MapInfo Pro Eğitim Dökümanı

NDEKLERGR................................................................................................................................. 8 1. Corafi Bilgi Sistemlerinin Tanm........................................................................... 8 2. CBS Ne e Yarar? .................................................................................................... 8 3. CBS in Temel Bileenleri ve Grevleri .................................................................. 10 4. CBS ve CAD Yazlmlar Arasndaki Farklar ......................................................... 11 5. CBS Veri Taban ..................................................................................................... 12 1. Verileri Grntleme ................................................................................................... 15 1.1 MapInfo Tablosu Hakknda Genel Bilgi ............................................................... 16 1.2 Verileri Grntleme: ........................................................................................... 16 1.3 Proje Kaydetme ve Ama ..................................................................................... 23 2. Harita Penceresinin Yeteneklerini Gelitirme ............................................................ 28 2.1 lek Deitir Diyalounu Kullanma ................................................................... 29 2.2 lei Deitirmek in Butonlar Kullanma ....................................................... 30 2.3 Bir Katmann Tmn Grntleme .................................................................... 32 2.4 Yakla ve Uzakla Butonlarn Kullanma ............................................................. 32 2.5 Kaydr Butonunu Kullanma .................................................................................. 34 2.6 Seme Butonu ....................................................................................................... 34 2.7 Harita Penceresi Seeneklerini Ayarlama ............................................................. 35 2.8 Bir Tabloyu Ayn Anda ki Farkl Pencerede Grntleme ................................. 38 2.9 Kapama Alan Oluturma ..................................................................................... 39 3. Katmanlar ve Harita ..................................................................................................... 42 3.1 Katmanlarla alma ............................................................................................. 43 3.2 Katman Kontrol Kullanm ................................................................................. 44 3.3 Katmanlar Sralama ............................................................................................. 45 3.4 Katman Ekleme ..................................................................................................... 46 3.5 Z-Sralamas .......................................................................................................... 46 3.6 Bilgi Aracnn Kullanm ..................................................................................... 47 3.7 Katman kartmak ............................................................................................... 48 3.8 Katmann Grnn Deitirme ....................................................................... 48 3.9 Katman Grnm Ayarlar ................................................................................... 50

3.10 HotLink (Balant, Nesnelere Dosya Balama ) ................................................. 51 3.11 Seamless (Birletirilmi) Harita Katmanlar ...................................................... 56 4. Seim lemleri ............................................................................................................ 60 4.1 Kayt Seme .......................................................................................................... 61 4.2 statistik butonu..................................................................................................... 61 4.3 Seme Butonu ....................................................................................................... 62 4.4 Dikdrtgen Seimi Butonu ................................................................................... 63 4.5 Daire Seimi Butonu ............................................................................................. 64 4.6 Poligon Seimi Arac ............................................................................................ 64 4.7 Snr Seimi Butonu .............................................................................................. 65 4.8 Seimi Tersine evirme Arac .............................................................................. 66 4.9 Seimin eriini Grmek ..................................................................................... 67 4.10 Sorgularn Adn Deitirme ............................................................................... 68 4.11 Sorgulama le Seme .......................................................................................... 69 4.12 Seim ve Sorgulamalar Saklama ....................................................................... 74 4.13 Sorgu Tablosu Oluturma ................................................................................... 74 4.14 Sorgu ablonu Oluturma ................................................................................... 75 4.15 Sorgulamalar proje iinde saklamak .................................................................. 77 4.16 Sorgu Sonularn Saklamak ............................................................................... 78 5. Etiketleme .................................................................................................................... 81 5.1 Klikleyerek Etiketleme ......................................................................................... 82 5.2 Tm Nesneleri Otomatik Etiketleme .................................................................... 83 5.3 Etiketleri Dzenleme ............................................................................................ 85 5.4 Etiketleri Silme ..................................................................................................... 86 5.5 Etiketleri Kaydetme .............................................................................................. 86 5.6 Balk Oluturma .................................................................................................. 86 5.7 Kozmetik Katman Kaydetme ............................................................................... 88 5.8 Yan Yana ve Alt Alta Etiketleme ......................................................................... 89 5.9 Etiketleme Seenekleri.......................................................................................... 92 6. Bulma .......................................................................................................................... 96 6.1 lke Bulma ........................................................................................................... 97 6.2 ehir Bulma ........................................................................................................ 100 6.3 Adres Bulma ....................................................................................................... 101MapInfo Professional Eitim Kitab

2

6.4 Kesiimi Bulma ................................................................................................... 103 6.5 Mteri Bulma .................................................................................................... 103 6.6 Seileni Bul ......................................................................................................... 106 7. MapInfoda Veri Dosyalarn Ama .......................................................................... 109 7.1 dBASE (.dbf) Dosyas Ama .............................................................................. 110 7.2 MapInfo Tablosunu Anlama ............................................................................... 111 7.3 Access Veritabann Ama .................................................................................. 111 7.4 ASCII Yaz Dosyalarn Ama ........................................................................... 113 7.5 Excel Verisayfalarn Ama ................................................................................ 115 7.6 Tablolarn Dzenlenebilir Versiyonlarnn Oluturulmas .................................. 118 7.7 Veri Dntrme ( Import ) lemi ..................................................................... 119 7.8 Universal Data A ............................................................................................... 122 7.9 Pencereleri Resim Olarak Kaydetmek ................................................................ 125 7.10 GeoTIFF Formatnda Dar Aktarm ............................................................... 126 8. Koordinattan Nokta Oluturma .................................................................................. 131 8.1 Enlem ve Boylam Koordinatlar Anlama ............................................................ 132 8.2 Nokta Olutur komutunu Enlem ve Boylam Koordinatlar ile Kullanma ........... 133 8.3 UTM Kordinat sisteminde Nokta Oluturma ...................................................... 135 8.4 Derece Dntrc............................................................................................ 138 8.5 Koordinat Yazdrc ............................................................................................ 140 8.6 Tablonun Haritasn Yok Etme ........................................................................... 142 8.7 Kesimlerde Nokta Oluturma ............................................................................. 144 9. Corafi Kodlama / Adres le Nokta Oluturma ......................................................... 147 9.1 Adres Sahalarn Kullanarak Corafi Kodlama .................................................. 148 9.2 Sorarak Corafi Kodlama ................................................................................... 152 9.3 Corafi Olarak Kodlanmam Kaytlar Seme .................................................. 153 9.4 Uyuumsuzlar Listeden Seerek Corafi Kodlama ........................................... 153 10. Tematik Harita Oluturma ....................................................................................... 156 10.1 Aralk Tanml Tematik Harita Oluturma ........................................................ 157 10.2 Bireysel Tematik Harita Oluturma .................................................................. 166 10.3 Lejant Dzenleme ............................................................................................. 168 10.4 Tematik ablonlarn Kullanm ......................................................................... 170 10.5 Tematik Haritay Kaydetme .............................................................................. 175MapInfo Professional Eitim Kitab

3

10.6 Tematik Katmanlar Anlama ............................................................................. 175 10.7 Tablolar Eletirme: Baka Tablodaki Veriyi Kullanma ................................. 177 10.8 Corafi Balantlar............................................................................................ 182 11. leri Seviye Tematik Haritalama .............................................................................. 186 11.1 ift Deikenli Tematik Haritalarn Oluturulmas .......................................... 187 11.2 Bar Grafii Tematik Oluturma ........................................................................ 190 11.3 Pasta Grafii Tematik Oluturma ..................................................................... 194 11.4 Nokta Younluu Tematik Oluturma .............................................................. 196 11.5 Grid Tematik Haritalarn Oluturulmas ........................................................... 198 11.6 Grid Haritasndan 3 Boyutlu Haritalar Oluturma ............................................ 201 11.7 Noktasal Obje eren Dosyalardan Grid Haritalar Oluturma ......................... 203 11.8 Prizmatik Haritalarn Oluturulmas ................................................................. 206 11.9 Harita ve Nitelik Dzeltme ............................................................................... 207 12. Snflandrma / Blgeleme ....................................................................................... 208 12.1 Snflandrma Nedir? ......................................................................................... 209 12.2 Tablo Yapsn Deitirme ................................................................................ 210 12.3 Snflama lemini Kaydetme ve Bitirme .......................................................... 217 12.4 Sorgu > Seim Yap Komutunu Kullanarak Seim Yapma ............................... 217 13. Tampon Blge Oluturma ........................................................................................ 221 13.1 Nokta Objeleri Etrafnda Tampon Blge Oluturma ........................................ 222 13.2 Snr Seimi Tuunu Kullanma ......................................................................... 226 13.3 Oluan Tampon Blgeyi Kaydetme .................................................................. 227 13.4 Poligon etrafnda tampon blge oluturma ....................................................... 227 14. OLE (Obje Balants ve Yerletirmesi) .................................................................. 232 14.1 Bir Pencereyi Grafik Dosya Biimlerinde Kaydetmek ..................................... 233 14.2 Kapama Alan Oluturma ................................................................................. 233 14.3 Bir Haritay Baka Bir Uygulama erisine Yerletirmek................................. 235 14.4 Harita Penceresini Kopyalama Tuu ................................................................. 237 14.5 Ole zelliinin Power Point Sunumlar le Birlikte Kullanlmas .................... 238 14.6 MapInfonun OLE Destei Hakknda Baz Notlar ........................................... 242 15. kt Penceresinin Kullanm ................................................................................... 244 15.1 Kartografik Lejant ............................................................................................. 245 15.2 kt Hazrlama ................................................................................................. 252MapInfo Professional Eitim Kitab

4

15.3 Haritadan Direkt kt Alma ............................................................................. 253 15.4 kt Penceresini Kullanmak (Layout Window) ............................................... 254 15.5 lekli kt Alm ........................................................................................... 257 15.6 ereveyi Tama ve Bykln Deitirme................................................ 258 15.7 kt Penceresine Yaz Ekleme ......................................................................... 259 15.8 ktlar iin ablonlarn Kullanlmas .............................................................. 262 15.9 Yeni Varsaylan kt Tercihleri Ayarlar ......................................................... 264 15.10 Kuzey Oku ve lek ubuu Ekleme ............................................................ 265 16. Tablo Yapsn zleme, Deitirme & Kolon Gncelleme ....................................... 268 16.1 Tablonun Adn Deitirme .............................................................................. 269 16.2 Tablo Yapsn Deitirme ................................................................................ 270 16.3 Kolonu Deitirme ............................................................................................ 271 16.4 Ayr Kolonlardaki Bilgileri Birletirme ............................................................ 275 16.5 Uzunluk ve Alan Hesab ................................................................................... 278 16.6 Corafi zellikleri Kullanarak Kolonu Deitirme .......................................... 281 16.7 Corafi Deerlerle Kolonu Deitirme ............................................................. 283 16.8 Tabloya Yeni Kaytlar Ekleme ......................................................................... 285 16.9 Harita ve Sorgulamalarda Tarih ve Zaman Verilerinin Kullanlmas ............... 287 17. Sorgulama lemleri SQL ........................................................................................ 294 17.1 SQL Diyalog Kutusu......................................................................................... 295 17.2 SQL Sorgularn Saklama ................................................................................. 298 17.3 Corafi Fonksiyonlarn Kullanm .................................................................... 299 17.4 Birden ok Tablodan Sorgulama Yapma ......................................................... 301 17.5 Alt Seimler ...................................................................................................... 304 17.6 Contains, Intersects ve Within Operatrlerinin Kullanm ................................ 305 18. Saysallatrma & Koordinatlandrma...................................................................... 310 18.1 izim Aralar ................................................................................................... 312 18.2 Obje Oluturma ................................................................................................. 313 18.3 Otomatik zleme ( AutoTrace ) ......................................................................... 317 18.4 AutoNode ( Farei Gezdirerek izim Yapmak) ................................................. 318 18.5 Yeni Tablo Oluturma....................................................................................... 319 18.6 izgi ile Obje Blme ........................................................................................ 321 18.7 Poligon ile Obje Blme ..................................................................................... 322MapInfo Professional Eitim Kitab

5

18.8 Obje Birletirme ................................................................................................ 323 18.9 Obje Ayrma ..................................................................................................... 325 18.10 Dmleri Dzenleme .................................................................................... 327 18.11 Kesiimlere Nod Ekleme ................................................................................ 327 18.12 Poligon Kontrolleri ......................................................................................... 328 18.13 Temizleme ...................................................................................................... 330 18.14 Yakalama/Genelletirme ................................................................................. 331 18.15 Dmleri Birlikte Hareket Ettirme ............................................................... 333 18.16 Dn Kapatma ............................................................................................... 333 18.17 Kapatma .......................................................................................................... 335 18.18 Voronoi E Uzaklk Alan ............................................................................ 337 18.19 maj (Raster) Haritalarn ve Grntlerin Kullanm ...................................... 338 19. MapBasic Penceresi Kullanm ................................................................................ 349 19.1 MapBasic Penceresi .......................................................................................... 349 19.2 Sorgulama ......................................................................................................... 350 19.3 Obje ilemleri .................................................................................................... 352 19.4 ObjectGeography Fonksiyonu .......................................................................... 352 19.5 izgi Oluturma ................................................................................................ 354 19.6 Pencere Bulma Fonksiyonu .............................................................................. 355 19.7 MapBasic Yardm ............................................................................................. 355 19.8 Bir MapBasic Programnn altrlmas ......................................................... 356 20. Oracle Proje Aralar ............................................................................................... 358 20.1 Oracle Projesi ( Oracle Workspace ) ................................................................. 359 20.2 Oracle Projesi Yaratmak ve Dzenlemek ......................................................... 360 20.3 Tablo Birletirme .............................................................................................. 367 20.4 Bir Oracle Projesinde Bulunan Tabloyu Yenilemek ......................................... 369 20.5 Bir Oracle Projesi Silmek ................................................................................. 370 20.6 Bir Oracle Projesinde Bulunan Tablonun Versiyonlamasn Kaldrmak .......... 371 20.7 Oracle Veritabannda MapInfo Saklanmas ...................................................... 373 20.8 Verilerin Yklenmesi Easy Loader ................................................................ 373 20.9 Server lemleri ................................................................................................. 376 20.10 Triger ve Sequence Oluturma ........................................................................ 376 20.11 Verilerin ndirilmesi........................................................................................ 377MapInfo Professional Eitim Kitab

6

20.12 Oracle puclar ................................................................................................ 381 21. WMS ve WFS.......................................................................................................... 383 21.1 Web Harita Hizmetleri (WMS Web Map Service) ........................................ 384 21.2 WMS zellikleri ............................................................................................... 385 21.3 Web Corafi Obje Servisi ( WFS Web Feature Service ) .............................. 386 22. Seenekler ................................................................................................................ 390 22.1 Tercihler ............................................................................................................ 391 22.2 Harita Seenekleri ............................................................................................. 395 22.3 Lejant penceresi, Balang Tercihleri , Klasrler Tercihleri, kt ve kt Pencersi Tercihleri, Web Servis Ayarlar ve maj Grntleme ............................... 398 23. Aralar ..................................................................................................................... 407 24. Ska Sorulan Sorular .............................................................................................. 411 EK-1: MapInfo Lisanlama ve Aktivasyonu ................................................................... 416 EK-2: SQL Fonksiyonlar ve rnekleri ......................................................................... 432 EK-3: Harita Projeksiyonlar ve MapInfo Professional ................................................. 441

MapInfo Professional Eitim Kitab

7

GR1. Corafi Bilgi Sistemlerinin Tanm Corafi Bilgi Sistemlerini ksa adyla CBSyi, yeryzne ait bilgileri belirli bir amaca ynelik olarak toplama, bilgisayar ortamnda depolama, gncelletirme, kontrol etme, analiz etme ve grntleme gibi ilemlere olanak salayan bir bilgisayar sitemi olarak tanmlamak mmkndr. Yeryzne ait bilgiler genellikle corafi koordinatlar referans aldklarndan CBS, harita sitemi olarak da alglanmaktadr. Baka bir deile, Konumsal Bilgi Sistemleri ierisinde yer alan bilgiler, yalnzca konumsal olarak ifade edilen bilgileri iermeyip, bu konumsal bilgileri veya sembolojileri aklayan znitelik bilgiler de CBS olarak tanmlanr. Veri taban ynetim sistemlerinin bilgi paylamndaki nemi, harita destekli uygulamalarla daha fazla ortaya kmaktadr. Bu nedenle temel altl eitli leklerde harita olan CBS, harita destekli uygulamalardan mmkn olan en iyi ekilde yararlanmay ve analiz etmeyi salamaktadr. Harita zerindeki bilgiler grafiksel olarak ifade edilebildiinden konuma dayal grafik ve grafik olman nitelikleri aklayan bilgilerin bir btn iinde ayn sistemde toplanp analiz edilmesi gerei CBSnin ortaya kmasna neden olmutur. Bilgilerin tek bir sistem ierisinde toplanp, depolanmas, modellenerek analiz edilmesi, eldeki bilgilere hzl ve gvenli bir ulam salayacandan sistemin etkinlii ve gvenilirlii daha fazla olacaktr.

2. CBS Ne e Yarar? CBS, corafi yapya sahip olan problemleri zmeyi ama edinmekte ve aadaki basit sorularn yannda daha kompleks yapdaki sorulara da zm arayabilmektedir: Herhangi bir yatrm iin en uygun yer neresidir? X blgesinde veya noktasnda ne var? Benim verilerim ne gibi bir dalm gstermekte? stanbul Ankara otoyoluna bal tai yollar nelerdir?MapInfo Professional Eitim Kitab

8

Ne tr alanlar zmir Ankara otoyolunu kesmektedir? zmir blgesinde A nesnesinden ka tane vardr? Herhangi bir karar aldmda hangi alanlar etkilenmektedir? Belli gzergah olan nehir tatnda hangi alanlar iine almaktadr? Yamur yadnda hangi alanlar, hangi derecede erozyon riskini tamaktadr? Yerleime veya tarma en elverili alanlar nerelerdir? Deprem riski tayan blgeler nerelerdir? Olas bir depremde tehlike altnda olacak binalar, bunlarn yklma olaslklar ve tehlike altnda olan kiiler kimlerdir? Yeni yaplacak okullar, belirli yrme mesafelerine gre nerelere yaplmaldr? Bilgilerin saysal olarak artyla bunlar kontrol etmek ve yorumlamak da doal olarak zorlamaktadr. Buradan hareketle CBS nokta, izgi ve alan konseptine dayandndan, kurulularn corafi tabana dayanan bilgilerinde karar vermelerine yardmc olmay hedeflemektedir. Yani CBS hem gl bir veri taban ynetimi, hem yksek kaliteli izim ve corafi analiz yetenei hem de karar destek mekanizmas zelliklerinin tmn iinde barndrmaktadr. Buda CBSsi dier tm sistemlerden bir adm ne tar. Farkl alanlarda deiik amalar iin kullanlmakla birlikte genelde CBS aadaki amaca ulamay hedeflemektedir: Harita ve corafi bilgileri kullanarak retkenlii arttrmak, Corafi veri tabannda ynetimi gelitirmek, Karar vermeyi destekleyen corafi verileri kullanacak daha iyi strateji yollar ortaya koymak. Genel olarak gnmzde btn CBS sistemlerinin yaplarnda bulundurduu karakteristikler aadaki gibi zetlenebilir: Konumla ilgili olan veya olmayan verilerle ilgilenir. Geni veri taban kullanr. zel CBS fonksiyonlar vardr: Seme, transfer, sorgulama, analiz ve sunma. Modelleme ve analitik kabiliyetleri bulunmaktadr. Her trl kararlar destekleme potansiyeli vardr.


9

Farkl isteklere gre deien zelliklere sahip kaliteli kt verme imkanna sahiptir. 3. CBS in Temel Bileenleri ve Grevleri CBS genel anlamda bir sistem olarak drt ana unsuru iermektedir, bu unsurlar CBSnin bileenleri olarak da ifade edilmektedir. Donanm ve yazlm aralar, Corafi veriler, Personel ve Belirlenmi bir problem iin ama (hedef).

VER

UYGULAMA

DONANIM

NSAN

CBS

YAZILIM

Bu drt unsur birbiriyle sk iliki halindedir ve her biri CBSnin baars iin eit oranda nemlidir. Tanmlamalarda belirtildii zere CBSnin bir ok unsuru ve bu unsurlarn zel amalar vardr. Sonuta CBSnin temel grevi olduu ifade edilebilir. 1. Yeterince fazla sayda verilerin saklanmas, ynetilmesi ve entegre edilmeleri. Konumsal olan ve olmayan veriler, sonraki konularda detaylaryla aklanaca gibi deiik ekillerde birbirleriyle ilikilendirip analiz edilebilme imkanna sahip olmaktadr.


10

2. CBSnin ikinci amac corafi tabanl verileri analiz etmektir. Veri setleri iin istatistik hesaplamalar yaplabilecei gibi, herhangi bir yerden baka bir yere en ksa ve en uygun bir ekilde gitmek iin iki nokta (blge) arasndaki uzunluu hesaplanabilmesi mmkn olmaktadr. Btn bunlarn yannda eitli mantksal ve matematiksel modeller kullanlarak corafi analizler yaplabilmektedir. 3. CBSnin nc nemli amac olduka fazla sayda ve eitte olan verilerin kullanclara en uygun ekilde bilgi verebilmesi iin organize edilip ynetilmesini salamaktadr. Doal olarak CBS ok fonksiyonlu ve kaliteli haritalar retmek zorundadr ve buna gre tasarlanmtr.

4. CBS ve CAD Yazlmlar Arasndaki Farklar CBS sistemlerine temel tekil eden bilgisayar destekli izim ve tasarm (CAD/CAM Computer Aided Design/Computer Aided Manufaturing) sistemi genelde endstriyel arlkl uygulamalar zerine younlatndan, arazi zerine yaplacak analizler konusunda yetersiz kalmaktadr. Srekli olarak tartlan CAD/CAM ile CBS arasndaki farkllklar veya zellikler aadaki ekilde zetlenebilir:


11

1. CAD/CAM

sistemleri

genellikle

endstriyel

izim

ve

tasarm

amacyla

oluturulmutur. Gnmzde bu yazlmlar izim masalarnn yerini almtr. Yeni gelimeler, saysal harita yapm iin gerekli olan bir ok fonksiyonlar CAD/CAM yazlmlar ierisinde bulmaya olanak salamtr. 2. CBS nemli bir ekilde veri taban ynetim sistemine sahiptir. 3. CAD otomatik harita ilemlerini yrtebilecek bir dzeye gelmitir, fakat CBS bu ii daha mkemmel bir ekilde yapabilmektedir. Mimari mhendislik tasarmlarndan farkl olarak, haritaclk iin koordinat dnm, harita lei dnm, izgi izleme ve dier geometrik ilemler nemlidir. 4. CBS ile CAD sistemleri arasnda uygulama alanlar asndan da farkllklar vardr. CAD Sistemlerinin Genel Uygulama Alanlar: naat Mhendislii naat, yap, izim Mimarlk ve Peyzaj Mimarl

CAD/CAM

CBSnin Genel Uygulama Alanlar ise: Trafik ve ulam planlamas ve iletilmesi Tarm planlamas evre ve doal kaynaklarn ynetimi Elence yerlerinin planlanmas Yer bulma yer tahsis etme kararlar Arazi planlamas Pazarlama Eitim, hastane, polis, itfaiye gibi servis hizmetlerinin planlanmas ve gelitirilmesi

CBS

5. CBS Veri Taban Corafi veriler, belirli bir konum ile ilikilendirilen veriler olarak tanmlanabilir. CBSde nemli olan nokta verilerin devaml olarak bir konum ile mutlaka ilikilendirilmek zorunda olmasdr. Bu sre corafi kodlama (geocoding) olarak adlandrlmaktadr. Kurulacak olan her veri tabannda, her bir veri dizini mutlaka corafi konumu gsteren bir element iermelidir. Bu element genellikle harita olmakla birlikte, posta kodlar ve


12

adresler de bu grevi grmektedir. te veri ierisinde corafi yeri veya konumu tanmlayan bu elemente corafi kod (geocode) ad verilmektedir. 5.1. Vektr Veri Taban Vektr veri taban; nokta, izgi ve poligon zelliklerindeki nesneleri belli bir koordinat sistemine gre bilgisayar ortamnda tutan ve her bir nesneye ait znitelik bilgilerinin de tutulabildii veri tabandr. Bu verilerin mant, noktalar prensibine dayanmaktadr. tip vektr verisi vardr: Nokta veriler. Elektrik direklerinin bulunduklar yerler, ehirde bulunan bankalar, okullar gibi tek bir olguyu belirten veriler corafya zerinde bir nokta ile ifade edilebilmektedir. izgi veriler. Elektrik hatlar, telefon hatlar, yollar, su ve kanalizasyon ebekeleri, nehirler gibi bir ok noktann birlemesi ile oluan verilerdir. Poligon veya alan veriler. Her bir elektrik santralinin kapsad veya datmn yapt blgeler, gller, ormanlar gibi noktalarn tekrar birlemesi ile ifade edilen belirli ve bir noktadan balayp tekrara ayn noktada son bulan poligon eklindeki verilerdir.


13

5.2. Raster Veri Taban Grntlerin ufak olarak alglanmas ve kk paralara ayrlp Grid denen zgaralar eklinde hcreler oluturularak saklanmasn ngren raster veri taban, CBSnin ikinci veri sistemini oluturmaktadr. Bu veri yapsnda her bir hcre blgenin znitelik bilgilerinin o hcreye den deerini gstermekte olup sadece bir deer alabilmektedir. Raster verilerin kalitesi yani znrl, hcrelerinin boyutlaryla ilikilidir. 5.3. Corafi Olmayan (znitelik) Veriler znitelik bilgiler, herhangi bir nesnenin zelliklerini ortaya koyan bilgilerdir. CBSde harita zerinde yer alan verilerin zellikleri ile ilgili detaylar ihtiva eden bilgilerdir. zellikleri belirten aklayc bilgiler, ilikili olduu nesnenin konumunu belirten corafi bir referansa sahip olmas gerekir. Veri tabanlarnda nesneleri grafik olmayan nesneler ile ilikilendirecek corafi koordinatlar haricinde posta kodu, adres, ehir kodu gibi referanslar kullanlarak bilgilerin bulunduu veri tabannda ilikilendirmeler yaplr. Bylelikle aklanan bilginin konumdaki nesneye ait olduu belirlenebilir.

KAYNAK: CORAF BLG SSTEMLER Harita Tabanl Bilgi Ynetimi Do. Dr. Vahap TECM


14

1. Verileri GrntlemeDersin AmacBu derste, MapInfonun Hzl Al kutusunu kullanarak MapInfo tablosunu amak ilenecek. MapInfo tablolar deiik formatlarda veri ierdiklerinden verileri grntlemenin deiik yntemlerini de greceiz. Bazen sadece verilerin belirli paralarn grmeye ihtiyacnz olacak. Bu durumda seim oluturacaz. alma ortamnz saklamak iin proje oluturma da incelenecek.

Kapsanan zellikler ve Konular

Pratik Kullanm

MapInfo Tablosu Hakknda Genel Bilgi Hzl Al Kutusu kullanm Harita Penceresi Kullanm Verisayfasi Penceresi Kullanm Kayt Seimi Grafik Penceresi Kullanm Proje Saklama ve Ama

MapInfoda, bir veri takmna tablo denilmektedir. Bir MapInfo tablosu satr ve stunlardan oluan tablosal veridir (verisayfas). Tablo ayn zamanda bu tablo ile ilikili corafi bilgiler de ierebilmektedir (harita). Bu yzden MapInfo ile bir tabloyu deiik yollarla grntlemek mmkndr. Verisayfasi penceresi ile tablosal verileri grntleyebilirken, harita penceresi ile de corafi bilgileri grebilirsiniz. Ayn zamanda bu tablosal verileri grafik olarak da grntlemek mmkndr. Mesela mteri verileri ile altnz dnn. Mteri listesini verisayfasi penceresinde, corafi pozisyonlar harita zerinde ve tketim alkanlklarn da grafik penceresinde grebilirsiniz. Btn bu pencerelerin tamam tek bir tablodan oluturulabilir! Bazen verilerin sadece belirli bir ksmn grmek isteyeceksiniz. Bu durum tabloda ok fazla kayt olduu veya analizlerin verinin sadece belirli bir ksm iin yaplaca


15

durumlarda gerekli olabilir. Bunun iin de seim yaparz. Seilen veriler, tablonun geri kalanndan bamsz bir ekilde gsterilebilir. Oluturulan pencereleri her defasnda yeniden amak yerine, bu bazen olduka zaman alabilir, alma ortammz saklamak iin kullandmz dosyaya da Proje Dosyas denir.

1.1 MapInfo Tablosu Hakknda Genel Bilgi Veri dosyanz MapInfoda atnz zaman, MapInfo bir tablo oluturur. Eer veriniz grafik obje iermiyorsa, bu tablo en az iki ayr dosyadan oluur. *.tab: Bu dosya tablonuzun yapsn tanmlar. Verinizi ieren dosyann formatn aklayan kk bir yaz dosyasdr. *.dat: Bu dosya tablosal verinizi ierir. Eer dBASE/FoxBASE, delimited ASCII, Lotus 1-2-3, Microsoft Excel veya Microsoft Access dosyalar ile alyorsanz, MapInfo tablonuz, .tab ve altnz dosyann uzantsndan (*.wks, *.dbf veya *.xls) oluacaktr. Eer veriniz grafik objeleri de ieriyorsa, MapInfo tablonuz yukardaki iki dosyann yannda aa iki dosyann eklenmesi ile oluacaktr. *.map: Bu dosya grafik objeleri tanmlar. *.id: Bu dosya veri ile objeler arasnda balant kuran, karlkl bir referans dosyasdr. (Microsoft Access dosyas ile alyorsanz *.id dosyasnn yerinde *.aid dosyas yer alacaktr.) Tablonuz ayrca, Bul komutu ile harita objelerini sorgulamanz salayan indeks dosyasn da ierebilir. *.ind: Bu dosya indeksleri ierir. 1.2 Verileri Grntleme:

Iller tablosunu grntlemek iin:MapInfo yu balatn. Hzl Al kutusundan Tablo(lar) A seiniz.


16

Aa tklaynz. A penceresi grnecektir. Blm_1 klasrnn iindeki Illeri sein.

Dosya tr: Buradaki seiminiz neyi amak istediinize gore deiir. Biz imdi varolan bir MapInfo tablsou amak istediimiz iin burada MapInfo (*.tab)nseili olduundan emin olunuz.

Al ekli: Buradan tablonuzu nasl grntlemek istediinizi seebilirsiniz.o

Otomatik: MapInfo en uygun grntleme eklini seecektir. Eer veri

haritalanabilir ise yani veri ile ilikilendirilmi grafik objeleri varsa ve oturumda mevcut bir Harita Penceresi yoksa, MapInfo tabloyu yeni birMapInfo Professional Eitim Kitab

17

Harita Penceresinde aacaktr. Eer oturumda mevcut bir Harita Penceresi varsa, o zaman MapInfo tabloyu mevcut Harita Penceresinde aacaktr. Eer veri haritalanabilir deilse, MapInfo tabloyu Verisayfas Penceresinde aacaktr. Eer tablo hem haritalanamyor hem de verisayfasnda grntlenemiyorsa, o zaman MapInfo tabloyu Penceresiz A seeneini kullanarak aacaktr. o o o o

Verisayfas: MapInfo tabloyu Verisayfas Penceresinde amayaalacaktr.

Mevcut Haritaya Katman Olarak Ekle: MapInfo tabloyu mevcut HaritaPenceresine eklemeye alacaktr. amaya alacaktr.

Yeni Haritada A: MapInfo tabloyu yeni bir Harita Penceresinde Penceresiz A: MapInfo grntlemeyecektir.tabloyu aacaktr fakat veriyi

Bu altrmamz iin al eklini Otomatik olarak sein. 1.2.1 Verileri Grntleme: Harita Penceresi Tablomuzdaki corafi objeleri grntlemek iin Harita Penceresini kullanrz. Iller tablosunu Harita Penceresinde amak iin:

Aa tklaynz.Trkiyenin iller haritasn pencerede greceksiniz. Bu pencereye Harita Penceresi denir.

Pencerenin kesindeki "X" pencereyi kapatr.


18

Pencerenin en stne bakn. Men ubuunda Harita seeneinin olutuuna dikkat edin. Bu men sadece Harita Penceresi aktif iken mevcuttur. 1.2.2 Yeni Harita Penceresi Ama Pencere > Yeni Harita Penceresi A diyaloundan yeni harita penceresi aabilirsinizi. Bu pencere yeni harita penceresine bir defada daha fazla katman ekleyebilmeniz iin dizayn edilmitir. Mevcut harita penceresine eklemek ya da karmak istediiniz katmanlar yaa ve sola yn tularn kullanarak aktarabilirisiniz. Katmanlarnzn sralamasn katman kontrolnden deitirebileceiniz gibi aa ve yukar butonlar yardmyla bu pencereden de ayarlayabilirsiniz. Not: Aadaki diyalogta geen tablo isimleri rnek olmas amacyla verilmitir.

1.2.3

Verileri Grntleme: Verisayfas Penceresi veritabanndaki gibi yaz olarak grmek istediimizde verisayfas

Verilerimizi

penceresini kullanrz.

Iller tablosunu verisayfas penceresinde grmek iin: Pencere > Yeni Verisayfas Penceresi mensn sein. Iller tablosunda yer alan tablosal veriler grlr.


19

Ekrann en stndeki menye gzatn. Men ubuunda Veri mensnn, Harita mensnn yerine geldiine dikkat edin. Bu men sadece Verisayfas Penceresi aktif iken mevcuttur. Pencere > Pencereleri De yi sein.

Grdnz zere MapInfoda verilerinizi deiik pencerelerde deiik grnmlerle ayn zamanda grntleyebilirsiniz. Eer pencerelerin birinde bir deiiklik yapacak olursanz, bu deiiklik dier pencerede annda yanstlacaktr. Ayn zamanda tek bir grnt aktif olabilir. Baka bir pencereyi aktif yapmak iin, o pencerenin st ksmndaki balk ubuuna tklaynz. 1.2.4 Tablo Altkmeleri ile alma MapInfoda bir defada btn bir tablo ile ya da bir tablonun altkmesi ile almak mmkndr. Mesela birka ilin nfus bilgilerini karlatran bir grafik hazrlamak isteyelim. Bunun iin Iller tablosundan bir seim yapp, grafikte grmek istediimiz illeri seebiliriz.

Se butonunun

seili olduundan emin olun.


20

Harita zerinde veya drt ili tklayn. tuuna basp, tabloda iaretli olan (Adana, Amasya, Bingl ve Bursa) ehirleri sein. Ayn anda Verisayfas Penceresinde yer alan soldaki kk kutucuklarn da siyaha dntne dikkat edin. Bu kutular tklayarak da verisayfasndan kayt semek mmkndr.

Verisayfas Penceresine geip soldaki kutular iaretleyin.

Verisayfas Penceresinde seim yapmak iin bu kutular tklaynz.

Seilen iller selection ad verilen geici tabloya atlr. Bu tablo geicidir, nk sadece bilgisayarn alan hafzasnda yer alr. imdi, seilen illerin kaytlar Iller tablosundaki geri kalan illerden bamsz bir ekilde grlebilir. Bir MapInfo tablosunda veritabanndaki bilgiler bilgisayar zerindeki harita ile birebir ilikili olduundan, illeri ister Harita Penceresinden, ister Verisayfas Penceresinden sein, seim her iki pencerede de yaplm olacaktr. 1.2.5 Verileri Grntleme: Grafik Penceresi Grafik Penceresinde istatistiki balantlar grafik formatnda grntleyebiliriz. 3D, bar, izgi, alan histogram, scatter, baloncuk ve pasta grafikleri olmak zere deiik grafikler oluturabiliriz. imdi seilen illerin bilgilerinden grafik oluturacaz.


21

Seilen illerden grafik oluturmak iin:

Pencere > Yeni Grafik Penceresini sein Grafik Olutur seeneklerinde Selection olduuna dikkat edin.(MapInfo en yakn zamanda yaptnz seime gre grafik izeceinizi farzeder. Bu yzden Selection en bata yer alr.) Tablo Kolonlar ndan NUFUS_1990 sein. Diyolog kutusu aadaki gibi grnmeli:

Tamama basn.Grafik Penceresi aktif olduunda (grndnde), menu ubuunda Veri seenei yerine Grafik seeneinin grndne dikkat ediniz.


22

Ayrca Grafik penceresinin isminin Query1 olduuna da dikkat edin. Yaptnz seimi harita, verisayfas veya grafik penceresinde grntlendiinizde, MapInfo seimi yeniden Query# tablosu olarak adlandrr. Bu tablolar sral olarak numaralandrlr (Query1,Query2, Query3, gibi). Yaptmz herhangi bir seim kmesine geri dnmek istersek bu Query tablolarn kullanabiliriz. Bu sayede ayn seimi yeniden yapmak zorunda kalmayz. 1.3 Proje Kaydetme ve Ama Bir proje oluturduunuzda mevcut alma ortamn (atnz pencereleri) kaydetmi olursunuz. Gelecek derse gemeden nce btn pencereleri kapatacaz. Ancak bu pencere dzenini daha sonra kullanmak isteyebileceimizden ncelikle bunu bir proje olarak kaydedeceiz. Gelecek sefer bu pencerelere ulamak istediimizde sadece projeyi aacaz. Bylece bu pencereleri her ihtiyacmz olduunda yeniden oluturmak zorunda kalmayacaz. Bir projeyi saklamak iin:

Dosya > Proje Olarak Kaydeti sein. Dosya ad kutusuna Ders_1 yazn.


23

Blm_1 klasrnn iine kaydedin.MapInfo bir proje kaydettiimizi bildii iin, Ders_1.WOR yerine sadece Ders_1 yazdk. .WOR uzantsn kendisi otomatik olarak ekleyecektir. imdi projemizi kaydettiimiz iin btn pencerelerimizi kapatabiliriz.

Dosya > Btn Dosyalar Kapat sein.imdi de biraz nce kaydettiimiz projeyi aalm.

Dosya > A sein. Dosya trnden Workspacei sein. Ders_1i seip Aa tklayn.Ekrannzdaki pencerelerin yerleri ve grnm Ders_1 projesini kaydettiinizdeki zaman ile ayn. Proje, MapInfo tarafndan okunan, alma annz yeniden oluturan komutlarn yazld basit bir yaz dosyasdr. Bu komutlar, MapInfoya hangi dosyalar aacan ve hangi pencereleri ekranda nasl gsterecegini syleyen MapBasic adl programlama dilinin komutlardr. Proje, altnz verileri saklamaz, sadece altnz tablolar sizin iin yeniden aar. Aada bir projenin saklad elemanlar yer almaktadr; Byklkleri ve ekrandaki pozisyonlar da dahil olmak zere Harita, Verisayfas, Grafik, 3Dharita ve kt pencereleri.

Seim Yap veya SQL Seimi komutlar ile ana tablodan oluturulan sorgutablolar (sorgulamalar kaydedilmeyecektir). Grafikler. Tematik Haritalar. Lejant Pencereleri Kozmetik Objeler. Etiketler. Objeleri grntlemek zere kullanlan font, sembol, izgi stilleri ve dolgu desenleri.


24

!Workspace !Version 600 !Charset WindowsTurkish Open Table "Iller" As Iller Interactive Map From Iller Position (6.66667,0) Units "in" Width 6.58333 Units "in" Height 8.38542 Units "in" Set Window FrontWindow() ScrollBars Off Autoscroll On Set Map CoordSys Earth Projection 3, 28, "m", 36, 25, 37.5, 40.5, 1003827.11, -1183453.0800000001 Center (628979.7004,245043.5858) Zoom 2404.757545 Units "km" Preserve Zoom Display Zoom Distance Units "km" Area Units "sq km" XY Units "m" Set Map Layer 1 Display Graphic Global Pen (1,2,0) Brush (2,16777215,16777215) Symbol (35,0,12) Line (1,2,0) Font ("Arial",0,9,0) Label Line None Position Center Font ("Arial",0,9,0) Pen (1,2,0) With IL_ADI Parallel On Auto Off Overlap Off Duplicates On Offset 2 Visibility On Browse * From Iller Position (0,0) Units "in" Width 6.58333 Units "in" Height 8.38542 Units "in"

Proje, MapInfoda seim butonuyla oluturulan seimleri kaydetmez. Daha sonraki derslerde seimlerin nasl saklanacan ayrca reneceiz.

1.3.1 Projeyi Kaydetme ve Ama ( MapInfo Workspace MWS Destei ) MapInfo daki alma ortamnz ak tm pencereler ve ayarlarnz ile birlikte MapXtreme ortamna aktarabilmek ve MapXtreme ortamnda bu almanza ulamak iin yukarda anlatlan projeyi kaydetme blmnde olduu gibi projeyi kaydetmek gerekir. Bunu yaparken dosya uzants olarakta MWS seilmelidir. Bir MWS projesini saklamak iin:

Dosya > Proje Olarak Kaydeti sein. Ardndan gelecek olan Projeyi Kaydet blmnde, Kayt Tr: iin MapInfo Workspace Format (*.mws) i sein. Dosya ad kutusuna Ders_mws yazn.


25

Blm_1 klasrnn iine kaydedin.Dosya ad iin Ders_mws yazdk ve kayt trnde *.mws setiimiz iin MapInfo dosya uzantsn otomatik olarak kaydetti. Projemizi kaydettiimiz iin artk pencelerimizi kapatabiliriz.

Dosya > Btn Dosyalar Kapat sein.Artk hazrladmz projeyi uygulamalarda kullanabiliriz. MapXtreme altnda aabilir, hazrladmz


26

zet Tablo Ama Dosya > A Yeni Harita Penceresi Oluturma Pencere > Yeni Harita Penceresi Yeni Verisayfas Penceresi Oluturma Pencere > Yeni Verisayfas Penceresi Grafik Penceresi Oluturma Pencere > Yeni Grafik Penceresi Veri Altkmesi Oluturma (Seim) Seim arana tklayn. Verisayfas Penceresinde istenen kaytlarn kutularn iaretleyin veya Harita Penceresinden objeleri iaretleyin. Birok kayd veya objeyi ayn anda semek iin, seim yaparken tuunu basl tutun. alma Ortamn Kaydet Dosya > Proje Olarak Kaydet alma Ortamn (*.MWS) Olarak Kaydetme Dosya > Proje Olarak Kaydet > *.MWS Olarak Kaydet Tablo Kapat Dosya > Tablo Kapat Btn Tablolar Kapat Dosya > Btn Dosyalar Kapat


27

2. Harita Penceresinin Yeteneklerini GelitirmeDersin AmacBu derste Harita Penceresindeki dijital haritalara deiik zoom seviyelerinde yaklap uzaklamay ve haritalar kaydrmay reneceksiniz.

Kapsanan zellik ve Konular

Pratik Kullanm

lek Dzeyini Anlama Grnt Deitirme Diyalounu Kullanma Grnm Deitirmek in Butonlar Kullanma nceki Grnme Dnme Bir Katmann Tmn Grntleme Harita Penceresi Seeneklerini Ayarlama Bir Tabloyu Ayn Anda ki Farkl Pencerede Grntleme Kapama Alan Oluturma

Haritalar farkl boyutlarda ve farkl leklerde olabilir. Bilgisayarda haritalar grntlemenin yarar, bu zellikleri istediinizde deitirebilmenizdir. MapInfoda sk sk harita grntsn deitirmeye gereksinim duyacaksnz. Daha yakn ve daha ayrntl bir grnt iin byltme, daha geni bir alan grmek iin de kltme yapabilirsiniz.


28

Balamak

iin

nce

masastn

temizleyelim

ve

sonra

Dnya

haritasn

grntleyelim:

Dosya > Btn Dosyalar Kapat sein. Dosya > A sein. Blm_2 klasrndeki Dunya tablosunu seip, Aa tklayn.Dnya haritas, Harita Penceresinde alr:

imdi Harita Penceresinin grntsn deitirmek iin farkl yntemleri kefedelim. Mesafeyi Anlama: Ekrann sol altndaki Durum ubuu, Harita Penceresinin sol ve sa kenarlarnn orta noktalarnn arasndaki mesafeyi gsterir. Bu mesafeyi deitirerek haritaya daha fazla yaklaabilir ya da uzaklaabiliriz (lek byltme/kltme). 2.1 lek Deitir Diyalounu Kullanma

lek Deitir komutu haritanz grntlemek istediiniz mesafeyi girmenize olanaktanr. Bu diyalou ayn zamanda belirli bir harita leini ayarlamak ya da pencerenin orta noktasn ayarlamak iin de kullanabiliriz. Bu diyaloa ulamak iin;

Harita > lek Deitiri sein.lek Deitir diyalou grntlenir:


29

Mesafe kutusuna 10000 deerini girin. Tamama tklayn.Harita, pencerenin sa ve sol kenarlarnn orta noktalarnn arasndaki mesafe 10.000 km olacak ekilde yeniden izilecektir. Durum ubuu mesafenin son durumunu gsterecektir. Harita Penceresinin orta nokta deerlerinin, siz yeni koordinatlar girmediiniz srece deimeyeceine dikkat ediniz. 2.2 lei Deitirmek in Butonlar Kullanma MapInfonun Ara ubuklar aralara ve diyaloglara kolay eriimi salar. Menlerde mevcut komutlarn ouna, uygun buton zerine tek bir tklama ile de eriilebilir. Ara ubuklar tanabilir, yeniden boyutlandrlabilir veya pencereniz zerinde kaymasn diye ekrann st ksmna ekilebilir. izim ve Ana Ara ubuklarn ekrann stne ekeceiz. izim Ara ubuunun balk ksmna tklayn ve onu men ubuuna srkleyin ve mouse butonunu serbest brakn. Ana Ara ubuu iin de bu ilemi tekrar edin.

Ara ubuklarnn grntlenmesini kontrol etmek iin Seenekler > Ara ubuklarn kullann.

Mouse butonunu serbest braktnzda, Ara ubuklar ekrannzn st ksmna gelecektir. ste ekilen Ara ubuu verilerinizin grnmn engellemeyecektir. Aadaki ekran grntsnde Ara ubuklar ekrann st ksmna ekilmitir.


30

lei Deitirme Butonu lek Deitirme diyalouna menden eriime ek olarak (rn. Harita mensndeki

lei Deitir ile), Ana Ara ubuundaki lek Deitir butonuna tklayarak dalek Deitir diyalou grntlenebilir. lek Deitir butonunu tklayn lek Deitir diyalou grntlenir. Mesafe deeri olarak 5000 girin. .

Tamama basn.nceki Grnme Dnme Haritanz son grnmne tekrar getirmek iin nceki Ekrana Dn komutunu kullannz.

Harita > nceki Ekrana Dn sein.


31

2.3 Bir Katmann Tmn Grntleme Bir Harita Penceresi iindeki bir katman ile ilikili tm objeleri grntlemek iin Tm

Katman Grntle komutunu kullannz. Harita > Tm Katman Grntleyi sein.

Katman aa alan mensnden Dunyay sein. Tamama basn.2.4 Yakla ve Uzakla Butonlarn Kullanma Bir harita ile analiz yaparken, uygulamanz haritadaki bir alann byltlmesini (yakla) ya da kltlmesini (uzakla) gerektirebilir. MapInfo bu iki ilemi gerekletirmek iin Ana Ara ubuu zerinde iki araca sahiptir. Harita alann byltmek iin Byltme (Yakla) butonunu veya harita da daha fazla alann grntlenmesi iin Kltme (Uzakla) butonunu kullannz. 2.4.1 Uzakla Butonu Uzakla Butonuna erimek iin: Ana Ara ubuunda Uzakla tklayn.

mle, Harita Penceresinde eksi iaretli bir byte grntler. Uzaklamak istediiniz alann zerine Uzakla butonu ile tklayn. Harita objeleri kltlerek harita grntsnn daha geni bir alan iermesi salanr. 2.4.2 Yakla Butonu Yakla butonuna erimek iin: Ana Ara ubuunda Yakla tklayn.

mle, Harita Penceresinde art iaretli bir byte olarak grntlenecektir. Yaklamak istediiniz alann zerine Yakla butonu ile tklayn.MapInfo Professional Eitim Kitab

32

Her tklaynzda mesafe yaklak yars kadar azalr. 2.4.3 Yakla Butonunu Kullanarak Bir Dikdrtgen ereve Oluturma Blm_2 klasrnden Dnya_Baskentleri ve Okyanus tab dosyalarn an. Ana Ara ubuu zerindeki Yakla butonunu tklayn.

Yaklamak istediiniz alan zerine fareyi tklayn ve srkleyin. Ortaya kan izgili dikdrtgen, dikdrtgen ereve olarak bilinir:

Dikdrtgen ereve serbest brakn. byyecektir:

oluturduktan

sonra

mouse

butonunu

Dikdrtgen ereve iindeki alan, tm Harita penceresini dolduracak ekilde


33

2.5 Kaydr Butonunu Kullanma ou kez sadece harita penceresinin mesafesini deitirmek, sizi almak istediiniz alan zerinde konumlandrmayacaktr. lgilendiiniz belirli bir alan grntlemek iin Kaydr butonunu kullanarak haritay yeniden konumlandrabilirsiniz. Ana Ara ubuu zerinde Kaydr butonunu tklayn.

mle, harita penceresi iinde hareket ettiinizde bir el olarak grntlenecektir Harita zerinde herhangi bir yeri tklayn ve tutun, sonra imleci herhangi bir yne ekin. Haritann hareketine dikkat ediniz. Mouse butonunu serbest konumunda yeniden izer. 2.6 Seme Butonu Uzakla, Yakla, Kaydr ve lek Deitir butonlarn kullandktan sonra da kullandnz butonun aktif kald dikkatinizi ekmi olabilir. Bu butonlardan birini kapamak iin Ana Ara ubuundan Se butonunu tklaynz. Se butonu, MapInfoda varsaylan aratr ve harita, verisayfas ya da kt penceresinden seimler yapmak iin kullanlr. Se butonu aktif olduunda, imle harita zerinde dolarken Bilgi pular grntlenecektir. brakn. MapInfo haritay yeni


34

Ana Ara ubuundan

Se butonunu seiniz.

Bir lke zerinde imleci hareket ettirin ve durun.

Gelecek derste grntlenen bilgilerin nasl deitirileceini ileyeceiz. 2.7 Harita Penceresi Seeneklerini Ayarlama MapInfo iinde bir haritann koordinat, mesafe ve alan birimlerini deitirebilirsiniz. Aktif harita penceresi iin kullanlan projeksiyonu ve ayn zamanda durum ubuunda grntlenen zellikleri de deitirebilirsiniz. Haritann birimlerini deitirmek iin:

Harita > Seenekleri an.Harita Seenekleri diyalou grntlenir. Haritann koordinat birimlerini metreden dereceye deitirmek iin:

Koordinat Birimi aaya alan mensnden, dereceyi sein.Harita Penceresi iinde imlecin X ve Y koordinat deerlerini grntlemek iin:

Durum ubuunda Bilgi grubundan Koordinat seeneini iaretleyin.


35

lek seenei, durum ubuunda haritann leini grntleyecektir.

Harita projeksiyonunu semek iin:

Projeksiyona basn.Projeksiyon Se diyalou grntlenir. MapInfo Global (Earth) ve Lokal (Non-Earth) koordinat sistemlerinde haritalar destekler. sterseniz kendi koordinat sisteminizi de oluturabilirsiniz (Bkz. MapInfo Professional Reference Ek F: Creating Your Own Coordinate System Kendi Koordinat Sisteminizi Oluturma). Dnya haritasnn projeksiyonunu deitirmek iin:

Projections of the Worlde ayarlanm Kategori aaya alanmensn tklayn. kategorilerini listeler. Kategori aaya alan mens u anda MapInfoda kullanlan farkl projeksiyon

Alt Kategori aaya alan mensnden Mollweide (Equal-Area)ysein. Alt Kategori aaya alan mens, Kategori aaya alan mensnden seilen projeksiyon trne dayal farkl trde projeksiyon ve koordinat sistemlerini listeler.


36

Projeksiyon kresel bir yzeydeki (yeryz) detaylar dz bir yzeyde (harita) grntlemek iin kullanlan bir yntemdir. Objeler eri bir yzeyden dz bir yzeye aktarldklarnda deformasyon meydana

gelecektir. Verilen bir alanda deformasyon miktarn en aza indirgemek iin farkl projeksiyonlar kullanlr. Koordinat sistemi harita konumlarn

yeryz ile referanslandrmak iin kullanlr.

Projeksiyon Se diyalounu kapatmak iin Tamama basn. Harita Seenekleri diyalounu kapatmak iin Tamama basn.Harita penceresi yeniden izilir. lkelerin genel grnmlerinin deitiine dikkat edin. Durum ubuunun sol alt kesine dikkat edin. Harita penceresi iinde hareket ettiinizde, imlecin X ve Y konumu grntlenir. Durum ubuunda grntlenen zellikleri mesafeyi, lei veya koordinat seerek deitirebilirsiniz. Durum ubuunun sol alt kesini tklayn ve Mesafeyi sein.

Grnt leme: Tavsiye edilen varsaylan ayarlarnz mevcut halinde brakmanzdr, fakat ilemek istediiniz bir imajnz olduunda, Map>Options dan ayarlarnz deitirebilirsiniz. Grnt ileme diyalou iki ayr seenek kutucuunu ierir. Bunlar projeksiyon deitir ve rnekleme metodu seenekleridir. Yeniden Projeksiyonlama; MapInfo imajnzn pixel deerlerini yeniden hesaplayabilir ve doru bir ekilde grntleyebilir. Herzaman Kesin bir formle dayanarak imajn koordinatlarn yeniden hesaplanmas yoluyla her zaman yeniden projelendirilir. En uygun Orjinal imaj alanndaki dnm kullanldk sonra yeniden projeksiyonlanm imaj hedef dikdrtgen bakla tayin edilir.MapInfo Professional Eitim Kitab

37

Kbik Metod orjinal imajdaki bir pixele merkezlenmi 4*4 lk bir pixcel penceresine dayandrlm yeniden rneklenmi bir imajdaki bir pixcel iin bir deer hesaplayan bu methodla daha doru bir imaj yeniden rneklemesi salar. Uydu fotoraflar ya da hava fotoraflar iin nerilir. Enyakn Komu yeniden rneklenen imaja orjinal imajdaki en yakn pixelden ald bir deerle bir pixel atar. Bu method en hzlsdr ve taranm imajlarn, raster gridlerin ya da dier raster imajlarn yeniden projeksiyonlanmas srasnda nerilir. 2.8 Bir Tabloyu Ayn Anda ki Farkl Pencerede Grntleme Bir tabloyu birden ok harita penceresinde aadaki yntemlerden birini kullanarak grntleyebiliriz.

Pencere > Yeni Harita Penceresi komutunu izleyebiliriz. Pencere > Pencerenin Kopyasn kar komutunu izleyebiliriz. Dzen > Harita Penceresini Kopyala komutunu izleyebiliriz. Ana Ara ubuunda yer alan Haritay Kopyala aracn kullanabiliriz.Bu baka bir Dnya Harita Penceresi oluturacaktr. Bu yeni Harita Penceresinin balk ubuuna dikkat ediniz. Bunun ad Dnya Harita:2 olacaktr ve ayn tabloyu grntleyen u anda ak iki pencerenin olduunu gsterir.


38

Her harita penceresinin grnm dierinden bamsz olarak deitirilebilir. Shift tuunu basl tutun ve F4e basn . Bu ilem penceleri dizecektir. Birinci pencerede dnyaya genel olarak bakabilirken, ikinci pencerede istediimiz yerin detayn grebiliriz. 2.9 Kapama Alan Oluturma Kapama alan oluturarak haritanzn bir ksmn ve sadece o ksmn zerinde yer alan tematik haritalar veya etiketleri kendi bana grntleyebilirsiniz ve bunlar projeye kaydedebilirsiniz. Kapamak istediiniz alan herhangi bir seim aracn kullanarak seiniz.

Harita > Kapama Alan Olutur komutunu izleyin veya Ana Ara ubuundaki Kapama Alan Olutur aracn kullannz.


39

Btn haritaya geri dnmek iin Harita > Kapama Alann Kaldr komutunu izleyiniz veya Ana Ara ubuundaki Kapama Alann A/Kapa.


40

zet Haritann Mesafesini Deitirmek in Harita > lek Deitirme

lek Deitir Butonu

Yakla Butonu

Uzakla Butonu Harita Grntsn Kaydrma

Kaydr Butonu nceki Harita Grnmne Dnme Harita > nceki Ekrana Dn Tm Harita Katmann Grntleme Harita > Tm Katman Grntle Haritann Birimlerini Deitirme, Durum ubuundaki Bilgileri Grntleme Harita > Seenekler Harita Projeksiyonunu Deitirme Harita > Seenekler > Projeksiyon Butonu


41

3. Katmanlar ve HaritaDersin KonusuBu derste, tek bir harita penceresinin birok katman nasl ierdiini ve bu katmanlarn tek tek nasl ilendiini reneceksiniz. Bir harita penceresini ap, katmanlar ekleyip, kartacaz ve yeniden sraya dizeceiz. Bu katmanlara ait ayarlar, rnein katmanlarn grnlerini, deitireceiz. Ana ara ubuunda ki Bilgi aracnn kullanmn da renecegiz. En son olarak da pencerenin aynsn oluturacaz.

Kapsanan zellik ve Konular

Pratik Kullanm

Katmanlarla alma Katman Kontrol Kullanm Katmanlar Yeniden Sralama Katman Ekleme ve karma Z-Sralam Zoom Ayarlar Katmandaki Btn Objelerin Grntlenmesi Bilgi Dmesinin Kullanm Katmann Grntsn Deitirme Haritay Saklama Seamless Harita Katmanlar

MapInfoda birok tabloyu ayn anda tek bir Harita Penceresinde grebilmek mmkndr. Mesela, mteri tablonuzu, karayollar tablosunu ve il snrlarn tek haritada grebilirsiniz veya il snrlar ve yol katmanlar ile balayabilir, daha sonra mteri tablosunu ekleyebilirsiniz. Daha sonra karayollarn kapatp yeniden aabilir ve daha birok katman ekleyebilirsiniz.Katmanlarn grntleri deitirilebiliriniz. Ayrca haritann detaylarn haritann zoom seviyesine gre ayarlayabilirsiniz.MapInfo Professional Eitim Kitab

42

3.1 Katmanlarla alma MapInfo haritalar, Harita Penceresinde bir veya daha fazla katmann almas ile oluturulur. Harita Penceresinde her tablo bir katman ifade eder yani bilgisayar haritalar katmanlar olarak dzenlenmitir. Katmanlar, birbiri stne konmu transparan haritalar olarak dnebilirsiniz. Her katman, btn haritann paralar halindedir. Mesela benzinciden alm olduunuz yol haritasn dnn; stnde birok katman vardr. ou zaman katmanlar tek balarna pek birey ifade etmedikleri iin, onlar bize daha iyi bir ereve sunacak ekilde bir araya getiririz.

Dosya > Btn Dosyalar Kapat Sein. Dosya > A sein.Blm_3 klasrnde ile Il_Merkezleri, Iller ve Turkiye_Karayollarin iaretleyin.

Aa basn. Dosya > A sein. ile Okyanus ve Dunya tablolarn iaretleyin.

Aa basn.Harita grnr:

Bir tablo daha aacaz.

Dosya > A sein. Al ekli aa alan listesinde Penceresiz A sein.MapInfo Professional Eitim Kitab

43

Yerlesimi sein. Aa basn.Harita penceresinin stndeki etiket ubuunda bir deiiklik olmadna dikkat edin. Yerlesim ak olduu halde bu tabloya ait herhangi bir obje de grmediniz. 3.2 Katman Kontrol Kullanm Katman kontroln; yeni katman ekleme, karma veya katmanlarn ne zaman ve nasl grneceklerini belirlemek iin kullanrz.

Harita > Katman Kontroln sein.Katman Kontrol kutusu grnecektir.Grnm dmesi grnt ayarlar iin kullanlr. Etiket dmesi etiketlerin deitirilmesi ve ayarnn yaplmas iin kullanlr.

Bunlar haritada mevcut olan katmanlar Kozmetik Katman herzaman haritann en stnde bulunur. Yerinin deitirilmesi veya kartlmas mmkn deildir.

Bu dmeler katman Bu dmeler katman eklemek (Ekle) ve kartmak (kart) iin kullanlr dizimini yukarya veya aaya doru deitirmek iin kullanlr.

Katman Kontrol iaret kutular: Grnrlk aret Kutusu: Balangta btn katmanlar grnr durumdadr.

Katman grnmez yapmak iin kutu iindeki iareti kaldrn. izilebilir aret Kutusu: Balangta her katman izilebilir deildir. Bunun

anlam bu katmandaki objeler zerinde herhangi bir oynama, yeniden izme veya obje ekleme ilemi yapamayacanzdr. Katmandaki objeleri deitirmek istiyorsanz iaret kutusunu iaretlemeniz gerekir.MapInfo Professional Eitim Kitab

44

Seilebilir

aret Kutusu: Balangta btn katmanlar seilebilir durumdadr.

Bunun anlam herhangi bir seim arac yardm ile seim ilemi yapabileceinizdir. Katman seilemez yapmak iin kutudaki iareti kaldrn. Etiket aret Kutusu: Katman zerinde otomatik olarak etiket koymak iin

iaret kutusunu iaretleyin. Etiketlerde deiiklik yapmak iin Etiket butonunu kullanabilirsiniz. 3.3 Katmanlar Sralama Harita Penceresine baktmzda, haritamzn Il_Merkezleri, Trkiye_Karayollari, Okyanus, Dunya ve Iller katmanlarndan olutuunu grrz. Dunya ve Okyanus katmanlar Iller katmannn zerinde yer aldndan illerin snrlar haritada grnmemektedir. Katmanlar yeniden dizdiimizde Iller katmann da grebiliriz.

Dunya katmann sein. Sralama grubundan Aa butonuna basarak en alta indirin. Okyanus katmann sein. Sralama grubundan Aa butonuna basarak Dunya katmannnaltna indirin.

Dnya yazsn tutup srkleyerek de ayn ilemi yapabilirsiniz.

Tamama basnz.l snrlarnn grndne dikkat edin.


45

3.4 Katman Ekleme Yerlesim tablosunu atmz halde bu tabloyu harita penceresine eklemedik. imdi bu tabloyu ekleyelim Katman Kontrol butonuna tklaynz.

Katman grubundan Ekle butonuna tklayn.Katman Ekle dialog kutusu grnecektir. Yerlesim tablosunu Eklenecek Katmanlar listesinden sein.

Ekleye basn. Tamama basn.Harita yeni katman eklenmi bir ekilde yeniden izilecektir.

3.5 Z-Sralamas MapInfo, Harita Penceresi olutururken ya da yeni katman eklerken, tablolar mantksal olarak yerletirir. Bu davran, objelerin Z-Sralamas olarak bilinir. Balang seenei olan Otomatik ile tablolar aarken yada eklerken MapInfo tablo iindeki objelere bakar. Eer katmanda ok miktarda yaz varsa bu katman en stte yer alr. MapInfo daha sonra sras ile nokta, izgi ve poligonlar alt alta dizer. Eer ayn obje tipinde iki tabloyu aarsak, nce alan tablo altta daha sonra alan tablo ise ncekinin zerinde olur.MapInfo Professional Eitim Kitab

46

Btn katman grmek Bir harita katmanndaki btn objeleri grmek iin Katmann Tamamn Gster komutunu kullann.

Harita > Katmann Tamamn Gster i sein. Tm Katman Grntle dialou grnecektir.Listede bulunan katmanlardan tamamn grntlemek istediinizi sein. Seeneklerden birinin de Tm Katmanlar olduuna dikkat edin.

Tamama basn.3.6 Bilgi Aracnn Kullanm

Bu button Harita > Katman Kontroln semekle edeerdir.

Bilgi Aracn objelerle ilintili tablosal bilgileri grntlemek iin kullanrz. Eer ayncorafi alanda birden fazla obje mevcutsa bilgi arac objeleri en stteki seilebilir katmandan balayarak seer ve karmza gelen Bilgi Penceresinde ka tane obje olduunu ve hangi tablolara ait olduunu gsterir. rnein, bir ehri tkladnzda ayn zamanda eyalet ve lke bilgilerini de grrsnz.

Bilgi Butonuna

tklayn.

Harita Penceresi zerinde farenin imlecini hareket ettirdiinizde bilgi butonu se butonunda olduu gibi bize objelerle ilgili ipular verecektir. Bilgi Penceresini grmek iin: Harita Penceresinde bir ehri tklayn. Bilgi penceresinde, mouse altndaki harita objelerinin listesi grnr:

Bu objeler hakknda daha fazla bilgi iin:

Bilgi Penceresinde ilgili tabloyu tklayn.Bu kayda ait btn tablosal bilgiler grnecektir.


47

Bilgi Penceresini kapatn.3.7 Katman kartmak Tabloyu kapatarak ya da Katman Kontrolndeki kart butonunu kullanarak katman kartabilirsiniz. kinci seenekte tablo hala aktr ancak harita penceresinde grnr olmayacaktr. Il_Merkezleri katmann haritadan kartalm:

Harita > Katman Kontroln sein.Il_Merkezleri katmann sein.

Katman gurubundan kart butonuna basn. Tamama basnIl_Merkezleri katman Harita Penceresinden kartld ama hala ak ve tekrar Katman Kontroln kullanarak tabloyu amakszn pencereye ekleyebilirsiniz. 3.8 Katmann Grnn Deitirme Herhangi bir katmann grnn deitirmek istediinizde bunu geici bir ekilde de yapabilirsiniz.

Harita > Katman Kontroln sein. Iller katmann sein. Grnm butonunu tklayn. Iller Grnm seenei diyalou grnecektir. Bu diyalogda haritadaki katmann kalcgrn- stil ayarlarn geersiz klabilir veya yenisini tanmlayabiliriz.


48

Burada yaplan deiiklikler, sadece mevcut oturum iin geerlidir. Bunlar kalc yapmak iin alma ortamnz proje olarak kaydedin.

Kalc stili geersiz klmak iin Stil Deitir kutusunu iaretleyin.

Alan Stili butonunu tklaynz.Alan stili dialogu ekrana gelir.

Dolgu grubundan n kutusunu sein.Renk paletinden, yeni renk sein. Renk seimini onaylamak iin Tamama basn.MapInfo Professional Eitim Kitab

49

Grnm seeneklerini onaylamak iin Tamama basn.

Katman Kontrol dialounu kapatmak iin Tamama basn.3.9 Katman Grnm Ayarlar Haritanzdaki birok katman sadece belirli grnm aralklarnda iken kullanmak uygun olur. rnein, Sokak haritasn ap ok fazla uzaklatnzda pencerede ar derecede detay ieren bir grnt elde ederiz. Penceredeki detay seviyesini ayarlamak iin Grnm Aral zelliini kullanrz. Bu zellik size katmanlar grmek istediiniz aralklar tanmlamanza yardmc olur. Haritamzda, eer ok uzaklarsak Yerleim_125 katman 80 ilin tamamn rter. Yapmamz gereken ey Yerleim_125 katmann sadece 1000 km ve daha aa mesafelerde grnecek ekilde ayarlamaktr.

Harita > Katman Kontrol n tklayn. Yerleim_125 katmann sein. Grnm butonuna basn. Katman Aadaki Aralkta Gster kutusunu iaretleyin. En yksek iin 1000 girin.

En Dk, katmann grnecei en dk mesafedir.

En Yksek, katmann grnecei en yksek mesafedir.

Grnm Seenekleri dialounu kapatmak iin Tamam dmesinebasn.


50

Katman Kontrol dialounu kapatmak iin Tamam dmesine basn.imdi ehirler sadece mesafe 1000 km veya daha az olduunda grnecektir. Haritay Saklama Harita katmanlarnda yeni ayarlar yaptnza gre bu ayarlar bir proje iinde saklamak ihtiyac duyabilirsiniz:

Dosya mensn an ve Proje Olarak Kaydeti sein.Ders_3 yazn.

Blm_3 klasrnn iine kaydedin.Not: Projeyi kaydettiinizde, haritanzdaki btn katman kontrol ayarlarnn da saklanm olduuna dikkat edin. Eer MapInfo 5.5 versiyonu kullanyorsanz, ayrca yaptnz sorgulama sonular da proje iinde saklanmaktadr. 3.10 HotLink (Balant, Nesnelere Dosya Balama ) HotLink zellii grafik objelere adres balanmasna olanak tanr. MapInfo da harita penceresi zerinde bulunan herhangi bir grafik objeye bir web sayfas adresleyebilirsiniz ya da yine bir objeye yerel diskinizde bulunan bir dosyann adresini verebilir ve MapInfo ya bu dosyay amasn salayabilirsiniz.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, HotLink zelliinin alabilmesi iin mutlaka aktif bir katman olmas gerekir. Eer aktif bir katman yok ise ya da MapInfo da ak bir tablo yok ise HotLink zellii almayacaktr.

3.10.1 Tek Bir Obje in Birden Fazla Hotlink Oluturulmas Bu zellik sayesinde kullanc bir harita objesinin zerine klikledii zaman, tek bir harita objesi iin farkl tipteki ierie eriebilmesine izin veren bir seenekler listesi ile karlar. Bir katman iin birden fazla hotlink oluturulmas: Dosya > Yeni Tablo yu sein. Yeni harita penceresi a kutusunu iaretleyip Olutur butonuna basn.


51

Karnza gelen Yeni Tablo Yaps isimli diyalog da Kolon Ekle butonuna nasn. Ad Web_adres, tipi Karakter (40) ve ad Dosya_adres, tipi Karakter(40) zelliklerinde iki kolon oluturun. Dosya adn Hotlink vererek Blm_3 klasrnn iine kaydedin.


52

Oluturduunuz katmana iki tane nokta obje atayn. Verisayfasn ap Web_adres kolonuna web adresleri ve Dosya_adres kolonuna da iki farkl dosya iin adres girin ve yaptnz deiiklikleri kaydedin. Katman kontrolnden etiket kutucuunu iaretleyin ve etiket butonuna basp zellikleri ayarlayn etiket bal olarak Web_adres kolonunu sein.

Katman Kontrol altnda Hotlink isimli katman seerek Balant isimli butona basn. Karnza Hotlink HotLink Balant Seenekleri isimli diyalog gelecektir.


53

Artk HotLink iin gerekli olan ilemi tamamlanmtr. Bundan sonra balantsn yaptmz nesnelere HotLink butonu ile tklayarak verdiimiz web adreslerine gitmelerini salayabiliriz.Hotlink diyalounu atktan sonra EKLE butonunu kullanarak istediiniz sayda hotlink ekleyin. Eklentilerin stne tklayp dosyaad ifadesi ksmndan eklenecek balantnn bulunduu kolonu sein. Bir HotLink tanmlamasn dzenlemek iin, listeden bilgiyi seiniz ve deerleri ayarlamak iin Seili hotlink tanm bilgileri ksmndaki alanlar ve butonlar kullannz.


54

Dosya ifadesi ksmnda tablonun hangi kolonunda web adresi tutuyor iseniz onu belirtin. Bizim rneimizde WebAdres olacaktr. Balant seeneklerini buradan ayarlayabilirsiniz. Etikete ya da Nesneye kliklenince balanty aabilir. Her ikisini de ayn anda yaptrabilirsiniz.

Bu seenek ile yaptnz ayarlamann kalc olmasn salayabilirsiniz. Dosyaad ifadesi: Seili katmann tablosundaki bir kolonu semek iin alan listeyi kullann. fade oluturmak iin ifade seeneini de seebilirsiniz. Dosya yerleri tablo klasrne gre: Hotlink veriniz iin .tab dosyalarn amak zere neresini ayarladysanz gstermek iin bu kutucuu iaretleyiniz. Bu kutu varsaylanda iaretlenmemi olarak gelir. HotLink aktifletirme: Kullancnn bir hotlink i aktif hale getirmesi iin kullanabilecei butonlar gsterir. Seenekler Etiketler, Nesneler ya da Etiket ve Nesneler dir. Etiketler seenei varsaylan olarak seili bir ekilde gelir. Seenekleri metadata tablosuna kaydetmek: Bu seenei Hotlink diyalog kutusunda yaptnz seimleri .tab dosyasnn bir metafile olarak kaydetmek iin kullanabilirsiniz. Varsaylanda eili olmayarak gelir. Ana ara ubuu mensnden butonunu sein. Harita zerindeki objeye klikleyin eklenen hotlinklerin listesi grntlenecektir. Listelenen balantlardan istediinizi seip stne klikleyin.


55

3.11 Seamless (Birletirilmi) Harita Katmanlar Seamless harita katmann, bir grup ana MapInfo tablosunu (grid katmanlar hari) tek bir tabloymu gibi kullanmak iin olutururuz. Bu zellii genelde haritalarmzn arka plannda bir vektr veya raster grntlemek istediimizde kullanrz.

Dosya > A sein. Blm_3 klasrnn iinde Hidroloji_Seamless.tabi sein


56

lk bakta seamless harita katman dier MapInfo tablolar gibi grnr. Halbuki Hidroloji_Seamless tablosu aadaki tablolardan olumaktadr; Turkiye_Nehirler.tab Turkiye_Goller.tab Her seamless katmann yapsnda her tablonun dizini ve tablo adnn yerine gecen bir tanm bulunur. Bir seamless katman birden ok ana tablodan olutuu iin, baz zellikleri MapInfodaki dier normal tablolardan farkldr; Seamless bir katman dzenlenebilir yapamazsnz. Eer birden ok objeyi semek istiyorsanz, seeceiniz btn objelerin ayn ana tabloda yer almas gerekir. Sadece belirlediiniz grntleyebilirsiniz. o ana tabloyu verisayfas penceresinde

Pencere > Yeni Verisayfas Penceresini sein. Ana Tabloyu Se diyalou ekrana gelir.

o

Verisayfasnda grntlemek istediiniz ana tablonun ismini Description kutusuna yazn. Tamama basn.

Eer seamless katmannzn yapsnda bir dzenleme yapmanz gerekiyorsa, ncelikle seamless katmannz kapatmanz gerekir.

Seenekler > MapBasic Penceresini A komutunu izleyin.MapBasic Penceresine set table tabload seamless off yazn.


57

Artk tablo yapsn dzenleyebilir, Tools > Seamless Manageri kullanarak baka tablolar ekleyebilir, yeni seamless tablolar oluturabiliriz. Seamless katman amak iin;

Seenekler > MapBasic Penceresini A komutunu izleyin.MapBasic Penceresine set table tabload seamless on yazn. Eer zellikleri mesela projeksiyonlar veya kolon saylar birbirine benzer tablolar kullanyorsanz, seamless katman yaratmanz yararl olabilir. Kendi seamless katmannz oluturmak iin, Seamless Manageri kullanabilirsiniz. Bunun iin;

Tools > Ara Yneticisini sein. Seamless Table Managerin yanndaki Ykl kutusunu iaretleyin. Tamama basn.


58

zet Katman Kontrol

Grnrlk izilebilir Seilebilir Etiket

aret Kutusu aret Kutusu aret Kutusu aret Kutusu

Bilgi Arac

Bilgi Arac nn

Kullanm

Katmann Grnm Ayarlar Katman Kontrol > Grnm Katman Grnmn Deitirmek Katman Kontrol > Grnm > Aadaki ekilde Gster Tek bir obje iin birden fazla hotlink oluturulmas Seamless Harita Katmanlar


59

4. Seim lemleriDersin KonusuBu derste, MapInfo tablolarndaki kaytlar seme pratii yapacaz. Seim butonlar ile harita (ekran) zerinden seim yapmann yansra dorudan veritabanndan sorgulamalar da yapacaz. Bu bize, veritabanndaki belirli artlar salayan kaytlar seme-filtre etme imkan salayacaktr. Kapsanan zellik ve Konular

Seilen Kaytlarn statistii: statistik Arac Objeyi Tek Bir Defada Seme: Se Arac Grup Objeleri Semek: Dikdrtgen Seimi Arac Yarap inde Seim Yapma: ember Seimi Arac Poligon inde seim Yapma: Poligon Seimi Arac Alan indekileri Seme Butonu: Snr Seimi Butonu Yaplan Tm Seimleri Kaldrma: Seimi Kaldr Butonu

Seimi Tersine evirme Arac: Seim smi Deitirme Sorgulama le Kayt Seme alnarak yaplan seim) Seim ve Sorgular Kaydetmek Seim Kmesini Boaltmak (verisayfasndaki veri baz


60

Pratik KullanmMapInfoda kullandnz tablolar ok byk olabilir. ou zaman da bu verilerin sadece bir ksm ile alabilirsiniz. MapInfo birka ekilde bunu bize salar. Harita zerinden veri seme (ekrandan seme) ilemini yapan aralar olduu gibi, verisayfasndaki verilerden sadece belirli artlar salayanlarn seilmesi filtrelenmesini salayan sorgulamalarda yapabilirsiniz. 4.1 Kayt Seme

Dosya> Btn Dosyalar Kapat sein. Dosya > A sein. Dosya trnden Workspacei sein. Blm_4 klasrnden Seimi sein.Grnen harita iki tablodan olumaktadr: Iller ve Yerlesim. Bu tablolar kullanarak MapInfoda seim yapmay reneceiz. Seme ilemi iki metod ile yaplabilir. lk metod seme butonlarndan herhangi biri ile harita zerinden seim yapmaktr. Bu corafi seme olarak bilinir. Dier yntem ise bir sorgu ifadesi oluturmaktr. Bu da, veri zelliine gre seme ilemidir. Seme butonlarn deneyerek balayalm: 4.2 statistik butonu statistik butonu istatistik penceresini ap kapatr. Herhangi bir seme ilemi yapldnda seim yaplan tablonun ad, seilen kayt says, saysal alanlarn toplam ve ortalama deerleri grnr. Ders boyunca bu pencereyi ak brakabilirsiniz. Aadaki ekran grnts Yerlesim tablosundan seim yapldnda elde edilecektir. Penceredeki deerler seim kmesi deitii anda deiecektir.


61

Not: statistik hesaplamasn ayrca Sorgu mensnde bulunan statistik Hesapla komutu ile de yapabilirsiniz. Bu komut tablodaki bir kolonu seip bu kolonla ilgili birok istatistii yapmanz salar.

4.3 Seme Butonu Se butonu bir defada sadece bir kayd semek iin kullanlr. Sadece semek istenen objeye veya kayda tklamamz yeterlidir. Birden fazla kayd semek iin Shift tuuna basarak seme ilemi yapmalyz. Seim kmesi geici bir tablodur. Seim olutuktan sonra bu tabloyu kullanarak harita, grafik ve verisayfas pencerelerini aabilir zerinde analiz yapabiliriz. MapInfonun birok yetenei seim kmesinde de kullanlabilir. 4.3.1 Seim Butonunun Kullanm

Harita > Katman Kontrolnden Yerlesim tablosunun seilebilir olupolmadn kontrol edin.

Yerlesim tablosunda yer alan noktalara tklayn. tuuna basarak daha fazla kayt sein.


62

4.3.2 Seim Kmesini Boaltmak Kullanlan arala harita zerindeki baz objeleri setik. Bu seimden vazgemek isteyebiliriz. Bunun iin aadaki yntemden birini kullanabiliriz. Tek bir kayt: Tek bir kayd sein, tuuna basp yeniden tklayn. Seilen hereyden vazgemek iin:

Sorgu > Hibirini Semeyi sein, Bo bir yere klikleyin, veyabutonunu kullanarak, Harita Penceresinde ki tm seimleri iptal edin. 4.4 Dikdrtgen Seimi Butonu

Dikdrtgen Seimi butonu bir dikdrtgen iindeki objeleri semek iin kullanlr. Basitebir dikdrtgen izin. Bu seme ilemi Harita Penceresinde ki en stte bulunan seilebilir katmandaki kaytlar seer Dikdrtgen seimi butonunu tklayn.

Farenin sol tuuna basarak bir dikdrtgen oluturun.


63

Bu rnekte, seim ileminin Harita Penceresinde ki, en stteki seilebilir katman olan Yerleim_125te gerekletiine dikkat edin. 4.5 Daire Seimi Butonu Daire seimi butonu belirli bir yarap iindeki objeleri semek iin kullanlr. Daire seme butonunu klikleyin.

Farenin sol tuuna basarak haritada bir daire oluturun. Siz izerken, pencerenin en altndaki durum ubuunda ekranda izilen dairenin yarap grnecektir.

Durum ubuunda yarap grebilirsiniz

Bu rnekte de, seim ileminin Harita Penceresinde ki en stteki seilebilir katman olan Yerlesimte gerekletiine olduuna dikkat edin. 4.6 Poligon Seimi Arac

Poligon seimi arac, harita zerine izdiiniz bir poligonun iinde kalan haritaobjelerini seer. Ana ara ubuundan poligon seimi aracna tklayn.

Harita zerinde herhangi bir yere tklayn. Buras poligonun balang noktas olacaktr. stediiniz ekilde poligonun kelerini oluturmak zere tklamaya devam edin.


64

Poligonu kapatmak iin, olabildiince balang nokatsna yakn bir yere tklayn. MapInfo poligonu kapatp, iindeki objeleri seecektir.

4.7 Snr Seimi Butonu

Snr seimi butonu belirli bir alan iinde kalan objeleri seer.Alan iinde seim butonunu klikleyin.

Iller iine klikleyin (mteri veya yerlesimlere deil)


65

Bu rnekte, MapInfo Yerlesim katmanndaki kaytlardan, verilen alan iindekileri seer. Iller tablosu bu pencerede alan ieren katmanlardan en stteki katmandr. Bu yzden MapInfo verilen il iindeki yerlesimleri seecektir. Eer alan olarak lke daha yukarda olmu olsayd bu kez MapInfo lke iindeki yerlesimleri seecekti. Katman kontroln kullanarak hangi tablodan seim yaplacan, neyle seileceini deitirebiliriz.

Bu kolon hangi katmann seilip seilemeyeceini gsterir.

Yerlesim katman iin seilebilirlik zelliinin kaldrlmas seilmesi salanabilir. 4.8 Seimi Tersine evirme Arac

, veya Iller katmannn

Yerlesim, katmannn zerinde olacak ekilde yeniden dizilmesi ile Iller katmannn

Seimi Tersine evirme aracn kullanarak istemediiniz birka obje dnda kalanbtn kaytlar seebilirsiniz. Se arac ile harita zerinde bir veya iki objeyi sein Ana ara ubuu zerinde seimi ters evir aracna tklayn.

MapInfo, bir nceki seimi iptal edip, setiiniz objelerin dnda kalan o katmandaki btn harita objelerini seecektir.


66

4.9 Seimin eriini Grmek Seimin ieriini grmek iin verisayfas penceresini grntleyebiliriz. Herhangi bir seme arac ile seim yapnz.

Window> Yeni Verisayfas Penceresini sein. Tablo Verisayfas listesinden Selection sein.Seimin ieriini harita veya grafik olarak da grntleyebilirsin iz. Selection daima aktif seim kmesinin addr. Daha nceden grntlenmi seim kmeleri Query# olarak adlandrlr.

Tamama basn.


67

4.10 Sorgularn Adn Deitirme Harita, verisayfas ya da grafik penceresinde oluturduunuz ilk seim kmesi Query1 olarak adlandrlr. Ayn ekilde oluturduunuz ikinci seim kmesi de Query2 olarak adlandrlr. Bu ilemler tekrarlandka MapInfo Query3, 4, 5 eklinde isimlendirmeye devam eder. Eer bu isimlendirme sizin iin anlalr deil ise kendi seimlerinizi daha anlalr ekilde isimlendirebilirsiniz. Bunun iin Sorgu> Seim Yap komutunu kullanabilirsiniz. Karnza kan tablo, zniteliklere gre seim yapmak iin kullanlsa da, seimlerin isimlerini deitirmek veya isim vermek iin de kullanlabilir. sim deitirmek iin: Herhangi bir seim arac kullanarak Karadenizdeki yerleim alanlarn sein

Sorgu > Seim yap sein. Kaytlarn Seilecei Tablo ksmnda Selection sein. Sonu Tablosu kutusuna KD_Yerlesimleri yazn. Sonuclari Gster kutusunun iaretlendiine emin olun. Bu durumdayaptnz seimleri sadece tablo penceresinde grebilirsiniz. Eer Aktif haritada bul kutusunu seile hale getirirseniz yaplan seimin harita penceresindeki yansmasn da grntleyebilirsiniz.

Tamama basn.


68

Pencerenin adna dikkat edin. Sorgulamalara isim vererek daha sonraki eriimleri kolaylatrabilirsiniz.. 4.11 Sorgulama le Seme Sorgu mensndeki Seim Yap komutu veritabanndaki belirli kriterleri semefiltreleme imkan salar. Aadaki rnekte Yerlesim tablosundan, byk ehirleri sorgulayacaz.

Sorgu > Seim Yap sein. Kaytlarn SeileceiTtablo listesinden Yerlesim tablosunu sein. Koul kutusuna NUFUS_97>600000 yazn. Sonular Listele iaretli olsun.

Tamama basn.MapInfo Yerlesim tablosundaki kaytlardan nfusu 600,000 zerindeki yerleimlerin listesini bize sunacaktr. Bu seim Query3 tablo olarak adlandrlmtr. Burada saysal bir stunda sorgulama yaptmz iin trnak iareti kullanlmad. Gelecek admda, seim yapmak iin Yerlesim tablosundaki Belediye kolonunu kullanacaz. Bu kolon yerleimlerin belediye, bykehir belediyesi, veya bucak olup olmadn anlatr. Biz bucak olan yerleimleri seeceiz. Bu saha karakter veya yaz bilgidir. fadenin nasl deitiine dikkat edin.

Sorgu > Seim Yap sein. Kaytlarn Seilecei Tablo ksmnda Yerleim i sein. Koul kutusuna Belediye = B yazn.


69

MapInfo byk/kk harf duyarlkl deildir, bu yzden veritabanndaki ifade ile ayn ekilde yazmanza gerek yoktur. Sonucu Query# eklinde almaktansa, hatrlayabileceimiz baka bir isim verelim:

Sonu Tablosu ksmnda, Selection yerine Bucak yazn.Ayn zamanda, sonucu yerleim adlarna gre sralanm bir ekilde almak istiyoruz;

Sralama Kolonu ksmnda, ADI kolonunu sein.

Tamama basn.4.11.1 Like (Benzer) ve Not Like (Benzemeyen) Komutlaryla Sorgulama SQL ile yaplan sorgulamlarda eit, farkl gibi operatrler kullanlabilecei gibi metinsel (string) iafedelerde like ve not like oparetrlerinde de yaralanabilirisiniz. Like operatr metin ierikli bir kolon zerinde istediniz bir karakterin ya da karakterlerin aranmasna olanak salamaktadr. Burada unutulmamas gereken nokta like tan sonra yazlacak ifadenin ift trnak ierinde yazlmas gerektiidir. Trnak iine saysal bir ifade de yazsanz artk o metin olarak alglanacaktr. Trnak iine yazlan karakterlerde byk-kk harf ayrm yoktur. Genellikle like operatr % iaretiyle beraber kullanlr. % iareti herhangi anlamn tar. Not operatr sadece like ile birlikte kullanlr ve Not like operatr seimi tersine eviren bir komuttur, yani yazlan koulu salayan veriler dndaki tm verileri seili hale getirir. Like ve Not Like ile yapabileceiniz sorgulamalar u formatlar tayabilir: IL_ADI IL_ADI IL_ADI IL_ADI IL_ADI like A like %A like A% like %A% not like A% Bu ifade de like eittir (=) komutuna denktir. Sonu A ile biten kaytlar bulur. A ile balayan kaytlar bulur. Her hangi bir yerinde A ieren kaytlar bulur. A ile balamayan kaytlar bulur.


70

Like ve Not like operatrlerinin kullanmlar iin aadaki rneklere bakalm: ller ve Yerleim katmanlarnz an. Sorgu > Seim diyalounu aktif hale getirin. Katman kontrolnden ller katmann seilebilir yapn ve stanbul u sein. Harita > Kapama alan olutur seeneinde stanbul dnda kalan tm illeri kapatn.

stanbul ilinde B karakteri ile balayan ileleri bulmak iin aadaki sqlifadesini yazn.

Aadaki tablo ve harita penceresini greceksinizdir. stanbulda bu koulu salayan sekiz ile bulunmaktadr.


71

Seim penceresine geri dnp like yerine not like kullanrsak bu seferde stanbulda ismi B karakteri ile balamayan tm ileler sralanacaktr.

4.11.2 Ve (And) ve Or (Veya) Oparatrlerinin Kullanm Seim ilemlerinde en sk kullanlan operatrler and ve or dur. And operatr yazlan koullarn hepsinin ayn anda salanmas gerektii koullara kullanlr. Or operatrnde ise yazlan koullardan en az birinin salanmas yeterlidir. Yani ya o ya da dieri anlamn tar. imdi bu ifadelerin kullanmlarn rnek zerinde grelim. Yerlesim ve ller tablolarn an. Sorgu > Seim Diyalou penceresini an. Tablo olarak Yerlesim katmann sein. Ad A ile balayan ve nfusu_97 deeri 500.000 den byk olan yerleri setirin. Bunun iin and operatrn kullann.MapInfo Professional Eitim Kitab

72

imdi de ad A ile balayan ya da nfus_97 deeri 500.000 den byk olan yerleri setirin. Bu sorguda da or operatrn kullann. Her iki koulu salayan yerlerin (and) saysnn 4 iken, iki kouldan en az birini salayan yerlerin saysnn 24 olduunu greceksiniz.

Birden fazla koul olan durumlarda and operatrnn kullanmn grmek iin aadaki rnee bakalm: Nfus_97 deeri 1.000.000 dan byk ve 2.000.000 dan kk olan, ayn zamanda ortalama_gelir deeri 400.000.000 den byk olan yerleri setirelim. Sorgu > Seim Diyalou penceresini an. Tablo olarak ller katmann sein. Seilen il says 14 tr.


73

4.12 Seim ve Sorgulamalar Saklama Veriler deitiinde gncel sonular elde etmek iin sorgulamalar yeniden altrmak gerekecektir, bunun iin sorgulamalar saklayabilirsiniz. MapInfo bunun iin size 3 yol nerir. Sorgu tablosu oluturabilir, sorgu ablonu oluturabilir veya

proje

oluturabilirsiniz. 4.13 Sorgu Tablosu Oluturma nce bir sorgu tablosu oluturma balayalm. Query tablosu aldnda, hangi tablonun alaca ve hangi sorgunun alaca bellidir. rnein Yerlesim tablosunu baz alan sorguyu saklayalm:

Dosya > Sorgu Kaydeti sein. Il_Adlarini sein. Kaydete basn.Tabloyu Sorgu Olarak Kaydet diyalou grnr.

Dosya Ad kutusuna IL_ADLARI_QRY yazn Kaydete basn.IL_ADLARI_QRY isimli sorgu tablosu oluturuldu. Yeniden altralm. Sorgu tablosunu kapatmamz gerekir.

Dosya > Tablo Kapat sein. Yerlesimi sein. Kapata basn.imdi, IL_ADLARI_QRY sorgu tablosunu an.MapInfo Professional Eitim Kitab

74

Dosya > A sein. IL_ADLARI_QRY.TAB sein Al ekli ksmnda Verisayfasn sein. Aa basn.IL_ADLARI_QRY tablosundaki komutlara gre, Yerlesim tablosunu ap hangi sorgunun altrlaca bellidir. 4.14 Sorgu ablonu Oluturma Baka bir seenek sorgunun bir sorgu ablonu olarak saklanmasdr. Sorgu ablonu

seim cmlesini saklar ve bu sorgu kolon yaps deimedii srece baka tablolardaveya ayn tabloda kullanlabilir. Eer ayn yapya sahip birden ok tablonuz varsa bu olduka kullanl bir yntemdir.

Select ifadesini oluturmakla balayalm. Sorgu > Seim Yap sein.Diyalou aadaki gibi doldurun:

ablonu Kaydete basn. Dialou Sorgu Dosyasna Kaydet diyalou grnecektir. Dosya Ad ksmnda Ankara_Qry yazn.


75

Kaydete basn. ptale basn.Ankara_Qryyi baka bir tablo iin tekrar yklemek ve altrmak iin:

Sorgu > Seim Yap sein. ablon Ykleye basn. Dialog Sorgu Dosyasndan Ykleniyor diyalou grnecektir. Ankara_QRY i sein .


76

Sorgu ablonunu yklerken, ilk nce sorgulama yapmak istediiniz tabloyu an!

Aa basn. Kaytlarn Seilecei Tablo ksmnda Illeri sein. Se diyalounu kapamak iin Tamama basn ve sorguyu altrn.Bu sorgu sadece tablo IL_ADI kolonunu ieriyorsa alacaktr. 4.15 Sorgulamalar proje iinde saklamak Sorgu ifadeleri proje iinde saklanabilir. rnein:

Dosya mensnden Proje Olarak Kaydeti sein.Ders_4 yazp Blm_4 klasrnn iine kaydedin..

Dosya mensnden Btn Tablolar Kapat sein. Dosya mensnden, A an ve Ders_4 sein.Proje sadece Sorgu > Seim yap (veya SQL Seimi) komutlar ile oluturulan sorgulamalar saklar. Seim butonlar ile oluturulmu sorgular proje ile birlikte yeniden olumaz.


77

4.16 Sorgu Sonularn Saklamak Herhangi bir sorgu yada seim butonu ile oluturulmu seim sonularn da saklayabiliriz. Mesela nfusu 600,000 den byk ehirlerini sorguladmz seim sonucunu saklayalm.

Dosya > Farkl Kaydeti sein.lk diyalog kutusu hangi tabloyu kaydedeceimizi sorar:

Query3 sein.

Yeni Ada basn. Dosya ad olarak Buyuk_Yerlesimler yazn.


78

Blm_4 klasrnn iine kaydedin.Dikkat edecek olursanz, bu ekilde sadece Query3 iindeki kaytlar ieren, yeni ve kalc bir MapInfo tablosu oluturdunuz bu kaytlar oluturan sorguyu saklamadnz Oluturduunuz yeni tablo Buyuk_Yerlesimler sadece diske yazld. MapInfoda almad. Tabloyu amak iin:

Dosya mensn an, A sein. Al ekli ksmnda, Verisayfasn sein. Buyuk_Yerlesimleri seip, Aa basn.

Sorgulamalar dorudan seim yaplan tabloya baldr.Uyar: Eer sorgu tablosu

Documents

MapInfo Pro Eğitim Dökümanı