LECTIONTJM - rosdok.uni-rostock.derosdok.uni-rostock.de/data/Preview-PuV/PDF/1874_SS_IL.pdf · dieen ' (Leipzig, 1871), denique quarto: ,Metrik'(Leipzig, 1872). Mox tamen viri docti

INDEX

L E C T I O N T J M IN

ACADEMIA ROSTOCHIENSI

S E M E S T R I A E S T I V O A . C I O I D G G G L X X I V

A B D I E X V M . A P R I L I S

P U B L I C E P R I V A T I M Q U E H A B E N D A R U M .

A D V E R S A R I O R U M PARTEN HINAN

F. V. FBITZSCHIUS

T Y P I S A C A D E M I C I S A D L E R I A N t S .

1 of 12Preview: Personal- u. Vorlesungsverzeichnisse, © Universitätsbibliothek Rostock 2010


ADVERSARIA.

§ 12. De numeris dochmiacis.

P a r t í c u l a I.

Priusquam ad ipsos poetarum scenicorum et Pindari dochmios accedam, de metro-ram et numerorum discrimine et de musicae antiquae auctoribus pauca vidcntur praemittenda esse. Nam quum juvenis in veterum poetarum metris diu versatus essem, ad artem transii rhythmicam, si forte hanc quoque e tenebris protrahere liceret. A c primum ipsa borum poetarum carmina mélica quum alia turn ea máxime, quae antistrophica sunt, numerorum causa pertractavi, deinde artis rhythmicae scriptores omnesfere legi et relegi ab Aristide Quintiliano profectus, in quo genere nihil ac ne latinos quidem hujusce artis auctores mini putabani negligendos esse. Sed magno labore consumto, quippe qui Aristidis corruptelas sanare, multa conlígere, multa perquirere coepissem, tandem et per me ipse et ab 6. Hermanno monitus intellexi, musicen Graecoruir a R. Bentlejo non temeré ,arcana veteris musicae' vocitata esse. Videbam enim ne ea quidem, quibus mire contísus eram et quibus in melicis ill is ipse uti coeperam, ut rhythmicorum nóda rgiatj/tov sicut hodie scribunt), Ttigáatjuov (¡_J) et nevrtatjuov (j_M), ita teneri posse, ut ad carmina ipsa inde fructus redundaret. Speraveram primo, ita demum cffcctum iri id quod R. Por-sonus in Praefat. ad Hecubam p. XIII fieri jubet, ut eadem aut similis versuum species in choris et melicis systeniatis saepissime recurreret. At mox horrebam, quo ista mutatio serperet et quorsum tota res me invitissimo evaderet. Etenim illa quoque, quae certo cognita et perspecta babemus, foede ruebant ita ut nihil certi relictum esse et omnia potius pertúrbala atque confusa animadverterem. Quare postea in arte música etrhythmica eas tantum res tractavi, quae certa historiae tide traditae sunt, veluti in dissertatione dudum edita ,de numero, qui xar' évónhov dicitur'. In caeteris vero omnibus ad metricam artem reversus sum, ut in eis quae de oso glyconei polyschematisti scripta edidi. Ñeque tamen prius quievi, quam alium pro me cxcitassem, qui veteris musicae et rhythmicae leges investigare studeret. Is fuit C. G. H. Raspius, juvenis ille quidem etiamtum, cete-rum et rei metricae probe gnarus et musicae hodiernae adprime peritus. Qui quum juve-nili ardore in illud studium incubuísset, tamen eandem quam ego fortnnam expertus eadem-que causa deterrítus incepto abstitit. Praeterea Raspius clare perspexerat, veterem mu-sicam ab hodierna procul abhorruissc. Hue accedit, quod música Graecorum et rhyth-mica Euripidis temporibus ipsa vehementer mutata est: de qua re ad Arist. Thesmoph. v. 100, ad Ranas v. 1308 et ab initio libelli ,de monodiis Euripideis' pluribus disserui.


4

Itaque ambo, sicuti literarum nostrarum dignitas poscebat, putavimus tacendum esse, ambo ab rhythmica ad artem metricam rerersi sumus. Quanquam enim de rhythmica librum edere poteramus plenum ilium quidem rebus si non falsis at plane dubiis: ambo tarnen jure verebamur, ne mentem tironum perturbare, studia certa impediré, denique Uteris ipsis plus nocere videremur quam prodesse. Ex illo tempore trigiuta amplius anni effluxerunt. Sed quaecunque supra enarravi, verissime dicta esse mecum Raspius meus etiamnum potent testis esse. Quod autem ambo olim jiivenes tantum temporis in veterem rhytbmicam hoc modo impendimus, ejus rei nobis veniam facile dabunt metrici: in juvenes enim illud Flacci cadere solet: ,nil mortalibus arduum est'. Postea ab aliis successu paullo meliore Graecorum musice tractari coepta est. Cujus leges etiamsi quis teneat, tarnen nisi idem lisian earum perspcxerit, in poetarum melicis non potent operae faceré pretium. Verun-tamen leges ipsas adparet ante omnia cognoscendas esse. Quod ut fieri possit, artis scriptores antiqui legendi et penitus explorandi sunt: haec enim prima sunt mentis in illas res intentae curricnla, hae prorsus necessariae ingenii exercitationes. Quare olim in ,Musicae auctoribus' a M. Meibomio editis valde desudavi, quod multa corrupta esse vi-dissem, plura etim dicta perobscure. Quum igitur a critica arte proficisci necesse sit, primo loco honoris causa P. Marquardum nomino, cujus librum: ,Die harmonischen Fragmente des Aristoxenus' (Berlin 18Ü8) de meliore nota juvenibus commendare non dubito. Praeterea criticum se exhibuit et pari laude alius vir decoratus est, cujus egregii libelli pretio metiendi sunt non amplitudine, dico J . F . Bellermannum. Hie vir quum alios libros edidit, turn qui ad nostrani causam pertinent, hosce: primum ,Die Hymnen des Dionysius und Mesomedes' (Berlin, 1840), deinde ,Anonymi scriptionem de música et Bacchii senio-ri8 introduetionem artis musicae' (Berlin, 1841), postremo ,Die Tonleiter und ilusiknoten der Griechen' (Berlin, 1847). In ampliore spatio alii decurrerunt: quorum studia si ad rem criticam eodem modo referri possent, plus etiam laudis essent adepti. Et hi quidem C. Lehrsium potissinium ducem secuti sunt, qui ut ego olim Kaspium menm, sie ille hos viros ad antiquam musicen inlustrandam adhortatus est. Etsi quid Lebrsius de tantis rebus ipse sentiat, adtirmarc non ausiin ideirco quod neque ea quae in diario quodam contra R. Westphalum bene disputavit, plane sufficiunt, et ipse librum hujus arguraenti nullum edidit-'). Ex quo tempore ego et Raspius de magno horum studiorum fruetu desperare coepimus, fontes quidam novi aperti sunt. Nos vero hoc animo sumus ambo sem-perque fuimus, ut aliis ejusdem laudis cupidis literarum causa optima quaedam exoptare atque, si opus sit, eorum nomine Bonum Eventum invocare i)0ssiinus. Quodsi quis dixe-rit, mihi penitus hic tacendum fuisse, qui metricum nunc nie esse non dissimulem et partium studio ductus ne possim quidem satis libere judicare: respondeo ne nunc quidem nie ejus aequitatis poeniterc, qua semper fere usus sum, sed cavere me omni ratione stu-duisse, ne quid hue praejudieati adferrem. In omni autem hae lite, quae post G. Her-manni obitum statiui exarsit, mors Hermanui videri possit exspectata fuisse, etsi id quidem fortasse easu factum est, non consilio: veruntamen leo mortuus nescit jubam con-cutere. Si vero aut ipse G. Hermanmis aut alii critici plane exiniii, ut F. Ritschlius,

*) Dolco B. Brilla libellum. quem C. Lehrsio adsentiens contra Westphalum scripsit: .Aristoxonus K. ii. M. Messungen*. — Mit einem Vorwort von K. Lohrs (Leipzig. 1870) íiondum ad nie perlatum esse. Ootcruni in hac praefatione Lehrsius ropetiisse videtur, ipiae in diario adversus Westphalum scripsorat. lnitio Westphalus ipse Lehrsium auetorem secutus erat, mox autein ah eo defecorat. Adparot rhytlmiicac et musicae defensores mutua inseetatione semet ipsos conficere.


5

G. Dindorfius et ut ille vir, cujus subita morte, quae mihi haec scribenti nuntiabatur, literae uostrae vehementer adflictae sunt, si M. Hauptius Westphalum novitium antiquae musicae auctorem invasissent: vah, quibus modis Uli viri eum accepturi fuissent et usque adeo adflicturi, ut liullac ei ad resurgeudum vires usquam snppeterent. Habuit autem Westphalus, qui ante se talia scribere auderet, neminem uno excepto Apelio, qui vir mox sibilis explosus deridiculo fuit. Ut igitur olim Apelius recenti música sola armatus, ita Westphalus tum his tum etiam aliis arniis instructus doctrinae metricae, qualis ante eum hominum doctorum omnium et totius orbis literati fuerat, hoc est ipsis quoque Uteris nostris audacter bellum intulit nosque oiuncs et eminus et cominus hostiliter petiit. Quare profecto nostrum est, tandem aliquando ad communem causam tuendam expediré arma et undique quasi signo dato convolare. Ita ego quoque de hiscc rebus dudum multa scrip-sissem, nisi veritus essem, ne H. Schnddti, discipuli quondam mei laudi nascenti obfice-rem, quae indulgentia et benevolentia tarn strenuo juveni videbatur debita esse. Scito igitur, tum Westphali tum aliorum qui ab his partibus stant, et multa volumina esse et spissa admodum atque grandia, quae omnia praeter ipsos perpauci novisse videntur. Sed tarnen quae ego aut legere potuerim aut certe partim inspexerim, haec sunt potissimum: ,Griechische Metrik — von A. Rossbach und R. Westphal' (Leipzig, 1856), deinde: Harmonik und Melopöie der Griechen von R. Westphal' (Leipzig, 1863), tum: ,AlIgemeine griechische Metrik von R. Westphal' (Leipzig, 1865). Adde brevem libellum: ,Griechische Rhythmik von A. Rossbach' (Leipzig, 1854). Et hunc quidem libellum, qui modeste scrip-tus est, graviter vituperare nolim. Quanquam mihi olim tutius visum est, Aristidem Quin-tilianum ipsum primo edere: et profecto edidissem, si ununi alterumque bonae notae co-diceni nancisci possem. Ubique tarnen Rossbachius unus se ostendit metricae artis probe gnarum esse et bene intelligentem, sicut etiam in scriptione, quam non invitus legi ,de metro prosodiaco'. Quo magis miror, libros quosdam de re métrica Rossbachium non inaluis.se solum scribere quam in societatcm adsumere Westphalum. Ita enim quae socius unus peccaverat, ea quoque Rossbachius praestare coactus est. Tametsi parem aut majorem landein Westphalus, vir doctus et subtilis meruisset, nisi ingenio nimis indulgere, novis rebus studere et libros deproperare soleret ¡inmaturos. Nunc auteiii W. primuni de iis quoque rebus multa scripsit, quas res nullus non mortalium aeterniun ignorabit, ut in Ii brum ejus: ,Harmonik —' illud Horati conveniat: ,quod mecnni ignorat, solus vult scire videri'. At ineptuui est ea quaerere, quae nunquam inveniri possunt. Has igitur partes W. omitiere ñeque librum istum: ,Hannonik —' scribere debebat, sed prius Aristoxenea edere, id quod ne postea quidem ab ipso sed a P. Marquardo optinie factum est. Nam sicuti natura nihil praeeipitat, ita etiam literae nostrae stabilem quendam gradum habent tarduinque progressuin: quam naturae ipsius legem qui servaverit, is solus efíicere potest, ut quae recóndita etpenitus abdita videbantur, ea nunc omnibus promtissima sint et aper-tissima. Verum artis scriptores minus curare forsitan lieuisset, si W. in ipso Pindaro et in scenicoruni poetaruni luelicis criticuni se esse ostenderet nulli secundum. Nostrae enim literae ab artis criticae usu quam máxime pendent quuni ubique tum etiam in hisce me-licis: in quibus alia lectione probata alii plerunique numen exsistunt. At equidem in his poetis vix ununi alterumve locum reperire potui, qui unius Westpbali conjectura videatur certo restitutus esse. Qui vir si criticus esset A. Meinekio vel Th. Bergkio siniilis, facile euni sineremus cum G. Hermanno toties pugnare. Herniannus enim tametsi in melicis permulta eximie redintegravit: baud rarotanien idem criticus in errores incidit itatamen, ut de inetris numerisque ipsis in locis longe plerisque verissime judicaret. Quum igitur


6

W. non solum in conjectures sed etiam in números metricorum principia tarn saepe inyectas sit: sequitur, Westphalum a veris rhythirds saepenumero aberrasse: cujus viri erat cum Hermannis non temeré contendere, sed ad similes laudes adspirare. Alii quid sen-tiant, nescio: ego omnia Westphali volumina, quae de raetris et de harmonía edidit, redi-mere nolim brevi dissertatione G. Dindorfi ,De metris poetarum scenicoruin' (in Poet. Sc. Gr. ed. quinta p. 31 sqq.). Dindorfius enim non solum criticas est hoc nomine dignus sed etiam metricus in paucis egregias, qui hanc artera non solum ipse probe didicerit, sed etiam alios praeclare sciat docere. Non diffiteor tamen novum de arte métrica enchiridion, quo tirones utantur, hodie exspectari: Hermannus enim XXV abhinc annis mor-tuus est neque literae nostrae interim cessarunt. Sed hoc enchiridion omissa Westphali divinatione, omissis plerisque ejus commentis simillimum esse volo vel Dindorfi scriptioni quam modo dixi, vel L. Muelleri libro ,de re métrica p. 1/ vel F. Ritschlii ,1'rolegomenis ad Trinummum'. Sed post Westphalum fuerunt, qui suo modo id agerent, quod et ego et Raspius effectum reddi posse olim negavimus et adhuc negamus, ut unitatem quandam rhytbmicam in numcris melicis restituisse viderentur. Quorum in numero J. H. Scbmidtius praecipue habendus est pluribus hujusmodi libris edítis, primo: ,Die Eurhythmie' (Leipzig, 1868), secundo: ,Die antike Compositionslehre' (Leipzig, 1869), tertio: ,Die Mono-dieen—' (Leipzig, 1871), denique quarto: ,Metrik'(Leipzig, 1872). Mox tamen viri docti Schmidtium refutare studuerunt et ii partim censores partim alii, velut etiam C. Loesch-hornius in libello laudabili: ,Quaestiones Metricae'(Magdeburgi, 1873). Nimirum quae in Westphali, Schmidtii et similibus libris cum metricae doctrinae legibus certis bene convenían!, ea demum veritati esse possunt eonsentanca: caetera autem omnia infirma, caduca, irrita sunt manebuntqne. Ceterum Scbmidtius nunc in libro ,de synonymis linguae graecae' scribendo versatur, de quibus eum spero certiora prolaturum esse.

Hie non omittendum videtur, quoniam ne id quidem multi hodie cognitum habent, metricae doctrinae regnum longe lateque patere, musicae autem in graeca et latina poesi arctos fines esse atque angustos. Ac primum e latinis poetis, ut hinc exordiar, Horatius lyricus quam vis se dicat ,canere' (Od, I, 32, 4: ,age die Latinum, | barbite, carmen, | Lesbio primum modulate civi',) tamen Alcaeo, qui sua carmina profecto cecinerat, hac in re plane fuit dissimilis. Nam sumsit ille quidem a graecis poetis metre potius quam números, sumsit indidem strophas et systemata. At vel sic ubique, in ipsis etiam odis epodisque studia Horati et carmina non sane música sed mere métrica fuerunt. Hinc L. Mueller (,De Re Métrica' p. 91 sqq., inprimis p. 95) quum nos ab ingenio judicioque musicae antiquac non nesciret alienissimos esse, tamen de metricis Horati studiis bene disseruit. In scenica autem poesi scimus nos quidem tetrámetros trochaicos et iambicos tibiae cantu non caruisse, attamen hi versus tarn apud Latinos quam apud ipsos jam Graecos metro solo, non item música arte censebantur. Omnino autem in scena latina, cujus ego tragicum ,chorum' ut pusillum sciens praetereo, solae fere monodiae, notissimae iliac quidem ex tot pulcherrimis locis Plauti comici, vere canebantur: quae monodiae ob earn ipsam causam latine ,cantica' vocitata sunt. At haec quoque cántica metricae artis ope tam certo cognita sunt, vix ut de ullius versus vera ratione nunc dubitari possit. Ex his omnibus manifesto sequitur, latinorum poetarum versus tanquam in cardine in métrica doctrina verti, neque in eis musicae rei quidquam loci relictum esse. Nunc ad Graecos venio: apud quos etsi poetarum versus justo metro soluti raro exstiterunt, tamen antiquitus pocscos cum música arcta quaedam conjunctio fuit, quod vinculum postea quoque mansit, non nibil tamen relaxatum est. Nam ut hoc utamur, Homeri poesis eodem


7

modo, quo primum ab rhapsodis, decantan mature desita est, ex quo sicut nos hodienum, ita jam Graeci ipsi Homerum suum vel legere coeperunt reí recitare. Quin etiam mélica Graeci pro se quisque, nisi quis forte numerorum eximio gnarus esset, ita ut hodie nos omnes legere coacti sunt, ut ad metrum solum adtenderent: ubi quidem ad lectio-nem ab auditione res abisset. Ita sensim factum est, ut música ars in paucis poésis generibus principatum quendam retiñere posset, métrica autem sire primo loco sive secundo omnia genera complecti nunquam desisteret. Sunt autem illa genera, in quibus musice semper regnare quodammodo visa est, primum lyrica poesis universa, deinde etiam chori, qui ad tibiam canebantur, et caetera poetarum mélica scenicorum. Quamobrem praeclare nobiscum agetur, si Graecorum musice Westphali incantamento ab inferís exci-tata reviviscet. Nam vel in his numeris dochmiacis, ut infra demons trabo, insunt, quae unius artis metricae ope explican vix possint. Si tamen fides erit Dionysio Hal. De Comp. Verb. c. 26 p. 430 ed. Sch., qui lyricos etiam carmina scripsisse dicit solutae orationi simillima: ne musice quidem multum nos poterit adjuvare. At haec pedestris sermonis similitudo ad omnia poeseos genera pertinet, ut et verborum collocatio et dis-positio membrorum cum ipsa sententia ne pugnet, sed ad earn bene sit adcommodata. Vult autem Dionysius, Simonidis carmen, qni Danaen cum filiólo fluctibns jactatam flere ac lamentan fecit, non colis metricis esse distinctum, ac ne números quidem ejus ullo modo sentiri posse. In qua re quum mini Dionysius errasse visns esset, juvenis olim A. Seidlerum rogavi, ut me tarn egregii carminis .metra' edoceret. Postea Seidlerus mini dixit se non modo metra hujus carminis sed ne rhythmos quidem adhuc indagare potuisse et postquam id cum G. Hermanno communicant, ab hoc viro idem fere tulisse respon-sum. Ex illo tempore qui principes metricorum plurimum tribuere numeris vidissem, in horum natura pervestiganda diu multumque elaboravi. In illo autem Simonidis carmine Bergkius (Poet. Lyr. Gr. p. 882 ed. sec), nunc mini videtur números in universum feli-citer restituisse: etsi neque ipse diffitetur dispositionem admodum incertam esse neque ego Bergkio illud concederé ausim, ab verbis: el óh %oi — incepisse epodum. De omni autem hac quaestione certius judicare liceret, si aut tragoediae plures aut e novem lyri-cis principibus unus et item alter aetatem tulissent, quorum poetarum vix tenues quae-dam tabulae ex ingenti naufragio servatae ad nos pervenerunt. Cetenim et lyrica poesis et mélica scenicorum mature sic emortua sunt, non ut per vim súbito oppressa et exstincta esse, sed ut suasponte nulla adhibita vipaullatim consumta extabuisse viderentur. Utris-que multum nocuit sub finem belli Peloponnesii publica paupertas et luctuosa Athenien-sium clades, quae paullo post insecuta est. Scenicorum vero melicis permulta obfuerunt, poetarum post Euripidem ipsorum exilitas, ingruens musicae corruptio, lyricae artis de-pravatio ingravescens, turn Cinesiae invidia, qui choregiam sustulit et postea Agyrrhii dolus, qui mercedem poetarum valde imminuit: de quibus rebus in Quaestt. Ar. p. 307' et ad Ar. Kanas v. 406 exposui. Tragicorum hujus generis reliquias (iambicas praecipue) A. Nauckius in ,Tragicorum Gr. Fragments' conlegit, in quibus vix ulla insunt mélica, sed pro certo habemus, haec quidem omnino fuisse exigua. Quod adtinet ad comoediam, ejus quae ,media' dicitur finibus mélica nondum plane exclusa fuisse Meinekius docuit in Hist. Com. Gr. p. 298 sqq., qui vir in eodem libro p. 441 sqq. etiam novae metra attigit. Sed nova comoedia plerumque utebatur canticis, h. e. ptovwdlats, ut vel e Planto elucet, qui ea fecit latina. Ita in Menandri Leucadia et in ejusdem Qeoyooovpevy monodias non defuisse constat. Et ne choro quidem nova prorsus caruit, ut conligitur e nomine eneinbSiov, quod sine choro cogitari nequit, et clarius patet ex additamento ,XOQOV' in


8

codicibus Pluti Aristophanei et apud scriptorem Vitae Aristoph. p. XXXVIII. Latinae vero comoediae chorum habent nullum. Redeo ad poésin lyricam, quae Ol. XCV in Ti-motheo, Philoxeno, Teleste paullatim defecisse videtur. Nonnulli tarnen lyrici postea quoque exstiterunt, si quando virtus vitium supergressa saeculi labem evicisset, in quorum numero Ol. CX fuit Cercidas, de quo poeta Meinekius in Anal. Alex. p. 391 optime disseruit. Sane dolemus lyricae poesi tum ñeque a regibus honorem habitum esse neque a populo, qui ne scenicorum quidem mélica legere solebat. Tradit enim Dio Chrysosto-mus in Or. XIX p. 302 Emp. ed. sua aetate (i. e. sub Trajano) morem invaluisse, ut mélica tragoediae in theatris omitterentur (ra fiakaxMega f£eggfa]xe, T « nsgi T « /uktj). Quodsi ab regibus lyrici honore et praeinio decorati essent, fieri non potuisset, ut doctis-sima ilia poetarum aetas Alexandrinorum lyricis plane careret. Quum tarnen in publico deorum cultu utique cantu sacro opus esset: novorum lyriconim inopia eo redacti sunt, ut et poetarum antiquiorum carminibus uterentur et priorum modis musicorum. Sed quoniam id in tanta liar um religionum inconstantia saepe fieri non potuit: í 11L lyrici diu-tissime manserunt, qui hymnos scriberent scriptosque modis scirent temperare. In hunc censum veniunt Dionysius et Mesomedes lyrici, quorum hymni a Bellermanno nuper evul-gati sunt. Quorum uterque praestat certe Admeto aliisque poetis malis, ne dicam pes-simis, qui ilia aetate quum ab aliis inridebantur turn a Luciano in Demonacte c. 44 et saepius. Etsi ne horum quidem poesin valde laudaverim praesertim ad tarn pauca et tarn Simplicia metra redactam. Alteráis autem aetas virilis in annum fere 138 p. Chr. inci-dit. Nam Jul. Capitolinus in Antonino Pio tradit ille quidem c. 11, rhetoribus et phi-losophis per onines provincias et honores et salaria delata esse, sed idem ibid. c. 7 ita scribit: ,salaria multis subtraxit quos otiosos videbat accipere, dicens nihil esse sordidius immo crudelius, quam si rem publicam is adroderet qui nihil in earn suo labore confer-ret. unde etiam Mesomedi lyrico salarium imminuit'. Hoc illud est, quod supra dixi, lyricae poesi tum ne a regibus quidem justum honorem videri habitum esse. Certe Antoninus Pius alioqui Princeps fuit omni laude dignissimus. — Disputationem de ipsis numeris dochmiacis hujus loci angustiae non capiunt. Si quis tarnen de hisce rebus sententiam nostram jam nunc primis labris gustare voluerit: scriptionem academi-cam ,de canticis Euripideis', quae a. 1869 ab me edita est, mente legat adtenta.


I N D E X L E C T I O N U M .

In ordine theologico. D . F r i d e r i c u s A d o l p h u s P h i l i p p i , P . P . 0., 1) privatim symbolicen

comparativam sive doctrinam ecclesiarum et sectarum secundum fontes symbolicos quiñis diebus tradet h. X I ; 2) privatim evangelium Matthaei interpretabitur quinquies p. h. h. X I I ; 3) publice conversatorium exegeticum moderabitur binis horis definiendis.

D . J o a n n e s B a c h m a n n , P . P . 0., h. t. Dec , I) privatim: 1) historiara Veteris Foederis enarrabit quiñis p. h. scholis bora VII, 2) librum Jobi interpretabitur quinquies p. h. hora I X ; II) privatissime sed gratis Sancti Ephraemi Syri hymnos selectos explicabit binis p. h. scholis denn.; III) publice in Seminarii sodalitio homileticas sodalium exercitationes die Saturni n. I X — X I moderabitur.

D . A u g u s t u s G u i l i e l m u s D i e c k h o f f , P . P . 0., 1) privatim historiae ecclesiasticae partem tertiam quinquies p. h. h. V H I , 2) privatim historiam doctrinae protestantium quinquies p. h. h. X tradet et 3) publice exercitationes catecheticas in Seminario die Saturni h. X I et h. X I I moderabitur.

In ordine jurídico. D . H u g o B o e h l a u , P . P . 0., h. t. Prodec, 1) historiam juris Germanici

tradet quiñis p. h. scholis h. I X ; 2) jus mercatorium et cambiale docebit 8exies h. X ; 3) relatorium petentibus non deerit.

D . A u g u s t u s T h o n , P . P. 0., 1) institutiones juris romani tradet quinquies p. h. hh. cc. ; 2) historiam juris romani tradet quinquies p. h. hora V I H ; 3) de obligationibus secundum jus romanum disseret quiñis per hebd. scholis h. I X ; 4) practicum quod vocant civile instituet die Lunae hora IV.

In ordine medico. D . H e r m a n n u s S t a n n i u s , P . P . O . , adversa valetudine impeditus lectkmes

millas habebit.

D . T h e o d o r u s T h i e r f e l d e r , P . P. O., 1) pathologiam ettherapiam specialem quaternis diebus h. I X docebit; 2) de aegrotis policlinicis disseret hh. def íniendis; 3) exercitationes practicas in clinico medico diebus Lunae, Mercurii et Veneris hh. X et X I moderabitur.

D . H e r m a n n u s A u b e r t , P . P . O . , 1) publice encyclopaediam etmethodologiam scientiae medicae diebus Lunae et Jovis h. H I — I V , 2) privatim physiologiam (functiones vegetativas) quotidie h. I X — X docebit; 3) privatissime exercitationes physiologicas bis per hebdomadem ternis horis moderabitur.

2


10

D . G u i l i e l m u s de Z e h e n d e r , P . P . 0., 1) ophthalmologiam quaternis p. h. hori8 I X — X docebit; 2) exercitationes practica« in clinico ophthal-miatrico diebus Lunae, Mercurii et Veneris h. XII—II moderabitur; 3) cursum operationum quae in arte opbthalmiatrica adhibentur horis definiendis reget.

D . F r a n c i s c u s K o e n i g , P . P . 0., h. t. D e c , 1) exercitationes practicas in clinico chirurgico diebus Martis, Jovis, Saturni h. X I — I moderabitur; 2) publice binis horis docebit „ d e morbis articulationum"; 3) akiurgiam horis adhuc definiendis.

D . F r i d e r i c u s S c h a t z , P . P . 0., 1) de partu normali et enormi ter p. h. disseret h. VII ; 2) operationes quae in arte obstetricia adhibentur, ope corporum artificialium exercendas moderabitur bis p. h. hora V I I ; 3) ex-perimenta quae res ad partum pertinentes illustrant absolvet h. V I I — I X die Saturni publice; 4) in clinico gynaecologico exercitationes practicas quinquies p. h. moderabitur b. VIII.

D . F r i d e r i c u s S i g m . M e r k e l , P . P . 0., 1) publice theoriamDarwinianam horis singulis tradet; 2) publice histiogenesin cum exercitationibus practicis horis singulis; 3) privatim anatomiae systematicae c. h. partem secundam (angiologiam et neurologiam) sexies p. h. h. X L I — I docebit; 4) privatim histiologiam generalem una cum exercitationibus practicis quater horis definiendis moderabitur.

D . C l e m e n s A e m i l i u s P o n f i c k , P . P . 0., 1) privatim pathologiam generalem quinis diebus hora III—IV docebit; 2) publice processum in-flammationis experimentis illustrabit die Martis et Veneris hora I V — V ; 3) privatim specimina anatomiae et bistologiae pathologicae demonstrabit et una cum commilitonibus necropsias exercebit ternis diebus horis definiendis; 4) publice exercitationes in instituto pathologico moderabitur.

D . G u i l i e l m u s B r u m m e r s t a e d t , 1) theoriam artis obstetriciae quater p. h. tradet; 2) cursum operationum quae in arte obstetricia adhibentur ternis p. h. horis moderabitur; 3) de forma pelvis muliebris exponet.

In online philosophico. D . F r a n c i s c u s V o l c m a r u s F r i t z s c h e , P . P . 0 . , AcademiaeSenior,privatim

1) ternis diebus h. X I Aristophanis Vespas interpretabitur; 2) binis diebus h. X I Taciti Annales inde ab libro IVto explicabit; 3) binis diebus h. I l l de syntaxi linguae graecae disseret. Praeterea Seminarii philologici exercitationes moderari perget, in quo Aeschyli Prometheus et Juvenalis saturae tractabuntur.

D . J o a n n e s R o e p e r , P. P. 0., 1) privatim docebit elementa anatomes plantarum die Saturni h. X — X I I , 2) privatim botanicen generalem exponet demonstrationibus et exercitationibus illustrandam quinis diebus h. X I — X I I ; 3) publice itinera botánica instituet die Saturni.


11

D . L u d o v i c u s B a c h m a n n , F . P . O., privatim 1) Theognidis et reliquorum elegiamm scriptorum graecorum reliquias interpretabitur ter per hebd.; 2) Propertii carmina explicabit ter per hebd.; 3) privatissime quater per hebd. de artificibus artisque operibus quae a Pliuio maj. (libr. X X X P 7 et X X X V Hist. Natur.) commemorantur disputabit.

D . H e r m a n n u s K a r s t e n , P . P. O., h. t.Rector, docebit 1) publice trigono-metriam bis p. h.; 2) privatim calculum differentialem quater p. h.; 3) mineralogiam quater p. h. horis definiendis.

D . H e r m a n n u s R o e s l e r , P . P. 0., quinqnies p. h. tractabit 1) oeconomiam politicam hora F X ; 2) administrationem rei .financiariae et militaris h. VIII.

D . F r i d e r i c u s G u i l i e l m u s S c h i r r m a c h e r , P. P . 0., 1) privatim historian) medii aevi usque ad exitum generis Staufici enarrabit quiñis die bus; 2) privatim geographiam universalem ter per hebd. tradet; 3) publice exercitationibus historiéis methodum historiae et disciplinas subsidiarias tradet biuis diebus.

D . H e n r i cus de S t e i n , P . P. 0., h. t. Dec , 1) Logicen et Metaphysicen quinquies per hebd. hora IV explicabit; 2) historiara philosophiae inde ab ecclesiae patribus usque ad novissima témpora deductam quinquies p. hebd. h. X tradet.

D . R e i n h o l d i r s B e c h s t e i n , P . P . 0. , privatim 1) carmina Waltheri qui dicitur „ v o n der Vogelweide" interpretabitur quater per hebd. h. X — X I ; 2) grammaticam linguae franco-gallicae historicam tradet bis per hebd. h. I X — X ; 3) exercitationes Seminarii Germano-philologici moderari perget in quo carmina illorum poetarum tractabuntur qui auctoritatem Waltheri secuti sunt.

D . A r m i n i u s C o m e s L i p p e , P. P . 0., 1) rei rusticae brevem conspectum dabit horis binis; 2) de universa plantarum educatione exponet item horis binis; 3) de fundo emendando disseret horis singulis; 4) conversatorium reget horis quateruis.

D . O s c a r J a c o b s e n , P . P . 0., 1) publice hydrochemiam docebit semel per hebdomadem; 2) privatim exercitationes experimentales quinquies p. h. horis I X — V I in laboratorio chemico moderabitur; 3) privatim chemiam experimentalem quinquies p. h. docebit; 4) de praeparatis chemicis officinarum bis p. h. disseret.

D . H e r m a n n u s G r e n a c h e r , P . P . O . , 1) conspectum systematis et anatomiam comparatam animaliimi vertebratorum quater p. h. tractabit; 2) quotidie exercitationes zoo lóg icas et zootomicas moderabitur.

D . L u d o v i c u s M a t t h i e s s e n , P . P . 0 . des., privatim 1) physices ex-perimentis illustraudam partem alteram docebit quinquies p. h.; 2) physices theorcticae selecta capita tradet bis p. h.; 3) exercitationes physices practicae ternis diebus instituet.

D . F r i d e r i c u s G u i l i e l m u s M a r t i n u s P h i l i p p i , P . P . Extraord., 1) privatim grammaticam linguae hebraicae ter p. h. docebit; 2) privatim arábica H a m ä s a e carmina ed. Freytag bis p. h. explicabit; 3) privatim


12

elementa linguae syriacae non »ine explicatione Chrestomathiae syriaeae ed. Aem. Roediger bis p. h. tradet; 4) privatim grammaticam linguae neo-persicae non sine explicatione Sa'di carmiuum quae Gulistan inscripta sunt bis p. h. docebit; 5) gratis bis p. h. societatem habebit grammaticam in qua interpretationi librorum Samuelis praeerit.

D. Octavius Clason, P. P. Extraord., 1) privatim antiquitates quae ad rem publicam pertinent Graecas praecipue Atheniensium quaternishoris tradet; 2) privatim Sophoclis Oedipum regem praemissa vitae Sopbocleae et rei metricae brevi adumbra tione ternis bor is explicabit; 3) privatissime et gratis exercitationes criticas moderari perget binis boris.

D. Carolus Weinboltz, privatim 1) ideismi elementa ex systemate suo docebit; 2) privatim linguae germanicae fundamenta ideistica evolvet compárate libello suo „Zur Erklärung des Ursprungs und der Bedeutung des Wortes". Leipzig 1854. .

D. Julius Robert, 1) privatim quater p. h. delinguagallica Scholas practicas habebit; 2) privatim quater p. h. bistoriam literarum francogallicarum docebit; 3) privatim de grammatica francogallica disseret ter p. h.

D. Ferdinandns de Roda, in Seminara sodalitio cantum liturgicum in usum theologorum publice docebit quater p. h.

D. Theodorus Huebener, 1) privatim chemiam agriculturae quater p. h. docebit; 2) privatim pbysiologiam plantarum binis boris tractabit.

D. Fel ix Lindner, 1) privatim grammaticam Anglicam docebit ter p. h. diebus Lunae, Mercurii, Veneris h. V—VI; 2) publice Molieri comoediam cui inscriptum est „Le Misanthrope" bis per hebd. diebus Martis et Jovis h. V—VI intei"pretabitur.

Bibliotheoa Académica diebus et horis lege constitutes patebit, Museum autem die Lunae h. II—IV commilitonibus nostris aliisque aperietur. Peregrinas linguas discendi occasio data est. Sunt etiam magistri, qui alias artes liberales publice profiteantur.

Summo academiae magistratu hoc tempore fungitur Hermannus Karsten, Ph. D.

Fraesidet ordini Theologorum Joannes Bachmann, Th. D. Jurisconsultorum Hugo Boehlan, J . ü . D. Medicorum Franciscus Koenlg, M. D. Philosophorum Henriens de Stein, Ph. D.


Documents

LECTIONTJM - rosdok.uni-rostock.derosdok.uni-rostock.de/data/Preview-PuV/PDF/1874_SS_IL.pdf · dieen ' (Leipzig, 1871), denique quarto: ,Metrik'(Leipzig, 1872). Mox tamen viri docti