74
Вреднување на сопствен капитал и вреднување на компании Долгорочно финансиско планирање, анализа на трошоци на финансирање Контакт: [email protected]

Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Вреднување на сопствен капитал

и вреднување на компании

Долгорочно финансиско планирање, анализа на трошоци на финансирање

Контакт: [email protected]

Page 2: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ФИНАНСИСКО ПЛАНИРАЊЕ

2 ОД 75 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Во оваа презентација ќе се обидеме да презентираме како

финансискиот менаџер може да ги користи информациите кои се

добиени од анализата на финансиските извештаи за финансиско

планирање на идните активности на компанијата.

Финансиското планирање претставува процес на предвидување и

проектирање на продажбата, приходот и средствата, со цел

остварување на планираното производство и реализација на

маркетиншките стратегии, како и детерминирање на ресурсите кои

се неопходни да се остварат планираните проекции.

Page 3: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ФИНАНСИСКО ПЛАНИРАЊЕ

3 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Подобро управуваните компании, генерално ги базираат своите

оперативни планови на еден сет на плански финансиски

извештаи. Процесот на финансиско планирање започнува со

предвидувањето на продажбата за следната година.

Во оваа фаза се врши проекција на приходите од продажбата и

трошоците на продажбата. Потоа се планираат и детерминираат

средствата (тековни и фиксни), кои се неопходни за да се

достигнат таргетите на продажбата (да се реализира планираната

продажба) и се донесува одлука како да се финансираат

потребните средства.

ОД 75

Page 4: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ФИНАНСИСКО ПЛАНИРАЊЕ

4 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Кога ќе се изработат планските финансиски извештаи и

показатели, менаџерите на компанијата ќе сакаат да знаат: прво,

колку истите се реалистички, второ, како да се остварат

планираните резултати и трето, какво влијание ќе имаат промените

во оперативните активности врз предвидувањата.

ОД 75

Page 5: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ПРЕДВИДУВАЊЕ НА ПРОДАЖБАТА

5 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Предвидувањето претставува важен дел на планскиот процес, a

предвидувањето на продажбата е секако најважниот елемент на

финансиското предвидување. Предвидувањето на продажбата

генерално започнува со ревизија (оценка) на продажбата во

последните 5-10 години.

Предвидувањето на продажбата опфаќа предвидување на

количини и на приходот на фирмата во пари. Истото генерално се

базира на последните трендови на продажбата плус предвидување

на економските перспективи за државата, регионот, индустријата и

останатото окружување.

Планирање на продажбата

ОД 75

Page 6: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ПРЕДВИДУВАЊЕ НА ПРОДАЖБАТА

6 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Доколку предвидувањето на продажбата не се направи коректно,

последиците можат да бидат многу сериозни. На пример, доколку

националната економија се развива побргу од планските

претпоставки направени во компанијата, најверојатно фирмата

нема да може да одговори на зголемената побарувачка.

Потрошувачите ќе ги купуваат производите на конкуренцијата и

"нашата" компанија ќе го изгуби "market share" (учеството на

пазарот), што подоцна е многу тешко да се поврати. Од друга

страна, ако проекциите се премногу оптимистички, компанијата

може да се соочи со предимензионирани и неискористени

капацитети или со вишоци на залихи.

Планирање на продажбата

ОД 75

Page 7: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ПЛАНИРАН БИЛАНС НА УСПЕХ

7 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Се планира биланс на успех за следната година, со цел да се добие

почетна проценка за износот на акумулираната добивка, која

компанијата ќе ја генерира во наредната година.

Како главна задача на анализата е да се утврди колку компанијата

ќе заработи и колку ќе задржи за реинвестирање за време на

планираната година.

Метод на процент на продажба

ОД 75

Page 8: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ПЛАНИРАН БИЛАНС НА УСПЕХ

8 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Метод на процент на продажба

Биланс на успех 2011 Процент 2012

Нето продажба 1500000 1.10 1650000

Трошоци на продадени производи 1220000 1.10 1342000

Бруто добивка 280000 308000

Фиксни оперативни трошоци 90000 1.10 99000

Амортизација 50000 1.10 55000

EBIT 140000 154000

Камата 36000 36000

EBT 104000 118000

Данок 10400 11800

Нето добивка 93600 106200

Дивиденда 37440 42480

Акумулирана добивка 56160 63720

ОД 75

Page 9: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Контакт: [email protected]

ФИНАНСИСКА КОНТРОЛА

БУЏЕТИРАЊЕ И ЛЕВЕРИЏ

Page 10: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

АНАЛИЗА НА ОПЕРАТИВНА ПРЕЛОМНА ТОЧКА

10 Контакт: [email protected]

Анализата претставува метод на одредување на точка, во која

продажбата ги покрива оперативните трошоци. Тоа е точка во која

се изедначуваат производството на фирмата и нејзината продажба,

но, исто така, таа покажува големината на оперативниот профит

(добивка) на компанијата или нејзината загуба, доколку продажбата е

над или под таа точка.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Анализата на оперативната преломна точка се прави само во

"горниот" дел на билансот на успех, во тнр. оперативна секција,

односно делот до пресметката на оперативната добивка - EBIT.

ОД 75

Page 11: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

АНАЛИЗА НА ОПЕРАТИВНА ПРЕЛОМНА ТОЧКА

11 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Биланс на успех

Продажба во единица производ 110000

Продажна цена на еден производ 15

Нето продажба 1650000

Вар. трошоци во единица производ 12.2

Вар. Трошоци на продадени производи 1342000

Бруто добивка 308000

Амортизација 55000

Останати фиксни трошоци (кирија, осиг.) 99000

Оперативна добивка (EBIT) 154000

ОД 75

Page 12: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

АНАЛИЗА НА ОПЕРАТИВНА ПРЕЛОМНА ТОЧКА

12 Контакт: [email protected]

Планираниот биланс на успех го покажува износот на оперативната

добивка, доколку компанијата продаде 110,000 производи. Но што

ќе се случи ако "нашата" компанија не продаде толку производи?

Јасно е дека нејзиниот EBIT нема да изнесува 154,000 денари.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Билансот покажува дека компанијата има фиксни трошоци во износ

од 154,000. Toj износ мора да се плати дури и кога фирмата не

работи, односно кога ништо не продала на пазарот. Фиксните

трошоци настануваат и кога компанијата нема активности, но

обврската за нивно покривање не може да се избегне.

ОД 75

Page 13: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

АНАЛИЗА НА ОПЕРАТИВНА ПРЕЛОМНА ТОЧКА

13 Контакт: [email protected]

Оперативаната преломна точка е износ каде со остварените приходи

се покриваат вкупните оперативни трошоци (фиксните и

варијабилните).

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Се додека продажната цена по единица производ е поголема од

варијабилните трошоци по единица производ, секоја продадена

единица производ ќе генерира приход, односно ќе придонесува за

покривање на расходите. Toj придонес се нарекува маргина на придонес

(contribution margin) и во нашиот пример изнесува 2,80 денари

(15-12.20=2.80) и всушност е разлика помеѓу продажната цена и

варијабилните трошоци по единица производ.

ОД 75

Page 14: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

АНАЛИЗА НА ОПЕРАТИВНА ПРЕЛОМНА ТОЧКА

14 Контакт: [email protected]

За да ја пресметаме оперативната преломна точка за компанијата од

примерот, потребно е да одредиме колку многу единици на

производи треба да се продадат, за да се покријат оперативните

трошоци од 154,000 денари, доколку секоја единица има "придонес"

од 2.80 денари.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Така, само со поделба на 154,000 денари фиксни трошоци со

маргината на придонес од 2.80 денари, се добиваат 55,000 парчиња

производи, што е еднакво на 825,000 денари продажба.

ОД 75

Page 15: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

АНАЛИЗА НА ОПЕРАТИВНА ПРЕЛОМНА ТОЧКА

15 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Р- цена (price)

Q- количина на произведени и продадени производи (quantity)

V- варијабилни трошоци (variable costs)

F- фиксни трошоци

𝑄 = 𝐹

𝑃 − 𝑉=

𝐹

маргина на придонес

ОД 75

Page 16: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

АНАЛИЗА НА ОПЕРАТИВНА ПРЕЛОМНА ТОЧКА

16 Контакт: [email protected]

Од равенките може да се заклучи дека оперативната точка зависи од

продажната цена, трошоците и комбинирано. Доколку компанијата

ја зголеми продажната цена од 15 на 16,05 денари, при исти фиксни

трошоци (154,000 денари) и варијабилни трошоци (12.20 денари),

оперативната преломна точка ќе биде на 40,000 производи.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Оперативната преломна точка може да се изрази и во износ на

вкупниот приход кој е потребен да се покријат вкупните расходи

(825,000).

ОД 75

Page 17: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

АНАЛИЗА НА ОПЕРАТИВНА ПРЕЛОМНА ТОЧКА

17 Контакт: [email protected]

Анализата на оперативната преломна точка повеќе се прави во

паричен израз отколку во единица на производи. Ова се должи на

фактот што компанијата може да продава поголем број на различни

производи, така што за таквата анализа е потребна само вкупната

продажба, вкупните фиксни и варијабилни трошоци.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

ОД 75

Page 18: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

АНАЛИЗА НА ОПЕРАТИВНА ПРЕЛОМНА ТОЧКА

18 Контакт: [email protected]

Анализата на оперативната преломна точка се користи за

донесување на три важни деловни одлуки:

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Кога се донесува одлука за нови производи- колкава треба да

биде продажбата на новите производи за да се постигне

профитабилноста?

ОД 75

Page 19: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

АНАЛИЗА НА ОПЕРАТИВНА ПРЕЛОМНА ТОЧКА

19 Контакт: [email protected]

Кога се анализираат ефектите на експанзијата на оперативните

активности на компанијата врз фиксните и варијабилните

трошоци, како и на очекуваниот пораст на продажбата;

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Кога се одлучува за процесот на автоматизација и модернизација

на производството, каде фиксните инвестиции во опрема се

зголемуваат со цел да се намалат варијабилните трошоци,

особено трошоците на работната сила.

ОД 75

Page 20: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ОПЕРАТИВЕН ЛЕВЕРИЏ

20 Контакт: [email protected]

Под иоимот оперативен левериџ се подразбира постоење на фиксни

оперативни трошоци, така што промените во обемот на продажбата

ќе предизвикаат поголеми промени во оперативната добивка.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Кога фирмата има висок процент на учество на фиксните трошоци

во вкупните оперативни трошоци, за неа се кажува дека има висок

степен на оперативен левериџ.

Во бизнис терминологијата терминот “висок степен на левериџ“

значи дека во услови кога останатите фактори се константни,

релативно малите промени во продажбата ќе резултираат со

релативно големи промени на оперативната добивка.

ОД 75

Page 21: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ОПЕРАТИВЕН ЛЕВЕРИЏ

21 Контакт: [email protected]

Оперативниот левериџ се јавува како резултат на фактот што

фиксните трошоци на компанијата мораат да бидат покриени без

оглед на обемот на активностите.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Но што ќе се случи доколку компанијата продаде помалку од

планираното? За да одговориме на прашањето треба да го

определиме степенот на оперативен левериџ (degree of operating

leverage - DOL) за планираните операции.

ОД 75

Page 22: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ОПЕРАТИВЕН ЛЕВЕРИЏ

22 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

DOL е индексен број кој го мери ефектот на промените на

продажбата на оперативната добивка.

𝐷𝑂𝐿 = % на промена на 𝐸𝐵𝐼𝑇

% на промена на продажба

ОД 75

Page 23: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ОПЕРАТИВЕН ЛЕВЕРИЏ

23 Контакт: [email protected]

Ако продажбата во “нашата“ компанија се искачи на 121,000

производи, EBIT ќе биде:

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

EBIT = 121000*(15-12.20)-154000=184,800

DOL = 184800−154000

15400015∗(121000−110000)

15∗110000

=

30800

154000165000

1650000

= 0.2

0.1=2

ОД 75

Page 24: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ОПЕРАТИВЕН ЛЕВЕРИЏ

24 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Показателот - DOL во износ од 2.0 покажува дека процентот на

промена на оперативната добивка ќе биде 2 х процентот на

промената на продажбата од моменталните 110,000 производи.

Aко бројот на продадени производи се зголеми од 110,000 на

121,000 производи, или за 10%, оперативната добивка на

компанијата ќе се зголеми 2 х 10% или за 20 %.

Тоа значи дека со продажба од 121,000 производи, оперативната

добивка ќе биде 20% поголема од 154,000 денари остварени со

продажба од 110,000 производи. Така "новиот“ EBIT ќе биде

1.20 х 154,000=184,800 денари.

ОД 75

Page 25: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ОПЕРАТИВЕН ЛЕВЕРИЏ

25 Контакт: [email protected]

DOL покажува дека секоја промена од 1% на продажбата резултира

со 2% промена на оперативната добивка.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Што ќе се случи ако продажбата се намали за 10%? Според

интерпретацијата на DOL, оперативната добивка ќе се намали за

20%.

Колку DOL е поголем, толку е поголема промената на оперативната

добивка.

ОД 75

Page 26: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ОПЕРАТИВЕН ЛЕВЕРИЏ

26 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

𝐷𝑂𝐿 = Бруто добивка

𝐸𝐵𝐼𝑇

Формулата за пресметка на DOL може да се симплифицира:

ОД 75

Page 27: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ОПЕРАТИВЕН ЛЕВЕРИЏ

27 Контакт: [email protected]

Ако претпоставуваме дека компанијата продала само 60,000

производи, DOL ќе биде:

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

𝐷𝑂𝐿 = 60000∗(15−12.20)

60000∗ 15−12.20 −154000=

168000

14000= 12

ОД 75

Page 28: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ОПЕРАТИВЕН ЛЕВЕРИЏ

28 Контакт: [email protected]

DOL за 60,000 производи е шест пати поголем од DOL за 110,000

продадени производи. Тоа значи, дека ако тргнеме од 60,000 и ја

зголемиме продажбата за 10% (66,000), оперативната добивка ќе

порасне за 120% (од 14,000 на 30,800).

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Тоа покажува дека, кога операциите на компанијата се блиску до

оперативната преломна точка, DOL е повисок. Колку е фирмата

поблиску до оперативата преломна точка, толку оперативниот

левериџ е поголем. За фирмите со повисок DOL се смета дека се

поризични или преземаат поризични операции, отколку

компаниите со понизок DOL.

ОД 75

Page 29: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ОПЕРАТИВЕН ЛЕВЕРИЏ

29 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Сценарио Рецесија Норм. состојба Експанзија

А Б А Б А Б

Продажба 5 5 6 6 7 7

Цена по единица 2$ 2$ 2$ 2$ 2$ 2$

Приход 10 10 12 12 14 14

Фиксни трошоци 5 8 5 8 5 8

Варијабилни трошоци 5 2.5 6 3 7 3.5

Вкупни трошоци 10 10.5 11 11 12 11.5

Профит 0 -0.5 1 1 2 2.5

ОД 75

Page 30: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ОПЕРАТИВЕН ЛЕВЕРИЏ

30 Контакт: [email protected]

Фирмите со поголем износ на варијабилни во однос на фиксни

трошоци се помалку чувствителни на деловните услови. При

надолни тенденции во економијата, можат да ги намалат трошоците

со намалување на производството.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

ОД 75

Page 31: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Контакт: [email protected]

EBIT - EPS АНАЛИЗА

Page 32: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

32 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

EBIT - EPS АНАЛИЗА

Определи оптимална структура на капитал EBIT-EPS анализа за две

различни нивоа на оперативна добивка (1,000.000 и 2,000.000

денари) и преломна точка. Претпоставуваме дека фирмата Тобако

АД има издадено 60,000 обични акции, нема долг, а даночна стапка е

10%. На фирмата и требаат 4,000.000 денари да го финансира

планираниот проект. Разгледуваме две опции:

Фирмата да продаде 20,000 обични акции по цена од 200 денари

по акција.

Да земи кредит од 4,000.000 денари со каматна стапка од 10%.

ОД 75

Page 33: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

EBIT - EPS АНАЛИЗА

33 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Медикус Фарм со акции со кредит

EBIT 1000000 1000000

Камата (I) 0 400000

EBT 1000000 600000

Даноци (10%) 100000 60000

Net Income (EAT) 900000 540000

Издадени акции 80000 60000

EPS 11,25 9

ОД 75

Page 34: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

34 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Медикус Фарм со акции со кредит

EBIT 2000000 2000000

Камата (I) 0 400000

EBT 2000000 1600000

Даноци (10%) 200000 160000

Net Income (EAT) 1800000 1440000

Издадени акции 80000 60000

EPS 22,5 24

EBIT - EPS АНАЛИЗА

ОД 75

Page 35: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

35 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

EBIT - EPS АНАЛИЗА

𝐸𝐵𝐼𝑇 −𝐼 ∗(1−𝑡)

𝑆 =

𝐸𝐵𝐼𝑇 −𝐼 ∗(1−𝑡)

𝑆

𝐸𝐵𝐼𝑇 −0 ∗(1−0,1)

80 000 =

𝐸𝐵𝐼𝑇 −400 000 ∗(1−0,1)

60 000

ОД 75

Page 36: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ТРОШОК НА КАПИТАЛ

Контакт: [email protected]

Page 37: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ТРОШОК НА КАПИТАЛ

37 Контакт: [email protected]

Трошокот (цената) на капиталот го претставува приносот кој

инвеститорот го очекува како компензација за тоа што ги дал

сопствените слободни средства.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Ако парите се позајмени тогаш трошокот на капиталот е поврзан со

каматната стапка која ќе ја платиме на тој заем.

ОД 75

Page 38: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ТРОШОК НА КАПИТАЛ

38 Контакт: [email protected]

Трошокот на долгот претставува:

Бараната стапка на принос на кредиторот/инвеститорот (камата)

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

𝑟𝑑∗ = 𝑟𝑑 (1 − t)

Каде:

𝑟𝑑∗ - ефективен/реален трошок на долгот

𝑟𝑑 - трошок на долгот „пред данок“ (каматна стапка)

t - даночна стапка

ОД 75

Page 39: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ТРОШОК НА КАПИТАЛ

39 Контакт: [email protected]

Пресметка на трошокот на заем од 100.000$ со каматна стапка од

10%, на една година. Трошокот пред да го земеме предвид данокот

изнесува 10% или 10.000$. Даночните стапки за данокот на добивка

изнесуваат 30%.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

𝑟𝑑∗= 0,10 (1-0,30) = 0,07 или 7%

𝑟𝑑∗= 10.000(1-0,30) = 7000 $

Кредиторот бара 10% принос за една година на средствата кои ние

ги користиме, а ние всушност реално плаќаме (не чини) 7%.

ОД 75

Page 40: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ТРОШОК НА КАПИТАЛ

40 Контакт: [email protected]

Компанијата има бета 1.2. Оценките покажуваат дека на пазарот

преовладуваат стапки на принос од 9%, при што безризичната

стапка е 4%. Колкав е трошокот на акционерскиот капитал?

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

CAPM = Ri = Rf + (Rp – Rf) * β

Ri = 0,04 + (0,09 – 0,04) * 1.2

Ri = 0,04 + (0,05) * 1.2

Ri = 0,04 + 0,06

Ri = 0,10 = 10 %

ОД 75

Page 41: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ТРОШОК НА КАПИТАЛ

41 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

ОД 75

Трошок на

капитал Трошок

Удел во

финансирањето

Пондериран трошок

(WACC)

Кредит 7% 35% 2.45%

Сопствен капитал 10% 65% 6.50%

100.00% 8.95%

Page 42: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

DCF МОДЕЛ

Контакт: [email protected]

Page 43: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

DCF МОДЕЛ

44 Контакт: [email protected]

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Критичниот елемент, кој ја детерминира апликацијата на моделот

на дисконтиран готовински тек (discounted cash flow - DCF) за

анализа на проект или вреднување на компанија, е содржан во

фактот дека готовинските текови остварени во различно време

имаат различни вредности и можат да бидат прецизно одредени

само преку примена на временската вредност на парите.

ОД 75

Page 44: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

45

Овој приод во основа го има правилото на сегашна вредност, според

кое, вредноста на било кое средство претставува сегашна вредност на

очекуваните идни готовински текови, кои средството ги генерира:

n

ttr

CFtВредност

1 )1(

n = животен век на средството

CFt = готовински тек за период t

r = дисконтна стапка која ја одразува ризичноста на проценетите

готовински текови

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

DCF МОДЕЛ

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 45: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

46

Готовинскиот тек ќе варира од средство до средство, дивиденди кај

акциите, купон (камата) и номинален износ (face value) кај

обврзниците, како и готовинскиот тек после оданочување, кај

реалните проекти. Дисконтната стапка е функција на ризичноста на

проценетите парични текови, со повисока стапка кај поризичните и

пониска стапка кај помалку ризичните проекти.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

DCF МОДЕЛ

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 46: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

DCF МОДЕЛ

47

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Методот на дисконтирани готовински текови (DCF) претставува

начин на утврдување на вредноста на компанијата со пресметување

на сегашната вредност на готовинските текови за целиот животен

тек на компанијата.

Анализата се прави преку два чекори:

Прво се одредува период за кој се прават експилицитни

предвидувања на слободните готовински текови (FCF);

Второ, се проценува тнр. Terminal value- Терминска вредност.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 47: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

DCF МОДЕЛ

48

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Предвидувања

Предвидувањата на FCF треба да се засновани на длабоки

познавања и можност за прецизно предвидување на движењата во

индустријата (секторот) и за самата компанија.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 48: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Проценка на растот

49

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Постојат три основни начини за проценка на растот на фирмите:

Првиот е да се анализира растот на заработките на компанијата во

минатото, нејзините историски стапки на раст.

Овој начин може да биде корисен инпут кога се вреднуваат

стабилни фирми, за разлика од неговата примена кај компании кои

имаат високи стапки на раст.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 49: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Проценка на растот

50

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Вториот начин е да веруваме на аналитичарите на акциите, кои ги

следаат компаниите кои користат стапки на раст при

проценувањето. Праксата покажува дека иако голем број на

компании се следат од страна на аналитичарите, квалитетот на

проценките на растот не е добар, особено ако се прави за подолг

временски период.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 50: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Проценка на растот

51

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Растот на фирмата е одреден во крајна линија од тоа колку се

реинвестира во нови средства и од квалитетот на тие инвестиции,

од инвестиции кои опфаќаат и аквизиции, изградба и ширење на

каналите за дистрибуција и зголемување на пазарните способности

на фирмата.

Третиот начин е да се проценува растот од фундаменталните

параметри на компанијата.

Преку проценката на тие инпути, аналитичарот може да ги одреди

детерминантите на фундаменталните стапки на раст на фирмата.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 51: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Стапка на внатрешен раст

52

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Стапка на раст на која ќе се задржиме е максималната стапка на раст

што може да се постигне без какво и да е надворешно

финансирање.

Стапка на внатрешен раст = Поврат од средства 𝑅𝑂𝐴 ∗ 𝑏

1 − поврат од средства 𝑅𝑂𝐴 ∗ 𝑏

каде што b е показателот на задржана добивка

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 52: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Стапка на внатрешен раст

53

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Стапка на раст на која ќе се задржиме е максималната стапка на раст

што може да се постигне без какво и да е надворешно

финансирање.

Стапка на внатрешен раст = 0.1021∗0,5

1−0.1021∗0,5=

0.05

0,95= 0,05 = 5%

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 53: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Проценка на капиталните расходи

54

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Нето капитални расходи (net capital expenditures), се проценуваат

како разлика помеѓу капиталните расходи и амортизацијата.

При проценката на нето капиталните расходи, амортизацијата се

одзема од капиталните расходи.

Рационалноста на приодот е дека позитивните готовински текови

од амортизацијата го надоместуваат делот од капиталните расходи,

така што само нивната разлика се одзема од готовинските текови на

фирмата.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 54: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Проценка на капиталните расходи

55

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Иако информациите за капиталните расходи и амортизацијата се

видливи во повеќето финансиски извештаи на фирмите, нивното

предвидување може да биде тешко, од две причини:

Првата е дека фирмите често прават големи инвестиции во една

година, а потоа помали во другите години.

Втората е дека сметководствениот опфат на капитални расходи не

ги вклучува трошоците за истражување и развој.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 55: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Проценка на капиталните расходи

56

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Фирмите можат да одат во одреден период со многу високи

капитални расходи (воведување на нови производи или нови

погони), после кои следат периоди на ниски капитални расходи.

Наједноставна техника на нормализирање е пресметка на просечни

капитални расходи за одреден број на години (четири до пет). Со

тоа се опфаќа и можноста фирмата да инвестира во нови погони

секои четири-пет години.

Ако зе земат во предвид само капиталните расходи од последната

година, има опасност истите да се преценат или потценат.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 56: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Проценка на капиталните расходи

57

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Заради фактот што големината на фирмите е различна по

индустриите, просеците се пресметуваат како капитални расходи во

процент од приходите и вкупните средства.

Одредени аналитичари преферираат да ги гледаат капиталните

расходи како процент од амортизација и вадат просеци од

статистиките на индустриите.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 57: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

DCF МОДЕЛ

58

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Во втората фаза на имплементацијата на DCF моделот се

пресметува Terminal value (TV). Таа ја рефлектира сегашната

вредност на сите готовински текови кои ќе настанат после

предвидувањата на FCF.

TV ги капитализира можностите (стапките) за долгорочен раст на

компанијата (g). При вреднувањето се претпоставува дека фирмите

во одреден период ќе влезат во стабилен раст, односно раст по

константни стапки засекогаш.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 58: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

DCF МОДЕЛ

59

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Заради фактот што станува збор за компонента со големо учество

во вредноста на компанијата истата заслужува посебно внимание.

gr

gFCFTV

wacc

t

t

)1(

FCF заначи треба да се проектираат до онаа точка каде се очекува

компанијата да обезбеди одржлив долгорочен раст (зрела фаза).

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 59: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

DCF МОДЕЛ

60

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Kако дисконтен фактор кај моделот на DCF се користи WACC.

Kако пондери се користат учествата на двата облика на

финансирање (или три ако се користи и финансирање со

приоритетни акции).

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 60: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

DCF МОДЕЛ

61

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Дисконтната стапка треба да го рефлектира WACC на

инвеститорите - како опортунитетен трошок на споредливи

инвестиции.

WACC треба да го одрази бизнис ризикот и финансискиот ризик

на фирмата. WACC ја инкорпорира соодветната структура на

капитал (начин на финансирање) потребна за компанијата да се

развива.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 61: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

DCF МОДЕЛ

62

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Вредноста на фирмата претставува збир на сегашната вредност на

FCF и на TV.

t

wacc

t

t

wacc r

TV

r

FCFFtV

)1()1(0

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 62: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Што претставува вистинската цена?

63

Заради недостаток од подобри дефиниции, можеме да мислиме на

неа, како на вредност која е одредена за компанијата од сите познати

аналитичари, кои не само што ги знаат очекуваните готовински

текови за фирмата, но исто така, ја знаат вистинската дисконтна

стапка или стапки за тие готовински текови и ги вреднуваат

средствата многу прецизно.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 63: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Што претставува вистинската цена?

64

Колку и да изгледа безнадежна задачата за проценка на вистинската

цена, особено кога се вреднуваат млади компании со значителна

неизвесност во однос на иднината, веруваме дека проценките можат

да се разликуваат од пазарната цена која е одредена за тие компании.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Со други зборови, пазарот прави грешки. Се поставува прашањето

дали веруваме во тоа дека пазарот е неефикасен? Одговорот би бил:

.... не сосема.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 64: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Што претставува вистинската цена?

65

Аналитичарите претпоставуваат дека цените се движат околу

вистинската вредност, проценка која се базира на фундаменталните

показатели, но исто така, претпоставуваат дека пазарната и

вистинската цена ќе се поклопат, порано или подоцна.

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 65: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ПРИМЕР ЗА DCF МОДЕЛ

66

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Приходи на компанијата за година 0 се 9,750, за година 1 се 10,000.

Амортизација: 1,000 годишно

CAPEX: 1,250 годишно

Хоризонт за предвидување: 5 години

Раст на приходите (продажбата)= 6% од година 1

Трошок на продадени стоки (COGS)= 55% од приходите

Општи и административни трошоци = 20% од приходите

Работен капитал = 22% од приходите

Раст на TV = 5,4%

Даночна стапка = 39%

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 66: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ПРИМЕР ЗА DCF МОДЕЛ

67

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

NOPAT предвидување

Година 1 2 3 4 5

Приходи 10000 10600 11236 11910 12625

Трошок на продадени

производи(COGS) 5500 5830 6180 6551 6944

Бруто профит 4500 4770 5056 5360 5681

Општи и административни

трошоци 2000 2120 2247 2382 2525

Амортизација 1000 1000 1000 1000 1000

EBIT 1500 1650 1809 1978 2156

Данок 585 644 706 771 841

NOPAT 915 1007 1103 1206 1315

Контакт: [email protected]

ОД 75

Page 67: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ПРИМЕР ЗА DCF МОДЕЛ

68

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

FCF предвидување

Година 1 2 3 4 5

NOPAT 915 1007 1103 1206 1315

Амортизација + 1000 1000 1000 1000 1000

CAPEX 1250 1250 1250 1250 1250

NWC 55 132 140 148 157

FCF 610 625 714 808 908

Да претпоставиме дека WACC e пресметана и изнесува 10,9%.

Следува пресметка на : 402,17054.0109,0

)054.01(908

tTV

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 68: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ПРИМЕР ЗА DCF МОДЕЛ

69

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

GA 1 2 3 4 5 Вкупни готовиснки текови 610 625 714 808 18310 Дисконтирани готовиснки

текови 550 508 523 534 10915

Дисконтирани со WACC=10,9%, следува дека вредноста на

фирмата е 13,030.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 69: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Пример за DCF

70

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Претпоставуваме дека компaнија А имала реализација $518

милиони во 2011.

Претпоставуваме дека очекуваме реализацијата да расте 9% во 2006, но после тоа стапката ќе забавува со раст по 1% годишно, така што ќе изнесува 4% во 2017.

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 70: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Пример за DCF

71

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Тргнувајќи од профитабилноста на компанијата во минатото,

очекуваме EBIT да биде 9% од реализацијата, зголемувањето на

NWC да биде 10% од порастот на реализацијата, а капиталните

расходи се еднакви на амортизацијата.

Ако компанијата А има $100 милиони во кеш, $3 милиони долгови, 21 милион издадени акции, а WACC е 11%, бараме одговор која е вредноста за акциите на компанијата А на почетокот на 2012. Го проценуваме FCF на компанијата:

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 71: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Пример за DCF

72

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

FCF Предвидување 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Реализација 518,0 564,6 609,8 652,5 691,6 726,2 755,3 Раст во однос

на претходната година 9% 8% 7% 6% 5% 4%

EBIT 50,8 54,9 58,7 62,2 65,4 68,0 Данок (37%) 18,8 20,3 21,7 23,0 24,2 25,1 Аморизација

Капитални расходи Зголемување на NWC (10% од

реализација) 4,7 4,5 4,3 3,9 3,5 2,9

FCF 27,4 30,1 32,7 35,3 37,7 39,9

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 72: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Пример за DCF

73

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Поради тоа што очекуваме FCF на компанијата А да расте по

константа стапка после 2017, можеме да ја пресметаме terminal

enterprise value:

8.592$9.3904.011.0

04.1)

1( 20112011

xxFCF

gr

gV

FCFWACC

FCF

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 73: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

Пример за DCF

74

f

t

facebook.com/ vaskobog

twitter.com/vaskobog

Од ова произлегува дека current enterprise value на компанијата А е

сегашна вредност на нејзините FCF плус terminal value:

Година 1 2 3 4 5 6

Вкупни готовиснки текови 27,4 30,1 32,7 35,3 37,7 633,0

Дисконтирани готовиснки текови 24,6 24,4 26,3 23,3 22,4 338,4

Вредноста на фирмата V = 459,4

49.26$21

31004.4590

P

Контакт: [email protected] ОД 75

Page 74: Mетоди за вреднување на инвестиции и проекти, вреднување на компанија

ВИ БЛАГОДАРАМ

Контакт: [email protected]