Upload
others
View
18
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 1
LỚP CHÁNH KIẾN (LCK-003)
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
2
Tö lieäu naøy chæ kính bieáu, khoâng baùn!
AÁn baûn ñieän töû ñöôïc ñaêng taïi trang web:
http://www.thuvienthaythonglac.net
Öôùc mong moïi ngöôøi soáng khoâng laøm khoå
mình, khoå ngöôøi vaø khoå chuùng sanh.
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 3
TU VIEÄN CHÔN NHÖ
(4/11/2005)
GHI CHEÙP LÔØI THAÀY
TRÖÔÛNG LAÕO THÍCH THOÂNG LAÏC
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
4
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 5
Lôøi noùi ñaàu
Caùi muïc ñích Thaày muoán gôïi cho maáy con
thaáy ñoù laø nhaân quaû laø moät söï thaät, nghóa laø vaøo ñaàu thì nghe noùi hai chöõ nhaân quaû thì noù meânh moâng noù nhieàu laém, nhaân quaû cuûa vuõ truï, roài nhaân quaû cuûa caây coû, roài nhaân quaû cuûa thôøi tieát, roài nhaân quaû cuûa con ngöôøi. Cho neân nhaân quaû noù chi phoái toaøn boä söï soáng ôû treân haønh tinh naøy. Vì vaäy maø chuùng ta ñi vaøo nhaân quaû thì caùi gì cuï theå nhaát ñeå maø chuùng ta noùi roõ ra nhaân quaû.
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
6
Chuùng ta muoán noùi nhaân quaû laø phaûi noùi söï thaät bôûi vì ñaïo Phaät laø chaân lyù, laø söï thaät cho neân muoán noùi moät caùi gì cuõng laø muoán noùi moät caùi söï thaät, khoâng ñöôïc noùi mô hoà, maø noùi caùi chuyeän mô hoà laø khoâng phaûi cuûa ñaïo Phaät.
Chuùng ta thaáy roõ raøng caùi baøi phaùp ñaàu tieân cuûa Ñöùc Phaät daïy cho naêm anh em Kieàu Traàn Nhö, caùi lôøi daïy ñaàu tieân cuûa cuoäc ñôøi Ñöùc Phaät khi maø tu chöùng laø Ngaøi daïy Boán Chaân Lyù, töùc laø Boán Söï Thaät. Vaø töø ñoù veà sau taát caû nhöõng baøi phaùp cuûa Phaät ñeàu laø söï thaät, noùi söï thaät duø laø phaùp tu, phaùp haønh ñeàu laø söï thaät chöù khoâng coù caùi söï mô hoà.
Chuùng ta thaáy roõ ñaïo Phaät laø ñaïo nhö thaät chöù khoâng phaûi noùi moät caùi gì tröøu töôïng, aûo töôûng, cho neân caùi nhaân quaû cuûa ñaïo Phaät cuõng phaûi laø noùi nhö thaät. Taïi sao Thaày khoâng ñöa caùi luaän nhaân quaû, tö duy nhaân quaû cuûa caùi baûn thaân cuûa con
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 7
ngöôøi tröôùc? Bôûi vì caùi haønh ñoäng cuûa chuùng ta noùi moät lôøi noùi, nghó moät söï suy tö hoaëc laø thaân chuùng ta laøm moät ñieàu gì thì quaû noù cuõng tröøu töôïng.
Noùi nhaân con quaû ngöôøi ta thaáy nhö Thaày ñöa tay ñaùnh treân ñaàu ngöôøi khaùc moät caùi noù laø nhaân thì ngöôøi ta khoù töôûng, nhöng maø noùi caùi nhaân laø moät caùi haït thì sinh ra ñeå leân moät caùi caây, ñeå töø caùi caây ra quaû, ra traùi thì chuùng ta roõ raøng ngöôøi naøo cuõng nhaän ra ñöôïc caùi haït vaø caùi traùi caây.
Nhöng caùi muïc ñích chuùng ta muoán noùi nhaân quaû thaûo moäc laø chuùng ta muoán noùi ñeå laøm gì? Ñeå xaùc ñònh cho chuùng ta bieát laø moät haønh ñoäng laøm khoâng coù nghóa laø chuùng ta thoï coù moät söï ñau khoå, maø coù raát nhieàu söï ñau khoå.
Chuùng ta thaáy taïi sao muoán chöùng minh ñieàu naøy ñeå cuï theå? Baây giôø laøm sao caùc con coù ñoâi maét Tam Minh maø thaáy ñöôïc moät ngöôøi cheát maø sanh ra nhieàu ngöôøi; thaáy moät ngöôøi cheát maø sanh ra
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
8
ñöôïc muoân con vaät, loaøi vaät, maáy con laøm sao thaáy ñöôïc, ñoâi maét phaøm phu chuùng ta laøm sao thaáy ñöôïc nhaân quaû naøy?
Nhöng chuùng ta nhìn qua caây xoaøi, caây mít. Moät caùi haït leân moät caùi caây noù khoâng phaûi ra coù moät traùi maø raát nhieàu traùi, coù phaûi khoâng? Nhaân quaû maø! Nhaân thì noù ra quaû, thay vì noù leân caây xoaøi noù phaûi cho moät caùi quaû thoâi, ñaèng naøy noù khoâng cho moät quaû. Thì chuùng ta nhìn caùi traùi mít, coù caùi hoät mít chuùng ta öôm, chuùng ta troàng traùi mít leân thaønh caây mít. Caây mít noù ñaâu coù cho moät quaû phaûi khoâng, maø noù cho nhieàu quaû. Vaø moãi quaû noù bao nhieâu caùi haït nhaân ôû trong ñoù, chuùng ta thaáy gheâ gôùm.
Nhìn qua caùi nhaân quaû cuûa thaûo moäc maø xeùt laïi caùi nhaân quaû cuûa con ngöôøi chuùng ta môùi giaät mình, moät haønh ñoäng laøm aùc noù ñaâu coù nghóa laø chuùng ta sinh ra laøm moät con ngöôøi hoaëc laø moät con
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 9
vaät, maø moãi haønh ñoäng laøm aùc noù thaønh caùi moät töø tröôøng, ñeå roài noù trôû thaønh moät caùi nghieäp, caùi nghieäp ñoù ñi taùi sanh, cho neân noù sanh thaät laø nhieàu, nhieàu loaøi vaät.
Nhö vaäy, caùc con thaáy raèng hoïc nhaân quaû, suy luaän nhaân quaû, thaáu suoát nhaân quaû, thaáy nhö thaät ñeå cuoäc ñôøi chuùng ta bieát con ñöôøng ñeå thoaùt ra khoûi nhaân quaû. Vì chuùng ta töø trong nhaân quaû maø sanh ra, soáng trong caùi nhaân quaû, cheát veà nhaân quaû roài tieáp tuïc sanh töø nhaân quaû.
Ñöùc Phaät noùi con ngöôøi thöøa töï nhaân quaû, chuùng ta töø nhaân quaû sanh ra, vì vaäy maø laøm sao chaám döùt caùi quy luaät naøy, chaám döùt söï töø nhaân quaû sanh ra? Chæ duy nhaát trong cuoäc ñôøi chuùng ta coù ñaïo Phaät môùi coù con ñöôøng thoaùt ra khoûi nhaân quaû.
Maø neáu chuùng ta tu haønh theo ñaïo Phaät maø khoâng hieåu nhaân quaû, hieåu moät caùch caïn côït, hieåu moät
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
10
caùch lô mô, thì chuùng ta chöa nhö thaät. Maø chöa nhö thaät thì chuùng ta vaãn coøn thaáy thöông tieác, vaãn coøn thaáy yeâu thích ñôøi soáng, vaãn coøn thaáy ñôøi ñeïp ñeõ, thaät söï chöa thaáy ñôøi thaät khoå, chæ thaáy hôi hôi maø thoâi.
Cho neân khi maø laøm nhöõng caùi baøi luaän naøy, vaø coøn phaûi thaám nhuaàn caùi lyù nhaân quaû raát laø saâu saéc. Ñôøi chuùng ta khoå, hieän giôø coù moät mình mình nhöng chuùng ta cheát ñi bao nhieâu ngöôøi seõ thay theá caùi khoå cuûa moät ngöôøi ñeå roài nhieàu ngöôøi khoå. Vaø tieáp tuïc nhöõng chuùng sanh maø chuùng ta ñaõ laøm aùc thì töø caùi nghieäp chuùng ta laïi sanh ra bao nhieâu loaøi vaät ñeå maø chòu khoå.
Khi chuùng ta caàm dao caét coå moät con gaø, khi chuùng ta caàm dao ñaäp ñaàu con caù roài laøm thöïc phaåm aên, nhöõng ñieàu naøy chuùng ta khoâng troán chaïy ñöôïc nhaân quaû. Haønh ñoäng ñoù khoâng bao giôø maát, chæ duy nhaát chuùng ta tu taäp Töù Nieäm Xöù chuyeån
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 11
hoùa taát caû nhöõng nghieäp ñoù thì môùi heát. Ngoaøi Töù Nieäm Xöù chuùng ta khoâng laøm sao vöôït qua ñöôïc uy löïc cuûa nhaân quaû.
Nhö vaäy, hoâm nay chuùng ta muoán tu ñaït ñöôïc Töù Nieäm Xöù thì khoâng gì hôn laø chuùng ta phaûi tu Ñònh Voâ Laäu, maø tu Ñònh Voâ Laäu töùc laø trieån khai tri kieán cuûa chuùng ta. Nhöng trieån khai nhö theá naøo ñuùng, trieån khai nhö theá naøo nhö thaät, trieån khai nhö theá naøo ñeå thaám nhuaàn ñöôïc lyù nhaân quaû maø laøm cho chuùng ta thaáy roõ nhö thaät, ñeå chuùng ta coá gaéng duø trong moät phuùt, moät giaây, moät ngaøy, moät thaùng, moät naêm, chuùng ta phaûi coá gaéng heát mình ñeå maø thöïc hieän vöôït qua khoûi uy löïc cuûa nhaân quaû.
Bôûi vì chuùng ta ñang bò troùi buoäc, ñang bò sai söû cuûa nhaân quaû, chuùng ta laø moät ngöôøi noâ leä cho nhaân quaû, nhaân quaû muoán gì chuùng ta cöù laøm theo. Muoán nguû chuùng ta nguû, muoán aên chuùng ta aên, muoán chôi chuùng ta chôi, muoán noùi chuyeän chuùng ta noùi
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
12
chuyeän. Ñoù laø nhaân quaû sai khieán chuùng ta, chöù chuùng ta chöa laøm chuû ñöôïc nhaân quaû.
Nhö hoài naõy Thaày ñaõ noùi, ñaïo Phaät laø ñaïo nhö thaät, baøi phaùp ñaàu tieân cuûa Ñöùc Phaät laø noùi söï thaät, Boán chaân lyù, Boán söï thaät. Cho neân caùc con thaáy ngaøy hoâm nay maø caùc con ngoài laïi ñaây tu ôû caùc lôùp naøy thì caùc con thaáy ñoù laø caùi Chöông Trình Giaùo Duïc Ñaøo Taïo. Noù laø caùi söï thaät, cho neân Ñaïo Ñeá laø moät caùi chaân lyù söï thaät chöù khoâng phaûi ngoài goõ moõ tuïng kinh mô hoà, tröøu töôïng; chöù khoâng phaûi caàu khaán; chöù khoâng phaûi ngoài thieàn moät caùch lô mô. Maø ñaây laø nhöõng caùi söï thaät reøn luyeän ñaøo taïo con ngöôøi ñeå thoâng suoát ñöôïc caùi lyù nhaân quaû. Ñeå thaáy roõ raøng chuùng ta laø nhöõng teân noâ leä cho nhaân quaû, laø nhöõng con ngöôøi ñang laøm tay sai cho nhaân quaû. Ñeå chuùng ta bieát, chuùng ta xaáu hoå, moät con ngöôøi nhö theá naøy maø bò ngöôøi khaùc sai maø khoâng bieát, caùc con hieåu chöa?
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 13
Thì hoâm nay Thaày noùi cho caùc con bieát, nhaân quaû laø maët traän ñoái töôïng giaëc cöôùp nöôùc cuûa chuùng ta, laøm chuùng ta khoâng coøn laøm chuû söï soáng cheát cuûa chuùng ta ñöôïc, ñoù laø giaëc nhaân quaû. Nhö vaäy caùc con ñaõ hieåu ñöôïc ñoái phöông cuûa mình laø ai, maø töø laâu maáy con khoâng ngôø ñeå roài troâi laên trong söï sai khieán cuûa nhaân quaû, maõi maõi ñôøi naøy ñeán ñôøi khaùc.
Vaø vì vaäy ñaïo Phaät daïy ngaên aùc dieät aùc, sanh thieän taêng tröôûng thieän, töùc laø khoâng laøm theo nhaân quaû nöõa maø haõy laøm theo phöông phaùp cuûa Phaät daïy, töùc laø taùc yù. Khi maø nhaân quaû ñeán chuùng ta taùc yù. Muoán buoàn nguû: “Khoâng ñöôïc, giôø naøy khoâng ñöôïc nguû!”, ñoù laø chuùng ta laøm ngöôïc laïi uy löïc nhaân quaû. Nhaân quaû khoâng sai chuùng ta ñöôïc thì chuùng ta ñaõ thoaùt ra nhaân quaû. Chæ coù phaùp Phaät môùi coù phöông phaùp ñeå giuùp chuùng ta vöôït qua.
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
14
Thì chuùng ta phaûi thaâm saâu caùi lyù nhaân quaû, cho neân ñaàu tieân chuùng ta phaûi nhìn thaáy nhaân quaû thaûo moäc vaø laøm sao chuùng ta noùi nhaân quaû maø ngöôøi ta thaáy nhö thaät chöù khoâng ñöôïc noùi tröøu töôïng, ñoù laø hieåu ñöôïc nhaân quaû.
(Giôùi thieäu toùm taét baøi giaûng Tröôûng laõo Thích Thoâng Laïc)
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 15
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
16
Buoåi thöù ba (nam):
NHÂN QUẢ THẢO MỘC
I- TÖ DUY NHAÂN QUAÛ
Hoâm nay, laø caùi buoåi hoïc thöù hai vaäy thì
Thaày seõ coá gaéng höôùng daãn cho maáy con veà
caùi caùi phöông phaùp tö duy nhaân quaû laøm sao
maø mình tö duy ñuùng, chöù khoâng kheùo thì
mình tö duy noù sai. Maëc duø mình cuõng noùi
nhaân quaû nhöng maø caùi nhaân quaû maø maáy
con vieát ôû trong caùi baøi maø luaän vöøa roài Thaày
thaáy nhieàu khi maáy con loän xoän quaù. Thaày
chöa noùi nhaân quaû cuûa thaân con ngöôøi thì
maáy con ñaõ noùi nhaân quaû thaân con ngöôøi,
Thaày noùi roõ raøng laø nhaân quaû thaûo moäc.
Caùi muïc ñích Thaày muoán gôïi cho maáy
con thaáy ñoù laø nhaân quaû laø moät söï thaät,
nghóa laø vaøo ñaàu thì nghe noùi hai chöõ nhaân
quaû thì noù meânh moâng noù nhieàu laém, nhaân
quaû cuûa vuõ truï, roài nhaân quaû cuûa caây coû, roài
nhaân quaû cuûa thôøi tieát, roài nhaân quaû cuûa con
ngöôøi. Cho neân nhaân quaû noù chi phoái toaøn boä
söï soáng ôû treân haønh tinh naøy. Vì vaäy maø
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 17
chuùng ta ñi vaøo nhaân quaû thì caùi gì cuï theå
nhaát ñeå maø chuùng ta noùi roõ ra nhaân quaû.
Ñaàu tieân böôùc vaøo thì chuùng ta neân giôùi
thieäu hai chöõ nhaân quaû, giaûi thích cho ngöôøi
ta hieåu caùi nghóa cuûa nhaân quaû. Coù nhieàu khi
moät caùi ngöôøi toân giaùo khaùc hoï khoâng ôû
trong ñaïo Phaät, hoï ñoïc caùi baøi cuûa chuùng ta
khoâng bieát nhaân laø gì, maø quaû laø gì, bôûi vì ñoù
laø danh töø cuûa Haùn Vieät. Cho neân chuùng ta
môùi böôùc ñaàu vaøo thì chuùng ta giaûi thích hai
caùi töø naøy ra. Chöõ “Nhaân” laø gì, “Quaû” laø gì,
roài noù coù nghóa boùng vaø nghóa ñen cuûa noù chöù
khoâng phaûi laø noù khoâng coù, maø do ñoù chuùng
ta giaûi thích noù ra ñeå roài chuùng ta ñöa daàn ñi
vaøo caùi söï thaät ñeå cho ngöôøi ta nhaän ra cuï
theå, roõ raøng nhaân quaû raát khoa hoïc chöù
khoâng phaûi coù caùi söï mô hoà, tröøu töôïng.
Chuùng ta muoán noùi nhaân quaû laø phaûi
noùi söï thaät bôûi vì ñaïo Phaät laø chaân lyù, laø söï
thaät cho neân muoán noùi moät caùi gì cuõng laø
muoán noùi moät caùi söï thaät, khoâng ñöôïc noùi mô
hoà, maø noùi caùi chuyeän mô hoà laø khoâng phaûi
cuûa ñaïo Phaät.
Chuùng ta thaáy roõ raøng caùi baøi phaùp ñaàu
tieân cuûa Ñöùc Phaät daïy cho naêm anh em Kieàu
Traàn Nhö, caùi lôøi daïy ñaàu tieân cuûa cuoäc ñôøi
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
18
Ñöùc Phaät khi maø tu chöùng laø Ngaøi daïy Boán
Chaân Lyù, töùc laø Boán Söï Thaät. Vaø töø ñoù veà
sau taát caû nhöõng baøi phaùp cuûa Phaät ñeàu laø söï
thaät, noùi söï thaät duø laø phaùp tu, phaùp haønh
ñeàu laø söï thaät chöù khoâng coù caùi söï mô hoà.
Chuùng ta thaáy roõ ñaïo Phaät laø ñaïo nhö
thaät chöù khoâng phaûi noùi moät caùi gì tröøu
töôïng, aûo töôûng, cho neân caùi nhaân quaû cuûa
ñaïo Phaät cuõng phaûi laø noùi nhö thaät. Taïi sao
Thaày khoâng ñöa caùi luaän nhaân quaû, tö duy
nhaân quaû cuûa baûn thaân con ngöôøi tröôùc? Bôûi
vì caùi haønh ñoäng cuûa chuùng ta noùi moät lôøi
noùi, nghó moät söï suy tö hoaëc laø thaân chuùng ta
laøm moät ñieàu gì thì quaû noù cuõng tröøu töôïng.
Noùi nhaân quaû, ngöôøi ta thaáy nhö Thaày
ñöa tay ñaùnh treân ñaàu ngöôøi khaùc moät caùi noù
laø nhaân thì ngöôøi ta khoù töôûng. Nhöng maø
noùi caùi nhaân laø moät caùi haït sinh ra ñeå leân
moät caùi caây, ñeå töø caùi caây ra quaû, traùi thì
chuùng ta roõ raøng ngöôøi naøo cuõng nhaän ra
ñöôïc caùi haït vaø caùi traùi caây. Cho neân chuùng
ta thí duï nhö vaøo ñieàu ñaàu tieân chuùng ta giaûi
thích nhöõng töø naøy ñi, roài chuùng ta ñi tôùi caùi
cuoái cuøng thì ñeå caùi baøi luaän naøy noù seõ coâ
ñoïng, ngaén goïn, khoâng noùi meânh moâng.
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 19
Theá laàn löôït chuùng ta môùi noùi daàn tôùi
moät caùi nhaân quaû, moät caùi haønh ñoäng thieän
aùc cuûa chuùng ta. Caùi nhaân laø caùi haønh ñoäng
cuûa chuùng ta, thieän hay laø aùc. Roài töø ñoù
chuùng ta môùi giaûi thích caùi haønh ñoäng aùc thì
noù mang ñeán caùi söï khoå nhö theá naøo. Cuõng
nhö baây giôø chuùng ta chöûi moät ngöôøi khaùc,
thì caùi ngöôøi maø bò chöûi ñoù hoï seõ töùc giaän,
khoå ñau. Vì vaäy maø hoï phaûn öùng trôû laïi, hoï
chöûi, maéng laïi chuùng ta hoaëc laø hoï ñaùnh laïi
chuùng ta. Khi maø chuùng ta bò chöûi maéng, bò
ñaùnh laïi thì caùi quaû bò chöûi maéng ñoù laø caùi
quaû ñau khoå.
Chuùng ta noùi thì caùi nhaân quaû con ngöôøi
thì noù phaûi nhö vaäy. Bôûi vì ñöôøng ñi nhaân
quaû cuûa con ngöôøi laø Thaân - Khaåu - YÙ, caùi
haønh ñoäng cuûa thaân, caùi haønh ñoäng cuûa
mieäng, caùi haønh ñoäng cuûa yù. Coøn caùi ñöôøng
ñi cuûa nhaân quaû thaûo moäc thì caùi söï öôm, söï
chaêm soùc, söï boùn phaân, caùi söï nhoå coû, thì caùi
haït gioáng noù môùi leân ñöôïc, noù môùi thaønh
caây, noù môùi ra quaû do söï chaêm soùc cuûa chuùng
ta. Coøn neáu khoâng chaêm soùc, nhieàu khi môùi
coù caùi haït nhöng noù laïi bò khoâng ñuû nöôùc,
khoâng ñuû aåm, khoâng ñuû khoâng khí thì noù laïi
thoái ñi noù khoâng coù thaønh.
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
20
Nhöng caùi muïc ñích chuùng ta muoán noùi
nhaân quaû thaûo moäc laø ñeå laøm gì? Ñeå xaùc
ñònh cho chuùng ta bieát laø moät haønh ñoäng laøm
khoâng coù nghóa laø chuùng ta thoï coù moät söï
ñau khoå, maø coù raát nhieàu söï ñau khoå.
Ví duï nhö moät lôøi noùi aùc ngay tröôùc maét
chuùng ta thaáy ñau khoå, töø tröôøng ñoù vaãn naèm
yeân ñoù ñeå sau naøy chuùng ta traû bao nhieâu
ñieàu aùc hôn. Cho neân, thöôøng Thaày nhaéc
maáy con moät mình chuùng ta laøm ñieàu aùc
nhöng maø sau khi thaân chuùng ta cheát thì noù
sanh ra nhieàu ngöôøi chòu thoï khoå vaø nhieàu
loaøi vaät ñeå chòu thoï khoå.
Chuùng ta thaáy taïi sao muoán chöùng minh
ñieàu naøy ñeå cuï theå? Baây giôø laøm sao caùc con
coù ñoâi maét Tam Minh maø thaáy ñöôïc moät
ngöôøi cheát maø sanh ra nhieàu ngöôøi; thaáy moät
ngöôøi cheát maø sanh ra ñöôïc muoân con vaät,
loaøi vaät? Maáy con laøm sao thaáy ñöôïc, ñoâi maét
phaøm phu chuùng ta laøm sao thaáy ñöôïc nhaân
quaû naøy?!
Nhöng chuùng ta nhìn qua caây xoaøi, caây
mít. Moät caùi haït leân moät caùi caây noù khoâng
phaûi ra coù moät traùi maø raát nhieàu traùi, coù
phaûi khoâng? Nhaân quaû maø! Nhaân thì noù ra
quaû, thay vì noù leân caây xoaøi noù phaûi cho moät
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 21
caùi quaû thoâi, ñaèng naøy noù khoâng cho moät
quaû. Thì chuùng ta nhìn caùi traùi mít, coù caùi
hoät mít chuùng ta öôm, chuùng ta troàng leân
thaønh caây mít, caây mít noù ñaâu coù cho moät
quaû phaûi khoâng, maø noù cho nhieàu quaû. Vaø
moãi quaû noù bao nhieâu caùi haït nhaân ôû trong
ñoù, chuùng ta thaáy gheâ gôùm.
Nhìn qua caùi nhaân quaû cuûa thaûo moäc maø
xeùt laïi caùi nhaân quaû cuûa con ngöôøi chuùng ta
môùi giaät mình, moät haønh ñoäng laøm aùc noù ñaâu
coù nghóa laø chuùng ta sinh ra laøm moät con
ngöôøi hoaëc laø moät con vaät. Töø khi chuùng ta
sinh ra coù maët treân haønh tinh naøy baét ñaàu
moät kieáp naøy, chuùng ta khoâng noùi nhieàu
kieáp, roài chuùng ta lôùn leân, roài chuùng ta laøm
nhöõng ñieàu aùc, coäng laïi hieän giôø chuùng ta
bieát Phaät phaùp, bieát bao nhieâu ñieàu chuùng ta
ñaõ laøm aùc. Trong moät ñôøi nay thoâi, coøn
nhöõng ñôøi khaùc nöõa chuùng ta khoâng noùi, vì
baây giôø chuùng ta khoâng theå thaáy qua moät caùi
ñôøi khaùc, ñôøi quaù khöù ñöôïc. Maø chæ trong moät
ñôøi nay, töø khi chuùng ta ñöôïc cha meï sinh ra
roài lôùn leân chuùng ta laøm nhöõng ñieàu aùc, tính
laïi thì chuùng ta coù bieát bao nhieâu ñieàu laøm
aùc. Moãi haønh ñoäng laøm aùc noù thaønh moät caùi
töø tröôøng, ñeå roài noù trôû thaønh moät caùi
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
22
nghieäp, caùi nghieäp ñoù ñi taùi sanh, cho neân noù
sanh thaät laø nhieàu, nhieàu loaøi vaät.
Moät con ngöôøi chuùng ta khoå, chuùng ta
muoán laøm sao cho mình heát khoå, chuùng ta
chöa thoûa caùi söï khoå ñoù sao maø chuùng ta laïi
muoán sanh nhieàu ngöôøi khoå? Chuùng ta coù
thích bao nhieâu ngöôøi khoå khoâng? - Khoâng!
Neáu thích bao nhieâu ngöôøi khoå thì chuùng ta,
moät mình chuùng ta sanh ra nhieàu ngöôøi khoå
nhö vaäy chuùng ta coù vui khoâng?
Nhö vaäy, caùc con thaáy raèng hoïc nhaân
quaû, suy luaän nhaân quaû, thaáu suoát nhaân quaû,
thaáy nhö thaät ñeå cuoäc ñôøi chuùng ta bieát con
ñöôøng thoaùt ra khoûi nhaân quaû. Vì chuùng ta töø
trong nhaân quaû maø sanh ra, soáng trong nhaân
quaû, cheát veà nhaân quaû, roài tieáp tuïc sanh töø
nhaân quaû.
Ñöùc Phaät noùi con ngöôøi thöøa töï nhaân
quaû, chuùng ta töø nhaân quaû sanh ra, vì vaäy
maø laøm sao chaám döùt caùi quy luaät naøy, chaám
döùt söï töø nhaân quaû sanh ra? Trong cuoäc ñôøi
chuùng ta, chæ duy nhaát coù ñaïo Phaät môùi coù
con ñöôøng thoaùt ra khoûi nhaân quaû.
Maø neáu chuùng ta tu haønh theo ñaïo Phaät
maø khoâng hieåu nhaân quaû, hieåu moät caùch caïn
côït, hieåu moät caùch lô mô, thì chuùng ta chöa
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 23
nhö thaät. Maø chöa nhö thaät thì chuùng ta vaãn
coøn thaáy thöông tieác, vaãn coøn thaáy yeâu thích
ñôøi soáng, vaãn coøn thaáy ñôøi ñeïp ñeõ, thaät söï
chöa thaáy ñôøi thaät khoå, chæ thaáy hôi hôi maø
thoâi.
Cho neân khi maø laøm nhöõng caùi baøi luaän
naøy, vaø coøn phaûi thaám nhuaàn caùi lyù nhaân
quaû raát laø saâu saéc. Ñôøi chuùng ta khoå, hieän
giôø coù moät mình mình nhöng chuùng ta cheát
ñi bao nhieâu ngöôøi seõ thay theá caùi khoå cuûa
moät ngöôøi ñeå roài nhieàu ngöôøi khoå. Vaø tieáp
tuïc nhöõng chuùng sanh maø chuùng ta ñaõ laøm
aùc thì töø caùi nghieäp chuùng ta laïi sanh ra bao
nhieâu loaøi vaät ñeå maø chòu khoå.
Khi chuùng ta caàm dao caét coå moät con gaø,
khi chuùng ta caàm dao ñaäp ñaàu con caù roài laøm
thöïc phaåm aên, nhöõng ñieàu naøy chuùng ta
khoâng troán chaïy ñöôïc nhaân quaû. Haønh ñoäng
ñoù khoâng bao giôø maát, chæ duy nhaát chuùng ta
tu taäp Töù Nieäm Xöù chuyeån hoùa taát caû nhöõng
nghieäp ñoù thì noù môùi heát. Ngoaøi Töù Nieäm Xöù
chuùng ta khoâng laøm sao vöôït qua ñöôïc uy löïc
cuûa nhaân quaû.
Cho neân treân phöông phaùp tu taäp cuûa
ñaïo Phaät maø Ñöùc Phaät daïy Töù Nieäm Xöù chæ
coù baûy ngaøy, baûy thaùng, baûy naêm laø chöùng
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
24
ñaïo. Xaùc ñònh ñöôïc thôøi gian cuûa chuùng ta tu,
cho neân phaûi noùi raèng Töù Nieäm Xöù laø phöông
phaùp duy nhaát giuùp chuùng ta ra khoûi uy löïc
cuûa nhaân quaû, khoâng coøn nhaân quaû chi phoái
chuùng ta.
Nhö vaäy, hoâm nay chuùng ta muoán tu ñaït
ñöôïc Töù Nieäm Xöù thì khoâng gì hôn laø chuùng
ta phaûi tu Ñònh Voâ Laäu, maø tu Ñònh Voâ Laäu
töùc laø trieån khai tri kieán cuûa chuùng ta.
Nhöng trieån khai nhö theá naøo ñuùng, trieån
khai nhö theá naøo nhö thaät, trieån khai nhö
theá naøo ñeå thaám nhuaàn ñöôïc lyù nhaân quaû maø
laøm cho chuùng ta thaáy roõ nhö thaät, ñeå chuùng
ta coá gaéng duø trong moät phuùt, moät giaây, moät
ngaøy, moät thaùng, moät naêm, chuùng ta phaûi coá
gaéng heát mình ñeå maø thöïc hieän vöôït qua
khoûi uy löïc cuûa nhaân quaû.
Bôûi vì chuùng ta ñang bò troùi buoäc, ñang
bò sai söû cuûa nhaân quaû, chuùng ta laø moät
ngöôøi noâ leä cho nhaân quaû, nhaân quaû muoán gì
chuùng ta cöù laøm theo. Muoán nguû chuùng ta
nguû, muoán aên chuùng ta aên, muoán chôi chuùng
ta chôi, muoán noùi chuyeän chuùng ta noùi
chuyeän. Ñoù laø nhaân quaû sai khieán chuùng ta,
chöù chuùng ta chöa laøm chuû ñöôïc nhaân quaû.
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 25
Vaø vì vaäy ñaïo Phaät daïy ngaên aùc dieät aùc,
sanh thieän taêng tröôûng thieän, töùc laø khoâng
laøm theo nhaân quaû nöõa maø haõy laøm theo
phöông phaùp cuûa Phaät daïy, töùc laø taùc yù. Khi
maø nhaân quaû ñeán chuùng ta taùc yù. Muoán buoàn
nguû: “Khoâng ñöôïc, giôø naøy khoâng ñöôïc nguû!”,
ñoù laø chuùng ta laøm ngöôïc laïi uy löïc nhaân
quaû. Nhaân quaû khoâng sai chuùng ta ñöôïc thì
chuùng ta ñaõ thoaùt ra nhaân quaû. Chæ coù phaùp
Phaät môùi coù phöông phaùp ñeå giuùp chuùng ta
vöôït qua.
Thì chuùng ta phaûi thaâm saâu caùi lyù nhaân
quaû, cho neân ñaàu tieân chuùng ta phaûi nhìn
thaáy nhaân quaû thaûo moäc. Bôûi vì treân haønh
tinh naøy vaät maø sanh ra coù söï soáng tröôùc
tieân ñoù laø thaûo moäc, noù laø ñaøn anh cuûa chuùng
ta. Roài sau ñoù noù môùi söï tieáp tuïc sanh ra keá
tieáp ñoù laø maáy loaøi ñoäng vaät. Roài laàn löôït
môùi loaøi ñoäng vaät cao caáp nhö con ngöôøi, cho
neân khi maø con ngöôøi sanh ra laø phaûi ñuû caùi
thöïc phaåm, phaûi ñuû caùi chaát ñeå cho noù aên noù
soáng, noù môùi sanh ra. Chöù coøn neáu maø khoâng
coù ñuû chaát thì chaéc chaén con ngöôøi sanh ra
laøm sao coù söï soáng.
Cho neân söï soáng raát laø ñau khoå, söï soáng
cuûa chuùng ta raát ñau khoå, söï soáng cuûa loaøi
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
26
vaät raát laø ñau khoå. Taïi sao? Chuùng ta soáng
chuùng ta phaûi dieät caùi söï soáng khaùc ñeå maø
chuùng ta soáng? Cho neân ñaïo Phaät daïy chuùng
ta traùnh aên thòt ñoäng vaät maø vaãn coøn aên thòt
söï soáng cuûa loaøi thaûo moäc, bôûi vì thaûo moäc coù
söï soáng maø, moâi tröôøng soáng laø noù nhö vaäy,
noù laø quy luaät cuûa nhaân quaû cho neân noù raát
aùc, noù khoâng coù thieän.
Moät vaät naøy muoán duy trì söï soáng thì
phaûi laøm haïi moät vaät khaùc maø soáng cho neân
chuùng ta phaûi hoaøn toaøn ra khoûi caùi moâi
tröôøng aùc naøy, khoâng theå! Baây giôø quyù vò
thaáy, nhö vaäy quyù vò töï töû cheát thì quyù vò
vaãn bò ôû trong quy luaät cuûa nhaân quaû tieáp tuïc
taùi sanh chöù quyù vò laøm sao, tröø ra quyù vò
phaûi coù ñaïo löïc, ñaïo löïc nhö theá naøo? Töù
Thaàn Tuùc, boán caùi löïc nhö thaàn thì quyù vò
môùi ra khoûi noù, coøn khoâng coù ñaïo löïc quyù vò
laøm sao ra khoûi? Thaày khoâng noùi thaàn thoâng
maø Thaày noùi phaûi coù moät caùi löïc, caùi löïc voâ
hình nhö theá naøo môùi laøm chuû ñöôïc nhaân
quaû.
Baây giôø thí duï, chaúng haïn baây giôø caùi
thaân naøy ñau, quyù vò muoán cho noù heát ñau
maø quyù vò khoâng coù löïc thì quyù vò laøm sao
maø ñaåy lui, thì chæ coøn coù ñi beänh vieän uoáng
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 27
thuoác maø thoâi. Ñoù laø phaûi coù löïc, coøn neáu
khoâng coù löïc thì laøm sao? Duïc Nhö YÙ Tuùc,
muoán noù khoâng ñau laø phaûi khoâng ñau, nhö
vaäy laø caùi Töù Thaàn Tuùc cuõng phaûi coù Duïc
Nhö YÙ Tuùc, nhö yù mình muoán maø. Roài baây
giôø muoán cheát maø noù khoâng chòu cheát thì
mình laøm sao? Vaäy maø ngöôøi ta coù Duïc Nhö
YÙ Tuùc ngöôøi ta baûo hôi thôû tònh chæ ngöng laø
phaûi ngöng. Maø hôi thôû ngöng chuùng ta laïi ôû
trong moät traïng thaùi raát laø an laïc, haïnh
phuùc voâ cuøng, ñoù laø traïng thaùi Töù Thieàn
Thieân. Nhö vaäy laø chuùng ta phaûi coù ñònh, coù
Ñònh Nhö YÙ Tuùc. Ñònh Nhö YÙ Tuùc töùc laø caùi
thaàn löïc nhaäp caùc ñònh. Vaäy maø nhöõng ngöôøi
tu thieàn ñònh chöa coù Töù Thaàn Tuùc, chöa coù
Ñònh Nhö YÙ Tuùc maø taïi sao laïi nhaäp ñònh
ñöôïc, maáy ngöôøi chæ gaït ngöôøi ta thoâi. Maáy
ngöôøi doái ai ñöôïc, coù phaûi khoâng? Cho neân
muoán nhaäp caùc ñònh thì phaûi coù Ñònh Nhö YÙ
Tuùc; muoán coù Tueä Tam Minh thì phaûi coù Tueä
Nhö YÙ Tuùc, chöù neáu khoâng maø muoán bieát
nhieàu ñôøi nhieàu kieáp, muoán nhìn quan saùt
khoâng gian vuõ truï maø khoâng coù Tueä Nhö YÙ
Tuùc thì khoâng theå thaáy ñöôïc.
Cho neân, ôû ñaây söï tu taäp cuûa chuùng ta laø
chuùng ta ra khoûi nhaân quaû, maø baøi ñaàu tieân
maø Thaày cho maáy con tu hoïc quaùn xeùt ñoù laø
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
28
nhaân quaû. Bôûi vì chuùng ta laø con ngöôøi ñang
ôû trong caùi löôùi cuûa nhaân quaû, ñang bò nhaân
quaû sai khieán töøng phuùt, töøng giaây töø caùi aên
caùi soáng, cho ñeán caùi ham muoán vui chôi, cho
ñeán nhöõng caùi khoå ñau ñeàu bò nhaân quaû sai
söû, nhaân quaû chuyeån, laøm cho chuùng ta maát
töï chuû.
Cho neân ôû ñaây phaûi raùng maáy con! Thaày
thaáy moät con ngöôøi chuùng ta caàn phaûi ra
khoûi quy luaät cuûa nhaân quaû, khoâng ñöôïc ñeå
nhaân quaû chi phoái, coù nghóa laø chuùng ta phaûi
laøm chuû nhaân quaû. Nghóa laø baây giôø thaân
Thaày ñau, maø Thaày ñuoåi noù ra khoûi thì nhaân
quaû coù laøm gì Thaày ñöôïc ñaâu. Noù khoâng sai
Thaày ñau ñöôïc ñaâu, thì caùi deã nhaát maø chuùng
ta thaáy chuùng ta laøm chuû, giôø naøy noù ñoùi
buïng muoán aên thì nhaát ñònh laø khoâng aên thì
noù laøm gì Thaày ñöôïc, phaûi khoâng? Thaày laøm
chuû nhaân quaû ñoù, nhö vaäy laø Thaày ra khoûi uy
löïc cuûa nhaân quaû chöù gì. Giôø naøy noù buoàn
nguû, Thaày khoâng nguû, Thaày ñi kinh haønh,
Thaày ñoäng thaân hoaøi, noù khoâng nguû ñöôïc töùc
laø Thaày laøm chuû noù chöù sao.
Caùch thöùc tu taäp cuï theå, roõ raøng, vaø
ñoàng thôøi Thaày coøn trieån khai tri kieán hieåu
bieát, Thaày bieát roõ raøng Thaày ñang bò noâ leä
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 29
cho nhaân quaû, Thaày ñang bò nhaân quaû troùi
buoäc. Cho neân töø ñoù veà sau Thaày coù moät
nhieät taâm quyeát ñònh phaûi giaûi phoùng mình
ra khoûi uy löïc cuûa nhaân quaû, phaûi laøm chuû,
khoâng theå ñeå nhaân quaû sai chuùng ta nhö theá
naøy ñöôïc. Coøn maáy con thaáy buoàn nguû, cöù ñi
nguû, nhö vaäy laø maáy con bò nhaân quaû xoû muõi,
noù daét ñi. Giôø naøy chöa phaûi laø giôø aên, maø
baây giôø noù ñoùi buïng roài, ñi coi thöû coi coù ly
nöôùc, coù gì khoâng uoáng moät chuùt caùi ñeå coi
noù meät, ñoù laø caùc vò ñaõ bò nhaân quaû xoû muõi,
ñaõ bò nhaân quaû sai khieán.
Nhöõng caùi ñieàu naøy quaù deã roài maø
khoâng laøm ñöôïc thì thöû hoûi trong khi beänh
ñau cho cô theå chuùng ta, chuùng ta laøm gì cho
noù heát baây giôø? Caùi chuyeän deã maø chuùng ta
ngaên chaën khoâng ñöôïc thì caùi chuyeän lôùn
laøm sao ngaên chaën ñöôïc. Trong khi caùi cô theå
cuûa quyù vò maø bò beänh ñau nhöùc, khoå sôû, thì
quyù vò bieát raèng nhaân quaû laø moät maïng löôùi,
traøo daïo, troùi buoäc.
Bôûi vì chuùng ta bieát raèng caùi nhaân quaû
coi vaäy chöù noù khoâng phaûi deã, cho neân caàn
phaûi thoâng suoát, hoâm nay Thaày nhaéc cho
maáy con thaáy töøng caùi baøi hoïc maø maáy con
ghi cheùp buoäc loøng maáy con phaûi tö duy suy
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
30
nghó. Nhöng Thaày bieát raèng maáy con seõ vieát
noù loän xoän, cuõng nhaân quaû nhöng noù chöa
ñuùng ñaâu, ñeå roài Thaày seõ goùp yù vaø höôùng daãn
maáy con nhö luùc naõy giôø ñeå cho maáy con
quaùn nhaân quaû töøng böôùc moät, ñi töø nhaân
quaû thaûo moäc, roài laàn löôït maáy con seõ tieán
tôùi nhaân quaû baûn thaân cuûa maáy con ñeå thaáy
ñöôïc nhöõng caùi haønh ñoäng nhaân quaû maø
chuùng ta ñang bò söï chi phoái, sai xöû cuûa nhaân
quaû.
Laøm sao chuùng ta noùi nhaân quaû maø
ngöôøi ta thaáy nhö thaät chöù khoâng ñöôïc noùi
tröøu töôïng, ñoù laø hieåu ñöôïc nhaân quaû.
Nhö hoài naõy Thaày ñaõ noùi, ñaïo Phaät laø
ñaïo nhö thaät, baøi phaùp ñaàu tieân cuûa Ñöùc
Phaät laø noùi söï thaät, boán chaân lyù, boán söï thaät.
Cho neân caùc con thaáy ngaøy hoâm nay maø caùc
con ngoài laïi ñaây tu ôû caùc lôùp naøy thì caùc con
thaáy ñoù laø caùi Chöông Trình Giaùo Duïc Ñaøo
Taïo. Noù laø caùi söï thaät, cho neân Ñaïo Ñeá laø
moät caùi chaân lyù söï thaät chöù khoâng phaûi ngoài
goõ moõ tuïng kinh mô hoà, tröøu töôïng; chöù
khoâng phaûi caàu khaán; chöù khoâng phaûi ngoài
thieàn moät caùch lô mô. Maø ñaây laø nhöõng caùi
söï thaät reøn luyeän ñaøo taïo con ngöôøi ñeå thoâng
suoát ñöôïc caùi lyù nhaân quaû. Ñeå thaáy roõ raøng
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 31
chuùng ta laø nhöõng teân noâ leä cho nhaân quaû, laø
nhöõng con ngöôøi ñang laøm tay sai cho nhaân
quaû. Ñeå chuùng ta bieát, chuùng ta xaáu hoå, moät
con ngöôøi nhö theá naøy maø bò ngöôøi khaùc sai
maø khoâng bieát, caùc con hieåu chöa?
Cho neân neáu maø ñaát nöôùc chuùng ta bò
giaëc xaâm chieám, cai trò, muoán gieát daân toäc
chuùng ta, chuùng ta luùc naøo cuõng bieát nhöng
maø khoâng hieåu. Giaëc thì noùi raèng noù ñem laïi
haïnh phuùc, noù ñem laïi söï an oån, ñem laïi söï
vaên minh cho daân toäc chuùng ta. Chuùng ta bò
chuùng ru, cuõng nhö nhaân quaû ru chuùng ta
trong duïc laïc, chuùng ta töôûng haïnh phuùc laém
ñeå roài chuùng sai chuùng ta taát caû moïi söï vieäc,
chuùng ta coù thaáy giaëc nhaân quaû khoâng? Ñöùng
trong moät ñaát nöôùc maø ñaõ bò cai trò, bò giaëc
cai trò chuùng ta môùi thaáy caùi noãi ñau khoå cuûa
daân toäc ñoù.
Nhöõng ngöôøi maø ñöùng leân ñeå ñuoåi giaëc
ra khoûi ñaát nöôùc, ñem laïi söï ñoäc laäp cho daân
toäc ñoù, laø phaûi bieát bao nhieâu ngoøi buùt hoï
vieát ñeå maø hoï noùi leân söï ñaøn aùp, söï chaø ñaïp
cuûa moät daân toäc khaùc ñoái vôùi ñaát nöôùc chuùng
ta khoâng? Thì hoâm nay Thaày noùi cho caùc con
bieát, nhaân quaû laø maët traän ñoái töôïng giaëc
cöôùp nöôùc cuûa chuùng ta, laøm chuùng ta khoâng
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
32
coøn laøm chuû söï soáng cheát cuûa chuùng ta ñöôïc,
ñoù laø giaëc nhaân quaû. Nhö vaäy caùc con ñaõ hieåu
ñöôïc ñoái phöông cuûa mình laø ai, maø töø laâu
maáy con khoâng ngôø ñeå roài troâi laên trong söï
sai khieán cuûa nhaân quaû, maõi maõi ñôøi naøy ñeán
ñôøi khaùc.
Ñôøi coù gì? Noù duï chuùng ta, cho chuùng ta
vui chôi ñeå chuùng ta töôûng ñoù laø haïnh phuùc. -
Khoâng! Chuùng ta chæ laø nhöõng ngöôøi noâ leä,
nhöõng ngöôøi tay sai cho nhaân quaû. Chuùng
baét chuùng ta ñau laø chuùng ta ñau, chuùng baét
chuùng ta cheát laø chuùng ta cheát, coù muoán soáng
theâm moät ngaøy noù cuõng khoâng cho. Noù ñoát
chuùng ta noùng nhö löûa chuùng ta chòu. Caùc con
coù thaáy nhöõng côn soát chöa? Ñoù laø nhaân quaû
ñoát chuùng ta, neùm chuùng ta vaøo ñoáng than,
neùm chuùng ta vaøo ñoáng löûa, noù ñoát chuùng ta
nhieàu laém.
Noù laøm chuùng ta ñau khoå laên loän treân
giöôøng beänh caùc con thaáy chöa? Noù baét
chuùng ta naèm taïi choã, chuùng ta naèm taïi choã
khoâng cuïc cöïa ñöôïc, caùc con thaáy nhöõng
ngöôøi baùn thaân chöa? Chaéc gì maáy con ngaøy
mai traùnh khoûi sao? Baây giôø ngoài ñaây nghe
Thaày noùi, ngaøy mai nhaân quaû baét maáy con
naèm treân giöôøng beänh maáy con coù bieát
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 33
khoâng? Giaëc noù troùi noù boû tuø maáy con caùch
naøo thì maáy con cuõng chòu ôû ñoù maø thoâi.
Hoâm nay maáy con roõ ñöôïc nhaân quaû chöa?
Töø nay veà sau giôø giaác nghieâm chænh,
thôøi khoùa nghieâm chænh, giöõ haïnh ñoäc cö,
phoøng hoä maét tai muõi mieäng vì nhaân quaû
theo maét tai muõi mieäng caùc con maø vaøo, noù
cai trò ñaát nöôùc cuûa caùc con, noù sai söû caùc con
baèng maét, tai, muõi, mieäng. Cho neân maáy con
khoâng giöõ ñoäc cö thì ñöông nhieân laø maáy con
ñeå cho giaëc xaâm chieám vaøo caên cöù cuûa maáy
con. Cho neân Thaày ñaõ töøng noùi bí quyeát
thaønh coâng cuûa Thieàn Ñònh laø ñoäc cö. Nhöng
ôû ñaây Thaày thaáy maáy con noùi chuyeän nhieàu
quaù. Maáy con ñaõ môû bao caùi cöûa cho giaëc
nhaân quaû ñi vaøo thì laøm sao thaéng ñöôïc?
Möôøi naêm Thaày ñoùng thaát, soáng khoâng heà
moät lôøi noùi, chòu ñöïng, cam khoå trong söï tu
haønh cuûa mình, coâ ñôn moät boùng moät hình.
Thaày noùi ñoäc cö, ñoäc boä, ñoäc haønh chæ coù
moät mình mình. Khoâng coù moät ngöôøi naøo lai
vaõng, muoán vui cuõng khoâng ñöôïc, phaûi aâm
thaàm laëng leõ chieán ñaáu vôùi nhaân quaû. Cho
neân baây giôø maáy con kheùp vaøo cöûa thaát, maáy
con ñöøng noùi chuyeän vôùi nhau thì maáy con
môùi thaáy ñöôïc giaëc nhaân quaû. Noù ñeán taán
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
34
coâng maáy con maõi, noù sai maáy con, noù ñaùnh
ñuû maët, duøng vuõ khí toái öu, duøng taâm lyù toái
öu, ñeå laøm cho taâm chuùng ta chuyeån. Cho
neân coù nhieàu ngöôøi ñöôïc nghe Thaày maø
khoâng noã löïc tu, coøn tha thieát gom chuyeän
ñôøi töùc laø bò nhaân quaû sai. Ñôøi coøn coù gì? Ñöùc
Phaät ñaõ chaúng khoâng xaùc ñònh caùc phaùp ñeàu
voâ thöôøng, coù phaùp naøo thöôøng ñaâu, vaäy maø
chuùng ta dính maéc laøm gì?
Ngaøy naøo caùc con quaùn nhaân quaû roài caùc
con seõ quaùn caùc phaùp voâ thöôøng. ÔÛ trong
nhöõng caùi baøi luaän veà nhaân quaû maáy con hay
laãn loän nhaân quaû vôùi caùc phaùp voâ thöôøng, bôûi
nhaân quaû laø nhaân quaû, coøn voâ thöôøng laø voâ
thöôøng. Vì theá maø khi chuùng ta suy tö chín
chaén, vieát cho ñuùng thì môùi laø thaám nhuaàn
ñöôïc lyù nhaân quaû khoâng laãn loän. Caùc con
quaùn nhaân quaû ñeå thaáy ñöôïc caùi teân giaëc,
quaùn voâ thöôøng ñeå thaáy ñöôïc taát caû nhöõng gì
maø mình bò caùm doã ñeàu khoâng thaät, vì vaäy
maø chuùng ta khoâng dính maéc, khoâng bò caùm
doã cuûa nhaân quaû.
Söï tu taäp noù khoâng khoù maáy con, chòu
khoù tö duy, suy nghó trieån khai tri kieán hieåu
bieát. Do söï hieåu bieát, cho neân taâm khôûi ham
muoán ñieàu gì ngaên chaën ngay lieàn, ñoù laø
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 35
chaám döùt nhaân quaû. Chuùng ta khoâng chôi vôùi
nhaân quaû, chuùng ta chieán ñaáu baát baïo ñoäng,
nghóa laø nhaân quaû ñeán vôùi chuùng ta, chuùng
ta chæ im laëng nhö Thaùnh khoâng heà dao ñoäng
taâm laø ñöôïc. Khoâng laøm theo nhaân quaû laø
ñöôïc. Caùc con nghe ñaát nöôùc AÁn Ñoä, Thaùnh
Gandhi baát baïo ñoäng ñoái vôùi ñeá quoác Anh
trong luùc baáy giôø, ngaøi ñaõ thaønh coâng vôùi ñaát
nöôùc cuûa mình.
Trong cuoäc chieán ñaáu ñoái vôùi nhaân quaû
baát baïo ñoäng töùc laø thaéng. Taïi sao Thaày
muoán noùi baát baïo ñoäng maáy con? Nghóa laø
luoân luoân maáy con oâm phaùp, maáy con noã löïc
taäp luyeän, ñoù laø maáy con baïo ñoäng vaø maáy
con sôï cheát. Coøn baát baïo ñoäng maáy con
khoâng laøm, sai khoâng laøm, muoán gì khoâng
ñöôïc, coù vaäy thoâi.
Nghóa laø Thaày noùi nhö theá naøy, thöôøng
thöôøng maáy con coá gaéng maáy con taäp tu, ñem
heát söùc löïc cuûa mình tu ñoù laø ñoäng, chöù
khoâng phaûi baát baïo ñoäng. Khi coù giaëc hoân
traàm ñeán thì chuùng ta ñi kinh haønh, khoâng
coù giaëc thì chuùng ta taäp cho noù quen thoâi roài
chuùng ta ñöøng taäp nhieàu maø phí söùc.
Coøn trieån khai tri kieán ñeå hieåu bieát, ñeå
saùch taán, ñeå khích leä loøng chuùng ta luoân luoân
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
36
caûnh giaùc chieán ñaáu vôùi giaëc, giaëc moïi maët
cuûa nhaân quaû ñang bao vaây chuùng ta. Neáu
chuùng ta khoâng hieåu thì chuùng ta laøm caùi
ñieàu ñoù. Maø coù söï hieåu thì giaëc khoâng theå
xaâm chieám chuùng ta, bôûi vì chuùng ta khoâng
chôi vôùi noù, bôûi vì chuùng ta hieåu noù roài cho
neân caùi gì noù duï chuùng ta cuõng khoâng ñöôïc.
Cho neân caùc con thaáy khi maø Thaùnh
Gandhi khoâng chôi vôùi ngöôøi Anh, khoâng
mua ñoà ngöôøi Anh, khoâng buoân baùn vôùi ngöôøi
Anh, khoâng lieân heä vôùi ngöôøi Anh, cuoái cuøng
thì ngöôøi Anh phaûi ruùt chöù sao. Vaø ñoàng thôøi
tröôùc nhöõng giôø phuùt maø baát baïo ñoäng ñeå
khoâng coù mua baùn giao thieäp vôùi ngöôøi Anh
thì ngöôøi Anh seõ taøn nhaãn duøng löïc löôïng
cuûa mình ñaùnh ñaäp ngöôøi AÁn. Trong khi ñoù
ngöôøi daân AÁn chæ aâm thaàm chòu ñöïng nhöõng
baùng suùng, nhöõng roi voït taát caû moïi söï taøn
aùc cuûa ngöôøi Anh, theá maø cuoái cuøng Thaùnh
Gandhi thaønh coâng, caùc con thaáy! Cho neân söï
thaønh coâng ôû trong söï tu taäp cuûa chuùng ta
treân Töù Nieäm Xöù, treân Töù Nieäm Xöù baát baïo
ñoäng, maø muoán baát baïo ñoäng thì chuùng ta
phaûi hieåu, khoâng laøm theo.
Chaúng haïn baây giôø chuùng ta treân Töù
Nieäm Xöù, maø chuùng ta coù ñuû löïc thì chuùng ta
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 37
ñaåy lui, maø chuùng ta chöa ñuû löïc thì chuùng ta
gan daï, noù ñaùnh gì thì ñaùnh. Baây giôø ví duï
nhö Thaày nhöùc caùi ñaàu, Thaày noùi: “Thoï laø voâ
thöôøng, caùi nhöùc ñaàu naøy phaûi ñi!”, nhöng noù
khoâng ñi, phaûi khoâng? Nhöng noù khoâng ñi
cho neân duø vaäy Thaày chaúng sôï, Thaày im
laëng. Roài Thaày cuõng baûo maøy phaûi ñi, tao
nhaát ñònh laø khoâng ñaàu haøng maøy. Roài noù
nhöùc ñaàu thì mình cöù baát baïo ñoäng ngoài im
laëng, nhaát ñònh laø khoâng sôï. Coøn mình sôï laø
nhö theá naøo? Chaø nhöùc ñaàu quaù, coù leõ naøo bò
naõo boä gì ñaây, thoâi ñi coi baùc só xem noù bò hö
caùi ñaàu gì khoâng? Do ñoù laø maáy con ñaõ thua
roài, coøn ôû ñaây thì cheát. Môùi ñaây caùc con ñaõ
bieát caùc phaùp ñeàu voâ thöôøng, caùi thaân naøy
cuõng voâ thöôøng, coù gì maø quyù troïng ñaâu.
Caøng soáng treân theá gian naøy caøng khoå chöù
laøm gì, caøng bò nhaân quaû sai. Cuõng nhö baây
giôø chuùng ta soáng trong ñaát nöôùc naøy bò giaëc
cai trò, laø moät ngöôøi daân ôû trong nöôùc naøy bò
giaëc cai trò naøy, noù muoán baét chuùng ta gieát
hoài naøo thì gieát, noù muoán baét chuùng ta ñaùnh
ñaäp luùc naøo ñaùnh ñaäp, noù muoán baûo chuùng ta
laøm gì thì phaûi laøm, nhö vaäy chuùng ta coù
haïnh phuùc khoâng? Toát hôn laø chuùng ta ra
khoûi caùi ñaát nöôùc naøy ñi, sung söôùng gì?
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
38
Ñoù, hoâm nay Thaày giaûng caùi baøi hoïc böõa
nay ñeå bieát caùi lôïi ích cuûa nhaân quaû. Cho neân
caùc con thaáy nhö nhöõng caùi baøi ca nhaïc,
nhöõng caùi baøi thô cuûa Toá Höõu, cuûa Löu Höõu
Phöôùc, saùch ñoäng tinh thaàn cuûa chuùng ta
chieán ñaáu giaëc. Cho neân nhö ngöôøi thanh
nieân trong caùi thôøi ñaïi ñaát nöôùc bò cai trò,
nhôø nhöõng caùi lôøi thô, nhôø nhöõng caùi baøi ca
saùch ñoäng tinh thaàn vì nöôùc, cho neân ngöôøi
thanh nieân khoâng heà sôï cheát. Hoâm nay Thaày
saùch ñoäng tinh thaàn cuûa maáy con chieán ñaáu
giaëc nhaân quaû. Nhöng Thaày bieát raèng trong
chuùng ta cuõng coù ngöôøi ñaõ hieåu, ñaõ bieát, ñaõ
quyeát taâm, ñaõ nhieät taâm chieán ñaáu taän cuøng
vôùi giaëc sinh töû, vôùi giaëc nhaân quaû. Nhöng coù
ngöôøi thì cuõng ñaàu haøng chöù khoâng phaûi
khoâng. Nhìn ñaát nöôùc cuûa chuùng ta trong
chieán tranh thì coù ngöôøi ñaàu haøng giaëc chöù,
nhöng maø cuõng coù ngöôøi nhaát ñònh cheát boû
ngöôøi ta cuõng ñeå chieán ñaáu taän cuøng vaø haêng
haùi leân ñöôøng ñeå baûo veä queâ höông. Thì
chuùng ta hoâm nay cuõng vaäy, haêng haùi leân
ñöôøng ñeå baûo veä söï sanh töû cuûa mình, ñeå baûo
veä söï soáng cuûa mình, ñeå laøm chuû söï soáng cuûa
mình, maø ñaây laø söï lôïi ích lôùn cho baûn thaân
cuûa caùc thaày, caùc coâ, cuûa quyù vò. Thaày laø con
ngöôøi ñaõ hoaøn toaøn ñöôïc ñoäc laäp, ñaát nöôùc
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 39
Thaày thanh bình. Thaày muoán cheát laø cheát,
muoán soáng laø soáng, khoâng coù nhaân quaû naøo
sai Thaày ñöôïc.
Cho neân Thaày daùm tuyeân boá tröôùc
chuùng, khoùa naøy Thaày daïy maáy con maø tu
taäp khoâng ñöôïc Thaày seõ ra ñi vaø saùch vôû
Thaày ñoát saïch. Ñeå laïi cho ñôøi sau laøm gì?
Khoâng coù ngöôøi tu ñöôïc ñeå laïi cho ngöôøi ta
khoå, thì ngöôøi ta cuõng ñoïc thaáy hay ngöôøi ta
tu taäp nhö theá naøy thì ñöôïc nhöõng gì? Caùc
con thaáy, ñöôïc nhöõng gì ñaâu maø laøm cho
ngöôøi ta khoå. Thaày noùi ñaïo ñöùc khoâng laøm
khoå mình khoå ngöôøi maø mình chòu ñöïng
nhöõng ñau khoå, khi ngöôøi ta chöûi mình maø
mình cöù ñau khoå ñaây mình khoâng xaû ñöôïc thì
ñaïo ñöùc ñeå laøm gì, phaûi khoâng? Saùch cuûa
Thaày ñeå laøm gì maáy con? Coù ích lôïi gì cho
con ngöôøi ñaâu maø ñeå? Cho neân caùi khoùa naøy
Thaày ñaøo taïo maáy con tu maø khoâng ñöôïc,
Thaày ñoát saïch, khoâng ñeå moät caùi gì heát, ñeå
ñôøi sau khoå. Thaày ñi tìm nôi aån boùng, hoaëc
laø Thaày nhaäp dieät boû thaân, Thaày khoâng caàn
thieát. Ñôøi naøy khoâng coù danh coù lôïi gì heát
maáy con, toaøn laø ñau khoå, danh lôïi chæ laø aûo
töôûng ñeå laøm cho chuùng ta ñau khoå. Con
ngöôøi chaïy theo danh lôïi laø con ngöôøi ñau
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
40
khoå. Thaày noùi thaät maáy con cöù suy tö ñi maáy
con thaáy, coù gì ñaâu!
II- XAÙC ÑÒNH THÔØI KHOÙA
Ñoù, thì hoâm nay laø nhöõng caùi ñieàu kieän
caàn thieát vaø ñoàng thôøi maáy con ghi laïi theâm
caùi thôøi khoùa cuûa maáy con tuøy theo caùi khaû
naêng. Ñöøng coù ghi quaù caùi söùc cuûa maáy con,
taïi sao caùi thôøi khoùa giôø giaác cuûa mình, mình
phaûi tu ñuùng giôø giaác, vaø chaáp nhaän giôø giaác
laø maáy con chaáp nhaän cuoäc chieán ñaáu. Baây
giôø thí duï nhö 7 giôø toái cho ñeán 10 giôø môùi ñi
nguû, trong khoaûng thôøi gian ñoù maø coù giaëc
nhaân quaû ruïc ròch ñeán ñaùnh maáy con laø
quyeát ñònh chieán ñaáu taän cuøng khoâng ñaàu
haøng. Nhìn ñuùng giôø laø ñi nguû maø khoâng
ñuùng giôø laø khoâng ñi nguû. Coøn caùi söùc maáy
con chöa ñuû thì Thaày khoâng baûo maáy con tôùi
10 giôø, maø 9 giôø, 7 giôø tôùi 9 giôø. Neáu caùi söùc
maáy con ñuû thì 2 giôø maáy con thöùc daäy, 2 giôø
khuya thöùc daäy tu ñeán 5 giôø. Maø söùc maáy con
khoâng ñuû, thì maáy con 3 giôø thöùc daäy, Thaày
khoâng eùp maáy con phaûi quaù söùc chieán ñaáu
cuûa mình.
Cuõng nhö baây giôø caùi löïc löôïng cuûa giaëc
nhaân quaû noù quaù maïnh maø caùi löïc löôïng cuûa
con quaù yeáu, maø ñaùnh hieän ñaïi vôùi noù thì caùc
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 41
con coù chòu noåi khoâng? Cuõng nhö caùi löïc
löôïng cuûa mình coøn yeáu cho neân vì vaäy maø
Baùc Hoà cho laäp chieán khu treân röøng, coù phaûi
khoâng, ñaùnh du kích, ñaâu coù daùm ñaùnh hieän
ñaïi vôùi noù. Vì vaäy, Thaày noùi raèng maáy con
muoán chieán thaéng ñöôïc giaëc thì phaûi coù caùch
thöùc tröôøng kyø khaùng chieán löôïng söùc maø ñi.
Coøn baây giôø coù ngöôøi thöùc suoát ñeâm ñöôïc thì
ngöôøi ta seõ ñaùnh hieän ñaïi vôùi noù ñöôïc roài,
coøn maáy con chöa ñaùnh ñöôïc maø maáy con
muoán nhö nhöõng ngöôøi ñaùnh hieän ñaïi ñöôïc
sao?
Thí duï baây giôø ôû ñaây maáy con thaáy nhö
thaày Chôn Thaønh thaày thöùc suoát ñeâm, thaày
chæ nghæ buoåi tröa coù 30 phuùt maø thoâi. Maø
baây giôø baét maáy con theo thôøi khoùa ñoù maáy
con theo noåi khoâng? Hieän ñaïi vaäy thì chæ coøn
nöôùc maáy con cheát thoâi chöù laøm sao maáy con
soáng ñöôïc!
Cho neân Thaày baûo maáy con ghi theo
thôøi khoùa tuøy theo ñaëc töôùng cuûa mình, ñöøng
coù theo caùi trình ñoä cuûa ngöôøi khaùc, bôûi vì
moãi ngöôøi laø moät caùi ñaát nöôùc, moãi caùi thaân
cuûa maáy con laø moät caùi ñaát nöôùc cuûa maáy
con. Maáy con muoán ñöôïc caùi thaân hoøa bình,
muoán ñöôïc quyeàn laøm chuû caùi thaân cuûa maáy
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
42
con thì ñoù laø cuoäc chieán ñaáu rieâng cuûa ñaát
nöôùc maáy con chöù khoâng theå hôn.
Baây giôø ñaát nöôùc ngöôøi ta coù quaân löïc
huøng maïnh roài thì ngöôøi ta phaûi ôû treân caùi
möùc ñoù ngöôøi ta hieän ñaïi ngöôøi ta ñaùnh noù,
coøn maáy con chöa ñuû caùi löïc hieän ñaïi thì coøn
du kích thoâi, vaøi ba caây suùng tröôøng nhö theá
naøy thì chæ coù baén taøo phaøo maø chaïy chöù ôû
ñoù maø ñaùnh hieän ñaïi thì chuùng gieát mình
cheát sao? Cho neân caùi thôøi khoùa raát laø quan
troïng. Bieát ñöôïc mình vaø bieát ñöôïc giaëc; bieát
ñöôïc giaëc nhaân quaû, bieát ñöôïc mình löïc löôïng
mình yeáu hay laø maïnh ñeå mình chieán ñaáu,
thì thaønh laäp caùi thôøi khoùa cho Thaày vaø
ñoàng thôøi döïa treân thôøi khoùa ñoù Thaày saép
cho maáy con vaøo caùi lôùp.
Thí duï nhö baây giôø lôùp töø 7 giôø toái maø 8
giôø caùc con ñi nguû, thì caùi lôùp ñoù phaûi tu taäp
nhö vaäy thoâi, noù phaûi vaøo caùi lôùp ñoù. Coøn caùi
lôùp 7 giôø ñeán 10 giôø ñi nguû thì Thaày seõ saép
lôùp cho maáy con vaøo caùi thôøi khoùa ñoù, cho
neân trong caùi lôùp cuûa maáy con, giôø ñoù ai cuõng
thöùc daäy heát cho neân noù khoâng coøn ñoäng taâm
maáy con. Coøn baây giôø, thí duï nhö coù moät caùi
ngöôøi maø ngöôøi ta thöùc suoát ñeâm ngöôøi ta tu
ñöôïc, ngöôøi ta khoâng coù buoàn nguû, thì hai
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 43
ngöôøi, ba ngöôøi Thaày gheùp hoï vaøo trong moät
caùi lôùp, cho neân vì vaäy ñaây laø caùi lôùp cuûa
maáy oâng chöù khoâng phaûi caùi lôùp cuûa ngöôøi
khaùc.
Cho neân coù nhieàu ngöôøi nhìn vaøo caùi
trình ñoä maø maáy con thöùc nguû, thôøi khoùa cuûa
maáy con, ñeán khung giôø naøy ai cuõng daäy heát
maø sao caùi oâng naøy khoâng daäy, nhöng maø
khoâng ngôø caùi trình ñoä ngöôøi ta chöa coù ñöôïc
caùi möùc ñoä ñoù thì laøm sao ngöôøi ta daäy ñöôïc?
Do caùi choã tu taäp cuûa maáy con, maáy con vöøa
ghi caùi baøi naøy ñeå Thaày ñoïc vaø thaáy choã naøo
sai.
Thí duï nhö vaøo ñeà, mình laøm moät caùi
baøi luaän mình phaûi taäp luyeän nhö theá naøy
maáy con, chöù khoâng muoán noùi laø noùi ñaïi ñaâu.
III- TÖ DUY NHAÂN QUAÛ THAÛO MOÄC
Baây giôø Thaày cho moät caùi ñeà cuûa noù laø
nhaân quaû thaûo moäc thì vaøo ñeà phaûi giôùi
thieäu, bôûi vì mình taäp, ñaây laø taäp ñeå trôû
thaønh nhöõng caùi ngoøi buùt maáy con. Töø caùi söï
tö duy cuûa chuùng ta, noù phaûi ñi vaøo ñuùng. Maø
caùi chöông trình giaùo duïc ñaøo taïo cuûa moät
ngöôøi maø vieát vaên thì ngöôøi ta phaûi ñaøo taïo
cho mình vaøo ñeà, roài nhaäp ñeà, roài môùi keát
luaän. Moät baøi vaên naøo cuõng vaäy chöù, keát luaän
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
44
ñeå noùi caùi gì? YÙ chuùng ta muoán ñöa caùi ñeà taøi
nhaân quaû laø chuùng ta muoán noùi caùi gì thì
chuùng ta keát luaän noù chöù, ñeå cho ngöôøi ta
naém roõ chöù.
Coøn vaøo ñeà laø chuùng ta phaûi noùi, ñöøng
coù noùi laïc ñeà maø phaûi noùi cho ñuùng ôû treân caùi
ñeà taøi cuûa chuùng ta ñaõ coù, giôùi thieäu mình
muoán noùi caùi gì ñeå cho ngöôøi ta bieát. Maáy
con thaáy khoâng, caùi ñoù laø caùi caùch thöùc maø
ñeå chuùng ta tö duy quaùn xeùt. Coøn baây giôø
maáy con quaùn xeùt, maáy con nghó nhaân quaû
roài nghó tuøm lum taø la, noù khoâng phaûi nhö
vaäy, cho neân noù khoâng thaám nhuaàn ñöôïc. Töø
laâu ñeán giôø maáy con khoâng caàm buùt maáy con
vieát ñöôïc laø taïi vì maáy con ñi ra ngoaøi caùi
söôøn cuûa moät caùi baøi vaên.
Hoâm nay, Thaày khoâng phaûi laø oâng thaày
giaùo nhöng vì noù laø caùi chöông trình giaùo duïc
ñaøo taïo cuûa moät caùi lôùp tu taäp, cho neân buoäc
loøng phaûi tö duy ñuùng caùch cuûa noù. Baét ñaàu
chuùng ta vaøo ñeà chuùng ta phaûi nghó nhaân quaû
thaûo moäc laø nhö vaäy, giôùi thieäu ngöôøi ta; roài
baét ñaàu vaøo thaân baøi giaûng roäng ra cho ñuùng
caùi ñeà taøi cuûa noù; cuoái cuøng keát luaän ñeå thaáy
caùi söï ích lôïi, caùi söï khoâng ích lôïi cuûa caùi ñeà
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 45
taøi naøy. Ñoù, nhö vaäy môùi laø laøm caùi baøi luaän
chôù, caùc con hieåu khoâng?
Cho neân töø caùi choã maø hieän giôø maáy con
ngöôøi naøo cuõng coù bieát ñoïc, bieát vieát, bieát
naøy kia nhöng nhôù nhöõng lôøi Thaày daïy, khi
vaøo ñeà coù khi chuùng ta noùi moâng lung laém,
giôùi thieäu ñoù, noùi daøi doøng quaù, chuùng ta vaøo
ñeà tröïc khôûi ngay lieàn. AØ, noùi giôùi thieäu
ngöôøi ta, giôùi thieäu ngay lieàn nhaém caùi ñaàu
ñeà ñoù, ñöa caùi ñaàu ñeà ñoù giôùi thieäu voâ lieàn
töùc khaéc, roài baét ñaàu.
Cho neân ôû ñaây coù nhieàu ngöôøi caàm caây
buùt laøm vaên hay laém. Thaày tin raèng maáy con
seõ luaän raát ñuùng noù. Khi ñoïc caùi baøi chuùng ta
thaáy noù laøm cho chuùng ta thích thuù ngay
lieàn, laøm cho chuùng ta thaáy noù coù töøng phaàn
roõ raøng, noù laøm cho chuùng ta deã hieåu. Voâ ñoù
ngöôøi ñoù ñoïc baøi thaáy giôùi thieäu roõ raøng, roài
sau ñoù thaân baøi cuûa noù dieãn taû töøng caùi gaàn
cho ñeán caùi xa, cuoái cuøng noù keát luaän moät
caùch tuyeät vôøi, maø ngaén goïn khoâng daøi doøng.
Roài laàn löôït nhöõng caùi baøi khaùc chuùng
ta vieát veà nhaân quaû, noù keát hôïp, noù thaønh ra
caùi nhìn thaáu suoát lyù nhaân quaû cuûa chuùng ta.
Chöù khoâng phaûi trong moät caùi baøi naøy maø
chuùng ta goïi laø thaáu suoát nhaân quaû. Noù coøn
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
46
nhieàu caùi baøi noùi veà nhaân quaû ñeå roài chuùng
ta hôïp noù laïi, nhöõng caùi baøi ñoù hôïp laïi thaønh
ra moät caùi ñaïo löïc, caùi uy löïc, caùi luaät cuûa
nhaân quaû, ñeå chuùng ta thaáy caùi ñöôøng ñi cuûa
nhaân quaû, ñeå chuùng ta thaáy roõ raøng nhaân
quaû laø moät söï thaät, noù khoâng coù mô hoà.
Ñaây laø nhöõng caùi baøi ñaàu tieân cuûa maáy
con vieát, do ñoù Thaày phaûi chòu cöïc khoå ñeå maø
giuùp ñôõ cho maáy con, roài nhöõng caùi laàn sau
thì maáy con seõ quen vaø seõ laøm ñuùng khoâng
coøn sai nöõa. Chöù nhieàu khi chuùng ta hieåu
nhieàu laém, roài baây giôø khi maø vieát coù bao
nhieâu chuùng ta tuoân ra chuùng ta vieát, nhöng
maø khoâng ngôø laïi vieát laïc ñeà. Cuõng nhaân
quaû, roài nhaân quaû noù baét dính beân ñaây naøo
laø nhaân quaû Thaäp nhò nhaân duyeân, roài naøo laø
nhaân quaû caùc phaùp voâ thöôøng, naøo laø nhaân
quaû kieát söû, noù tuøm lum ñuû thöù, noùi nhö vaäy
noù laïc ñeà maát ñi, chöù noù khoâng ñuùng caùch.
Ñoïc thì nghe noù cuõng coù lyù ñoù nhöng maø caùi
lyù ñoù noù khoâng phaûi. Cho neân noù phaûi ñi
xoaùy vaøo ñuùng caùi nhaân quaû cuûa thaûo moäc,
roài ñuùng nhaân quaû cuûa con ngöôøi, roài ñuùng
nhaân quaû cuûa vuõ truï thì noù môùi ñöôïc, môùi
ñuùng caùch. Roài töø ñoù, nhöõng caùi baøi ñoù, noù
keát hôïp môùi thaønh ra caùi baøi cuûa nhaân quaû
ñeå noù xaùc ñònh cho roõ raøng.
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 47
Töø caùi baøi naøy noù coù söï lieân heä cho caùi
baøi nhaân quaû khaùc, ví nhö baây giôø nhaân quaû
thaûo moäc thì noù coù theå lieân heä ñeán caùi nhaân
quaû cuûa con ngöôøi. Baây giôø thí duï nhö mình
noùi nhaân laø caùi haït maø quaû laø caùi traùi ñeå chæ
cho ngöôøi ta thaáy caùi traùi caây, caùi haït cuûa
traùi caây, noù cuï theå roài, ñoù laø khoa hoïc roài
khoâng coøn noùi gì nöõa. Roài baét ñaàu baây giôø
noùi ñeán nhaân quaû con ngöôøi thì noù tröøu
töôïng hôn, trôû thaønh caùi haønh ñoäng roài.
Thaày noùi moät lôøi noùi aùc, Thaày noùi moät lôøi noùi
thieän thì caùi lôøi noùi aùc vaø lôøi noùi thieän noù
phaûi khaùc nhau chôù, nhöng maø ñeàu laø nhaân
heát ñoù maáy con. Thì nhö vaäy laø caùi traùi xoaøi,
traùi ôùt, traùi chanh noù phaûi khaùc chôù, noù ñaâu
phaûi gioáng nhau ñöôïc ñaâu, coù phaûi khoâng?
Roài töø ñoù maø chuùng ta suy ra nhaân quaû noù
nhö thaät, chöù khoâng kheùo chuùng ta môùi voâ
ñaàu lieàn noùi veà haønh ñoäng naøo thieän naøo aùc,
raát mô hoà, noù tröøu töôïng. Ngöôøi ta chöa coù
hieåu nhaân quaû nhö theá naøo, noù khoù, caùc con
hieåu chöa?
Cho neân, töø caùi choã maø chuùng ta chæ caùi
haït cuûa caùi caây, roài caùi traùi cuûa caùi caây, roài
moät caùi haït noù leân moät caùi caây, noù ra nhieàu
traùi ñeå chuùng ta xaùc ñònh laàn löôït moät caùi
haønh ñoäng cuûa chuùng ta noù seõ ra nhieàu caùi
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
48
quaû cuûa noù chôù khoâng phaûi laø moät quaû. Vaø
trong caùi quaû ñoù noù coù nhaân cuûa noù ôû trong
ñoù, töùc laø caùi haït nöõa. Vaø vì vaäy khi boû caùi
thaân naøy thì noù laïi sanh ra bieát bao nhieâu
ngöôøi, bieát bao nhieâu loaøi vaät. Ñeå noù xaùc
ñònh cho thaáy raèng caùi hình aûnh cuûa caây traùi
laø ai cuõng thaáy: moät caùi haït noù leân moät caùi
caây, roài caùi caây ñoù noù ra moät caùi traùi, maø
khoâng nhöõng ra moät traùi maø nhieàu traùi, roài
trong nhieàu traùi noù coù nhieàu haït, roài moãi haït
leân moät caây. Coù phaûi khoâng, maáy con thaáy
khoâng?
Ñoù laø quy luaät cuûa nhaân quaû, chöù töø laâu
ñeán giôø ngöôøi ta cöù nghó mình cheát chæ sanh
ra coù moät ngöôøi hoaëc laø baây giôø toâi laøm haïi,
toâi gieát chuùng sanh thì toâi chæ sanh leân laøm
caù, laøm toâm, laøm naøy kia… Cöù toâi cheát toâi
sanh ra moät laàn, khoâng bao giôø laø nhaân quaû
coù caùi quy luaät kyø cuïc vaäy, noù khoâng sanh
nhö vaäy ñaâu. Coù bao giôø moät caây mít maø noù
chæ sanh ra moät traùi mít, roài traùi mít noù chæ
coù moät hoät mít ôû trong? Bao giôø coù chuyeän ñoù
ñaâu. Cuõng nhö baây giôø moät hoät xoaøi noù leân
caây xoaøi, bao giôø noù coù moät traùi xoaøi bao giôø
ñaâu, ít ra noù cuõng coù naêm traùi laø noù teä. Bôûi
vì khi maø noù ra boâng ra traùi thì caây xoaøi ñoù,
caây xoaøi naêm nay noù ruïng heát baây giôø noù coøn
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 49
coù naêm traùi noù cuõng ra naêm traùi chöù laøm sao
coù moät traùi ñöôïc.
Caùc con thaáy caùi quy luaät nhaân quaû, vì
vaäy hieåu nhaân quaû, moät mình mình khoå chöa
ñuû ñaâu, maø mình laøm aùc laø seõ sau naøy coù bao
nhieâu ngöôøi khoå khoâng? Maø bao nhieâu ngöôøi
khoå mình sung söôùng khoâng? Maø chính haønh
ñoäng nhaân quaû cuûa mình maø ñeå laïi bao nhieâu
ngöôøi khoå. Cho neân töø caùi suy nghó, caùi khoå
thì thaáy nhöõng caùi khoå cuûa ngöôøi khaùc mình
laøm nôõ loøng naøo khoâng? Bieát ñaâu chöøng ñoù
moät caùi nhaân quaû ñoàng thôøi cuûa mình trong
moät kieáp tröôùc maø nhöõng ngöôøi ngoài xung
quanh ñaây khoå? Ñoù laø caùi chuøm nhaân quaû,
neáu khoâng nhaân quaû sao laïi hoâm nay gaëp
maët nhau? Caùc con nghó, neáu khoâng nhaân
quaû laøm sao chuùng ta gaëp maët ôû ñaây, maø moãi
ngöôøi ôû ñaây chuùng ta thaáy coù caùi taâm saân,
taâm si khoâng, coù taâm tham khoâng? Ngöôøi
naøo cuõng coù, maø coù thì ngöôøi naøo cuõng khoå
chôù? Baây giôø trong nhöõng ngöôøi chuùng ta ôû
ñaây, coù moät ngöôøi naøo chöûi mình mình coù töùc
giaän khoâng? Töùc giaän chôù, nhöng maø con töùc
giaän, Thaày coù thaáy Thaày giaän khoâng? Khoâng,
ngöôøi ta chöûi con, con giaän chôù Thaày coù giaän
ñaâu? Nhöng maø caùi giaän cuûa con coù gioáng caùi
giaän cuûa Thaày khoâng? Cuõng ñau khoå vaäy chôù!
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
50
Nhöng maø taïi sao chuùng ta khoâng nghó nhö
vaäy maø chuùng ta khoâng thöông nhau.
Moät ngöôøi ñoù ngöôøi ta chöûi Thaày, ñoù laø
nhaân quaû roài, thì caùi ngöôøi maø chöûi Thaày hoï
ñang khoå maø, taïi sao Thaày khoâng thöông hoï
maø Thaày laïi giaän hoï? Maø Thaày thöông hoï laø
ñuùng, vì hoï ñang ôû trong nhaân quaû khoå thì
mình thöông hoï chôù sao! Maø nhaân quaû khoå
ñoù laø moät caùi chuøm nhaân quaû cuûa Thaày, cho
neân baây giôø môùi gaëp nhau ñeå chöûi loän. Taïi
sao chuùng ta khoâng thöông nhau? Moät chuøm
nhaân quaû cuûa mình maø.
Cuõng töø caùi choã nhaân quaû maø sanh ra ñeå
roài baây giôø chöûi nhau, ñeå maø giaän döõ nhau,
ñeå maø taïo khoå nöõa sao? Cho neân maáy con
phaûi hieåu nhaân quaû thaáu suoát nhö vaäy. Do ñoù
khi maø chuùng ta hieåu nhö vaäy thì ngöôøi khaùc
chöûi mình coù giaän khoâng? Ngöôøi ta laøm
phieàn mình coù giaän khoâng? Ngöôøi ta noùi xaáu
mình mình coù giaän khoâng? - Khoâng! Mình
phaûi hieåu, maø noù thaáu suoát nhö vaäy laø caùi tri
kieán giaûi thoaùt noù laøm cho maáy con khoâng
coøn buoàn phieàn ai nöõa heát. Thaäm chí nhö
maáy con thaáu suoát ñöôïc, baây giôø caùi thaân
maáy con ñau ñôùn naèm ñeán ñoä maø nhö saép
cheát, maáy con coù sôï khoâng? - Khoâng sôï, ñoù laø
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 51
luaät nhaân quaû maø! Taïi sao caùi ñau ngöôøi ta
saép cheát maø maáy con thaûn nhieân ñöôïc, coøn
caùi ñau saép cheát cuûa maáy con thì maáy con laên
loän? Ñoù, thì Thaày noùi nhö vaäy ñeå thaáy ñöôïc
caùi nhaân quaû.
Ñoù, hoâm nay thì ôû ñaây Thaày nhaéc nhôû
vaø ñoàng thôøi caùc con coá gaéng ghi laïi caùi thôøi
khoùa cho Thaày, moãi ngöôøi ñeàu ghi caùi thôøi
khoùa. Tuøy caùi choã neáu maø maáy con laøm
nhöõng caùi baøi luaän naøy maø khoâng coù ñaït
ñöôïc, noùi noù khoâng ñuùng thì Thaày seõ saép xeáp
cho maáy con vaøo caùi lôùp ñeå ñöôïc giaûng daïy veà
nhaân quaû. Bôûi vì mình chöa hieåu, mình hieåu
moät caùch noù caïn côït, noù lung tung, noù chöa
coù ñöôïc, buoäc loøng Thaày saép xeáp cho maáy con
vaøo caùi lôùp ñeå ñöôïc giaûng daïy veà nhaân quaû.
Thì baét ñaàu Thaày giaûng cho maáy con nghe
nhöõng caùi baøi nhaân quaû, roài töø ñoù maáy con seõ
laøm caùi ñeà taøi veà nhaân quaû roài noäp laïi cho
Thaày. Ñeå töø ñoù maáy con phaûi ñoïc tôùi ñoïc lui
thaám nhuaàn ñöôïc caùi lyù nhaân quaû naøy.
IV- SAÉP LÔÙP
Coøn baây giôø laø Thaày ñang saép xeáp lôùp.
Saép xeáp lôùp thöù nhaát laø caùi lôùp Tri Kieán, saép
xeáp laøm sao maø caùi tri kieán cuûa maáy con noù
phaûi naèm trong ñuùng moät caùi lôùp ñeå höôùng
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
52
daãn deã daøng. Roài saép xeáp caùi lôùp Chaùnh
Nieäm Tónh Giaùc ñeå xem xeùt caùi söï nhieáp taâm
vaø an truù taâm cuûa maáy con ôû möùc ñoä naøo, ñoù
laø hai caùi.
Vì vaäy cho neân saép xeáp ñöôïc caùi giôø giaác
tu taäp cuûa maáy con laø ôû choã chaùnh nieäm tónh
giaùc. Muïc ñích cuûa chaùnh nieäm tónh giaùc laø
phaù ñi caùi hoân traàm, thuøy mieân, caùi löôøi
bieáng cuûa maáy con. Cho neân vì vaäy maø saép
xeáp cho noù ñuùng caùch ñeå naâng ñôõ cho maáy
con, laàn löôït maáy con taäp caùi tónh giaùc caøng
luùc caøng cao hôn.
Thí duï nhö caùc con tónh giaùc ñöôïc
khoaûng ñoä hai tieáng, ba tieáng, roài taêng daàn
ñeán boán tieáng, naêm tieáng cho ñeán suoát ñeâm
maáy con tænh taùo khoâng bò buoàn nguû, hoân
traàm vaø trong caùi thôøi gian ñoù maáy con phaûi
tu taäp nhö theá naøo ñeå ñaït ñöôïc caùi chaát
löôïng tónh giaùc ñoù. Chöù khoâng kheùo mình
cuõng raùng coá gaéng maø mình thöùc ñeâm, thöùc
khuya, nhöng maø cuoái cuøng khoâng ñaït ñöôïc
chaát löôïng thì cuõng phí coâng cuûa mình.
Cho neân Thaày saép xeáp töøng caùi thôøi
gian, töøng caùi thôøi khoùa cho noù hôïp vôùi caùi
söï tu taäp cuûa maáy con. Maáy con ñöøng tu cao
maø maáy con haõy tu taäp thaáp, tu taäp ngaén, roài
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 53
laàn ñi leân maáy con, quaù söùc maáy con khoâng
thaéng noåi nhaân quaû ñaâu, caùi löïc cuûa nhaân
quaû. Noùi caùi löïc cuûa nhaân quaû töùc laø noùi
nghieäp. Ngöôøi ta noùi nghieäp löïc, caùi nghieäp
cuûa mình laø caùi nghieäp si thì noù löôøi bieáng
gheâ gôùm laém. Caùi nghieäp si laø noù ueå oaûi, noù
meät moûi, noù laøm cho chuùng ta khoâng muoán
laøm gì chæ muoán naèm, ñoù laø caùi nghieäp si.
Cho neân trong taát caû nhöõng söï taäp tænh
thöùc cuûa maáy con, boán phaùp ñi kinh haønh
ñeàu laø muïc ñích phaù caùi si. Vôùi maáy con khi
maø laøm caùi baøi thì maáy con ñeà caùi teân hay
caùi phaùp danh cuûa mình ñeå Thaày bieát ñeå maø
Thaày saép xeáp cho maáy con ôû trong caùi lôùp
cho phuø hôïp. Chaúng haïn baây giôø trong caùi
lôùp cuûa chuùng ta baây giôø moät soá nam nhö theá
naøy maø saép xeáp ra, neáu maø caùi trình ñoä cuûa
maáy con cho hôïp nhau, neáu ñöôïc boán lôùp
Thaày phaûi saép boán lôùp, maø ba lôùp thì Thaày
saép ba lôùp. Maø neáu doàn laïi moät lôùp maø ñuùng
caùi trình ñoä vôùi nhau maø doàn laïi moät lôùp thì
Thaày raát nheï nhaøng, daïy raát deã. Coøn chia
hai lôùp laø Thaày phaûi cöïc, bôûi vì caû hai buoåi.
Hoaëc laø buoåi saùng Thaày daïy, buoåi chieàu Thaày
daïy. Buoåi saùng Thaày daïy lôùp 1, buoåi chieàu
Thaày daïy lôùp 2, Thaày cuõng phaûi hai lôùp raát
laø cöïc Thaày. Coøn neáu maø ñoàng ñeàu nhau thì
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
54
Thaày khoûi lo ñieàu ñoù, chæ moät lôùp maø thoâi.
Bôûi vì voâ ñaây thì caùc con chung nhau veà laøm
moät lôùp, nhöng baây giôø phaûi phaân lôùp ra thì
ñeå trình ñoä maáy con coù thaáp coù cao vôùi nhau,
thì do ñoù chia ra. Neáu maø boán lôùp thì maáy
con thaáy Thaày phaûi daïy boán buoåi, coù phaûi
khoâng? Roài beân nöõ nöõa, nhö vaäy laø roõ raøng
Thaày phaûi vaát vaû nhieàu hôn, nhöng maø laøm
sao!? YÙ ñònh cuûa Thaày laø nhaän 20 ngöôøi, chia
laøm boán lôùp, 20 ngöôøi maø chia laøm boán lôùp,
nghóa laø laøm sao maø cho noù deã daøng cho
Thaày. Nhöng maø baây giôø noù khoâng phaûi 20
ngöôøi maø noù laø 40 maáy ngöôøi. Coù theå noùi
raèng khi maø ôû Haø Noäi vaøo ñaây ñuû maët heát
thì coù leõ laø 50 ngöôøi.
Vöøa roài thì 42 ngöôøi, theâm moät ngöôøi
nöõa laø 43 ngöôøi, roài laàn löôït ñaây ôû beân nöõ thì
nhö theâm moät, hai ngöôøi gì nöõa ñoù. Cho neân
vì vaäy maø caùi soá caøng taêng leân. Maø caøng
taêng leân thì Thaày saép xeáp lôùp, thí duï theo
Thaày ít thì noù cuõng laø bao nhieâu lôùp ñoù, maø
nhieàu thì noù cuõng bao nhieâu lôùp ñoù, nhöng
maø nhieàu thì noù vaát vaû. Bôûi vì moãi laàn laøm
baøi luaän Thaày phaûi ñoïc chöù ñaâu phaûi laø
khoâng ñoïc baøi luaän cuûa maáy con, thì laøm sao
bieát maáy con vieát ñuùng vieát sai. Cho neân noù
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 55
phaûi ñoøi hoûi caùi thôøi gian Thaày laøm vieäc
nhieàu.
Vaäy thì caùc con bieát raèng caùi söï cöïc
nhoïc cuûa Thaày raát lôùn. Laø Thaày muoán cho
Phaät phaùp ñöôïc chaán chænh, neàn ñaïo ñöùc cuûa
Phaät giaùo phaûi ñöôïc löu haønh, phaûi ñöôïc daïy
khaép nôi, ñem laïi lôïi ích cho moïi ngöôøi, ñoù laø
caùi öôùc muoán cuûa Thaày.
Cho neân Thaày quyeát ñònh duø cöïc khoå,
gian lao nhö theá naøo Thaày cuõng phaûi ñaøo taïo,
trong caùc con phaûi ñöôïc moät, hai ngöôøi ñeå
chöùng minh raèng con ñöôøng cuûa ñaïo Phaät
thöïc hieän ñöôïc chöù khoâng phaûi rieâng coù
Thaày. Thì coù theå con ñöôøng cuûa ñaïo Phaät môùi
duy trì ñöôïc, coøn neáu khoâng thì khoâng duy trì
ñöôïc vaø ñaïo ñöùc cuûa Phaät giaùo khoâng theå phoå
bieán ñöôïc. Coøn coù ngöôøi chöùng, coù ngöôøi tu
haún hoøi ñaøng hoaøng, thì chaéc chaén baûo ñaûm
laø neàn ñaïo ñöùc cuûa Phaät giaùo xaây döïng ñöôïc
vaø nhöõng phöông phaùp tu taäp laøm chuû nhaân
quaû chuùng ta laøm ñöôïc. Cho neân, maáy con laø
nhöõng ngöôøi hoâm nay ñeán döï caùi lôùp hoïc naøy
laø maáy con boû heát cuoäc ñôøi maáy con roài, maáy
con môùi vaøo ñaây, maáy con phaûi raùng!
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
56
V- CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO
ÔÛ ñaây laø nhöõng chöông trình giaùo duïc
haún hoøi maø Thaày ñaõ noùi ñaøo taïo. Tröôùc kia
Thaày coù noùi 8 caùi lôùp hoïc töø Chaùnh Kieán cho
ñeán Chaùnh Ñònh, Thaày coù phaân noù ra laøm ba
caáp Giôùi - Ñònh - Tueä. Nhöng hoâm nay maáy
con môùi thaáy ñaây laø söï ñaøo taïo thaät söï chöù
khoâng phaûi noùi suoâng ñaâu, nhöng caùi giaùo
trình soaïn thaûo ñeå hoïc töøng lôùp thì laàn löôït
Thaày seõ soaïn, coøn baây giôø Thaày chöa soaïn
nhöng maø Thaày vaãn daïy maáy con ñuùng töø
Chaùnh Kieán cho ñeán Chaùnh Ñònh. Thì trong
khoaûng thôøi gian neáu moät naêm maø Thaày
höôùng daãn maáy con ñaït ñeán Chaùnh Ñònh laøm
chuû ñöôïc söï soáng cheát cuûa maáy con, thì ñöông
nhieân maáy con seõ toát nghieäp xong.
Ñaïo Phaät thì Ñöùc Phaät ñaõ noùi baûy ngaøy,
baûy thaùng, baûy naêm. Baây giôø tôùi moät naêm
thì noù thuoäc veà baûy naêm roài, thì trong baûy
naêm khoâng coù nghóa laø phaûi ñuùng baûy naêm,
maø tuøy ñaëc caùch cuûa moãi ngöôøi maø trong moät
naêm ngöôøi ta ñaõ chöùng ñöôïc roài. Trong moät
caùi lôùp hoïc cuûa chuùng ta neáu maø coù moät
ngöôøi naøo tu coá gaéng quyeát lieät theo ñuùng lôøi
daïy cuûa Thaày thì teä nhaát laø moät naêm hoï
cuõng phaûi thaønh töïu chöù, coøn maø noùi baûy
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 57
thaùng thì chaéc chaén laø raát khoù. Taïi sao raát
khoù maáy con? Chuùng ta ai cuõng hieåu, nhöng
caùi nghieäp chuùng ta naëng laém, ai cuõng bieát
ñôøi laø khoå, ai cuõng bieát buoâng boû. Maáy con boû
heát cuoäc ñôøi, maáy con vaøo ñaây laø boû heát chöù
gì? Nhöng maø caùi taâm noù vaãn khoâng chòu boû,
noù chöa coù rôøi ra ñöôïc. Cho neân chuùng ta
haèng ngaøy caùi phaùp taùc yù maøi duõa noù, moãi
laàn noù khôûi leân laø chuùng ta duõa noù, chöù ñöøng
coù ñeå laøm theo noù. Chaúng haïn noù khôûi muoán
aên thì daäp noù xuoáng, khoâng laøm theo noù; noù
khôûi muoán noùi chuyeän laø daäp noù xuoáng,
khoâng ñöôïc noùi chuyeän; maø noù khôûi muoán ñi
nguû laø daäp noù xuoáng, khoâng coù ñi nguû vaø cöù
nhö vaäy laø noù seõ maøi moøn vaø seõ tieâu dieät noù.
Coøn neáu noù muoán maø chuùng ta laøm theo noù
thì ñoù laø chuùng ta bò sai roài, vaø bò sai roài thì
giaëc nhaân quaû noù cai trò chuùng ta ñöôïc.
Cho neân ôû ñaây muïc ñích chuùng ta laø
ñem laïi söï hoøa bình cho ñaát nöôùc cuûa chuùng
ta, ñem laïi söï ñoäc laäp thaät söï cho baûn thaân
cuûa chuùng ta. Chuùng ta muoán cheát laø cheát,
muoán soáng laø soáng, muoán aên laø aên, caùi gì
chuùng ta muoán laø noù phaûi laøm theo chöù
khoâng ñöôïc traùi, ñoù laø chuùng ta ñem laïi söï
bình an cho thaân taâm cuûa chuùng ta. Cho neân
ôû ñaây phaûi raùng maáy con, noù ñaâu coù thôøi gian
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
58
daøi ñaâu. Ñöùc Phaät noùi baûy ngaøy, baûy thaùng,
baûy naêm, nhöng maø trong baûy naêm chöa haún
phaûi ñuùng baûy naêm, caùi chöông trình hoïc
Phaät noù khoâng phaûi vaäy, noù khoâng phaûi nhö
caùi chöông trình giaùo duïc ñaøo taïo cuûa Nhaø
nöôùc, noùi baûy naêm laø phaûi baûy naêm môùi hoïc
heát chöông trình. Khoâng, ôû ñaây chuùng ta
thaáy chuùng ta caàn xaû ñöôïc, ly duïc ly aùc phaùp
ñöôïc laø ngay ñoù chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc. Chuùng
ta khoâng coøn tieác moät caùi gì treân cuoäc ñôøi
naøy heát, chuùng ta khoâng coøn thaáy danh, thaáy
lôïi gì heát thì ñoù laø chuùng ta ñaõ mau ñöôïc, chöù
khoâng phaûi ngoài thieàn 7 - 8 ngaøy, nhaäp ñònh
7 - 8 ngaøy, khoâng phaûi ñaâu!
Ngay caùi taâm cuûa maáy con maø loøng ham
muoán, tham saân si maáy con khoâng coù laø maáy
con chöùng ñaïo ngay ñoù lieàn. Thaày noùi thaúng,
noùi thaät ñeå cho maáy con bieát caùch ñeå maø tu.
Maø muoán ñöôïc vaäy thì maáy con phaûi coù ñuû
söùc tænh thöùc, phaûi coù ñuû caùi chaùnh kieán ñeå
khi moïi aùc phaùp ñeán laø maáy con bieát noù laø
nhaân quaû, noù laø giaëc sanh töû cuûa maáy con.
Phaûi thaáy ñöôïc noù, chöù coøn maáy con khoâng
thaáy ñöôïc noù töùc laø maáy con khoâng bieát. Cho
neân buoäc loøng caùi lôùp Chaùnh Kieán laø caùi lôùp
caên baûn nhaát cuûa ñaïo Phaät, caùi lôùp vaøo ñaàu
tieân.
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 59
Cuõng nhö baây giôø caùi lôùp 1 cuûa Tieåu hoïc,
caùi lôùp vôõ loøng maø neáu caùc con khoâng hoïc
nhöõng chöõ, nhöõng soá thì caùc con khoâng raùp
vaàn laïi ñöôïc, khoâng ñoïc chöõ laïi ñöôïc, cho neân
lôùp caên baûn. Baây giôø ñöa maáy con leân lôùp ba,
lôùp boán hoaëc laø lôùp baûy, lôùp taùm, maø baây giôø
caùc con chöa ñoïc chöõ, chöa bieát ñöôïc caùi soá
thì caùc con leân ñoù laøm caùi gì?
Cho neân caùi lôùp Chaùnh Kieán laø caùi lôùp
raát laø quan troïng vaø chaùnh kieán laø ôû nhaân
quaû maáy con. Ñaây laø nhöõng caùi baøi nhaân quaû,
roài keá tieáp maáy con seõ coù nhöõng caùi baøi khaùc
ñeå maø noùi leân caùi caên baûn cuûa lôùp Chaùnh
Kieán.
Leõ ra trong lôùp Chaùnh Kieán ñaàu tieân
maáy con thaáy caùi lôùp Chaùnh Kieán thì noù phaûi
ñi vaøo nhö theá naøo? Nieäm Phaät, Nieäm Phaùp,
Nieäm Taêng, Nieäm Giôùi.
VI- NIEÄM PHAÄT, NIEÄM PHAÙP, NIEÄM
TAÊNG, NIEÄM GIÔÙI
1/ Nieäm Phaät, nieäm Phaùp
Nieäm Phaät töùc laø maáy con phaûi hieåu caùi
ñôøi soáng cuûa Ñöùc Phaät, roài nieäm Phaùp maáy
con phaûi hieåu Phaùp. Baây giôø Thaày khoâng cho
maáy con hieåu taïi vì noù chöa coù caùi chöông
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
60
trình, noù chöa coù giaùo trình ñeå maø hoïc taäp,
cho neân thay vì nhöõng caùi lôùp ñaàu tieân maø
vaøo hoïc, nghóa laø ngöôøi ta chöa bieát ñaïo
Phaät, chöa bieát tu taäp gì heát, thì vaøo ñaây
Thaày seõ daïy noùi veà lòch söû, caùi ñôøi soáng cuûa
Ñöùc Phaät, ñôøi soáng tu haønh cuûa Ñöùc Phaät. Töø
khi tu cho ñeán khi chöùng ñaïo vaø ñoàng thôøi
trong thôøi gian chöùng ñaïo soáng ñeå höôùng daãn
chuùng, noù coù caùi lòch söû ñôøi soáng cuûa Ñöùc
Phaät. Thì ñoù laø caùi baøi phaùp ñaàu tieân veà
Chaùnh Kieán ñeå nhìn thaáy caùi göông haïnh
cuûa moät ngoïn ñuoác saùng soi giöõa theá gian
naøy, ñeå chuùng ta laáy ñoù maø laøm göông cho
chuùng ta, nhöng chuùng ta chöa ñöôïc hoïc laø
taïi sao, laø taïi vì chuùng ta tu lu buø ñaây roài.
Cho neân baây giôø daïy maáy con ñi vaøo caùi
Nieäm Phaùp. Ngay baây giôø maáy con quaùn
nhaân quaû laø maáy con Nieäm Phaùp roài ñoù, buoäc
loøng maáy con phaûi tö duy, suy nghó veà phaùp.
Coøn Thaày daïy maø veà Nieäm Phaät thì Thaày
daïy caùi ñôøi soáng cuûa Ñöùc Phaät, Thaày noùi caùi
ñöùc haïnh cuûa Ñöùc Phaät, Thaày noùi caùi söï soáng
cuûa Ñöùc Phaät qua caùi ñöùc haïnh cuûa Phaät, qua
caùi giôùi luaät. Thì töøng nhöõng caùi ñôøi soáng cuûa
Ñöùc Phaät nhö theá naøo, aên nhö theá naøo, nguû
nhö theá naøo, laøm nhö theá naøo, ñoù laø Nieäm
Phaät. Ñeå cho chuùng ta thoâng suoát ñöôïc caùi
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 61
göông haïnh, moät caùi ngoïn ñuoác saùng ñang soi
ôû treân theá gian cuûa chuùng ta, ñoù laø veà haïnh
soáng cuûa Ñöùc Phaät. Nhöng baây giôø ñaâu coù caùi
giaùo trình ñoù, thaønh ra laáy ñaâu maø daïy maáy
con?
Thaày phaûi nghieân cöùu caû nhöõng caû baøi
kinh, duø laø moãi moät caùi baøi kinh noù noùi caùi
ñôøi soáng cuûa Ñöùc Phaät coù moät chuùt thoâi,
nhöng maø phaûi hieåu, vaø ñoàng thôøi muoán hieåu
saâu hôn laø phaûi duøng caùi trí tueä Tam Minh
cuûa mình quan saùt trong caùi thôøi ñieåm cuûa
Ñöùc Phaät, ñeå môùi ghi laïi caùi ñôøi soáng noù môùi
cuï theå hôn. Noù döïa vaøo caùi baøi kinh ñoù noùi
moät chuùt, ñeå noùi raèng Thaày khoâng noùi caùi mô
hoà, khoâng ñaët ñieàu. Neáu maø khoâng coù caùi baøi
kinh döïa ra thì ngöôøi ta noùi Thaày ñaët ñieàu
caùi vaán ñeà naøy, Phaät soáng nhö vaäy chôù
khoâng coù. Coøn coù caùi baøi kinh ñoù seõ nhaéc caùi
ñôøi soáng cuûa Ñöùc Phaät.
Thí duï nhö baây giôø coù caùi baøi kinh noùi
raèng vua A Xaø Theá ñöôïc höôùng daãn ñeán caùi
nôi cuûa Ñöùc Phaät, hoaøn toaøn 1.250 (moät ngaøn
hai traêm naêm chuïc vò Tyø kheo) maø im phaêng
phaéc. Coù caùi baøi kinh ñoù Thaày môùi noùi caùi
ñôøi soáng cuûa Ñöùc Phaät im laëng nhö vaäy ñoù,
coù ai daùm caõi Thaày khoâng? Roài caùi ñôøi soáng
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
62
im laëng ñoù, trong caùi söï im laëng ñoù Thaày môùi
dieãn taû ra nhieàu thöù. Ñoù, maáy con thaáy chöù
khoâng theå mô hoà ñöôïc.
Vaäy thì ñeán ñaây maáy con ghi cho Thaày,
ngöôøi naøo khoâng coù taäp giaáy Thaày seõ cho taäp
giaáy ghi theâm veà caùi giôø giaác, maáy con seõ saép
xeáp caùi giôø giaác cuûa töï baûn thaân cuûa mình,
saép xeáp caùi thôøi khoùa. Caùc con cuõng ñaõ tu
ñuùng roài chôù gì, maáy con saép xeáp, maáy con seõ
naïp caùi thôøi khoùa ñoù cho Thaày. Giôø giaác cuûa
maáy con truøng vôùi ngöôøi naøo Thaày saép xeáp
cho caùi giôø ñoù thì maáy con seõ theo caùi lôùp ñoù.
Giôø giaác maáy con choïn thaáp thì Thaày saép
xeáp cho thaáp, coøn giôø giaác cao thì Thaày choïn
cao.
Coøn veà nhöõng baøi maáy con vieát veà nhaân
quaû, Thaày seõ ñoïc roài Thaày seõ saép xeáp cho
maáy con vaøo caùi lôùp ñeå maø hoïc nhaân quaû, töùc
laø lôùp Chaùnh Tri Kieán, laø chaùnh kieán cuûa
maáy con, nghóa laø maáy con phaûi coù caùi söï
trieån khai caùi tri kieán cuûa maáy con. Ñeå maáy
con hieåu thì caùi lôùp ñoù laø lôùp Ñònh Voâ Laäu.
Coøn caùi lôùp maø maáy con saép xeáp giôø
giaác, ñoù laø maáy con saép xeáp giôø giaác ñeå caên
cöù vaøo caùi Chaùnh Nieäm Tónh Giaùc, caùi söùc
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 63
maø phaù vôõ caùi hoân traàm, thuøy mieân cuûa maáy
con, taäp ñònh Chaùnh Nieäm Tónh Giaùc.
2/ Tri kieán giaûi thoaùt vaø chaùnh nieäm
tónh giaùc
Noù coù hai phaàn, moät phaàn duøng tri kieán,
moät phaàn duøng caùi tónh giaùc, hai phaùp noù roõ
raøng vaø noù coù söï hoã trôï nhau treân caùi söï tu
taäp. Neáu moät ngöôøi maø duøng caùi Chaùnh
Nieäm Tónh Giaùc ñònh tónh maø khoâng duøng
Tri Kieán Giaûi Thoaùt thì vaãn nhö moät con
ngöôøi coù hai caùnh tay maø chæ coøn coù moät
caùnh tay, moät caùnh tay cuït. Cho neân chuùng
ta laøm vieäc cuõng khoâng baèng ai ñaâu, cho neân
chuùng ta cuõng khoâng ñi tôùi ñaâu. Cho neân
chuùng ta coù hai caùnh tay vì vaäy maø hai caùnh
tay chuùng ta söû duïng ñeå caùnh tay naøy töông
trôï cho caùnh tay kia.
Baây giôø caàm caùi cuoác thì caùi tay maët vaø
tay traùi ñeàu caàm caùi cuoác naâng leân, roài caùi
cuoác môùi cuoác ñaát hoaëc laø daãy coû raát laø deã
daøng. Coøn baây giôø chuùng ta coøn moät caùnh tay
maët hoaëc laø moät caùnh tay traùi maø chuùng ta
cuoác ñaát, daãy coû thì raát laø khoù khaên, khoâng
deã daøng. Ñoâi khi chuùng ta laøm khoâng ñöôïc,
coù phaûi khoâng?
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
64
Cho neân vì vaäy Ñònh Voâ Laäu vaø Ñònh
Chaùnh Nieäm Tónh Giaùc, hai thöù Ñònh naøy
raát caàn thieát ñeå chuùng ta keát hôïp laïi thaønh
Töù Nieäm Xöù. Caùc con thaáy chöa? Chuùng ta
phaûi ñi töøng caùi böôùc moät ñeå maø chuùng ta
vaøo. Ñoù laø caùi Nieäm Phaùp roài, chuùng ta phaûi
hieåu caùch thöùc cuûa noù, söï tu taäp. Töø laâu maáy
con thaáy naøo laø tu Ñònh Nieäm Hôi Thôû caùi
naøy, caùi kia ñuû thöù heát, nhöng maø söï thaät ra
baây giôø gom laïi chuùng ta, duø Ñònh Nieäm Hôi
Thôû cuõng laø moät caùi phöông phaùp tónh giaùc
keát hôïp vôùi Ñònh Voâ Laäu chöù gì. Baây giôø
thaân Thaày ñau, noù bò laäu hoaëc naøy, thì: “An
tònh thaân haønh toâi bieát toâi hít voâ, an tònh
thaân haønh toâi bieát toâi thôû ra”, thì hôi thôû noù
keát hôïp, töùc laø tónh giaùc ôû treân hôi thôû ñeå
keát hôïp vôùi voâ laäu chöù gì!? Laø an tònh thaân
haønh ñeå laøm cho caùi thaân chuùng ta khoâng
coøn laäu hoaëc nöõa chöù gì! Ñoù laø maáy con thaáy
hôi thôû, caùi Ñònh Nieäm Hôi Thôû noù keát hôïp
giöõa caùi Ñònh Voâ Laäu vaø caùi Ñònh Chaùnh
Nieäm Tónh Giaùc. Maø ñònh Chaùnh Nieäm Tónh
Giaùc maø chuùng ta ñöôïc phaân ra töø caùi caên
baûn roài chuùng ta tu seõ deã daøng vaø tieán boä, noù
khoâng bò öùc cheá maáy con, chöù khoâng kheùo
maáy con tu Chaùnh Nieäm Tónh Giaùc seõ bò öùc
cheá. Caùi thôøi gian maø daøi quaù maáy con cuõng
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 65
bò öùc cheá thaân taâm, vì raùng öùc cheá thaân taâm,
cho neân noù vöøa vôùi caùi thôøi gian.
Cho neân vì vaäy maø Thaày noùi maáy con
saép xeáp ñöôïc caùi thôøi gian ñuùng caùch thì
Thaày seõ daïy maáy con, laàn laàn maáy con tieán
leân deã daøng, coøn maáy con sai laø maáy con bò
öùc cheá. Vaø öùc cheá thì maáy con seõ thuït luøi. Caùi
hình thöùc maáy con thaáy maáy con ôû lôùp cao
chôù maø söï thaät maáy con ñang thuït luøi, khoâng
coù tieán boä. Vaø ñoàng thôøi caùi trình ñoä maø vieát
nhöõng caùi baøi luaän nhö theá naøy ñeå maø xeùt
laïi, ñeå maø bieát ñöôïc caùi khaû naêng quaùn xeùt,
ñeå trieån khai caùi tri kieán cuûa maáy con veà
Ñònh Voâ Laäu thì Thaày cuõng saép lôùp cuûa maáy
con töø thaáp ñeán cao. Caùi lôùp naøo caàn hoïc thì
Thaày cho vaøo caùi lôùp ñeå hoïc, coøn lôùp naøo maø
thaáy trieån khai ñaõ coù khaû naêng hieåu bieát thì
khoâng caàn hoïc, caùi lôùp ñoù ñeå töï trieån khai tri
kieán cuûa mình ra. Thaày cho nhöõng caùi ñeà taøi
khaùc töï mình khai trieån. Thaày thaáy caùi tri
kieán cuûa maáy con khaù vöõng vaøng, töï mình
trieån khai ñöôïc caùi ñoù noù môùi laø trieån khai
tri kieán cuûa mình thaät söï. Coøn nhöõng ngöôøi
yeáu quaù, ngöôøi ta khoâng ñuû söùc trieån khai ra
thì phaûi ñöôïc hoïc. Hoïc roài baét buoäc töø ñoù
ngöôøi ta nhôø caùi tieâu chuaån hieåu bieát ñoù,
ngöôøi ta döïa vaøo ngöôøi ta môùi trieån khai tri
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
66
kieán cuûa ngöôøi ta ra ñöôïc. Baây giôø ngöôøi ta
chöa hieåu cho neân ngöôøi ta vieát loän xoän, noù
khoâng ñuùng ñaâu ñöôïc heát, noù khoâng coù chæ
ñònh cho roõ raøng, do ñoù haõy ñöa hoï vaøo caùi
lôùp hoïc, bôûi vì noù phaûi coù caên baûn.
Cho neân ôû ñaây thì chuùng ta thaáy roõ raøng
laø tu haønh chuùng ta coù tu gì ñaâu, nhöng maø
chính tu thaät tu ñoù maáy con. Moät khi maø
ngoài laïi tö duy vieát laø tu thaät tu. Bôûi vì mình
vieát caùi baøi ñoù ñeå giuùp cho mình coù söï hieåu
bieát Chaùnh Kieán chöù khoâng coù gì, noù laøm cho
chuùng ta khoâng coøn ñau khoå.
Coøn maø ñi kinh haønh mình taäp tænh
thöùc ñoù laø muïc ñích ñeå chuùng ta tónh giaùc,
chöù khoâng phaûi thieàn ñònh gì caû heát ñaâu, ñeå
ñaåy lui ba caùi hoân traàm, thuøy mieân, caùi buoàn
nguû cuûa chuùng ta. Caùi ñoù noù cuõng gheâ gôùm
laém, noù cuõng laøm cho chuùng ta môø mòt, laøm
chuùng ta khoâng thaáy ñöôïc caùi nhaân quaû. Taát
caû caùc phöông phaùp chuùng ta tu ñeàu laø chuùng
ta thaáy noù lôïi ích vaø noù thieát thöïc, noù cuï theå
vaø noù roõ raøng.
3/ Nieäm Taêng, nieäm Giôùi
Roài ñoàng thôøi taát caû nhöõng caùi ñieàu kieän
maø maáy con hoïc veà Nieäm Phaùp. Roài Nieäm
Taêng thì caùi göông haïnh cuûa Thaày soáng ôû
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 67
ñaây laø caùi göông haïnh ñeå cho maáy con noi
theo, ñoù laø caùi nieäm Taêng. Caùc con bieát ñôøi
soáng cuûa Thaày nhö theá naøo vaø söï tu taäp cuûa
Thaày nhö theá naøo, moät ngöôøi quyeát taâm tu
nhö theá naøo, soáng cheát nhö theá naøo, thì maáy
con laáy caùi göông haïnh Thaày. Moãi laàn coù caùi
gì maø caùc con vöôït qua khoâng ñöôïc caùc con
nhôù ñeán Thaày, Thaày laøm ñöôïc, Phaät laøm
ñöôïc khoâng lyù naøo maø mình khoâng laøm ñöôïc,
nhaát ñònh cheát boû mình phaûi laøm ñöôïc, ñoù laø
Nieäm Taêng.
Coøn Nieäm Giôùi, töùc laø Thaày seõ daïy Giôùi
maáy con, daïy töøng oai nghi teá haïnh, daïy
töøng nhöõng caùi ñöùc giôùi. Caùc con thaáy Vaên
Hoùa Truyeàn Thoáng taäp 1 vaø taäp 2 ñeàu laø
Thaày daïy ñöùc giôùi raát nhieàu. Thì tieáp tuïc coøn
boán taäp Giôùi nöõa Thaày seõ coá gaéng soaïn thaûo,
maëc duø Thaày ñang ñöùng lôùp daïy maáy con
nhöng maø Thaày coá gaéng soaïn thaûo boán taäp
Giôùi nöõa ñeå coù moät caùi taäp ñeå daïy veà oai
nghi teá haïnh töøng caùi ñi, ñöùng, ngoài, naèm,
aên, uoáng, mang y maëc baùt, tieáp giao vôùi moïi
ngöôøi. Coù moät caùi boä giôùi luaät oai nghi teá
haïnh ñeå khi maø giao thieäp, ngöôøi tu só giao
thieäp vôùi ngöôøi cö só phaûi xöng hoâ nhö theá
naøo; roài ñeán nhaø ngöôøi cö só phaûi nhö theá
naøo, ñöùng nhö theá naøo, ñieàu ñoù laø coù nhöõng
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
68
caùi giôùi luaät cuûa Phaät ñaõ daïy trong Nieäm
Giôùi. Cho neân vì vaäy maø Thaày seõ laàn löôït
höôùng daãn cho maáy con.
Hieän giôø laø maáy con coù nhöõng ngöôøi ôû
ñaây laø cö só, nhöng söï thaät maáy con phaûi coi
mình laø tu só, nghóa laø hoïc oai nghi. Chöù noùi
baây giôø toâi laø cö só toâi khoâng theå hoïc nhöõng
caùi Giôùi naøy ñöôïc, vì giôùi cuûa cö só chæ coù
naêm giôùi thoâi. Nhöng maø vaøo caùi lôùp naøy hoïc
laø lôùp ñaøo taïo A la haùn thì taát caû giôùi ñeàu
phaûi nghieâm chænh. Ngöôøi naøo cuõng phaûi oai
nghi teá haïnh, ñöøng noùi raèng toâi laø cö só, chæ
coù maáy con laø döï thính thì maáy con nghe roài
thoâi? Thì caùi ñoù laø caùc con hieåu, ñeå hieåu ñeå
bieát thoâi, Thaày khoâng chaám baøi, Thaày khoâng
coù söûa baøi maáy con, caùc con hieåu ñieàu ñoù.
Thaày khoâng coù laøm, bôûi vì Thaày khoâng coù ñuû
caùi söùc maø laøm. Maáy con coøn oâm aáp ñôøi,
Thaày chaám baøi, Thaày giuùp ñôõ cho maáy con tu
laø caùi ngöôøi boû heát ñôøi, coøn moät höôùng ñi vaøo
caùi con ñöôøng giaûi thoaùt maø thoâi, laøm chuû
ñöôïc söï soáng cheát maø thoâi. Chöù coøn baây giôø
ñôøi maáy con khoâng boû maø ñaïo maáy con muoán
theâm thì chaéc chaén Thaày coù daïy maáy con
cuõng cöïc Thaày, maát coâng. Bôûi vì ñoïc moät caùi
baøi luaän cuûa maáy con vieát laø Thaày cuõng maát
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 69
coâng laém, maáy con hieåu khoâng? Bôûi vì maát
caùi thì giôø Thaày raát nhieàu.
Thay vì Thaày ngoài Thaày vieát caùi boä saùch
ñaïo ñöùc laøm ngöôøi coøn lôïi ích cho ngöôøi ta.
Ngöôøi ta bieát laø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp, ñaïo
ñöùc gia ñình, cha meï ñoái vôùi con caùi, con caùi
ñoái vôùi cha meï nhö theá naøo, vôï choàng ñoái xöû
vôùi nhau nhö theá naøo. Thì ñoïc caùi boä saùch
Thaày coøn lôïi ích cho gia ñình ngöôøi ta bieát
maáy. Coøn baây giôø ngoài ñaây maø Thaày daïy, maø
roát cuoäc roài thì ñoïc nhöõng caùi baøi cuûa con,
baét buoäc roài Thaày phaûi chaám baøi, cuoái cuøng
maáy con ñôøi khoâng boû maø ñaïo cuõng khoâng
xong thì maát caùi thì giôø Thaày quaù uoång. Vaø
ñoàng thôøi khi ñoù maáy con khoâng coù caùi boä
saùch Ñaïo Ñöùc Gia Ñình thì maáy con khoâng
bieát laøm sao maø ñoái xöû. Bao nhieâu ngöôøi hoï
ñang chôø ñôïi nhöõng caùi boä saùch ñoù, ñeå cho hoï
bieát caùch ñem laïi caùi söï haïnh phuùc gia ñình
cuûa hoï, khoâng laøm khoå mình khoå ngöôøi.
Trong khi ñoù Thaày phaûi laøm nhöõng coâng vieäc
phí maát thì giôø cuûa Thaày raát nhieàu, neáu
chaúng may cuoäc ñôøi Thaày ra ñi roài ai vieát
saùch ñaïo ñöùc naøy cho con ngöôøi, caùc con
hieåu?
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
70
Cho neân Thaày öôùc mong raèng maáy con
haõy coá gaéng taäp. Vôùi caùi soá ngöôøi theo Thaày
maø quyeát ñònh laø boû heát thì theo, maø coøn oâm
aáp ñôøi thì thoâi maáy con ñöøng coù laøm cho
Thaày cöïc, maát thì giôø Thaày voâ ích. Thaø laø
Thaày coù naêm ngöôøi, ba ngöôøi thoâi, Thaày ñaøo
taïo naêm, ba ngöôøi cuõng ñöôïc. Moät soá löôïng
quaù ñoâng maø cuoái cuøng Thaày ñaøo taïo khoâng
ñöôïc ngöôøi naøo heát, laïi laõng phí caùi thôøi gian
cuûa Thaày quaù lôùn trong khi bao nhieâu ngöôøi
ñang chôø ñôïi caùi lôøi noùi cuûa Thaày, caùi söï
höôùng daãn cuûa Thaày treân ñaïo ñöùc cuûa hoï ñeå
hoï hieåu, hoï ñoái xöû vôùi nhau trong gia ñình,
trong xaõ hoäi, ngay caû baûn thaân hoï ñeå ñem laïi
söï an vui cho chính hoï qua caùi ñaïo ñöùc.
VII- TRIEÅN KHAI TRI KIEÁN
Cho neân ñeán ñaây thì Thaày mong maáy
con ngöôøi naøo chöa goùp baøi thì cöù goùp baøi. Vaø
tieáp tuïc thì maáy con seõ laøm nhö theá naøy raát
goïn, laø caùi trong caùi taäp giaáy cuûa maáy con
nhö theá naøy maáy con seõ xeù hai tôø hay laø moät
tôø tuøy theo caùi baøi luaän cuûa maáy con, thì maáy
con cöù xeù ra, maáy con laøm caùi baøi maáy con
gôûi cho Thaày vaø ñoàng thôøi maáy con ñeå teân.
Vaø khi moät caùi baøi thì maáy con neân chöøa moät
caùi leà cho noù roäng moät chuùt xíu, ñeå laøm gì
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 71
maáy con bieát khoâng? Ñeå Thaày ghi nhöõng gì
maø caàn thieát ôû treân caùi leà ñoù, chôù noù heïp quaù
nhö theá naøy noù thieáu thì ghi khoù.
Thí duï nhö baây giôø voâ ñaàu vaày, Thaày
ñoïc Thaày thaáy voâ ñeà nhö vaäy laø sai, Thaày
baûo caùi naøy voâ ñeà sai phaûi söûa laïi. Roài caùi
thaân baøi naøy noù thöøa caùi choã naøo Thaày noùi
thöøa, caùi choã ñoaïn naøy ñöôïc, Thaày ñeå ñöôïc,
ñeå bieát caùi ñoaïn ñoù mình vieát ñuùng. Coøn choã
naøo khoâng ñöôïc Thaày ñeå caùi choã naøy sai
khoâng ñöôïc, choã naøy noù laïc ñeà. Ñoù, roài taát caû
nhöõng caùi caùi naøy maáy con chöøa noù roäng
roäng ra. Cuõng nhö caùi baøi luaän vaên ñeå caùi
khoaûng cho Giaùo sö ngöôøi ta pheâ bình, ngöôøi
ta duyeät. Thaäm chí nhö ôû treân caùi baøi luaän
vaên ngöôøi ta coøn coù caùi khoaûng ñeå troáng vaày
maáy con. Ñeå troáng moät khoaûng ñeå maø caùi lôøi
bình, caùi lôøi pheâ bình cuûa Thaày giaùo ñoù. Thì
ôû ñaây Thaày cuõng, ôø, baây giôø caùi baøi naøy laø
ñuùng, caùc con phaûi theo caùi baøi naøy maø nhaåm
ñi, nhaåm laïi cho noù thaám nhuaàn caùi lyù nhaân
quaû naøy thì caùi baøi ñoù ñuùng. Bôûi vì noù coù caùi
khoaûng ñeå troáng ñeå maø Thaày bình, Thaày pheâ
bình ôû ñoù Thaày nhaéc nhôû maáy con ôû choã ñoù.
Nhö caùi baøi luaän vaên, vì vaäy noù deã cho Thaày
laøm vieäc. Coøn maáy con chöøa heïp nhö theá naøy
thaáy Thaày vieát noù khoâng ñuû, vieát noù daøi daøi
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
72
nhö theá naøy, bôûi vì noù khoâng coù ñoaïn ngaén.
Ñoù Thaày muoán noùi nhö vaäy ñeå caùc con thaáy
khi maø laøm moät caùi baøi luaän thì nhö laø ngöôøi
hoïc troø. Chöù khoâng phaûi ñeå vieát nhöõng caùi
baøi ñaâu, y nhö maáy con laø ngöôøi hoïc troø. Bôûi
vì giaùo duïc ñaøo taïo maø, maáy con nhôù!
Ñaây laø caùi chöông trình giaùo duïc ñaøo taïo
laøm cho caùi tri kieán cuûa maáy con phaûi trieån
khai, phaûi coù söï hieåu bieát thaät söï thaâm saâu
vaø ñuùng, khoâng bò sai, khoâng ñöôïc laïc ñeà khi
maáy con quaùn caùi gì, bôûi vì ñaïo Phaät ñaâu coù
baûo maáy con quaùn tuøm lum taø la ñaâu. Baây giôø
quaùn nhaân quaû thì phaûi nhaân quaû, maø quaùn
caùc phaùp voâ thöôøng laø phaûi voâ thöôøng, maø
quaùn Thaäp nhò nhaân duyeân laø phaûi ra Thaäp
nhò nhaân duyeân, caùc con hieåu choã ñoù, chôù ñaâu
coù phaûi laø phaùp naøy loän xoän qua phaùp kia
ñaâu maáy con? Quaùn nhö vaäy noù traät heát thì
sao, vaäy thì laøm sao coù phaùp nhaân duyeân,
laøm sao coù phaùp nhaân quaû, laøm sao coù caùi
phaùp nguõ uaån. Taát caû nhöõng phaùp ñoù ñeàu
phaûi vaïch cho roõ töøng caùi thôù thòt cuûa noù maø
khoâng loän vôùi caùi phaùp khaùc, maáy con hieåu
khoâng?
Ñoù, nhö vaäy thì caùi söï höôùng daãn cuûa
Thaày laøm cho maáy con ñi vaøo, xoaùy vaøo caùi
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 73
söï tu taäp, laøm trieån khai caùi tri kieán cuûa con,
nhìn ñuùng söï thaät, chöù khoâng coù nhìn moâng
lung, nhìn bao la ñuû thöù. Töø caùi nhaân quaû
naøy noù laïc qua caùi voâ thöôøng roài, phaûi
khoâng? Caùc con thaáy noù loän xoän roài. Roài töø
caùi nhaân quaû naøy noù loït qua nguõ uaån roài, roài
töø caùi nhaân quaû naøy noù loït qua thaäp nhò
nhaân duyeân roài. Trôøi ñaát! Sao maø noù laï luøng
vaäy, maáy con sao maø moâng lung ñuû thöù phaùp
ôû trong naøy goàm noù nhö vaäy, laøm sao ñi
thaúng vaøo ñöôïc caùi söï hieåu bieát, xoaùy vaøo
ñöôïc caùi uy löïc cuûa nhaân quaû ñöôïc, caùc con
thaáy khoâng? Noù ñuïng ñaâu maáy con hieåu choã
naøo maáy con gheùp voâ choã naáy, hieåu choã naøo
gheùp voâ choã naáy thì noù khoâng ñuùng, phaùp
naøo noù ra phaùp naáy, phaûi quaùn ñuùng phaùp.
Ñoù, thì Thaày noùi nhö vaäy, vaø vì vaäy maø
chuùng ta laøm nhöõng ngöôøi hoïc troø, tu laø
ngöôøi hoïc troø chôù gì? Maø caùi chöông trình
giaùo duïc ñaøo taïo cuûa Ñöùc Phaät noù 8 lôùp nhö
vaäy thì mình phaûi laàn löôït maø ñi töø lôùp thaáp
ñeán lôùp cao, coi nhö ñaây laø lôùp vôõ loøng roài.
Caùc con thaáy chöa, mình phaûi hoïc, tu laø nhö
vaäy ñoù.
Laàn löôït roài Thaày maø daïy caùi lôùp naøy
moät naêm sau maáy con ñi ra ñi, ngöôøi ta chöûi
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
74
khoâng giaän vaø caùi côn ñau cuûa caùc con nhö
saép cheát, ñau nhö ñöùt ruoät, ñöùt gan maáy con
vaãn bình tónh ngoài thaúng löng xöông soáng
maø maáy con khoâng bao giôø naèm ñaâu. Thaày
höôùng daãn caùi lôùp naøy sau moät naêm maáy con
hoïc taäp roài maáy con khoâng sôï haõi nhaân quaû
naøy ñaâu. Cheát boû chôù khoâng sôï! Maáy con
ngoài söøng söõng nhö thöôøng khoâng coù bao giôø
maáy con naèm xuoáng ñaâu, khoâng ñaàu haøng noù
ñaâu. Ñoù laø Thaày noùi thaät söï, coøn tröôùc aùc
phaùp maø taùc ñoäng noùi xaáu, noùi caâu gì thì noùi,
caùc con im laëng nhö Thaùnh, caùc con khoâng
buoàn moät chuùt naøo trong loøng, khoâng phieàn
naõo gì ñaâu, ai noùi gì caùc con vaãn bình thöôøng
khoâng heà haán gì caùi taâm maáy con.
Thaày baûo ñaûm maáy con hoïc moät naêm
maø kó löôõng ñöôïc nhö theá naøy caùi tri kieán
cuûa maáy con noù ñuû, noù ñuû laøm moät caùi töôøng
thaønh vaùch ñaù, vaùch saét, noù bao boïc maáy con
khoâng coù caùi phaùp aùc naøo taùc ñoäng voâ ñöôïc
caùi tri kieán cuûa noù. Ñoù laø caùi töôøng thaønh
kieân coá nhaát cuûa ñaïo Phaät, maø Ñònh Voâ Laäu
noù laø caùi phöông phaùp ñeå xaây döïng caùi töôøng
thaønh ñoù. Cho neân, khoâng aùc phaùp naøo taùc
ñoäng voâ taâm, taâm con luoân luoân baát ñoäng,
nhö vaäy noù môùi laø baûo veä chaân lyù cuûa noù, noù
môùi thanh thaûn, an laïc, voâ söï. Chöù caùi tri
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 75
kieán cuûa maáy con yeáu ñuoái, noù ñuïng voâ thì
maáy con baät ngöûa ra lieàn, noù xaâm chieám voâ
maáy con, nghóa laø choïc luûng caùi phoøng tuyeán
cuûa maáy con lieàn töùc khaéc.
Nghóa laø aùc phaùp noù maïnh laém, khi maø
noù khoâng taán coâng thoâi, maø noù taán coâng voâ
thì caùi phoøng tuyeán cuûa maáy con bò loït töôûng
lieàn töùc khaéc, thì taâm maáy con phieàn naõo
ngay lieàn töùc khaéc, khoâng chaïy ñaâu cho
thoaùt. Maø caùi phoøng tuyeán cuûa maáy con, caùi
haøng raøo chieán ñaáu cuûa maáy con noù chaët chòa
roài, bao nhieâu caùi tri kieán cuûa maáy con chaët
chòa, bao nhieâu noù taùc ñoäng voâ khoâng ñöôïc.
Noù taùc ñoäng voâ maáy con hieåu quaù roài laøm sao
maø noù taùc ñoäng ñöôïc nöõa, cho neân noù ôû
ngoaøi, noù vaêng ra ngoaøi, noù khoâng laøm cho
taâm maáy con phieàn naõo ñöôïc. Ñoù laø maáy con
phaûi xaây döïng cho mình haøng raøo chieán
tuyeán ñoù, caùi phoøng tuyeán ñoù thì noù môùi baûo
veä ñöôïc taâm cuûa maáy con môùi baát ñoäng, ñeå
maáy con môùi hoä trì ñöôïc caùi chaân lyù cuûa maáy
con, maáy con môùi baûo veä ñöôïc chaân lyù cuûa
maáy con. Maáy con bieát caùi chaân lyù cuûa maáy
con laø taâm thanh thaûn, an laïc, voâ söï, maø
ñuïng vaøo noù maát an laïc, thanh thaûn laøm sao
maáy con goïi laø trong Töù Nieäm Xöù ñöôïc. Caùc
con thaáy khoâng? Maø tri kieán cuûa maáy con laø
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
76
caùi haøng raøo chieán tuyeán cuûa caùi söï ñaùnh
giaëc cuûa nhaân quaû maø, caùc con hieåu ñieàu ñoù!
Cho neân vì vaäy maø treân con ñöôøng tu
phaûi bieát laøm caùi gì treân caùi cuoäc chieán ñaáu
naøy, mình phaûi coù ñuû chieán thuaät chieán löôïc,
mình phaûi coù ñuû baøi vôû hoïc taäp, xaây döïng
cho ngöôøi syõ quan trong tröôøng lôùp ñeå ra
chieán ñaáu. Ñaây laø Thaày daïy maáy con nhö laø
maáy con ñang ôû trong moät caùi Tröôøng Syõ
quan ñeå ñaøo taïo cho maáy con trôû thaønh
nhöõng ngöôøi syõ quan, nhö ngöôøi duõng só ñeå
maø chieán ñaáu treân caùi maët traän thaät söï cuûa
nhaân quaû. Maáy con seõ khoâng ñaàu haøng, maáy
con seõ laø nhöõng ngöôøi chieán thaéng chôù
khoâng phaûi laø ngöôøi chieán baïi. Maø neáu maáy
con khoâng chòu hoïc, maáy con khoâng chòu tö
duy, khoâng chòu quaùn xeùt thì maáy con khoâng
laøm cho mình thaønh moät caùi phoøng tuyeán
chaéc chaén baûo veä, khoâng thaønh moät caùi haøng
raøo chieán ñaáu thaät söï thì maáy con bò giaëc
xaâm chieám, thöôøng xuyeân xaâm chieám khoâng
theå naøo chaïy khoûi.
Ñoù laø nhöõng caùi ñieàu kieän caàn thieát maø
treân con ñöôøng tu taäp ñeå cho maáy con hieåu
bieát vaø nhôù kyõ laø giôø giaác phaûi nghieâm chænh
khi chuùng ta ñaët thôøi khoùa ñoù roài. Vaø ñoàng
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 77
thôøi chuùng ta tu moät thaùng, hai thaùng chuùng
ta taêng leân, chöù khoâng ñöôïc naèm taïi choã ñaâu.
Chuùng ta laø nhöõng ngöôøi chieán ñaáu chôù
khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi naèm troán ôû trong
chieán khu, khoâng ai troán ôû trong röøng khoâng
ra ngoaøi ñaâu, khoâng phaûi ñaâu, luoân luoân luùc
naøo chuùng ta phaûi coù maët hieän dieän tröôùc
giaëc chôù khoâng phaûi laø troán traùnh ñaâu.
Cho neân vì vaäy maø chuùng ta thaáy khi
maø chuùng ta thaáy caùi söùc cuûa chuùng ta taêng
leân ñöôïc lieàn thì chuùng ta taêng giôø giaác cuûa
chuùng ta leân lieàn, chieán ñaáu cho tôùi taän cuøng
hai möôi boán tieáng ñoàng hoà khoâng bao giôø
nguû. Caùc con nhôù ñieàu ñoù, maáy con seõ chieán
thaéng trong hai boán giôø khoâng coù nguû ñoù, luùc
baáy giôø maáy con môùi thaät söï laø chieán ñaáu
ñöôïc hoân traàm, thuøy mieân, giaëc si. Chôù coøn
maáy con coøn noùi thoâi ñi nguû cho coù söùc khoûe
thì maáy con ñi veà ñi, ôû ñaây khoâng coù söùc
khoûe nöõa maø coù ñi tìm caùi cheát thoâi. Moät laø
cheát, hai laø chöùng ñaïo, coù vaäy thoâi!
Maáy con gan ruoät thì ôû ñaây, maø khoâng
gan ruoät coøn ham soáng thì thoâi cöù veà, chôù
khoâng maát coâng Thaày laém. Ngöôøi naøo maø
quyeát cheát thì ôû ñaây vôùi Thaày maø cheát, thaät
söï maø! Thaày noùi ngaøy mai Thaày cheát, maáy
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
78
con noùi böõa nay thoâi cho con ñi tröôùc, con
cheát tröôùc vaø Thaày cheát sau. Ñoù, nhö vaäy môùi
ñuùng laø Thaày troø. Thaày ñi ñaâu maáy con ñi
ñöôïc, coøn baây giôø Thaày ñi roài maáy con chæ
ngoài ñaây maø khoùc chôù khoâng laøm sao maáy
con ñi ñöôïc ñaâu. Coøn khoâng aáy, uoáng moät môù
thuoác ñoäc cho noù cheát theo chôù thaät ra maáy
con chöa ñi ñöôïc. Caùc con hieåu ñieàu ñoù!
Cho neân vì vaäy laøm sao maø Thaày noùi:
“ÔØ, ngaøy mai Thaày ñi, xin Thaày cho böõa nay
con ñi tröôùc thì vaäy môùi laø ñeä töû cuûa Thaày”.
Ñoù, phaûi noùi nhö vaäy. Maø toâi coù tieác gì thaân
naøy ñaâu, Thaày ñi toâi ñi chôù, coøn bao nhieâu
ngöôøi khaùc ngöôøi ta chöùng thì ngöôøi ta lo, toâi
khoâng coù nôï chuùng sanh nöõa, toâi aên cuûa ñaøn
na thí chuû toâi thaáy toâi tu taäp nhö vaäy laø toâi
ñaõ ñeàn ñaùp ñöôïc coâng ôn ñoù roài. Toâi ñi toâi
cuõng ñaõ ñeå laïi caùi hình aûnh töï taïi cuûa toâi, toâi
cuõng noùi tröôùc ñoù laø toâi traû ñöôïc caùi coâng ôn
ñaøn na thí chuû. Bôûi vì haønh ñoäng töï taïi cuûa
toâi, toâi thaép saùng cho maáy ngöôøi xem, toâi tu
taäp ñöôïc nhö vaäy, toâi giaûi thoaùt ñöôïc nhö vaäy
maáy ngöôøi coá gaéng, nhö vaäy laø toâi ñaõ ñeàn
ñaùp caùi coâng moà hoâi nöôùc maét cuûa quyù vò
haøng ngaøy cuùng döôøng toâi roài ñoù. Nghóa laø
toâi ngoài toâi tòch cho maáy ngöôøi bieát laø toâi ñaõ
ñeàn ñaùp coâng ôn roài, chôù khoâng phaûi toâi phaûi
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 79
ñi daïy maáy ngöôøi ñaâu. Bôûi vì thaáy toâi cheát
thì maáy ngöôøi môùi ham tu, maø maáy ngöôøi
ham tu laø do thaáy toâi cheát töï taïi, coù phaûi
khoâng maáy con? Vì vaäy maø caùi töï taïi cuûa
maáy con cuõng laø caùi nhaéc nhôû cho ngöôøi ta
chöù, ñoù laø ñeàn ñaùp coâng ôn cuûa ngöôøi ta, töøng
baùt côm manh aùo cuûa ngöôøi ta cuùng döôøng
mình maø, nhöng maø mình laøm cho ngöôøi ta,
saùch ñoäng cho ngöôøi ta tu taäp ñoù laø caùi ñieàu
kieän quaù quyù roài coøn gì!
Cho neân, Thaày noùi ngaøy mai laø Thaày
tòch thì hieän giôø trong caùi soá ngöôøi naøy chæ
coøn moät ngöôøi ôû laïi thoâi, coøn bao nhieâu cöù
tòch ñi, ôû laïi ñeå lo coâng chuyeän noái tieáp, coøn
bao nhieâu cuõng ñi heát thì khoâng ñöôïc, phaûi
khoâng? Coøn bao nhieâu cöù cheát ñi, cheát chöù ñeå
laøm gì, soáng ôû ñaây cöïc, aên cuõng cöïc, nhai
nuoát cuõng cöïc coù gì ñaâu maø sung söôùng, ngon
gì ba caùi thöù ñoà baát tònh, coù phaûi khoâng maáy
con? Ñaâu coù sung söôùng gì ñaâu, danh lôïi laøm
gì maáy con, ôû ñaây ñeå noùi: “ÔØ oâng ñoù chöùng
quaû A La Haùn”. Trôøi ñaát ôi! OÂng töï taïi sanh
töû oâng nhaäp ñònh ba boán ngaøy, baûy taùm
ngaøy, moät thaùng laøm caùi gì, khoe caùi ñieàu ñoù
laøm gì, caàn gì!? Chæ baây giôø toâi chæ boû caùi
thaân naøy laø toâi thoaûi maùi nhaát, ñi vaøo Voâ Dö
Nieát Baøn chôù toâi ñaâu coù ôû Höõu Dö Nieát Baøn
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
80
naøy nöõa. Laø vì coøn duyeân toâi môùi ôû ñaây thoâi,
chôù coøn heát duyeân toâi boû ñi lieàn, toâi khoâng coù
tha thieát gì caùi cuoäc ñôøi naøy ñaâu. Caùi cuoäc
ñôøi naøy ñang phuû truøm trong caùi uy löïc cuûa
nhaân quaû, toâi ôû ñaây laø toâi bò troùi buoäc chöù
laøm gì. Cho neân toâi ra ñi ñöôïc laø toâi ra ñi
lieàn, thì nhö vaäy maáy con phaûi quyeát ñònh,
ngöôøi naøo maø muoán soáng cheát ôû ñaây thì neân
ôû ñaây tu. Coøn ngöôøi naøo maø sôï cheát thì thoâi
cöù veà ôû nhaø aên uoáng roài duïc laïc cho noù ñaày
ñuû ñi, ñeå roài noù soáng ñeå maø noù höôûng, coøn ôû
ñaây khoâng coøn höôûng nöõa. AÊn nguû khoâng coù
höôûng ñaâu, ai cho gì aên naáy, phaûi khoâng?
VIII- KHAÁT THÖÏC
Baây giôø Thaày noùi veà vaán ñeà nöõa, veà vaán
ñeà maø khaát thöïc. Thaät söï ra thì Thaày ñang
nghó caùch thöùc nhö theá naøo ñeå ñuùng oai nghi
khaát thöïc cuûa chuùng ta, ñeå goïn gheõ, laøm sao
boû vaøo caùi baùt. Nhö hieän giôø maáy con cöù nghó
nhôù laø baây giôø mình chöa coù nhöõng caùi ñieàu
kieän ñeå maø Thaày tö duy ñeå giuùp cho chuùng ta
coù nhöõng caùi oai nghi teá haïnh cho noù toát.
Cho neân khi maø ôû nhaø beáp cuùng döôøng chuùng
ta caùi gì thì chuùng ta cöù oâm heát caùi naáy. AÊn
ñöôïc caùi gì thì aên, aên khoâng ñöôïc thì chuùng
ta boá thí chuùng sanh, chôù ñöøng boû laïi caùi gì
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 81
heát. Vaø ñoàng thôøi chuùng ta neân nhôù raèng
chuùng ta oâm heát taát caû nhöõng caùi boïc, nhöõng
caùi hoäp maø ôû nhaø beáp ngöôøi ta boû thöïc phaåm
trong ñoù, chuùng ta oâm heát veà, roài chuùng ta
röûa, sau khi mình röûa maáy caùi hoäp ñoù roài
chuùng ta seõ boû vaøo laïi caùi boïc, roài chuùng ta
coät laïi. Tôùi chöøng laø chuùng ta ñem traû hoaëc
laø traû bình thuûy hoaëc laø traû nhöõng caùi boïc ñoù
laïi thì chuùng ta cuõng mang ra taïi choã chuùng
ta nhaän chuùng ta traû laïi.
Laø vì nhö theá naøo, caùc con bieát, khi maø
chuùng ta truùt nhöõng caùi ñoà aên chuùng ta vaøo
baùt roài maø chuùng ta ñeå laïi caùi hoäp thì toäi
nghieäp cho nhöõng ngöôøi nhaø beáp hoï phaûi
röûa. Moät ngöôøi thì chuùng ta coù maáy hoäp thoâi,
nhöng maø nhieàu ngöôøi nhö chuùng ta ñaây heát
thì ngöôøi ta röûa caû roå vaäy maáy con, cho neân
quaù cöïc khoå toäi nghieäp. Cho neân vì vaäy mình
phaûi bieát trong caùi giai ñoaïn naøy chöù khoâng
phaûi laø mình ñi khaát thöïc ôû ngoaøi, maø mình
khaát thöïc taïi nhaø beáp ôû trong chuøa, cho neân
mình cuõng traùnh ñi caùi söï cöïc khoå cuûa ngöôøi
khaùc, ñoù laø moät caùi tình thöông yeâu cuûa
mình, bôûi vì hoï quaù cöïc khoå vôùi mình.
Cho neân caùc con cöù xaùch heát, ñeå roài töøng
laàn löôït qua caùi söï nghieân cöùu, Thaày nghieân
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
82
cöùu caùch naøo ñeå thuaän tieän. Cho neân coù
nhieàu chuøa thì ngöôøi ta naáu caùi noài ngöôøi ta
ñeå roài töï mình muùc, mình muùc mình sôùt
trong baùt cuûa mình, mình aên bao nhieâu thì
sôùt baáy nhieâu. Nhöng söï thaät ra noù coù nhieàu
ñieàu raát laø baát tieän. Caùi ngöôøi ñaàu tieân lôïi
nhaát, khoâng bieát mình muùc nhö theá naøy laùt
nöõa ôû sau khoâng coøn coù nöõa chaéc heát. Neáu
mình muùc vöøa mình aên thì mình cöù nghó
töøng naøy maø trong buïng cuûa mình, ôû sau naøy
khoâng bieát chöøng ai cuõng muùc nhö vaày moät
laùt nöõa coøn naêm, möôøi ngöôøi sau hoï khoâng coù
caùi naøy, cho neân mình muùc ít. Vaø cuoái cuøng
mình muùc ít, mình khoâng daùm muùc nhieàu thì
laïi caùi cuoái cuøng ñeå thöøa moät noài. Ngöôøi naøo
cuõng nghó nhö vaäy cho neân noù thöøa moät noài
raát laø khoù. Cho neân trong caùi vaán ñeà maø aên
uoáng noù cuõng laø caû moät caùi vaán ñeà khoù. Caùi
tu vieän maø toå chöùc caùi nhaø beáp thì raát khoù
maáy con, coøn chuùng ta ñi xin ra ngoaøi deã laém
maáy con, khoâng lo caùi vaán ñeà ñoù, maø toå chöùc
thì raát khoù.
Cho neân trong caùi vaán ñeà naøy thì Thaày
khuyeân maáy con, caùi luùc naøy laø luùc ñang
nghieân cöùu kyõ ñeå chuùng ta chuyeån thaønh sau
khi coù nhöõng caùi ñieàu kieän toát hôn, coù nhöõng
Trung taâm An Döôõng, coù nhöõng caùi nôi maø
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 83
ñeå hoïc taäp sau naøy ruùt tæa töøng caùi lôùp cuûa
chuùng ta, do ñoù caùi söï oai nghi teá haïnh ñi xin
aên, ñi ñeán caâu laïc boä, ñi ñeán nôi naøo ñoù ñeå
ngöôøi ta cuùng döôøng mình ñeàu laø coù söï chuaån
bò, noù ngaén, noù goïn gaøng. Khi ñeán ñoù chuùng
ta nhaän thöïc phaåm noù raát laø ñuùng caùch, cho
neân ôû ñaây chuùng ta coøn nghieân cöùu trong vaán
ñeà ñoù.
Do nhö vaäy thì theo Thaày thieát nghó,
thay vì tröôùc kia chuùng ta beâ moät caùi maâm
roài chuùng ta veà chuùng ta aên, roài chuùng ta
röûa, roài chuùng ta ñem traû. Coøn baây giôø Thaày
cho nhöõng caùi hoäp thì chuùng ta xaùch nhöõng
caùi hoäp chuùng ta ñem veà roài chuùng ta aên, roài
chuùng ta röûa caùi hoäp, tuy raèng noù coù cöïc khoå
hôn chuùt, nhöng ñaây laø nhöõng caùi söï chuyeån
bieán thay ñoåi ñeå xem xeùt laïi, noù caùi naøo tieän
lôïi nhaát ñeå roài töø ñoù ruùt tæa qua caùi vaán ñeà
nhaø beáp ñeå roài Thaày coù caùi söï saép xeáp cho
maáy con. Laøm sao oâm bình baùt ñi khaát thöïc
maø trôû veà chæ oâm goïn trong caùi bình baùt maø
chuùng ta vöøa ñuû aên, khoâng thieáu, khoâng thöøa
trong ñoù. Ñoù laø coøn caùi söï nghieân cöùu ñeå giuùp
ñôõ cho maáy con ñuùng oai teá haïnh cuûa moät
ngöôøi maø ñaép y vaán nhö caùc con.
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
84
Hoâm nay Thaày gôïi yù taát caû caùi ñieàu kieän
caàn thieát ñeå chuùng ta saép xeáp lôùp, ñeå roài
ñoàng thôøi Thaày thaáy böõa ñaàu thì nhö qua caùi
ngaøy ñaàu maø ñi khaát thöïc, chuyeån ra ngoaøi
kia khaát thöïc thì Thaày thaáy noù hôi loän xoän,
ngaøy thöù hai thì ñôõ hôn. Ngöôøi naøo ñi tröôùc
thì ñi tröôùc, ngöôøi naøo ñi sau thì ñi sau,
khoâng coù chôø ñôïi, khoâng coù chen chuùc, vaø
beân nöõ thì noù cuõng khoâng coù loän xoän qua beân
ñaây nhôø coâ UÙt phaân phoái thöïc phaåm ñöa qua
beân kia cho neân khoâng coù qua beân ñaây. Leõ ra
nam nöõ thì noù phaûi coù caùi khu vöïc rieâng ra,
nhö nhaø beáp, hoaëc caùi ñieàu kieän noù rieâng ra
thì noù raát deã. Coøn ñaèng naøy noù chæ chung, coù
moät caùi nhaø beáp maø caû nam laãn nöõ, do ñoù
neáu maø cho ñi moät caùi ñöôøng naøy maø ra maø
khaát thöïc thì noù loän xoän laém, ngöôøi ta thaáy
Taêng vôùi nöõ noù loän xoän ôû trong ñoù coi khoâng
ñöôïc. Cho neân noù caùi khoù khaên cuûa tu vieän,
caùi söï toå chöùc noù chöa coù oån ñònh ñöôïc, ñeå roài
saép xeáp ñeå cho noù ñöôïc oån ñònh, noù ñaøng
hoaøng hôn.
Thì hoâm nay, baét ñaàu thì maáy con trôû veà
ghi laïi caùi thôøi khoùa vaø ghi laïi nhöõng caùi
traïng thaùi. Nhôù caùi traïng thaùi cuûa mình
nhieáp taâm, an truù thì noù coù hyû laïc, noù coù caùi
gì thì ñoù maáy con ghi heát. Ghi thaät söï maáy
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 85
con, ghi heát ñeå theo ñoù Thaày bieát caùi ngöôøi
naøy ñang tu ñöôïc nhöõng gì, ñang ñaït ñöôïc
nhöõng caùi gì, keát quaû cuûa söï nhieáp taâm an
truù nhö theá naøo?
IX- NHIEÁP TAÂM VAØ AN TRUÙ TAÂM
Noù coù hai phaàn, phaàn nhieáp taâm vaø
phaàn an truù. Nhö Thaày ñaõ noùi böõa ñoù roài.
Nhieáp taâm laø mình nhieáp taâm laøm cho mình
tænh thöùc ôû treân caùi böôùc ñi, treân caùi thaân
haønh cuûa mình, noäi hay ngoaïi, töùc laø hôi thôû
hay hoaëc laø thaân haønh ngoaïi, tay chaân co
duoãi, ñang böôùc ñi, ñoù laø caùi tænh thöùc ôû treân
ñoù. Maø caùi söï tænh thöùc ôû treân ñoù hoaøn toaøn
noù khoâng bò meâ, töùc laø duø coù moät caùi nieäm
naøo xeït voâ noù vaãn bieát caùi haønh ñoäng cuûa noù
ñang haønh ñoäng thì noù laø ñaït ñöôïc chaát
löôïng tænh thöùc. Coøn baây giôø nhieáp taâm ñeå
maø an truù, an truù cho ñöôïc thì noù hoaøn toaøn
khoâng nieäm.
Thí duï nhö baây giôø caùc con nhieáp taâm
ñöôïc 1 phuùt vaãn coøn coù moät nieäm xen voâ thì
caùc con seõ taäp nhieáp taâm cho ñöøng coù nieäm,
töùc laø töø caùi choã nhieáp taâm ñöôïc laø coù nieäm
vaãn bieát nieäm, noù khoâng meâ caùi nieäm voâ töùc
laø coøn coù tænh thöùc. Vaø baây giôø taäp nhieáp
taâm trong 1 phuùt ñoù ñeå an truù ñöøng coù nieäm
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
86
trong 1 phuùt ñoù. Coøn maáy con noùi: baây giôø
toâi nhieáp taâm ñöôïc, tænh thöùc ñöôïc nhö vaäy
thoâi toâi taêng leân 2 phuùt, naêm phuùt, möôøi
phuùt nhöng maø vaãn coù nieäm ôû trong ñoù thì
maáy con an truù sao noåi? Bôûi vì noù taêng leân 2
phuùt, ba phuùt maø 1 phuùt noù chöa an truù ñöôïc
thì laøm sao 5, 10 phuùt maø maáy con an truù
ñöôïc? Caùc con hieåu!? Cho neân khi 1 phuùt maø
coøn coù nieäm töùc laø toâi nhieáp taâm ñöôïc, toâi
thaáy söùc tænh toâi coù. Laø vì toâi ñang bieát ñöôïc
caùi böôùc ñi maø toâi thaáy coù moät nieäm xeït voâ,
cho neân caùi nieäm xeït voâ ñoù toâi khoâng theo
caùi nieäm ñoù ñaâu, bôûi vì toâi khoâng meâ, cho
neân caùi nieäm ñoù noù lui ra maø toâi chæ coøn bieát
böôùc ñi, cho neân toâi nhieáp taâm ñöôïc. Ñieàu
naøy chaéc chaén laø caùc con seõ nhieáp taâm ñöôïc.
Coøn coù ngöôøi maø nhieáp khoâng ñöôïc laø
caùi nieäm xen voâ hoï meâ, hoï tö duy suy nghó
caùi nieäm ñoù, moät luùc hoï môùi chôït tænh, hoï
môùi thaáy mình theo voïng töôûng nhieàu quaù,
thì do ñoù laø hoï chöa nhieáp taâm ñöôïc. Maáy
con hieåu caùi choã naøy. Cho neân nhieáp taâm roài
thì ôû treân 1 phuùt ñoù phaûi an truù taâm mình ôû
treân caùi choã ñoù chôù khoâng phaûi nhieáp khoâng.
Chæ 1 phuùt thoâi, roài laàn löôït mình an truù
ñöôïc 1 phuùt ñoù roài baét ñaàu baây giôø mình môùi
nhieáp tôùi caùi phuùt thöù hai. Caùi phuùt thöù hai
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 87
noù coù caên baûn cuûa caùi söï an truù naøy roài, cho
neân phuùt thöù hai noù coù nieäm noù khoâng loâi
maáy con ñaâu, noù khoâng loâi ñöôïc töùc laø noù
khoâng meâ ñaâu. Maø phuùt thöù hai mình thaáy
ñöôïc roài thì mình taäp cho ñöøng coù nieäm xen
voâ caùi phuùt thöù hai, vaø phuùt thöù hai khoâng
nieäm mình an truù ñöôïc 2 phuùt. Tu taäp caên
baûn nhö vaäy maø ñi daàn leân thì maáy con seõ
ñaït ñöôïc chaát löôïng tónh giaùc vaø laàn löôït ñaåy
lui ñöôïc caùi taâm si cuûa maáy con.
Nhö vaäy thì maáy con thaáy raèng tuøy theo
boán caùi phaùp kinh haønh thì ba caùi phaùp ñaàu
tieân Thaày daïy, coøn caùi phaùp Thaân Haønh
Nieäm Thaày khoâng daïy laø taïi vì caùi phaùp ñoù
noù sanh ra nhieàu caùi traïng thaùi cuûa töôûng,
cho neân Thaày khoâng muoán daïy maáy con sôï
noù coù loaïn thaàn kinh thì noù nguy hieåm, noù
maát coâng Thaày. Cho neân maáy con taäp töø caùi
choã maø maáy con keát hôïp maáy con ñi 10 böôùc,
ngoài xuoáng hít thôû 5 hôi thôû, roài ñöùng daäy ñi.
Coù nhö vaäy roài maáy con tieáp tuïc treân caùi thôøi
gian cuûa maáy con tu, töø 1 phuùt ñaït ñöôïc 1
phuùt, roài 2 phuùt; 2 phuùt ñaït ñöôïc, roài 3 phuùt.
Cöù heã nhieáp ñöôïc roài phaûi an truù cho ñöôïc,
an truù ñöôïc thì maáy con môùi taêng leân. Nhôù
kyõ ñieàu ñoù thì maáy con seõ tieán boä. Coøn maáy
con tu nhieàu quaù thì coi chöøng maáy con bò
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
88
daäm chaân taïi choã, maáy con khoâng ñaït ñöôïc
chaát löôïng gì heát. Roài cuoái cuøng thì tu laø coù
tu chôù coøn hoaøn toaøn khoâng coù caùi keát quaû
cuûa noù.
Cho neân töø laâu ñeán giôø maáy con tu luùc
naøo, naêm naøo, thaùng naøo maáy con cuõng tu,
nhöng maø keát quaû khoâng coù cho neân tu 30
phuùt hay 1 giôø maáy con cuõng ñi kinh haønh,
nhöng maø coù caùi ñieàu kieän laø chaát löôïng cuûa
caùi söï nhieáp taâm maáy con khoâng coù, nghóa laø
nhieáp cuõng khoâng coù maø nhieàu khi an truù
cuõng khoâng coù, khoâng coù hai caùi phaàn ñoù.
Cho neân baây giôø xeùt laïi töøng phuùt, töøng phuùt
maáy con leân chöù ñöøng coù neân voäi vaøng. Ngöôøi
naøo phaûi nhieáp taâm ñöôïc 5 phuùt thì ghi vaøo
cho Thaày 5 phuùt; ngöôøi naøo nhieáp taâm 1 phuùt
thì ghi vaøo 1 phuùt; ngöôøi naøo nhieáp taâm chöa
ñöôïc 1 phuùt thì ghi vaøo nöûa phuùt. Tuøy theo
caùi khaû naêng maø nhieáp phuïc taâm mình trong
caùi thaân haønh thì ghi caùi naøy ñeå cho Thaày
bieát ñöôïc caùi phöông phaùp maø taäp Chaùnh
Nieäm Tónh Giaùc naøy cuûa maáy con ôû caùi möùc
ñoä naøo, ñeå maø Thaày saép thaønh caùi lôùp cuûa
maáy con, ñeå maáy con tu chung cho deã daøng.
Roài tu chung nhau moät thaùng, thí duï
nhö baây giôø coù naêm ngöôøi tu caùi lôùp ñoù, maø
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 89
moãi ngöôøi ñeàu tu 1 phuùt, maø trong moät thaùng
coù ngöôøi tu ngöôøi ta nhieáp ñöôïc 2 phuùt roài
ngöôøi ñoù leân lôùp, Thaày cho leân lieàn töùc khaéc.
Roài ngöôøi ñoù nhieáp ñöôïc hôn nöõa laø cho leân.
Trong caùi lôùp naøy maø ngöôøi naøo tu maø cöù 1
phuùt chöa ñöôïc thì cöù ôû laïi hoaøi, ôû laïi cho tôùi
baûy naêm cuõng ñöôïc, hoaëc ôû laïi tu cho ñeán giaø
cheát cuõng xong, Thaày cuõng khoâng lo, Thaày cöù
cho côm maø ôû tu. Nghóa laø ôû hoaøi moät lôùp ñoù
cöù nhieáp 1 phuùt thoâi, coù gì ñaâu. Thì maáy con
muoán ôû laïi bao laâu cuõng ñöôïc heát, nhöng maø
ôû laïi bao laâu thì maáy con cöïc khoå, aên ngaøy
moät böõa coù soáng vui veû gì ñaâu. Ñaâu coù noùi
chuyeän vôùi ai ñaâu, thaønh ra toái ngaøy cöù luûi
thuûi ôû trong thaát cuûa mình caøng coâ ñôn caøng
khoå sôû hôn, coøn ngöôøi ta nhieáp ñöôïc, ngöôøi
ta an truù ñöôïc ngöôøi ta ñi tôùi thì ngöôøi ta coù
haïnh phuùc hôn, ngöôøi ta giaûi thoaùt thaät söï.
Bôûi vì caùi taâm maø khi nhieáp ñöôïc thì noù
phaûi an truù, an truù thì noù coù hyû laïc chôù. Caùc
con hieåu? Ñoù laø caùi ñem laïi caùi haïnh phuùc
thaät söï cho chuùng ta, cho neân ly duïc ly aùc
phaùp, maø ly duïc thì noù sanh hyû laïc, caùi hyû
laïc cuûa ly duïc chôù ñaâu phaûi. Cho neân caùc con
thaáy caùi duïc, chaïy theo caùi duïc noù coù caùi laïc
cuûa caùi duïc chôù, aên caùi baùnh thaáy caùi baùnh
ngon, caùi duïc cuûa baùnh chôù. Coøn caùi naøy
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
90
Thaày ly caùi ly duïc naøy cho neân Thaày cuõng coù
caùi laïc cuûa ly duïc chôù. Maø noù ñaâu phaûi gioáng
nhö thaày aên caùi baùnh. Cho neân coù ngöôøi noùi
noù caûm giaùc noù nhö theá naøy theá kia laø maáy
ngöôøi hieåu sai, khoâng ñuùng! Caûm giaùc duïc laïc
cuûa maáy ngöôøi, cho nhö vaäy laø maáy ngöôøi bò
duïc laïc töôûng roài, chôù ñaâu phaûi laø duïc laïc.
Mình cöù nghieäm laïi ly duïc maø noù laïi theo
kieåu duïc laïc naøy thì noù traät, noù khoâng coù
ñuùng cho neân noù laø bò töôûng thoâi. Ñoù, treân
caùi ñöôøng tu laø nhö vaäy.
Cho neân hoâm nay thì Thaày seõ nhaän maáy
caùi taäp maø hoâm qua moät coïc nhö vaäy nöõa.
Baây giôø Thaày nhaän caùi soá naøy cuûa caùc con.
X- THÖA HOÛI CUOÁI GIÔØ
ÔÛ beân ñaây laø cuûa beân nöõ naïp theâm phaûi
khoâng con?
Tu sinh:
- Ñoù laø beân nöõ.
Thaày:
- Beân nöõ ñöa theâm ñaây phaûi khoâng?
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Kính thöa Tröôûng laõo, con coù yù kieán
chuyeän naøy. Ví duï nhö trong caùi thôøi gian
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 91
maø buoåi saùng, buoåi chieàu, thôøi gian ñeå mình
laøm caùi baøi, laøm töø saùng cho ñeán tröa luoân,
heát buoåi chieàu luoân hay laø trong caùi giôø tu
Ñònh Voâ Laäu môùi laøm thoâi?
Thaày:
- AØ, baây giôø Thaày noùi nhö theá naøy naøy,
moät doøng tö töôûng cuûa chuùng ta tö duy ñeå
maø vieát ra thì coi nhö laø caùi buoåi saùng maø
con ñi kinh haønh trong thôøi ñaàu tieân chöù gì?
Baét ñaàu tôùi giôø Ñònh Voâ Laäu coù theå con ngoài
vieát baøi tôùi chieàu Thaày cuõng khoâng noùi nöõa.
Ñoù laø Ñònh Voâ Laäu con trieån khai tri kieán,
con ngoài con trieån khai hoaøi, bôûi vì noù lôïi ích
chôù maáy con, chôù khoâng phaûi laø caàn maáy con
phaûi tu taäp maáy caùi ñoù. Bôûi vì treân con
ñöôøng tu taäp naøy noù phaûi linh ñoäng vaø kheùo
leùo, thieän xaûo, khi thaáy caùi doøng tö töôûng cuûa
mình maø noù nhö vaäy thì maáy con ñöøng caét
ñöùt noù. Cho neân, aø baây giôø noù heát giôø roài
thoâi, tu Ñònh Voâ Laäu, baây giôø tôùi giôø ñi kinh
haønh thì coi nhö maáy con caét ñöùt caùi doøng tö
töôûng maáy con thì khoâng hay. Cho neân, caùi
doøng tö töôûng cuûa noù ôû Ñònh Voâ Laäu noù ñang
dieãn bieán ñeå mình vieát nhöõng caùi yù cuûa mình
ñoù nghó thaáy nhö vaäy, mình vieát ra. Baét ñaàu
baây giôø thay vì con tu Ñònh Voâ Laäu ba möôi
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
92
phuùt, nhöng maø caùi söï dieãn bieán cuûa noù tôùi
moät giôø hoaëc hai giôø caùc con cöù tieáp tuïc, tieáp
tuïc caùi thôøi gian cuûa Ñònh Voâ Laäu cho heát thì
noù khoâng coù aûnh höôûng gì heát.
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Con coù yù kieán thöù hai nöõa, thí duï con
coù caùi nhaän xeùt qua caùi baøi vieát cuûa con vôùi
nhöõng caùi gì maø Tröôûng laõo môùi vöøa noùi laïi,
thì con coù moät caùi nhaän xeùt haàu nhö taát caû
moïi ngöôøi laøm laïc ñeà baøi heát, cho neân haàu
nhö moïi ngöôøi vieát sai heát, chaéc coù leõ laø con
thaáy laø caàn cho ñeå moïi ngöôøi veà laøm laïi.
Thaày:
- AØ cuõng ñöôïc!
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Chôù khoâng coù laøm sai heát roài khoâng
coù ñuùng.
Thaày:
- Baây giôø thì coi nhö laø maáy con seõ laøm
laïi.
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Tröôûng laõo coù kieåm soaùt laïi noù cuõng
toán thôøi gian.
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 93
Thaày:
- Ñuùng roài, phaûi hieåu ñöôïc, naém vöõng
ñöôïc ñeå mình xoaùy vaøo caùi vaán ñeà cuûa caùi ñeà
taøi cuûa mình quaùn cho noù cuï theå, noù roõ raøng
töø nhaäp ñeà cho ñeán dieãn ñeà cho ñeán keát luaän,
noù phaûi ñaày ñuû caùi ñieàu ñoù maáy con. Bôûi vì
duø sao caùi trình ñoä hoïc thöùc maáy con ngoaøi
ñôøi veà chöông trình giaùo duïc ñaøo taïo vieát caùi
baøi luaän vaên thì maáy con ngöôøi naøo cuõng
naém vöõng ñieàu naøy heát roài. Do ñoù maáy con
bieát roài, vì vaäy baây giôø Thaày gôïi yù thì maáy
con bieát, ñaây laø caùi chöông trình giaùo duïc
ñaøo taïo ñeå mình khai trieån tri kieán mình
ñuùng caùch chôù, ñaâu phaûi noùi moâng lung, noùi
ñuû thöù. Nhieàu khi maáy con ñöa caùi baøi naøy,
baây giôø baét Thaày ñoïc maø noùi chuyeän, trôøi ñaát
ôi, noùi chuyeän treân trôøi döôùi ñaát cuõng xen
trong naøy quaù trôøi. Thaày maát coâng Thaày ñoïc
laïi maát thì giôø Thaày nöõa. Baây giôø maáy con
laøm laïi.
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Baây giôø neáu maø laáy nhöõng caùi baøi
naøy maø saép lôùp thì con nghó laø saép cuõng
khoâng coù ñuùng ñöôïc.
Thaày:
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
94
- Khoù laém chôù noù ñaâu phaûi deã!
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Khoâng coù ñuùng ñöôïc!
Thaày:
- Khoâng! Con hieåu nhö vaäy laø Thaày
thaáy ñuùng, bôûi vì Thaày coù ñoïc moät soá baøi cuûa
maáy ngöôøi beân nöõ roài maáy con. Thaày thaáy noù
nhieàu baøi, trôøi ñaát ôi, ñuïng ñaâu maø coi nhö
laø caùi aùo maø chaép vaù beân ñaây mieáng, beân kia
mieáng, naøo laø caùi choã naøy nhaân duyeân, naøo
laø choã kia laø phaùp voâ thöôøng, naøo laø coù khuùc
nhaân quaû. Roài noù chaép vaù noù tuøm lum vaäy
roài Thaày bieát töø caùi aùo naøy khoâng bieát laøm
sao ñeå maø söûa ñaây chôù. Coù ñeàu cuõng coù caâu
noùi ñuùng chôù khoâng phaûi khoâng, nhöng maø
noù ít laém, bôûi vì noù nhieàu thöù quaù. Cho neân
haàu heát laø nhöõng caùi baøi naøy ñeå baét ñaàu
Thaày höôùng daãn cho maáy con ñi vaøo caùi choã
quaùn.
Söï thaät ra, hoài naøo tôùi giôø noùi Ñònh Voâ
Laäu ngoài quaùn xeùt gì? Maø cöù ñeå maáy con
quaùn xeùt, Thaày noùi ñuùng laø maáy con moâng
lung thieät, quaùn moâng lung, quaùn ñuû loaïi.
Noùi nhaân quaû maø khoâng coù ñi vaøo nhaân quaû
maø noùi chuyeän treân trôøi, döôùi ñaát, ñuû thöù ñuû
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 95
loaïi. Caùi ñaàu cuûa maáy con baây giôø noù taäp hôïp
ñuû caùch ôû trong naøy, noù huaân ñuû caùi thöù hieåu
bieát phaûi khoâng? Nhaân duyeân coù neø, Thaäp
nhò nhaân duyeân coù neø, Nguõ uaån coù neø, roài
kieát söû coù neø, roài nhaân quaû coù neø, moãi caùi
moät chuùt roài maáy con cöù coi nhö laø moät naém
xoâi maø boû muoái, boû ñöôøng, boû meø ñuû thöù ôû
trong naøy heát. Noù thaønh ra noù khoù cho Thaày
ñeå maø chaám. Nhöng maø Thaày cuõng vaãn bieát
laø nhöõng caâu naøy noù chöa ñöôïc thì Thaày
cuõng ghi noù vaäy, nhöng maø baét buoäc maáy con
phaûi laøm baøi môùi thoâi.
Cho neân con noùi Thaày thaáy ñoù laø caùi yù
kieán con raát hay. Caùc con, khi maø Thaày gôïi yù
roài maáy con veà laøm laïi, chòu khoù, hoïc taäp maø,
chôù ôû ñaây mình ñaâu coù laáy ñieåm maáy con.
Mình phaûi hoïc taäp ñeå trieån khai caùi tri kieán
cuûa mình maø, ñeå cho noù laøm ñuùng, noù laøm
ñuùng moät caùi höôùng ñuùng. Coøn neáu maø thaät
söï mình khoâng bieát laøm thì mình phaûi ñi vaøo
caùi lôùp ñeå phaûi ñöôïc hoïc taäp, phaûi ñöôïc
höôùng daãn hoïc taäp cho ñöôïc.
Tu sinh:
- Daï baïch Thaày! Cho con hoûi, thí duï
nhö giôø mình laøm tri kieán veà nhaân quaû thaûo
moäc coù vieát qua con ngöôøi khoâng?
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
96
Thaày:
- Chöa con, hoång ñöôïc vieát qua con
ngöôøi. Bôûi vì chöøng naøo maø noùi nhaân quaû
cuûa con ngöôøi thì mình môùi vieát qua con
ngöôøi. Coøn mình caáu keát voâ vaäy noù noù laïc ñeà.
Muïc ñích cuûa caùi baøi nhaân quaû thaûo moäc laø
mình noùi laøm sao veà nhaân quaû cuûa thaûo moäc
cho noù cuï theå chöùng minh. Bôûi vì nhaân quaû
thaûo moäc noù coù hình aûnh cuï theå heát roài,
mình chæ noùi noù thoâi, roài mình keát luaän cuûa
noù laø caùi nhaân quaû ñoù. Thaày coù gôïi yù maø
maáy con, ñeå thaáy ñöôïc caùi nhaân quaû, moät caùi
haït noù neân moät caây, moät caùi caây noù khoâng coù
leân moät traùi ñaâu, ñeå mình xaùc ñònh, sau naøy
mình môùi daãn daét caùi baøi luaän veà nhaân quaû
thaûo moäc naøy, bôûi daãn daét vaøo caùi haønh ñoäng
thieän aùc cuûa chuùng ta. Caùi nhaân quaû con
ngöôøi, ñeå bieát raèng con ngöôøi chuùng ta, moät
haønh ñoäng cuûa chuùng ta khoâng phaûi sanh ra
laøm moät ngöôøi, noù thaønh caùi nghieäp. Cho
neân nghieäp ñi taùi sanh maø, noù khoâng sanh
moät ngöôøi maø noù sanh nhieàu loaøi ñoäng vaät,
sanh nhieàu ngöôøi chôù khoâng phaûi laø moät, noù
töông öng.
Thì do ñoù maø caùi baøi naøy noù laøm ñeå
chuùng ta sau naøy ñöa voâ trong caùi nhaân quaû
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 97
cuûa con ngöôøi. Chuùng ta xaùc ñònh caùi haønh
ñoäng cuûa con ngöôøi laø nhaân quaû cuûa con
ngöôøi, maø nhaân quaû con ngöôøi thì noù cuõng laø
nhaân quaû cuûa thaûo moäc. Cho neân, moät caùi
haït thì noù phaûi coù moät caùi caây, caùi caây noù ra
nhieàu traùi khoâng phaûi moät traùi, thì chuùng ta
xaùc ñònh moät haønh ñoäng aùc cuûa chuùng ta
chöa haún ñaõ laø moät. Ñoù, ñeå cho chuùng ta coù
caùi choã maø chöùng cöù ñeå maø chuùng ta noùi noù
sanh nhieàu ngöôøi ñoù, ñeå noù môùi cuï theå hôn,
caùc con hieåu khoâng?
Tu sinh:
- Thöa Thaày, baøi luaän vaên con khoâng
coù laïc ñeà, Thaày coi laïi.
Thaày:
- Roài roài, ñeå Thaày coi laïi coi.
Tu sinh Phaùp Ngoä:
- Con xin baïch Thaày yù kieán nhö theá
naøy: Thì taát caû moïi ngöôøi ñeàu phaûi laøm baøi
môùi, nhöng maø caùi baøi cuõ vaãn cöù ñeå.
Thaày:
- Roài ñöôïc roài.
Tu sinh:
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
98
- Con nghó Thaày phaûi chòu khoù moät
chuùt. Thaày xem sô qua thoâi chôù khoâng caàn
phaûi söûa kyõ.
Thaày:
- Roài ñöôïc roài.
Tu sinh:
- Roài coi thöû caùi baøi môùi ngöôøi ta laøm
nhö theá naøo, maø sau khi Thaày gôïi yù ngöôøi ta
phaùt trieån nhö theá naøo.
Thaày:
- AØ, cuõng hay.
Tu sinh:
- Caùi gôïi yù cuûa Thaày thì Thaày seõ chaám
noù chính xaùc hôn. Baây giôø mang veà roài caùi
söûa laïi caùi noäp...
Thaày:
- Coi nhö boû.
Tu sinh:
- Daï boû. Theo con nghó thì Thaày cöù
chòu khoù moät chuùt xíu.
Thaày:
- Baét ñaàu Thaày...
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 99
Tu sinh:
- Thaày xem qua thoâi, roài caùi baøi thöù
hai thì Thaày baét ñaàu Thaày chaám. Theo con
nghó hai baøi lieân tieáp nhö vaäy thì Thaày coi coù
ñaït tieâu chuaån.
Thaày:
- Chaéc Thaày phaûi ñoïc hai baøi. Thì
cuõng ñöôïc, bôûi vì daïy hoïc troø thì mình phaûi
chòu cöïc khoå chôù sao.
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Kính thöa Tröôûng laõo, noù coù caùi yù
vaày, thí duï baây giôø con vieát, treân moät caùi baøi
con vieát noù coù moät caùi sai caùi ñuùng ôû trong
ñoù. Nhö vaäy neáu moät caùi baøi Tröôûng laõo giöõ
noù thì con khoâng coù naém ñöôïc nhöõng caùi ñoù,
baây giôø con môùi laáy noù veà ñeå con...
Thaày:
- AØ ñöôïc, ñöôïc, ñöôïc! Con xin caùi baøi
cuûa con veà coøn maáy ngöôøi kia thì ngöôøi ta
nhôù ñöôïc roài ngöôøi ta laøm thoâi. AØ caùi baøi cuûa
con. Ñeå Thaày coi caùi baøi cuûa con.
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Thì trong ñoù coù taäp vôû nöõa, taäp vôû
con vieát…
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
100
Thaày:
- Vaäy haû, caùi taäp vôû phaûi khoâng con? ÔÛ
ngoaøi coù ñeå teân khoâng con?
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Khoâng coù thöa Thaày. Con coù yù kieán
nhö vaäy.
Thaày:
- Ñöôïc chôù sao, khoâng coù sao! Ñeå mình
döïa vaøo caùi baøi ñoù mình vieát.
Ñaây, ñaây caùi taäp vôû cuûa con neø, phaûi
khoâng? Roài, Thaày traû laïi con.
Thoâi, ñeå ñoù ñi.
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Thöa Thaày con ñeå trong caùi taäp vôû ôû
ngoaøi khoâng coù ñeà teân.
Thaày:
- Roài!
Tu sinh Chôn Nieäm:
- ÔÛ ngoaøi khoâng coù ñeå teân, nhöng
trong thì coù, trong baøi coù.
Thaày:
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 101
- Trong baøi coù. Thaày maéc ñi luïc. Khi
naøo caùi taäp vôû, maáy con ñeà caùi teân, Thaày
thaáy caùi teân roài Thaày bieát caùi baøi ñoù cuûa ai.
ÔÛ trong naøy noù coù caùi teân.
Tu sinh Chôn Nieäm:
- YÙ cuûa con laø con coù moät caùi yù kieán
nhö vaäy ñoù, thì luùc baáy giôø ñeå laïi, khi ñeå laïi
chuùng con khoâng ñeå teân.
Tu sinh Phaùp Ngoä:
- Baïch Thaày rieâng con thì con nghó
raèng duø dôû, duø hay gì thì ñoù laø caùi baøi ñaàu
tieân con vieát, cho neân con cuõng…
Thaày:
- Ñuùng roài. Caùi lôùp hoïc ñaàu tieân cuûa
baøi ñaàu tieân laø caùi kyû nieäm, caùi kyû nieäm vieát
sai vieát ñuùng, caùi kyû nieäm dôû, gioûi.
Tu sinh:
- Baïch Thaày, tuïi con coù yù kieán Thaày
noùi veà thaûo moäc, thì neáu maø luaän veà thaûo
moäc, baøn veà thaûo moäc thì baây giôø cuõng nhö
Thaày phaûi noùi, baây giôø khoâng cho luaän veà
nhaân quaû cuûa ngöôøi, ñoäng vaät vaøo trong ñoù
khoâng ñöôïc. Neáu noùi veà thaûo moäc maø baây giôø
nhö caùi caây naøy noù sanh vaøo caùi khoaûng ñaát
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
102
naøo, caây naøy sanh thaáp, cao hay laø hoa laù gì
thì phaûi ñi saâu veà thaûo moäc khoâng, chôù
khoâng ñöôïc luaän veà vaán ñeà con ngöôøi voâ
trong ñoù nöõa?
Thaày:
- Caùi naøy Thaày ñaõ noùi roõ, caùi ñeà taøi
cho raát roõ con, Nhaân quaû thaûo moäc noù roõ
raøng, noù cuï theå, caùi ñeà taøi raát roõ. Coøn thí duï
nhö Thaày cho ñeà taøi Nhaân quaû con ngöôøi thì
maáy con seõ vieát veà nhaân quaû con ngöôøi, phaûi
khoâng? Maø Thaày cho caùi ñeà taøi Nhaân quaû vuõ
truï thì maáy con seõ vieát veà Nhaân quaû vuõ truï.
Maø Thaày cho caùi ñeà taøi Nhaân quaû thôøi tieát
thì maáy con vieát veà nhaân quaû thôøi tieát. Ñoù laø
caùi ñeà taøi noù coù caùi chöõ sau cuøng ñeå xaùc ñònh
ñöôïc caùi nhaân quaû ñoù. Taïi maáy con khoâng
löu yù, Nhaân quaû thaûo moäc maø maáy con vieát
con ngöôøi ôû trong ñoù, trôøi ñaát ôi! Thaày thaáy
noù loän xoän, phaûi khoâng, maáy con hieåu choã ñoù
chöa?
Cho neân caùi ñeà taøi ngöôøi ta cho roõ raøng,
cuï theå laém, ngöôøi ta chæ luaän veà nhaân quaû
thaûo moäc thoâi.
Coù moät ngöôøi vieát nhö theá naøy, Thaày
thaáy beân nöõ coù moät ngöôøi vieát theá naøy, hoï chæ
noùi haït vaø caùi traùi thoâi, hoï chæ coù hai caâu
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 103
thoâi. Thaày noùi ngöôøi naøy vieát vaäy ngaén, goïn,
ñuû, ñeå roài keát luaän, ñeå thaáy raèng caùi nhaân
quaû cuûa thaûo moäc laø nhö vaäy, khoâng noùi phaûi
öôm troàng gì heát, taát caû khoâng noùi gì loøng
voøng, noùi haït vôùi traùi thoâi, ñuû roài. Caùi chua
caùi ñaéng cuûa noù ñöôïc roài, noù ñuû roài, ñeå maø
caùi yù cuûa chuùng ta ñeå sau naøy chuùng ta noùi
veà thieän vôùi aùc ñoù. Ñaéng roài chua, cay thì ñoù
laø aùc; maø ngoït, maø ngon ñoù laø thieän, coù vaäy
thoâi.
Nhöng maø ôû ñaây Thaày noùi ñaéng, cay vaø
ngoït, buøi, coù vaäy thoâi. Bôûi vì caùi quaû thì noù
coù caùi muøi vò noù nhö vaäy ñeå thaáy ñoù laø caùi
thieän, caùi aùc. Nhöng maø baây giôø mình ôû ñaây
mình khoâng noùi thieän aùc gì heát, coøn mình noùi
thieän aùc thì noù laïi laø traät ñi. Coøn caùi haønh
ñoäng con ngöôøi coù thieän coù aùc thì noù khaùc
roài, bôûi vì nhaân quaû cuûa con ngöôøi. Coøn caùi
naøy mình khoâng coù noùi gì thieän aùc heát, maø
noùi ôø caùi traùi naøy chua, traùi naøy cay, traùi naøy
ñaéng ngöôøi ta bieát ñoù laø aùc phaùp ñoù. Coøn
maáy con laïi dieãn taû naøo laø troàng, naøo laø öôm
naøy kia ñuû thöù, caùi coâng lao cuûa mình. Caùi
chuyeän ñoù laø phaûi troàng öôm thì noù môùi leân
chöù khoâng troàng öôm thì noù khoâng leân.
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
104
Nhöng maø ngöôøi ta muoán noùi nhaân quaû:
nhaân laø caùi haït, quaû laø caùi traùi. Roài caùi traùi
ñoù cay ñaéng ngoït buøi nhö theá naøo thì noùi cho
bieát laø caùi traùi ñoù noù nhö vaäy. Thì khoâng theå
troàng traùi ñoù maø noù seõ thaønh ra traùi chua, noù
thaønh ra traùi ngoït, nhöng coù baøn tay kheùo leùo
chuùng ta lai gheùp, thì töø traùi chua noù seõ trôû
thaønh traùi ngoït. Phaûi khoâng, caùc con thaáy
khoâng? Ñoù laø coù caùi söï chuyeån bieán nhaân quaû
maø, töø caùi aùc phaùp chuùng ta chuyeån noù thaønh
traùi ngoït. Phaûi khoâng, caùc con hieåu choã ñoù!
Töùc laø nhaân quaû noù coù ñuû ôû trong ñoù chôù, caùc
con hieåu khoâng?
Baây giôø Thaày chuyeån caùi aùc phaùp cuûa
Thaày, Thaày ñaõ laøm noù lôõ caùi aùc phaùp roài, baây
giôø cuõng nhö lôõ coù caùi traùi chua roài chöù gì,
phaûi khoâng? Baây giôø Thaày bieát aên chua quaù
roài, baây giôø tìm caùch Thaày boû voâi hay hoaëc laø
tìm caùch lai gheùp noù laïi thaønh ra traùi cam
naøy trôû thaønh ngoït laïi, caùc con hieåu choã ñoù
khoâng? Töùc laø mình chuyeån nhaân quaû cuûa
moät caùi nghieäp cuûa mình trôû thaønh toát roài,
caùc con hieåu choã ñoù chöa? Bôûi vì caây thaûo
moäc, nhaân quaû thaûo moäc noù coù nhöõng caùi
ñieàu kieän caàn thieát ñeå chuùng ta noùi nhaân quaû
maø, chôù ñaâu phaûi. Vì vaäy maáy con noùi veà
thaûo moäc thì maáy con noùi noù coù söï chuyeån
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 105
bieán nhöng maø caùc con ñöøng coù noùi qua con
ngöôøi, qua naøo thieän naøo aùc maáy con khoâng
noùi.
ÔØ, baây giôø traùi chanh naøy chua neø, baây
giôø toâi muoán noù laøm cho traùi chanh ngoït neø,
cho neân vì vaäy maø toâi phaûi lai gheùp nhö theá
naøo ñeå bieán daàn noù, caùi goác thì goác chanh
thieät maø noù laø traùi cam ngoït. Toâi cho hai traùi
toâi gheùp laïi toâi coù ñöôïc traùi cam ngoït maø laø
goác chanh, coù phaûi khoâng? Maáy con thaáy
ngöôøi ta lai gheùp ngöôøi ta laøm ñöôïc ñieàu ñoù
chôù?
Cuõng nhö coù moät traùi xoaøi chua maø caùi
caây xoaøi chua nhö xoaøi caø laêm noù chua gaàn
cheát aø, noù chín noù cuõng chua gaàn cheát aø, noù
khoâng coù ngoït. Nhöng baây giôø muoán cho traùi
xoaøi caø laêm naøy noù ngoït, toâi laáy goác caây xoaøi
caø laêm, nhöng maø toâi lai gheùp caây xoaøi khaùc
hay xoaøi gì ñoù, baét ñaàu baây giôø noù ra traùi, noù
ngoït hôn caùi traùi caø laêm roài. Ñoù laø chuyeån
nhaân quaû ñoù maáy con. Chuyeån töø aùc maø noù
ñeán thieän ñoù, caùc con thaáy chöa. Thì caùi
nhaân quaû cuûa caây traùi noù vaãn coù ñieàu ñoù chôù
ñaâu sai ñöôïc. Cho neân mình xoaùy noäi bao
nhieâu ñoù cuõng laø noùi nhieàu laém chöù ñaâu coù ít
ñöôïc, maø ñuùng noù khoâng laïc ñeà.
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
106
Coøn maáy con noùi ôû trong naøy maáy con
noùi veà nhaân quaû, maáy con noùi öôm troàng naøy
kia thì caùi vaán ñeà ñoù, khi maø caùc con noùi noù
ñuùng chôù khoâng phaûi khoâng, noù phaûi coù coâng
lao cho con ngöôøi ôû trong ñoù chôù ñaâu phaûi
khoâng coù coâng lao. Nhöng maø caùi ñoù laø chæ
phuï ôû trong caùi ñeà taøi naøy maø thoâi. Cuõng
nhö mình noùi veà caùi vaán ñeà lai gheùp cuûa noù
ñeå maø chuyeån bieán töø caùi ñaéng cay trôû thaønh
ngoït ngon, thì ñoù laø caùi chuyeån bieán cuûa noù,
chuyeån bieán nhaân quaû. Chuyeån bieán töø caùi
gioáng noù ñaéng maø noù trôû thaønh ngoït thì ñoù
laø caùi söï chuyeån bieán cuûa nhaân quaû, mình
xoaùy vaøo caùi ñoù môùi ñuùng.
Thöù nhaát laø khi maø nhaân quaû thì maáy
con muoán vaøo ñeà thì maáy con phaûi giôùi thieäu
ñeå maø giaûi nghóa caùi chöõ nhaân quaû. Coù nhieàu
ngöôøi ngöôøi ta khoâng hieåu caùi chöõ nhaân quaû.
Caùc con laøm nhö hoï ai cuõng hieåu chöõ nhaân
quaû heát, cho neân voâ ñoù caùc con phaûi trieån
khai noùi veà nhaân quaû khoâng maø khoâng bieát
nhaân quaû laø caùi thöù gì. Cho neân ít ra thì
mình cuõng phaûi giaûi nghóa caùi töø ñoù, bôûi vì
caùi töø ñoù laø töø chöõ Haùn maø noù ñaõ Vieät hoùa.
Cho neân chuùng ta laø nhöõng ngöôøi hoïc Phaät
noù ñaõ ñöôïc chuyeån hoùa cho neân chuùng ta noùi
nhaân quaû chuùng ta hieåu. Coøn nhöõng ngöôøi
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 107
thí duï nhö nhöõng ngöôøi khaùc, ngöôøi ta
khoâng hoïc kinh saùch, nghe noùi nhaân quaû
ngöôøi ta cuõng chöa bieát, ngöôøi ta khoâng bieát.
Ta phaûi hieåu, ta phaûi giaûi thích chöõ “nhaân
quaû”. Nhaân laø caùi hoät vaø quaû laø caùi traùi coù
vaäy thoâi. Taïi vì tieáng Vieät cuûa mình laø hoät
vôùi traùi. Thay vì danh töø nhaân quaû thì nghe
noù coù trí thöùc chuùt, chöù noùi hoät traùi nghe töø
bình daân quaù, phaûi khoâng maáy con? Nhöng
maø söï thaät laø noù laø tieáng Vieät cuûa chuùng ta
noù laø hoät traùi, noù cuï theå. Ñeå chuùng ta laàn
löôït töø caùi nhaân quaû cuûa thaûo moäc maø chuùng
ta laàn löôït bieán daàn tôùi nhöõng caùi haønh ñoäng
thieän aùc cuûa chuùng ta, töùc laø nhaân quaû thieän
aùc cuûa con ngöôøi. Roài chuùng ta seõ dieãn bieán
ñeán caùi quy luaät cuûa vuõ truï, caùi thieän aùc cuûa
vuõ truï.
Ñoù, chuùng ta môùi tìm ra, truy ra ôû trong
vuõ truï naøy noù ñang quay cuoàng ôû trong caùi
quy luaät cuûa nhaân quaû maø. Caùi quy luaät cuûa
nhaân quaû thì noù laáy caùi haønh cuûa noù laøm
chuaån, cho neân traùi ñaát maø chuùng ta ñang ôû
luoân luoân noù haønh chôù ñaâu phaûi ñöùng im.
Noù ñöùng im laø noù ñoå nhaøo xuoáng khoâng gian
roài chôù chöù noù ñaâu coù coøn ñaây. Cho neân, moïi
caùi haønh tinh cuûa chuùng ta noù ñang ñöôïc
hoaït ñoäng. Nhöng vöøa roài Thaày noùi maáy con
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
108
noù laø caùi haønh tinh cheát, nhöng noù ñang
hoaït ñoäng thì moät ngaøy naøo ñoù, moät trieäu
naêm, moät vaïn naêm sau, haøng tæ tæ naêm sau
thì caùi haønh tinh ñoù noù seõ laø haønh tinh soáng,
bôûi vì noù ñang hoaït ñoäng thì noù coù caùi söï taïo
duyeân hôïp.
Coøn chuùng ta ngoài im lìm noù khoâng hoaït
ñoäng nöõa, töùc laø baát ñoäng thì noù khoâng coù
taïo duyeân hôïp nöõa. Cho neân khi maø noù hoaït
ñoäng laø noù ñang taïo duyeân hôïp, töø caùi duyeân
naøy noù taïo theâm nhöõng caùi duyeân khaùc, noù
hôïp nhau noù sanh khôûi, sanh khôûi cho ñeán
khi noù thaønh caùi moâi tröôøng soáng.
Cho neân trong vuõ truï chuùng ta ñang bò
quy luaät ñoù chi phoái cho neân noù sanh dieät,
sanh dieät, sanh dieät, noù do caùi haønh. Cho
neân caùc con thaáy Möôøi hai nhaân duyeân, ñöùc
Phaät xaùc ñònh roõ raøng, voâ minh sanh haønh.
Caùi söï hoaït ñoäng ñoù laø caùi söï hoaït ñoäng
trong caùi söï khoâng roõ raøng töùc laø khoâng
ñuùng, goïi laø voâ minh. Maø voâ minh sanh
haønh, cho neân vì vaäy maø noùi veà caùi con ngöôøi
thì do voâ minh chuùng ta môùi chaïy theo caùi
ham muoán, caùi aùc phaùp, chuùng ta ñau khoå coù
phaûi khoâng, noù veà voâ minh.
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 109
Coøn traùi laïi vuõ truï thì chuùng ta thaáy caùi
söï hoaït ñoäng cuûa haønh tinh cuûa chuùng ta
ñang ñi treân caùi quyõ ñaïo nhö theá naøy thì
chuùng ta phaûi hieåu noù ñang haønh, maø ñang
haønh trong caùi söï voâ minh cuûa noù. Cuõng nhö
caùi côn baõo gioù, noù ñaâu coù nghó raèng baõo laø
noù ñoå caây, ñoå nhaø cöûa ngöôøi ta cheát, noù ñaâu
coù nghó ñaâu, cho neân noù voâ minh laém, noù
khoâng hieåu ñaâu. Nhöng maø baõo laø baõo, cho
neân cheát bao nhieâu keä noù chaúng caàn bieát, cho
neân noù laø voâ minh. Coøn chuùng ta baây giôø
chuùng ta laø con ngöôøi maø ñaõ hieåu bieát thì
chuùng ta laøm caùi haønh ñoäng ñoù coù nhieàu söï
ñau khoå chuùng ta khoâng? Coøn côn baõo noù
ñaâu coù nghó, neáu noù coù nghó ñau khoå thì noù
laø minh, coøn noù ñaâu coù nghó ñaâu. Cho neân vì
vaäy noù cöù thoåi, nhaø cöûa bay heát noù cöù thoåi,
chöøng noù khoâng chöøng maø heát baõo thì thoâi
chöù khoâng ai döøng noù, khoâng ai baûo noù döøng
ñöôïc.
Baây giôø thí duï nhö caùi côn baõo noù ñi
thaúng ngay ñöôøng vaày, nhöng maø tôùi ñoù noù
muoát taït ñi choã ñoù laø do caùi nhaân quaû cuûa soá
ngöôøi ôû ñoù noù khoâng bò baõo, noù ñi taït choã
khaùc. Caùc con thaáy ñoù laø caùi quy luaät cuûa
nhaân quaû maø, ñaâu coù ai caûn noù ñöôïc, noù ñi
thaúng, taïi sao noù khoâng ñi thaúng maø noù laïi
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
110
ñi leäch caùi tænh khaùc, maø caùi tænh naøy choã ñoù
ngöôøi ta khoâng bò, phaûi khoâng? Caùc con thaáy,
ñaøi thieân vaên noù thaáy nhöõng caùi traän baõo, roõ
raøng noù ñi thaúng voâ ñoù, nhöng maø cuoái cuøng
caùi tænh ñoù laïi khoâng bò maø noù ñi qua ngoõ
khaùc, noù tôùi ñoù noù ñi ngoõ khaùc. Töùc laø caùi
nhaân quaû cuûa caùi vuøng ñoù ngöôøi ta khoâng bò
caùi ñoù. Cho neân taïi sao choã ñoù laïi bò? - Taïi vì
huaân nhöõng caùi ñieàu aùc ñuùng caùi nghieäp cuûa
noù thì noù phaûi hoaït ñoäng nhö vaäy, noù voâ tình
laém noù khoâng coù minh ñaâu.
Ñoù, cho neân vì vaäy maø töø choã suy luaän
nhaân quaû chuùng ta môùi thaáy ñöôïc moïi vaät ôû
trong vuõ truï naøy ñang bò caùi quy luaät nhaân
quaû ñieàu khieån raát laø coâng baèng, noù voâ minh
laø qua caùi haønh ñoäng voâ minh nhöng maø raát
coâng baèng. Haønh ñoäng chuùng ta laøm caùi ñieàu
kieän gì chuùng ta khoâng chaïy khoûi ñaâu, khoâng
troán ñaâu khoûi caùi quy luaät nhaân quaû, noù coâng
lyù vaø coâng baèng laém. Nghóa laø khoâng coù lo
loùt ñöôïc noù ñaâu. Baây giôø mình caàu Phaät
xuoáng, baûo oâng Phaät ngaên chaën noù, ngaên
chaën khoâng ñöôïc, oâng Phaät khoâng coù ngaên
chaën nhaân quaû ñöôïc. Chæ oâng Phaät ngaên
chaën ñöôïc nhaân quaû cuûa oâng Phaät thoâi chöù
oâng Phaät khoâng ngaên chaën caùi nhaân quaû cuûa
ngöôøi khaùc ñöôïc. Neáu maø ngaên chaën nhaân
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 111
quaû cuûa ngöôøi khaùc thì theá gian naøy aên troäm
ñaày heát. Khoâng, thieät maø! Thaày noùi thaät söï
maø, neáu maø ngaên chaën toâi bò ôû tuø neø, maø toâi
do aên troäm, aên caép neø, thoâi ôû nhaø raùng voâ
chuøa cuùng Phaät, Phaät phuø hoä ñeå ngöôøi ta thaû
mình ra chöù gì? Thì ñoù laø ngaên chaën caùi
nhaân quaû chöù gì? Thì nhö vaäy laø oâng Phaät
ngaên chaën kieåu ñoù laø theá gian mình chaéc
chaén khoâng coù ai ngoài yeân ñöôïc heát. Coù oâng
Thaàn, oâng Thaùnh naøo phuø hoä kieåu ñoù thieân
haï ôû trong theá gian naøy chaéc cheát heát. Cho
neân hoaøn toaøn chuùng ta khoâng tin theo quy
luaät ñoù. Nghóa laø haønh ñoäng aùc anh laøm aên
troäm, aên caép thì Nhaø nöôùc baét boû tuø anh,
coâng an ñaùnh ñaäp anh. Anh chòu ñoøn, chòu
vaï laø taïi vì laø anh aên troäm aên caép thì anh
phaûi chòu, khoâng coù oâng Phaät naøo, baø Quan
AÂm naøo cöùu khoå anh chuyeän naøy ñöôïc heát,
coâng baèng cuûa noù laø nhö vaäy. Taïi haønh ñoäng
anh laøm ñieàu ñoù anh phaûi nhaän laáy caùi quaû
ñoù.
Thoâi baây giôø thì maáy con seõ nghæ vaø
ñoàng thôøi maáy con seõ laøm laïi, ngöôøi naøo
muoán nhaän baøi laïi thì Thaày giao laïi, coøn neáu
khoâng Thaày cuõng veà Thaày ñoïc roài Thaày seõ
ghi vaøi chöõ ôû treân ñoù ñeå thaáy ñöôïc caùi söï
quaùn xeùt cuûa maáy con. Thöôøng caùi baøi ñaàu
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
112
thì ñoù laø caùi baøi maø maáy con chöa coù naém
vöõng treân caùi caùch thöùc tu Ñònh Voâ Laäu. Taïi
vì mình chöa bieát caùch quaùn, mình quaùn
nhieàu ñieàu chöù chöa phaûi laø quaùn. Caùi baøi
naøy töôïng tröng cho maáy con bieát raèng caùi söï
tö duy, quaùn xeùt goïi laø suy nghó ôû trong ñaàu
oùc cuûa maáy con, ñeå maáy con hieåu ñöôïc caùi
nhaân quaû. Roõ raøng laø maáy con chöa bieát caùch
quaùn. Chöù bieát caùch, Thaày noùi roài maáy con
quaùn thì maáy con seõ truùng ñeà taøi, hoång coù
traät, coù phaûi khoâng maáy con? Hoïc thì phaûi
haønh chöù, hoïc thì phaûi hieåu, maø khoâng hieåu
thì mình phaûi laøm traät chöù sao. Thì caùi ñoù
ñaâu coù phaûi gì laø xaáu hoå maáy con. Cho neân
vaán ñeà tu taäp laø caùi vaán ñeà hoïc taäp ñaâu noù ra
ñoù, cho neân sai thì mình söûa, chæ coù moãi
Thaày cöïc khoå vôùi maáy con thoâi chöù coøn rieâng
maáy con thì phaûi noã löïc ñeå thöïc hieän caùi söï
hieåu bieát cuûa mình ñeå giuùp cho mình thoaùt
khoå, ñoù laø caùi lôïi ích. Thoâi, roài maáy con coøn
thöa Thaày gì nöõa khoâng? Roài maáy con veà
naøy.
Tu sinh:
- Daï thöa Thaày con chöa coù saùch thöa
Thaày.
Thaày:
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 113
- Roài, ai khoâng coù taäp vôû thì leân ñaây
Thaày seõ cho maáy con.
Tu sinh:
- Thaày cho con hai caây vieát, caây vieát
xanh, vieát ñoû Thaày.
Thaày:
- Roài, ñeå Thaày seõ cho. Thaày vöøa naõy
tính ñem vieát maø Thaày queân.
Tu sinh:
- Thaày cho con xin cuoán taäp.
Thaày:
- Roài con, roài! Con ñem caây vieát coi
maáy ngöôøi ñoù con, coi ai ñoù con phaùt giuøm
Thaày luoân, ngöôøi naøo coù roài thoâi, ngöôøi naøo
khoâng coù thì nhaän ñeå maø veà laøm baøi maáy
con. Roài coù gì khoâng con, con thöa gì Thaày
khoâng?
Roài maáy con veà, veà taäp tu, roài seõ laøm laïi.
Töùc laø caùi giôø maø tu Ñònh Voâ Laäu thì maáy
con laøm vaø ñoàng thôøi khi maø ñang quaùn xeùt
voâ laäu nhö hoài naõy sö Duyeân noùi thì caùc con
neân nhôù lieân tuïc trong caùi thôøi gian maø laøm
Ñònh Voâ Laäu, caùc con lieân tuïc ñöøng coù giaùn
ñoaïn. Chöøng naøo maø laøm thaáy caùi doøng tö
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
114
töôûng cuûa mình heát roài thì mình xaû nghæ
mình ñi, ñi Chaùnh Nieäm Tónh Giaùc ñeå cho
mình thö giaõn, ñi thö giaõn tænh thöùc.
Roài, baây giôø maáy con coøn thöa gì nöõa
khoâng, roài maáy con veà. AØ coù vieát haû con, roài
con ñöa ñaây, con ñem laïi ñaây Thaày gôûi. Coi
nhö caùi thôøi gian maø gaëp laïi Thaày, ngaøy mai
laø beân nöõ gaëp Thaày, ngaøy moát maáy con seõ
gaëp Thaày ñeå maø noäp.
Tu sinh:
- Con hoûi choã ñaây, ví duï nhö sau khi
maø Tröôûng laõo xeùt heát nhöõng caùi baøi naøy roài
caùc baïn môùi laøm hay sao, hay giôø veà tieáp tuïc
laøm?
Thaày:
- AØ baây giôø maáy con tieáp tuïc laøm, roài
maáy con ngaøy moát maáy con ñeán gaëp Thaày ñeå
phaân lôùp, phaân lôùp roài sau ñoù Thaày cho
ngaøy, ngaøy naøo trong moät tuaàn leã hoïc.
Tu sinh:
- Tieáp tuïc nhöng maø baây giôø vôû ñang
giöõ ñaây roài.
Thaày:
- AØ, Thaày cho taäp vôû khaùc.
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 115
Tu sinh:
- Vaäy laø mình coù theå giöõ theâm moät taäp
vôû khaùc nöõa?
Thaày:
- Ñöôïc con, ñaâu coù gì ñaâu. Bôûi vì ñaây
laø caùi lôùp hoïc maø con. Thaày seõ ñöa taäp vôû
khaùc.
Tu sinh:
- Döôùi ñoù con coù moät taäp vôû roài.
Thaày:
- Roài haû con, con coù roài.
Tu sinh:
- Con nghó laø caùi baøi Thaày pheâ trong
ñoù roài laáy ñoù maø vieát laïi.
Thaày:
- Ñöôïc roài.
Tu sinh:
- Roài ngaøy moát Thaày phaùt laïi môùi vieát
laïi. Roài chaäm chaäm chuùt xíu, sau khi Thaày
pheâ trong ñoù, laáy caùi yù ñoù maø ñeå laøm laïi thì
noù chuaån hôn.
Tröôûng laõo:
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
116
- Noù chuaån hôn. Roài, ñöôïc roài, goïi laø
Thaày gôïi yù, gôïi yù caùi choã ñoù sai.
Tu sinh:
- Ngaøy moát roài môùi baét ñaàu?
Thaày:
- Roài, khi choïn giôø giaác roài thì maáy con
noã löïc thöïc hieän ñuùng giôø giaác cho Thaày,
khoâng sai. Tu taäp noù phaûi thöïc teá, noù ñi vaøo
thöïc teá, cuï theå roài.
Tu sinh Phöôùc Toàn:
- Thöa Thaày, trong thaát cuûa con nöôùc
nhö theá naøo maø noù khoâng chaûy ra? Treân boàn
thì con thaáy coù nöôùc nhöng noù khoâng chaûy
ra.
Thaày:
- AØ noù coù choã naøo ñoù caùi reã caây voâ
trong noù keït roài. Beân thaày Chôn Thaønh coù
nöôùc maø beân con khoâng coù nöôùc aø?
Tu sinh Phöôùc Toàn:
- Beân thaày Chôn Thaønh coù nöôùc.
Thaày:
- Thì coi nhö ôû khoaûng oáng ñoù noù bò reã
caây ñaâm voâ.
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 117
Tu sinh Phöôùc Toàn:
- Con coi töø caùi khuùc vaøo thaày Chôn
Thaønh thì qua beân oáng con thì nöôùc chaûy raát
yeáu.
Thaày:
- Raát yeáu choã thaày Chôn Thaønh, vaäy
thì caùi choã maø…
Tu sinh:
- Chaéc choã khoaûng oáng cuûa thaày Chôn
Thaønh, maø con thì laøm sao maø…
Thaày:
- Ñöôïc roài Thaày seõ qua ñoù, ngöôøi naøo
ñeán ñoù giuùp giuøm cho.
Tu sinh:
- Nghóa laø caùi oáng töø bôø keânh cuûa thaày
Chôn Thaønh ñeán caùi oáng cuûa thaày Chôn
Thaønh.
Thaày:
- Nghóa laø choã naøy noù chaïy voâ phoøng
taém cuûa thaày Chôn Thaønh, thì choã ñoù seõ noái
caùi oáng ñi qua beân con. Thì choã naøy noù bò keït
choã con, coøn choã thaày Chôn Thaønh khoâng
keït, hieåu khoâng?
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
118
Tu sinh Thieän Thaûo:
- Moâ Phaät, baïch Thaày! Caùi ñaàu con noù
nhö doøng nöôùc maùt laïnh laïnh hoaøi, ñoù laø
sao?
Thaày:
- AØ, caùi ñoù laø moät caùi traïng thaùi thaàn
kinh noù baét ñaàu bò khi maø con öùc cheá con tu
taäp noù hôi nhieàu chuùt ñoù, noù coù söï thay ñoåi
treân caùi traïng thaàn kinh cuûa con noù caûm
nhaän nhö vaäy. Ñoù thì noù laø caùi söï thay ñoåi,
cho neân vì vaäy maø löu yù veà caùi phaàn naøy ñeå
khoâng noù coù roái loaïn thaàn kinh ñoù con chöù
khoâng phaûi khoâng ñaâu. Ñeå xem coi, chaúng
haïn nhö mình lui bôùt laïi, ñöøng coù cho noù coù
hieän töôïng gì noù xaûy ra. Coøn noù coù nhöõng
hieän töôïng gì xaûy ra thì baùo caùo cho Thaày vaø
ñoàng thôøi con neân ghi laïi cho noù cuï theå, ñeå
roài Thaày bieát ñeå maø ngaên chaën hoaëc laø cho
tieán trieån tu taäp tieáp.
Tu sinh Thieän Thaûo:
- Khi con tu lieân tuïc keùo daøi, nhöng
maø tôùi saùng thì con thaáy hôi oaûi thì con naèm,
nhöng maø luùc naèm xuoáng thì aùc phaùp ñeán
con sôï, con khoâng naèm nöõa. Khi con thöùc
traéng ñeâm thì noù khoâng coù sao heát trôn. Maø
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 119
luùc tôùi böõa 5 giôø con muoán naèm moät xíu thì
noù ñeán con khoâng naèm, thì con phaûi thöùc
suoát traéng ñeâm.
Thaày:
- Con phaûi töø töø thoâi. Bôûi vì thöùc suoát
nhö vaäy ñoù thì noù cuõng aûnh höôûng thaàn kinh
con, noù hôi caêng. Cho neân vì vaäy ñoù mình laàn
löôït mình cho noù thích nghi, roài mình taêng
giôø leân khoâng coù traûi qua nhöõng caùi traïng
thaùi ñoù. Noù raát bình thöôøng, bôûi vì ñaïo Phaät
noù xaùc ñònh caùi söï bình thöôøng laø baát ñoäng
taâm. Coøn caùi nhieáp taâm ñoù ñeå cho mình an
truù thoâi, trong caùi khoaûng thôøi gian an truù ñeå
ñaåy lui beänh thoâi, thì noù coù caùi thôøi gian
ngaén thoâi chöù noù khoâng keùo daøi quaù. Cho
neân Thaày cho noù laø 30 phuùt thoâi. Coøn mình
ñaåy lui nhöõng caùi hoân traàm thuøy mieân ñeå maø
phaù noù ñoù, Thaày thaáy söùc tænh cuûa mình thì
coù theå noù keùo daøi trong thôøi gian 12 tieáng
ñoàng hoà, Nhaát Daï Hieàn thoâi chôù ñaâu coù gì
nhieàu ñaâu, muïc ñích vaäy. Nhöng maø baây giôø
con thöùc suoát ñeâm maø thaáy noù khoâng vaäy, maø
noù caêng ñaàu thì lui laïi chuùt nöõa.
Tu sinh Thieän Thaûo:
- Chaúng nhöõng caêng maø trong ñaàu con
cuõng coù moät caùi luoàng qua vaäy, nhö nöôùc
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
120
chaûy, luùc saùng thì con phaûi thöùc hoaøi luoân
chöù neáu con naèm thì noù thaáy, nhö luùc tröa
con naèm thì con khoâng thaáy. Luùc maø côõ 5 giôø
hoaëc 4 giôø con naèm xíu, naèm xuoáng laø côõ 40
phuùt thì noù thaáy kieåu nhö giaác moäng naøy kia,
thì con phaûi thöùc saùng, con sôï caùi ñoù, con
baïch Thaày neân tu laïi, coù neân nguû khoâng hay
laø…?
Thaày:
- Coi nhö laø theo Thaày thaáy baây giôø
con cöù phaân caùi giôø giaác cuûa con nhö theá
naøo, roài trong nhöõng caùi traïng thaùi maø thöùc
nhö theá naøo con ghi cho Thaày, roài ñaëng maø
Thaày xaùc ñònh cho caùi giôø giaác con tu taäp
môùi ñöôïc. Baây giôø con ghi, thí duï nhö thöùc
daäy thì con nhö naøo thì con ghi cho Thaày, roài
traïng thaùi noù hieän ra nhö theá naøo, noù bò
moäng nhö theá naøo trong nhöõng caùi aùc moäng
ñoù. Khi maø con naèm xuoáng noù rôùt trong
moäng con thaáy thôøi gian con tu 12 tieáng ñoàng
hoà con thöùc vaäy, con khoâng coù nguû, maø con
nguû thì bò gì ñoù thì con noùi cho Thaày bieát
heát. Do ñoù, con coá gaéng con thöùc thì con ghi
heát thì Thaày seõ xaùc ñònh cho con caùi thôøi
gian tu cho noù ñuùng vôùi con, ñeå khoâng con öùc
cheá noù nhieàu quaù ñi, noù loaïn thaàn kinh.
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 121
- Coù gì khoâng con?
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Kính thöa Tröôûng laõo laø con coù beänh
töôûng noù cöù voøng tôùi voøng lui hoaøi. Con coá
gaéng laém chöù khoâng phaûi khoâng, baèng caùi
söùc nhieáp taâm, söùc con yeáu quaù. Con nhieáp
taâm con ñi kinh haønh thì thì caùi nhieáp taâm
töøng nieäm ñi voâ con bieát heát trôn chöù khoâng
phaûi khoâng. Nhöng maø an truù thì noù chöa coù
ñöôïc.
Thaày:
- Töùc laø nhieáp ñöôïc maø an truù khoâng
ñöôïc, bôûi vì Thaày noùi ñi töøng phuùt, mình
nhieáp ñöôïc, roài baét ñaàu mình nhieáp mình an
truù cho ñöôïc 1 phuùt, taêng daàn leân. Coøn neáu
maø mình daøi quaù, 5 - 10 phuùt mình nhieáp
ñöôïc nhöng maø an truù tôùi 5 - 10 phuùt thì an
truù khoâng noåi. Bôûi vì 1 phuùt coøn coù moät nieäm
khôûi maø an truù thì noù khoâng nieäm, maø baây
giôø 5 - 10 phuùt thì noù deã nieäm quaù, cho neân
phaûi nhieáp töøng phuùt, roài an truù töøng phuùt
noù môùi ñaït ñöôïc.
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Nhieáp töøng phuùt…
Thaày:
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
122
- Cöù baây giôø con thaáy nhö theá naøo, baây
giôø mình coù theå mình tu ñöôïc, tu cho tôùi
cuøng, maø thaáy mình noù coù nhöõng tö töôûng gì
ñoù thì thoâi, Thaày khuyeân veà mình soáng ñaïo
ñöùc. Cuõng nhö laø Thaày cho chuù Lónh vaäy ñoù.
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Töùc laø con bò caùi töôûng chöù khoâng coù
gì heát trôn, con bò caùi töôûng maø Thaày.
Thaày:
- Thì chuù Lónh cuõng bò töôûng con. Chuù
Lónh cuõng bò töôûng. Cho neân Thaày cho chuù
Lónh veà ñoù. Chuù Lónh coù ôû ñaây, chuù Lónh
nghó meï chuù khoå quaù, chuù veà. Bôûi vì chuù
töôûng, chöù söï thaät laø baø khoâng coù khoå, baø
cuõng muoán chuù ñi tu thì cöù tu ñi, nhöng maø
chuù töôûng laø coù hai meï con ñi qua Myõ, maø
baây giôø chuù veà ôû ñaây thì moät mình baø buoàn
khoå. Nhöng maø söï thaät baø cuõng bieát ñi tu thì
baø cuõng khoâng coù noãi khoå nhö vaäy, nhöng
maø chuù nghó chuù phaûi ñöôïc ôû gaàn beân meï
chuù, chuù boû nhö theá naøy thì khoå quaù, toäi
nghieäp baø.
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Chuù Lónh chính laø chuù Kim Quang?
Thaày:
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 123
- Kim Quang ñoù, toäi laém ñoù, bò töôûng.
Trôøi ôi, tö töôûng gheâ laém!
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Coù töôûng nhö con khoâng?
Thaày:
- Noù töôûng haønh, töùc laø ngoài caùi noù
rung, ngoài maø im laëng nhieáp taâm laø baét ñaàu
noù giaät, noù rung, cöù lung lay hai caùi haøm
raêng ñöa qua, ñöa laïi nöõa. Ñaàu tieân hai caùi
ñaàu goái noù quaït leân, quaït xuoáng, roài noù rung
mình. Roài noù laéc, luùc laéc, noù laø caùi töôûng
haønh maø. Coá gaéng xaû heát caùi ñoù roài, baây giôø
noù coøn coù hai haøm raêng noù ñöa qua, ñöa laïi.
Töï ñoäng noù ñöa qua, ñöa laïi maø kìm giöõ
khoâng ñöôïc, sau ñoù Thaày baûo xaû, baét buoäc
xaû, xaû rieát, baây giôø noù heát roài, nhöng maø caùi
ñieàu kieän baây giôø noù ñaùnh veà caùi maët töôûng
laø töôûng meï mình buoàn khoå.
Tu sinh Chôn Nieäm:
- Baây giôø caùi giaác nguû cuûa con, coù theå
caùi thôøi khoùa con xin tôùi 11 giôø ñeâm, giaûm
bôùt caùi thôøi gian nguû. Thöïc ra thì con sôï
nhaát laø caùi luùc nguû, trong caùi giaác nguû thì noù
ñaùnh mình ñôõ khoâng ñöôïc.
Thaày:
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
124
- Bôûi vì noù meâ, noù meâ mình ñôõ khoâng
ñöôïc, coøn mình tænh thì ñöôïc. Thoâi baây giôø
mình con cöù saép xeáp caùi thôøi gian nhö theá
naøo cho noù hôïp roài ñöa cho Thaày.
(Tham khaûo baøi giaûng:
https://www.youtube.com/watch?v=L4tyxcA7wg4)
--------
TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 125
MUÏC LUÏC
LÔØI NOÙI ÑAÀU ................................................... 5
I- TÖ DUY NHAÂN QUAÛ ................................. 16
II- XAÙC ÑÒNH THÔØI KHOÙA ............................ 40
III- TÖ DUY NHAÂN QUAÛ THAÛO MOÄC ............. 43
IV- SAÉP LÔÙP .................................................. 51
V- CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO ....................... 56
VI- NIEÄM PHAÄT, NIEÄM PHAÙP, NIEÄM TAÊNG,
NIEÄM GIÔÙI ..................................................... 59
1/ Nieäm Phaät, nieäm Phaùp ...................... 59
2/ Tri kieán giaûi thoaùt vaø chaùnh nieäm tónh
giaùc ........................................................... 63
3/ Nieäm Taêng, nieäm Giôùi ....................... 66
VII- TRIEÅN KHAI TRI KIEÁN .......................... 70
VIII- KHAÁT THÖÏC .......................................... 80
IX- NHIEÁP TAÂM VAØ AN TRUÙ TAÂM .................. 85
X- THÖA HOÛI CUOÁI GIÔØ ............................... 90
MUÏC LUÏC .................................................... 125
[LCK- 003] TƯ DUY NHÂN QUẢ THẢO MỘC
126