MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ · 2019-12-06 · Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR Makine M“hendisliği İŞ SAĞL)Ğ) VE GÜVENLİĞİ Kazalardan Korunma Politikaları

Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR

Makine M“hendisliği

İŞ SAĞL)Ğ) VE GÜVENLİĞİ

Kazalardan Korunma Politikaları

MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ

Kaynak: Dr. Fatih Yılmaz, İş Sağlığı ve G“venliği’ne Genel Bakış Ve G“venlik K“lt“r“ , İş Sağlığı ve G“venliği Böl“m“, Yıldız Teknik Üniv., Sunum.

ÖNLEMEK ÖDEMEKTEN

DAHA UCUZ

VE

İNSANC)LD)R!

İş güvenliği çalışmaları, temelde riskler ortaya çıkmadan önce önlenmesi

çalışmalarını kapsar.


İş sağlığı ve g“venliği uygulamalarının temel prensibi çalışanların toplu olarak korunmasını sağlamaktır.

İş Sağlığı ve G“venliğinin Çalışmalarının Amacı

Çalışanları Korumak

Üretim G“venliğini

Sağlamak

İşletme G“venliğini

Sağlamak


BİR İŞ YERİNDE EĞER

İŞ GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ AL)NMAM)ŞSA

GEÇİCİ İŞ GÖREMEMEZLİK SAKATLIK ÖLÜM

(ASARS)Z NETİCE İş kazası

Çalışma ortamında HASAR

İNSAN

SAĞL)Ğ) AÇ)S)NDAN

ÇEVREYE ZARAR


İSG Sistemini Tehdit Eden Unsurlar

TEKNİK UNSURLAR

İNSANİ UNSURLAR

DİĞER UNSURLAR



• İş Yerindeki Makine ve Tezgahların Yanlış Planlanması, • Yetersiz Aydınlatma, • Yetersiz )sınma, • Koruyucusuz Makine,

• Kişisel Koruyucu Eksikliği, • Kaygan veya P“r“zl“ Zemin

TEKNİK UNSURLAR



Bilgisizlik,

İşe Uyumsuzluk, Tehlikeyi Önemsememe, İhmal, Tedbirsizlik,

Bakım Yetersizliği, Yorgunluk,

Disiplinsizlik, İşi Ciddiye Almama,

Moral Bozukluğu,

İNSANİ UNSURLAR

Fiziki Rahatsızlık, Gerekli Eğitimlerin Verilmemesi, Yeterli Teknik Eleman Bulunmaması, İş Böl“m“n“n Olmaması, Yetki ve Sorumlulukların Belli Olmaması, G“venlik ile İlgili Yönetim (ataları, Üç“nc“ Şahısların Etkisi.



Kimyasal Etkenler Katı, Sıvı, Toz, Buhar

Fiziksel Etkenler Titreşim, G“r“lt“, Nem, )sı, )şık, Basınç

Ergonomik Etkenler

Biyolojik Etkenler Bakteri, Vir“s, Mantar

Psikolojik Etkenler Monoton Çalışma, Aşırı İş Y“k“

Psiko-Sosyal Etkenler İnsanın Çevresi İle Olan İlişkisi

DİĞER UNSURLAR

İŞ KAZALAR)N)N OLUŞ NEDENLERİ

İş kazasının meydana gelmesi için, tehlikeli

durumla, tehlikeli davranışın aynı anda bir

arada bulunmaları gerekir. Buna göre;

İş Kazası = Tehlikeli Durum + Tehlikeli

Davranış şeklinde matematiksel bir form“l ile yazılabilir. İş kazalarının meydana gelmesine, teknik,

sosyal, psikolojik, fizyolojik etkenler neden

olabilir. Çalışan kişinin kendisi, çalıştığı işyeri, iş yeri arkadaşları, çevresi, kullandığı makine

ve malzemeler, araç gereçlerin her biri iş kazasının nedenidir. Bu sayılanların hepsi

birbiri ile etkileşim içinde olan faktörlerdir. Bu faktörleri aşağıdaki şekilde sınıflandırmak m“mk“nd“r. Kaynak: Prof. Dr. A. (akan ONUR ve Yrd. Doç. Dr. M. Kemal ÖZF)RAT, İş G“venliğine Giriş, Önemi, Genel Tanımlar

http://www.uysisguvenligi.com.tr/is-guvenligi-motivasyon-sloganlari

KAZALAR)N SEBEPLERİ

Kaza Nedenleri ile İlgili Yanlış Gör“şler: . ŞANS)ZL)K . KAÇ)N)LMAZL)K . DİKKATSİZLİK

Kaynak: Emrah G“rer, Temel İş Sağlığı ve G“venliği Eğitimi , ÇASGEM

Kazaların Temel Nedenleri 4M

• MAN İnsan

• MACHINE (Makine)

• MED)A Ortam, Çevre

• MANAGEMENT Yönetim


1- Malzeme

a- Malzemenin kimyasal ve fiziksel özelliklerinden kaynaklanan faktörler, b- Kullanılan maddelere göre uygun “retim sisteminin seçilmemiş olması,

2- Makine ve teçhizat

a- Malzeme yorgunluğu, b- Koruyucu tedbirlerin alınmaması, c- Makinelerin yanlış seçilmesi veya yanlış kullanılması,

3- Çevre

a- Sıcaklık, nem, aydınlatma, g“r“lt“ gibi fiziki faktörler, b- Mekanik etkiler,

c- Sağlık şartları,

4- İnsan

a- Eğitim ve bilgi eksikliği b- Dalgınlık, dikkatsizlik,

c- İlgisizlik, d“zensizlik, d- Bedenin iş uyumsuzluğu, e- Meleke (Beceri) noksanlığı, f- Aile d“zeni, g- Beslenme yetersizliği Kaynak: Prof. Dr. A. (akan ONUR ve Yrd. Doç. Dr. M. Kemal ÖZF)RAT, İş G“venliğine Giriş, Önemi, Genel Tanımlar


MAN İNSAN • Psikolojik Nedenler: Unutkanlık, sıkıntı-“z“nt“-keder, çevre etkileri,

istem dışı davranış, ihmalci davranış, hatalı davranış vb.

• Fiziksel Nedenler: Yorgunluk,

uykusuzluk, alkol, hastalık vb.

• İşyeri Nedenleri: İnsan ilişkileri, takım çalışması, iletişim vb.

MANAGEMENT YÖNETİM • Yetersiz yönetim organizasyonu, • Tamamlanmamış kurallar ve

talimatlar,

• Yetersiz g“venlik yönetim planı, • Eğitim ve öğretim yetersizliği, • Uygun olmayan nezaret, yönetim ve rehberlik

• Uygun olmayan personel istihdamı, • Yetersiz sağlık kontrolleri vb.

MACHINE MAKİNE • (atalı makine ve ekipman yerleşimi, • Eksik veya kusurlu koruyucular,

• Yetersiz standardizasyon,

• Yetersiz kontrol ve bakım, • Yetersiz m“hendislik hizmetleri

vb

MEDİA ORTAM-ÇEVRE • Yetersiz çalışma bilgisi, • Uygun olmayan çalışma yöntemi, • Uygun olmayan çalışma yeri ve ortamı vb.


TE(LİKELİ DAVRAN)ŞLAR

TE(LİKELİ DURUMLAR

İş Kazaları ve Meslek (astalıklarının Nedenleri

TE(LİKELİ DAVRAN)ŞLAR İşçinin yapması gereken bir hareketi yapmaması veya yapmaması gereken bir

hareketi yapmasıdır.


İş Kazaları ve Meslek (astalıklarının Nedenleri TE(LİKELİ DAVRAN)ŞLAR

• Sorumsuz biçimde, görev verilmeden ya da uyarılara aldırmadan g“vensiz çalışmak, • Kişisel koruyucu malzemelerin kullanılmaması, • Koruyucuların g“venlik donanımlarının işe yaramaz

hale getirilmesi,

• Çalışan makineleri durdurmadan işe devam etmek, bakım, onarım, ayar vb. yapmak.

• Raflara tırmanma, y“ksekten atlama, koşma, malzemeyi fırlatma, vs.

• G“vensiz istifleme ve yerleştirme, • G“venli malzeme yerine g“vensiz olanı kullanma.

"Tehlikeli Davranış/lar/ İnsandan

Kaynaklanmaktadır!"


İş Kazaları ve Meslek (astalıklarının Nedenleri Tehlikeli Davranışların Nedenleri

• Eğitim, bilgi ve tecr“be eksikliği, • Fiziksel yetenek uyumsuzluğu, • İş veya vardiya değişimine uyum sağlayamama, • Yorgunluk,

• Ayrıca; tembellik, dikkatsizlik, acelecilik,

bencillik, umursamazlık, korku, çekingenlik, endişe, sabırsızlık, heyecan,

vb.

TE(LİKELİ DURUMLAR

1. Korkulukların olmaması, 2. D“ş“lebilecek g“venliksiz çukurlar, 3. Uygun olmayan iskeleler,

4. Gerekli koruyucu malzemenin olmaması, 5. (atalı, p“r“zl“, kaygan, çatlak ve çukur y“zeyler, 6. Çalışma yerinin dağınıklığı, 7. Yetersiz ışık, 8. G“vensiz çalışma yöntemi.


Tehlikeli Durumlar İçin Alınması Gereken Önlemler

Ergonomik

usullere uyma

Disiplin

M“hendislik Çalışmaları Eğitim


İş Kazaları ve Meslek (astalıklarının Nedenleri Disiplin

Kendisine tebliğ edildiği halde İş G“venliği ve Sağlığı ile ilgili

kurallara uymayan, kendini, çalışanları ve işletmeyi tehlikeye

atacak tehlikeli davranış ve hareketlerde bulunan personelin,

4857 sayılı İş kanunun 25. maddesine göre iş hakkı tazminatsız

olarak feshedilir.


İş Kazaları ve Meslek (astalıklarının Nedenleri Disiplin

• 4857 Sayılı İş Kanunu Madde 25/i. İşçinin kendi isteği veya

savsaması y“z“nden işin g“venliğini tehlikeye d“ş“rmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan

makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz g“nl“k “cretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba

uğratması. • 25/h. İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine

hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.

İŞ KAZALAR)NDAN KORUNMA POLİTİKALAR)

"Hiçbir iş emniyetsiz yapılacak kadar acil değildir."

"Kazaların % ’i önlenebilir."

"İSG’in temeli, risk analizi, prosedür ve talimatlardır."

İŞLETMELERDEKİ TE(LİKE KAYNAKLARI

Kaynak: İsmet APAK, «İŞ SAĞL)Ğ) VE GÜVENLİĞİ – Sunum»

A-MEKANİK TE(LİKE KAYNAKLAR)

P“r“zl“, engebeli veya kaygan işyeri zemini

(areketli araç ve makineler

(areketli makine parçaları Keskin, y“zeyi çıkıntılı malzeme ve parçalar

Sıcak veya soğuk y“zeyli malzeme ve parçalar

Y“ksekte çalışma ve tırmanma noktaları El aletleri

Y“ksek basınç basınçlı kap veya hatlar

Kaldırma ve taşıma araçları vinçler, forkliftler)

Sabit ve seyyar merdivenler

Uygun olmayan korkuluklar

Asansörler personel ve y“k

Alçak ve dar geçitler

(atalı istifleme

Malzeme d“şmesi veya yuvarlanması Taşma, dök“lme ve saçılmalar

B-FİZİKSEL TE(LİKE KAYNAKLAR) Çalışma ortamında; Termal konfor sorunları ısı, nem, sıcaklık, havalandırma

G“r“lt“

Titreşim el, kol ve t“m v“cut titreşimi

Uygun olmayan ve yetersiz aydınlatma

)şınlar iyonize, noniyonize (UV, )R. , mikro dalga ve lazer ışınları

Alçak veya y“ksek basınç

Elektromanyetik alan

vs.

Makinalarla

İlgili Tehlikeler

Elektrik Mekanik Parçalar

Radyasyon

Termal

Buhar

Gaz

Lazerler

Basınçlı hava

Kimyasallar

Diğerleri Titreşim

Sıcak Soğuk

G“r“lt“

Makinalar İle İlgili Tehlikeler

Makinalarla

İlgili Riskler

Kimyasal Etkiler

Elektrik

şoku

İç yaralanma

Sağırlık

Engeller

Çarpma

Temas

Körl“k

Fırlama

Karışma Diğer

Yanıklar

C-KİMYASAL TE(LİKE KAYNAKLARI Sıvılar asitler, bazlar, çöz“c“ler

Gazlar yanıcı, yakıcı, boğucu, narkotik)

Katılar

- Tozlar (organik, inorganik)

- Metaller (duman, buhar)

Ç-BİYOLOJİK TE(LİKE KAYNAKLARI

Vir“sler

Bakteriler

Parazitler

Taşıyıcılar

Mantarlar

Duyarlılaşma

Aşındırma

Yanık Boğucu

Kanserojen

Hedef organda

zehirlenme Teratojen

Toksik

Kimyasallar

Tehlikeler

Kimyasal Formlar: Toz, T“ts“, Duman, Buhar, Aeresol, Katı, Sıvı, Lif

Giriş Yolları: Soğurma, Solunum, Sindirim, Doğrudan giriş, Gözler

Riskler

Kimyasal


D- ELEKTRİK KAYNAKL) TE(LİKELER

Elektrik tesisatı yangın

Elektrikli araç ve aletler elektrik çarpması

Statik elektrik (parlama, patlama, çarpılma

E- YANG)N TE(LİKELERİ

Tutuşma

Yanma

Parlama

Patlama


ÜRÜN KAYNAKL) TE(LİKELER: Ambalaj “zerinde eksik ya da yanlış

bilgilendirme;

• Tanıtıcı uygun etiketlemenin yapılmaması • Taşıma şartlarının

bildirilmemesi

• Depolama şartlarının bildirilmemesi

Kullanıcı için Malzeme G“venlik Bilgi Kartları nın hazırlanmaması,

Uluslararası standart ve normlara uygun olmaması.

ÇAL)ŞANLARDAN

KAYNAKLANABİLECEK TE(LİKE

NEDENLERİ

Kişisel özellikler

Psiko-sosyal faktörler

Eğitim eksikliği Koordinasyon eksikliği İletişim eksikliği Zihinsel yetersizlik

Fiziksel yetersizlik

Davranış bozuklukları Zararlı alışkanlıklar

Yaş, cinsiyet

Kaynak: Doç. Dr. S. Erhan Deveci, İş Sağlığı ve G“venliği , Fırat Üniversitesi Tıp Fak“ltesi (alk Sağlığı Anabilim Dalı, Ocak – Elazığ, Sunum.

Risk Kavramı Çalışanların sağlığını

belirleyen iki temel öğe;

bireysel özellikler ve işyeri ortam faktörleridir.

Tehlike genel ve soyut bir

kavramdır. Bir ortamda ve işyerinde bulunan

sakıncalı durumlar

tehlike oluşturur. Risk ise belirli koşullarda

ve belirli kişiler içindir. Bireyseldir ve somuttur.

HATIRLATMA


RİSK: Tehlikeli bir olayın veya

maruz kalma durumunun

meydana gelme olasılığı ile olay

veya maruz kalma durumunun

yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet

derecesinin birleşimi (18001-

2008)

Tehlike: İnsanların yaralanması, sağlığının bozulması veya bunların gerçekleşmesine sebep

olabilecek kaynak, durum veya işlem. (18001-2008)

HATIRLATMA


Risk Değerlendirilmesi, Risk Yönetimi ve Risk İletişimi Risk, tehlikeli bir durumda olumsuz bir olayın meydana gelmesi olasılığıdır. Sağlığın korunabilmesi için öncelikle sağlığı bozan

etmenlerin iyi bilinmesi gereklidir.

İşyerlerinde sağlık “zerinde olumsuz etkiler yapabilecek çeşitli faktörler bulunduğuna göre, bu faktörlerin neler olduğu ve işyeri ortamında hangi d“zeyde bulunduğu, işyerinde kaç kişiyi etkilemekte olduğu gibi özelliklerin ortaya konulması gereklidir. İşte bu amaçla yapılması gereken işlemlerin t“m“ne risk değerlendirilmesi (risk

assessment) denir.

Bu değerlendirmeler sonucunda işyerinde alınacak önlemler ve bu amaçla yapılması gereken d“zenlemeler ise risk yönetimi (risk

management) olarak adlandırılır.

HATIRLATMA

Risk D“zeyi * Olasılık * Ağırlık * Etkilenen n“fus

Riskle başa çıkmak için:

1.

2.

3.

4.

Ne

zaman

değerlendir

Tehlikeyi ortadan kaldır. Tehlikeden sakın

İşyerinde önlem al. Kişisel Koruyucular kullan

veya

veya

veya

Risk ortaya çıkmıştır Tehlike

ve insan bir aradadır

Tehlike Risk İlişkisi

.Seçme •Yasalara Uygunluk •Tıbbi Seçme •Mesleki Seçme •Doğal Seçme

. Kişisel Koruma •Kişisel Koruma •Tıbbi Koruma •Kişisel (ijyen

3. Toplu Koruma

4. Tam Önleme •Yer Değiştirme •Makineleştirme •Otomasyon •Uygunlaştırma

Kişiye

Yönelik

Ortama

Yönelik

Kaynağa

Yönelik

Etkililik

Artar

Korunma Yöntemleri

İŞ KAZALAR)NDAN KORUNMA POLİTİKALAR)

• Kaynakta,

• Ortamda,

• Kişiye yönelik,

olmak “zere sırasıyla 3 aşamada değerlendirilmelidir.

Modelleme

TOPLU KORUNMA

Toplu Korunma Örnekleri Tehlikesiz olanla değiştirme, Yalıtım, Koruyucu/koruma içine alma,

Yerel havalandırma, Yerel aydınlatma, Makine koruyucuları, Genel havalandırma, Genel aydınlatma, İklimlendirme, İşaretleme/sınırlama

Uyarı levhaları

İşverenlerin görevleri

Önlemleri almak

Çalışanları bilgilendirmek

Çalışanlarla işbirliği yapmak

Kontrol ve denetim yapmak

Kayıt – Bildirim zorunluluğu

İSG ve Toplu Korunma Yaklaşımı

KAYNAKTA AL)NACAK ÖNLEMLER

• Tehlike oluşturan bir kaynağın ortadan kaldırılmasıdır. • Örneğin: Zararlı bir kimyasal

maddenin kullanımından vazgeçilmesi. Riski yok etme, Tehlikesiz olanla değiştirme İkame , Yalıtım, Koruyucu/koruma içine alma, Lokal havalandırma, Yerel aydınlatma, Makine koruyucuları,

KULLANILAN MADDENİN DEĞİŞTİRİLMESİ

Benzen yerine toluen, benzin yerine gazyağı vb.

gibi daha az zararlı (ya da varsa zararsız) madde

kullanmak.

ISLAK (SULU) YÖNTEMLERİN KULLANILMASI Özellikle tozun ortama karışmadan bastırılmasına yarayan bu yöntem, tozlu

ortamlarda çalışan işletmelerde çok yararlı olmaktadır.

ASPİRASYON SİSTEMİNİN UYGULANMASI

Gaz, toz, buhar gibi maddelerin kaynağından, ortama yayılmadan çekilerek, dışarı atılmasını sağlamak. Kuşkusuz bunu yaparken ikinci bir yanlışla çevreye zarar vermemek

gerekmektedir.

Bu konuda çok yaygın olarak kullanılan

sistem

• doğal veya

• cebri çekişli uygulamalardır.

Önemli Not: Ortama yayılmaması gereken maddenin nitelikleri ve çıkış hızı hesaba katılmadan yapılan bu

sistemler yararlı olmamakta hatta işçilerin burunları hizasında daha yoğun bir ortam oluşturarak tehlikeyi arttırmaktadırlar. Oysa çalışma noktasında, tezgaha

uygulanacak bir yandan çekiş sistemi

bu sorunu çözecektir.

SÜREKLİ ORTAM ÖLÇÜMLERİ

Ortamda, sık sık sorun olan madde veya

etkenler özel detektörler veya cihazlarla kontrol

edilerek alınan önlemlerin yeterliliği denetlenmeli, gerekiyorsa yeni önlemler alınmalıdır.

YETERLİ BAK)M PROGRAM)

Risklerin kaynağında önlenmesi için tesis edilen

sistemlerin bakımlarının yapılması kimyasalların ortama yayılmasını önlemede

etkili olacaktır.

MAKİNE KORUYUCULAR)

TE(LİKE KAYNAKLAR)

Döner miller • Çıkıntılar • Açıkta dönen aksam • Merdaneler

• Kayış kasnaklar • Dişliler • Kapalı yerde hareket eden parçalar • Kazan içinde dönen aksamlar

• Aşındırıcılar • Eziciler • Vargel hareketi • Kesici ağızlar

• Tehlikeli alana girmeyi önlemeli • Çalışmayı zorlaştırmamalı • Üretimi engellememeli • Kullanışlı olmalı,

• İşe uygun olmalı • Tezgahın bir parçası konumunda olmalı, tezgahla b“t“nleşmeli • Fazla bakım istememeli, bakımı zorlaştırmamalı • Ortama ve çalışma koşullarına uymalı

• Karışık olmamalı, az parçalı olmalı • Koruyucu kendisi tehlike oluşturmamalı • Koruyucuda kullanılan malzeme tehlike oluşturmamalı

MAKİNE KORUYUCULAR)N)N ÖZELLİKLERİ

• Sabit koruyucular • Kilitlemeli koruyucular

• Otomatik koruyucular

• Yaklaşma koruyucuları • Ayarlanabilir koruyucular

• Kendi kendine ayarlanan koruyucular

MAKİNE KORUYUCU ÇEŞİTLERİ


Sabit koruyuculara örnekler: - Kayış kasnak koruyucuları - Dişli - zincir koruyucuları - Kaplin - mil - volan koruyucuları - Makine gövdesi - Zımpara taşı koruyucuları - Pervanelere yapılan koruyucular

- Korkuluklar, siperler

Kilitlemeli koruyuculara örnekler:

- Kapaklara takılan emniyet butonları Enjeksiyon preslerinde, helezon taşıyıcılarda, kazan kapaklarında - Çift el kumanda tertibatı, - Bir makinede birden fazla işçi çalışması durumunda kullanılan kumanda tertibatı, - Kaldırma makinelerinde alt ve “st limit butonları, - Tehlikeli bölgeleri sınırlayan emniyet butonları, - Makinelerin hareket alanını sınırlayan emniyet butonları, - Mekanik ve hidrolik kilitleme sistemleri,


Otomatik koruyucular: Kişi tehlikeli alana girdiğinde fiziki olarak uzaklaştıran sistemlerdir (Preslerde ve makaslarda olduğu gibi .

Yaklaşmayı engelleyen koruyucular

- Sabit engeller

- Tel kafesler

- Emniyet şeritleri, ipleri

Ayarlanabilir koruyucular

- Şerit testere koruyucuları - Matkap koruyucuları

MAKİNE KORUYUCU ÇEŞİTLERİ Kendi kendine ayarlanan koruyucular

- Daire testere koruyucuları - Durdurma ve ters dönd“rme sistemi - Merdaneli çamaşır makinelerindeki durdurucu çubuk

- Emniyet telleri emniyet çubukları - Kaldırma araçlarındaki sınırlama butonları - Y“r“yen vinçlerdeki alan sınırlama butonları - Merdaneli ezicilerdeki emniyet çubukları - Fotoselli presler, makaslar

- Basınca duyarlı taban ile durdurma

- Eylemsizlik koruyucu siStem (Makinenin hareketi durmadan makinenin açılmasını önleyen sitemdir

- Otomatik çamaşır makinesi kapakları - Santrif“j makineleri kapakları - Kaldırma makinelerinin otomatik fren sistemi - Mekanik engelli aygıtlar

- Yatay hareketli tabla

- D“şey hareketli tabla

- Besleme çıkarma aygıtları - Preslerde, kıyma makinelerinde, öğ“t“c“lerde, ağaç işleme tezgahlarında kullanılan koruyucular.

ORTAMDA AL)NACAK ÖNLEMLER

Genel havalandırma, Genel aydınlatma, İklimlendirme, İşaretleme/Sınırlama

Uyarı levhaları

ORTAMDA AL)NACAK ÖNLEMLER

İŞYERİ DÜZENİ D“zensiz bir işyeri, iş verimini d“ş“receği gibi iş kazaları olasılığını arttıracak ve iş gereği oluşan s“pr“nt“ vb. maddeler

(örneğin tozlar) sağlığı olumsuz yönde etkileyebilecektir.

GENEL ASPİRASYON

Seyreltme Aspirasyonu (Temiz

Hava Sağlanması)

Tamamen kapalı iş ortamlarında

bir yandan yerel aspirasyon ile zararlı maddeler dışarı atılırken

gerekli olan temiz hava da bir başka sistemden içeri verilmelidir. KAYNAK VE ALICI ARAS)NDAKİ

MESAFENİN ARTIRILMASI

Uzaktan veya yarı otomatik

kontrol ile yapılabilir. • S“rekli Dedektör Kontrol“

• Yeterli Bakım Programı

İKAZ ve UYAR) İŞARETLERİ


• Yasak Bildiren İşarettir • Örnek Sigara İçmek Yasaktır • G“venlik Bilgisi

İkaz veren İşaretlerdir • Örneğin, Acil Durum Kapısı

• Zorunluluk Bildiren İşarettir • Örneğin, Gözl“k Takmak Zorunludur

UYAI

İŞARETLERİ

• İkaz işaretleridir

• Örneğin, Taşıyıcı Araç Kullanımları



K)RM)Z): Yasak Bildiren İşaretler



MAVİ: Zorunluluk Bildiren İşaretler



SAR): İkaz Bildiren İşaretler



YEŞİL: G“venlik Bildiren İşaretler

KİŞİYE YÖNELİK AL)NACAK ÖNLEMLER

İşe uygun personel seçimi, eğitim ve denetim, Sağlık muayeneleri, Çalışanlara bağışıklık kazandırma, İlk yardım ve kurtarma çalışmalarının örg“tlenmesi, Sağlık eğitimi, Genel hijyen koşullarının sağlanması, Yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması, Rehabilitasyon hizmetlerinin sağlanması, Psikolojik destek sağlama, Meslek hastalıkları ve iş kazalarını önleme, İşle ilgili hastalıkları önleme, Çalışma ortamındaki sağlık risklerinin diğer çalışanlara yayılımını önleme, İşyerindeki tehlikeleri azaltma, Sağlığı geliştirme, Çevreyi geliştirme, Kişisel koruyucu donanımlar


EĞİTİM: Önlemlerin en etkili ve yararlısı, çalışanların, hangi

tehlikelerle karşı karşıya olduğu, nasıl korunacağı, alınan önlemlere nasıl uyacağı konusunda yapılacak ve

belirli aralıklarla tekrarlanan iş sağlığı ve g“venliği eğitimleridir.

İŞÇİLERİN ROTASYONU: Bazı iş t“rlerinde, işin gereği alınan t“m önlemlere karşın yine de risk

tamamen ortadan kaldırılamaz. Bu

durumlarda uzmanların yapacakları değerlendirmeye bağlı olarak

belirlenecek s“relerde değiştirilen

ekiplerle iş s“rd“r“lebilir. Böylece, kişiler “zerindeki etkilenme s“resi kısaltılmış olur.

KİŞİSEL DOZİMETRE-

MONİTÖRLER Özellikle röntgen ışınları, radyoaktif

izotoplar veya bazı özel kimyasal

maddelerle çalışan işçilerin “zerlerine takılacak dozimetrelerle

etkilenme risklerinin var olup olmadığı saptanabilir ve gereken önlemler alınır.


YETERLİ SAĞL)K KONTROLÜ Çalışan kişilerin işe giriş

muayeneleri ve periyodik tıbbi kontrolleri sorunların erken

belirlenmesi ve gereken önlemlerin alınarak tedavilerinin yapılması çoğu kez hayat kurtarıcı olmaktadır.

SAĞL)K MUAYENELERİ

• Meslek hastalıklarını belirleme, • İşin sağlık “zerindeki etkilerini

izleme,

• İşe uyumu değerlendirme, • Çalışma ortamını geliştirmek için ölç“mler yapma ve değerlendirme, • (astalıkların sıklık derecelerini

belirleme,

• Sağlık eğitimi ye çalışanları bilinçlendirme.

İŞE GİRİŞ MUAYENELERİ

KONTROL MUAYENELERİ

• Erken kontrol

• Aralıklı kontrol

• Özelliği olanlar

KORUYUCU DONANIMLAR

Kişisel koruyucu donanımların kullanımı, sağlık ve g“venlik

koruma uygulamalarının

son safhasını oluşturur.

KİŞİSEL KORUYUCULAR Gözl“k, maske, eldiven, baret vb. kişisel koruyucular en son başvurulacak, fakat gerektiğinde kesinlikle kullanılması zorunlu araçlardır. Kişisel koruyucular ancak, hangi

tehlikeye karşı ne kadar ve ne s“rede koruduğu bilinci ile kullanılırsa yararlı olurlar.

http://www.evrenis.com.tr/hakkimizda.html


KORUYUCU DONANIMLAR


Kişisel koruma malzemeleri; iş g“venliği tekniği ve mevcut standartlara rağmen yok

edilemeyen tehlikelere karşı kişisel olarak

korunmak için kullanılması gereken araçlardır. Çalışanı, y“r“t“len işten kaynaklanan, sağlık ve g“venliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya

tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış t“m alet, araç, gereç ve cihazları ifade eder.

Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması

(AKK)NDA YÖNETMELİK MADDE: 8

İşveren, işçilerin kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde kullanmaları için her t“rl“ önlemi alacaktır. İşçiler de kendilerine verilen kişisel koruyucu donanımları aldıkları eğitime ve talimata uygun olarak

kullanmakla y“k“ml“d“r.



http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&docid=l75UICQo2xU9oM&tbnid=XlnhNyINpG44DM:&ved=0CAcQjRw&url=http%3A%2F%2Fwww.tesisisletimi.com%2F2013_02_01_archive.html&ei=1k8wVPuROcXwaMv8gqgH&bvm=bv.76802529,d.d2s&psig=AFQjCNHd0vkU3OoLLhloZCvlG8WO6hBTow&ust=1412538644439204

KORUYUCU DONANIMLAR


Kişisel Koruyucu Donanımlar (KK) Nelerdir? • Gözl“k • Y“z Siperi • Maske • Baret • Eldiven Çelik Eldiven, Yanmaz • İş Ayakkabısı • İş Elbisesi • Emniyet Kemeri vs.

http://www.yalinosgb.com/node?page=58

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&docid=DHt8dNw2AyCuGM&tbnid=r9RQv_aX8rX6SM:&ved=0CAcQjRw&url=http%3A%2F%2Fwww.yalinosgb.com%2Fnode%3Fpage%3D58&ei=X1AwVKHjOoflaI-YgpAH&bvm=bv.76802529,d.d2s&psig=AFQjCNGr0nN29wNUdhgf6dazw0w-tAV7Tw&ust=1412538831888823

DİKKAT! OLUMSUZ

ÖRNEKLERDİR!

DİKKAT! OLUMSUZ

ÖRNEKLERDİR!

DİKKAT! OLUMSUZ

ÖRNEKLERDİR!

DİKKAT! OLUMSUZ

ÖRNEKLERDİR!

İnsan Davranışları, yetenekleri ve diğer insan faktörleri belirlemede gösterilen özen…

DİKKAT! OLUMSUZ

ÖRNEKLERDİR!

İŞ SAĞL)Ğ) VE GÜVENLİĞİ VE ÇAL)ŞMA ORTAMINA İLİŞKİN 155 SAYILI

SÖZLEŞME Tamamı 30 madde)

• ILO Kabul Tarihi: 3 Haziran 1981

• Kanun Tarih ve Sayısı: 07.01.2004 / 5038

• Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 13.01.2004 / 25345

BÖLÜM II

ULUSAL POLİTİKA İLKELERİ

Madde 4

• Her “ye, ulusal koşullar ve uygulamaya göre ve en fazla temsil yeteneğine sahip işçi ve işveren kuruluşlarına danışarak iş g“venliği, iş sağlığı ve çalışma ortamına ilişkin tutarlı bir ulusal politika geliştirecek, uygulayacak ve periyodik olarak gözden geçirecektir. • Bu politikanın amacı, işle bağlantılı olan veya işin y“r“t“m“ sırasında

ortaya çıkan kaza ve yaralanmaları, çalışma ortamında bulunan

tehlike nedenlerini m“mk“n olduğu ölç“de en aza indirerek önlemek olacaktır.

Madde 5

• Sözleşmenin 4 “nc“ maddesinde atıfta bulunulan politika,……. aşağıdaki esas eylem alanlarını dikkate alacaktır:

a) İşin maddi unsurlarının işyerleri çalışma ortamı, araçlar, makine

ve teçhizat, kimyasal, fiziksel ve biyolojik maddeler ve etkenler), çalışma yöntemlerinin tasarımı, test edilmesi, seçimi, değiştirilmesi, montajı, d“zenlenmesi, kullanımı ve bakımı; b) İşin maddi unsurları ile işi yapan veya denetleyen kişiler arasındaki ilişkiler ve makine teçhizat, çalışma s“resi, işin d“zenlenmesi ve iş usullerinin işçilerin fiziksel ve zihinsel

kapasitelerine uyarlanması; Yeterli sağlık ve g“venlik d“zeyine ulaşılması amacıyla b“t“n çalışanların ileri d“zeyde eğitimini, yetkinleştirilmesi ve

motivasyonunu kapsayan eğitimi; • Çalışma grubu ve işletme d“zeylerinde ve ulusal d“zeyi de

kapsayan uygun diğer b“t“n d“zeylerde haberleşme ve işbirliği; • Sözleşmenin 4 “nc“ maddesinde atıfta bulunulan politikaya uygun

olan eylemlerinde, işçilerin ve temsilcilerinin disiplin cezalarına karşı korunması; ... hazırlanan politikalarda dikkate alınacaktır.

Madde 14

• Ulusal koşullar ve uygulamaya uygun bir şekilde, iş sağlığı ve g“venliği ve çalışma ortamına ilişkin sorunlara yönelik y“ksek teknik, tıbbi ve

mesleki eğitimini de kapsayan, t“m çalışanların eğitim gereksinimini karşılayacak şekilde her d“zeyde eğitim ve öğretimin geliştirilmesi için önlemler alınacaktır. Madde 16

• Yeterli ölç“de, işverenlerden, kontrolleri altındaki işyerleri, makine, teçhizat ve usullerin g“venlik ve sağlık bakımından riskli olmamasını sağlamaları istenecektir.

• Yeterli ölç“de, işverenlerden, kontrolleri altındaki kimyasal, fiziksel ve

biyolojik madde ve etkenlerin, gerekli uygun önlemler alındığında, sağlık için risk oluşturmamasını sağlamaları istenecektir.

• İşverenlerden, gerektiğinde, kaza riskinin veya sağlık “zerindeki ters

etkilerin imkanlar ölç“s“nde (?) önlenmesi için, uygun koruyucu elbise

ve donanımı sağlamaları istenecektir.

Madde 18

• İşverenlerden, gerektiğinde, yeterli ilk yardım d“zenlemelerini de

kapsayan kazalar ve olağan“st“ durumlarla ilgili önlemleri sağlamaları istenecektir.

Madde 19 Aşağıda belirtilen hususların sağlanması için işletme d“zeyinde d“zenlemeler olacaktır:

• İşverenlerin “stlendikleri y“k“ml“l“klerini yerine getirmeleri için, işlerini yaparken, işverenle işbirliği yapmaları;

• İşletmedeki işçi temsilcilerinin, iş sağlığı ve g“venliği alanında işverenle işbirliği yapmaları, • İşletmedeki işçi temsilcilerine, iş sağlığını ve g“venliğini sağlamak için yeterli bilgi

verilmesi ve ticari sırları açıklamamak koşuluyla kendilerini temsil eden kuruluşlarla bu bilgilerin gör“ş“lmesi, • İşletmedeki işçi ve temsilcilerine, iş g“venliği ve işçi sağlığı konusunda yeterli eğitim verilmesi,

• İşletmedeki işçilerin veya temsilcilerinin ve bulunması durumunda, işletmedeki temsilci kuruluşların ulusal yasa ve uygulamaya uygun olarak, işleri ile ilgili iş sağlığı ve g“venliğinin b“t“n safhalarında incelemelere katılması ve bu konularda işverence onlara danışılmasının sağlanması, bu amaçla karşılıklı anlaşma halinde işletme dışından teknik danışmanlar getirebilmeleri;

• Bir işçi, hayatı ve sağlığı için ciddi bir tehlike oluşturduğuna ve yakında vaki bulacağına haklı gerekçelerle inandığı herhangi bir durumu, derhal bir “st“ne rapor

eder. İşveren; bu durumun giderilmesi için gerekli önlemi alıncaya kadar yaşam ve sağlık için ciddi tehlike oluşturmaya devam eden çalışma alanına işçilerin dönmesini isteyemez.

SONUÇ OLARAK ŞUNU SÖYLEYEBİLİRİZ:

Koruma politikalarının belirlenmesinde işyerinin; yerleşim planından “retim s“reçlerine, kullanılan malzemeden makine alet

ve edevatlarına kadar dikkatlice gözden geçirilerek analiz edilmesi

ve bunların oluşturacağı tehlikelere karşı bir koruma kalkanı politikası oluşturulmalıdır. Kuşkusuz bunların dışında ve en azından bunlar kadar önemli insan kaynakları nın da gözden geçirilerek varsa

bilgilendirme ve mesleki eğitim lerinin giderilmesi ciddi önem taşır. Unutulmamalıdır ki her oluşumun kendine özg“ tehlikeleri ve yine

kendine özg“ koruma ve korunma yöntemleri vardır.

Tehlikeden sakınmanın tek yolu ise; yok ederek ya da önlem alarak

KORUNMA dır.

Devlet

İşçi İşveren

Üniversiteler Diğer

Documents

MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ · 2019-12-06 · Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR Makine M“hendisliği İŞ SAĞL)Ğ) VE GÜVENLİĞİ Kazalardan Korunma Politikaları