

Totaal 960 55 429 - 484

Werknemers met gestremdhede

Vroulik 4 - - - 4

Manlik 11 - - - 11

Nota: Die tabel hier bo identifiseer die opleidingsbehoeftes aan die begin van die verslagtydperk soos volgens die Departement se Werkplekvaardighedeplan.



Tabel 3.13.2: Opleiding verskaf, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Beroepskategorieë Geslag

Getal werknemers

soos op 1 April 2014

Opleidingbehoeftes geïdentifiseer aan die begin van die verslagtydperk

Leerderskappe

Vaardigheids-programme

en ander kort kursusse

Ander vorms van opleiding Totaal

Wetgewers, senior amptenare en bestuurders

Vroulik 7 - 8 - 8

Manlik 10 - 9 - 9

Professionele persone

Vroulik 90 - 86 - 86

Manlik 107 - 62 - 62

tegnici en verwante professionele persone

Vroulik 89 25 62 - 87

Manlik 156 30 80 - 110

KlerkeVroulik 164 - 358 - 358

Manlik 63 - 68 - 68

Diens- en verkoopswerkers

Vroulik - - - - -

Manlik - - - - -

Geskoold landbou-en visserywerkers

Vroulik - - - - -

Manlik - - - - -

handwerkers en verwante ambagswerkers

Vroulik - - - - -

Manlik 11 - 3 - 3

Aanleg- en masjienoperateurs en monteurs

Vroulik - - - - -

Manlik 34 - 9 - 9

Elementêre beroepe

Vroulik 64 - 26 - 26

Manlik 158 - 41 - 41

SubtotaalVroulik 418 25 540 - 565

Manlik 552 30 272 - 302

Totaal 970 55 812 - 867

Werknemers met gestremdhede

Vroulik 4 - - - 4

Manlik 13 - - - 13

Nota: Die tabel hier bo identifiseer die getal opleidingskursusse wat in die tydperk onder oorsig deur individue (waaronder alle kategorieë interne assistente) bygewoon is.


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.14.1: Besering aan diens, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

tabel 4.14.1 verskaf basiese inligting oor besering aan diens.

3.14. BESERING AAN DIENS

Aard van besering aan diens Getal % van totaal

het slegs basiese mediese aandag nodig gehad 43 79.6

tydelike ongeskiktheid 11 20.4

Permanente ongeskiktheid - -

noodlottig - -

Totaal 54 100


Tabel 3.15.1: Verslag oor aanstelling van konsultante met gebruik van bewilligde fondse, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

3.15. GEBRUIK VAN KONSULTANTE

Naam van projekTotale getal konsultante

wat aan die projek gewerk het

Tydsduur: Werksdae Kontrakwaarde in Rand

Bedreiging- en risiko-assesseringSpesifikasies vir ‘n sekuriteitsoplossingsplan 1 60 149 000

Verkry persoon om evaluasies te doen tot eie kapasiteit gevestig is 1 27 177 000

Databekragtiging en -toepassings – FruitLook (oorgeneem van UKZn) 1 60 178 000

Satellietdataverwerking en -modellering — FruitLook 5 270 2 911 000

Databekragtiging en -toepassings — FruitLook 1 30 81 000

Ontwikkeling van ‘n raamwerk vir klimaatsverandering in die landbousektor en die implementering van die plan vir die Departement van Landbou 26 30 1 447 000

Assessering van langtermynproewe oor wisselbou op die plaasgemeenskap van die Swartland — evaluasieplan, data-insameling en -ontleding 6 78 228 000

Om ‘n vooruitskouing te doen van landbouproduksie, verbruik, pryse en handel 9 130 342 000

Verhoging van Clanwilliam-dam: Studie oor benutting van addisionele water 2 3 27 000

Totale getal projekte Totale getal individuele konsultante

Totale tydsduur: Werksdae

Total contract value in Rand

9 52 688 5 540 000



Tabel 3.15.1: Verslag oor konsultantaanstellings met bewilligde fondse, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015



Tydsduur: Werksdae Kontrakwaarde in Rand

Bedreiging- en risiko-assesseringSpesifikasies vir ‘n sekuriteitsoplossingsplan 1 60 149 000

Verkry persoon om evaluasie te doen tot eie kapasiteit bepaal is 1 27 177 000

Databekragtiging en -toepassings – FruitLook (oorgeneem van UKZn) 1 60 178 000

Satellietdataverwerking en -modellering — FruitLook 5 270 2 911 000

Databekragtiging en -toepassings — FruitLook 1 30 81 000

Ontwikkeling van ‘n raamwerk vir klimaatsverandering in die landbousektor en die implementering van die plan vir die Departement van Landbou 26 30 1 447 000

Assessering van langtermynproewe oor wisselbou op die plaasgemeenskap van die Swartland — evaluasieplan, data-insameling en -ontleding 6 78 228 000

Om ‘n vooruitskouing te doen van landbouproduksie, verbruik, pryse en handel 9 130 342 000

Verhoging van Clanwilliam-dam: Studie oor die benutting van addisionele water 2 3 27 000



Totale kontrakwaarde in

Rand

9 52 688 5 540 000

Tabel 3.15.2: Ontleding van konsultantaanstellings met gebruik van bewilligde fondse, volgens histories benadeelde individue (HBI’s), 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Naam van projek Persentasie eienaarskap deur HBI-groepe

Persentasie bestuur deur HBI-groepe

Getal konsultante uit HBI-groepe wat

aan die projek werk

Bedreiging- en risiko-assessering Spesifikasies vir ‘n sekuriteitsoplossingsplan - - -

Verkry persoon om evaluasie te doen tot eie kapasiteit gevestig is 30% 30% -

Databekragtiging en -toepassings – FruitLook (oorgeneem van UKZn) 100% 100% 1

Satellietdataverwerking en -modellering — FruitLook nie beskikbaar nie nie beskikbaar nie nie beskikbaar nie

Databekragtiging en -toepassings — FruitLook nie beskikbaar nie nie beskikbaar nie 1

Ontwikkeling van ‘n raamwerk vir klimaatsverandering in die landbousektor en die implementering van die plan vir die Departement van Landbou - - 4

Assessering van langtermynproewe oor wisselbou op die plaasgemeenskap van die Swartland — evaluasieplan, data-insameling en -ontleding 50% 25% 6

Om ‘n vooruitskouing te doen van landbouproduksie, verbruik, pryse en handel - - 3

Verhoging van Clanwilliam-dam: Studie oor die benutting van addisionele water 66% 61% -


Provinsie Wes-Kaap


Tabel 3.15.3: Verslag oor die aanstelling van konsultante met gebruik van Skenkerfondse, 1 April 2014 tot 31 Maart 2015



Tydsduur: WerksdaeWaarde van skenking en

kontrak in Rand

nie beskikbaar nie



Totale kontrakwaarde in

Rand

Tabel 3.15.4: Ontleding van die aanstelling van konsultante met gebruik van Skenkerfondse, volgens histories benadeelde individue (HBI’s), 1 April 2014 tot 31 Maart 2015

Naam van Projek Persentasie eienaarskap deur HBI-groepe

Persentasie bestuur deur HBI-groepe

Getal Konsultante uit HBI-groepe wat aan die projek werk

nie beskikbaar nie



Tabel 3.15.1: Die gebruik van konsultante

VERSLAG OOR AANSTELLING VAN KONSULTANTE MET GEBRUIK VAN BEWILLIGDE FONDSE 2014/15

PRO

GRA

M

RAA

DG

EWEN

DE

FIRM

A

NAAM VAN PROJEK

TOTA

LEG

ETA

L K

ON

SULT

AN

TE W

AT

AA

N

DIE

PRO

JEK

GEW

ERK

HET

TYD

SDU

UR:

WER

KSD

AE

KO

NTR

AK

WA

ARD

E IN

RA

ND

TOTA

LE G

ETA

L PR

OJE

KTE

% E

IEN

AA

RSK

AP

DEU

R H

BI-G

ROEP

% B

ESTU

UR

DEU

R H

BI-G

ROEP

E

GET

AL

KO

NSU

LTA

NTE

UIT

H

BI-G

ROEP

WA

T A

AN

DIE

PR

OJE

K W

ERK

HBI

-WA

ARD

E IN

RA

ND

Pro

gra

m 1

SEAD (Edms.) Bpk.

Prestasie-evaluering in die Departement (hulpbronpersoon) 1 27 176 816 1 30% 30% - 0

SC Ferreira‘n Assessering van bedreigings en risiko’s vir ‘n sekuriteitsoplossingsplan

1 60 149 400 1 - - - -

Pro

gra

m 2

Aurecon SA (Edms.) Bpk.

Benutting van addisionele water – Clanwilliam-dam 2 2,5 26 576 1 66% 61% - -

Universiteit van KwaZulu natal

Voortsetting van FruitLook-projek – om besproeiingsboere te help om die doeltreffendheid van watergebruik te verbeter

1 30 81 275 1

niebeskik-baarnie

niebeskik-baarnie

1 81 275

C Jarmain Databekragtiging en -toepassings– FruitLook-projek 60 27 178 400 1 100% 100% 1 178 400

WaterWatch/e-Leaf

Satellietdataverwerking en -modellering 5 270

2 911 000

1

niebeskik-baarnie

niebeskik-baarnie

niebeskik-baarnie

niebeskik-baarnie

Pro

gra

m 5

Universiteit vanKaapstad

Ontwikkeling van ‘n raamwerk vir klimaatsverandering vir die Landbousektor en ‘n implementeringsplan

26 30 1 447 007 1

niebeskik-baarnie

niebeskik-baarnie

4 222 616

Urban-Econ Ontwikkelingsekonome

Assessering van langtermynproewe oor wisselbou op die plaasgemeenskap van die Swartland - evaluasieplan, data-insameling en -ontleding

6 78 228 000 1 50% 25% 6 228 000

Pro

gra

m 6 Sake

onderne-mings by Universiteit van Pretoria

‘n Vooruitskouing van landbouproduksie, verbruik, pryse en handel

9 120 342 000 1 - - 3 112 860

Groottotaal 52 688 5 540 000 9 27% 24% 15 823 151


Provinsie Wes-Kaap


Deel E:Finansiële Inligting

192

197

Verslag van die Ouditeur-Generaal van Suid Afrika

Jaarlikse Finansiële State



VERSLAG VAN DIE OUDITEUR-GENERAAL AAN DIE WES-KAAPSE PROVINSIALE PARLEMENT OOR BEGROTINGSPOS 11: WES-KAAPSE DEPARTEMENT VAN LANDBOU

Inleiding

1. Ek het die finansiële state van die Wes-Kaapse Departement van Landbou, wat op bladsy 198 tot 265 uiteengesit word, geoudit. Dit bestaan uit die begrotingstaat, die staat van die finansiële posisie soos op 31 Maart 2015, die staat van finansiële prestasie, staat van veranderings in netto bates en die kontantvloeistaat vir die jaar wat toe geëindig het, en die aantekeninge wat bestaan uit ’n opsomming van belangrike rekeningkundige beleide en ander verduidelikende inligting.

Rekenpligtige beampte se verantwoordelikheid vir die finansiële state

2. Die rekenpligtige beampte is verantwoordelik vir die bereiding en eerlike aanbieding van dié finansiële state ooreenkomstig die Gewysigde Kontantstandaard (GKS) wat voorgeskryf word deur die nasionale tesourie en op die manier wat vereis word deur die Wet op Openbare Finansiële Bestuur, 1999 (Wet 1 van 1999) (WOFB) en die Wet op die Verdeling van Inkomste, 2014 (Wet 10 van 2014) (WVI), en vir sodanige interne beheer as wat die rekenpligtige beampte besluit nodig is om die opstel van finansiële state moontlik te maak wat vry is van wesentlike wanvoorstelling, hetsy weens bedrog of foute.

Ouditeur-Generaal se verantwoordelikheid

3. My verantwoordelikheid is om ’n opinie uit te spreek oor dié finansiële state op grond van my oudit. Ek het my oudit gedoen ooreenkomstig die Internasionale Standaarde vir Ouditering. Dié standaarde vereis dat ek voldoen aan etiese vereistes en die oudit beplan en uitvoer om redelike sekerheid te kry oor of die finansiële state vry is van wesentlike wanvoorstelling.

4. ’n Oudit behels die uitvoering van prosedures om ouditbewyse te verkry oor die bedrae en openbaarmakings in die finansiële state. Die prosedures wat gekies word, hang af van die ouditeur se oordeel, wat insluit die assessering van die risiko’s vir wesentlike wanvoorstelling van die finansiële state, hetsy weens bedrog of foute. Wanneer dié risiko-assesserings gedoen word, oorweeg die ouditeur die interne beheer wat van toepassing is op die entiteit se bereiding en eerlike aanbieding van die finansiële state ten einde ouditprosedures te ontwerp wat toepaslik is in die omstandighede, maar nie vir die doel om ’n opinie uit te spreek oor die doeltreffendheid van die entiteit se interne beheer nie. ’n Oudit behels ook die evaluering van die toepaslikheid van rekeningkundige beleide wat gebruik is en die redelikheid van rekeningkundige skattings wat die bestuur gedoen het, asook die evaluering van die algehele aanbieding van die finansiële state.

5. Ek glo dat die ouditbewyse wat ek verkry het, voldoende en toepaslik is om ’n basis vir my ouditopinie te voorsien.

Opinie

6. Myns insiens is die finansiële state in alle wesentlike opsigte ’n billike aanbieding van die finansiële posisie van die Wes-Kaapse Departement van Landbou soos op 31 Maart 2015 en van sy finansiële prestasie en kontantvloei vir die jaar wat toe geëindig het ooreenkomstig die gemodifiseerde kontantstandaard wat deur die nasionale tesourie voorgeskryf word en die vereistes van die WOFB en WVI.

Verslag oor die finansiële state


Provinsie Wes-Kaap


Beklemtoning van saak

7. Ek vestig die aandag op die saak hier onder. My mening ten opsigte van dié saak het nie verander nie.

Herformulering van ooreenstemmende syfers

8. Soos wat in nota 33 tot die finansiële state openbaar gemaak is, is die ooreenstemmende syfers vir 31 Maart 2014 heraangegee as gevolg van foute wat gedurende die 2014/15-boekjaar in die finansiële state van die Wes-Kaapse Departement van Landbou, en vir die jaar geëindig 31 Maart 2014, ontdek is.

Bykomende saak

9. Ek vestig die aandag op die saak hier onder. My mening ten opsigte van dié saak het nie verander nie.

Ongeouditeerde aanvullende skedules

10. Die aanvu l lende in l ig t ing wat op b ladsy 266 tot 272 u i teenges i t word , i s n ie dee l van d ie finansiële state nie en word as aanvullende inligting aangebied. Ek het nie dié skedules geoudit nie en gevolglik spreek ek nie ‘n mening daaroor uit nie.

Verslag oor ander wetlike en regulerende vereistes

11. Ingevolge die Wet op Openbare Oudit, 2004 (Wet 25 van 2004) en die algemene kennisgewing wat in verband daarmee uitgereik is, is ek daarvoor verantwoordelik om verslag te doen oor die gerapporteerde prestasie-inligting teenoor voorafbepaalde doelwitte vir geselekteerde programme wat aangebied word in die jaarlikse prestasieverslag, nienakoming van wetgewing en ook interne beheer. Die doel van my toetse was om rapporteerbare bevindings te identifiseer soos wat dit onder elke subhofie beskryf word, maar nie om bewyse te versamel om versekering oor dié sake uit te spreek nie. Daarom spreek ek nie ’n opinie of gevolgtrekking oor dié sake uit nie.

Voorafbepaalde doelwitte

12. Ek het prosedures uitgevoer om bewyse te vind oor die nuttigheid en betroubaarheid van die gerapporteerde prestasie-inligting vir die volgende geselekteerde programme wat aangebied word in die jaarlikse prestasieverslag van die Departement vir die jaar wat op 31 Maart 2015 geëindig het:

• Program 2 Volhoubare hulpbronbestuur op bladsy 74 tot 78• Program 3: Boere-ondersteuning en -ontwikkeling op bladsy 78 tot 85• Program 4: Veeartsenykundige dienste op bladsy 85 tot 92

13. Ek het die gerapporteerde prestasie-inligting geëvalueer teenoor die oorhoofse kriteria van bruikbaarheid en betroubaarheid.

14. Ek het die bruikbaarheid van die gerapporteerde prestasie-inligting geëvalueer om vas te stel of dit aangebied is in ooreenstemming met die nasionale tesourie se beginsels oor jaarlikse verslagdoening en of die gerapporteerde prestasie in ooreenstemming was met die beplande programme. Ek het voorts toetse gedoen om vas te stel of aanwysers en teikens duidelik omskryf, bewysbaar, spesifiek, meetbaar, tydgebonde en relevant was, soos wat vereis word deur die nasionale tesourie se raamwerk vir die bestuur van programprestasie-inligting.



15. Ek het die betroubaarheid van die gerapporteerde prestasie-inligting geassesseer om vas te stel of dit geldig, akkuraat en volledig was.

16. Ek het nie enige belangrike bevindings gemaak oor die bruikbaarheid en betroubaarheid van die gerapporteerde prestasie-inligting vir die volgende programme nie:

• Program 2: Volhoubare hulpbronbestuur• Program 3: Boere-ondersteuning en -ontwikkeling• Program 4: Veeartsenykundige dienste

Bykomende sake

17. Hoewel ek geen belangrike bevindings geïdentifiseer het oor die bruikbaarheid en betroubaarheid van die gerapporteerde prestasie-inligting vir die geselekteerde programme nie, vestig ek die aandag op die volgende sake:

Bereiking van beplande teikens

18. Raadpleeg die jaarlikse prestasieverslag op bladsy 75 tot 77, 79 tot 83 en 86 tot 91 vir inligting oor die bereiking van die beplande teikens vir die jaar.

Ongeouditeerde aanvullende inligting

19. Die aanvullende inligting wat op bladsy 77 tot 78, 83 tot 85 en 92 uiteengesit word, vorm nie deel van die jaarlikse prestasieverslag nie en word as aanvullende inligting aangebied. Ek het nie dié inligting geoudit nie en gevolglik rapporteer ek nie daaroor nie.

Nakoming van wetgewing

20. Ek het prosedures uitgevoer om bewyse te verkry dat die Departement toepaslike wetgewing nagekom het ten opsigte van finansiële sake, finansiële bestuur en ander verwante sake. Ek het geen gevalle van ernstige nienakoming van spesifieke sake in belangrike wetgewing, soos wat uiteengesit word in die algemene kennisgewing wat ingevolge die POW uitgereik is, geïdentifiseer nie.

Interne beheer

21. Ek het interne beheer wat relevant is tot my oudit van die finansiële state, jaarlikse prestasieverslag en nakoming van wetgewing oorweeg. Ek het geen belangrike gebreke in interne beheer geïdentifiseer nie.

Ander verslae

Ondersoeke

22. Een oop saak wat verband hou met die Wes-Kaapse Departement van Landbou het aan die einde van die boekjaar onder oorsig in die register van die provinsiale forensiese ondersoekeenheid verskyn soos aangedui in die provinsiale forensiese dienste se sertifikaat oor die beweging van sake. Besonderhede in verband met die gevalle wat gedurende die oorsigjaar ondersoek is, is soos volg:

• Vyf sake wat verband hou met beweerde korrupsie, bedrog en ander aangeleenthede is van die 2013/14-boekjaar oorgedra. Een van hierdie sake is deur die Departement na die provinsiale


Provinsie Wes-Kaap


forensiese dienste verwys en die res is deur middel van ander teenkorrupsiemeganismes gehanteer.• Sewe nuwe sake wat verband hou met beweerde menslikehulpbron-onreëlmatighede, finansiële

onreëlmatighede, korrupsie en bedrog, is aangemeld. Drie van hierdie sake is deur die Departement na die provinsiale forensiese dienste verwys en die res is deur middel van ander teenkorrupsiemeganismes gehanteer.

• nege sake is gedurende die oorsigjaar afgehandel. In twee gevalle is bedrog en/of vervalsing en uitgifte bevestig. In twee ander gevalle is onreëlmatigheid en/of nienakoming bevestig. In vyf gevalle was slegs ‘n voorlopige ondersoek nodig. In een van hierdie gevalle het die voorlopige ondersoek bedrog, onreëlmatigheid en/of nienakoming bevestig terwyl die bewerings oor bedrog, diefstal of korrupsie in die ander vier gevalle nie bevestig kon word nie.

• Een geval in verband met beweerde onreëlmatige aanstelling en een geval van beweerde nepotisme is na die Departement verwys vir ondersoek. In albei gevalle kon die bewerings nie gestaaf word nie.

• Een saak in verband met finansiële onreëlmatighede wat direk by die provinsiale forensiese dienste aangemeld is, is teen die jaareinde nie afgehandel nie.

Kaapstad

29 Julie 2015



NotAS


Provinsie Wes-Kaap


Jaarlikse Finansiële State

198

231

Begrotingstaat

Aantekeninge tot die Begrotingstaat

Staat van Finansiële Prestasie

Staat van Finansiële Posisie

Staat van Veranderinge in netto Bates

Kontantvloeistaat

Rekeningkundige Beleide

Aantekeninge tot die Jaarlikse Finansiële State

Bylaes tot die Jaarlikse Finansiële State

233

234

235

236

237

244

266



BEGROTINGSTAATvir die jaar geëindig 31 Maart 2015

Bewilliging per program

Bewilligde fondse

2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Program

1. Administrasie 112,884 - (919) 111,965 106,130 5,835 94,8% 97,172 91,466

2. Volhoubare hulpbronbestuur 234,865 - (1,941) 232,924 232,924 - 100,0% 47,071 47,071

3. Boere-ondersteuning en -ontwikkeling 244,607 - 6,488 251,095 251,026 69 100,0% 233,791 233,791

4. Veeartsenykundige Dienste 69,009 - (2,493) 66,516 66,516 - 100,0% 60,978 60,978

5. navorsingstegnologie en ontwikkelingsdienste 104,959 - (436) 104,523 104,523 - 100,0% 96,280 95,530

6. Landbou-ekonomiedienste 21,707 - (51) 21,656 21,656 - 100,0% 16,947 16,947

7. Gestruktureerde Landbou-onderwys en -opleiding 54,104 - 675 54,779 53,429 1,350 97,5% 43,873 43,873

8. Landelike Ontwikkelingkoordinering 20,555 - (1,323) 19,232 19,232 - 100,0% 19,206 19,206

TOTAAL 862,690 - - 862,690 855,436 7,254 99,2% 615,318 608,862

Rekonsiliasie met Staat van Finansiële Prestasie

Plus: Departementele ontvangste 8,807 823

Werklike bedrae per Staat van Finansiële Prestasie(Totale Inkomste) 871,497 616,141

Werklike bedrae per Staat van Finansiële Prestasie (Besteding) 855,436 608,862


Provinsie Wes-Kaap



Bewilliging per ekonomiese klassifikasie

2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g

van

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 442,543 (10,457) (6,696) 425,390 419,225 6,165 98,6% 392,066 385,610

Vergoeding van werknemers 286,235 (3,628) (707) 281,900 281,900 - 100,0% 258,173 258,173

Salarisse en lone 247,210 (1,484) (707) 245,019 245,019 - 100,0% - -

Maatskaplike bydraes 39,025 (2,144) - 36,881 36,881 - 100,0% - -

Goedere en dienste 156,308 (6,833) (5,989) 143,486 137,321 6,165 95,7% 133,893 127,437

Administratiewe fooie 916 (20) (19) 877 877 - 100,0% - -

Advertensies 984 (45) (5) 934 934 - 100,0% - -

Geringe bates 2,493 (955) (214) 1,324 1,324 - 100,0% - -

Ouditkoste: Ekstern 3,700 288 - 3,988 3,247 741 81,4% - -

Beurse: Werknemers 1,294 (228) (31) 1,035 1,035 - 100,0% - -

Spyseniering: Departementele aktiwiteite 881 17 (57) 841 841 - 100,0% - -

Kommunikasie (G&S) 8,060 216 (105) 8,171 8,171 - 100,0% - -

Rekenaardienste 7,549 (1,030) (442) 6,077 3,644 2,433 60,0% - -

Konsultante: Besigheids- en adviesdienste 3,757 1,934 (67) 5,624 5,624 - 100,0% - -

Infrastruktuur en beplanningsdienste 2,881 (2,072) (686) 123 123 - 100,0% - -

Laboratoriumdienste 132 22 - 154 154 - 100,0% - -

Regsdienste 329 (50) (21) 258 258 - 100,0% - -

Kontrakteurs 12,724 993 (231) 13,486 13,486 - 100,0% - -

Agentskap- en steundienste/uitbestede dienste 7,637 (124) (90) 7,423 5,725 1,698 77,1% - -

Onthaal 116 (62) (3) 51 51 - 100,0% - -

Vlootdienste (waaronder staatsmotorver-voer) 9,872 (330) (1,210) 8,332 8,332 - 100,0% - -

Verbruiksartikels 26,375 (3,061) (671) 22,103 22,103 - 100,0% - -

Verbruiksartikels: Skryfbehoeftes, drukwerk en kantoorvoorraad 3,785 (917) (18) 2,850 2,734 116 95,9% - -

Bedryfshuurkontrakte 4,042 (1,257) (202) 2,583 2,583 - 100,0% - -

Eiendomsbetalings 24,134 1,448 107 25,689 25,456 233 99,1% - -

Vervoer verskaf: Departementele aktiwiteit 252 (148) (50) 54 54 - 100,0% - -

Reis en verblyf 24,141 (33) (1,367) 22,741 21,788 953 95,8% - -

Opleiding en ontwikkeling 3,437 (372) (202) 2,863 2,863 - 100,0% - -

Bedryfkostes 5,188 (551) (111) 4,526 4,526 - 100,0% - -

Lokale en geriewe 1,251 (45) (174) 1,032 1,032 - 100,0% - -

huur en verhuring 378 89 (120) 347 356 (9) 102,6% - -

Rente en huurgeld op grond - 4 - 4 4 - 100,0% - -

Rente - 4 - 4 4 - 100,0% - -

Oordragte en subsidies 388,751 7,669 6,696 403,116 403,116 - 100,0% 195,689 195,689

Provinsiale agentskappe en fondse 141 - - 141 141 - 100,0% - -

Munisipale bankrekeninge 65 (17) - 48 48 - 100,0% - -




2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Departementele agentskappe (nie-be-sigheidsentiteite) 1,546 202 - 1,748 1,748 - 100,0% - -

Instellings vir hoër opvoeding 230 50 - 280 280 - 100,0% - -

Subsidies op produkte en produksie (pc) 19,488 - - 19,488 19,488 - 100,0% - -

Ander oordragte na staatskorporasies 307,772 7,612 6,696 322,080 322,080 - 100,0% - -

Ander oordragte na privaat ondernemings 11,606 4,812 - 16,418 16,418 - 100,0% - -

Instellings sonder winsbejag 39,744 (5,803) - 33,941 33,941 - 100,0% - -

Maatskaplike voordele 1,131 630 - 1,761 1,761 - 100,0% - -

Ander oordragte na huishoudings 7,028 183 - 7,211 7,211 - 100,0% - -

Betalings vir kapitaalbates 31,320 2,451 - 33,771 32,682 1,089 96,8% 27,259 27,259

Ander vaste strukture 2,085 50 - 2,135 1,181 954 55,3% - -

Vervoertoerusting 12,238 1,483 381 14,102 14,088 14 99,9% - -

Ander masjinerie en toerusting 16,864 1,000 (330) 17,534 17,413 121 99,3% - -

Rekenaarprogrammatuur en ander ontasbare bates 133 (82) (51) - - - - - -

Betalings vir finansiële bates 76 337 - 413 413 - 100,0% 304 304

Totaal 862,690 - - 862,690 855,436 7,254 99,2% 615,318 608,862


Provinsie Wes-Kaap



Program 1: Administrasie

2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g

van

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Subprogram

1.1 Kantoor van die LUR 8,375 (573) - 7,802 7,802 - 100,0% 6,134 6,134

1.2 Senior Bestuur 12,085 (2,578) - 9,507 7,732 1,775 81,3% 5,747 5,747

1.3 Korporatiewe Dienste 50,938 820 - 51,758 51,758 - 100,0% 49,216 43,802

1.4 Finansiële Bestuur 34,791 3,048 (919) 36,920 32,860 4,060 89,0% 29,264 29,252

1.5 Kommunikasiedienste 6,695 (717) - 5,978 5,978 - 100,0% 6,811 6,531

Totaal 112,884 - (919) 111,965 106,130 5,835 94,8% 97,172 91,466

Ekonomiese klassifikasie

Lopende betalings 99,798 (1,157) (1,682) 96,959 91,124 5,835 94,0% 89,419 83,713

Vergoeding van werknemers 48,405 905 - 49,310 49,310 - 100,0% 43,941 43,941

Salarisse en lone 42,282 1,084 - 43,366 43,366 - 100,0% - -

Maatskaplike bydraes 6,123 (179) - 5,944 5,944 - 100,0% - -

Goedere en dienste 51,393 (2,066) (1,682) 47,645 41,810 5,835 87,8% 45,478 39,772

Administratiewe fooie 522 (148) (15) 359 359 - 100,0% - -

Advertensies 543 183 - 726 726 - 100,0% - -

Geringe bates 515 (310) (25) 180 180 - 100,0% - -

Ouditkoste: Ekstern 3,700 288 - 3,988 3,247 741 81,4% - -

Werknemers 55 14 (26) 43 43 - 100,0% - -

Spyseniering: Departementele aktiwiteite 375 (179) (40) 156 156 - 100,0% - -

Kommunikasie (G&S) 2,986 901 (62) 3,825 3,825 - 100,0% - -

Rekenaardienste 3,845 49 (442) 3,452 2,369 1,083 68,6% - -

Konsultante: Besigheids- en adviesdienste 1,095 (619) (62) 414 414 - 100,0% - -

Infrastruktuur en beplanningsdienste 50 (35) - 15 15 - 100,0% - -

Laboratoriumdienste 15 26 - 41 41 - 100,0% - -

Regsdienste 292 (50) (21) 221 221 - 100,0% - -

Kontrakteurs 1,751 (500) (229) 1,022 1,022 - 100,0% - -

Agentskap- en steundienste/uitbestede dienste 3,176 (593) (56) 2,527 752 1,775 29,8% - -

Onthaal 92 (47) (2) 43 43 - 100,0% - -

Vlootdienste (staatsmotorvervoer ingesluit) 1,605 (395) (338) 872 872 - 100,0% - -

Verbruiksartikels 1,304 (70) (26) 1,208 1,208 - 100,0% - -

Verbruiksartikels: Skryfbehoeftes, drukwerk en kantoorvoorraad 1,127 (239) - 888 772 116 86,9% - -

Bedryfsbruikhuurkontrakte 1,064 (402) (73) 589 589 - 100,0% - -

Eiendombetalings 20,683 770 - 21,453 20,286 1,167 94,6% - -

Vervoer verskaf: Departementele aktiwiteit 10 (10) - - - - - - -

Reis en verblyf 3,761 (198) (44) 3,519 2,566 953 72,9% - -

Opleiding en ontwikkeling 603 (182) (96) 325 325 - 100,0% - -

Bedryfsbetalings 1,676 (74) - 1,602 1,602 - 100,0% - -

Lokale en geriewe 425 (166) (125) 134 134 - 100,0% - -




2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

huur en huurgeld 123 (80) - 43 43 - 100,0% - -


Rente - 4 - 4 4 - 100,0% - -

Oordragte en subsidies 6,031 771 - 6,802 6,802 - 100,0% 2,781 2,781

Provinsiale agentskappe en fondse 141 - - 141 141 - 100,0% - -

Munisipale bankrekeninge 1 (1) - - - - - - -

Departementele agentskappe (nie-besigheidsentiteite) 1 - - 1 1 - 100,0% - -

Ander oordragte na staatskorporasies - 686 - 686 686 - 100,0% - -

Ander oordragte na privaat ondernemings - 165 - 165 165 - 100,0% - -

Instellings sonder winsbejag 150 (95) - 55 55 - 100,0%

Maatskaplike voordele 1,068 42 - 1,110 1,110 - 100,0% - -

Ander oordragte na huishoudings 4,670 (26) - 4,644 4,644 - 100,0% - -

Betalings vir kapitaalbates 7,033 331 763 8,127 8,127 - 100,0% 4,918 4,918

Ander vaste strukture 175 (175) - - - - - - -

Vervoertoerusting 1,093 930 763 2,786 2,786 - 100,0% - -

Ander masjinerie en toerusting 5,724 (383) - 5,341 5,341 - 100,0% - -

Rekenaarprogrammatuur en ander ontasbare bates 41 (41) - - - - - - -


Totaal 112,884 - (919) 111,965 106,130 5,835 94,8% 97,172 91,466


Provinsie Wes-Kaap



1.1 Kantoor van die LUR


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 7,056 (632) - 6,424 6,424 - 100,0% 5,928 5,928


Goedere en dienste 2,325 (1,487) - 838 838 - 100,0% 1,537 1,537

Oordragte en subsidies 1,048 4 - 1,052 1,052 - 100,0% - -

Departementele agentskappe en rekeninge 1 (1) - - - - - - -

huishoudings 1,047 5 - 1,052 1,052 - 100,0% - -

Betalings vir kapitaalbates 270 55 - 325 325 - 100,0% 206 206

Masjinerie en toerusting 270 55 - 325 325 - 100,0% 206 206

Betalings vir finansiële bates 1 - - 1 1 - 100,0% - -

Totaal 8,375 (573) - 7,802 7,802 - 100,0% 6,134 6,134

1.2 Senior Bestuur


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

eR'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 10,754 (2,368) - 8,386 6,611 1,775 78,8% 5,286 5,287

Vergoeding van werknemers 4,987 (183) - 4,804 4,804 - 100,0% 4,066 4,067

Goedere en dienste 5,767 (2,185) - 3,582 1,807 1,775 50,4% 1,220 1,220

Oordragte en subsidies 991 56 - 1,047 1,047 - 100,0% 200 199

Provinsies en munisipaliteite 141 - - 141 141 - 100,0% 131 131

Staatskorporasies en privaat ondernemings - 851 - 851 851 - 100,0% - -

Instellings sonder winsbejag 150 (95) - 55 55 - 100,0% 62 62

huishoudings 700 (700) - - - - - 7 6

Betalings vir kapitaalbates 340 (266) - 74 74 - 100,0% 260 260

Masjinerie en toerusting 320 (246) - 74 74 - 100,0% 260 260

Ontasbare bates 20 (20) - - - - - - -

Betalings vir finansiële bates - - - - - - - 1 1

Totaal 12,085 (2,578) - 9,507 7,732 1,775 81,3% 5,747 5,747


Annual Report Financial Year 2014/15Vote 11: Department of AgricultureProvince of the Western Cape


1.3 Korporatiewe dienste


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 44,066 377 - 44,443 44,443 - 100,0% 44,876 39,461


Goedere en dienste 27,789 (340) - 27,449 27,449 - 100,0% 30,211 24,796



Departementele agentskappe en rekeninge - 1 - 1 1 - 100,0% - -

Instellings sonder winsbejag - - - - - - - 10 10

huishoudings 3,616 674 - 4,290 4,290 - 100,0% 2,088 2,089

Betalings vir kapitaalbates 3,253 (236) - 3,017 3,017 - 100,0% 2,227 2,227

Geboue en ander vaste strukture 175 (175) - - - - - - -

Masjinerie en toerusting 3,078 (61) - 3,017 3,017 - 100,0% 2,227 2,227


Totaal 50,938 820 - 51,758 51,758 - 100,0% 49,216 43,802

1.4 Finansiële Bestuur


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 31,692 2,148 (1,682) 32,158 28,098 4,060 87,4% 27,191 27,179


Goedere en dienste 11,312 2,557 (1,682) 12,187 8,127 4,060 66,7% 8,008 7,996

Oordragte en subsidies 22 36 - 58 58 - 100,0% 59 59

Provinsies en munisipaliteite 1 (1) - - - - - - -

huishoudings 21 37 - 58 58 - 100,0% 52 52

Betalings vir kapitaalbates 3,059 813 763 4,635 4,635 - 100,0% 1,976 1,976

Masjinerie en toerusting 3,059 813 763 4,635 4,635 - 100,0% 1,976 1,976


Totaal 34,791 3,048 (919) 36,920 32,860 4,060 89,0% 29,264 29,252

Annual Report Financial Year 2014/15Vote 11: Department of AgricultureProvince of the Western Cape


Provinsie Wes-Kaap



1.5 Kommunikasiedienste


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000




Oordragte en subsidies 354 - - 354 354 - 100,0% 424 424


huishoudings 354 - - 354 354 - 100,0% 324 324



Ontasbare bates 21 (21) - - - - - - -

Totaal 6,695 (717) - 5,978 5,978 - 100,0% 6,811 6,531




Program 2: Volhoubare Hulpbronbestuur

2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Subprogram

2.1 Ingenieursdienste 16,220 816 (581) 16,455 16,455 - 100,0% 16,083 16,083

2.2 LandCare 32,240 (659) (1,360) 30,221 30,221 - 100,0% 27,694 27,694

2.3 Grondgebruikbestuur 1,012 (135) - 877 877 - 100,0% 853 853

2.4 Ramp-risikobestuur 185,393 (22) - 185,371 185,371 - 100,0% 2,441 2,441

Totaal 234,865 - (1,941) 232,924 232,924 - 100,0% 47,071 47,071


Lopende betalings 37,362 (769) (1,941) 34,652 34,652 - 100,0% 33,357 33,357

Vergoeding van werknemers 25,620 1 (277) 25,344 25,344 - 100,0% 23,417 23,417

Salarisse en lone 22,843 (33) (277) 22,533 22,533 - 100,0% - -

Maatskaplike bydraes 2,777 34 - 2,811 2,811 - 100,0% - -

Goedere en dienste 11,742 (770) (1,664) 9,308 9,308 - 100,0% 9,940 9,940

Administratiewe fooie 12 2 (3) 11 11 - 100,0% - -

Advertensies 38 (38) - - - - - - -

Geringe bates 334 (59) (175) 100 100 - 100,0% - -

Ouditkoste: Ekstern 30 72 - 102 102 - 100,0% - -

Beurse: Werknemers 25 20 - 45 45 - 100,0% - -

Spyseniering: Departementele aktiwiteite 2,036 (1,622) - 414 414 - 100,0% - -

Rekenaardienste 274 30 - 304 304 - 100,0% - -

Konsultante: Besigheids- en adviesdienste - 3,089 - 3,089 3,089 - 100,0% - -

Infrastruktuur en beplanningsdienste 2,786 (1,992) (686) 108 108 - 100,0% - -

Regsdienste 10 (10) - - - - - - -

Kontrakteurs 51 2 - 53 53 - 100,0% - -

Agentskap- en steundienste/uitbestede dienste 111 (1) (79) 31 31 - 100,0% - -

Onthaal 2 (1) - 1 1 - 100,0% - -

Vlootdienste (waaronder staatsmotorvervoer) 888 (68) (104) 716 716 - 100,0% - -

Verbruiksartikels 283 40 - 323 323 - 100,0% - -

Verbruiksartikels: Skryfbehoeftes, drukwerk en kantoorvoorraad 227 (75) - 152 152 - 100,0% - -

Bedryfsbruikhuurkontrakte 168 (55) - 113 113 - 100,0% - -

Eiendombetalings 167 (110) - 57 57 - 100,0% - -

Vervoer verskaf: Departementele aktiwiteit 50 - (50) - - - - - -

Reis en verblyf 3,380 (49) (354) 2,977 2,977 - 100,0% - -


Bedryfsbetalings 541 (46) (111) 384 384 - 100,0% - -

Lokale en geriewe 70 51 - 121 121 - 100,0% - -

huur en verhuring 5 57 - 62 62 - 100,0% - -


Provinsie Wes-Kaap



2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g

van

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000


Munisipale bankrekeninge - 1 - 1 1 - 100,0% - -

Ander oordragte na staatskorporasies 195,910 700 - 196,610 196,610 - 100,0% - -

Maatskaplike voordele - 39 - 39 39 - 100,0% - -

Betalings vir kapitaalbates 1,593 21 - 1,614 1,614 - 100,0% 1,328 1,328

Vervoertoerusting 1,066 (98) - 968 968 - 100,0% - -

Ander masjinerie en toerusting 527 119 - 646 646 - 100,0% - -

Betalings vir finansiële bates - 8 - 8 8 - 100,0% 88 88

Totaal 234,865 - (1,941) 232,924 232,924 - 100,0% 47,071 47,071




2.1 Ingenieursdienste


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 15,565 (117) (581) 14,867 14,867 - 100,0% 14,222 14,222


Goedere en dienste 6,635 (637) (581) 5,417 5,417 - 100,0% 5,433 5,433

Oordragte en subsidies - 1,001 - 1,001 1,001 - 100,0% 1,220 1,220

Provinsies en munisipaliteite - 1 - 1 1 - 100,0% 79 79

Departementele agentskappe en rekeninge - - - - - - - 11 11

Staatskorporasies en privaat ondernemings - 1,000 - 1,000 1,000 - 100,0% 1,000 1,000

huishoudings - - - - - - - 130 130




Totaal 16,220 816 (581) 16,455 16,455 - 100,0% 16,083 16,083

2.2 LandCare


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000


Vergoeding van werknemers 14,845 (581) (277) 13,987 13,987 - 100,0% 13,269 13,270

Goedere en dienste 4,547 43 (1,083) 3,507 3,507 - 100,0% 4,109 4,108

Oordragte en subsidies 11,968 (261) - 11,707 11,707 - 100,0% 9,561 9,561

Staatskorporasies en privaat ondernemings 11,968 (300) - 11,668 11,668 - 100,0% 9,533 9,533

huishoudings - 39 - 39 39 - 100,0% 28 28

Betalings vir kapitaalbates 880 132 - 1,012 1,012 - 100,0% 728 728

Masjinerie en toerusting 880 132 - 1,012 1,012 - 100,0% 728 728


Totaal 32,240 (659) (1,360) 30,221 30,221 - 100,0% 27,694 27,694


Provinsie Wes-Kaap



2.3 Grondgebruikbestuur


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 974 (112) - 862 862 - 100,0% 853 853

Vergoeding van werknemers 735 (43) - 692 692 - 100,0% 620 619

Goedere en dienste 239 (69) - 170 170 - 100,0% 233 234

Betalings vir kapitaalbates 38 (23) - 15 15 - 100,0% - -

Masjinerie en toerusting 38 (23) - 15 15 - 100,0% - -

Totaal 1,012 (135) - 877 877 - 100,0% 853 853

2.4 Ramp-risikobestuur


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 1,431 (2) - 1,429 1,429 - 100,0% 904 904

Vergoeding van werknemers 1,110 105 - 1,215 1,215 - 100,0% 739 739


Oordragte en subsidies 183,942 - - 183,942 183,942 - 100,0% 1,517 1,517

Staatskorporasies en privaat ondernemings 183,942 - - 183,942 183,942 - 100,0% 1,517 1,517

Betalings vir kapitaalbates 20 (20) - - - - - 20 20

Masjinerie en toerusting 20 (20) - - - - - 20 20

Totaal 185,393 (22) - 185,371 185,371 - 100,0% 2,441 2,441




Program 3: Boere-ondersteuning en -ontwikkeling

2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g

van

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Subprogram

3.1 Boerevestiging en -ontwikkeling 185,493 1,960 6,696 194,149 194,149 - 100,0% 176,905 176,905

3.2 Voorligting- en Adviesdienste 31,355 (955) (208) 30,192 30,123 69 99,8% 30,606 30,606

3.3 Voedselsekerheid 8,271 (1,005) - 7,266 7,266 - 100,0% 8,012 8,012

3.4 Casidra (Edms.) Bpk. 19,488 - - 19,488 19,488 - 100,0% 18,268 18,268

Totaal 244,607 - 6,488 251,095 251,026 69 100,0% 233,791 233,791


Lopende betalings 67,084 (2,421) (107) 64,556 64,556 - 100.0% 61,372 61,372

Vergoeding van werknemers 44,031 (2,726) - 41,305 41,305 - 100,0% 39,900 39,900

Salarisse en lone 37,545 (1,666) - 35,879 35,879 - 100,0% - -

Maatskaplike bydraes 6,486 (1,060) - 5,426 5,426 - 100,0% - -

Goedere en dienste 23,053 305 (107) 23,251 23,251 - 100,0% 21,472 21,472

Administratiewe fooie 18 15 - 33 33 - 100,0% - -

Advertensies 150 (37) - 113 113 - 100,0% - -

Geringe bates 307 (180) - 127 127 - 100,0% - -

Beurse: Werknemers 600 (165) - 435 435 - 100,0% - -

Spyseniering: Departementele aktiwiteite 85 (5) - 80 80 - 100,0% - -

Kommunikasie (G&S) 1,228 912 - 2,140 2,140 - 100,0% - -

Rekenaardienste 1,365 (862) - 503 503 - 100,0% - -

Konsultante: Besigheids- en adviesdienste 1 (1) - - - - - - -

Laboratoriumdienste 2 (2) - - - - - - -

Kontrakteurs 7,302 (18) - 7,284 7,284 - 100,0% - -

Agentskap- en steundienste/uitbestede dienste 1,164 525 (107) 1,582 1,582 - 100,0% - -

Onthaal 6 (5) - 1 1 - 100,0% - -

Vlootdienste (waaronder staatsmotorvervoer) 2,230 361 - 2,591 2,591 - 100,0% - -

Verbruiksartikels 600 (262) - 338 338 - 100,0% - -




Reis en verblyf 3,977 273 - 4,250 4,250 - 100,0% - -

Opleiding en ontwikkeling 513 (120) - 393 393 - 100,0% - -

Bedryfsbetalings 466 278 - 744 744 - 100,0% - -


huur en verhuring 64 (56) - 8 8 - 100,0% - -


Provinsie Wes-Kaap



2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g

van

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000




Subsidies op produkte en produksie (pc) 19,488 - - 19,488 19,488 - 100,0% - -

Ander oordragte na staatskorporasies 103,332 5,717 6,696 115,745 115,745 - 100,0% - -

Ander oordragte na privaat ondernemings 11,606 1,281 - 12,887 12,887 - 100,0% - -


Maatskaplike voordele 23 113 - 136 136 - 100,0% - -

Ander oordragte na huishoudings 114 (114) - - - - - - -

Betalings vir kapitaalbates 6,483 69 (101) 6,451 6,382 69 98,9% 6,805 6,805

Ander vaste strukture 30 (30) - - - - - - -

Vervoertoerusting 4,692 (944) (101) 3,647 3,633 14 99,6% - -

Ander masjinerie en toerusting 1,761 1,043 - 2,804 2,749 55 98,0% - -


Totaal 244,607 - 6,488 251,095 251,026 69 100,0% 233,791 233,791




3.1 Boerevestiging en -ontwikkeling


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 34,769 (1,303) - 33,466 33,466 - 100,0% 28,600 28,600




Provinsies en munisipaliteite - - - - - - - 1 1

Departementele agentskappe en rekeninge 1 - - 1 1 - 100,0% 501 501

Staatskorporasies en privaat ondernemings 112,596 6,998 6,696 126,290 126,290 - 100,0% 111,324 111,324

Instellings sonder winsbejag 36,442 (4,695) - 31,747 31,747 - 100,0% 33,311 33,311

huishoudings 8 - - 8 8 - 100,0% 379 378


Masjinerie en toerusting 1,667 920 - 2,587 2,587 - 100,0% 2,755 2,756


Totaal 185,493 1,960 6,696 194,149 194,149 - 100,0% 176,905 176,905

3.2 Voorligting- en Adviesdienste


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000



Goedere en dienste 8,616 1,139 (107) 9,648 9,648 - 100,0% 11,987 11,988


Provinsies en munisipaliteite 10 (10) - - - - - 7 7




huishoudings 15 1 - 16 16 - 100,0% 14 14

Betalings vir kapitaalbates 4,113 (209) (101) 3,803 3,734 69 98,2% 4,039 4,038

Geboue en ander vaste strukture - - - - - - - 190 190

Masjinerie en toerusting 4,113 (209) (101) 3,803 3,734 69 98,2% 3,849 3,848


Totaal 31,355 (955) (208) 30,192 30,123 69 99,8% 30,606 30,606


Provinsie Wes-Kaap


BEGROTINGSTAAT vir die jaar geëindig 31 Maart 2015

3.3 Voedselsekerheid


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000




Oordragte en subsidies 114 (1) - 113 113 - 100,0% 8 9

Provinsies en munisipaliteite - 1 - 1 1 - 100,0% - -

huishoudings 114 (2) - 112 112 - 100,0% 8 9


Geboue en ander vaste strukture 30 (30) - - - - - - -



Totaal 8,271 (1,005) - 7,266 7,266 - 100,0% 8,012 8,012

3.4 Casidra (Edms.) Bpk.


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Oordragte en subsidies 19,488 - - 19,488 19,488 - 100,0% 18,268 18,268


Totaal 19,488 - - 19,488 19,488 - 100,0% 18,268 18,268




Program 4: Veeartsenykundige

2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Subprogram

4.1 Dieregesondheid 38,767 (530) (1,803) 36,434 36,434 - 100,0% 35,470 35,470

4.2 Uitvoerbeheer 10,198 (480) (690) 9,028 9,028 - 100,0% 6,049 6,049

4.3 Veeartsenykundige Openbare Gesondheid 5,752 (380) - 5,372 5,372 - 100,0% 5,284 5,284

4.4 Veeartsenykundige laboratoriumdienste 14,292 1,390 - 15,682 15,682 - 100,0% 14,175 14,175

Totaal 69,009 - (2,493) 66,516 66,516 - 100,0% 60,978 60,978




Salarisse en lone 43,066 (127) - 42,939 42,939 - 100,0% - -


Goedere en dienste 15,808 (271) (1,882) 13,655 13,655 - 100,0% 12,708 12,708

Administratiewe fooie 60 (33) - 27 27 - 100,0% - -

Advertensies 105 (104) - 1 1 - 100,0% - -

Geringe bates 459 (86) - 373 373 - 100,0% - -


Spyseniering: Departementele aktiwiteite 30 41 - 71 71 - 100,0% - -

Kommunikasie (G&S) 693 122 - 815 815 - 100,0% - -

Rekenaardienste 2 (2) - - - - - - -

Regsdienste 12 - - 12 12 - 100,0% - -

Kontrakteurs 234 147 - 381 381 - 100,0% - -

Agentskap- en steundienste/uitbestede dienste 410 283 - 693 693 - 100,0% - -

Onthaal 2 - - 2 2 - 100,0% - -

Vlootdienste (waaronder staatsmotorvervoer) 1,716 (161) (610) 945 945 - 100,0% - -

Verbruiksartikels 2,452 1,608 (611) 3,449 3,449 - 100,0% - -

Verbruiksartikels: Skryfbehoeftes, drukwerk en kantoorvoorraad 314 76 - 390 390 - 100,0% - -

Bedryfsbruikhuurkontrakte 852 (496) (90) 266 266 - 100,0% - -


Reis en verblyf 5,582 (819) (571) 4,192 4,192 - 100,0% - -


Bedryfsbetalings 1,309 (473) - 836 836 - 100,0% - -


huur en verhuring - 1 - 1 1 - 100,0% - -


Provinsie Wes-Kaap



2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000



Departementele agentskappe (nie-besigheidsentiteite) 4 (2) - 2 2 - 100,0% - -

Instellings sonder winsbejag 650 - - 650 650 - 100,0% - -


Betalings vir kapitaalbates 3,537 - (611) 2,926 2,926 - 100,0% 3,670 3,670

Vervoertoerusting 2,110 (149) (281) 1,680 1,680 - 100,0% - -

Ander masjinerie en toerusting 1,427 149 (330) 1,246 1,246 - 100,0% - -


Totaal 69,009 - (2,493) 66,516 66,516 - 100,0% 60,978 60,978




4.1 Dieregesondheid


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 36,132 - (1,792) 34,340 34,340 - 100,0% 33,858 33,858

Vergoeding van werknemers 27,119 (295) - 26,824 26,824 - 100.0% 26,545 26,545

Goedere en dienste 9,013 295 (1,792) 7,516 7,516 - 100,0% 7,313 7,313


Provinsies en munisipaliteite 2 (1) - 1 1 - 100,0% 1 1

Departementele agentskappe en rekeninge 4 (2) - 2 2 - 100,0% 81 81

Staatskorporasies en privaat ondernemings - - - - - - - 100 100

Instellings sonder winsbejag 650 - - 650 650 - 100,0% - -

huishoudings - 28 - 28 28 - 100,0% 1 1

Betalings vir kapitaalbates 1,972 (578) (11) 1,383 1,383 - 100,0% 1,404 1,404

Masjinerie en toerusting 1,972 (578) (11) 1,383 1,383 - 100,0% 1,404 1,404


Totaal 38,767 (530) (1,803) 36,434 36,434 - 100,0% 35,470 35,470

4.2 Uitvoerbeheer


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000



Goedere en dienste 2,408 (907) (90) 1,411 1,411 - 100,0% 970 970

Oordragte en subsidies - - - - - - - 12 12

huishoudings - - - - - - - 12 12

Betalings vir kapitaalbates 785 - (600) 185 185 - 100,0% 306 306

Masjinerie en toerusting 785 - (600) 185 185 - 100,0% 306 306

Totaal 10,198 (480) (690) 9,028 9,028 - 100,0% 6,049 6,049


Provinsie Wes-Kaap



4.3 Veeartsenykundige Openbare


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g

van

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000




Oordragte en subsidies - - - - - - - 109 109

huishoudings - - - - - - - 109 109




Totaal 5,752 (380) - 5,372 5,372 - 100,0% 5,284 5,284

4.4 Veeartsenykundige - Laboratoriumdienste


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

eR'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000



Goedere en dienste 2,992 679 - 3,671 3,671 - 100,0% 3,383 3,383



huishoudings 11 1 - 12 12 - 100,0% 14 14

Betalings vir kapitaalbates 700 473 - 1,173 1,173 - 100,0% 1,624 1,624

Masjinerie en toerusting 700 473 - 1,173 1,173 - 100,0% 1,624 1,624

Betalings vir finansiële bates - 3 - 3 3 - 100,0% - -

Totaal 14,292 1,390 - 15,682 15,682 - 100,0% 14,175 14,175




Program 5: Navorsing en Tegnologie-ontwikkelingsdienste

2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g

van

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Subprogram

5.1 navorsing 64,924 408 (436) 64,896 64,896 - 100,0% 61,091 60,341

5.2 tegnologie-oordragdienste 703 (222) - 481 481 - 100,0% 287 287

5.3 Infrastruktuursteundienste 39,332 (186) - 39,146 39,146 - 100,0% 34,902 34,902

Totaal 104,959 - (436) 104,523 104,523 - 100,0% 96,280 95,530


Lopende betalings 98,396 (4,413) (436) 93,547 93,547 - 100,0% 87,082 86,332


Salarisse en lone 56,685 355 - 57,020 57,020 - 100,0% - -


Goedere en dienste 31,574 (4,363) (436) 26,775 26,775 - 100,0% 25,934 25,184

Administratiewe fooie 44 (7) - 37 37 - 100,0% - -

Advertensies 23 (12) - 11 11 - 100,0% - -

Geringe bates 270 (63) - 207 207 - 100,0% - -



Kommunikasie (G&S) 518 43 - 561 561 - 100,0% - -

Rekenaardienste 689 (414) - 275 275 - 100,0% - -

Konsultante: Besigheids- en adviesdienste 2,185 (406) - 1,779 1,779 - 100,0% - -

Infrastruktuur en beplanningsdienste 44 (44) - - - - - - -

Laboratoriumdienste 102 - - 102 102 - 100,0% - -

Kontrakteurs 1,840 1,725 - 3,565 3,565 - 100,0% - -

Agentskap- en steundienste/uitbestede dienste 314 (110) - 204 204 - 100,0% - -

Onthaal 2 (1) - 1 1 - 100,0% - -

Vlootdienste (waaronder staatsmotorvervoer) 1,816 (87) - 1,729 1,729 - 100,0% - -

Verbruiksartikels 17,722 (4,939) (436) 12,347 12,347 - 100,0% - -



Eiendombetalings 598 302 - 900 900 - 100,0% - -

Reis en verblyf 2,535 712 - 3,247 3,247 - 100,0% - -


Bedryfsbetalings 908 (152) - 756 756 - 100,0% - -

Lokale en geriewe 40 (33) - 7 7 - 100,0% - -

huur en verhuring 44 (32) - 12 12 - 100,0% - -


Provinsie Wes-Kaap



2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Oordragte en subsidies 224 2,551 - 2,775 2,775 - 100,0% 878 878

Munisipale bankrekeninge 36 5 - 41 41 - 100,0% - -


Instellings vir hoër onderwys 100 50 - 150 150 - 100,0% - -

Privaat ondernemings - 2,359 - 2,359 2,359 - 100,0% - -

Instellings sonder winsbejag 40 70 - 110 110 - 100,0% - -


Ander oordragte na huishoudings 18 18 - 36 36 - 100,0% - -

Betalings vir kapitaalbates 6,316 1,718 0 8,034 8,034 - 100,0% 8,254 8,254

Ander vaste strukture - 255 - 255 255 - 100,0% - -

Vervoertoerusting 2,033 1,118 - 3,151 3,151 - 100,0% - -

Ander masjinerie en toerusting 4,251 377 - 4,628 4,628 - 100,0% - -

Rekenaarprogrammatuur en ander ontasbare bates 32 (32) - - - - - - -


Totaal 104,959 - (436) 104,523 104,523 - 100,0% 96,280 95,530




5.1 Navorsing


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g

van

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 62,414 (3,045) (436) 58,933 58,933 - 100,0% 54,916 54,166

Vergoeding van werknemers 41,243 1,403 - 42,646 42,646 - 100,0% 38,583 38,583

Goedere en dienste 21,171 (4,448) (436) 16,287 16,287 - 100,0% 16,333 15,583

Oordragte en subsidies 162 2,506 - 2,668 2,668 - 100,0% 690 690

Provinsies en munisipaliteite 4 1 - 5 5 - 100,0% 5 5


Instellings vir hoër onderwys 100 50 - 150 150 - 100,0% - -

Staatskorporasies en privaat ondernemings - 2,359 - 2,359 2,359 - 100,0% - -

Instellings sonder winsbejag 40 70 - 110 110 - 100,0% 200 200

huishoudings 18 26 - 44 44 - 100,0% 420 420




Totaal 64,924 408 (436) 64,896 64,896 - 100,0% 61,091 60,341

5.2 Tegnologie-oordragdienste


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 690 (209) - 481 481 - 100,0% 287 287


Betalings vir kapitaalbates 13 (13) - - - - - - -

Masjinerie en toerusting 13 (13) - - - - - - -

Totaal 703 (222) - 481 481 - 100,0% 287 287


Provinsie Wes-Kaap



5.3 Infrastruktuursteundienste


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g

van

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000





Provinsies en munisipaliteite 32 4 - 36 36 - 100,0% 38 38


huishoudings 29 41 - 70 70 - 100,0% 88 88


Geboue en ander vaste strukture - 255 - 255 255 - 100,0% 181 181


Ontasbare bates 32 (32) - - - - - - -


Totaal 39,332 (186) - 39,146 39,146 - 100,0% 34,902 34,902




Program 6: Landbou-ekonomiedienste

2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Subprogram

6.1 Landbousake-ondersteuning en ontwikkeling 16,694 (86) - 16,608 16,608 - 100,0% 12,958 12,958

Makro-ekonomie en ondersteuning 5,013 86 (51) 5,048 5,048 - 100,0% 3,989 3,989

Totaal 21,707 - (51) 21,656 21,656 - 100,0% 16,947 16,947








Geringe bates 46 (7) - 39 39 - 100,0% - -

Beurse: Werknemers 4 7 - 11 11 - 100,0% - -


Kommunikasie (G&S) 82 15 - 97 97 - 100,0% - -

Rekenaardienste 174 18 - 192 192 - 100,0% - -

Konsultante: Besigheids- en adviesdienste 342 - - 342 342 - 100,0% - -

Kontrakteurs 1 2 - 3 3 - 100,0% - -

Agentskap- en steundienste/uitbestede dienste 424 - - 424 424 - 100,0% - -

Onthaal 2 (2) - - - - - - -

Vlootdienste (waaronder staatsmotorvervoer) 167 73 - 240 240 - 100,0% - -

Verbruiksartikels 29 (2) - 27 27 - 100,0% - -

Verbruiksartikels: Skryfbehoeftes, drukwerk en kantoorvoorraad 42 4 - 46 46 - 100,0% - -


Reis en verblyf 1,142 278 - 1,420 1,420 - 100,0% - -

Opleiding en ontwikkeling 138 27 - 165 165 - 100,0% - -




Provinsie Wes-Kaap



2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000


Departementele agentskappe (nie-besigheidsentiteite) 1,532 207 - 1,739 1,739 - 100,0% - -

Instellings vir hoër onderwys 130 - - 130 130 - 100,0% - -

Ander oordragte na staatskorporasies 2,691 509 - 3,200 3,200 - 100,0% - -

Ander oordragte na privaat ondernemings - 1,000 - 1,000 1,000 - 100,0% - -



Betalings vir kapitaalbates 463 1 (51) 413 413 - 100,0% 214 214

Vervoertoerusting 157 11 - 168 168 - 100,0% - -

Ander masjinerie en toerusting 246 (1) - 245 245 - 100,0% - -

Rekenaarprogrammatuur en ander ontasbare bates 60 (9) (51) - - - - -


Totaal 21,707 - (51) 21,656 21,656 - 100,0% 16,947 16,947




6.1 Landbousake-ondersteuning en -ontwikkeling


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000





Departementele agentskappe en rekeninge 1,532 207 - 1,739 1,739 - 100,0% 1,380 1,380

Instellings vir hoër onderwys 130 - - 130 130 - 100,0% 132 132

Staatskorporasies en privaat ondernemings 2,691 1,509 - 4,200 4,200 - 100,0% 1,000 1,000

Instellings sonder winsbejag 2,162 (962) - 1,200 1,200 - 100,0% 1,100 1,100

huishoudings - 45 - 45 45 - 100,0% 6 6




Totaal 16,694 (86) - 16,608 16,608 - 100,0% 12,958 12,958

6.2 Makro-ekonomie en Ondersteuning


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000



Goedere en dienste 1,379 65 - 1,444 1,444 - 100,0% 609 609

Oordragte en subsidies 100 (100) - - - - - 362 362

Instellings sonder winsbejag 100 (100) - - - - - 361 361

huishoudings - - - - - - - 1 1

Betalings vir kapitaalbates 145 (37) (51) 57 57 - 100,0% 26 26


Ontasbare bates 60 (9) (51) - - - - - -


Totaal 5,013 86 (51) 5,048 5,048 - 100,0% 3,989 3,989


Provinsie Wes-Kaap



Program 7: Gestruktureerde Landbou-onderwys en -opleiding

2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Subprogram

7.1 hoër Onderwys en Opleiding 42,663 1,553 675 44,891 43,541 1,350 97,0% 34,194 34,194

7.2 Verdere Onderwys en Opleiding (VOO) 11,441 (1,553) - 9,888 9,888 - 100,0% 9,679 9,679

Totaal 54,104 - 675 54,779 53,429 1,350 97,5% 43,873 43,873


Lopende betalings 46,985 (906) 675 46,754 46,424 330 99,3% 41,114 41,114




Goedere en dienste 16,530 13 675 17,218 16,888 330 98,1% 14,063 14,063


Advertensies 120 (120) - - - - - - -

Geringe bates 516 (252) - 264 264 - 100,0% - -


Spyseniering: Departementele aktiwiteite 69 228 - 297 297 - 100,0% - -

Kommunikasie (G&S) 392 (160) - 232 232 - 100,0% - -

Rekenaardienste 1,200 151 - 1,351 1 1,350 0,1% -

Besigheids- en adviesdienste 129 (129) - - - - - - -

Infrastruktuur en beplanningsdienste 1 (1) - - - - - - -

Laboratoriumdienste 13 (2) - 11 11 - 100,0% - -

Regsdienste 15 10 - 25 25 - 100,0% - -

Kontrakteurs 1,012 (305) - 707 707 - 100,0% - -

Agentskap- en steundienste/uitbestede dienste 2,038 (228) 152 1,962 2,039 (77) 103,9% - -

Onthaal 6 (5) - 1 1 - 100,0% - -

Vlootdienste (waaronder staatsmotorvervoer) 1,123 (39) - 1,084 1,084 - 100,0% - -

Verbruiksartikels 3,860 32 416 4,308 4,308 - 100,0% - -



Eiendombetalings 1,162 969 107 2,238 3,172 (934) 141,7% - -

Vervoer verskaf: Departementele aktiwiteit 147 (97) - 50 50 - 100,0% - -

Reis en verblyf 2,215 (281) - 1,934 1,934 - 100,0% - -

Opleiding en ontwikkeling 750 206 - 956 956 - 100,0% - -



huur en verhuring 22 199 - 221 230 (9) 104,1% - -




2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Oordragte en subsidies 1,549 596 - 2,145 2,145 - 100,0% 892 892


Departementele agentskappe (nie-besigheidsentiteite) 7 (3) - 4 4 - 100,0% - -


Ander oordragte na huishoudings 1,526 592 - 2,118 2,118 - 100,0% - -

Betalings vir kapitaalbates 5,570 271 - 5,841 4,821 1,020 82,5% 1,854 1,854

Ander vaste strukture 1,880 - - 1,880 926 954 49,3% - -

Vervoertoerusting 967 557 - 1,524 1,524 - 100,0% - -

Ander masjinerie en toerusting 2,723 (286) - 2,437 2,371 66 97,3% - -


Totaal 54,104 - 675 54,779 53,429 1,350 97,5% 43,873 43,873

7.1 Hoër Onderwys en Opleiding


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

eR'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 36,187 795 675 37,657 37,327 330 99,1% 32,019 32,019


Goedere en dienste 13,426 779 675 14,880 14,550 330 97,8% 11,005 11,005

Oordragte en subsidies 1,544 599 - 2,143 2,143 - 100,0% 880 880

Provinsies en munisipaliteite 16 (12) - 4 4 - 100,0% 24 24


Staatskorporasies en privaat ondernemings - - - - - - - 86 86

huishoudings 1,526 611 - 2,137 2,137 - 100,0% 609 609

Betalings vir kapitaalbates 4,932 120 - 5,052 4,032 1,020 79,8% 1,292 1,292

Geboue en ander vaste strukture 1,880 - - 1,880 926 954 49,3% - -

Masjinerie en toerusting 3,052 120 - 3,172 3,106 66 97,9% 1,292 1,292


Totaal 42,663 1,553 675 44,891 43,541 1,350 97,0% 34,194 34,194


Provinsie Wes-Kaap



7.2 Verdere Onderwys en Opleiding (VOO)


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000




Oordragte en subsidies 5 (3) - 2 2 - 100,0% 12 12

Departementele agentskappe en rekeninge 5 (3) - 2 2 - 100,0% 2 2

huishoudings - - - - - - - 10 10




Totaal 11,441 (1,553) - 9,888 9,888 - 100,0% 9,679 9,679




Program 8: Landelike Ontwikkelingskoördinering

2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Subprogram

8.1 Ontwikkelingsbeplanning 5,172 236 (893) 4,515 4,515 - 100,0% 3,039 3,039

8.2 Ontwikkeling van Plaaswerkers 15,383 (236) (430) 14,717 14,717 - 100,0% 16,167 16,167

Totaal 20,555 - (1,323) 19,232 19,232 - 100,0% 19,206 19,206



Vergoeding van werknemers 10,193 - (430) 9,763 9,763 - 100,0% 8,327 8,327

Salarisse en lone 9,052 (31) (430) 8,591 8,591 - 100,0% - -


Goedere en dienste 3,298 (34) (893) 2,371 2,371 - 100,0% 1,687 1,687

Administratiewe fooie 1 1 (1) 1 1 - 100,0% - -

Advertensies 5 83 (5) 83 83 - 100,0% - -

Geringe bates 46 2 (14) 34 34 - 100,0% - -

Beurse: Werknemers 40 (2) (5) 33 33 - 100,0% - -

Spyseniering: Departementele aktiwiteite 34 2 (17) 19 19 - 100,0% - -

Kommunikasie (G&S) 125 5 (43) 87 87 - 100,0% - -

Konsultante: Besigheids- en adviesdienste 5 - (5) - - - - - -

Kontrakteurs 533 (60) (2) 471 471 - 100,0% - -

Onthaal 4 (1) (1) 2 2 - 100,0% - -

Vlootdienste (waaronder staatsmotorvervoer) 327 (14) (158) 155 155 - 100,0% - -

Verbruiksartikels 125 (8) (14) 103 103 - 100,0% - -

Verbruiksartikels: Skryfbehoeftes, drukwerk en kantoorvoorraad 92 (32) (18) 42 42 - 100,0% - -

Bedryfsbruikhuurkontrakte 80 (6) (39) 35 35 - 100,0% - -

Vervoer verskaf: Departementele aktiwiteit 45 (41) - 4 4 - 100,0% - -

Reis en verblyf 1,549 51 (398) 1,202 1,202 - 100,0% - -



Lokale en geriewe 80 45 (49) 76 76 - 100,0% - -

huur en verhuring 120 - (120) - - - - - -


Provinsie Wes-Kaap



2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000


Ander oordragte na staatskorporasies 5,839 - - 5,839 5,839 - 100,0% - -

Ander oordragte na privaat ondernemings - 7 - 7 7 - 100,0% - -

Instellings sonder winsbejag 200 (21) - 179 179 - 100,0% - -


Ander oordragte na huishoudings 700 (287) - 413 413 - 100,0% - -


Vervoertoerusting 120 58 - 178 178 - 100,0% - -

Ander masjinerie en toerusting 205 (18) - 187 187 - 100,0% - -


Totaal 20,555 - (1,323) 19,232 19,232 - 100,0% 19,206 19,206




8.1 Ontwikkelingsbeplanning


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g v

an

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

Lopende betalings 4,027 216 (893) 3,350 3,350 - 100,0% 1,837 1,837


Goedere en dienste 1,663 (2) (893) 768 768 - 100,0% 639 639



huishoudings - 26 - 26 26 - 100,0% - -



Totaal 5,172 236 (893) 4,515 4,515 - 100,0% 3,039 3,039

8.2 Ontwikkeling van Plaaswerkers


2014/15 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

Beg

rotin

g

Ve

rsku

iwin

g

van

fond

se

Oo

rdra

g

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

Afw

ykin

g

Uitg

aw

es

as

‘n

% v

an

fina

le

be

gro

ting

Fina

le B

eg

rotin

g

We

rklik

e

uitg

aw

e

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000


Vergoeding van werknemers 7,829 (218) (430) 7,181 7,181 - 100,0% 7,129 7,129



Provinsies en munisipaliteite - - - - - - - 50 50

Staatskorporasies en privaat ondernemings 4,839 7 - 4,846 4,846 - 100,0% 2,432 2,432

Instellings sonder winsbejag 200 (21) - 179 179 - 100,0% 4,768 4,768

huishoudings 700 (19) - 681 681 - 100,0% 546 546




Totaal 15,383 (236) (430) 14,717 14,717 - 100,0% 16,167 16,167

Nota: Nasionale Tesourie het goedkeuring uitgereik in ‘n makro om slegs 2013/14-inligting op die vlak van ekonomiese klassifikasie openbaar te maak.


Provinsie Wes-Kaap


AANTEKENINGE BY DIE BEGROTINGSTAATvir die jaar geëindig 31 Maart 2015

1. Besonderhede van oordragte en subsidies ingevolge die Begrotingswet (na oordragte):

Besonderhede van dié transaksies kan besigtig word in die aantekening oor oordragte en subsidies, openbaarmakingsaantekeninge en Bylae 1 (A-E) tot die Jaarlikse Finansiële State.

2. Besonderhede van spesifieke en eksklusief bewilligde bedrae begroot (na oordragte):

Besonderhede van dié transaksies kan besigtig word in aantekening 1 (Jaarlikse Begroting) tot die Jaarlikse Finansiële State.

3. Besonderhede van betalings vir finansiële bates

Besonderhede van dié transaksies per program kan besigtig word in aantekening 6 oor betalings vir finansiële bates in die Jaarlikse Finansiële State.

4. Verduidelikings van wesentlike afwykings van bedrae begroot (na oordragte):

4.1 Per programFinale

BegrotingWerklike Uitgawe Afwyking

Afwyking as ‘n % van finale

begroting

R’000 R'000 R'000 %

Program 1: Administrasie 111,965 106,130 5,835 5,2%

’n Onderbesteding van R5,835 miljoen kan hoofsaaklik toegeskryf word aan R1,775 miljoen vir die evaluering van die wetgewende omgewing van boere, die impak van water as ‘n beperking op die Wes-Kaapse landbou en ‘n ontleding van die waardekettings waarbinne die prioriteitsubsektore van Projek Khulisa en landbouverwerking as spel-wisselaar geleë is. R0,445 miljoen is vir rekenaardienste en lisensies vir rekenaarprogrammatuur. Die orige R2,842 miljoen hou verband met ander voorsiening vir bate- en lasterekeninge wat ‘n invloed het op kontant wat beskikbaar is teenoor ‘n begroting. Altesaam R5,072 miljoen is aangevra as oorrolling in 2015/16 en die balans van R0,763 miljoen sal in die Provinsiale Inkomstefonds teruggestort word.

Program 3: Boere-ondersteuning en -ontwikkeling 251,095 251,026 69 0,0%

‘n Onderbesteding van R69 000 op die nasionale voorwaardelike toelae: Omvattende Landbou-steunprogram (OLSP). Die fondse sal teruggestort word in die nasionale Inkomstefonds.

Program 7: Gestruktureerde Landbou-onderwys en opleiding 54,779 53,429 1,350 2,5%

‘n Onderbesteding van R1,350 miljoen kan hoofsaakl ik toegeskryf word aan die ontwikkelingsfase van die studentestelsel van die dienste. hierdie bedrag is aangevra vir oorrolling in 2015/16.



AANTEKENINGE BY DIE BEGROTINGSTAATvir die jaar geëindig 31 Maart 2015

4.2 Per ekonomiese klassifikasieFinale



begroting

R’000 R'000 R'000 %

Lopende betalings

Vergoeding van werknemers 281,900 281,900 - -

Goedere en dienste 143,486 137,321 6,165 4,3%

Rente en huurgeld op grond 4 - - -

Oordragte en subsidies

Provinsies en munisipaliteite 189 189 - -

Departementele agentskappe en rekeninge 1,748 1,748 - -

Instellings vir hoër onderwys 280 280 - -

Staatskorporasies en privaat ondernemings 357,986 357,986 - -

Instellings sonder winsbejag 33,941 33,941 - -

huishoudings 8,972 8,972 - -

Betalings vir kapitaalbates

Geboue en ander vaste strukture 2,135 1,181 954 44,7%

Masjinerie en toerusting 31,636 31,501 135 0,4%

Betalings vir finansiële bates 413 413 - -

Die totale onderbesteding van R7,254 miljoen kan hoofsaaklik aan die volgende toegeskryf word:• R1,350 miljoen vir die ontwikkeling van ‘n volledige en omvattende elektroniese studente-administrasiestelsel.• R1,775 miljoen vir die evaluering van die wetgewende omgewing van boere, die impak van water as ‘n beperking op

die Wes-Kaapse Landbou en ‘n ontleding van die waardekettings waarbinne die prioriteitsubsektore van Projek Khulisa en landbouverwerking as spel-wisselaar geleë is.

• R0,445 miljoen vir rekenaardienste en lisensies vir rekenaarprogrammatuur.• R2,585 miljoen hou verband met ander voorsienings vir Bate- en Lasterekeninge wat ‘n invloed het op kontant beskikbaar teenoor ‘n begroting vir 2015/16.• R0,954 miljoen vir die bevei l iging van studente met die opgradering van kampusse, koshuise en fasi l i teite vi r praktiese werk, sowel as die instal lasie van meer geslotekr ingkameras op die persele .• R135 000 kan hoofsaaklik toegeskryf word aan die R69 000 wat onderbestee is op die nasionale voorwaardelike toelae:

Omvattende Landbou-steunprogram (OLSP). Die fondse sal in die nasionale Inkomstefonds teruggestort word en R66 000 sal vir landboutoerusting vir plase aangewend word.

‘n Onderbesteding van R69 000 op die nasionale voorwaardelike toelae: Omvattende Landbou-steunprogram (OLSP). Die fondse sal in die nasionale Inkomstefonds teruggestort word.

4.3 Per voorwaardelike toelaeFinale



begroting

R’000 R'000 R'000 %

Omvattende Landbou-steunprogram (OLSP)292,336 292,267 69 0,0


Provinsie Wes-Kaap


STAAT VAN FINANSIëLE PRESTASIEvir die jaar geëindig 31 Maart 2015

Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

INKOMSTE

Jaarlikse begroting 1.1 862,690 615,318

Departementele inkomste 2 8,807 823

TOTALE INKOMSTE 871,497 616,141

BESTEDING

Lopende uitgawes

Vergoeding van werknemers 3 281,900 258,173

Goedere en dienste 4 137,321 127,437

Rente en huurgeld op grond 5 4 -

Totale lopende uitgawes 419,225 385,610

Oordragte en subsidies

Oordragte en subsidies 7 403,116 195,689

Totale oordragte en subsidies 403,116 195,689

Besteding vir kapitaalbates

tasbare bates 8 32,682 27,259

Totale besteding vir kapitaalbates 32,682 27,259

Betalings vir finansiële bates 6 413 304

TOTALE UITGAWES 855,436 608,862

OORSKOT VIR DIE JAAR 16,061 7,279

Rekonsiliasie van netto oorskot vir die jaar

Begrote fondse 7,254 6,456

Jaarlikse begroting 7,185 6,456

Voorwaardelike toelaes 69 -

Departementele inkomste 14 8,807 823

OORSKOT VIR DIE JAAR 16,061 7,279




Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

BATES

Lopende bates 14,212 10,750

Kontant en kontantekwivalente 9 9,135 8,559

Vooruitbetalings en voorskotte 10 436 247

Ontvangbare rekeninge 11 4,641 1,944

Nie-lopende bates 25,523 25,206

Beleggings 12 25,000 25,000

Ontvangbare rekeninge 11 523 206

TOTALE BATES 39,735 35,956

LASTE

Lopende laste 11,320 7,988

Begrote fondse wat in Inkomstefonds teruggestort moet word 13 7,254 6,456

Departementele inkomste wat in Inkomstefonds teruggestort moet word 14 2,891 377

Betaalbare rekeninge 15 1,175 1,155

Nie-lopende laste

Betaalbare rekeninge 16 1,980 2,163

TOTALE LASTE 13,300 10,151

NETTO BATES 26,435 25,805

Verteenwoordig deur:

Kapitalisasiereserwe 25,000 25,000

Verhaalbare inkomste 1,435 805

TOTAAL 26,435 25,805


Provinsie Wes-Kaap



2014/15 2013/14

R'000 R'000

NETTO BATES

Kapitalisasiereserwes

Beginsaldo 25,000 25,000

Eindsaldo 25,000 25,000

Verhaalbare inkomste

Beginsaldo 805 621

Oordragte: 630 184

Skuld hersien (9) (14)

Skuld verhaal (ingesluit by departementele ontvangste) (116) (236)

Skuld aangegaan 755 434

Eindsaldo 1,435 805

TOTAAL 26,435 25,805



KONTANTVLOEISTAATvir die jaar geëindig 31 Maart 2015

Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

KONTANTVLOEI UIT BEDRYFSAKTIWITEITE

Ontvangste 897,366 644,183

Jaarlikse begrote fondse ontvang 1.1 862,690 615,318

Departementele inkomste ontvang 2 31,593 28,434

Rente ontvang 2.3 3,083 431

netto toename in bedryfskapitaal (3,183) (3,714)

teruggestort in Inkomstefonds (38,727) (34,269)

Lopende betalings (419,221) (385,610)

Rente betaal 5 (4) -

Betalings vir finansiële bates (413) (304)

Oordragte en subsidies betaal (403,116) (195,689)

Netto kontantvloei beskikbaar uit bedryfsaktiwiteite 17 32,702 24,597

KONTANTVLOEI UIT BELEGGINGSAKTIWITEITE

Betalings vir kapitaalbates 8 (32,682) (27,259)

Opbrengste uit verkoop van kapitaalbates 2.4 93 33

Netto kontantvloei uit beleggingsaktiwiteite (32,589) (27,226)

KONTANTVLOEI UIT FINANSIERINGSAKTIWITEITE

Dividende ontvang 2.3 16 16

toename in netto bates 630 184

toename/(afname) in nie-lopende betaalbare rekeninge (183) 2,163

Netto kontantvloei uit finansieringsaktiwiteite 463 2,363

netto toename/(afname) in kontant en kontantekwivalente 576 (266)

Kontant en kontantekwivalente aan begin van die tydperk 8,559 8,825

Kontant en kontantekwivalente aan einde van die tydperk 18 9,135 8,559


Provinsie Wes-Kaap


REKENINGKUNDIGE BELEIDEvir die jaar geëindig 31 Maart 2015

Opsomming van belangrike rekeningkundige beleide

Die finansiële state is opgestel ooreenkomstig die volgende beleide, wat konsekwent in alle wesentlike aspekte toegepas is, tensy anders aangedui.

Die historiese kostekonvensie is gebruik, behalwe waar anders aangedui. Die bestuur het assesserings en ramings gebruik in die opstelling van die Jaarlikse Finansiële State. Dit is gegrond op die beste inligting wat beskikbaar was ten tyde van die opstelling.

Waar toepaslik en betekenisvol, is wesentlike bykomende inligting openbaar gemaak om die bruikbaarheid van die finansiële state te verbeter en om te voldoen aan die statutêre vereistes van die Wet op Openbare Finansiële Bestuur (Wet 1 van 1999, soos gewysig deur Wet 29 van 1999), en die tesourie-regulasies wat uitgereik is ingevolge die WOFB en die jaarlikse Wet op die Verdeling van Inkomste.

1 Grondslag van voorbereiding Die finansiële state is ooreenkomstig die gemodifiseerde kontantstandaard opgestel.

2 Lopende saak Die finansiële state is op die basis van ‘n lopende saak opgestel.

3 Geldeenheid van aanbieding Alle bedrae word in die geldeenheid van die Suid-Afrikaanse rand (R) aangebied, wat ook die Departement se funksionele geldeenheid is.

4 Afronding Tensy anders vermeld, is alle finansiële syfers tot die naaste eenduisend rand (R’000) afgerond.

5 Omskakeling van buitelandse geldeenhede Kontantvloei wat voortvloei uit transaksies in buitelandse geldeenhede word met behulp van die heersende wisselkoerse op die datum van betaling/ontvangs na Suid-Afrikaanse rand omgeskakel.

6 Vergelykende inligting

6.1 Vergelykende inligting van die vorige tydperk Vergelykende inl igt ing van die vor ige tydperk is in die huidige jaar se f inansiële state aangebied. Waar nodig , i s syfers wat by die f inansiële state vir die vor ige jaar ingesluit is , geherklass i f iseer om seker te maak dat die formaat waarin die inl igt ing aangebied word, ooreenstem met die formaat van die huidige jaar se finansiële state.

6.2 Vergelyking van huidige jaar met begroting ‘n Vergelyking tussen die goedgekeurde, finale begroting en werklike bedrae vir elke program en ekonomiese klassifikasie word by die begrotingstaat ingesluit.

7 Inkomste

7.1 Begrote fondse Begrote fondse bestaan uit departementele toewysings sowel as uit direkte vorderings teen die inkomstefonds (d.w.s. statutêre begroting).




Begrote fondse word in die staat van finansiële prestasie erken op die datum waarop die begroting inwerking tree. Aansuiwerings wat ooreenkomstig die aansuiweringsbegrotingsproses gemaak word, word in die staat van finansiële prestasie erken op die datum waarop die aansuiwerings in werking tree.

Die netto bedrag van enige begrote geld verskuldig aan/van die betrokke inkomstefonds word op die verslagdoeningsdatum in die staat van die finansiële posisie as betaalbaar/invorderbaar erken.

7.2 Departementele inkomste Departementele inkomste word by ontvangs in die staat van finansiële prestasie erken en word daarna in die betrokke inkomstefonds inbetaal, tensy anders vermeld.

Enige bedrag wat op die verslagdoeningsdatum aan die betrokke inkomstefonds verskuldig is, word in die staat van finansiële posisie as ’n betaalbare bedrag erken.

7.3 Opgeloopte departementele inkomste Oplopings ten opsigte van departementele inkomste (wat belastinginkomste uitsluit) word in die aantekeninge tot die finansiële state erken wanneer: • dit waarskynlik is dat die ekonomiese voordele of dienspotensiaal wat met die transaksie vereenselwig word, na die Departement sal vloei • die bedrag van inkomste betroubaar gemeet kan word

Die opgeloopte inkomste word bepaal volgens die billike waarde van die betaling wat ontvangbaar is. Opgeloopte inkomstebelasting (en verwante rente en/of boetes) word bepaal volgens bedrae wat ontvangbaar is van invorderingsagente.

8 Besteding

8.1 Vergoeding van werknemers

8.1.1 Salarisse en lone Salarisse en lone word op die datum van betaling in die staat van finansiële prestasie erken.

8.1.2 Maatskaplike bydraes Maatskaplike bydraes wat die Departement ten opsigte van huidige werknemers gelewer het, word op die datum van betaling in die finansiële state erken.

Maatskaplike bydraes wat die Departement ten opsigte van gewese werknemers gelewer het, word op die datum van betaling in die staat van finansiële prestasie as oordragte na huishoudings geklassifiseer.

8.2 Ander uitgawes Ander uitgawes (soos goedere en dienste, oordragte en subsidies en betalings vir kapitaalbates) word op die datum van betaling in die finansiële state erken. Die uitgawe word as ’n kapitaaluitgawe geklassifiseer as die totale bedrag wat betaal is, meer is as die kapitalisasiedrempel.

8.3 Opgeloopte uitgawes verskuldig Opgeloopte uitgawes wat verskuldig is, word in die aantekeninge tot die finansiële state opgeteken wanneer die goedere ontvang word of, in die geval van dienste, wanneer dit aan die Departement gelewer word. Opgeloopte uitgawes wat betaalbaar is, word teen kosprys bepaal.


Provinsie Wes-Kaap



8.4 Huurkontrakte

8.4.1 Bedryfsbruikhuurkontrakte Bedryfsbruikhuurbetalings wat in die verslagtydperk gemaak is, word op die datum van betaling in die finansiële state as lopende uitgawes erken.

Die bedryfsbruikhuurverpligtinge word in die aantekeninge tot die finansiële state opgeteken.

8.4.2 Finansiële bruikhuurkontrakte Betalings vir finansiële bruikhuurkontrakte wat in die verslagdoeningtydperk gemaak word, word op die datum van betaling as kapitaaluitgawes in die finansiële state erken.

Die verpligtinge vir bruikhuurkontrakte word in die aantekeninge tot die finansiële state opgeteken en word nie tussen die kapitaal- en rente-gedeeltes verdeel nie.

Bates van finansiële bruikhuur wat aan die einde van die verhuringstermyn verkry word, word opgeteken en bepaal teen die laagste van: • koste, wat die billike waarde van die bate is

• die som van die minimum bruikhuurbetalings wat gemaak is, waaronder enige betalings wat gemaak is om eienaarskap aan die einde van die verhuringstermyn te verkry, wat rente uitsluit.

9 Kontant en kontantekwivalente Kontant en kontantekwivalente word teen kosprys in die staat van finansiële posisie aangegee.

Bankoortrekkings word afsonderlik in die staat van finansiële posisie aangedui.

Vir die doeleindes van die kontantvloeistaat, sluit kontant en kontantekwivalente kontant voor hande, deposito’s wat gehou word, ander hoogs likiede korttermynbeleggings en bankoortrekkings in.

10 Vooruitbetalings en voorskotte Vooruitbetalings en voorskotte word in die staat van finansiële posisie erken wanneer die Departement die kontant ontvang of uitbetaal.

Vooruitbetalings en voorskotte word aanvanklik en daarna teen kosprys bereken.

11 Lenings en ontvangbare rekeninge Lenings en ontvangbare rekeninge word in die staat van finansiële posisie erken teen kosprys plus opgeloopte rente, waar rente gehef word, minus bedrae wat reeds betaal is of afgeskryf is.

12 Beleggings Beleggings word teen kosprys in die staat van finansiële posisie erken.




13 Waardevermindering van finansiële bates Wanneer daar ’n aanduiding van waardevermindering van ’n finansiële bate is, word ’n skatting van die afname in die opgetekende drawaarde in die finansiële state opgeteken om die beste skatting van die bedrag van die toekomstige ekonomiese voordele wat waarskynlik van daardie bate ontvang sal word, te weerspieël.

14 Betaalbare rekeninge Lenings en betaalbare rekeninge word teen kosprys in die staat van finansiële posisie erken.

15 Kapitaalbates

15.1 Onroerende kapitaalbates Onroerende kapitaalbates word aanvanklik teen koste in die finansiële state opgeteken. Onroerende kapitaalbates wat deur ’n nieruilingstransaksie verkry is, word teen billike waarde gemeet soos op die datum van verkryging.

Waar die koste van onroerende kapitaalbates nie akkuraat vasgestel kan word nie, word die onroerende kapitaalbates as R1 vermeld, tensy die billike waarde van die bate reeds betroubaar geskat is, in welke geval die billike waarde gebruik word.

Alle bates wat voor 1 April 2002 verkry is (of ’n later datum soos goedgekeur deur die kantoor van die Ouditeur-Generaal (KOG)) word teen R1 opgeteken.

Onroerende kapitaalbates word daarna teen koste gedra en is nie aan waardevermindering of verswakking onderhewig nie.

Daaropvolgende uitgawes van ’n kapitale aard word teen die einde van die kapitaalprojek by die koste van die bate bygetel, tensy die onroerende bate deur ’n ander departement opgeteken word, in welke geval die koste van die voltooide projek na daardie departement oorgedra word.

15.2 Roerende kapitaalbates Roerende kapitaalbates word aanvanklik teen koste in die finansiële state opgeteken. Roerende kapitaalbates wat deur ’n nieruilingstransaksie verkry word, word bereken teen billike waarde soos op die datum van verkryging.

Waar die koste van roerende kapitaalbates nie akkuraat bepaal kan word nie, word die roerende kapitaalbates teen billike waarde bereken, en waar billike waarde nie vasgestel kan word nie, word die roerende bates as R1 opgeteken.

Alle bates wat voor 1 April 2002 verkry is (of ’n later datum soos goedgekeur deur die KOG) word as R1 opgeteken.

Roerende kapitaalbates word daarna teen kosprys gedra en is nie aan waardevermindering of verswakking onderhewig nie.

Biologiese bates word daarna teen billike waarde gedra.

Latere uitgawes wat nie van ’n kapitale aard is nie, word teen die einde van die kapitaalprojek by die koste van die bate bygevoeg, tensy die roerende bate deur ’n ander departement/entiteit opgeteken word, in welke geval die koste van die voltooide projek na daardie departement oorgedra word.


Provinsie Wes-Kaap



15.3 Ontasbare bates Ontasbare bates word aanvanklik teen kosprys in die finansiële state erken. Ontasbare bates wat deur ’n nieruilingstransaksie verkry is, word teen billike waarde bereken soos op die datum van verkryging.

Intern gegenereerde ontasbare bates word in die aantekeninge tot die finansiële state erken wanneer die Departement met die ontwikkelingsfase van die projek begin.

Waar die koste van ontasbare bates nie akkuraat bepaal kan word nie, word die ontasbare kapitaalbates teen billike waarde bereken, en waar billike waarde nie bereken kan word nie, word die ontasbare bates as R1 opgeteken.

Alle bates wat voor 1 April 2002 verkry is (of ’n later datum soos goedgekeur deur die KOG) mag as R1 opgeteken word.

Ontasbare bates word daarna teen kosprys gedra en is nie aan waardevermindering of verswakking onderhewig nie.

Daaropvolgende uitgawes van ’n kapitale aard word aan die einde van die kapitaalprojek by die koste van die bate bygetel, tensy die ontasbare bate deur ’n ander departement/entiteit opgeteken word, in welke geval die kostes van die voltooide projek na daardie departement oorgedra word.

16 Voorsienings en Voorwaardelike Aanspreeklikhede

16.1 Voorsienings Voorsienings word in die notas by die finansiële state opgeteken wanneer daar ‘n huidige regs- of konstruktiewe verpligting is om ekonomiese voordele te verbeur as gevolg van gebeurtenisse in die verlede en daar ‘n waarskynlikheid is dat ‘n uitvloei van hulpbronne wat ekonomiese voordele of dienspotensiaal beliggaam, nodig sal wees om die verpligting na te kom en ‘n betroubare raming van die verpligting gemaak kan word. Die voorsiening word bepaal as die beste raming van die fondse wat nodig is om die huidige verpligting op die verslagdatum te betaal.

16.2 Voorwaardelike aanspreeklikhede Voorwaardelike aanspreeklikhede word in die notas by die finansiële state opgeteken wanneer daar ‘n moontlike verpligting is wat uit gebeure van die verlede ontstaan het en waarvan die bestaan slegs bevestig sal word deur die voorkoms of nie-voorkoms van een of meer onsekere toekomstige gebeurtenisse wat nie binne die beheer van die Departement is nie, of wanneer daar ‘n huidige verpligting is wat nie erken word nie aangesien dit nie waarskynlik is dat ‘n uitvloei van hulpbronne nodig sal wees om die verpligting na te kom nie, of die bedrag van die verpligting nie betroubaar gemeet kan word nie.

16.3 Verbintenisse Verbintenisse word teen kosprys in die notas by die finansiële state opgeteken wanneer daar ‘n kontraktuele reëling of ‘n goedkeuring deur bestuur is op ‘n manier wat ‘n geldige verwagting laat ontstaan dat die Departement sy verantwoordelikhede sal nakom en sodoende toekomstige besteding aangaan wat tot die uitvloei van kontant sal lei.

17 Vrugtelose en verkwistende uitgawes Vrugtelose en verkwistende uitgawes word in die notas by die finansiële state opgeteken wanneer dit bevestig word. Die bedrag wat opgeteken word, is gelyk aan die totale waarde van die vrugtelose en/of verkwistende uitgawes wat aangegaan is.




Vrugtelose en verkwistende uitgawes word uit die notas by die finansiële state verwyder wanneer dit opgelos is of na ontvangbare rekenings oorgedra word vir verhaling.

Vrugtelose en verkwistende uitgawes ontvangbaar word gemeet volgens die bedrag wat na verwagting verhaalbaar is en word de-erken wanneer dit vereffen word of later as onverhaalbaar afgeskryf word.

18 Onreëlmatige uitgawes Onreëlmatige uitgawes word in die notas by die finansiële state opgeteken wanneer dit bevestig word. Die bedrag wat opgeteken word, is gelyk aan die waarde van die onreëlmatige uitgawe wat aangegaan is, tensy dit onprakties is om dit te bepaal, in welke geval redes daarvoor in die nota gegee word.

Onreëlmatige uitgawes word uit die nota verwyder wanneer dit deur die betrokke gesag gekondoneer word of na ontvangbare rekenings oorgedra word vir verhaling of nie gekondoneer word nie en nie verhaalbaar is nie.

Ontvangbare rekenings vir onreëlmatige uitgawes word gemeet volgens die bedrag wat na verwagting verhaal sal word en word de-erken wanneer dit betaal word of later as onverhaalbaar afgeskryf word.

19 Veranderinge in rekeningkundige beleide, rekeningkundige beramings en foute Veranderinge in rekeningkundige beleide wat deur die bestuur aangebring is, is terugwerkend toegepas in ooreenstemming met die vereistes van die gemodifiseerde kontantstandaard, buiten tot die mate waartoe dit onprakties is om die tydperkspesifieke effek of die kumulatiewe effek van die verandering in beleid te bepaal. Onder sodanige omstandighede sal die Departement die aanvangsaldo’s van bates, laste en netto bates herverklaar vir die vroegste tydperk waarvoor terugwerkende herverklaring prakties is.

Veranderinge in rekeningkundige beramings word vooruitwerkend toegepas in ooreenstemming met die vereistes van die gemodifiseerde kontantstandaard.

Die regstel van foute word, in ooreenstemming met die vereistes van die gemodifiseerde kontantstandaard, terugwerkend toegepas in die tydperk waarin die fout voorgekom het, buiten tot die mate dat dit onprakties is om die tydperkspesifieke effek of die kumulatiewe effek van die fout te bepaal. In sodanige gevalle sal die Departement die aanvangsaldo’s van bates, laste en netto bates herverklaar vir die vroegste tydperk waarvoor terugwerkende herverklaring prakties is.

20 Gebeurtenisse na die datum van verslagdoening Gebeurtenisse na die datum van verslagdoening wat as aanpassingsgebeurtenisse geklassifiseer word, is in die finansiële state aangegee. Die gebeurtenisse na die verslagdatum wat as nie- aanpassingsgebeurtenisse na die verslagdatum geklassifiseer is, is in die notas by die finansiële state openbaar gemaak.

21 Agent-prinsipaal-reëlings Gedurende die 2014/15-boekjaar het 5 entiteite as agente vir die Departement opgetree, soos openbaargemaak in nota 32. Besonderhede in verband met die agentskapsdienste is soos volg;

Casidra (Edms.) Bpk.: Ondersteun die Departement met projekimplementering en die bestuur van staatsplase ingevolge ‘n ondertekende aandeelhouersooreenkoms en ander memorandums van ooreenkoms tussen die twee partye.


Provinsie Wes-Kaap



Universiteit van Stellenbosch: Bestuur die Agrifutura-projek vir die Departement om beurse te verseker vir studente wat navorsing doen wat verband hou met die Agrifutura-projek ingevolge ‘n memorandum van ooreenkoms.

Sagtevrugte-produsentetrust: Vestig vrugteboorde vir die vrugtebedryf en ander nuwe boere ingevolge memorandums van ooreenkoms.

Agri Mega: Vestig ‘n verhouding van samewerking tussen die skaap- en wolbedryf, suiwel- en graanbedryf en die Departement, en verbeter voedselsekerheid vir huishoudings in die Wes-Kaap ingevolge memorandums van ooreenkoms.

tuinroete Dierebeskermingsvereniging (DBV): Sterilisasie van diere in die Eden-distrik om te verhoed dat diere onbeheer aanteel.

22 Afwykings van die vereistes van die gemodifiseerde kontantstandaard Die Bestuur het tot die gevolgtrekking gekom dat die finansiële staat die Departement se primêre en sekondêre inligting billik aanbied en aan die gemodifiseerde kontantstandaard voldoen.

23 Kapitalisasiereserwe Die kapitalisasiereserwe bestaan uit finansiële bates met ‘n oorsprong in ‘n vorige verslagtydperk, maar wat in die huidige verslagtydperk vir die eerste keer in die staat van finansiële posisie erken word. Bedrae word in die kapitalisasiereserwes erken wanneer dit in die huidige tydperk geïdentifiseer word en word na die Provinsiale Inkomstefonds oorgedra wanneer die onderliggende bate vervreem word en die verwante fondse ontvang word.

24 Verhaalbare inkomste Bedrae word as verhaalbare inkomste erken wanneer ‘n betaling wat in ‘n vorige boekjaar gemaak is, in die huidige boekjaar van ‘n debiteur verhaalbaar word. Bedrae word òf na die Provinsiale Inkomstefonds oorgedra wanneer dit verhaal word, òf dit word na die staat van finansiële prestasie oorgedra wanneer dit afgeskryf word.

25 Transaksies met verwante partye ‘n transaksie met ‘n verwante party is ‘n oordrag van hulpbronne, dienste of verpligtinge tussen die entiteit wat verslag doen en ‘n verwante party. transaksies met verwante partye word opgeteken in die notas by die finansiële state wanneer die transaksie nie ‘n armlengtetransaksie is nie.

26 Sleutelbestuurspersoneel Sleutelbestuurspersoneel is daardie persone wat die gesag en verantwoordelikheid het vir die beplanning, leiding en beheer van die Departement se aktiwiteite. Die getal individue en hulle volle vergoeding word in die notas by die finansiële state opgeteken.



NOTAS BY DIE FINANSIëLE JAARSTATEvir die jaar geëindig 31 Maart 2015

Programme

Finale begroting

2014/15

Werklike fondse

ontvang

Begroting ontvang2013/14

R’000 R'000 R'000

Administrasie 111,965 111,965 97,172

Volhoubare hulpbronbestuur 232,924 232,924 47,071

Boere-ondersteuning en -ontwikkeling 251,095 251,095 233,791

Veeartsenykundige Dienste 66,516 66,516 60,978

navorsingstegnologie en ontwikkelingsdienste 104,523 104,523 96,280

Landbou-ekonomiedienste 21,656 21,656 16,947

Gestruktureerde Landbou-onderwys en -opleiding 54,779 54,779 43,873

Landelike Ontwikkelingskoördinering 19,232 19,232 19,206

Totaal 862,690 862,690 615,318

1.1 Jaarlikse Begroting

Note 2014/15 2013/14

R'000 R'000

Let daarop dat die voorwaardelike toelaes ingesluit is by die bedrae volgens die Finale Begroting in Nota 1.1.

2. Departementele inkomste

Verkoop van goedere en dienste anders as kapitaalbates 2.1 31,239 28,276

Boetes, strawwe en verbeurings 2.2 - 2

Rente, dividende en huurgeld vir grond 2.3 3,144 467

Verkoop van kapitaalbates 2.4 93 33

Transaksies in finansiële bates en laste 2.5 288 116

Oordrag ontvang 2.6 21 20

totale inkomste ingevorder 34,785 28,914

Minus: Eie inkomste ingesluit by begroting 14 25,978 28,091

Departementele inkomste ingevorder 8,807 823

Totale toekennings ontvang 34 353,007 165,896

1.2 Voorwaardelike toelaes

2.1 Verkoop van goedere en dienste anders as kapitaalbates

Verkoop van goedere en dienste deur die Departement geproduseer 31,213 28,226

Verkope deur markbedeling 1,124 1,915

Administratiewe fooie 37 19

Ander verkope* 30,052 26,292

Verkope van skrootmateriaal, afval en ander gebruikte goedere 26 50

Totaal 31,239 28,276

*Ander verkope sluit onderrig- en verblyfgelde, laboratoriumdienste, veeartsenykundige dienste en die verkoop van plaasprodukte in.


Provinsie Wes-Kaap



2.2 Boetes, strawwe en verbeurings

2.3 Rente, dividend en huurgeld vir grond 2

Rente* 3,083 431

Dividende 16 16

huurgeld vir grond (inkomste uit waterregte) 45 20

Totaal 3,144 467

*Rente ontvang van Casidra vir rampfondse nog nie bestee nie.

2.4 Verkoop van kapitaalbates 2

Tasbare bates

Masjinerie en toerusting 29.2 23 33

Biologiese bates 29.2 70 -

Totaal 93 33

2.5 Transaksies in finansiële bates en laste 2

Ontvangbare rekenings 105 212

Ander ontvangste waaronder verhaalbare inkomste 183 (96)

Totaal 288 116

2.6 Oordragte ontvang 2

Internasionale organisasies 21 -

Openbare korporasies en privaat ondernemings - 20

Totaal 21 20

3.1 Salarisse en Lone

3. Vergoeding van werknemers

Basiese salaris 196,992 179,349

Prestasiebeloning 3,571 3,789

Diensgebaseer (toekennings vir lang diens) 377 307

Vergoedend/omstandiglik* 5,959 4,905

Periodieke betalings (interne assistente) 654 548

Ander nie-pensioengewende toelaes** 37,466 35,834

Totaal 245,019 224,732

*Vergoedend/omstandiglik sluit oortyd, toelaes vir waarneming , toelaes vir huismoeder en huisvader, sowel as toelaes vir busbestuurders in.

**Ander nie-pensioengewende toelaes sluit kapitaalvergoeding, behuisingstoelaes, diensbonusse sowel as SBD- en MBD-motortoelaes en ander kontanttoelaes vir die SBD en MBD in.

Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

2

Verbeurings - 2

Totaal - 2



3.2 Maatskaplike bydraes

Werkgewerbydraes

Pensioen 23,953 21,195

Medies 12,864 12,185

Bedingingsraad 64 58

Versekering - 3

Totaal 36,881 33,441

Totale vergoeding van werknemers 281,900 258,173

Gemiddelde getal werknemers 966 947

4. Goedere en diensteAdministratiewe fooie 877 672

Advertensies 934 1,346

Geringe bates 4.1 1,324 2,590

Beurse (werknemers) 1,035 475

Spyseniering 841 765

Kommunikasie** 8,171 8,832

Rekenaardienste 4.2 3,644 2,974

Konsultante: Besigheids- en adviesdienste** 5,624 2,972

Infrastruktuur en beplanningsdienste** 123 887

Laboratoriumdienste 154 680

Regsdienste 258 1

Kontrakteurs 13,486 11,878

Agentskap- en steundienste/uitbestede dienste 5,725 4,789

Onthaal 51 72

Ouditkoste – ekstern 4.3 3,247 3,287

Vlootdienste* 8,332 8,697

Verbruiksartikels* 4.4 24,837 23,396

Bedryfsbruikhuurkontrakte 2,583 2,975

Eiendombetalings 4.5 25,456 21,661

huur en verhuring 356 150

Vervoer verskaf as deel van die departementele aktiwiteite 54 61

Reis en verblyf* 4.6 21,788 20,865

Lokale en geriewe 1,032 2,387

Opleiding en ontwikkeling 2,863 1,943

Ander bedryfsuitgawes** 4.7 4,526 3,082

Totaal 137,321 127,437

Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000



Provinsie Wes-Kaap


*Die STVR-weergawe 4 is met ingang 1 April 2014 in werking gestel, wat gelei het tot ‘n verandering in rekeningkundige beleid met die herklassifikasie van 2013/14 se JFS-inligting:

- Voorraaduitgawes ter waarde van R23,336 miljoen in 2013/14 geherklassifiseer as Verbruiksartikels- Reis- en verblyfuitgawes ter waarde van R8,696 miljoen in 2013/14 geherklassifiseer as Vlootdienste.

**Die volgende herklassifikasie is ook ten opsigte van die 2013/14-syfers gemaak:

Kommunikasie: Daling van R2,856 miljoen is die gevolg van ‘n betaling van R2,548 miljoen wat na konsultante geskuif is en R0.308 miljoen wat geskuif is na Infrastruktuur en Beplanningsdienste wat voorheen verkeerdelik as Kommunikasiekostes openbaargemaak is.

Konsultante: Besigheids- en adviesdienste: Styging van R2,548 is as gevolg van ‘n betaling wat voorheen verkeerdelik as Kommunikasiekostes openbaargemaak is.

Infrastruktuur en Beplanningsdienste: Styging van R0,308 miljoen is as gevolg van ‘n betaling wat voorheen verkeerdelik as Kommunikasiekostes openbaargemaak is.

Ander Bedryfsuitgawes: Daling van R49 000 is as gevolg van geskenke en toekennings wat in ooreenstemming met nuwe STVR-voorskrifte met ingang 1 April 2014 na Verbruiksartikels geskuif is.


4.1 Geringe bates 4

Tasbare bates

Biologies bates - 18

Masjinerie en toerusting 1,322 2,567

Vervoerbates 2 5

Totaal 1,324 2,590

Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

4.2 Rekenaardienste 4

SItA rekenaardienste 1,087 900

Eksterne verskaffers van rekenaardienste 2,557 2,074

Totaal 3,644 2,974

4.3 Ouditkoste - Ekstern 4

Regulerende oudits 3,247 3,287

Totaal 3,247 3,287

4.4 Verbruiksartikels 4

Verbruiksartikels 22,103 20,970

Uniforms en klerasie 1,066 697

huishoudelike voorrade 3,941 3,276

Boumateriaal en -voorrade 2,554 2,652

Kommunikasietoebehore 2 1

It-verbruiksartikels 152 -

Ander verbruiksartikels* 14,388 14,344

Skryfbehoeftes, drukwerk en kantoorvoorraad 2,734 2,426

Totaal 24,837 23,396

*Ander verbruiksartikels waaronder tuinmaak- en plaasvoorrade, brandstofvoorrade, dierevoer en -medisyne sowel as laboratoriumverbruiksartikels.




4.7 Ander bedryfsuitgawes 4

Inskrywingsgeld 109 57

hervestigingskoste 696 292

Ander* 3,721 2,733

Totaal 4,526 3,082

Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

*Ander sluit koerierdienste, versekering vir gesubsidieerde motorvoertuie sowel as publikasiedienste in.

5. Rente en huurgeld op grond

Rente betaal 4 -

Totaal 4 -

6. Betalings vir finansiële bates

Ander wesentlike verliese afgeskryf 6.1 138 67

Skuld afgeskryf 6.2 71 162

Wesentlike verliese as gevolg van kriminele gedrag: Diefstal 6.3 204 75

Totaal 413 304

6.1 Ander verliese afgeskryf 6

Skade aan implemente (1 geval) 18 -

Skade aan GG-voertuie (18 gevalle) 78 66

Skade aan privaat voertuie (8) 42 1

Totaal 138 67

6.2 Skuld afgeskryf 6

Skuld van oudwerknemers afgeskryf (8 gevalle) 1 -

Oorbetalings aan studente afgeskryf (6 gevalle) 11 -

Verskafferskuld afgeskryf (2 gevalle) 15 -

Salaris- en beursskuld afgeskryf (16 gevalle) 44 162

Totale skuld afgeskryf 71 162

4.5 Eiendomsbetalings 4

Munisipale dienste 15,643 14,061

Instandhouding en herstel van eiendom 2,832 4,615

Ander 6,981 2,985

Totaal 25,456 21,661

*Ander sluit skoonmaak- en sekuriteitsdienste in.

4.6 Reis-en verblyfkoste 4

Plaaslik 18,500 16,594

Buiteland 3,288 4,271

Totaal 21,788 20,865


Provinsie Wes-Kaap


6.3 Besonderhede oor diefstal 6

Diefstal van rekenaar- en ander toerusting (6 gevalle) 204 75

Totaal 204 75


Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

*Die vergelykende syfers vir die oordragbetalingskategorieë is aangepas om voorsiening te maak vir die nuwe openbaarmakingsformaat soos voorgeskryf deur die Nasionale Tesourie. Die lynitem wat voorheen ingesluit is om geskenke en skenkings afsonderlik in hierdie nota openbaar te maak, is verwyder aangesien geskenke en skenkings nou onder die spesifieke oordragbetalingkategorie in ooreenstemming met STVR openbaargemaak word.

7. Oordragte en subsidies

Provinsies en munisipaliteite 48 135

Departementele agentskappe en rekeninge Annex 1A 1,748 2,284

Instellings vir hoër onderwys Annex 1B 280 132

Staatskorporasies en privaat ondernemings* Annex 1C 357,986 148,081

Instellings sonder winsbejag* Annex 1D 33,941 40,010

huishoudings** Annex 1E 9,113 5,047

Totaal 403,116 195,689

8. Besteding vir kapitaalbates – Begrote fondse

Tasbare bates

Geboue en ander vaste strukture 31.1 1,181 371

Masjinerie en toerusting 29.1 31,501 26,888

Totaal 32,682 27,259

8.1 Finansiële bruikhuur-uitgawes ingesluit by uitgawes vir kapitaalbates

Tasbare bates

Masjinerie en toerusting 13,750 11,312

Totaal 13,750 11,312

9. Kontant en kontantekwivalente

Gekonsolideerde Betaalmeestergeneraal-rekening 9,024 5,274

Kontant voor hande 111 -

Beleggings (binnelands) - 3,285

Totaal 9,135 8,559

10. Vooruitbetalings en voorskotte

Reis en verblyf 436 247

Totaal 436 247




2014/15 2013/14

Nota Minder as een jaar

Een tot drie jaar

Ouer as drie jaar Totaal Totaal

R’000 R'000 R'000 R’000 R’000

Eise verhaalbaar 11.1 2,386 - - 2,386 34

Verhaalbare uitgawes 11.2 151 407 358 916 854

Personeelskuld 11.3 729 591 542 1,862 1,262

Totaal 3,266 998 900 5,164 2,150

11. Ontvangbare rekeninge

Nota: Let daarop dat die totale bedrag vir ontvangbare rekeninge op die Staat van Finansiële Posisie verdeel word om te onderskei tussen lopende (R4,641 miljoen) en nie-lopende (R0,523 miljoen) ontvangbare rekeninge.

Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

11.1 Eise verhaalbaar 11

nasionale departemente* 2,341 34

Provinsiale departemente 45 -

Totaal 2,386 34

*Die toename in eise verhaalbaar van nasionale departement is die gevolg van besteding aan toerusting en ander goedere en dienste gedurende die laaste kwartaal van die verslagtydperk in terme van die vernuwingsprogram vir landboukolleges. Dit is voorheen voor die einde van die boekjaar deur die DLBV terugbetaal.

11.2 Verhaalbare uitgawes (afkeurrekenings) 11

Verskafferskuld 714 740

Salarisaftrekkings betaal aan instansies, wat verhaal moet word - 11

Diefstal en verliese wat op goedkeuring wag 202 103

Totaal 916 854

11.3 Personeelskuld 11

Werknemers se beursskuld 773 454

Skuld wat met salarisse verband hou 1,089 808

Totaal 1,862 1,262

11.4 Verswakking van ontvangbare rekeninge

Raming van verswakking van ontvangbare rekeninge 700 367

Totaal 700 367

12. Beleggings - Nie-lopend

Aandele (teen kosprys)

Casidra (Edms.) Bpk. 25,000 25,000

Totaal 25,000 25,000


Provinsie Wes-Kaap



13. Fondse begroot wat in die Inkomstefonds teruggestort moet word


Oordrag van staat van finansiële prestasie 7,254 6,456

Gedurende die jaar betaal (6,456) (4,741)

Eindsaldo 7,254 6,456

14. Departementele inkomste wat in die Inkomstefonds teruggestort moet word

Beginsaldo 377 991

Oordrag van Staat van Finansiële Prestasie 8,807 823

Eie inkomste ingesluit by begroting 25,978 28,091

Gedurende die jaar betaal (32,271) (29,528)

Eindsaldo 2,891 377

15. Betaalbare rekeninge – lopend

Klaringsrekeninge 15.1 132 33

Ander betaalbare rekeninge 15.2 1,043 1,122

Totaal 1,175 1,155

15.1 Klaringsrekeninge 15

Kredietbedrag betaalbaar aan debiteure (wag op bankbesonderhede) 42 33

Inkomstebelastingaftrekkings vir oorbetaling na SAID 88 -

Pensioenfondsaftrekkings vir oorbetaling na fonds 2 -

Totaal 132 33

Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

15.2 Ander betaalbare rekeninge 15

Provide-projek* - 300

BELG tECh 42 122

Combud projek* 1,001 700

Totaal 1,043 1,122

*Die Provide-projek is gedurende die 2014/15-boekjaar voltooi en al die onbestede fondse is na die Combud-projek oorgedra na goedkeuring deur die Nasionale Departement van Landbou, Bosbou en Visserye van wie die fondse ontvang is.




2014/15 2013/14

Nota Minder as een jaar

Een tot drie jaar

Ouer as drie jaar Totaal Totaal

R’000 R'000 R'000 R’000 R’000

Ander betaalbare rekeninge 16.1 - 1,980 - 1,980 2,163

Totaal - 1,980 - 1,980 2,163

16. Betaalbare rekeninge – nie-lopend

Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

16.1 Ander betaalbare rekeninge 16

Provide projek - 1,583

Combud projek 1,980 580

Totaal 1,980 2,163

17. Netto kontantvloei beskikbaar uit bedryfsaktiwiteite

netto surplus soos volgens Staat van Finansiële Prestasie 16,061 7,279

terugtel: nie-kontant/kontant-bewegings nie as bedryfsaktiwiteite geag nie 16,641 17,318

(toename)/afname in ontvangbare rekeninge – lopend (3,014) 275

(toename)/afname in vooruitbetalings en voorskotte (189) 31

toename/(afname) in betaalbare rekeninge – lopend 20 (4,020)

Opbrengste uit verkoop van kapitaalbates (93) (33)

Opbrengste uit verkoop van beleggings (16) (16)

Besteding aan kapitaalbates 32,682 27,259

terugstortings na Inkomstefonds (38,727) (34,269)

Eie inkomste ingesluit by begroting 25,978 28,091

Totaal 32,702 24,597

18. Rekonsiliasie van kontant en kontantekwivalente vir kontantvloeidoeleindes

Gekonsolideerde Betaalmeestergeneraal-rekening 9,024 5,274

Kontant voor hande 111 -

Kontant by kommersiële banke (plaaslik) - 3,285

Totaal 9,135 8,559

19. Voorwaardelike aanspreeklikhede en moontlike bates

tussenregering- betaalbare rekeninge (onbevestigde saldo’s) Annex 4 - 1

Totaal - 1


Provinsie Wes-Kaap



Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

Hoewel geen voorwaardelike aanspreeklikhede vir die verslagtydperk openbaar gemaak is nie, moet daar op die volgende gelet word ten opsigte van uitstaande PILIR-sake soos op 31 Maart 2015.

DSA het Metropolitan Health (Pty.) Ltd. op 17 Oktober 2014 gekontrakteer as die voorkeur-gesondheidisrisikobestuurder om die opgehoopte PILIR-gevalle te evalueer en af te handel. Metropolitan Health het al die opgehoopte PILIR-sake, waaronder gevalle van swak gesondheid, aftrede en sterfgevalle, op 15 Januarie 2015 afgehaal sodat dit nie later nie as 31 Maart 2016 gefinaliseer kan word. Die Departement van die Premier (Korporatiewe Dienssentrum) het die DSA se ooreenkoms met Metropolitan Health (Pty.) Ltd. bevestig in ‘n ooreenkoms wat op 8 Desember 2014 deur die Direkteur-Generaal onderteken is.

Hierdie Departement het 32 PILIR-sake na Metropolitan Health verwys en tot op hede 16 terugontvang van Metropolitan Health. Die KDS/Gesondheid/Onderwys monteer hierdie gevalle deurlopend by Metropolitan.

20. Verbintenisse

Goedgekeur en gekontrakteer (lopend) 10,675 13,087

Goedgekeur en gekontrakteer (kapitaal) 371 280

Totale verbintenisse 11,046 13,367

Ingesluit by die totale bedrag vir verbintenisse is ‘n bedrag van R14 000 vir tuin- en skoonmaakkontrakte vir langer as ‘n tydperk van 1 jaar.

Volgens ekonomiese klassifikasie gelys 30 Days 30+ Days

Goedere en dienste 2,656 1,279 3,935 3,282

Oordragte en subsidies 80 144 224 17

Kapitaalbates 14 - 14 -

Ander 653 94 747 951

Totaal 3,403 1,517 4,920 4,250

21. Aangroeiings en betaalbare rekeninge nie erken nie

Die vergelykende syfer vir “Ander” is ingesluit om voorsiening te maak vir oortyd en ander verwante uitgawes wat voorheen verkeerdelik as werknemervoordele openbaar gemaak is.

Volgens programvlak gelys

Program 1: Administrasie 2,973 2,451

Program 2: Volhoubare hulpbronbestuur 282 98

Program 3: Boere-ondersteuning en -ontwikkeling 381 397

Program 4: Veeartsenykundige Dienste 426 396

Program 5: navorsingstegnologie en ontwikkelingsdienste 443 390

Program 6: Landbou-ekonomiedienste 86 256

Program 7: Gestruktureerde Landbou-onderwys en -opleiding 230 236

Program 8: Landelike Ontwikkelingskoördinering 99 26

Totaal 4,920 4,250

het saldo’s met ander departemente bevestig Bylaag 4 1,891 1,775

het saldo’s met ander regeringsentiteite bevestig Bylaag 4 2 -

Totaal 1,893 1,775




Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

22. Werknemervoordele

Verlofaanspraak* 8,937 8,200

Diensbonus (dertiende tjek) 7,684 6,849

Prestasiebelonings 4,723 4,613

Verbintenisse t.o.v. van verlof met ‘n boperk 12,583 11,532

Ander werknemervoordele** 190 377

Totaal 34,117 31,571

*Ingesluit by die bedrag vir verlofaanspraak is ‘n bedrag van R0,604 miljoen monetêre verlof verskuldig aan die Departement (negatiewe verlofbedrae).

**Ingesluit by “Ander” is ‘n bedrag van R0,190 miljoen vir langdienstoekennings.

Die vergelykende syfer vir “ander” is ook aangepas om R0,376 miljoen in te sluit vir langdienstoekennings wat in 2014/15 betaal is en waarvoor daar nie in 2013/14 voorsiening gemaak is as ‘n aangroeiing nie. Oortyd en verwante uitgawes (R1,273 miljoen) is geherklassifiseer as Aangroeiings: Ander vir 2013/14.

23.1 Uitgawes ten opsigte van bedryfsbruikhuurkontrakte

nie later as 1 jaar nie 1,416 1,176

Later as 1 jaar en nie later as 5 jaar nie 1,468 676

Totale huurkontrakverbintenisse 2,884 1,852

23. Huurkontrakverbintenisse

Hierdie bedryfsbruikhuurkontrakte verteenwoordig die 67 fotokopieerders in die Departement.

23.2 Uitgawes ten opsigte van finansiële bruikhuurkontrakte

Uitgawes ten opsigte van finansiële bruikhuurkontrakte: Selfone

nie later as 1 jaar nie 6 24

Later as 1 jaar en nie later as 5 jaar nie - 6

Totale verbintenisse ten opsigte van selfoonbruikhuurverbintenisse 6 30

Uitgawes ten opsigte van finansiële bruikhuurkontrakte: GG-voertuie

nie later as 1 jaar nie 13,780 13,667

Later as 1 jaar en nie later as 5 jaar nie 47,601 53,582

Later as vyf jaar 1,831 8,766

Totale GG-voertuigbruikhuurverbintenisse 63,212 76,015

Die implisiete rente word gebaseer op die Provinsiale Tesourie se goedgekeurde tariewe vir Staatsmotorvervoer. Die Departement gebruik die voertuig vir die grootste gedeelte van die voertuig se nuttige leeftyd. Die ooreenkoms maak nie voorsiening vir voorwaardelike bruikhuurbetalings nie en aan die einde van die nuttige leeftyd, soos bepaal deur die verhuurder, word die voertuie teruggee en op ‘n veiling verkoop tot voordeel van die verhuurder.

24. Opgelope departementele inkomste

Verkoop van goedere en dienste anders as kapitaalbates 11,854 10,468

Rente, dividende en huurgeld vir grond - 25

Totaal 11,854 10,493


Provinsie Wes-Kaap



Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

24.1 Ontleding van opgelope departementele inkomste


Minus: bedrae ontvang 14,350 15,405

Plus: bedrae erken 17,969 17,879

Minus: bedrae afgeskryf/omgeswaai* 2,258 92

Eindsaldo 11,854 10,493

*Ingesluit by bedrae afgeskryf/omgeswaai is ‘n bedrag van R0,696 miljoen wat teruggeskryf is vir uitstaande huishuur wat nie ingevorder moes wees vir oorlede huurders of huurders wat reeds die huise ontruim het nie.

24.2 Opgelope departementele inkomste afgeskryf

Ontvangbare rekeninge van dienste gelewer afgeskryf 1,562 92

Totaal 1,562 92

24.3 Verswakking van opgelope departementele inkomste

Raming van verswakking van opgelope departementele inkomste 4,000 4,296

Totaal 4,000 4,296

25.1 Rekonsiliasie van onreëlmatige uitgawes

Beginsaldo soos heraangegee 627 1,120

Fout in vorige tydperk - (27)

Soos heraangegee 627 1,093

Plus: Onreëlmatige uitgawes – in verband met vorige tydperk - 411

Plus: Onreëlmatige uitgawes – in verband met huidige jaar 25.2 785 25

Minus: Vorige jare se bedrae gekondoneer - (381)

Minus: huidige jaar se bedrae gekondoneer 25.3 (23) (25)

Minus: Bedrae nie gekondoneer nie en verhaalbaar 25.4 (1) -

Minus: Bedrae nie gekondoneer nie en nie verhaalbaar nie 25.5 (627) (496)

Onreëlmatige uitgawes wat op kondonering was 761 627

Ontleding van uitgawes wat op kondonering wag volgens ouderdomsklassifikasie

huidige jaar 761 -

Vorige jare - 627

Totaal 761 627

25. Onreëlmatige uitgawes



25.2 Besonderhede van onreëlmatige uitgawe – huidige jaar

23

1

761

785

25.3 Besonderhede van onreëlmatige uitgawe gekondoneer

Finansiële bruikhuurkontrakte aangegaan vir 8 amptelike selfone gekondoneer ingevolge nasionale tesourie se Praktyknota 5 van 2006/07 23

Totaal 23

25.4 Besonderhede van onreëlmatige uitgawe verhaalbaar (nie gekondoneer nie)

Eis vir reis- en verblyfkoste nie volgens voorskrifte nie 1

Totaal 1

25.5 Besonderhede van onreëlmatige uitgawe nie verhaalbaar nie (nie gekondoneer nie)

Belastingklaringsertifikaat nie ingedien nie (1 geval): Geval nie deur Nasionale tesourie gekondoneer nie. niemand kon verantwoordelik gehou word nie en dus is die bedrag afgeskryf met goedkeuring van die Rekenpligtige Beampte. 573

nie-nakoming van die Beleidsraamwerk vir Voorkeurverkryging (7 gevalle): nie deur nasionale tesourie gekondoneer nie. niemand kon verantwoordelik gehou word nie en dus is die bedrag afgeskryf met goedkeuring deur die Rekenpligtige Beampte. 54

Totaal 627

25.6 Besonderhede van onreëlmatige uitgawe wat ondersoek word

nie-nakoming van departementele delegasie C2.1: Goedkeuring vir transaksies metminder as drie kwotasies (twee gevalle) 761

761

25.7 Fout in vorige tydperk

Die verkeerde tydperk is oorspronklik gebruik om die onreëlmatige bedrag te bereken

(27)

Totaal (27)

26.1 Rekonsiliasie van vrugtelose en verkwistende uitgawes

Beginsaldo 7 -

Vrugtelose en verkwistende uitgawes – ten opsigte van vorige jaar - 3

Vrugtelose en verkwistende uitgawes – ten opsigte van huidige jaar 49 150

Minus: Bedrae opgelos (46) (146)

Minus: Bedrae oorgedra na ontvangbare rekeninge vir verhaling (5) -

Vrugtelose en verkwistende uitgawes wat op oplossing wag 5 7

26. Vrugtelose en verkwistende uitgawes

Finansiële bruikhuurkontrakte aangegaan vir 8 amptelike selfone 23

Eis vir reis- en verblyfkoste nie volgens voorskrifte nie: Bedrag verhaal 1

nie-nakoming van departementele delegasie C2.1: Goedkeuring vir transaksies met minder as drie kwotasies (twee gevalle) 761

Totaal 785


Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000


Provinsie Wes-Kaap



Insident Tugstappe

Kansellasiefooie en verwante kostes (45 gevalle) Geen 42

Kostes in verband met nie-bywonings (9 gevalle) Geen 3

Rente betaal op uitstaande rekeninge (12 gevalle) Geen 4

Totaal 49

Soos op 31 Maart 2015 is vier gevalle ten bedrae van R46 493,24 nog ondersoek. Drie van hierdie gevalle hou verband met spysenieringkostes vir moontlike nie-bywoners en een geval met die betaling van intekengeld vir selfone.

26.4 Fout in vorige tydperk

twee gevalle verkeerdelik openbaar gemaak as vrugtelose en verkwistende uitgawes vir 2013/14 aangesien hulle teen 31 Maart 2014 nog nie ondersoek is nie. (3)

Totaal (3)

27. Verwantepartyetransaksies

Die totale aandeelhouding in Casidra (Edms.) Bpk. is by die Provinsiale Regering van die Wes-Kaap, onder die toesig van die provinsiale Minister van Ekonomiese Sake.

Die Wes-Kaapse Departement van Landbou beset verskeie geboue en navorsingsplase in die Provinsie wat gratis deur die Departement van Vervoer en Openbare Werke bestuur word. Parkeerplek word ook vir staatamptenare verskaf teen ‘n goedgekeurde tarief wat nie markverwant is nie.

Die Departement het vanaf 1 november 2010 korporatiewe dienste ontvang van die Sentrum vir Korporatiewe Dienste van die Departement van die Premier in die Wes-Kaapse Provinsie ten opsigte van die volgende diensareas:

- Inligtings- en kommunikasietegnologie- Organisasie-ontwikkeling- Provinsiale opleiding (dwarsliggend)- Menslikehulpbronbestuur- Ondernemingsrisikobestuur- Interne oudit- Provinsiale forensiese dienste- Regsdienste- Korporatiewe kommunikasie

Die Departement maak gebruik van staatsmotorvoertuie wat deur Staatsmotorvervoer bestuur word op grond van tariewe wat deur die Departement van die Provinsiale tesourie goedgekeur is.

‘n Verwantepartyeverhouding bestaan tussen die Departement en die Wes-Kaapse Landbounavorsingstrust (trust) as gevolg van die kantoorruimte (twee kantore) wat die trust gratis by die Departement beset. Die Departement akkommodeer tans ook 2 798 diere wat aan die trust behoort gratis vir navorsingsdoeleindes by verskillende navorsingsplase van die Departement, soos bepaal deur die ooreenkoms tussen die Departement en die trust. Die trust is in die lewe geroep met die doel om diere-, plant- en verwante navorsing in die Provinsie te fasiliteer volgens die behoeftes van die verskillende diere-, plant- en verwante bedrywe in die Wes-Kaap.

Die Wes-Kaapse Departement van Landbou het gedurende die jaar ‘n bedrag van R0,416 miljoen aan ‘n verskaffer betaal vir diere-entstof, wat gedurende die 2014/15-boekjaar deur die DLBV terugbetaal is .

2014/15 2013/14

R'000 R'000

26.2 Ontleding van wagtende oplossing volgens ekonomiese klassifikasie

Lopend 5 7

Totaal 5 7

26.3 Ontleding van huidige jaar se vrugtelose en verkwistende uitgawes




Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

Politieke ampsdraers 2 2,573 1,664

Vlak 15 tot 16 3 2,815 2,885

Vlak 14* 10 10,864 9,427

Totaal 16,252 13,976

*Programbestuurders op vlak 13 is ook by hierdie bedrag ingesluit aangesien hulle as sleutelbestuurspersoneel van die Departement beskou word.

Die vergelykende syfers is aangesuiwer om uitgawes ten opsigte van reis- en verblyfkostes wat soos op 31 Maart 2014 verkeerdelik ingesluit was, uit te sluit.

29. Roerende tasbare kapitaalbates

BEWEGING IN ROERENDE TASBARE KAPITAALBATES VOLGENS BATEREGISTER VIR DIE JAAR GEëINDIG 31 MAART 2015

Beginsaldo Toevoegings Vervreem-dings Eindsaldo

R’000 R’000 R’000 R’000

MASJINERIE EN TOERUSTING 135,402 35,470 3,930 166,942

Vervoerbates 46,611 19,172 2,714 63,069

Rekenaartoerusting 20,758 6,461 333 26,886

Meubels en kantoortoerusting 4,291 698 - 4,989

Ander masjinerie en toerusting 63,742 9,139 883 71,998

BIOLOGIESE BATES 7,298 25 894 6,429

Biologiese bates 7,298 25 894 6,429

TOTALE ROERENDE TASBARE KAPITAALBATES 142,700 35,495 4,824 173,371

29.1 Toevoegings TOEVOEGINGS TOT ROERENDE TASBARE KAPITAALBATES VOLGENS BATEREGISTER VIR DIE JAAR GEëINDIG 31 MAART 2015

Kontant Nie-kontantFinansiële bruikhuur-betalings

Totaal

R’000 R’000 R’000 R’000

MASJINERIE EN TOERUSTING 31,501 17,719 (13,750) 35,470

Vervoerbates 14,088 18,811 (13,727) 19,172

Rekenaartoerusting 5,919 542 - 6,461

Meubels en kantoortoerusting 515 183 - 698

Ander masjinerie en toerusting 10,979 (1,817) (23) 9,139

BIOLOGIESE BATES - 25 - 25

Biologiese bates - 25 - 25

TOTALE TOEVOEGINGS TOT ROERENDE TASBARE KAPITAALBATES 31,501

17,744 (13,750) 35,495

Getalindividue28. Sleutelbestuurspersoneel


Provinsie Wes-Kaap


29.2 VervreemdingsVERVREEMDING VAN ROERENDE TASBARE KAPITAALBATES VOLGENS BATEREGISTER VIR DIE JAAR GEëINDIG 31 MAART 2015

Vir kontant verkoop

Oordrag uit of vernietig of geskrap

Totale vervreem-

dings

Kontant werklik

ontvang

R’000 R’000 R’000 R’000

MASJINERIE EN TOERUSTING 180 3,750 3,930 23

Vervoerbates - 2,714 2,714 -

Rekenaartoerusting 180 153 333 23

Ander masjinerie en toerusting - 883 833 -

BIOLOGIESE BATES 30 864 894 70

Biologiese bates 30 864 894 70

TOTALE VERVREEMDING VAN ROERENDE TASBARE KAPITAALBATES 210

4,614 4,824 93

29.3 Beweging vir 2013/14

BEWEGING IN TASBARE KAPITAALBATES VOLGENS BATEREGISTER VIR DIE JAAR GEëINDIG 31 MAART 2014

Beginsaldo Toevoegings Vervreem-dings Eindsaldo Closing

Balance

R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

MASJINERIE EN TOERUSTING 156,504 174 28,568 49,844 135,402

Vervoerbates 39,312 1,505 15,279 9,485 46,611

Rekenaartoerusting 17,105 840 3,899 1,086 20,758

Meubels en kantoortoerusting 4,771 (967) 503 16 4,291

Ander masjinerie en toerusting 95,316 (1,204) 8,887 39,257 63,742

BIOLOGIESE BATES 7,598 (249) 95 395 7,049

Biologiese bates 7,598 (249) 95 395 7,049

TOTALE ROERENDE TASBARE KAPITAALBATES 164,102 (75) 28,663 50,239 142,451

29.3.1 Fout in vorige tydperkAard van fout in vorige tydperk

Vervoerbates: batekategorieveranderinge op LOGIS in vorige tydperk

1,505

Rekenaarbates: batekategorieveranderinge op LOGIS in vorige tydperk 840

Meubels en kantoortoerusting:batekategorievernaderinge op LOGIS in vorige tydperk (967)

Masjinerie en toerusting: batekategorieveranderinge op LOGIS in vorige tydperk (1,051)

Masjinerie en toerusting: Rekonsiliasiekorreksies van vorige tydperk gedurende verslagtydperk op LOGIS aangebring (153)

Biologiese bates: korreksie in die getal hektaar wingerde gevestig soos voorheen verkeerdelik openbaar gemaak (249)

Totaal (75)


2013/14R'000



29.4 Geringe batesBEWEGING IN GERINGE BATES VOLGENS DIE BATEREGISTER VIR DIE JAAR GEëINDIG SOOS OP 31 MAART 2015

Masjinerie en toerusting

Biologiese bates Totaal

R’000 R’000 R’000

Beginsaldo 26,749 4,022 30,771

toevoegings 1,850 2,990 4,840

Vervreemdings 39 2,390 2,429

TOTALE GERINGE BATES 28,560 4,622 33,182


Ontasbare bates



Getal R1 geringe bates 22 - - 22

Getal geringe bates teen kosprys - 30,881 2,390 33,271

TOTALE GETAL GERINGE BATES 22 30,881 2,390 33,293

Geringe batesBEWEGING IN GERINGE BATES VOLGENS DIE BATEREGISTER VIR DIE JAAR GEëINDIG SOOS OP 31 MAART 2014



R’000 R’000 R’000

Beginsaldo 25,731 4,316 30,047

Fout in vorige tydperk (150) - (150)

toevoegings 2,046 2,140 4,186

Vervreemdings 878 2,434 3,312

TOTALE GERINGE BATES 26,749 4,022 30,771

Ontasbare bates



Getal R1 geringe bates 22 - - 22

Getal geringe bates teen kosprys - 29,781 111 29,892

TOTALE GETAL GERINGE BATES 22 29,781 111 29,914

29.4.1 Fout in vorige tydperk

Aard van fout in vorige tydperk

Bate-aansuiwerings en herklassifikasies ten opsigte van vorige tydperk op LOGIS aangebring

(236)

Bates verskuif van onroerende geringe bates wat voorheen verkeerdelik openbaar gemaak 55

Vorige jaar se rekonsiliasiekorreksies eers in huidige jaar op LOGIS aangebring 31

Totaal (150)

2013/14R'000


Provinsie Wes-Kaap


29.5 Roerende bates afgeskryfROERENDE BATES AFGESKRYF VIR DIE JAAR GEëINDIG SOOS OP 31 MAART 2015



R’000 R’000 R’000

Bates afgeskryf 159 864 1,023

TOTALE ROERENDE BATES 159 864 1,023


ROERENDE BATES AFGESKRYF VIR DIE JAAR GEëINDIG



R’000 R’000 R’000

Bates afgeskryf 122 3 125

TOTALE ROERENDE BATES 122 3 125

30 Onroerende kapitaalbates

BEWEGING IN ONROERENDE KAPITAALBATES VOLGENS BATEREGISTER VIR DIE JAAR GEëINDIG 31 MAART 2015


R’000 R’000 R’000 R’000

Rekenaarprogrammatuur 500 - - 500

Dienste en bedryfsregte 912 - - 912

TOTALE ONROERENDE KAPITAALBATES 1,412 - - 1,412

30.1 Onroerende kapitaalbates

BEWEGING IN ONTASBARE KAPITAALBATES VOLGENS BATEREGISTER VIR DIE JAAR GEëINDIG 31 MAART 2014


R’000 R’000 R’000 R’000

Rekenaarprogrammatuur 500 - - 500

Dienste en bedryfsregte 912 - - 912

TOTALE ONTASBARE KAPITAALBATES 1,412 - - 1,412

31 Onroerende tasbare kapitaalbates

BEWEGING IN ONROERENDE KAPITAALBATES VOLGENS BATEREGISTER VIR DIE JAAR GEëINDIG 31 MAART 2015


R’000 R’000 R’000 R’000

GEBOUE EN ANDER VASTE STRUKTURE

Ander vaste strukture 65 - - 65

TOTALE ONROERENDE ONTASBARE KAPITAALBATES 65 - - 65




31.1 ToevoegingsTOEVOEGINGS TOT ONROERENDE TASBARE KAPITAALBATES VOLGENS BATEREGISTER VIR DIE JAAR GEëINDIG 31 MAART 2015

Kontant Nie-kontantFinansiële bruikhuur-betalings

Totaal

R’000 R’000 R’000 R’000


Ander vaste strukture 1,181 - (1,181) -

TOTALE TOEVOEGINGS TOT ONROERENDE KAPITAALBATES 1,181 - (1,181) -

31.2 Beweging vir 2013/14BEWEGING IN ONROERENDE TASBARE KAPITAALBATES VOLGENS BATEREGISTER VIR DIE JAAR GEëINDIG 31 MAART 2014

Beginsaldo Toevoegings Vervreem-dings Eindsaldo Closing

Balance

R’000 R’000 R’000 R’000 R’000


nie-residensiële geboue 22 - 38 - 60

TOTALE ONROERENDE TASBARE KAPITAALBATES 22 - 38 - 60

31.3 Artikel 42- onroerende bates

Bates onderworpe aan oordrag ingevolge artikel 42 van die WOFB – 2014/15

Getal bates Waarde van bates

R’000 R’000


nie-residensiële geboue 2 1,181

Totaal 2 1,181

Bates onderworpe aan oordrag ingevolge artikel 42 van die WOFB – 2013/14

Getal bates Waarde van bates

R’000 R’000


Ander vaste strukture 3 371

Totaal 3 371


Provinsie Wes-Kaap



Nota 2014/15 2013/14

R'000 R'000

32.1 Departement tree op as die prinsipaal

Casidra (Edms.) Bpk.* 325,664 109,340

Universiteit van Stellenbosch 130 132

Sagtevrugte-produsentetrust 16,331 20,387

Agri Mega MSW 29,206 31,556

tuinroete DBV 500 -

Totaal 371,831 161,415

32 Agent-prinsipaal-reëlings

*Die vergelykende syfer vir Casidra is met R18,268 miljoen aangesuiwer as gevolg van die betaling vir die kernbefondsing virCasidra wat verkeerdelik by 2013/14 ingesluit is.

Casidra (Edms.) Bpk.: Ondersteun die Departement met projekimplementering en die bestuur van staatsplase volgens ‘n ondertekende aandeelhouersooreenkoms en ander memorandums van ooreenkoms tussen die twee partye.

Universiteit van Stellenbosch: Bestuur die Agrifutura-projek vir die Departement om beurse te verseker vir studente wat navorsing doen in verband met die Agrifutura-projek volgens ‘n memorandum van ooreenkoms.

Sagtevrugte-produsentetrust: Vestiging van alternatiewe gewasse en vrugteboorde vir die vrugtebedryf en ander nuwe boere ingevolge memorandums van ooreenkoms.

Agri Mega: Vestiging van ‘n samewerkingsverhouding tussen die skaap- en wol-, suiwel- en graanbedryf en die Departement, sowel as die versterking van huishoudelike voedselsekerheid in die Wes-Kaap ingevolge memorandums van ooreenkoms.

tuinroete DBV: Sterilisasie van diere in die Eden-distrik om die onbeheerde aanteel van diere te verhoed.

Die Departement tree op as ‘n agent vir die DLBV ten opsigte van die ontwikkeling, instandhouding en administrasie van die Micro-Combud-program vir ondernemingsbegrotings as ‘n gerekenariseerde stelsel vir verspreiding aan boere, landbou-adviseurs en landbou-ekonome in verskillende instellings. hierdie program sal in al die provinsies gestandaardiseer word.

Die Departement het nie enige inkomste (agentfooie) vir hierdie agentskapspligte ontvang nie.

Soos op 31 Maart 2015 was R2,981 miljoen nog beskikbaar uit fondse wat in vorige tydperke van die DLBV ontvang is. In 2014/15 is R0,182 miljoen bestee en daar word in die vooruitsig gestel dat R1 miljoen gedurende die 2015/16-boekjaar uitbetaal sal word en dat die balans gedurende 2016/17 uitbetaal sal word vir die verdere ontwikkeling van die veekomponent van die program en vir die instandhouding van die gewaskomponent.

32.2 Departement wat as die agent optree




Nota 2013/14

R'000

33 Foute in voorafgaande tydperk

Bates

Vervoerbates: Batekategorieveranderinge op LOGIS aangebring in vorige tydperk 29 1,505

Rekenaarbates: Batekategorieveranderinge op LOGIS aangebring in vorige tydperk 29 840

Meubels en toerusting: Batekategorieveranderinge op LOGIS aangebring in vorige tydperk 29 (967)

Ander masjinerie en toerusting: Rekonsiliasiekorreksies in vorige tydperk gedurende die verslagtydperk op LOGIS aangebring, sowel as batekategorieveranderinge op LOGIS aangebring in vorige tydperk 29 (1,204)

Biologiese bates: Korreksie in die getal hektaar vir wingerde gevestig soos voorheen verkeerdelik openbaar gemaak 29 (249)

Geringe bates: Bate-aansuiwerings en herklassifikasies aangebring op LOGIS sowel as bate verskuif van onroerende geringe bates wat voorheen verkeerdelik openbaar gemaak is 29 (150)

Netto effek vir beweging in kapitaal- en geringe bates (225)

Laste

Ontvangbare rekeninge: Nie-lopende ontvangbare rekeninge voorheen openbaar gemaak as lopend 11 206

Toevallings: Oortyd en ander verwante uitgawes voorheen openbaar gemaak as werknemervoordele 21 1,273

Werknemervoordele: Langdienstoekennings in 2014/15 betaal ten opsigte van die 2013/14-tydperk wat nie openbaar gemaak is as beskikbare voorsiening op 31 Maart 2014 nie 22 377

Onreëlmatige uitgawe: Korreksie aangebring by nota as gevolg van die verkeerde tydperk wat gebruik is om die onreëlmatige bedrag te bereken 25 (27)

Vrugtelose en verkwistende uitgawes: twee gevalle verkeerdelike openbaar gemaak as vrugtelose en verkwistende uitgawes vir 2013/14 aangesien hulle op 31 Maart 2014 nog nie ondersoek is nie 26 (3)

Sleutelbestuurspersoneel: Om uitgawes ten opsigte van reis- en verblyfkoste wat op 31 Maart 2014 verkeerdelik ingesluit is, uit te sluit 28 (743)

Agent-prinsipaal-reëlings: Casidra: Betaling vir die kernbefondsing aan Casidra voorheen ingesluit 32 (18,268)

Netto effek vir laste (17,185)


Provinsie Wes-Kaap



NAAM VAN DEPARTEMENT

GRANT ALLOCATION SPENT 2013/14

We

t op

die

ve

rde

ling

va

n in

kom

ste

Oo

rro

lling

s

WV

I-a

ans

uiw

erin

gs

And

er a

ans

uiw

erin

gs

Tota

al b

esk

ikb

aa

r

Bed

rag

ont

vang

de

ur

De

pa

rte

me

nt

Bed

rag

be

ste

e d

eur

D

ep

art

em

ent

Ond

er-

/(O

orb

est

ed

ing

)

% v

an

be

skik

ba

re

fond

se b

est

ee

We

t op

die

ve

rde

ling

va

n in

kom

ste

Bed

rag

be

ste

e d

eur

d

ep

art

em

ent

R'000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 % R’000 R’000

LandCare 4,070 - - - 4,070 4,070 4,070 - 100% 7,233 7,233

Omvattende Landbou-ondersteuning-program 292,336 - - - 292,336 292,336 292,267 69 100% 106,376 106,376

Ilima/Letsema 54,353 - - - 54,353 54,353 54,353 - 100% 51,737 51,737

Program vir Uitgebreide Openbare Werke 2,248 - - - 2,248 2,248 2,248 - 100% 550 550

353,007 - - - 353,007 353,007 352,938 69 165,896 165,896

34 STAAT VAN VOORWAARDELIKE TOELAES ONTVANG



BYLAES TOT DIE JAARLIKSE FINANSIëLE STATEvir die jaar geëindig 31 Maart 2015

BYLAAG 1ASTAAT VAN OORDRAGTE NA DEPARTEMENTELE AGENTSKAPPE EN REKENINGE

DEPARTEMENT/AGENTSKAP/REKENING

OORDRAGTOEKENNING OORDRAG 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

be

gto

ting

Oo

rro

lling

s

Aa

nsui

we

ring

s

Tota

al b

esk

ikb

aa

r

We

rklik

e o

ord

rag

% v

an

be

skik

ba

re

fond

se o

org

ed

ra

Beg

rotin

gsw

et

R'000 R'000 R'000 R'000 R'000 % R'000

Staatsmotorvervoer 1,532 - (1,532) - - - 235

Departement van die Premier (tV-lisensies 14 - (5) 9 9 100% 9

Die nasionale Landboubemarkingsraad - - - - - - 500

WESGRO - - 1,739 1,739 1,739 100% 1,380

SAID (Aksynsregte) - - - - - - 160

1,546 - 202 1,748 1,748 2,284

BYLAAG 1BSTAAT VAN OORDRAGTE NA INSTELLINGS VIR HOëR ONDERWYS

NAAM VAN INSTELLING VIR HOëR ONDERWYS

TRANSFER ALLOCATION TRANSFER 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

be

gto

ting

Oo

rro

lling

s

Aa

nsui

we

ring

s

Tota

al b

esk

ikb

aa

r

We

rklik

e o

ord

rag

Bed

rag

nie

o

org

ed

ra n

ie

% v

an

be

skik

ba

re

fond

se o

org

ed

ra

Beg

rotin

gsw

et

R'000 R'000 R'000 R'000 R'000 R'000 % R'000

Universiteit van Stellenbosch 230 - 50 280 280 - - 132

230 - 50 280 280 - 132


Provinsie Wes-Kaap



BYLAAG 1CSTAAT VAN OORDRAGTE NA STAATSKORPORASIES EN PRIVAAT ONDERNEMINGS

NAAM VAN OPENBARE KORPORASIE /PRIVATE ONDERNEMING

OORDRAGTOEKENNING BESTEDING 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

be

gto

ting

Oo

rro

lling

s

Aa

nsui

we

ring

s

Tota

al b

esk

ikb

aa

r

We

rklik

e o

ord

rag

% v

an

be

skik

ba

re

fond

se o

org

ed

ra

Ca

pita

l

Cur

rent

Beg

rotin

gsw

et

R'000 R'000 R'000 R'000 R'000 % R'000 R'000 R'000

Staatskorporasies

Casidra (Edms.) Bpk. 327,260 - 14,308 341,568 341,568 100.0% - 127,608 127,608

Subtotaal: Staatskorporasies 327,260 - 14,308 341,568 341,568 100.0% - 127,608 127,608

Privaat ondernemings

Sagtevrugte-produsentetrust 11,606 - 4,805 16,411 16,411 100.0% - 20,387 20,387

Overberg Agri - - 7 7 7 100.0% - - -

hillebrand SA (Edms.) Bpk. - - - - - - 86 86

Subtotaal: Privaat ondernemings 11,606 - 4,812 16,418 16,418 100.0% - 20,473 20,473

TOTAAL 33,866 - 19,120 357,986 357,986 100.0% - 148,081 148,081

Die bedrag van R86 000 is by die 2013/14-syfers gevoeg om kontantskenkings in te sluit wat voorheen onder Bylaag 1H openbaar gemaak is.




BYLAAG 1DSTAAT VAN OORDRAGTE NA INSTELLINGS SONDER WINSBEJAG

INSTELLINGS SONDER WINSBEJAG

OORDRAGTOEKENNING BESTEDING 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

be

gro

ting

Oo

rro

lling

s

Aa

nsui

we

ring

s

Tota

al

be

skik

ba

ar

We

rklik

e

oo

rdra

g

% v

an

be

skik

ba

re

fond

se

Beg

rotin

gsw

et

R'000 R'000 R'000 R'000 R'000 % R'000

Oordragte

Afrika-plaasbestuurvereniging 100 - - 100 100 100% 100

Agri Expo - - - - - - 95

Agri Mega 37,854 - (6,107) 31,747 31,747 100% 33,216

Agri Wes Kaap 25 - - 25 25 100% 25

Landbousakekamer 100 - - 100 100 100% -

Landbou-ekonomievereniging van Suid-Afrika - - 30 30 30 100% -

Bethaniese Landelike Familielewensvaardighede-ontwikkelingsprojek - - - - - - 11

Calitzdorpse Port- en Wynfees - - 35 35 35 100% -

Christelike Lektuurfonds 25 - - 25 25 100% -

Gekombineerde Kongres - - 50 50 50 100% -

Diakonale Dienste nuwerus - - - - - - 50

Fellowship Bible Church SA - - - - - - 20

Stigting vir Alkoholverwante navorsing - - 22 22 22 100% -

Varsprodukte-uitvoerforum - - - - - - 100

tuinroete DBV 500 - - 500 500 100% -

Karoo Bossie Dienssentrum - - 10 10 10 100% -

Karoo Sentrum vir Menseregte, Onderwys, navorsing en Ontwikkeling - - - - - - 50

Kibbuz El-shammah - - - - - - 35

Koue Bokkeveld Opleidingsentrum - - - - - - 20

Merino 2014 Stigting-trust - - - - - - 100

nasionale Landbou-jeugskou - - - - - - 17

nasionale Raad van die Dierebeskermingsvereniging 50 - - 50 50 100% -

nasionale Plaaswerkersforum - - 15 15 15 100% 50

nematologiese Vereniging van Suid-Afrika - - - - - - 100

Pentecost Protestant Church - - - - - - 10

Aartappels Suid-Afrika 50 - - 50 50 100% 40

Samaritan - - - - - - 20

Simondium Landelike Ontwikkelingsforum - - 32 32 32 100% 20

Suid-Afrikaanse Vereniging vir Dieregesondheidtegnici Wes-Kaap - - 100 100 100 100% -

Suid-Afrikaanse Vereniging vir Landbouvoorligting - - - - - - 98

Suid-Afrikaanse Vereniging vir tegnoloë - - 10 10 10 100% -

Vinpro 1,000 - - 1,000 1,000 100% 1,000

Waterinstituut van Suider-Afrika - - - - - - 60

Waterval Bedieningstrust 40 - - 40 40 100% -

Wes-Kaapse Vennootskap vir Ekonomiese Ontwikkeling - - - - - - 4,500

Willem Buchholz Primêre Skool - - - - - - 12

Wyne van Suid-Afrika - - - - - - 261

Totaal 39,744 - (5,803) 33,941 33,941 40,010


Provinsie Wes-Kaap



BYLAAG 1ESTAAT VAN OORDRAGTE NA HUISHOUDINGS

HUISHOUDINGS

OORDRAGTOEKENNING OORDRAG 2013/14

Aa

nge

suiw

erd

e

be

gto

ting

Oo

rro

lling

s

Aa

nsui

we

ring

s

Tota

al

be

skik

ba

ar

We

rklik

e

oo

rdra

g

% v

an

be

skik

ba

re

fond

se o

org

ed

ra

Beg

rotin

gsw

et

R'000 R'000 R'000 R'000 R'000 % R'000

Oordragte

Beurse aan nie-werknemers 5,456 - 952 6,408 6,408 100% 2,429

Eise teen die Staat (kontant) - - 10 10 10 100% -

Verlofgratifikasie aan werknemers 91 - 509 600 600 100% 1,547

Aftreevoordele aan werknemers 1,040 - 1 1,041 1,041 100% -

Skeidingspakket aan werknemers - - 120 120 120 100% 121

terugbetaling en Kwytskelding – as ‘n besondere vergunning - - 14 14 14 100% 3

Skenkings en geskenke aan individue* 1,013 - (93) 920 920 100% 947

7,600 - 1,513 9,113 9,113 5,047

Subsidies

Boere-ondersteuning 700 - (700) - - - -

700 - (700) - - -

Totaal 8,300 - 813 9,113 9,113 5,047

*Lys van skenkings en geskenke aan individue betaal:

Prysgeld vir Vroulike Entrepreneur-kompetisie: R377 000Prysgeld vir die wenners van die streekskompetisie vir Plaaswerker van die Jaar: R389 000Toernooigelde betaal aan twee amptenare sodat hul kinders aan mededingende sportgeleenthede kon deelneem: R6 000Bydrae vir klere aan die Langgewens Navorsingsplaas se krieketspan: R6 000Finansiële bystand vir vier benadeelde leerders: R140 000

Die 2013/14-syfer vir “Skenkings en geskenke” is met die bedrag van R950 000 aangesuiwer om kontantskenkings wat onder Bylaag 1H openbaar gemaak is soos op 31 Maart 2014 in te sluit. In ooreenstemming met die nuwe voorskrifte van die Nasionale Tesourie moet kontantskenkings en geskenke vanaf 1 April 2014 onder die betrokke kategorie vir oordragbetaling openbaar gemaak word



NAAM VAN ORGANISASIE AARD VAN GESKENKE, SKENKINGS OF BORGSKAPPE2014/15 2013/14

R’000 R’000

In kontant ontvang

AgriSEtA Ontvang die AgriSEtA 2013-toekenning vir Uitnemendheid - 20

AB Enzymes Ontvang vir die opleiding van finalejaar-kelderstudente 21 -

Subtotaal 21 20

In goedere ontvang

DLBVOntvang ‘n voertuig om dieregesondheidsorgdienste in gemeenskapsprojekte te verbeter 229 -

DLBV terugbetaling vir toerusting ter waarde van R1,881 miljoen sowel as vir andergoedere en dienste ter waarde van R4,830 miljoen in terme van die vernuwingsprogram vir landboukolleges 5,097 1,811

Departement van Gesondheid Ontvang ‘n mobiele laboratorium vir diagnostiese veeartsenykundige dienste. 15,000 -

Group Editors Co (Pty) Ltd Skenkings in die vorm van mediadekking vir die Jaarlikse OuteniquaInligtingsdag - 116

nasionale en internasionale landbouverwante organisasies

Borgskappe vir die reis- en verblyfkoste van amptenare om gedurende die boekjaar kursusse, vergaderings en simposiums in die buiteland by te woon en om daaraan deel te neem 1,243 584

Amptenare en ander individue Biblioteekmateriaal aan die Elsenburg-biblioteek geskenk 21 45

Provinsiale tesourie van die Wes-Kaap Oordrag van roerende bates na die kantoor van die Minister 136 -

Shoprite Checkers Borgskap vir die jaarlikse Plaaswerker van die Jaar-kompetisie 750 770

WynindustrieëGis, ensieme en ander wynbyvoegings geskenk vir eksperimentele wynmakery deur keldertegnologiestudente by Elsenburg - 8

Subtotaal 22,546 3,334

TOTAAL 22,567 3,354


BYLAAG 1FSTAAT VAN GESKENKE, SKENKINGS EN BORGSKAPPE ONTVANG

AARD VAN GESKENK, SKENKING OF BORGSKAP2014/15 2013/14

R’000 R’000

In goedere geskenk

Skenk 60 sakke mis aan die Camphill-dorpie 1 -

Skenk pas gebore bulkalwers aan die Jukani-jagluiperdplaas - 1

Geskenkebewyse aan nege individue by die jaarlikse administrasie-simposium vir hulle bydraes gedurende die geleentheid 8 -

Geskenkbewyse aan die 13 wenners van die jaarlikse fotografiekompetisie 4 4

Geskenkbewyse aan vier amptenare wat by die jaarlikse gradeplegtigheid by die kollege optree 2 3

Geskenke aan individue tydens amptelike besoeke oorsee en aan besoekende gaste 3 2

Skenk besproeiingstoerusting aan die Laer-Olifantsrivier Watergebruikersvereniging om die verskaffing van besproeiingswater aan boere aan die Olifantsrivier Besproeiingskema te verseker 975 -

Skenk oortollige kalwerhokke aan die Elim-plaas - 1

Skenk drie Percheron-perde aan Sixtyonethree - 30

Skenk kurpers (visse) aan die Universiteit van Stellenbosch - 1

TOTAAL 993 42

BYLAAG 1GSTAAT VAN GESKENKE, SKENKINGS EN BORGSKAPPE GEMAAK


Provinsie Wes-Kaap



Naam van Openbare Entiteit

% G

eho

u 14

/15

% G

eho

u 13

/14 Getal aandele gehou

Koste van belegging

R’000

Netto batewaarde van belegging

R’000

Wins/(Verlies)vir die jaar

R’000

Ve

rlie

se

ge

wa

arb

org

2014/15 2013/14 2014/15 2013/14 2014/15 2013/14 2014/15 2013/14

Provinsiale Openbare Entiteit

Casidra (Edms.) Bpk 100% 100% 25,000,000 25,000,000 - - 25,000 25,000 - no

25,000,000 25,000,000 - - 25,000 25,000 -

BYLAAG 2ASTAAT VAN BELEGGINGS IN EN BEDRAE VERSKULDIG DEUR/AAN PROVINSIALE OPENBARE ENTITEITE

Casidra (Edms.) Bpk. is ‘n Bylaag 3D- Wes-Kaapse Regeringsbesigheidsonderneming ingevolge die WOFB, Wet 1 van 1999.

Naam van Entiteit Aard van besigheid

Koste van belegging

R’000

Koste van netto batewaarde van

belegging

R’000

Bedrae verskuldig aan entiteite

R’000

Bedrae verskuldig deur entiteite

R’000

2014/15 2013/14 2014/15 2013/14 2014/15 2013/14 2014/15 2013/14

Nie-beheerde entiteite

KWV holdings Ltd. - - 52 63 - - - -

Capevin holdings Ltd. (KWV) - - 745 587 - - - -

Koelenhof Wynkelder Bpk. - - 44 44 - - - -

Samilco - - 7 7 - - - -

Klein Karoo Internasionaal Bpk. - - 28 28 - - - -

TOTAAL - - 876 729 - - - -

BYLAAG 2BSTAAT VAN BELEGGINGS IN EN BEDRAE VERSKULDIG DEUR/AAN ENTITEITE

Aansuiwerings tot die 2013/14-syfers: Die KWV-aandele is verdeel tussen KWV Holdings en Capevin Holdings in ooreenstemming met die KWV se nuwe beleids- en naamsverandering. Die waarde van hierdie aandele is ook met R23 000 verhoog.

REGERINGSENTITEIT

Bevestigde uitstaandebedrag

Onbevestigde uitstaandebedrag

Totaal

31/03/2015 31/03/2014 31/03/2015 31/03/2014 31/03/2015 31/03/2014

R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

DEPARTEMENTE

DLBV 2,341 - - 34 2,341 34

Wes-Kaapse Departement van Gesondheid - - 10 - 10 -

Wes-Kaapse Departement van Plaaslike Regering 13 - - - 13 -

Departement van Landbou Limpopo 22 - - - 22 -

Totaal 2,376 - 10 34 2,386 34

BYLAAG3VERHAALBARE EISE




REGERINGSENTITEIT

Bevestigde uitstaandebedrag

Onbevestigde uitstaandebedrag

Totaal

31/03/2015 31/03/2014 31/03/2015 31/03/2014 31/03/2015 31/03/2014

R’000 R’000 R’000 R’000 R’000 R’000

DEPARTEMENTE

Departement van Vervoer en Openbare Werke 1,826 1,770 - - 1,826 1,770

Departement van die Premier 65 - - - 65 -

Departement van Justisie - 4 - - - 4

Staatsdrukker - 1 - 1 - 2

Totaal vir Departemente 1,891 1,775 - 1 1,891 1,776

ANDER REGERINGSENTITEIT

Suid-Afrikaanse Polisiediens 2 - - - 2 -

Totaal vir Ander Regeringsentiteite 2 - - - 2 -

TOTAAL TUSSENREGERING- BETAALBARE REKENINGE 1,893 1,775 - 1 1,893 1,776

BYLAAG 4TUSSENREGERING- BETAALBARE REKENINGE

Departement van LandbouPrivaat Sak X1, Elsenburg 7607tel: +27 21 808 5111 faks: +27 21 808 5120epos: [email protected] Webwerf: www.elsenburg.comProvinsiale Webwerf: www.westerncape.gov.za

Hierdie Jaarverslag is ook beskikbaar in Engels en isiXhosa

ISBN: 978-0-9922409-4-3Wes-KaapseRegering

Landbou

Documents

Landbou - elsenburg.com · sbd dbv wrbg sfs vhb su tb ptmhb vr gbbp etb btw ovg ovgb vpk vd wkr wkp wkdl wklnf wesgro wvd wvp wg wieta who pjb werk teen vergoeding buite die staatsdiens