• Thực hiện: Câu lạc bộ ĐH Văn hoá Hà Nội.

“Máu cứu người xin đừng thờ ơ”

Đó là thông điệp mà Viện huyết học truyền

máu TW muốn gửi tới toàn thể cộng đồng

hãy chung tay giúp sức cho những bệnh nhân

đang cần tới máu. Nhưng làm sao để máu đến

với người bệnh cách tốt nhất thì các bạn

hãy cùng chúng tôi đi vào bàn luận về

“MÁU VÀ AN TOÀN TRUYỀN MÁU”

Chương I: Máu và an toàn truyền Chương I: Máu và an toàn truyền máumáu

I/ MáuI/ Máu

1. Khái niệm.1. Khái niệm.

2. Thành phần.2. Thành phần.

3. Máu có mấy loại?3. Máu có mấy loại?

4. Cơ quan tạo ra máu.4. Cơ quan tạo ra máu.

II/ An toàn truyền máuII/ An toàn truyền máu

1. 1. LLịch sử truyền máu.ịch sử truyền máu.

2. Lợi ích truyền máu.2. Lợi ích truyền máu.

3. Lợi ích an toàn truyền máu3. Lợi ích an toàn truyền máu

4. Quyền lợi của người hiến máu.4. Quyền lợi của người hiến máu.

5.Quy trình hiến máu.5.Quy trình hiến máu.

6. Điều kiện hiến máu.6. Điều kiện hiến máu.

7. Quy trình truyền máu tới người 7. Quy trình truyền máu tới người bệnh.bệnh.

8. Thông tin căn dặn người HM. 8. Thông tin căn dặn người HM.

Chương II: Giải quyết nạn thiếu số Chương II: Giải quyết nạn thiếu số lượng máu để chữa bệnh.lượng máu để chữa bệnh.

I/ Máu.

1. Khái niệm.- Máu là một chất lỏng lưu thông trong

hệ thống tuần hoàn của cơ thể, gồm nhiều thành phần với các chức năng khác nhau liên quan mật thiết đến chức năng sống của cơ thể. Thiếu máu hay thừa máu đều gây bệnh.

2/ Thành phần:2/ Thành phần:

- Máu gồm 2 thành phần chính:Máu gồm 2 thành phần chính:

+ H+ Hữu hình (các tế bào máu).ữu hình (các tế bào máu).

+ V+ Vô hình (huyết tương).ô hình (huyết tương).

Hữu hình: (Các tế bào) Gồm hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu.

- Hồng cầu: chiếm số lượng nhiều nhất, chứa các huyết sắc tố, làm nhiệm vụ vận chuyển oxi từ phổi đến các mô đào thải ở phổi, (đời sống trung bình của hồng cầu là từ 90-120 ngày, tối đa là 120 ngày). Tiêu hủy ở gan và lá lách. - Bạch cầu: Có chức năng bảo vệ cơ thể. Sinh ra ở tuỷ xương, cư trú ở các mô để bảo vệ cơ thể. - Tiểu cầu: Có chức năng đông cầm máu, tái tạo cục máu và đông bịt các vết thương. Tủy xương là nơi sinh ra tiểu cầu. Đời sống của tiểu cầu khoảng 1-2 tuần.

Vô hình (huyết tương):

Chứa các muối khoáng, các chất dinh

dưỡng, protein, hoocmon, các chất mỡ

đường vitamin, các men. Vô hình có

màu vàng chủ yếu là nước và các chất.

3/ Máu có mấy loại?

- Ngày nay người ta biết được đến 20 hệ thống máu chính và hơn 40 nhóm máu phụ. Hệ thống nhóm máu ABO là hệ thống nhóm máu được phát hiện lần đầu tiên năm 1990 bởi Karllandsteiner nhưng vẫn là hệ thống nhóm máu quan trọng nhất trong thực hành truyền máu. Trong hệ nhóm máu ABO có 4 nhóm máu chính: A, B, O, AB với tỷ lệ ở người Việt Nam là:

Nhóm máu A chiếm khoảng 20% Nhóm máu B chiếm khoảng 30% Nhóm máu O chiếm khoảng 45% Nhóm máu AB chiếm khoảng 5%

3/ Máu có mấy loại? (tiếp)

- Các nhóm máu này không thay đổi trong suốt cuộc sống và di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

- Người ta dựa vào đặc tính này để có thể tìm hiểu được sự liên hệ thân thuộc.

4/ Cơ quan tạo ra máu.4/ Cơ quan tạo ra máu.

Các cơ quan tạo ra Các cơ quan tạo ra máu trong thời kỳ bào máu trong thời kỳ bào thai gồm: Gan, lách, thai gồm: Gan, lách, hạch, tuỷ xương. Khi hạch, tuỷ xương. Khi ra đời và trưởng thành, ra đời và trưởng thành, cơ quan tạo ra máu cơ quan tạo ra máu chính là tuỷ xương.chính là tuỷ xương.

II/ An toàn truyền máu.II/ An toàn truyền máu.

1/ Lịch sử truyền máu.1/ Lịch sử truyền máu.- Lịch sử truyền máu có từ thế kỷ XV. Tuy nhiên - Lịch sử truyền máu có từ thế kỷ XV. Tuy nhiên

hành động truyền máu lần đầu tiên ở người được hành động truyền máu lần đầu tiên ở người được thực hiện do 2 bác sĩ là Jame Blundell (1780-thực hiện do 2 bác sĩ là Jame Blundell (1780-1838) ở Luân Đôn và Philadelphie. Nhưng chỉ từ 1838) ở Luân Đôn và Philadelphie. Nhưng chỉ từ khi có hệ nhóm máu ABO (1901) thì truyền máu khi có hệ nhóm máu ABO (1901) thì truyền máu mới được đảm bảo.mới được đảm bảo.

2/ Lợi ích của việc truyền máu.2/ Lợi ích của việc truyền máu.

- Truyền máu để nuôi dưỡng các tế bào và cơ quan trong cơ thể - Truyền máu để nuôi dưỡng các tế bào và cơ quan trong cơ thể

nhằm duy trì sự sống của con người.nhằm duy trì sự sống của con người.

- Bất kỳ lý do nào gây ra thiếu máu nhiều thì đều phải truyền - Bất kỳ lý do nào gây ra thiếu máu nhiều thì đều phải truyền

máu.Truyền máu cũng là để chống chảy máu ngoài hoặc sâu ở máu.Truyền máu cũng là để chống chảy máu ngoài hoặc sâu ở

trong cơ, hoặc ở khớp như trong bệnh máu khó đông và các bệnh trong cơ, hoặc ở khớp như trong bệnh máu khó đông và các bệnh

rối loạn đông và cầm máu. Truyền máu còn để phục hồi các rối loạn đông và cầm máu. Truyền máu còn để phục hồi các

chứng suy dinh dưỡng.chứng suy dinh dưỡng.

- Tuỳ theo bệnh trạng cụ thể mà bác sĩ sẽ dùng khối hồng cầu - Tuỳ theo bệnh trạng cụ thể mà bác sĩ sẽ dùng khối hồng cầu

hoặc huyết tương, hoặc khối tiểu cầu. Ngày nay truyền máu là 1 hoặc huyết tương, hoặc khối tiểu cầu. Ngày nay truyền máu là 1

cách điều trị tốt nhất trong cấp cứu và điều trị nội, ngoại, sản, nhi cách điều trị tốt nhất trong cấp cứu và điều trị nội, ngoại, sản, nhi

và các chuyên khoa khác. Nhưng máu vẫn chưa có thành phần và các chuyên khoa khác. Nhưng máu vẫn chưa có thành phần

nào có thể thay thế được.nào có thể thay thế được.

2/ Lợi ích của việc truyền máu 2/ Lợi ích của việc truyền máu (tiếp)(tiếp)

- Tại sao lại có nhiều người cần phải được chuyền Tại sao lại có nhiều người cần phải được chuyền máu?máu? Mỗi giờ có hàng trăm người bệnh cần phải được chuyền máu Mỗi giờ có hàng trăm người bệnh cần phải được chuyền máu vì: vì: + Bị mất máu do chấn thương, tại nan, thảm hoạ, xuất huyết + Bị mất máu do chấn thương, tại nan, thảm hoạ, xuất huyết tiêu hoá… tiêu hoá… + Do bị các bệnh gây thiếu máu, chảy máu: ung thư máu, + Do bị các bệnh gây thiếu máu, chảy máu: ung thư máu, suy tuỷ xương, máu khó đông…suy tuỷ xương, máu khó đông… + Các phương pháp điều trị hiện đại cần truyền nhiều máu: + Các phương pháp điều trị hiện đại cần truyền nhiều máu:

phẫu thuật tim mạch, ghép tạng…phẫu thuật tim mạch, ghép tạng…

Hình ảnh quen thuộc

Quen thuộc hơn…Quen thuộc hơn…

Hiến máu nhân đạo có hại đến sức khoẻ không? Hiến máu theo đúng hướng dẫn không những không có

hại, mà còn có lợi cho cơ thể, vì: Các thành phần máu chỉ có đời sống nhất định, các thành

phần máu liên tục được sinh ra thay thế cho các tế bào máu và huyết tương bị mất đi. Ví dụ: hồng cầu trong cơ thể chỉ sống tối đa là 120 ngày , và được thay thế bởi hồng cầu mới.

Cho đi dưới 1/10 lượng máu trong cơ thể thì không ảnh hưởng tới sức khỏe. Thực tế đã có hàng triệu người hiến máu mà vẫn hoàn toàn khỏe mạnh.

“Nghĩa cử cao đẹp”

3/ Lợi ích an toàn truyền máu.

An toàn truyền máu đảm bảo cho 3 đối tượng:

- Người hiến máu.

- Nhân viên truyền máu

- Người nhận máu.

4/ Quyền lợi của người hiến máu.

Theo thông tư 12 trước đây và nay được sửa đổi, Thông tư 40/TT-BTC ngày 23/04/2007 Nhà Nước có quy định quyền lợi của người hiến máu tình nguyện không lấy tiền sẽ có những quyền lợi sau:

Được ăn uống nhẹ 1 bữa trước hoặc sau hiến máu - trị giá 10.000đ

Được hỗ trợ chi phí đi lại trị giá 20.000đ Nhận 1 món quà tặng có giá trị tôn vinh trị giá

50.000 đ

4/ Quyền lợi của người hiến máu (tiếp)

Được nhận giấy chứng nhận đã hiến máu tình nguyện, với giấy này trong suốt cuộc đời nếu cần đến máu truyền tại các cơ sở y tế công lập trên toàn quốc thì sẽ được bồi hoàn miễn phí lượng máu đã hiến theo Giấy chứng nhận hiến máu tình nguyện.

Người hiến máu được tư vấn sức khoẻ trước, trong và sau khi hiến máu; đồng thời sẽ được trả những kết quả xét nghiệm 1 số bệnh truyền nhiễm máu như HIV, Viêm gan B, Viêm gan C…

5/ Quy trình hiến máu tại điểm:

Đăng kí hiến máu. Tư vấn, khám tuyển chọn (lâm sàng và sét nghiệm sơ bộ) Nghỉ uống nước. Hiến máu nhân đạo. Nghỉ ngơi và ăn nhẹ tại chỗ sau khi hiến máu, nhận quà tặng. Nhận kết quả xét nghiệm và tư vấn sau hiến máu.

Ai đi hiến máu vậy ta?Ai đi hiến máu vậy ta?

Các bạn Các bạn

đoán xemđoán xem

anh này anh này

có đủ tiêucó đủ tiêu

chuẩn HMchuẩn HM

không?không?

Tác dụng của trà đường:Tác dụng của trà đường: Bổ sung năng lượng.Bổ sung năng lượng. Ổn định huyết áp.Ổn định huyết áp. Giúp cơ thể tỉnh táo (cân bằng tâm lý trong và sau hiến máu).Giúp cơ thể tỉnh táo (cân bằng tâm lý trong và sau hiến máu).

Tác dụng của ơ gâu:Tác dụng của ơ gâu: Cầm máu.Cầm máu. Ngăn vi rút và vi khuẩn.Ngăn vi rút và vi khuẩn.

Thời gian dán ơ gâu cách Thời gian dán ơ gâu cách lúc lấy máu từ 5-7 phút.lúc lấy máu từ 5-7 phút.

6/ Điều kiện hiến máu:6/ Điều kiện hiến máu:

1. Hoàn toàn tự nguyện để cứu chữa người bệnh.1. Hoàn toàn tự nguyện để cứu chữa người bệnh.2. Là công dân đối với : Nam phải từ 18-60 tuổi. Nữ từ 18 đến 55 2. Là công dân đối với : Nam phải từ 18-60 tuổi. Nữ từ 18 đến 55

tuổi.tuổi.3. Cảm thấy mình thực sự khỏe mạnh và không có nguy cơ lây 3. Cảm thấy mình thực sự khỏe mạnh và không có nguy cơ lây

nhiễm HIV và các bệnh truyền nhiễm khác.nhiễm HIV và các bệnh truyền nhiễm khác.4. Người có nhận thức đầy đủ, thái độ đúng đắn, hành vi phù hợp 4. Người có nhận thức đầy đủ, thái độ đúng đắn, hành vi phù hợp

về hiến máu nhân đạo.về hiến máu nhân đạo.5. Phải có CMTND hoặc thẻ sinh viên và địa chỉ rõ ràng.5. Phải có CMTND hoặc thẻ sinh viên và địa chỉ rõ ràng.6. Được bác sĩ khám và kết luận là đủ điều kiện tham gia hiến 6. Được bác sĩ khám và kết luận là đủ điều kiện tham gia hiến

máu.máu.7. Thực hiện những hướng dẫn của bác sĩ trước và sau hiến máu.7. Thực hiện những hướng dẫn của bác sĩ trước và sau hiến máu.

7/ Quy trình truyền máu đến người bệnh:

• Tuyên truyền để người khoẻ mạnh hiến máu Thu gom máu từ người hiến Xét nghiệm sàng lọc Sản xuất chế phẩm máu Lưu trữ, bảo quản Xét nghiệm hoà hợp Truyền cho người bệnh.

8/Một số điều căn dặn người hiến 8/Một số điều căn dặn người hiến máu:máu:

Ngày trước hôm đi hiến máu, người hiến máu nên ăn Ngày trước hôm đi hiến máu, người hiến máu nên ăn uống nghỉ ngơi đầy đủ, tránh làm việc quá sức, thức uống nghỉ ngơi đầy đủ, tránh làm việc quá sức, thức đêm, bỏ ăn, say rượu… gây mệt mỏi căng thẳng đêm, bỏ ăn, say rượu… gây mệt mỏi căng thẳng trước khi hiến máu.trước khi hiến máu.

Ngày hiến máu: ăn nhẹ trước khi hiến 1-2 giờ, không Ngày hiến máu: ăn nhẹ trước khi hiến 1-2 giờ, không ăn thức ăn nhiều mỡ, không uống bia rượu. Đem ăn thức ăn nhiều mỡ, không uống bia rượu. Đem CMTND hoặc giấy tờ tuỳ thân.CMTND hoặc giấy tờ tuỳ thân.

8/ Một số điều căn dặn người hiến 8/ Một số điều căn dặn người hiến máu (tiếp).máu (tiếp).

Tại điểm hiến máu: Cần thực hiện Tại điểm hiến máu: Cần thực hiện đúng hướng dẫn của Bác sĩ, rời đúng hướng dẫn của Bác sĩ, rời khỏi điểm khi thấy mình hoàn toàn khỏi điểm khi thấy mình hoàn toàn bình thường.bình thường.

Sau khi hiến máu: Trong 3 ngày Sau khi hiến máu: Trong 3 ngày đầu nên giữ sạch nơi chọc ven, đầu nên giữ sạch nơi chọc ven, không làm việc quá sức, không không làm việc quá sức, không say rượu, cần ăn uống và nghỉ say rượu, cần ăn uống và nghỉ ngơi đầy đủ.ngơi đầy đủ.

Chương III: Giải quyết nạn thiếu số lượng máu để chữa bệnh

- Hiện nay tình hình truyền máu ở Việt Nam như thế nào?

Theo tổ chức y tế thế giới mỗi năm chúng ta cần 1.600.000 đơn vị máu. Tuy nhiên chúng ta mới đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu. Như vậy, hiện tại lượng máu để cung cấp cho điều trị và cấp cứu người bệnh còn rất thiếu. Hơn nữa tổ chức hệ thống truyền máu ở Việt Nam chưa được tổ chức thành hệ thống tập trung để đảm bảo máu an toàn. Người dân chưa được tuyên truyền phổ biến rộng rãi về việc hiến máu không có hại cho sức khoẻ, nên họ còn thành kiến cho việc hiến máu là có hại cho sức khoẻ.

Chương III: Giải quyết nạn thiếu số lượng máu để chữa bệnh (tiếp) Để đáp ứng được nhu cầu máu cho cấp cứu

điều trị, cho an ninh, quốc phòng, tai nạn giao thông, phòng ngừa thảm hoạ chúng ta cần:

- Chính Phủ sớm có chương trình máu quốc gia, tập trung các cơ sở lấy máu thành các trung tâm truyền máu khu vực.

- Khen thưởng cho tổ chức, cá nhân tham gia hiến mau và vận động các tổ chức và cá nhân khác tham gia.

-Cần có nguồn kinh phí riêng cho công Cần có nguồn kinh phí riêng cho công tác hiến máu nhân đạo – tình nguyện: tác hiến máu nhân đạo – tình nguyện: đảm bảo cho công tác tuyên truyền, tập đảm bảo cho công tác tuyên truyền, tập huấn, đào tạo tuyên truyền viên cũng như huấn, đào tạo tuyên truyền viên cũng như việc tư vấn cho người HMTN làm cho việc tư vấn cho người HMTN làm cho mọi người tin tưởng, hài long về việc mọi người tin tưởng, hài long về việc HMNĐHMNĐ..

-- Cần có luật về Hiến máu - nhận máu - Cần có luật về Hiến máu - nhận máu như các nước.như các nước.

Chúng ta nói, chúng ta làm.

Chúng ta chung sức chung lòng Chúng ta chung sức chung lòng đồng hành cùng người bệnh đồng hành cùng người bệnh

nhé!nhé!