LEKCJA 6 Odmieniamy czasownik przez czasy€¢Powtórzenie materiału z poprzednich zajęć - co wiemy już o czasowniku i jego formach. •Czasy czasownika. •Odmieniamy czasownik

LEKCJA 6

Odmieniamy czasownik przez czasy

Katarzyna Mączyńska

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Język polski

Klasa IV SP

• Powtórzenie materiału z poprzednich zajęć - co wiemy już o czasowniku i jego formach.

• Czasy czasownika.

• Odmieniamy czasownik przez czasy i rodzaje.

• Praca domowa.

Plan pracy


• Czasownik tworzy zdanie, jest w zdaniu najważniejszym wyrazem!

• Czasownik odpowiadana pytania:

– Co robi?

– Co się z nim dzieje?

• Czasownik oznacza czynności i stany.

• Czasownik to część mowy.

• Czasownik odmienia się przez liczby

i osoby.

Co już wiemy o czasowniku i jego formach? Powtórzenie


• Czasownik występuje w formach osobowych i nieosobowych.

• Forma osobowa

wskazuje na osobę, która wykonuje czynność (biegnę– ja, stałaś-ty, śpiewali-oni).

• Forma nieosobowa- BEZOKOLICZNIK

nie wskazuje na wykonawcę czynności, nie da się określić osoby, która wykonuje czynność

( stać, móc, malować, czytać).

• Bezokolicznik ma zakończenia „–ć” lub „-c”.



W zakończeniu bezokolicznika piszemy –źć, jeżeli w zakończeniu formy osobowej występuje –z lub –ź (zi) ,np.:

znaleźć – znalazł, znaleźli



Czasownik odmienia się przez rodzaje:

-męski (ten)

-żeński (ta) w liczbie pojedynczej

-nijaki (to)

-męskoosobowy (ci)

-niemęskoosobowy (te) w liczbie mnogiej Rodzaj męskoosobowy odnosi się do chłopców, mężczyzn. Rodzaj niemęskoosobowy odnosi się do kobiet, zwierząt, roślin, przedmiotów, zjawisk…

UWAGA! Nie da się określić rodzaju czasownika w czasie teraźniejszym

Rodzaje czasownika


Forma czasownika wskazuje także na czas wykonywania czynności.

Wyróżniamy czasy:

-teraźniejszy (czynność wykonywana jest w momencie mówienia) np.: tańczy

-przeszły (czynność już została wykonana) np.: tańczyła

-przyszły (czynność dopiero będzie wykonana) np.: będzie tańczyła

Czasy


Wpisz imiona chłopców, wiedząc, że Mateusz mówi o tym, co minęło, Kacper o tym, co dzieje się w tej chwili, a Piotr o tym, co dopiero się zdarzy.

Czasy

Chłopaki ,mam nowa piłkę! Ja będę miał piłkę

do kosza

Też kiedyś taką miałem

Kacper Piotr Mateusz

czas przeszły czas przyszły czas teraźniejszy


Czasy

trzymać (1.os.l.poj)

umieć (3.os.l.poj)

rozumieć (1.os.l.poj)

spać (1.os.l.poj)

trzymam

umie

śpię

rozumiem


Czasy 1.Miesiącem jesiennym nie jest

2.Na zimę do ciepłych krajów odlatuje

3. Na Antarktydzie żyją

marzec za

marzec wrzesień listopad

za po kla

bocian pla

sikorka bocian wróbel

kra pla sta

no po do

pingwiny no

pingwiny papugi wilki


4.Brat mieszka z utworu Przyjaciele to

5.Uzupełnij przysłowie: Nie ma bez kolców

6.Uzupełnij powiedzenie: Powiedziały ,że niedobre są spółki

Czasy Leszek

jaskółki

róży

wa

sa

ty my wy

tyś łyś my

da wa

Rus Peszek Leszek

łyś

ostu róży kaktusa

jaskółki kukułki wróbelki my

za pla no wa łyś my

os.1.,l.mn, r.niemęskoosobowy

czas przeszły


Czasy

płynęły

płynąć płynęłaś

płynęłam

płyniemy

płynę


UWAGA! Czas przyszły czasownika ma dwie formy:

- prostą- mówi o czynności, która będzie wykonana w przyszłości (zrobię, przeczytasz, poczekają)

- złożoną- mówi o czynności, która odbędzie się w przyszłości, ale nie wiadomo, kiedy się zakończy ( będę robił, będziesz czytał, będziecie czekać)

Każdy czasownik występuje tylko w jednej formie czasu przyszłego: prostej lub złożonej – np.: czasownik napisać występuje tylko w formie prostej – napiszę, a czasownik pisać w formie złożonej- będę pisał

Czasy


Ułóż zdania, wstawiając odpowiednie formy czasu przyszłego

• (przywieźć-1.os.,l.poj) ci jutro tę książkę.

Przywiozę ci jutro tę książkę.

• Może (poprosić-2.os.,l.poj) o dokładkę?

Może poprosisz o dokładkę?

• W poniedziałek (napisać-1.os.,l.mn.) kartkówkę z polskiego.

W poniedziałek napiszemy kartkówkę z polskiego.

• Julek na pewno (pomyśleć-3.os.,l.poj.) o tym prezencie.

Julek na pewno pomyśli o tym prezencie.

• Chłopcy (posmarować-3.os.,l.mn.) chleb masłem.

Chłopcy posmarują chleb masłem.

• Czy (położyć-2.os.,l.mn.) te zeszyty na biurku?

Czy położycie te zeszyty na biurku?

Czasy


Pamiętaj!

Formy proste czasu przyszłego nie odmieniają się przez rodzaje, np.: dziewczynka - przeczyta

chłopiec - przeczyta

dziecko - przeczyta

Rodzaju nie da się też rozróżnić w liczbie pojedynczej czasu teraźniejszego, np.: dziewczynka - pisze

chłopiec - pisze

dziecko - pisze

Odmieniamy czasownik przez czasy i rodzaje


Określ czas i rodzaj czasowników

• Będę podróżowała

czas przyszły złożony, rodzaj żeński

• Zamaluję

czas przyszły prosty, rodzaj -

• Będę śpiewał

czas przyszły złożony, rodzaj męski

• Będziecie myli

czas przyszły złożony, rodzaj męskoosobowy

• Będzie chodziło

czas przyszły złożony, rodzaj nijaki

• Będą piły

czas przyszły złożony, rodzaj niemęskoosobowy

• Weźmie

czas przyszły prosty, rodzaj –

• Będziesz czytał

czas przyszły złożony, rodzaj męski

Odmieniamy czasownik przez czasy i rodzaje


Uzupełnij tabelę czasownikami w odpowiedniej formie

Praca domowa

bezokolicznik liczba wykonawca czynności

Czas przeszły

czas teraźniejszy

czas przyszły

bawić się pojedyncza

dziewczynka

chłopiec zaczaruje

dziecko znalazło

mnoga

dziewczynki będą marzyły

kopnąć chłopcy

dzieci grają


• A. Łuczak, A. Murdzek, Język polski. Między nami. Zeszyt ćwiczeń dla klasy czwartej szkoły podstawowej, GWO, Gdańsk 2001

• D. Chwastniewska, D. Rożek, A. Gorzałczyńska - Mróz, Maciej Szulc, A.Piechnik- Kaszuba, Język polski. Nauka o języku dla klasy czwartej szkoły podstawowej-część 1, GWO, Gdańsk 2000

• A. Kempa, D. Szachnowska, Język polski dla klasy czwartej szkoły podstawowej - kształcenie językowe,Wydawnictwo OPERON, Gdynia 2008

• Wykorzystane ilustracje pochodzą z: www.microsoft.com

Bibliografia


http://www.microsoft.com/

Dziękuję za uwagę

Katarzyna Mączyńska


Documents

LEKCJA 6 Odmieniamy czasownik przez czasy€¢Powtórzenie materiału z poprzednich zajęć - co wiemy już o czasowniku i jego formach. •Czasy czasownika. •Odmieniamy czasownik