Madhsit relativeLigjrata5Biostatistik Llojet e madhsive relative a. Indeksi i strukturs b. Indeksat e dinamiks Indeksi bazik Indeksi vargor c. Koeficientt statistikorPrmbajtjaMadhsit absolute jan tregues q shprehin sasine nj dukurie t caktuar. Kto t dhna fitohen ngafazat paraprake t vrojtimit dhe t grumbullimit tmaterialit statistikor.Ato jan n form numrash dhe tregojn madhsine tiparit t dukuris s studiuar.N fazn e mtejme t studimit statistikor, madhsit absolute, nuk i prgjigjen krkesave tanalizs statistikore, sepse nga krahasimi i madhsive absolute t serive t ndryshme tregohetvetm lartsia e frekuencave, e cila nuk do t thotse sht edhe me lartsi m t madhe relative.Madhsit relativeP.sh.Numri i t smurve nga hepatiti viral n Prishtinsht n1=124Numri i t smurve nga hepatiti viral n Lipjansht n2=108Diskutoni lidhur me kt shembull!Rndsia e madhsive relative qndron nkrahasimin e konkludimeve gjat hulumtimit tdukurive masive.Pr krahasime duhet s paku t rezultojn dymadhsi t dukurive t studiuara.Madhsit absolute shrbejn si baz prkrahasimin dhe caktimin e raporteve n mes ttyre. Kto tregojn raportin ndrmjet madhsis snj treguesi (numruesi) ndaj madhsis streguesit tjetr (emruesi).Kshtu, madhsit relative jan parametrastatistikor q shrbejn pr krahasimin e dukurive t ndryshme pa marr parasyshintensitetin e tyre.brrVVR ku: Vrr = vlera rrjedhse, e cila krahasohet, tipari q studiohetVb = vlera bazike, me t ciln krahasohet tipari i njohurP.sh. Konsumi i nj bari t caktuar n repartintuaj ishte 2000 tableta, kurse n muajinparaprak ishte 1000 tableta.Kur vhen n raport (2000/1000 = 2), fitohet numrirelativ, i cili tregon se shpensimi i tabletave t barit tcaktuar sht dyfishuar, krahasuar me muajinparaprak.210002000 brrVVR1. Indeksi i strukturs2. Indeksat dinamik3. Koeficientt statistikorLlojet e madhsive relative1. Indeksi i struktursTregon raportin e dukurive t caktuara ndajdukurive t prgjithshme dhe shprehet me prqindje, ose n form t thyess.Llogaritet me formuln:100 * %ffku: f = pjesa e mass, frekuenca e tiparit t caktuar q studiohetf = tr masa, shuma e t gjitha frekuencave100 = konstantaP.sh.Sa sht struktura e infermiereve ndaj numrit tprgjithshm t puntorve shndetsor n Kosov, nse numri i infermiereve sht 3500, kurse numri i prgjithshm i puntorve shndetsor sht 8540.98 . 40 10085403500100 % ffP.sh.Sa sht struktura e meshkujve n Kosov pr vitin1981, nse numri i meshkujve sht 818392, kursenumri i prgjithshm i popullats s Kosovs sht 1584440.% 6 . 51 1001584440818392100 % ff2. Indeksat e dinamiksMe ndihmn e indeksave t dinamiks prcjellimlvizjen e dukuris prej kohe n koh (sipas viteve, muajve, etj.), t shprehur n njsi relative.Jan dy lloje t indeksave dinamik:a. Indeksi bazik (me baz t prhershme)b. Indeksi vargor (me baz t ndryshueshme)2.a. Indeksi bazik (me baz t prhershme)Mundson krahasimin e lvizjes s dukuris sipasviteve (Vrr) ndaj vitit baz pr krahasim (Vb).Kshtu, te indeksi bazik duhet t prcaktohet viti baz(Vb) ndaj t cilit bhet krahasimi i vlerave absolute tviteve t tjera, q shprehen me vlera relative.VitiNumri i tsmurveIndexi bazik2005 337 100%2006 3702007 4002008 4202009 450VitiNumri i tsmurveLlogaritja Indexi bazik2005 337 100%2006 370 (370/337)*100 =109.82007 400 (400/337)*100 =118.72008 420 (420/337)*100 =124.62009 450 (450/337)*100 =133.5Vb2.b. Indeksi vargor (me baz t ndryshueshme)Mundson krahasimin e lvizjes s dukuris n vitetvijuese ndaj viti paraprak (Vb).Kshtu, te indeksi vargor viti baz (Vb) paraqet vitinparaprak, kurse vitet vijuese paraqesin vitin rrjedhs(Vrr).VitiNumri i t smurveLlogaritja Indexi vargor2005 337 - 100%2006 370 (370/337)*100 = 109.82007 400 (400/370)*100 = 108.12008 420 (420/400)*100 = 105.02009 450 (450/420)*100 = 107.13. Koeficientt statistikorFitohen me krahasimin e dy apo m tepr dukurive, prej t cilave njra duhet t jet dukuri masive.Shrbejn pr matjen e dy raporteve m t shpeshta: Kur prej njrs dukuri masive rezulton dukuria tjetr(p.sh. nataliteti, mortaliteti n raport me numrin e banorve); Kur dukurit nuk rrjedhin nga njra tjetra(p.sh. raporti n mes t numrit t mjekve dhe numritt banorve).Shembull:Koeficienti i natalitetit: numri i foshnjeve t lindura gjall n 1000 banor tterritorit t caktuar, n periudhn kohore t caktuar. % 2 . 30 10001584440481111000 * BLgjNaShembull:Koeficienti i mortalitetit t prgjithshm: numri i t vdekurve n 1000 banor t territorit tcaktuar, n periudhn kohore t caktuar.1000 *BVdM