Predmet i metod teorije dr ave i prava Predmet izu avanje nau ne discipline podru je dru tvene stvarnosti koji je u sferi njenog istra iva kog interesa.Predmet izu avanja teorije dr ave i prava je struktura dr ave i prava uop e koja obuhvata nivo op ih spoznaja o njihovoj prirodi, sastavu, odnosu njihovih dijelova i zakonitosti njihovog odno enja i mijenjanja.Teorija dr ave i prava izu ava op e pojmove i cilj joj je da do e do spoznaja o njihovoj prirodi, uzajamnom odno enju i me usobnoj uslovljenosti.Op i pojmovi u teoriji dr ave su: pojam dr ave, vrste dr avnih organa,oblici vladavine, oblici dr avnog ure enja, oblici politi kog re ima, oblici podjele vlasti, itd.U teoriji prava: pojam prava, pravna norma, pravni akti, subjekti prava, pravni poredak, sistem prava, itd.Razgrani enje predmeta dr ave i prava u odnosu na srodne discipline :Op a historija dr ave i prava izu ava razvitak konkretnih dr avnopravnih poredaka u okvirima dosada njih dru tveno-ekonomskih formacijaPoliti ka sociologija izu ava prirodu politi kih procesa koji se odvijaju u okviru dr avno-pravne struktureSociologija prava istra uje dru tvene uzroke koji dovode do stvaranja odre enih tipova pravnih poredakaEkonomska teorija prava prou ava interakciju izme u ekonomike odre enog dru tva i njegove dr avnopravne nadgradnjeFilozofija dr ave i prava nastojala je da postojanje dr ave izvede iz pretpostavke o postojanju najvi ih principa samog bitka. Metod svake nauke je put ili na in da se do e do istine o dijelu objektivne stvarnostiKod prou avanja dr ave i prava koriste se:Deskriptivni (opisni) metod Eksplikatvni (obja njavaju i)- vrijedonosno anga ovan,Indukcije i dedukciji pola enje od pojedina nog ka op em i obrnuto,Analiza i sinteza ra lanjivanje pojave na sastavne dijelove ili spajanje dijelova pojave Najva nija gledi ta o dr avi Anti ke dr ave; Pojam apsolutnog gra anina; Pojam gra anin-narodni suverenitet-gra anska i politi ka vrlinalogos-nomas-pravni i politi ki poredak-jednakost u pravu,poslovima i vlasti.Gra anski status uzdignut do stepena javne du nosti, ko se ne bavi javnim poslovima smatra se beskorisnim bi em. ovjek postoji kao javna li nost i u esnik u radu politi kih institucija.Op insko i dr avno vlasni tvo.Atenska demokratija je podrazumijevala aktivnu u e e gra anstva u sistemu vlasti .Demos- inilo je ukupno gra anstvo koji je nosilac suvereniteta i predstavljalo je skup tinu .Skup tina je otvorena za sve gra ane, mogli su biti saslu ani, politi ke rasprave su bile slobodne.Dr avne funkcije su bile dostupne svim gra anima, a izuzetak su bile funkcije koje su tra ile sposobnost i znanje, bile su vremenski ograni ene i pla ene kao stimulacija.Zakoni su dono eni u interesu gra ana.Sudstvo je bilo organizirano kao masovni porotni sud koji je inilo 6000 gra ana i sudska vije a ija je visina zavisila od vrste spora, ali nisu bila manja 201 lana.Anti ki svijet se ograni io na slobodne gra ane, ostavljaju i po strani robove i najni e dru tvene stale e. Srednjovjekovne teorije Srednji vijek period mra nja tva; tamna strana ljudske civilizacijeKarakteristike ovog perioda su:Pad Rimskog Carstva.Na dru tvenom planu dolazi do pojave feudalizma kao novog dru tvenoekonomskog poretka.Porast permanentnih borbi i sukoba.Ukidanje demokratije i demokratskih institucija.Pojava krs anstva kao dominantne politi ke filozofije.Borba za vlast izme u vladara i pape.Dr avno-pravni poredak je na rascjepu izme u svjetovne i bo ije dr ave( ovo mi ljenje zagovara Augustin Aurelije i ostali crkveni pisci)

Svjetovna dr ava (civitas terrena) je oli enje zla u kojoj su ropstvo i pot injenost institucijama posmatraju kao kazna za grijeh i kao lijek za iznala enje spasa.Bo ija dr ava ima bo ansko porijeklo i oli enje je dobra ( predstavlja zapravo personifikaciju Rimske Imperije sa papom kao vrhovnim poglavarom). ovjek nije vi e gra anin nego je podanik koji se mora povinovati politi koj volji dr ave i njenog vladara, a kao vjernik vansvjetovnoj volji.Homo politicus je zamjenjen sa homo credens.Teolozi svjetovnu dr avu vide kao uslov zemaljskog ivota, ali cilj vide u bo anskoj dr avicivitas dei .Boga sagledavaju kao cjelinu bi a(totum esse) i kao istinu bi a (verum esse), a civitas dei je istinska zajednica koja ima sljede e odlike: vje ni mir, vje na pravda i vje na sre a.Pravo se javlja u etiri vida: vje no, bo ansko, prirodno i ljudsko Teorije iz rane bur oaske epohe Makijavelizam ;Nikolo Makijaveli je kriti ar srednjovjekovne teolo ke misli.Postavlja odlu ni zahtjev da se dr ava i pravo odvoje od religije i morala i da se posmatraju kao samostalno podru je u kojem je politika vje tina vladanja.Od vladareve sposobnosti zavisi da li e se odr ati na vlasti ili e je ustupiti nekom drugom .Dr ava je tvorevina vladarevog razuma i volje zato je podlo na stalnim promjenama.Vlast ne poti e ni od Boga niti se izvodi iz apstraktnog moralnog imperativa, nego se oblikuje kroz borbu interesa u kojoj pobje uju najsposobniji.Poznata je njegova maksima da cilj opravdava svako sredstvo izraz beskrupulozne borbe za vlast.Makijavelizam-ozna ava odsustvo morala u politici.Prirodnopravne teorije.Mislioci ovog pravca pripadaju razli itim kolama: Grocius(holandskoj), Hobs i Lok( engleskoj), Ruso ( francuskoj), Kant (njema koj).Te i te ovih teorija je traganje za pravno-politi kom poretkom koji bi po ivao na razumu.Susre emo je jo u anti koj Gr koj, kod filozofa sofista koji polaze od pretpostavke da postoje dvije vrste zakona:prirodni ( fizis) i ljudski(nomos). Prirodni zakon je vje an i pravedan iz ovog svojstva su htjeli da izvedu najvi e na elo da su svi ljudi po prirodi jednaki i slobodni.Ljudski zakon je nesavr en i prolazan.Misli anti kih filozofa obnovili su teoreti ari prirodnopravne kole po etkom XVI st..Polaze od prirodnog i ljudskog zakona prave i distinkciju izme u prirodnog i pozitivnog prava.Dr ava i pravo su nastali dru tvenim ugovorom- svjesni akt kojim su se ljudi radi vlastite sigurnosti i dobrobiti zajednice odrekli dijela slobode koji je neophodan za njihov opstanak i opstanak dru tva u cjelini.Teoreti ari prirodnopravne kole insistiraju na dvije vrste injenica:dr ava i pravo su historijske tvorevine i imaju odre enu dru tvenu funkciju.Dr ava mora da pomiri prirodno i pozitivno pravo, ne na osnovu spoljne prinude,nego na osnovu umnih spoznaja. Ako to nije u stanju treba prestati sa njenim postojanjem Hegelova filozofija dr ave i prava Hegel je filozof esencijalizma .Svjetskom historijom vlada odre ena promisao- misao o slobodi.Dr ava i pravo prolaze kroz tri perioda: Azijatsku despotiju( velika orijentalna carstva-Kina, Indija, Mesopotamija, Egipat), anti ku oligarhiju(gdje je slobodna samo manjina tj.gra ani), zapadna demokratija(gdje su slobodni svi).Hegel nije te io konstrukciji idealne dr ave nego shvatanju realne dr ave- onakve kakva zbilja jeste. Njena su tinu je shvatao kao organizaciju supstancijalne slobode jedinstvo op eg i pojedina nog interesa koju je u mogu nosti da realizuje birokratija.Marksova kritika Hegela.Birokratija je stale profesionalnih dr avnih inovnika koji imaju u vidu svoj materijalni interes: te enja karijere, postizanje vi ih inova, ula enje u sistem privilegija, ostvarivanje dru tvenih veza.Birokratija po iva na principu prakti ne koristi- unov avanje funkcije i pretvaranje javnog interesa u privatni.Poznata definicija birokratije- za arani krug iz koga niko ne mo e iza i.