26

Lecture 1 dietology

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Lecture 1 dietology
Page 2: Lecture 1 dietology

Эмчилгээний хоол судлал нь өâ÷òýé õ¿íèé õîîëëîëòûã ñóäëàí òîõèðóóëàõ øèíæëýõ óõààí þì. Õîîëíû ôèçèîëîãè, áèîõèìè, àìèí äýì ñóäëàë, õ¿íñíèé ýð¿¿ë àõóé, õîîë áýëòãýõ òåõíîëîãèéí îëîëòóóäàä òóëãóóðëàñàí øèíæëýõ óõààí þì.

Page 3: Lecture 1 dietology

Õîîë õ¿íñíèé íàéðëàãàíä áàéãàà ¿íäñýí øèìò áîäèñ, àìèí äýì ýðäýñ áîäèñóóäûí ºâºðìºö ¿¿ðãèéã 18-ð çóóíû òýðòýýãýýñ ñóäëàñààð èðæýý. Õ¿íèé áèå ìàõáîäîä ãàðàõ áîäèñèéí ñîëèëöîîíû ººð÷ëºëòèéã õîîëíû íàéðëàãûí òîõèðîîòîé õîëáîí ñóäëàõ áîëñîí.

Page 4: Lecture 1 dietology

ЗОРИЛГО

 Õүний бие ìàõáîäèä ýмчилгээний хоол ямар хэрэгтэй áîëîõ, өвчин эмгэгийн үед шаардлага хангах хоол хүнсèéã çºâ õýðýãëýõ талаар анхны мэдэгдэхүүн олгоход зөвлөмжийн зорилго оршино.

Хоол ундны найрлага дахü олон òºðëèéí бодис,уураг, нүүрс, ус өөх тос, төрөл бүрийн витамин, эрдэс давс, ус зэрэг íü õ¿íèé áèåä çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé бàéäàã.

Page 5: Lecture 1 dietology

Насанд хүрсэн эрүүл хүний хоногт хэрэглэх хоолны найрлагаíд 100-150г уураг, 100-120г өөх тос, 400-450г нүүрс ус байвал зохилтой.

Эмчилгээний хоолонд ч шимт бодис зонхилох үүргийг гүйцэтгэнэ.

Page 6: Lecture 1 dietology

ЭМЧИЛГЭЭНИЙ ХООЛ гэж юу вэ ?

Тусгайлан зохиосон орц хэмжээтэй, хооллох дэглэм, горимтой, эмчлэх болон урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хэрэглэх хоолыг эмчилгээ-сувилгааны хоол гэнэ.

 АЧ ХОЛБОГДОЛ  Зөв зохистой эмчилгээ-сувилгааны

хоол нь өвчин эмгэгийн үед бие махбодийн эд, эрхтэн тогтолцоог ахархан хугацаанд сэргээн засах түлхэц өгч, бодисын солилцоо, биеийн ерөнхий байдлыг сайжруулдаг.

Page 7: Lecture 1 dietology

Ìàíàé îðîíä ýð¿¿ëèéг õàìãààëàõ òîãòîëöîî õºãæèõèéí çýðýãöýý ýì÷èëãýý, ñóâèëàëûí õîîëíû ýõëýë òàâèãäñàí ãýæ ¿çäýã. 1985 îíä ÝÕß-íû 59 ä¿ãýýð òóøààëààð “Ýì÷ëýí ñýðãèéëýõ áàéãóóëëàãóóäàä ýì÷èëíýýíèé õîîëûã çîõèîí áàéãóóëàõ òóõàé çààâàð”-ûã áàòëàí ãàðãàñàí.

Page 8: Lecture 1 dietology

Ýì÷èëãýý, ñóâèëëûí õîîë íü öîãö ýìчèëãýýíèé çàéëøã¿é á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýã áºãººä ýì÷èëýí ñýðãèéëýõ áàéãóóëëàãóóäàä ò¿¿íèéã îð÷èí ¿åèéí øèíæëýõ óõààíû ò¿âøèíä çîõèîí áàéãóóëàõ ¿¿ðýãòýéã òýìäýãëýýä “Ýìíýëýã, óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ áàéãóóëëàãàä ºâ÷òºíä õýðýãëýõ õîîëíû íýð òºðëèéã ýì÷èëãýýíèé õîîëíû äóãààðààð òîãòîîõ”-îîð çààñàí áàéäàã.

Page 9: Lecture 1 dietology

ЭМЧИЛГЭЭНИЙ ХООЛНЫ ҮНДСЭН ЗАРЧИМ 

Эмчилгээний хоол нь төрөлжсөн, илчлэг, уургийн амт, үнэрээ алдаагүй, бие махбодид эерэг нөлөө үзүүлэх онцлог чанарыг өөртөө хадгалсан байна. 

Эмчилгээний хоолыг тодорхой хэмжээ, тогтоогдсон хугацаатайгаар тусгай жор баримтлан бэлтгэнэ.

Эмчилгээний хоол нь эмчилгээний олон аргатай хослон элдэв өвчин үүсэх шалтгааныг арилгах, нэгэнт үүссэн өвчнийг анагаахад зохих нөлөөг үзүүлнэ.

Page 10: Lecture 1 dietology

ЭМЧИЛГЭЭНИЙ ХООЛНЫ ҮНДСЭН ШААРДЛАГА

Тухайн өвчнийг эмчлэх гол аргыг өөртөө хадгалсан байх

Эмчилгээний  бусад хэлбэрийн үйлчилгээг  сайжруулахад  дөхөм үзүүлэх

Бодисын солилцооны өөрчлөлтийг  арилгахад нөлөө үзүүлэх

Өвчнийг архагшихаас урьдчилан  сэргийлэх тухайн нөхцөлд биед шаардагдах үндсэн болон эрдсийн

Page 11: Lecture 1 dietology

бодисын хэмжээ, илч зарцуулалтыг хангахуйц найрлагатай байх

Өвчний явцад үүссэн гаж нөлөө бүхий бодисыг биеэс зайлуулахад нэмэр үзүүлэх

Найрлагын тохирооны хувьд бие махбодын эсэргүүцэх чадлыг дээшлүүлэхэд чиглэсэн байх

Page 12: Lecture 1 dietology

Эмчилгээний хоолонд сүү, цагаан идээний уураг илүү ашиг тустай. Уураг багатай хоолыг зүрх судас, хоол боловсруулах эрхтний архаг өвчин, бөөрний өвчний үед хэрэглэнэ.

      Эмчилгээний зорилгоор биеийн жингийн 1кг тутамд 1-1,5г уураг шаардлагатай.

Page 13: Lecture 1 dietology

ЭМЧИЛГЭЭНИЙ ХООЛНЫ ТӨРӨЛ

  Эмчилгээний хоол гэхээр л амт, үнэр султай, хүнсний бүтээгдэхүүний сонголтгүй хэмээн ойлгож болохгүй.

Эмчилгээний хоолыг өвчний шинж байдалд уялдуулан өвөрмөцөөр зохицуулна. Эмчилгээний хоолыг өвчний шинж, түүний явцын онцлог, өвчтөний биеийн байдал, эмчилгээний арга зэргийг харгалзан заана.

     

Page 14: Lecture 1 dietology

Эмчилгээний хоол дараах төрлүүдтэй: №1”а”, №1”б”, №1, №2, №3, №4”в”, №4”б”, №5, №7, №7”а”, №8, №9, №10, №11, №12, №13, №14, №15

Page 15: Lecture 1 dietology

Эмчилгээ , сувилалын хоол нь дараахь хэсгээс бүрддэг:

Эрхтэн тогтолцооны үйл ажиллагааг хэвийн болгох хоол

Мэдрэл шингэний зохицуулалтыг хэвийн болгох хоол

Эмгэг шинж тэмдэгт чиглэсэн хоол

Page 16: Lecture 1 dietology

Сонирхолтой судалгаа:

Өсвөр насныхны дунд хийсэн судалгаанаас үзэхэд өдөрт жимсний шүүс, чихэрлэг зүйл байнга хэрэглэдэг хүүхдийн биеийн жин бага хэрэглэдэг хүүхдийн биеийн жингээс илүүтэй болохыг эмч нар тогтоожээ. - Японы эрдэмтдийн баталснаар єдєр тутмын хүнсэндээ лууван, бууцай, улаан перц хэрэглэдэг хүн хорт хавдарын эрсдэлээс 25 хувиар єєрийгєє хамгаалж чаддаг аж. Мєн витамин С єдєр бүр 100-150 граммыг хэрэглэж байхыг таны бие организм шаарддаг болохыг эрдэмтэд саяхан тогтоожээ.

Page 17: Lecture 1 dietology

ХАМГИЙН ХЭРЭГТЭЙ –10 ХЭРЭГГҮЙ--4

Хүрэн будаа АМТТАНӨндөг ДАВСЯргай загас СПИРТГадил ӨӨХ ТОСБууцайСүү Тахианы махНэрсНогоон ургамалСармис

Page 18: Lecture 1 dietology

Эмчилгээниé хоол гэдэг нь өвчтөнүүдиéн биеийн баéдалд тохирсон, өвчниéг нь хурдан илааршуулах зорилготоé хоол юм.

Page 19: Lecture 1 dietology
Page 20: Lecture 1 dietology

Эмчилгээ, сувилалын хоолыг өвчний үе шат, үйлчлүүлэгчийн биеийн байдал, тухайн үед зонхилон илэрч байгаа бодисын солилцооны хямралын зэрэглэл /хүнд, хөнгөн/, лабораторийн шинжилгээний өөрчлөлт зэргийг харгалзан  үйлчлүүлэгч тус бүрт хоолны шимт бодис, илчлэг, найрлагын тохироо, бэлтгэх арга технологийн хувьд тохируулан ноогдуулна.

Page 21: Lecture 1 dietology

Тухайн өвчинд тохируулан ноогдуулах  эмчилгээний хоол нь тоон утгаар (0-16) тэмдэглэсэн байна.  Тоон утгаар  тэмдэглэсэн хоол нь өвчний үе шатаас хамааран  дэд хувилбаруудтай  байх ба хөнгөвчилсөн хоол гэж байна.

Хувилбарыг  дугаарын ард үсгээр тэмдэглэсэн байна. Энэ нь эмчилгээний хөнгөвчилсөн   хоолноос нэмэгдүүлсэн болон ердийн  хоолонд шилжүүлэх боломжийг олгож  хоол боловсруулах  эрхтний үйл ажиллагаа аажмаар  дасгах замаар  бодисын солилцооны хямралыг хэвийн  байдалд  оруулах боломжтой юм.

Эмчилгээний хоолыг зөвлөхдөө  аль болох бага хориглож ихээр зөвшөөрөх зарчмыг баримтлах хэрэгтэй.

Page 22: Lecture 1 dietology

Эмчилгээний хоолны дэглэм  хооллолтын физиологийн дэглэмээс  хамааралтай. Хоолны дэглэм  өвчний шинж төрх,  хувь хүний  онцлог,  нас, хийгдэж байгаа эмчилгээ,  хөдөлгөөн ажил хөдөлмөрийн дэглэмийг харгалзан  тогтооно. 

2 хооллолтын хооронд 4-5 цаг  оройн хоолноос  өглөөний хоолны хооронд  8-10 цаг байх нь тохиромжтой. Шөнийн дэглэмийг өвчний байдлыг харгалзан тогтооно.  Их турж, эцсэн, ходоодны шархтай, цус багадалт зэрэг өвчний үед шөнийн дэглэмийг богиносгож өгнө. 

Page 23: Lecture 1 dietology
Page 24: Lecture 1 dietology

Зарим онцлог өвчний үед 5-6 удаа  хооллох дэглэмийг зохионо. 6 удаа  хооллох  дэглэмийн  үед 11, 16 цагийн үед  хөнгөн цай өгнө. Өглөөний  хоолыг  ажил эхлэхээс  өмнө өгнө. 

Эмчилгээг  голдуу үдээс өмнө  хийлгэж байх шаардлагатай. Рашаан сувилалын эмчилгээг  үдээс өмнө өдрийн хоолны өмнө хэрэглэх нь  тохиромжтой. Өдрийн хоолоо идчихсэн бол  2-3 цагийн дараа хийх нь тохиромжтой.

Page 25: Lecture 1 dietology
Page 26: Lecture 1 dietology