45
Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi KAPITULLI 15 Biznesi I vogel nderkombetar Pasi ta lexoni këtë kapitull ju do të jeni në gjendje të: 1.Listoni faktorët të cilët merren në konsiderat gjatë përgatitjes së biznes planit ndërkombëtar 2.Të emëroni pesë rrugëpër biznes të vogël për të kryer tregëtin ndërkombëtare. 3.Analizimi I avantazheve dhe disavantazheve të eksportit për biznes të vogel. 4.Diskutimi I faktorëve që konsiderohen kur importojm produkte dhe materiale. 5.Shpjegimin se si bizneset e vogla menaxhojnë financat e tyre në tregtinë ndërkombëtare. 6.Artikulimi I sfidave kulturore dhe ekonomike të aktiviteteve për biznes të vogël ndërkombëtar. Përgatitja për të shkuar ndërkombtarisht Kur shumica e njerëzve mendojn për biznes ndërkombëtar,korportatat multinacionale me veprimet e tyre në të gjithë globin ata parashikojn shumë. Një konkluzion I rendomt është se bizneset e vogla dhe të mesme janë në disavantazh në drejtim të aftësisë së tyre për të konkuruar ndërkombëtarisht.Hulumtimet aktuale tregojn se madhësia e bizneseve nuk është barier për tu futur në tregjet ndërkombëtare, ai thjesht kufizon numrin e tregjeve ku ju mund të shërbeni.Duke pasur strategji jo te duhura, qëndrimet negative ndaj zgjerimit jashtë vendit, ose mungesa e përvojës mund të mbajnë bizneset jashtë lojës ndërkombëtare, por madhësia e tij nuk është faktor.Në fakt I njëjti avantazh konkurues- aftësitë e juaja unike, talenti dhe produkti të cilat e kanë krijuar biznesin tuaj të suksesshëm në tregjet lokale mund të krijojn të njëjtat avantazhe në tregjet e huaja. Rritja e biznesit të vogël Tregtit ndërkombëtare dhe tregjet globale janë një komponent kritik në bizneset e sotme. Me teknologjinë e cila është prezente më shumë se kurrë ju mund të lidheni përreth botës jo vetëm në mënyrë të leht mirëpo gjithahtu edhe në mënyrë të lirë. Mendoni Marco Polo rrugëve të mendafshta të Azisë apo të lunit Nil në lashtësinë e Egjiptit. Tregtia ka qenë e rëndësishme jo vetëm për të mira dhe

Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

KAPITULLI 15

Biznesi I vogel nderkombetar

Pasi ta lexoni këtë kapitull ju do të jeni në gjendje të:

1.Listoni faktorët të cilët merren në konsiderat gjatë përgatitjes së biznes planit ndërkombëtar

2.Të emëroni pesë rrugëpër biznes të vogël për të kryer tregëtin ndërkombëtare.

3.Analizimi I avantazheve dhe disavantazheve të eksportit për biznes të vogel.

4.Diskutimi I faktorëve që konsiderohen kur importojm produkte dhe materiale.

5.Shpjegimin se si bizneset e vogla menaxhojnë financat e tyre në tregtinë ndërkombëtare.

6.Artikulimi I sfidave kulturore dhe ekonomike të aktiviteteve për biznes të vogël ndërkombëtar.

Përgatitja për të shkuar ndërkombtarisht

Kur shumica e njerëzve mendojn për biznes ndërkombëtar,korportatat multinacionale me veprimet etyre në të gjithë globin ata parashikojn shumë. Një konkluzion I rendomt është se bizneset e vogla dhe të mesme janë në disavantazh në drejtim të aftësisë së tyre për të konkuruar ndërkombëtarisht.Hulumtimet aktuale tregojn se madhësia e bizneseve nuk është barier për tu futur në tregjet ndërkombëtare, ai thjesht kufizon numrin e tregjeve ku ju mund të shërbeni.Duke pasur strategji jo te duhura, qëndrimet negative ndaj zgjerimit jashtë vendit, ose mungesa e përvojës mund të mbajnë bizneset jashtë lojës ndërkombëtare, por madhësia e tij nuk është faktor.Në fakt I njëjti avantazh konkurues- aftësitë e juaja unike, talenti dhe produkti të cilat e kanë krijuar biznesin tuaj të suksesshëm në tregjet lokale mund të krijojn të njëjtat avantazhe në tregjet e huaja.

Rritja e biznesit të vogël

Tregtit ndërkombëtare dhe tregjet globale janë një komponent kritik në bizneset e sotme. Me teknologjinë e cila është prezente më shumë se kurrë ju mund të lidheni përreth botës jo vetëm në mënyrë të leht mirëpo gjithahtu edhe në mënyrë të lirë. Mendoni Marco Polo rrugëve të mendafshta të Azisë apo të lunit Nil në lashtësinë e Egjiptit. Tregtia ka qenë e rëndësishme jo vetëm për të mira dhe

Page 2: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

shërbime mirëpo gjitashtu edhe për përhapjen e dijes dhe kultures. Eksporti është thelbësor për ekonomin e US.Në Maj të 2010, eksportet e US ishin $152.300.000.000 dollarë.

Kjo është shumëe mallrave kapitale , furnizimeve industriale të bizneseve dhe sherbimeve teknike për një muaj. Kur shikon kompanit të cilat miren me eksport sipas konsensusit të US, kompanit që llogarisin më pak se 100 puntorë, ku 91% llogariten kompani të cilat eksportojn të mira dhe shërbime,77% të eksportuesve amerikan në Kinë janë biznese të vogla. Për shumë biznese sot rruga globale është një realitet fig15.1.

Biznis plani ndërkombëtar

Për të lundruar në këto batica ndërkomëtare juve ju duhet një biznis plan.

Siq kemi diskutuar ne kapitullin 4 një plan biznesi solid është mbrapa një biznesi të vogël të suksesshëm.

Page 3: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Ajo çfarë ju duhet është një biznis plan ndërkombëtar? Të filloni me cdo gjë është të përfshini një plan të brendshëm. Ju duhet të keni një produkt unik, një treg për produktin tuaj, shkathtësi menaxheriale qe të keni avantazhe nga mundësit që ju keni identifikuar si dhe mundësitë financiare për ta bërë marëveshjen.Përveq përmbajtjes dhe analizes së biznes planit të përshkruar në kapitullin e 4, informacioni në vijim është I nevojshëm për t’ju ndihmuar që të analizoni aftësitë tuaja dhe për të hartuar kursin më tëmirë për të rrugëtuar ndërkombëtarisht. Vini re se në cdo plan biznesi një ekuiliber në mes informatave dhe analizave është I nevojshëm. Lista e mëposhtme identifikon fushat dhe pyetjet ku ju duhet të jeni në gjendje për t’iu përgjigjur në atë që ju e konsideroni të dërgoni biznesin tuaj në tregje të jashtme.

A jeni të përkushtuar dhe të gatshëm të angazhoni burimet qe do të jenë të nevojshme për të hyrë në tregun ndërkombëtar?

A keni një plan të marketingut ndërkombëtar me strategji specifike dhe të detajuara?

A e kuptoni kulturën dhe nevojat e konsumatorëve ku keni ndërmend të shisni produktin tuaj?

A keni kapacitete të prodhimit për të prodhuar sasinë shtesë të produktit të nevojshëm dhe aftësinë për të bërë ndryshime të nevojshme?

Si do të transportoni produktet tuaja në lokacionin dhe cila do të jetë kostoja?

A keni resurset financiare si dhe paratë e nevojshme, jo vetëm të filloni por që edhe të përfundoni produktin tuaj derisa produkti juaj të gjeneroj të hyra në vend të ri.

Një ekspert ju rekomandon që një plan biznesi ndërkombëtar duhet të përfshijë si hyrjën në treg gjithashtu edhe qasjen e daljes sepse tregjet qëjanë të vështira për tu larguar mund të ju ikin fitimit të eksportit.

Kalimi I testit global

Kalimi I biznesit tuaj të vogël përtej kufijve kombëtar mund të jetë një lëvizje e mirë. Ju keni dëgjuar storje te mira apo mbreslënëse të të tjerëve përtej horizontit mirëpo kjo nuk është e lehtë. Shanset e juaja për ndërtimin e avantazheve konkuruese dhe prandaj të jeni të suksesshme në biznesin ndërkombëtar është e mirë nëse ju kaloni 10 pikat në vijim.

1. Arsye e mirë- prova. Nëse eksporti nuk është pjesë e strategjisë bazë të biznesit tuaj mos u mundo të shkosh në tregje ndërkombëtare. Një marëveshje edhe nëse është e madhe ndoshta nuk do të jetëproblem qëja vlen. Kompania softverike Blue Pumkin e cila kaoperuar në tregje ndërkombëtare që nga 1996, është një shembull të një kompanie me ‘arsye të mirë’ të jetë globale. Për arsye se Blue Pumkins I’u ofron softver si shërbime konsumatorëve dhe këta softver janë1000 ndërmarje që dëshirojn ti përdorin në gjithë boten,pra kjo duhet të jetë globale.

2. Keni gjërat e duhura për ta tërhequr atë? Që të tërheqësh seriozisht një blerës të huaj biznesi juaj ka nevojë për një shkallë të caktuar të suksesit në tregun amë. Në varësi të industrisë

Page 4: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

tuaj ky nivel I arritjes do të mund të matet me pjesë tregu, ekspertizë teknike ose ndërgjegjësim të markës.

3. Mund të identifikosh tregjet? Cdo shtet jep grupe të ndryshme të problemeve dhe konsumatorëve. Harro atë duke u përpjekur për të hyrë më shumë se në një në kohë. Randy Reichenbach kishte problem të hyjë në konkurenc në Lindjen e Mesme kundër një konkurenti nga Trieste për shitjen e tavolinave kirurgjike. Tavolinat e Randy’s janë të ndërtuar nga kualiteti I lart, edhe modelet Italiane janë të mrekullueshme gjithashtu, mirëpo vlera e euros e bënë cmimin e tyre më të lartë. Lajm i mirë për Randy’nështë se norma e këmbimit të monedhes krijon avantazhin e cmimeve në favor të tij.

4. A jeni fleksibil? Me disa inspektime modifikimi I produktit do te duhej të ndërtohet.Carroll Mixon bënë prodhimin e invertarit për prodhimin e kikirikëve në Georgia të US.Mixon në këtë rast ka përcaktuar nëse shpenzimi për produktin e tij të modifikuar për eksport ka qenë I vlefshëm.Modifikimi I tillë mund të jetë nëse kjo është pjesë e strategjisë së përgjithshme.

5. Mund të gjeni distributor të mirë? Arritja e produkteve tuaja në duart e përdoruesit përfundimtar në vendet tjera ështësfidë e veqantë për bizneset e vogla. Menaxherët e eksportit dhe distributorët e jashtëm mund të provojnë të ndikojnë shumëdobishëm në ju në përgatitjen për largim dhe kthim në tregjet e arritura por ato gjithashtu mund të ndryshojnë përceptimin e produktit tuaj.

6. A mund të përballeni me githë kompleksitetin? Jim Hunt president I Kabobs I cili bën frozen hors d’oeuvres për hotele luksoze. Ai thotë se cdo kërkesë në Kanada kërkon 40 copa letre dhe ju duhet të ruani të gjitha dokumentet për të pakten tri vjet. Tjeter kompleksitet është marrëveshja me standarde të ndryshme. Nëse një nga mezet e tij të themi 25% mish pule.A do të bie ajo nën kuoten e transportit në Kanada? Ti duhet ta japësh iden.

7. Mund të bëhesh I guximshëm, të themi, barierat jo legale? Roger Berkeley kërkon tekstilin e tij nga korporata Weave që të shtrij shitjet në Itali. Problem është se Amerikanët ishin të ndaluar në shfaqjen vjetore tregtare në Como të Italis. Berkeley e zgjidhi problemin duke shpalosur pasuritë e tij në një villë aty pranë dhe ringjalli kureshtjen tek klientët të cilët I joshi me të mirat që shpalosi. Ai pretendon se dikush arrestoi shoferët e tij. Kjo ishte e tepërt kështu qe ai tani është I fokusuar në një shfaqje shoqërore në Belgjikë.

8. A jeni të gatshëm që të rrisni kursimin apo të tregtoni me trazira të monedhës? Sigurisht ju do të preferoni që të paguheni që në fillim dhe atë në dollar Amerikan, mirëpo kjo mundësi nuk është gjithmonë në dispozicion. Ju jeni shumë të ngjarë të merni një leter fitimprurëse të kursimit e cila ngadalëson gjithnjë rrjedhjen kritike të rrjedhes sëparas tuaj. Pastaj ju do të përballeni me paqëndrueshmërinë e kursit të këmbimit të monedhës. Korporata Weave pa rënien e saj të shitjes me rënien e vlerës së euros në krahasim me dollarin Amerikan sepse atëherë rivalët evropian kishin një avantazh të cmimeve.

9. A jeni të gatshëm për të drejtuar lloje të ndryshme të kompanive? Eksporti në mënyrë të pashmangshme do të ndryshojë kompainë tuaj si dhe jetën tuaj. Ndryshimet mund të jenë aq të thjeshta sa që shkoni në zyre në 04:00 për një konferenc kjo për shkak të dallimeve të zones kohore.

10. A tejkalojn shpërblimet kostot? Ky do të jetë një vendim personal që varet nga ajo që ju doni të merrni nga biznesi, dhe përgjigjja në këtë pyetje mund të ndryshojë nga koha në

Page 5: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

kohë. Shumë pronarë të bizneseve të vogla të përfshirë në tregtinë ndërkombëtare ndonjëherë pyesin veten, ‘cfarë kam marrë për veten time në këtë kohë?’ në raste tjera kur shitjet janë në rritje deri në kulm, ju ndjeni se jeni në krye të botës.

Nëse vini në përfundim nga planifikimi dhe testimi juaj se ju duhet të zbatoni zgjerimin tuaj në vende tjera ju keni pesë zgjedhje themelore: eksportin, importin, licensimin e produktit tuaj, krijimin e një ndërmarje të përbashkët apo joint venture, apo operimin në një tjetër shtet. Secila nga këto opsione paraqet një nivel në rritje të angazhimit nga ana juaj, kështu që le ti shohim mundësitë tuaja në atë mënyrë.

Vendosja e biznesit në një vend tjetër

Pjesa më e madhe e aktiviteteve të biznesit të vogël në tregun ndërkombëtar do të kryhet nëpërmjet importit dhe eksportit. Megjithatë për biznismen avanturier me përvojë dhe vizionar ekzistojnë opsione tjera që përfaqësojnë një angazhim edhe më të madh të tregtisë globale.Bizneset e vogla mund të licencojnë produktet ose shërbimet e tyre apo formojnë ndërmarje të përbashkëta apo aleanca strategjike, apo edhe të ngrejnë veprimet e tyre për të bërë biznes në vende të tjera.

Eksporti

Mekanizmi kryesor për bizneset e vogla për t’u angazhuar në biznesin ndërkombëtar është eksporti ose dërgimi I produkteve që ata bëjnë në një vend tjetër. Për shkak të rëndësisë së këtij opsioni për vendosjen e biznesit në një vend tjetër, më hollsisht në këtë kapitull do tështjellojm eksportin si direkt ashtu edhe indirekt.

Importi

Shumë pronarë të biznesit të vogël tënjohur jo vetëm për prodhimet e tyre që ekzistojnë në vendet tjera, por edhe se tregjet e tyre të brendshme mund t’iu shërbejnë duke dërguar produkte nga vende tjera nëpërmjet importit. Importi përfaqëson një lloj opsioni të zbatueshëm për bizneser e vogla e që në detaje do të diskutohet më vonë në këtë kapitull.

Licensimi ndërkombëtar

Si eksportues ju mund ta ndaloni eksportin në cdo kohë që ju dëshironi.Megjithatëformat tjera të biznesit ndërkombëtar përfaqësojnë një angazhim më të madh nga ana juaj.Niveli tjetër I angazhimit më të lartë të eksportit në biznesin ndërkombëtar është ai I licencimit.Si një licencues ju jeni I obliguar me kontratë ndaj biznesit tjetër për një periudhë kohore. Licencimi ofron një mënyrë për të hyrë në tregjët e huaja duke I caktuar të drejtat për patentat tuaja, markat tregtare, të drejtat autoriale, proceset ose produktet në një kompani tjetër në shkëmbim për pagesë. Dy avantazhet më të mëdha të licencimit janë shpejtësia e hyrjes dhe kostoja.Ju mund të hyni në një treg të huaj shpejt pa investuar pothuajse asnjë kapital.Licencimi është I ngjashëm më franshizen.Marrëveshjet e licencimit janë të shkruara në përgjithësi të qëndrojnë për një periudhë të caktuar kohore.Një disavantazh I kësaj qështje është se

Page 6: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

licensa juaj mund të bëhet konkurenti juaj pasi marrëveshja skadon, nëse I licencuari vazhdon të përdorë licencen pa ju paguar ju për të.

Ndërmarjete përbashkëta ndërkombëtare dhe aleancat strategjike

Një ndërmarrje e përbashkët nga jashtë është një partneritet në mes biznesit tuaj dhe një biznesi nga një vend tjetër. Si me cdo partneritet, zgjidhja e partnerit tëduhur është kritike për suksesin e ndërmarjes. Ndërmarjet e përbashkëta mund të ofrojnë disa avantazhe duke përfshirë ekonomitë e shkallës, aftësinë për të prodhuar produkte më pak të shtrenjta, praktikat e biznesit dhe kërkesat ligjore. Partneritetet e cdo lloji mund t ë jenë të vështira(shih kapitullin 2). Ndërmarjet dhe aleancat e përbashkëta janë shpesh dështime të kushtueshme.Një studim I bërë nga McKinsey dhe kompani gjeti se vetëm gjysma e partneriteteve dhe aleancave prodhojn kthim më të lart nga kostot e kapitalit. Pavarësisht nga vështirësitnë ndërmarrjet e përbashkëta dhe aleancat strategjike janë dhe do të jenë të nevojshme për të qenë konkurues në nivel global. Gjetja e një partneri lokal është e vetmja mënyrë për të hyrë në disa vende. Në vijim janë disa pyetje të rëndësishme për tu adresuar në vlerësimin nëse një ndërmarëje e përbashkët është e drejtë për biznesin tuaj:

1. Cfarë resursesh ju duhen që suksesshëm të prodhoni produktin tuaj, dhe ajo se cili është burimi I mirë për këto resurse, duke përfshirë punen?

2. Jeni duke kërkuar komponentin ndërkombëtar të biznesit tuaj në strategjinë në afat të gjatë apo në afat të shkurtë? Nëse jeni duke planifikuar strukturën për një kohë të shkurtër për ndërmarjet e përbashkëta apo joint venture nuk është opsioni më I mirë.

3. Cilat janë qëllimet e partnerit tuaj në ndërmarrje të përbashkëta? A përkojnë synimet e kompanis se tyre me qëllimet e komapnisë tuaj?

4. Cilat janë praktikat e biznesit në vendin në të cilin joint venture do të pozicionohet? A janëkëto praktika në përputhje me praktikat e biznesit të kompanisë suaj?

5. Si dhe kush do të vlerësojë përformancën e ndërmarrjes së përbashkët(joint venture)?6. Kush në fund të fundit do të menaxhojë ndërmarjen e përbashkët? A është hartuar një tabelë

efektive organizative sipas marrëveshjes fillestare?7. Si do të tejkalohen mosmarrëveshjet? Kush definitivisht do të bëj telefonatën përfundimtare në

ngjarjen(ndodhin) që nuk mund të bien dakord?8. Si do të shpërbëhet ndërmarrja e përbashkët, nëse është e nevojshme ose kur është e

nevojshme? Kjo është një pyetje e rëndësishme për të zgjidhur shumë më heret përgjigjen e nevojshme.

Aleancat strategjike janë disi të ngjashme me ndërmarjet e përbashkëta, por në të kaluarën ato zakonisht janë përdorur për të transformuar pjesë më pak të rëndësishme të zingjirit furnizues. Fokusi ishte në marrëveshje të nivelit të shërbimit për të deklaruar atë që secili partner do të sigurojë dhe si përformanca do të matet. Shumica e përpjekjeve ishin në marrëveshjet e shërbimit. Sot aleancat strategjike mund të sigurojnë një pjesë thelbësore të përparësive konkuruese të kompanisë tuaj dhe si të tilla kanënevojëpër planifikim dhe vëmendje të kujdesshme. Duke vlerësuar se cilat janë objektivat tuaja për alenacën, si fitimet e përbashkëta do të maten, si përformanca do të vlerësohet dhe si mund të zhvillohen nismat e reja, që mund të jenë qelësi I suksesit për një aleancë strategjike. Lorraine Segil nga

Page 7: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

grupi LARED, është I specilaizuar në krijimin e aleancave strategjike duke ndihmuar përshtatjen e organizatave të vogla me ato të mëdha përmes një zingjiri të kontakteve në USA, Evropë dhe Australi.

Burimet e jashtme faktorë kyq për sukses

Edhe bizneset e vogla sot janë duke realizuar perfitime nga burimet e jashtme. Këtu përfshihen strukturë më fleksibile e kostos, rritje eaftësive bazë, kosto më të ulëta, një aftësi qëpërqendrohet në kohë dhe talent dhe kompaetencat bazë të biznesit janë të gjitha përfitimet nga burimet e jashtme për bizneset e të gjitha madhësive. Rritjet në teknologji dhe një furnizim më të madh nga burimet e jashtme si pasojë e rënies ekonomike kan bër të mundshme transferime si për bizneset e mëdha ashtu dhe të vogla.

Investimet direkte

Pasi të keni krijuar operacionet tuaja ndërkombëtare ju mund të zgjidhni që të krijoni një vend të përhershëm në një shtet tjetër. Hapja e një zyre, fabrike apo dyqani në një vend tëhuaj është niveli më I lartë I angazhimit ndërkombëtar që ju mund të bëni. Sigurisht ju jeni duke bërë një investim të rëndësishëm financiar që ju kushton me para, por cfarë rreziqe tjera janë të përfshira me investime direkte? Mendoni se cfarë do të ndodhë në qoftëse ju keni ngritur operacionet ne një vend I cili përjeton paqëndrueshmëri politike. Po në qoftë se një regjim I ri politik merr pushtetin? A do të lejoheni të veproni si më parë? A do të lejohenimadje të mbani pasuritë që ju keni investuar atje? Ndoshta jo në të dyja rastet. Këtu janë disa pika që duhet miren parasysh para se të vendosni mbi investime direkte:

A mundeni që ligjërisht të emigroni ose të merrni dokumentacionin e duhur që të qëndroni ose ta vizitoni atë vend rregullisht? Marrja e vizave nuk është gjithmonë e lehtë dhe ndryshon nga vendi në vend, ashtu si edhe afati kohor ne te cilin ju mund të qendroni. Corey Kidd I cili zotëron Intuitive Automata, një robotikë të kujdesit shëndetësor që nisi punën në Hong Kong gjeti se marrja e vizës së parë ishte më e lehtë se sa procesi I rinovimit vjetor që është I nevojshëm.

Zgjidhni me kujdes vendin që ju do të bëni biznes. Kina, India, Brazili, Rusia dhe Afrika mund të jenë vende mjaft të vështira për të filluar një biznes. Hong Kong, Singapor, dhe Japonia janë vende shumë më të lehta për biznis. Ligjet, rregullat dhe rregulloret mund të ndryshojnë në mënyrë dramatike. Supozojmë se në US forca policore është atje për të ju shërbyer dhe mbrojtur, në vende tjera kjo nuk ndodh. Gjithashtu marrja përsiper me furnizime të pandërprera bazike si uji dhe energjia elektrike. Përsëri në varësi të vendndodhjes kjo mund të mos jetë zgjidhja.

Shkoni vizitoni paraprakisht, pra para se të hapni biznesin tuaj në një vend tëri dhe kaloni atje më shumë se disa ditë. Përjetoje vendin, kulturën dhe mënyrën e të bërit biznes të dorës së parë para se të merrni një vendim. Të diturit e gjuhës lokale është një përfitim I madh. Duke parë se ju do të shitni produktin tuaj dhe të kuptuait e lokacionit në më shumë se niveli sipërfaqësor mund të jetë jashtzakonisht I dobishëm në marrjen e vendimeve.

Page 8: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Gjeni një këshilltar me reputacion dhe komponent që I kupton jo vetëm ligjet lokale, taksat dhe kërkesat rregullative por edhe ekuivalentet e shtetit që operon. Elizabeth Hesley, e cila zotëron dhe vepron në Global Luxe në Meksikë angazhoi një kontabilist dhe një zyrtar ligjorë. Ajo gjithashtu paguan shumë më pak mbi taksat e korporatave,40 për qindmë paknë të vërtetë. Nëse ju vazhdoni tëoperoni me biznesin tuaj në Shtetet e Bashkuara, si edhetani ka te ngjarëtë paguan itaksat në dy vendet. Sigurohuni që ju e dini apo keni punësuar dikë që me sukses të mund të lundroni ne labirintin e kërkesave qeveritare në të gjitha vendet në të cilat ju bëni biznes.

Për të gjitha arsyete më parshme, bizneset e vogla rrallë kanë filluar eksperiencën e tyre globale me investime direkte. Eksportimi, licencimi, apo ndërmarrjet e përbashkëta janë mjete shumë më të zakonshme.

Eksporti

Eksporti është përcaktuar sikurse shitja në një vend tjetër të mallrave apo shërbimeve që ju ofroni në atë vend. Kjoështë mënyra më e zakonshme për bizneset e vogla për të operuar në vendet tjera. Nga të gjitha mënyrat për të kryer biznesin ndërkombëtar e që janë marrë parasysh në këtë kapitull, eksporti siguron nivelet më të ulëtat ë rrezikut dhe të investimeve, duke rritur shanset tuaja për të qenë profitabil. Administrata e biznesit të vogël(SBA) ka identifikuar dy avantazhe dhe disavantazhe eksportuese.Përparësitë përfshijnë si në vijim:

•Rritja e shitjeve totale dhe fitimeve•Reduktimi i varësis nga tregjet tuaja ekzistuese•Rritja e konkurrencës se brendshme•Mundësia për të shfrytëzuar teknologjinë tuaj dhe know-how në vendet ku ato janë të nevojshme•Realizimi i potencialit të shitjes së produkteve ekzistuese dhe zgjerimit të ciklit jetësor të produktit•Stabilizimi i luhatjeve të tregut sezonal•Mundësia për të shitur kapacite më të mëdha të prodhimit

Disavantazhe mbi eksportin sillen rreth përgjegjësive shtesë dhe detyrimeve që biznesi juaj mund të pësojë. Ju duhet bëni këta hapasi në vijim:

•Heq dorë nga fitimet afatshkurtra nëi nteres të përfitimeve afatgjata•Alokimi i fondeve dhe të personelit për udhëtime•Prisni më gjatë për pagesa më shumë se me llogaritë tuaja të brendshme•Ndrysho produktin tuaj ose paketimin•Fitoni financim shtesë•Merrni leje të veçanta të eksportit

Vetëm jumund të vendosni nëse të metat e zgjerimit globale tejkalojn avantazhet. Koha e hyrjes në treg të huaj nuk mund të jetë e drejtë, ose ju mund të mos keni të hollat e nevojshme për të financuar

Page 9: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

zgjerimin në këtë pikë. Në çdo rast, ka rregulla të vështira dhe të shpejta për të qeverisur zgjerimin ndërkombëtare.Në qoftë se juvendosni që të eksportoni është e drejtë për biznesin tuaj, ju keni dy metoda që ju mund të përdorni: Eksporti i tërthortë dhe eksporti i drejtpërdrejtë. Nëse ju vendosni të përdorni ndërmjetësit ai është dallimi kryesor në mes të dyjave.

Eksporti indirekt

Mënyra më e thjeshtë dhe ndoshta mënjë kosto më efektive për një biznes të vogël që eksporton është që të punësojë një kompani të shërbimit të eksportit të produkteve të tregut jashtë vendit. Kjo metodë minimizon burimet financiare dhe ato të personelit dhe është e nevojshme për të nxitur shitjet ndërkombëtare. Përdorimi i një Intermedia redukton rreziqet tuaja dhe mund të ju ndihmojë të mësoni procesin e eksportit. Edhe në qoftë se ju filloni eksportin në mënyrë indirekte, ju mund të zgjidhni për të ngritur një staf ndërkombëtar të shitjes sapo ju të zhvilloni kapitalin dhe ekspertizën. Sigurisht, taksa e ngarkuar nga një kompani e shërbimit të eksportit do të zvogëlojë diferencen ne fitimin tuaj, por rritja e shitjes duhet të kompensoj këtë disavantazh. Një dëm më i rrezikshëm është që ju të humbni kontrollin duke operuar nëpërmjet një ndërmjetësi. Emri i kompanisë tuaj dhe imazhi janë në duart e këtij ndërmjetësuesi. Së fundi, çmimi përfundimtar që paguan konsumatori mund të rritet duke përdorur ndërmjetësit. Ju duhet të negocioni atë që të gjitha kostot, taksat, dhe çmimi përfundimtar do të jenë që në fillim të kontrates.Ka disa lloje të ndërmjetësve që ju duhet të keni parasysh. Agjentët dhe brokerët, kompanitë e menaxhimit të eksportit(EMCt), kompanitë tregtare të eksportit (ECTt) dhe transportimi me platformë të eksportit qe të gjithë jane ndërmjetësuesit e brendshem me bazë.

Agjentët dhe brokeret që të dy do të vënë kompaninë tuaj në kontakt me blerësit e huaj. Ata ngrehin lart marrëveshjen, por ata nuk blejnë produktet nga ju. Ata gjithashtu mund të ofrojnë këshillim në transport tregtar, paketim, dhe dokumentacion.

Kompanitë e Menaxhimit të eksportit(EMCt) ofrojnë një gamë shumë më të gjerë të shërbimeve se agjentët apo ndërmjetësit, por ata ende nuk e marrin tiullin për të mirat tuaja, edhe pse ajo është duke u bërë më e zakonshme për një EMC për ta bërë këtë. Në vend të kësaj, EMCt veprojë në departamentint uaj të eksportit ne kryerjen e hulumtimit të marketingut, rregullimin e financimit dhe kanaleve të shpërndarjes, marrja pjesë në panaire tregtare, trajtimin e logjistikës, dhe këshillimin rreth çështjeve ligjore dhe pajtueshmërisë të përfshirë me tregtinë e jashtme. Këtun dërmjetësit do të përdorin edhe broshurat e kompanisë tuaj në të gjithë korrespondentët dhe të sigurojë mbështetjen e klientëve pas shitjes. EMCt janë një alternativë e mirë për bizneset e vogla të reja për tregti ndërkombëtare. Rreth 600 EMC operojnë në Shtetet e Bashkuara, secili përfaqëson mesatarisht 10 furnizues. Për shembull, Transcon Trading Company dhe Irmo në Karolinen e Jugut, ka bërë shitje në më shumë se 70 vende. Edhe pse ai merret me produktet e shëndetit të kafshëve më e madhja e të gjitha kohërave. Transkon punon lirshëm në çdo rajon, në sajë të njerëzve në stafin e tij, të cilët flasin10gjuhë të ndryshme.

Page 10: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Kompanitë tregtare të eksportit (ECT-t) kryejnë shumë funksione të njejta si EMC-t, dhe përveç kësaj, në përgjithësi marrin titullin për të mirat tuaja dhe ju paguajë direkt. Ect-t veprojnë në mënyrë individuale, por mund edhe të bashkohen së bashku për të formuar grupet bashkëpunuese të kompanive për shitjen e produkteve të ngjashme. Me kete ka pak rrezik për ju, si pronari i biznesit të vogël, në këtë marrëveshje.Eksporti në bazë të lidhjeve- Nëse ju mund të gjeni një kompani tjetër që tashmë është eksportuese, ju mund të jeni në gjendjetë bëni një marrëveshje të transportit nga lidhja, në këtë mënyrë krijoni avantazhe nga lidhjet ndërkombëtare që kompania tjetër ka vendosur tashmë. Nëse produktet tuaja nuk konkurojnë drejtpërdrejtë me produktet e kompanisë tjetër, ajo mund thjesht të shtoj linjën e produktit tuaj për vete.

Eksporti direkt

Me eksport të drejtpërdrejtë, ju nuk i përdorni ndërmjetësit, në krahasim me eksportin indirekt. Në qoftë se juvendosni të përdorni eksportin direkt si metodën tuaj për shitjen e produkteve tuaja në vendet etjera, ju keni më shumë kontroll mbi procesin e eksportit, fitim më të madh të mundshëm, si dhe kontakte të drejtpërdrejta me klientët tuaj.Një pikë që ju duhet të mbani mend kur merret parasysh çdo kanal i shpërndarjes është se ju mund të bëni larg nga ndërmjetësuesit, por dikush ka për të kryer këtë funksion. Në qoftë se ju zgjidhni të mospërdorni një ndërmjetës pë eksportin tuaj, atëherë ju keni për të kryer këto detyra. Ju duhet tëzgjidhnivendet e synuara, organizoni kanalin më efikas tëshpërndarjes, dhe të tregut të produktit tuajnë shtetet tjera.Prandaj eksporti direkt është me risk, më i shtrenjtë, kërkon më shumë burime, dhe është më i vështirë se eksporti indirekt. Kjo eshte per arsye se ju paguani më shume në tarifa te shërbimeve ose komisione

Page 11: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

tmegjithatë, fitimi juaj i mundshëm mund të jetë më i madh. Në eksportin direkt një qasje mund të sjellë përdorimin e përfaqësuesve të shitjes të cilët shesin produktet tuaja dhe produktet tjera në një bazë të komisionit. Ju mund zgjidhni për të përdorur një distributor apo të shisni direkt tek konsumatorifinal.Shitja e produktit tuaj në vendet tjera mund të jetë një zgjatje logjike e biznesit tuaj të brendshëm.Shumë drejtues biznesesh thonë se eksporti direkt në thelb nuk ndryshon nga zgjerimi në njëtreg të ri në vendin tuaj. Sigurisht veprimi në vendet tjera mund të krijojë sfida unike por duke u kujdesur për"bazat" do t'ju ndihmojë të përmbushni këto sfida. Së pari ju duhet të bëni hulumtime të tregut për të përcaktuar se kush do të blejnë produktin tuaj dhe ku këta blerë sjane të vendosur. Pastaj ju duhet të për caktoni kanalet tuaja tëshpërndarjes dhe çmimet tuaja.

Identifikimi i tregjeve potenciale të eksportit

Marketingu i suksesshëm varet nga njohuritë tuaja të njerëzve dhe vendeve me të cilat bëni marrëveshje. Përveç hulumtimit të marketingut që ju zakonisht do zhvilloni në nivel lokal, hulumtimi i marketingut në sektorin ndërkombëtar duhet të përfshijë këto aktivitete.Gjej vendet me atraktive, me tregjet e depërtueshme. Partnerët më të mëdhenj tregtarë të Shteteve të Bashkuara mund të mos jenë vendet më të mira për ju apo produktet tuaja.Për shembull Harden WIEDEMAN nnga Sigurimi mjekësor, një ofrues i shërbimeve të testimit te alkoolit dhe drogës kishte hulumtuar në internet një ditë kur ai kishte hasur në një informacion në lidhje me rritjen e problemeve të alkoolit në Argjentinë. Pak më shumë nga ai hulumtim ai zbuloi një mundësi të konsiderueshme për kompaninë e tij.Shumica e bizneseve të vogla fillojnë kërkimin e tyre për informata të tregut mbi burimet e qeverisë amerikane. Për më shumë vizitoni www.export.gov për të gjetur tregjet për të mësuar potencialin e produktit tuaj nënjë treg të caktuar, me mundësitë më të mira për sukses si dhe praktikat e biznesit të tregut para seeksportoni. Nga faqja kryesore ju mund të hyni për hulumtimin e tregut të Industrisë, Tregtisë dhe Analizës së të dhënave, si dhe informacionin mbi shitjet Ndërkombëtare, Financave dhe Logjistikës.SBAofron informata aktuale të tregut për bizneset e vogla në tregjet e huaja. Në www.sba.gov, jumund të gjeni versionet e teksteve te plota të SBA. Kanada, Kina, Meksika përfshijnë top listën eimportuesve të produkteve të bëra në Shtetet e Bashkuara(shih figurën 15.2).Defino tregjet e eksportit që përputhen me produktin tuaj.Pasi të keni identifikuar vendet e mundshme, ju duhet të gjeni nëse nevoja për produktin tuaj ekziston atje dhe se ju mund të plotësoni ato tregje.Shtroni vetes këto pyetje:

Si e krahasoni cilësinë e produktit tuaj me cilësinë e produkteve të vendeve të huaja?

A do të jenë çmimet tuaja konkurruese, duke pasur parasysh kostot shtesë të përfshira?

A mund të segmentoni konsumatorët?

A ka rreziqe politike në vendin që ju e kini parasysh?

A kanë nevojë për modifikim, paketim dhe reklamim produktet tuaja ?

A do të parandalojnë tarifat os barrierat (kufizimet ose citatet) hyrjen tuaj në treg?

Departamenti i Tregtisë dhe SBA bejn publikime të ndryshme dhe raporte për të ndihmuar që të sigurojë këtë informacion. Departamenti i Shtetit mbledh informacione mbi tregjet e huaja nëpërmjet konsullatave dhe ambasadave.

Page 12: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Filialet e huaja të Dhomës Amerikane të Tregtisë, e quajtur oda ekonomike(AmChams), gjithashtumbledhin dhe shpërndajnë informata.

Disa hapa shtesë qe duhet të meren parasysh hpër të bërë përvojën tuaj të eksporti direkt më të suksesshme dhe më te dobishme e këta hapa janë:

Zgjidhni dhe angazhoni të paktën një person në organizatën tuaj për të punuar nëstrategjinë tuaj për eksport,

Në vend që të shitni në tërë botën, zgjidhni një ose dy vende dhe përqëndrohuni në ato vende.Kanada mund të jetë një zgjedhje e madhe për shkak të ngjashmërive me Shtetet e Bashkuara.

Sigurohuni që ju mund të siguroni financim shtesë që do të jetë i nevojshem. Ne munges te rrjedhës se nevojshme te parave të gatshme në dispozicion do ta bëjë të vështirë që të jetë e suksesshme. SBA ka disa programe që mund të ndihmojnë bizneset e vogla që dëshirojnë të eksportojnë produktet e tyre.

Page 13: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Importimi

Kur biznesi juaj i vogël importon në vend që te eksportoj, fokusi kryesor i aktiviteteve tuaja është të zhvendoset nga ajo si furnizues ne ate ndihmues. Ju duhet të identifikoni tregjet per të bërë produktet për të cilat ju shihni një kërkesës nga brenda. Faktorët që duhet mirren në konsideratë kur zgjedh një furnizues të huaj përfshijnë besueshmërinë e tij në të paturit e produkteve në dispozicion për ju, qëndrueshmërinë e produktit apo cilësine e shërbimit, dhe kohën e dorëzimit e nevojshme për të marrë produktet nga ju. Si një importues, ju duhet të respektoni rregullat dhe barrierat tregtare te të dy vendeve sishtetit tjeter ashtu edhe shtetit amë. Ju duhet të jeni të sigurtë që produkti juaj mund të kaloje me ligj kufijtë kombëtarë. Për shembull, purot e bëra në Kubë nuk mund të importohen në Shtetet e Bashkuara për shkak të një embargo kundër atij vendi.Shtetet e Bashkuara gjithashtu kanë vendosur kuota të importit që kufizojnë sasinë e produkteve të tilla si çeliku dhe mishi i lopes që mund të sillen në këtë vend. Kuotat e tilla kanë për qëllim të mbrojnë industritë e brendshme, edhe pse rezultatet e tyre nuk janë krejtësisht pozitive. Kufizimet tregtare mbeten një temë diskutimi politik, dhe debati ka të ngjarë të vazhdojë për vite me rradhë.

Mekanizmat financiar për daljen në tregjet ndërkombëtare

Pasi të keni vendosur për të hyrë në garen në tregtinë ndërkombëtare, ju do të përballeni me sfida të tilla si: se si të financoni zgjerimin tuaj, si të paguani borxhet tuaja, dhe ku mund të gjeni informacione dhe ndihmë.

Financat ndërkombëtare

Shitja jashtë shtetit është vetëm gjysma e sfidës, gjysma tjetër është gjetja e parave për të mbushur porosinë dhe sfida nga luhatjet e monedhës(inflacioni). Kapitali punues mund të jetë i nevojshëm për nivelin tuaj të ri të transaksionit. Mundësitë e zgjedhjes për burimet shtesë të kapitalit përfshijnë financimin e zakonshëm, kapitalin nga grupet e investitorëve, dhe parapagimin ose pagesat nga blerësit e huaj.Ex-Im Bankështë agjenci e pavarur federale që merr përsipër kredi dhe vendi rrezikon që këto të mos mbulohen nga huamarrësit e sektorit privat. Përafërsisht 85% e transaksioneve të saj ndikojnë në bizneset e vogla përmes programeve sigarancia e punës së kapitalit, sigurimit të kredive të eksportit dhe garancive të kredisë, apo kredive direkte. Programi i sigurimit të kreditit të eksportit mbulon biznesin tuaj në rast se blerësi juaj i jashtëmnuk ju paguan , e cila më pas ju lejon që të siguroni kushte më të mira të kredisë për klientët tuaj. SBA ofron shërbime financiare për eksportuesit, duke përfshirë një program ndërkombëtar të tregtisë së kredive për financimin afat shkurtër dhe programin e garancisë për kredi biznesi për kapital afatmesëm dhe afatgjatë për financim të aseteve fikse. Avantazhi konkurrues në bazë të çmimit nëpërmjet kostos se të hyrave më të ulëta si materiale të punës e të cilat mund shlyhen si monedha e atij vendi ne të cilin ju po bëni biznes.Mbajtja aktuale në kursin e këmbimit dhe lëvizjet e parashikuara në kursin e këmbimit janë te rëndësishme kur kemi të bëjmë me biznesin ndërkombëtar. Nëse një valutë vlerësohet, monedha tjetër duhet të zhvlerësohet kështu që njëndryshimmund të jetë pozitivë për ju si në atë që ju eksportoni dhe negative për biznes në vendin fqinj që është importues nga ai vendi i njëjtë.Kina është një rast i madh në këtë kontekst.Nga 2005-2008, Yuan është vlerësuar21%, më pak kundrejt dollarit.

Page 14: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Çmimet janë më pak të shtrenjta në Kinë duke filluar nga pagat e deri te materialet, kjo detyroj disa kompani për të lëvizur nga Kina për në vendet tjera ku dallimi i monedhës ishte shumë i favorshëm.

Ky ndryshimi njëjtë ka qenë edhe një mënyrë pozitive për bizneset amerikane që eksportonin në Kinë. Davidi dhe Goliath, Inc, një kompani e veshjeve në ClearWater, Florida, prodhon rrobat e saj në Shtetet e Bashkuara dhe shet produktet e saj në15dyqane në mbarë botën. Ndërsa ata nuk kanë dyqane në Kinë, dyqani i tyre online nga Kina është i rëndësishëm dhe duke vlerësuar “Yuan” e cila do të ulë koston e këtyre veshjeve për konsumatorët kinezë. Sigurohuni që të kuptoni se çfarë ndikimi do të kenë luhatjet e monedhës në biznesin dhe planet tuaja.

Menaxhimi i llogarive ndërkombëtare

Bizneset e vogla rrallë kanë burime financiare të tepërta për llogaritë e arkëtueshme, të cilat mund të përforcohen nga shitja në vendet tjera. Brian Burt është zyrtari më i lartë i financave për HardWoods të Miçiganit, një kompani e furnizimit me parket nga Klinton, Michigan. Ai ndjen se çështja më e madhe në eksportim është i përfshirë në rrezik, e cila përfshin të dyja si mos pagesa fare si dhe koha që duhet të paguhet. Në industrinë e parketit në Shtetet e Bashkuara, merr rreth një muaj për të mbledhur të gjitha llogarit(parat).Ai thotë se për klientët ndërkombëtarë kjo mund të marrë kohë nga70 deri në 90ditë, një dallimi madh për bizneset e vogla që janës hpesh herë te mangët në cash(para)Në Shtetet e Bashkuara, numri mesatar i ditëve të nevojshme për të mbledhur llogaritë e farkëtueshme është 42. Kjo është një kohë mjaft e gjatë për një biznes të vogël që të ketë para të pazgjidhura, por dega ndërkombëtare e Shoqatës Kombëtare eMenaxhimit të Kredive thotë se në disa vende duhet pritur shumë më gjatë. Për shembull, ju duhet të prisni më shumë se 120 ditë për pagesë nga klientët nga Greqia, Shqipëria, dhe Lituania. Kompanitë nga shumë vende më pak të zhvilluara mund të marrin edhe më shumë kohë për të paguar faturat e tyre.Shqetësimi juaj kryesor financiar si operator global duhet të jetë për të siguruar që ju të merrni pagesat në mënyrë të plotë dhe në kohë. Mbani në mend se blerësit tuaj të huaj do të jenë të shqetësuar në lidhje me marrjen e produkteve që plotësojnë specifikimet e tyre në kohë. Kështu kushtet e pagesës duhet të jenë të dakorduara paraprakisht në një mënyrë që kënaq të dyja palët.Metodat kryesore për të paguar transaksionet ndërkombëtare janë përshkruar ne vijim,(shikoFiguren15.4).

Pagesat me avanc. Kërkimi i klientëve për të paguar paraprakisht paraqet rrezik më pak për ju, pornëse ju keni një produkt jashtëzakonisht të specializuar, blerësi ndoshta mund të marr një marrëveshje më të mirë nga dikush tjetër. Megjithatë, është e arsyeshme për të negociuar pagesën ose progresin e pagesave të pjesshme.Letra e kreditore. Letrat kreditore jane një instrument i njohur ndërkombëtarisht lëshuar nga një bankë në emër të klientit të tij, blerësit. Kjo është një garanci që banka do të paguajë shitësin nëse kushtet e parapara janë plotësuar, kjo eshte një nga metodat më të sigurta të pagesës.Mbledhja e dokumentave(Draftet). Draftet janë dokumente që kërkojnë që blerësi ti paguajë shitësit shumën që përballet kur produkti arrin (i quajtur draft ) ose në një kohë të caktuar në të ardhmen (iquajtur draft në kohë). Për shkak se titulli nuk do të kalojë derisa drafti është paguar, të dyja palët janë të mbrojtura. Draftet përfshijnë një sasi të caktuar të rrezikut, por janë më të lira për blerësit se sa letrat e kreditit.Ngarkesat.Shitja në ngarkesë do të thotë që ju avanconi produktin tuaj te një ndërmjetës i cili pastajpërpiqet për të shitur atë te përdoruesit përfundimtar. Nëse keni shitur në ngarkesë, ju nuk i merrni pagesat derisa ndërmjetësi shet produktin. Ngarkesat janë të rrezikshme, sepse nuk ka asnjë mënyrë për të ditur se kur, ose nëse ndonjëherë, mallrat do të shiten.Llogari e hapur.Edhe pse zakonisht përdoret në shitjen e produkteve në Shtetet e Bashkuara, duke dhënë mallrat para se të bëhet pagesa kjo është shumë e rrezikshme per shitjet ndërkombëtare.Nëse

Page 15: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

stabiliteti politik dhe ekonomik i vendit të tyre është i diskutueshëm, ju mund të humbisni tërë investimet tuaja, ndoshta pa rekurs.

Këmbimet e mallrave

Një problem i hasur në tregtin në shumë vende ekonomikisht në zhvillim(të tilla si shumë vende të Evropës dhe ish-Bashkimit Sovjetik ) është se monedha e tyre është praktikisht e pavlefshme jashtëkufijve të tyre. Njëzgjidhje për këtë problem mund të jetë këmbimi i mallrave. Edhe pse këmbimi i mallrave merr forma të ndryshme, ajo në thelb është duke zëvendësuar produktet për para si pjesë etransaksionit.Ky lloj tregtimit kaekzistuar gjatë gjithë historisë. Disa krijimtari mund të jenë të nevojshme për të gjetur një biznes që ka nevoja komplementare. Pepsi Co ka rregulluar tregtinë krijuesenë kuadër të ish-Bashkimit Sovjetik duke tregtua rpijet joalkoolike per vodka, gjë që ishte me më shumë vlerë pra shumë më tepër në tregun e hapur se sa rubla(monedhë ruse)dhe ishte shumë më lehtëpër të shitur. Ju mund të bëni marrëveshje vetëm si krijues.

Pika kyçe për të bërë para në (countertrade) këmbim të mallrave është që të keni diku për të shiturmallrat që ju merrni në treg. Shkëmbimi i produktit tuaj për diçka që ju nuk mund të shisni më vonë .Rregulli i artë i këmbimit të mallrave është ky: Nuk e japin kuotën e çmimeve derisa situata e këmbimit të mallrave është kuptuar qartë.

Sfidat ndërkombëtare

Suksesi për shumë biznese të vogla do të varet gjithnjë e më shumë në një shkallë të shitjes në tregjet apo në vendet tjera. Biznesi ndërkombëtar paraqet mjaft sfida por më pas, shumica e ndërmarrësve lulëzojnë. Nuk ka rregulla të vështira dhe të shpejta për të bërë biznis Global, dhe hapësira nuk lejon mbulimin e çdo situate që ju mund të përballeni, por disa çështje që ju duhet të jeni të vetëdijshëm janë dallimet kulturore, rajonet e tregtimit globale (sidomos NAFTA), ndikimi i Organizates Botërore te Tregtisë (OBT), dhe ISO 9000 certifikimi i cilësisë.

Të kuptuarit e kulturave tjera

Page 16: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Faktorët më të rëndësishëm kulturor që ju do të duhej ti merrni në konsideratë janë gjuha, feja, arsimi, dhe sistemet sociale. Bëni pyetje të tilla si këto:• Si mund këta faktorë të ndryshojnë nga ata të vendit tim?• Si biznesi apo produkti im të përkthehet në gjuhën e tyre? (Kjo çështje mund të ndikojë në përdorimin e markës-emrit, reklamat dhe promovimet tjera.)• Cilat janë festat e njohura fetare dhe zakonet? (Ato mund të ndikojë kur, ku, dhe si ju zhvilloni biznesin.)• Cili është niveli i arsimit të klientëve tuaj potencial? (Kjo mund tëndikojnë në llojin e nevojshëm të trajnimit të punonjësve apo paketimin dhevendimet për reklama(marketing).• Cilat janë ritet shoqërore të pranuara dhe praktikuara si dhe, zakonet dhe sjelljet? (Ato do të mund të ndikojnë shumë mbi vendimet e ndryshme të biznesit.)Së pari, libra të shumta dhe botime të tjera përshkruajnë zakonet kulturore dhe dallimet midis vendeve. Një udhëtim në bibliotekën tuaj lokale mund të zbulojë disa burime të kësaj natyre. Ju gjithashtu mund të kontaktoni profesorë ndërkombëtare të biznesit apo profesorë të gjuhëve të huaja në ndonjë kolegj lokal. Këta individë zakonisht kanë shumë njohuri për faktorët kulturor ose, të paktën mund të ju udhëzojnë në drejtim të burimeve të tjera të informatave të tilla. Nëse e dini se dikush e ka vizituar apo ka jetuar në vendin që ju po kërkoni, me siguri ju do të bisedoni me atë person. Një tjetër burim i informacionit do të jetë Departamenti i Tregtisë, i cili ka një numër të programeve dhe shërbimeve për kompanitë e interesuara për të bërë biznes në vendet tjera. Kur e reklamoni produktin tuaj globalisht, ju duhet të mendoni dhe të veproni globalisht. Kjo do të thotë se ju duhet të jeni të ndjeshëm ndaj besimeve kulturore që ndryshojnë nga vendi në vend. Çdo kulturë ka normat e pranuara dhe mënyra të ndryshme të bërit biznes. Ne mos të kuptuarit dhe mos ndjekja e këtyre normave mund të çojë në vështirësi për ju, dhe krejtësisht në defekt marrëveshjen tuaj në ate më të keqen. Insha'llah është një frazë islame që përkthehet si "me vullnetin e Zotit." Manana është një frazë nga Amerika Latine që do të thotë "më vonë." Hakuna Matata është një frazë nga Afrika e cila përkthehet si "pa shqetësime." Në Shtetet e Bashkuara, ato fraza duken relativisht të padëmshme dhe shpesh mund të përdoren lehtë. Në vendet e përmendura, këto fraza kanë një kuptim më të thellë.Frazat mund të tregojnë që nuk ka asnjë pikë për tu shqetësuar në lidhje me ndonjë afat të inventarizimit, për shembull, që në qoftë se afati është menduar që duhet përmbushur, kjo do të ndodhë pavarësisht nga iniciativa apo veprimet personale. Si pasojë, masa paraprake apo theksi nga perëndimorët mund punësojnë për të përmbushur afatin i cili nuk mund të shihet si edhe aq i rëndësishem.Ose merrni, përshembull, pushimet. Në Perëndim, java mes Krishtlindjeve dhe ditës se Vitit të Ri ështëzakonisht një kohë më e ngadalshme. Në vendet islamike, Ramazani zgjat për 30 ditë bazuar nëkalendarin hënor, kështu që data ndryshon nga viti në vit. Për këtë periudhë 30-ditore, puna do tëngadalësohet, ose në disa raste edhe do të ndalet. Trajnimi i punonjësve që ju dërgoni jashtë shtetitmund ti ndihmojë ata të përshtaten me ndryshimet kulturore në mënyrë që ata mund të kryejnë punët e tyre më mirë. Mos supozoni sevetëm për shkak se punonjësi juaj është i suksesshëm në Shtetet e Bashkuara, ai ose ajo automatikisht do të jene në gjendje të merren me një detyrë ndërkombëtare. Harvard Bussines Revie sugjeron se kapitali intelektual, psikologjik, dhe social do të ndahen në këtonëntë atribute të cilat janë të rëndësishme për tu vlerësuar për të siguruar puntorët tuaj(ose ju, për këtë çështje), që do të keni sukses në një mjedis global:

Njhohja e biznesit global- si funksionon industria juaj jo vetëm në shtetin tënd, por edhe në mbarë botën?

Njohja e kompleksitetit - a mund të bëni marrëveshje me pjesë të shumta që lëvizin dhe endelëvizin përpara në marrjen e vendimeve?

Opinioni kozmopolitan- A gëzoni edhe pjesë të tjera të botës, kultura te ndryshme, ushqim, muzikë, njerëz e kështu me rradhë?

Page 17: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Diversiteti-A ju pëlqen të provoni eksperienca të reja, takoni njerëz të ri, dhe të udhëtoni nëvende të reja?

Aventura- A mund të trajtoni pasigurit dhe panjohurit? Vetë besimi- A jeni me vetë-besim, dhe në gjendje të merreni me situata të reja? Ndjeshmëria ndërkulturore- Mund të lidheni me njerëz nga kultura të tjera? Ndikimi nderpersonal-A mund të sjellni së bashku njës humëllojshmëri të pikëpamjeve? Diplomacia-A mund që suksesshem të lundroni nëpër dy çështje si ajo verbale dhe ajo jo

verbale në komunikimin me grupe të ndryshme të njerëzve?

Disa punonjës do të shfaqin më shumë nga këto tipare se të tjerët. Zgjidhni me kujdes kur vendosni se kush do të ju përfaqësoj ju dhe biznesin tuaj në një vend të huaj.Dhurata nga partnerët e biznesit pritet në disa kultura, por ato konsiderohen ofenduese nga disa të tjera. A duhet paraqitur dhuratën në takimin e parë apo pas kësaj? Në publik apo privatisht? Dhe kujt? Çfarëlloj dhurate është e përshtatshme? NëJaponi, dhuratat shkëmbehen për të simbolizuar thellësinë dheforcën e një marrëdhënie biznesi. Kur keni të bëni me një biznes japonez, takimi i parë është koha epërshtatshme për të shkëmbyer dhuratat, e nëse ju janë paraqitur me një dhuratë, ju jeni të prirur që tëpërgjigjeni me një kthim të dhuratës. Në të kundërten, dhuratat shkëmbehen rrallë në Gjermani, Belgjikë, dhe Mbretërinë e Bashkuar.Shkëmbimi i kartave të biznesit nuk është ndonjë marrëveshje e madhe, apo jo? Gabim. Marrja e kartëssë dikujt dhe menjëherë vënien e saj në xhepin tuaj është konsideruar si shumë e vrazhdë në Japoni. Paspërkuljes, ju duhet të merrni kartën me të dy duart, me kujdes të shikoni kartën, respektoje titullin dhe organizaten, pranoje me një dremitje, dhe bëje një koment përkatës ose bëje ndonjë pyetje.Në paraqitjen e kartës, ju duhet të përdorni të dy duart dhe mbaje atë në mënyrë që personi tjetër të mund ta lexoj atë. Nëse anglishtja nuk është gjuha kryesore, ju duhet të keni informacionin e shtypurnë gjuhën amtare të marrësit. Asnjëherë mos e vëni kartën në xhepin tuaj mbrapa ose te shkruani në kartën e biznesit. Duke treguar respekt për kartën e biznesit konsiderohet si respekt demonstrativ që ju keni për personin që ju ka dhënë kartën. Gjuha është një tjetër problem i dukshëm, nga ju nu kpritet që të flisni një gjuhë tjetër si ajo lokale, por duke u përpjekur për të mësuar disa prej gjuhëve e cila mundtë jetë një shenjë e besimit të mirë. Shumica e specialistëve të tregtisë rekomandojmë që tëpunësoni një përkthyes profesional për të komunikuar dhe gjithmonë duhet të keni një të tillë në dispozicion kur të udhëtoni për takime ballë për ballë. Përveç punësimit te një përkthyesi, mos i mbështet kujtimet tuaja senë sallat spanjolle me nga shtatë gradë do të mund të përkthej, përkthyesi në mënyrë profesionale.Ekspertët e Tregtisë në Moran, Stahl & Boyer International, një firmë konsulente ndërkombëtare, thotëse kultura ka dy komponente: kultura sipërfaqësore (stilet, ushqimin, dhe festat) dhe kultura e thellë(normat, qëndrimet, vlerat, dhe besimet).

Page 18: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Sipas konceptit tip-of--the iceberg, vetëm 10 në 15 për qind të kulturës së një rajoni është i dukshëm (shih figurën 15.5). Kjo do të thotë që ju duhet të shikoni nën sipërfaqe për të identifikuar forcat që me të vërtetë drejtojnë një kulturë.Siç mund ta shikoni, aspektet kulturore të biznesit ndërkombëtar janë shumë të komplikuara dhe konfuze, por rëndësia e tyre nuk mund të ekzagjerohet. Të bësh detyrat e shtëpisë suaj mund të parandaloj gabimet e rënda. Pat McGovern thotë se kur një biznes i vogël nis aventuren jashtë vendit, CEO duhet të jetë personi kyq, duke udhëtuar shpesh dhe duke vepruar me guxim dhe entuziazëm. McGovern ka përvojë për të mbështetur atë që thotë ai, në 40 vitet që nga fillimi i biznesit të tij, IDG,udhëton mesatarisht qdo katër muaj në vite duke filluar nga publikimet teknologjike, ngjarje, dhe hulumtime që nga Antarktida në Zimbabve. Duke qenë personi kyq në hapjen e territorit te ri nuk është punë e lehtë. Kur McGovern shkoi për herë të parë në Changsha, kryeqyteti i provincës Hunan, bashkëpunëtorët e biznesit e moren(dërguan) atë në një restorant ku kamerieri i preu kokën një gjarpëri dhe derdhi gjakun e tij në goten e secilit. Njerëzit në ndej i treguan atij se duke ngritur dolli me gjak do ta bëjnë atë anëtar të "Hunan Mafias." McGovern thotë, "Për fat të mirë, unë kam një stomak hekuri (unë kam ngrënë edhe trurin e majmunit dhe akrepa), kështu që unë i gëlltis gjërat. "ai paguan që të jetë në rrethin e brendshëm, siç edhe shumë prej udhëheqësve kinezë të biznesit qe sot janë nga Hunan.

Page 19: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Rajonet tregtare ndërkombëtare

Që nga Lufta e Dytë Botërore, një zhvillim i madh në ekonominë botërore ka qenë krijimi i grupimeve rajonale të tregtisë.Kjo prirje ka përshpejtuar në vitet e fundit. Rajonet e tregtisë janë themeluar me anë të marrëveshjeve për të krijuar lidhjet ekonomike dhe politike ndërmjet kombeve zakonisht të vendosura brenda një sipërfaqe të vogël gjeografike. Këto marrëveshje kanë zvogëluar pengesat e tregtisë midis vendeve brenda rajonit dhe kanë standardizuar barrierat me vendet jashtë rajonit. Ato gjithashtu kanë për qëllim të rrisin konkurrencën brenda tyre, në mënyrë që kompanitë nacionale joefikase të humbasin monopolet e tyre . Figura 15.6 identifikon rajone të mëdha tregtare.Çfarë efekti kanë rajonet e botës për ju dhe biznesin tuaj të vogël?Fragmenti i Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë të Amerikës së Veriut (NAFTA) kishte për qëllim për të hapur tregjet dhe për të zvogëluar pengesat për kompanitë amerikane për të dërguar prodhimet e tyre në Meksikë dhe Kanada.Marrëveshjet rajonale mund të ndryshojnë strategjinë tuaj për të bërë marrëveshje me bizneset në ato vende.

Page 20: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Për shembull, për shkak se Bashkimi Evropian (BE) ka tarifat më të larta dhe pengesat për produktet që vijnë nga vendet jashtë rajonit në krahasim me produktet që vijnë nga brenda, kjo mund të ketë kuptimin e ngritjes së operacioneve në një vend të BE-se në qoftë se keni ndërmend të bëni më shumë biznes atje. Atëherë ju mund të shisni në një nga 27 vendet anëtare nën barriera të reduktuara.

Marrëveshjae Tregtisë së Lirëtë Amerikës së Veriut.Në vitin 1993, Kongresi miratoi Marrëveshjen e Tregtisë së Lirë të Amerikës Veriore (NAFTA), te ciles iu bashkuan Kanadaja, Meksika, dhe Shtetet e Bashkuara në një sipërfaqe te tregtisë së lirë. Një nga qëllimet kryesore të NAFTA është që në fund të fundit të eliminohen tarifat dhe barrierat midis Shteteve të Bashkuara, Kanadas, dhe Meksikës për pothuajse të gjitha mallrat kualifikuese. NAFTA lidh 444milion njerëz dhe 17trilion $ dollarë vlerë të mallrave dhe shërbimeve, duke e bërë atë zonën më të madhe me siperfaqe te tregtisë së lirë në botë.Në përgjithësi, tregtia midis Shteteve të Bashkuara, Kanadas, dhe Meksikës është rritur nga $ 297miliard në vitin 1993 në $ 883miliard në vitin 2006, një rritje prej 198 %. Produktet do tëkualifikohen për eliminimin e tarifave në qoftë se ata kanë origjinën, siç përcaktohet në nenin 401 tëNAFTAs, në një nga tre vendet. Për shembull, produktet që janë bërë në Japoni dhe janë dërguar

Page 21: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

përmes Meksikës nuk mund të hyjnë në Shtetet e Bashkuara nën preferencat e NAFTAs. Ekzistojnë katër mënyra kryesore për mallrat që duhen kualifikuar:

1. Mallrat e përfituara ose prodhuara tërësisht në një vend te NAFTAs2. Mallrat përbëhen tërësisht prej komponentëve dhe materialeve që kualifikohen3. Mallrat që janë të përmendura në mënyrë specifike në një artikull të marrëveshjes (shumë pak

produkte janë cituar)4. Mallrat që janë të mbuluara sipas rregullave specifike të origjinës për këtë produkt, si të listuara

në Aneksin e NAFTAs (mënyra më e zakonshme për t'u kualifikuar)

Produktet tuaja duhet të caktohen nga një numer i sistemit të harmonizuar (HS) . Sistemi i harmonizuari klasifikon produktet në mënyrë që ka kapitulli, kreu, nëntitulli dhe numrat e tyre janë të njëjtë për të trivendet. Pasi të keni vendosur numrinHS për prodhimet tuaja, ju mund të gjeni rregullat specifiket ë NAFTAs. Zakonisht një kërkesë e tillë merr formën e një testi të produkteve nga përmbajtja e vlerave rajonale(RVC), që do të thotë se një përqindje e caktuar e vlerës së produktit duhet të ketë origjinë nga një vendi NAFTAs. Për shembull, në qoftë se rregulli specifikon se një e mirë duhet të ketë të paktën 65 për qind RVC, atëherë ju duhet të tregoni se të paktën 65 për qind e vlerës të asaj të mire ka origjinënngaKanada,Shtetet e Bashkuara,ose Meksika.

Kapitulli 95 Lodrat, lojra, dhe paisje sportiveKreu 95.04 Tabela apo sallon lojrashNënkrerët 9.504,20 Artikuj për bilardo dhe pajisjeTarifa e artikullit 9504.20.21 Tavolina ebilardos

Nëse produktet tuaja kualifikohen si mallra me origjinë, ju duhet të plotësoni një certifikatë për çdo produkt. Importuesi i produkteve tuaja duhet të ketë një certifikatë të vlefshme për të kërkuar trajtim tarifor preferencial.Certifikata i tregon emrat dhe adresat e importuesit dhe eksportuesit, përshkrimin e mallit, numrin HS, kriteret preferenciale (si i kualifikuar), prodhuesin, koston neto, dhe vendin e origjinës.

Organizata botërore e tregtisë. Marrëveshja e parë globale e tarifave filloi në vitin 1947 me Marrëveshjen e Përgjithshme mbi Tarifa dhe Tregti (GATT). Kjo marrëveshje, e cila fillimisht përfshinte Shtetet e Bashkuara dhe 22 vende të tjera, tani është rritur e cila përfshinë 153 vendet anëtare që përfaqësojnë më shumë se 90 për qind të tregtisë botërore.Që nga fillimi i GAT-it, ajo ka kaluar nëpër tetë "raunde" të negociatave apo takimeve .Serit e fundit të negociatave, të quajtura Raundi i Uruguajit, zgjaten nga 1986 deri më 1994. Një prej dispozitave të saj ishte për të krijuar një pasues të GATT-it, të quajtur Organizata Botërore e Tregtisë (OBT). e krijuar në vitin 1995, OBT promovon tregtinë ndërkombëtare përmes një "fushe të barabartë për të gjithë", si dhe një kuadër ligjor dhe institucional për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve.

ISO 9000

Cilësia nuk është shqetësim vetëm në mesin e menaxherëve amerikanë brenda bizneseve të tyre, por është edhe një çështje ndërkombëtare. OrganizataNdërkombëtaree Standardeve(ISO), me bazënë Evropë, ka krijuar 18.000 standarde ndërkombëtare të cilësisë për metoda te prodhuesit për zhvillimin e produktit.Standardet ISO kanë për qëllim për të minimizuar nevojën për vizita në vende tjera nga shitësit për të verifikuar që furnizuesit e tyre janë duke marrë hapat e duhur për të siguruar prodhim cilësor. Certifikimi ISO 9000 ka të bëjë me standardet e cilësisë së prodhimit, jo me cilësinë e produktit në vetvete. Standardet ISO 14000 kanë të bëjnë me çështjet e mjedisit. Procesi i gjetjes së biznesit tuaj me

Page 22: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

certifikaten ISO është që merr kohë, është kompleks, dhe i shtrenjtë. Procedura ë shtëe tillë: Pasi tëdokumentoni të gjitha hapat e operacioneve tuaja që sigurojnë cilësinë e mallrave dhe shërbimeve, një firmë auditimi viziton kompaninë tuaj për të kryer një kontroll të procesit dhe një kontroll financiar për të përcaktuar nëse ju keni arritur cilësinë. Dy auditime në vite janë të nevojshme për të ruajturcertifikimin. Pse do të duhej shqetësuar një biznes i vogël? Partnerët dheNapier, një agjenci nëRochester, New York, nuk është lloji i zakonshëm i kompanisë që ndjek certifikaten ISO 9000 . Megjithatë, me kërkesë të një prej klientëve të tyre, Kodak, biznesi ishte certifikuar . Certifikimi ka zgjatur gjashtë muaj dhe ka kushtuar rreth 20.000 $. Aktualisht, bizneset e mëdha dhe ndarjet ekorporatave të mëdhaja në ato që janë duke marrë certifikaten ISO, për prodhuesit e vogel këto procedura janë tëshpejta.

Page 23: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

17 Menaxhimi i Resurseve Humane

Pasi të lexoni këtë kapitull, ju do të jen inë gjendje të:

1.Të diskutoni rëndësinë për punësimin e punëtorëve të duhur2.Përshkruaniprocesin eanalizes së punes,funksionin epërshkrimit të punësdhespecifikimet e punës.3. Vlerësoniavantazhetdhe disavantazhet egjashtëburimeve kryesore tërekrutimittë punonjësve.4. Përshkruanikatërmjetet e përdorurazakonisht nëpërzgjedhjene punonjësve.5. Diskutoninevojën përtrajnimin e punonjësvedhe emertonishtatëmetodat esigurimit tëkëtij trajnimi.6. Shpjegonidykomponentët e njëplani tëkompensimit,dhe elementete ndryshueshmetënjë sistemi tëbenefiteve.7. Profiloninjë sekuencëtë efektshmepërdisiplinimindhendërprerjenpunes.

Punësimi i punëtorëve të duhur

Është menaxhimi i burimeve njerëzore (MBNJ) çështje e rëndësishme për bizneset e vogla? A munden pronarët e bizneseve të vogla të përballojnë kohën dhe koston e zhvillimit të rekrutimit formal, përzgjedhjes, trajnimeve dhe programeve të përfitimeve? Ndoshta pyetja më e përshtatshme është nëse pronarët e bizneseve të vogla mund të përballojë të mos të shpenzojnë kohë dhe para për programe të tilla?Në tregun e sotëm, një nga burimet më të vlefshme, si dhe avantazhi konkurrues janë punonjësit e biznesit. Një nga vendimet më të rëndësishme të një pronaritë biznesit të vogël është të punësojpunonjës të suksesshëm. Punonjësit jo vetëm që shkaktojnë një rritje në kostot, por edhe punësimi ipunonjësve të keqi mund të ndikojnë negativisht në impaktin e biznesit. Veçanërisht në njëshërbim të biznesit, një punësim i keq mund të shkaktojë që biznesi të dështojë. Vlerësimet për kostot e punonjësve sillen me një gamë të qarkullimit në mes 25% dhe 300%, të pagës vjetore të punonjësve, në varësi të punes. Vlerësimi 30%, sillet nëse ju keni paguar punonjësit tuaj 30000$, si dhe kosto e zëvendësimit të një punonjësi mund të jetë 9000$. Përdorimi i të dhënave nga Korporata NOBSCOT, tregon se normat e qarkullimit të punonjësve ndryshojë në varësi të industrisë. NOBSCOT raporton se normat e qarkullimit të punonjësve për industrinë e ndërtimit do të jenë deri në 28%, akomodimi dhe shërbimet e ushqimit do të jenë 56%, dhe koha e lirë dhe mikpritja të jetë 52%.Në anën tjetër, qarkullimi në shërbimet arsimore është raportuar ne 13% dhe burimet natyrore dhe minierat ne 17% . Në qoftë se biznesi juaj punëson 10 njerëz me një pagë mesatare prej 30.000 $, dhe norma juaj e qarkullimit është e ulët me një rekord prej prej 10 për qind, ju jeni duke shpenzuar $ 30,000$ në vite vetëm nga largimi i punonjësve nga biznesi juaj.Alarmante është në atë si këto të dhëna janë, ato nuk përfshijnë kostot e tjera të mundshme, të tilla si mbrojtja kundër akuzave të diskriminimit, humbja e kënaqësisë së klientit, morali i ulët i punonjësve, dhe paditë nga shkarkimi i gabuar. Pasi ju të gjeni njerëz për të punësuar, ju duhet të gjeni mënyra për ti

Page 24: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

mbajtur dhe motivuar ata, gjë e cila kushton.Sidoqoftë, kostot dhe rreziqet që lidhen me çështjet eMBNJ janë shumë të mëdha për çdo kompani për tu injoruar.

Analiza e punes

Procesi i rekrutimit përfshin tërheqjen e individëve të talentuar për kompaninë tuaj. Për të arritur këtë objektiv, ju duhet të jeni në gjendje të: (1) të përcaktoni pozicionet që duhet të plotësohen dhe (2) deklaroni kualifikimet e nevojshme për ti kryer ato me sukses. Kjo përpjekje kërkon që ju tëzhvilloni një analizë të punës, të përgatisni një përshkrim të punës, të identifikoni një listë me specifikimet e punës, dhe identifikoni burimet alternative të largimit të punonjësve.Ndërsa kjo listë mund të duket e gjatë, koha e shpenzuar përcakton përshkrimin e punes , dhe përcakton aftësitë e nevojshme të punonjësve. Pasi që qëllimi është që të punësojë punonjës që përshtaten me organizatën dhe të cilët do të qëndrojnë, hapat në vijim bëhen kritik në mënyrë që të punësojmë në mënyrë efektive.Analiza e punës tregon se çfarë është bërë në punë, se si është bërë, kush e bën atë,dhenë çfarë shkalle. Ajo është baza mbi të cilen janë bazuar të gjitha aktivitetet tjera tëRH. Hapi i parë nëpërfundimin e analizave të punës është për të fituar mbështetjen dheb ashkëpunimin e punonjësve, për shkak se ata shpesh dinë më së miri se çfarë përfshin puna. Hapi i ardhshëm është që të zgjidhni punët qëduhet të analizohen. Në përgjithësi, sasia e kohës dhe parave që ju keni në dispozicion, dhe rëndësia eveçantë pë rsuksesin e përgjithshëm të kompanisë, do të përcaktojë rendin dhe numrin e vendeve të punës që ju do të analizoni. Hapi i tretë përfshinë identifikimin e analizës teknike të punes apo teknikat që ju do të përdorni për të marrë informacion në lidhje me çdo punë. Edhe pse teknika të shumta ekzistojnë, për arsye të kostos, lehtësisë së përdorimit, dhe kursimit të kohës, teknika më e përdorur zakonisht është pyetësori. Pyetësorët zakonisht kërkojnë për të mbledhur të dhënat e mëposhtme: fakte të identifikimit në lidhje me punën,aftësitë e kërkuara, përgjegjësitë e punës dhe kushtet e punës. Pasi të keni analizuar punën tuaj, ju jeni gati për të përgatitur përshkrimin e punës dhe specifikat e punës.

Përshkrimi i punës

Përshkrimi i punës identifikon detyrimet, detyrat dhe përgjegjësitë e pozitës. Edhe pse një format standard për përshkrimin e punës (shpesh i quajtur Përshkrim i pozitës) nuk ekziston, është rënë dakord në përgjithësi që çdo përshkrimi i punës duhet të përfshijë elementet e mëposhtme:

Identifikimi I punës.Titulli i punës, vendndodhja apo departamenti në kuadër të kompanisë, dhe data e origjinës duhet të përfshihen në këtë seksion hyrës. Ky seksion mund të përfshijë edhe kodin e punës, kufijt e pagave, klasifikimin e pagës, dhe emrin e analistit.

Përmbledhja e punës.Kjo përmbledhje duhet të përshkruajë përgjegjësitë e punëdhënësit, shtrirjen e autoritetit të tij, dhe eprorët të cilët ai raporton.

Lista e detyrave themelore.Edhe pse kjo listë mund të përmbaj të dyja detyrat thelbësore dhe jo thelbësore, Akti i Amerikanëve meAftësi të Kufizuara (ADA) kërkon që secili të identifikohetnë mënyrë të qartë, sepse vendimet e punësimit mund të bazohen vetëm në komponentetthelbësore të punës(shih Kapitullin 10). Detyrat duhet të jenë të listuara në mënyrë të rëndësisëme detyrimet më të rëndësishme si primare. Çdo detyrëqë do të përfaqësojnëtë paktën 5 % tëkohës së punonjësit i cili duhet të përfshihet.

Deklarata punuese.Deklaratat punuese specifikojn në hollësi hapat logjikë ose aktivitetet enevojshme për të përfunduar detyrat e përgjithshme. Këto deklarata duhet të fokusohen në

Page 25: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

përfundime apo rezultatet, dhe jo në mënyrën në të cilën ato janë kryer. Deklaratat punuese ndihmojë për të identifikuar njohuritë, shkathtësitë, aftësitë, dhe nivelet arsimore të nevojshme për të kryer punën dhe të ndihmojë për të vendosur standardet e performancës për pozitën. Përveç kësaj, këto deklarata janë të vlefshme në përputhje me dispozitat e ndryshme federale dhe shtetërore të punësimit.

Specifikimet e punës

Specifikimet e punës tregojnë shkathtësitë, aftësitë, njohuritë, përvojën, dhe kërkesat e tjerapersonale që një punëtorit i duhen për të kryer me sukses punën. Specifikimete punësjanë të integruara shpesh në përshkrimin e punës, siç tregohet në Figurën17.1. Sipas Kreut VII dhe ligjeve tjera kundër diskriminimit, ju nuk mund bëni dallime diskriminuese në gjini, fe, race, ngjyre, apo origjin kombëtare. Për të zgjedhur vetëm njerëzit nga një nga grupet e mbrojtura të listuara, punëdhënësi duhet të demonstrojë kërkesat specifike të punës që vetëm ky grup posedon, të quajtura kualifikimet në mirëbesim profesional ose BFOQs.

Rekrutimi i punonjësve

Ju mund të rekrutoni punonjës nga burime të ndryshme, secila prej tyre ka avantazhet dhe disavantazhet. Gjashtë burimet kryesore për të ndihmuar në rekrutim janë:Njoftimet, agjencitë e punësimit, webfaqet për vende të punës, rekrutuesit ekzekutiv, referime punonjësish,dhe të afërmitapo miqtë.

Reklamimi për punonjësit

Ndihmë japin reklamat në gazeta, botimet tregtare, apo dyqane që gjenerojnë një numër të madh të përgjigjeve, por në përgjithësi cilësia e aplikantëve nuk është e barabartë me atë të krijuara nga burime të tjera. Megjithatë, shpalljet arrijnë një audiencë më të gjerë, më të larmishme se teknika të tjera, të cilat mund të jenë të nevojshme për të siguruar përfaqësimin e mundësive të barabarta ose furnizim të mjaftueshëm të punonjësve me aftësi unike ose të specializuara.

Agjensitë e punësimit

E vendosur në të gjitha shtetet dhe nga shumica e qyteteve të mëdha, agjencitë e punësimit të financuara nga qeveria e që përqendrohen kryesisht në asistimin e punonjësve , kështu që ata nukmund të ofrojnë kandidatët që ju dëshironi. Avantazh është se ata lejojnë që ju të merrni aplikantëtqë shfaqen pa kosto. Si disavantazh është se cilësia e aplikantëve nuk mund të jetë e barabartë me atë të krijuar nga disa burime të tjera. Agjencitë private të punësimit mund të jenë të dobishme për të ndihmuar që ju të gjeni punonjës më shumë të kualifikuar. Pagesat për punë profesionale dhe të menaxhimit janë zakonisht të paguara nga ju, si punëdhënës.

Page 26: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Ueb sajtet e punës

Puna online -Faqet e internetit si Monster.com, Yahoo!'sHotJobs.com, ajb.dni.us (Departamenti i Punës), dheCareerbuilder.com ofrojnë qasje në miliona punë të ndrydhme. Çmimet tek listae vendeve të punës ndryshojnë nga lokacioni gjeografik,industria, dhe pakoja që ju zgjidhni. Shumëshoqata tregtare sot kanë listingun e punës në faqet e tyre të internetit. Një tjetër vend i madh për listimin e vendeve të punës mund të jetë web faqja e kompanis suaj.

Page 27: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Rekrutuesit Ekzekutiv(headhunting)

Rekrutimi Ekzekutiv, mund të jetë i dobishëm për bizneset e vogla në kërkim të një personi kyç të menaxhimit. Agjencitë qeveritare për punësim janë shumë më pak të shtrenjta, kur jemi në kërkim të kandidatëve për pozita të ndryshme. Firmat headhunting kërkojnë konfidencialitet për njerëzit që janë aktualisht të punësuar dhe zakonisht jo në mënyrë aktive kërkojnë një punë tjetër.Shërbimi i tyre mund të jetë i shtrenjtë megjithatë, procesi dhe rezultatet mund të jenë të përshtatura në mënyrë specifike për biznesin tuaj.

Referencat e punonjësve

Për shkak se punonjësit tuaj dinë aftësitë dhe talentët e nevojshem për të punuar në kompaninë tuaj, si dhe kulturën e kompanisë tuaj, ata mund të jenë një burim i mirë për gjetjen e njerëzve në mbushjen e vendeve të punes.Kjo metodë nga brenda për rekrutimin nuk është shumë e kushtueshme dhe mund të gjenerojnë të punësuar të kualifukuar, të motivuar për aq kohë sa morali juaj i tanishëm për punonjës është i lartë dhe fuqia punëtore e juaj është disi e madhe dhe e larmishme.

Të afërmit dheMiqtë

Avantazhi i kësaj qasje duke punësuar të afërmit apo miqtë është se ju në përgjithësi i dini aftësitë, ekspertizën, dhe personalitetin e tyre. Sipas Peter Drucker

Anëtarët e familjes që punojnë në biznes duhet të jetë të paktën po aq të aftë dhe punëtor si çdo punonjës jo i afërm.

Menaxhimi i biznesit familjar, ndoshta me përjashtim të bizneseve shumë të vogla, në pozitat kyqe gjithnjë duhet të jenë profesionistet e jo familjaret.

Pa marrë parasysh se sa shumë anëtarë të familjes janë në menaxhimin e një kompanie, pa marrë parasysh sa të efektshëm janë ata, punët në nivelet e larta duhet të plotësohen nga jo i afërmi i juaj.

Para se situata te bëhet akute, çështja e vazhdimësisë ë menaxhimit duhet t'i besohet dikujt që nuk është as pjesë e familjes dhe as pjese e biznesit.

Burimet tjera

Panairet e punës, takimet e shoqatës së tregtarëve, dhe faqet e internetit të specializuara të drejtuara nga organizata profesionale (kontabilistët, specialistë te mjedisit, dhe kështu me radhë), mund të jenë burime të mira për punonjësit e mundshëm. Natyrisht, punësimin e punonjësve në një vend të huajparaqet sfida të veçanta. Përveç rasteve kur ju keni shumë njohuri në lidhje me/ose përvojën në vendinku ju do të punësoni punonjës, ju duhet të jeni i mençur për të marrë ndihmë dhe këshilla nga ekspertët vendorë. Kjo është ajo që EliE.Hertz, themelues iHertz Computer Corporation në Nju Jork, bëri. Kur

Page 28: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Hertz donte të zgjerohej në Izrael, ai bleu nje distributor të vogël atyqë të merrej me pajisjet e tijkompjuterike. Për shkak të natyrës së biznesit, nga punonjësit e mundshëm nevojitet të njohin teknologjin, si dhe kulturen. Hertzmen donte se kjo qasje ishte alternativa më e mirë për të që të zgjerohej në këtë treg.

Joel Spolsky i Fog Creek Software, dëshiron të punësojë më të mirët e më të mirëve të zhvilluesve të programeve softuerike. Ai e di se 1%, lehtë mund të jetë 10 herë më produktiv se zhvillimi mesatar në zhvillimin e produktit të ri,prandaj ruaj muaj të punës duke krijuar shkurtesa. Ai ka pasur sukses në rekrutimin e talenteve, ndërsa ata ishin në kolegj ai punësonte ata si praktikant që i paguante nga 750$ në javë, strehim falas, drekë falas, metro pa pagesë, heqja e shpenzimeve të zhvendosjes si dhe përfitime tjera. Më shumë se gjysma që u zhvilluan në Fog Creek filluan si praktikant, pastaj u rekrutuan për punë me orar të plotë.Vendimet e punësimit nuk duhet të bëhen me nxitim. Një vendim i gabuar mund të jetë i kushtueshëm për ju dhe biznesin tuaj. Një studim institutit Saratoga raporton sekostoja e plotësimit të një vendi të punës sillet mesatarisht rreth $5,000 dhe më së larti deri në$ 12,000. Ky numër nuk përfshin kohën që do të marr një punonjës i ri që të përshtatet me klimen dhe produktivitetin në biznesin tuaj. Sipas këtij studimi, koha mesatare për të mbushur një pozite është52 ditë. Punësimi është një proces i shtrenjtë me shumë pasoja afatgjata.

Mbani faktorët e mëposhtëm në mendje kur tentoni që të punësoni më të mirët.

Mbani fokusin tuaj në punësimin e më të mirëve. A nuk është zgjidhje e mirë për të dy palët.

Të keni një shkrim mbi përshkrimin e punës së tanishme. Përdorninjë sistemme shkrimtë vlerësuar në mënyrën që ju të mos harroni për atributet e

kandidatëve të mëparshëm. Kjo është gjithashtu e rëndësishme në qoftë se ju keni për të mbrojtur zgjedhjen ( punonjësin) tuaj.

Të kualifikuarit janë më të mirë se jo të kualifikuarit. Provo aftësitë specifike dhe njohurit e industrisë. Ju dëshironi të vëzhgoni kandidatin që kryen

punën që duhet bërë(sa më shumë që ajo mund të përsëritet) gjatë testimit. Kontrolloni backgroundin e kandidatit dhe të gjitha referencat. Ndërkohë që kjo merr shumë

kohë, ajo do të shpaguhet.

Mbani evidencë me shkrim për të gjitha kushtet e punësimit.

Selektimi i punonjësve

Pasi te keni përfunduar aplikimin me ane te se cilit ju bëni përzgjedhjen, ky aplikacion duhet te përputhet me kërkesat e punës i cili është përcaktuar ne përshkrimin e punës qe ju shpallni. Katër mjetet e përdorura zakonisht për zgjedhjen e punonjësve janë forma e aplikimit, rezymetë , intervista epërzgjedhjes, dhe testimi.

Formularet e aplikimit dhe rezymetë

Formularët e aplikimit dhe rezymetë përmbajnë në thelb të njëjtin informacion . Të dy përmbajnë emrine kandidatit, adresën, numrin e telefonit, arsimimin, përvojën e punës dhe aktivitetet. Dallimi në mestyre është se aplikacionet janë forma të përgatitura nga kompania juaj dhe eshte kontakti i parë formal i

Page 29: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

punonjësve te mundshëm qe ka me kompaninë tuaj.Rezymetë janë profilet personale të përgatitura nga kandidatët e vendeve të punës për të nxjerrë në pahaftësitë eveçanta. Të dy kanë katër qëllimet në vijim:

Sigurimi i nje regjistri te aplikantit qe deshiron te marre poziten

Sigurimi i një profil të aplikantit që do të përdoret gjatë intervistimit

Sigurimi i nje historie baze te personelit per aplikantin i cili behet punonjës

Të shërbejësi një mjet për matjen e efektivitetit të procesit të përzgjedhjes

Formulari i aplikimit nuk duhet të jetë kompleks ose i gjate për të arritur këto objektiva. Ai duhet, megjithatë, të kërkojë mjaft prej pyetjeve të duhura për të mundësuar që të dallojn ëaplikantët në bazë tënjohurive të tyre, shkathtësive, dhea ftësive për të kryer punën. Përveç kësaj, formulari i aplikimit duhet të sigurojë emrat e referencave të mundshme dhe të marrë lejen e aplikantit qe ju të kontaktoni çdoreferent për të diskutuar mbi kualifikimet dhe performancën e mëparshme të punës qe ka bere. Se fundi, ajo duhet te përfshijë një njoftim qe ju jeni punedhenes vullnet mire (qe do diskutohet me vone ne këtë kapitull) dhe për këtë arsye mund te shkarkoni një punonjës me shkas apo pa shkas dhe se çdo keqinformim i dhëne ne formularin e aplikimit është baze për shkarkim te menjëhershëm.Vërejtja rifillon me: Ata janë nganjëherë më të mire ne trillimin e te shkruarit, kështu që ata shikohen me një shkallë tëskepticizmit. Ju dëshironi të besoni atë që njerëzit ju tregojnë, por shikoni të gjitha faktet, dhekontaktoni me punëdhënësit e mëparshëm te tye. Kufizimet e kohës dhe parave do te ju ndalojnë ne intervistimin e çdo kandidati. Aplikimet dhe rezymet do të ju japin një mjet të shqyrtimit për të vendosur që të sillni për në fazën e ardhshme të procesit të përzgjedhjes-intervista.

Intervista

Konsideruar nga shumë punëdhënës ky eshte hapi më i rëndësishëm në procesin e përzgjedhjes, intervista personale ju jep një shans për të mësua rmë shumë për aplikantët, për zgjidhjen e konflikteveap oplotësimin e ndonjë mangësie nga informacionet e dhëna, si dhe për të konfirmuar ose refuzuarpërshtypjet tuaja fillestare për ta,te nxjerrura nga aplikimi ose rezymeja. Intervista gjithashtu ju jep një shans për të shpjeguar punën dhe kompaninë për aplikuesit.Gjithmonë mbani mend se ju jeni duke shitur kompaninë tuaj për punonjësit e mundshëm, si dhe përcaktimin e përshtatshmërisë së tijpër t'u bashkuar me kompaninë tuaj. Nëse aplikanti është një përshtatje e mirë, ju deshironi që ai/ajo te bashkohen ne firmën tuaj. Por edhe në qoftë se ju nuk e punësoni këtë aplikuesin, imazhi qe ju keni krijuar mund tëçojë në një person tjetër të përshtatshëm nëpërmjet një referimit apo ndonjë fjale te mire qe ky ka dhene.

Për të kryer një intervistë efektive, ju duhet të veproni si më poshtë:

Te jesh i gatshem. Filloni duke rishikuar tërësisht përshkrimin e punës si dhe specifikat e vendeve te punës. Ju duhet te dini se çfarë janë nevojat tuaja para se ju mund te gjeni një person për te përmbushur atë. Tjetër, shqyrtoni aplikacionin e kandidatit . Shikoja anët e forta dhe ato te dobëta, zonat e konfliktit, pyetjet pa përgjigje te dhëna si dhe fjalët e mjegullta. Koha e shpenzuar gjate intervistës duhet te përdoret qe te gërmohet me thelle, jo vetëm te shqyrtoje informacionet e tashme te përfshira ne letrën e aplikimit.

Page 30: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Përgatisni terrenin per interviste. Organizoni për të mbajtur intervista në një kohë dhe vend për tëdemonstruar rëndësinë e saj. Filloni intervistën në kohë. Lokacioni duhet të sigurojë privatësinë dhe komoditetin, dhe të paraqesë imazhin e duhur të kompanisë tuaj. Ajo duhet të lejojë që të flisni pandërprerje. Marrja e thirrjeve telefonike, përgjigjja e pyetjeve të punonjësve, ose duke punuar në një detyrë tjetër gjatë kryerjes se intervistës nuk e lehtëson edhe aq frikën e aplikuesit dhe thjesht nuk e lehtëson komunikimin e mirë ose paraqitjen e një imazhi të mirë.

Përdorni nje format te strukturuar te intervistes. Zhvillimi i një sërë pyetjesh për të pyetur çdo kandidat në mënyrë që ju mund të krahasoni përgjigjet e tyre.Përshkrimi i punës dhe specifikimet duhet të jenë burimi i shumicës së pyetjeve, dhe pyetjet duhet të jenë të lidhura me punën . Një format i tillë do t'ju lejojë të mblidhni një pjesë të madhe të informacionit të shpejtë, në mënyrë sistematike mbulimin e të gjitha fushave me interes, dhe më të lehtë krahasimin e kandidatëve në bazë të informacioneve të ngjashme.

Nëse intervistoni disa kandidatë, merrni shënime mbi përgjigjet e dhëna nga kandidatët, në mënyrë që ju mund të mbani mend dhe të bëni krahasime më vonë.

Përdorni teknika te ndryshme gjate pyetjeve. Edhe pse pyetjet janë të përshtatshme kur kërkoni për një angazhim ose për verifikimin e informacioneve, ato janë shumë të kufizuara. Si pasojë, ju duhet të përdorni pyetje të pakufizuara ose paraqita e pyetjeve që lidhen me punën. Për shembull, ne vend qe ti pyesni ata, “a keni bere marrëveshje ndonjëherë me ndonjë klient te dëshpëruar?” dhe te cilët mund te përgjigjen me po ose jo, ne vend te kësaj ju duhet te pyesni, “si do ta trajtoje një konsumator qe është i dëshpëruar me cilësinë e produktit qe ishte blere ne dyqanet tona?” pyetjet e hapura dhe pyetjet e ngjashme inkurajojnë aplikantet te folin qe te ju dhejne juve informacione me te plota si dhe njohurit dhe aftësitë e aplikantit për te komunikuar ne mënyrë efektive.

Ska rendeso lloji I pyetjeve, vetem sigurohuni qe te jene te ngjashme me punen. EEOC kërkon që të gjitha pyetjet e intervistës për punë-te jene jo diskriminuese në natyrë. Me fjalë të tjera, ato duhet të jenë të lirë nga referencat mbi racën, ngjyrën, fenë, gjininë, origjinën kombëtare, apo aftësitë e

Page 31: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

kufizuara, dhe ato duhet të jenë të lidhura me punën. Ju duhet të jeni në gjendje të bëni çfarëdo pyetje gjate intervistë për një ose më shumë artikuj në përshkrimin tuaj të punës ose specifikimet e punës dhe për të treguar se si informacioni i marrë nga pyetjet do të përdoret për të diferencuar kandidatët.

Mbani te dhenat e mira, pefshire shenimet nga intervista. EEOC interpreton çdo pajisje të përzgjedhjes si një test, dhe në qoftë se një test rezulton në përfaqësimin bazë të një grupi të mbrojtur, ajo duhet të miratohet. Prandaj, në qoftë se intervista rezulton në bazë të përfaqësimit, procesi i intervistës duhet të miratohet. Në rastin me pronarët e bizneseve të vogla, problemi nuk është një prej sjelljeve të diskutueshme ose shkeljeve brenda kësaj zone, por nga dokumentacionet e pamjaftueshme. Ju duhet të jeni në gjendje të tregoni se vendimi juaj për të punësuar ose për të mos punësuar ishte bazuar në një arsye të shëndoshë të biznesit siç dëshmohet nga shënimet e intervistimit tuaj.

Testimi

Testimi i punonjësve ka kohë që përdoret nga biznesmenët amerikanë për të kontrolluar aplikuesit. Për pjesën më të madhe, para vendimit 1971 të Gjykatës Supreme në Griggs kundër Duke Power Co, punëdhënësit ishin relativisht te lirë të bënin si ata pëlqenin në këtë drejtim. Sot, megjithatë, punëdhënësit duhet të jenë në gjendje të provojnë se testet e tyre dhe kriteret tjera të përzgjedhjes janë parashikues te vlefshëm të performancës . Kjo mund të bëhet, sipas Gjykatës Supreme dhe EEOC, nëpërmjet analizave statistikore ose përmbajtjes se punës. Për pronaret e bizneseve te vogla procesi statistikor ne vlerësimin e testimit është ne përgjithësi shume larg mbi konsumimin e kohës dhe janë te shtrenjta. Prandaj për te shkurtuar apo eliminuar te gjitha testet, mbesin dy opsione: blerjen e testeve te avancuara nga shitësit komercial qe kane kryer studimet standarde te nevojshme për te siguruar besueshmerne ne testim ose duke përdorur testet me përmbajtje te punës baze. Edhe pse nuk është një mbrojtës absolut, ju keni më shumë gjasa të jeni në gjendje për të provuar vlefshmërinë e një testi nëse testi është një mostër ose masë e punës aktuale që do të performohet në punë. Pavarësisht nga lloji i testit të përdorur, rrallë duhet të përdorni rezultatet e një test të vetëm ose indikatorin si arsye e vetme për punësimin ose per punësimin e një aplikanti. Përveç kësaj, të gjitha rezultatet e testit duhet të mbahen rreptësisht konfidenciale dhe në një dosje tjetër nga dosja e personelit të punonjësit. Nëse jeni të pasigurt për një përdorim te një testi, konsultoheni me një avokat i cili është i specializuar në punësimin e avokateve. Teste përdoren zakonisht përfshire edhe këto në vijim:

Testet e arritjeve, zotësive dhe personalitetit. Këto lloje të testeve janë dhënë për të matur aftësitë e veçanta te një personi qe ka arritur si rezultat i përvojave ose edukimit të tij. Këto teste janë të lehta dhe të lira për tu administruar dhe janë rezultative. Duke dëshmuar vlefshmërinë dhe lidhjen e punës sidoqoftë, është një çështje tjetër. Prandaj, ju duhet të keni një arsye shumë bindëse ne lidhjen biznesore për të justifikuar përdorimin e tyre gjatë procesit të përzgjedhjes..

Testet e performances(aftësive). Teste e performancës janë të administruara për të vlerësuar aftësinë e aplikantit për të kryer punën. Testet ofrojnë dëshmi të drejtpërdrejtë, të dukshme mbi performancën. Ato janë gjithashtu të administruara lehtë, kanë të bëjnë direkt me punën, dhe janë relativisht të lira për tu zhvilluar. Vlefshmëria në përgjithësi nuk është një çështje thelbësore me testimin e performancës. Për një person me aftësi të kufizuara, akomodimi i arsyeshëm duhet të bëhet gjatë testit.

Ekzaminimet fizike. Shpesh konsiderohet si hapi i fundit në procesin e shqyrtimit, provimet fizike janë dhënë për të zbuluar ndonjë kufizim fizikë ose mjekësor që mund të parandalojnë aplikuesit të kryejë detyrat e punës. ADA thekson se ekzaminimet fizike mund të jepen vetëm pas një ofertë të kushtëzuar të punësimit dhe vetëm nëse ato janë të administruara për gjithë aplikantët në kategorinë e veçantë të punës. Përveç kësaj, ju nuk mund të diskualifikoni individët si rezultat i ekzaminimeve të tilla përveç nëse të gjeturat tregojnë se personi do të përbëjnë një "kërcënim të drejtpërdrejtë" për shëndetin dhe

Page 32: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

sigurinë e të tjerëve. Të gjitha të gjeturat mjekësore duhet të ruhen ndaras nga dosjet e personelit të përgjithshëm dhe të vihen në dispozicion vetëm për personelin e zgjedhur të kompanisë.

Testet e droges, alkoolit. Organizatat janë gjithnjë duke përdorur testet e drogës/alkoolit për të kontrolluar aplikuesit, dhe me arsye të mirë. Sipas Këshillit Amerikan për Edukimin mbi drogen dhe alkoolin, punonjësit që përdorin drogë dhe alkool në punë janë

* Dhjete here e me shume mungojnë ne pune

* 3.6 here janë me te prirur te përfshihen ne aksidentet ne pune dhe 5 here janë te prirur te lendojn vetveten apo te tjerët gjate procesit

* 33% janë me pak produktiv

Edhe pse testet për përdorim të paligjshëm të drogave nuk konsiderohen testet sipas ADA dhe për këtë arsye nuk i nënshtrohen rregullave të saj, shumë legjislatura shtetërore kanë imponuar kushtet në të cilat testet e drogës mund të administrohen, mostrat testohen, dhe rezultatet përdoren. Në përgjithësi, për të justifikuar koston dhe shqetësimet private te shkaktuara nga këto teste, ju duhet të jeni në gjendje të demonstroni një nevojë të fortë për sigurinë brenda vendit të punës apo shërbimeve .

Cilat teste te perdoren. Ka mijëra vlerësime të punonjësve qe ju mund te zgjedhni por cila eshte ajo qe ju duhet duhet të përdorni? Në vijim janë disa nga më të vlerësuarat, gjerësisht instrumentet më të respektuara qe njohjen e aftesive dhe të personalitetit.

1. Watson-Glaser Vlerësimi i të menduarit kritik. Ky test gjerësisht përdoret per matjen mbi zgjidhjen e problemeve mbi aftesit kreativitetin, dhe faktorëve të tjerë i cili permban 40 pyetje të vështira.

2. Wesman klasifikimi i personelit. Ky provim perdoret per kombinimin e pyetjeve verbale dhe numerike për të vlerësuar punonjësit për rolet vendimmarrëse.

3. Battery II Aftesite shumedimensionale. Ky test permban 303 pyetje mbi njohjen e përgjithshme mendore, i zhvilluar ne vitin 1998 i cili administrohet ne 100 minuta. Ai mat aftesite per arsye mbi planin dhe zgjidhjen e problemeve.

4. Testi i personelit nga Wonderlic. Ky test klasik i zhvilluar ne vitin 1937 i cili eshte me i njohuri per ata qe ndjekin draftin NFL(kampionati i futbollit Amerikan) te cilet administrojn rekrutimin e lojtareve nga kolegjet. Ajo merr vetem 12 minuta kohe dhe eshte e përshtatshme per punet e niveleve te mesme.

5. NEO rishikimi i inventarit te personelit. Ky test i personalitetit mat të anketuarit në pesë shkallë: neurotricist, mikprites, të hapur ndaj përvojës, pranues dhe i ndërgjegjshem.

6. 16PF. Ky test i personalitetit ka shënjestër pozitat udhëheqëse i cili përmban 185 artikuj matës te 16 faktorëve të personalitetit.

7. Inventari i personalitetit Hogan. Ky test i personalitetit perbehet nga pyetjet e sakte- e pasakte e cila mat shtate shkalle te personalitetit, te tilla si ambicia dhe maturia. Ky test ka qene per rreth tri dekada, keshtu qe pergjigjet mund te krahasohen me ata njerëz qe punojne me se shumti ne US ne varesi nga sasia qe del nga raporti.

Page 33: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Punonjësit e përkohshem dhe organizatat e punëdhënësve profesional (PEOs)

Sot shumë pronarë të bizneseve të vogla janë duke njohur përfitimet nga punësimi i punonjësve të përkohshëm. Në të kaluarën, agjencitë si Kelly Services dhe Manpower, Inc, u thirrën në përgjithësi mbi atë vetëm kur dikush në kompani kerkon leje ose kërkesa e kapaciteteve papritmas tejkalohet. Edhe pse këto janë ende arsyet më të popullarizuara për përdorimin e shërbimeve të përkohshme, motivet tjera përfshijnë nevojën për plotësimin e vendeve të reja ose shumë të specializuara, për të siguruar një fuqi punëtore të plotë gjatë periudhave të mungesave të punës, dhe për të përfituar nga rritja bashkimi i punonjesve te cilëve u pëlqen fleksibiliteti dhe sfidat e punës. Kostot e punësimit të punonjësve të përkohshëm janë shpesh më të ulëta se ato që lidhen me të punësuar me kohë të plotë ose të përhershëm. Agjencia e punësimit në përgjithësi kujdeset për të gjitha raportimet federale dhe shtetërore dhe kërkesat per mbajtjen e të dhënave, në këtë mënyrë ulen shpenzimet e përgjithshme të kompanisë. Përveç kësaj, trajnimi dhe shpenzimet e tjera, të tilla si kompensimi i punëtorëve, sigurimi i papunësisë, dhe përfitimet shtesë, paguhen nga agjencia në vend se ato te paguhen nga kompania. Së fundi, pasi puna ka përfunduar në rastin e kërkesave të sezonale, punëtorët e përkohshem mund të pushohen nga puna shpejt dhe me më pak shqetësime për pretendimet e gabuar te shkarkimit. PEO bëhet punëdhënësi ligjor, duke siguruar biznesin me profesionistë te RH i cili do të merret me përfitimet e punonjësve, planet e kujdesit shëndetësor, ligjet tatimore. PEO merr përgjegjësinë për listën e pagave, tatimeve, kompensimin e punëtorëve, pretendimet e papunësisë, dhe çdo ngritjet te rrogave të tjera të punonjësve që mund të ofrohen. Sipas trendeve nga sondazhi i bere nga Menaxhimi i Kpaitali Human me 2007, Sipas trendeve Human Capital Menaxhimi sondazhi më 2007, shërbimet që bizneset cekin si më të dobishme nga një PEO janë përpunimi i listës së pagave (30 për qind), programet e ndihmës se punonjësve (28 përqind), dhe shfaqjen e backgroundid (27 për qind). Nga perspektiva e bizneseve, përfitimet janë parë si lirim i stafit të brendshëm (18 përqind), riorganizimi i operacioneve (17 për qind), dhe qasje në ekspertizën e industris (14 përqind). Nje tjeter sondazh nga HR Outsourcin Buyer Pulse, gjeti se bizneset jane ne kërkim te pikave percjellese mga PEO: ulja e kostos, aftesite dhe njohurite e jashtme, permiresime te procesit dhe aftesite per fokusim ne aktivitetet strategjike. Trajtimi i pakove të përfitimit, sidomos të sigurimit shëndetësor, është zakonisht ajo që i bën terheqese burimet e jashtme ne funksionin e RH për bizneset e vogla.

Për pronarin e biznesit të vogël, kursimet e kostos që lidhen me mos sigurimin e përfitimeve dhe funksioneve tjera të RH mund të jenë më të mëdha se sa tarifat lidhura.

Pavarësisht nga kursimet e kostove, shumë pronarë të biznesit janë të kuptueshem të gatshme të kthehen mbi përgjegjësinë e aseteve më të rëndësishme të tyre -të punësuarve me një kompani tjeter, kështu që kostoja është rrallë faktor i vetëm në këtë vendim. PEOs mund të jetë një alternativë e besueshme për biznesin tuaj të vogël në qoftë se ju mund të zgjidhni kompanin e drejtë. Sigurohuni qe kompania qe ju zgjidhni eshte e akredituar ESAC( shërbimi i sigurimeve te punonjësve te korporates). Sigurohuni që kompania që ju zgjidhni është ESAC (sherbimi te punonjeve i sigurimeve Corporation) akredituar. PEOs që marrin këtë akreditimin kanë përmbushur standardet etike, financiare dhe operacionale, dhe duhet të vazhdojnë ta bëjnë këtë të mbeten të akredituara. Ju mund të merrni ndihmë në zgjedhjen e një kompani PEO nga shërbimi profesionist i shoqates kombetare organizative.

Page 34: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Vendosja dhe trajnimi i punonjësve

Ju keni punësuar punonjësit tuaj te ri- tani qfare? Orientimi i punonjësve është procesi i prezantimit të personit të ri ne biznesin tuaj, për të punësuarit e tanishëm, dhe për kulturën e kompanisë tuaj, mënyrën tuaj të të bërit të gjërave. Ditët e para dhe ndonjëherë Java në punë janë kritike për të dy suksesin e punonjësve dhe produktivitetin e tyre, dhe mund të jetë ndryshimi në mes dikujt qe qëndron dhe dikush qe e lënë organizatën. Mbas kohës, përpjekjeve, dhe dollarë te shpenzuar per te arritur në këtë pikë, ju nuk dëshironi të humbni një punonjes të mirë. Orientimi mund të jetë formal ose joformal, por pavarësisht nga metoda e përdorur, aty duhet të jetë një proces me ane të cilin punonjësit e rinj janë të mirëpritur në biznes. Kjo mund të jetë gjithashtu një komponentë kritike më vonë në rast të një kërkese te shkarkimit të gabuar. Sipas Caruth, Caruth, dhe Haden në Menaxhimin Industrial, ka pesë qëllime të përgjithshme që duhet të realizohen gjatë orientimit:

1. Futja e kompanisë. Flisni për historinë, themeluesit, organizatën si një e tërë, dhe, më e rëndësishmja, kulturën. Rrënjët e një kompanie janë të rëndësishme për të ndihmuar një punonjes të ri të bëhet baze

2. Merrni punonjës të ngazëllyer për të punuar për ju. Sigurohuni që ata të marrin një përshtypje pozitive të kompanisë, punonjësve, produkteve , dhe shërbimeve

3. Ofrojë mekanizmat për të ndihmuar punonjës të ri të përshtaten me këtë mjedis të ri. Mendoni përsëri në ditën tuaj të parë në një punë të re dhe të gjitha informatat që ju nuk i dini. Gjëra e vogla se si të përdorin sistemin telefonik deri kohën e pushimit deri ne ate se si të identifikohen sistemin kompjuterik mund të jete dërrmuese. Gjetja e një punonjës të lartë deri ndihmuar në mentorimin e një punonjesi të ri mund të jetë e dobishme.

4. Definoni pritjet e punës. Sigurohuni që i punësuari i ri e di se çfarë pritet të bëjë. Është e vështirë për të aritur objektivin në qoftë se objektivi është i panjohur. Kaloni ca kohë duke diskutuar procedurat dhe rezultatet e pritura.

5. Diskutoni politikat dhe përfitimet e punonjësve. Këtu është vendi ku personi juaj i RH mund të jetë shumë i dobishëm, duke ndihmuar punonjësin me këto lloje të pyetjeve.

Kur një punonjës njofton se punon për herë të parë, ajo ka nevoja të shumta, disa prej të cilave janë të ngutshme më shumë se të tjerat . Për shembull, frika për të mos qenë në vendin e duhur në kohën e duhur,

apo e duke thënë diçka të gabuar për personin e gabuar, në përgjithësi tani peshojn më shumë shqetësimet mbi përfitimet shtesë apo planin e kompanisë për rritjen e ardhshme. Nëse ju si pronari i biznesit të vogël nuk po zhvilloni orientimin, siguroni që personi në organizatën tuaj që është duke bërë këtë e kupton rëndësinë dhe procesin qe ju prisni. Qarkullimi i punonjësve është i shtrenjtë dhe mbajtja e punonjësve të mirë fillon në një ditë me një orientim efektiv për biznesin tuaj. William Brodbeck, president dhe CEO i Brodbeck Enterprises of Platteville, Wisconsin, predikon rëndësinë e trajnimit të punonjësve dhe orientimin për reduktimin e qarkullimit të punonjësve dhe duke qenë në gjendje për të mbajtur nivelet e shërbimit të lartë. Kompania e tij zotëron dhe vepron ne tetë supermarkete, për të cilat një program shumë sistematik i trajnimit është në të vërtetë i efektshem per punësime të reja. Trajnimi per orientimi themelor i kompanisë është 6.5 orësh i gjatë. Arkëtaret marrin një tjetër 38,5-40 orësh të trajnimit në krye të trajnimit bazë, punonjësit per dyqane ushqimi marrin një tjetër 33 orësh, punëtorët per prodhimet e detit marrin një shtesë prej prej 47.5 orësh të trajnimit. Brodbeck e ndjen fuqimisht se angazhimi i kompanisë së tij në trajnim dhe orientim bën një ndryshim në shërbimin e konsumatorëve qe supermarketet e tij ofrojnë.

Page 35: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Trajnimi dhe zhvillimi i punonjësve

Trajnimi përfshin rritjen e njohurive dhe aftësive të punëmarrësit për të përmbushur një punë të veçantë ose objektivat e kompanisë. Kjo zakonisht është detyrë dhe e orientuar ne afat të shkurtër. Zhvillimi, nga krahasimi, është më përpara në kërkim, duke siguruar punëmarrësin me njohuri, shkathtësi, dhe aftësi të nevojshme për të pranuar një detyrë të re dhe më-sfiduese të punës në kuadër të kompanisë. Nje fuqi punetore e trajnuar mund ti jape biznesit tuaj avantazh konkurrues e cila nuk eshte lehte te kopjohet nga konkurrentet. Një fuqi punëtore e trajnuar mund t'i japë biznesit tuaj një avantazh konkurrues që, dikur fituar, nuk është të dyfishta lehtë nga konkurrentët. Kjo përparësi mund të ruhet dhe të përmirësohet përmes një programi të vazhdueshëm trajnimi-dhe-zhvillimit. Një program i tillë ndihmon në parandalimin e mërzitjes dhe, për pasojë, rrit normat e mbajtjes për personel të kualifikuar. Jo vetëm që kostot e qarkullimit reduktohen, por gjithashtu, gjatë një periudhe kohore, niveli i përgjithshëm i moralit të të punësuarve është ngritur. Së fundi, trajnimi dhe zhvillimi qe siguron firma juaj një vend në mjedisin konkurrues te së nesërmes. Shkathtësitë e reja dhe aftësitë e punonjësve do të jenë në mënyrë të pashmangshme te nevojshme ne ate se si biznesi zgjerohet në linjat e produkteve të reja, sigurimin e teknologjive të reja, dhe përpiqet për të ruajtur apo të arrijnë një nivel më të lartë të shërbimit të klientit.

Menyrat e trajnimit

Në varësi të objektivave të programit tuaj të trajnimit, disa teknika janë të vlefshme. Shtatë Metodat më të zakonshme janë trajnimi në vend të punës (TNP), ligjëratat, konferencat, të mësuarit e programuar, luajtja e roleve, rotacioni i punës, dhe kurse korrespondence.

Trajnimi ne vend te punes. Ky lloj trajnimi përfshin të mësuarit ne punë, ndërsa ju jeni duke bërë atë. TNP është efektive, por pronari i biznesit të vogël duhet të përpiqet për të siguruar që kjo nuk është lloji i vetëm i trajnimit të ofruar. Llojet më të njohura të TNP janë stërvitjet dhe mentorimet, në të cilin një punonjës i ri punon me një punonjës me përvojë ose mbikqyrësin. Kjo praktikë jo vetëm që udhëzon

punonjës të rinj se si të veprojë me pajisjet, por edhe në mënyrë ideale qe bazohet ne një lidhje në mes të punësuarit, mentorit të saj, dhe të biznesit.

Për të qenë efektiv, TNP duhet të përfshijë hapat e mëposhtëm:

* Përgatitni punonjësit e ri për trajnim. Çfarë informacioni është i rëndësishëm të dini para se punëmarrësi te fillojë?

* Përshkruajë detyrën për të kompletuar. Shko mbi hapat dhe proceset që do të përdoren në përfundimin me sukses te punës. Sigurohuni që i punësuari i ri e di se ku të marrë ndonjë burim te nevojshem.

* Demonstroni detyrën. Bejeni procesin në hapa të menaxhueshem qe punonjës i ri mundet lehtë ta pasojnë.

* Shikoni qe punonjës i ri të kryejë detyrën. Pasi të keni thënë dhe shfaqur punonjësit të ri, të shikojnë për të parë nëse ai kuptoi drejtimet tuaja të mëparshme.

* Siguroni Feedback. Pasi qe punonjësi demonstron detyrën, le të dinë se ai e bëri një punë të mirë ose jepini më shumë informacion në mënyrë që të ndihmojë per të përmirësuar procesin e tij. Vėzhgimi dhe sigurimi ne qdo niveli të punonjësit përjeton një lloj neksperience ne vendin e punës Feedback të trajnimit janë hapa të rëndësishëm në TNP

Page 36: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Ligjërimi. Ligjërimi përfshin një ose më shumë individë që komunikojnë udhëzime apo ide për të tjerët. Teknika është përdorur shpesh për shkak të kostos së ulët, shpejtësia me të cilën informacioni mund të mbulohet, dhe numri i madh i individëve të cilët mund të jenë të vendosur në çdo seancë. Pjesëmarrja e punonjësve është e kufizuar, megjithatë, dhe asnjë kompensimi nuk është bërë për dallimet individuale te punonjësit

Konferencat. Gjithashtu cilësohet diskutimet në grup, teknika e konferencës është e ngjashme me metoden e ligjerates, përveç se punonjësit janë të përfshirë në mënyrë aktive në mësim. Edhe pse kjo teknikë prodhon më shumë ide se sa ligjerimi bën, ajo merr më shumë kohë, dhe vetëm një numër i kufizuar i pjesëmarrësve mund të marrin pjesë.

Te mesuarit e programuar. Të mësuarit e programuar ose instruksioni është arritur nëpërmjet përdorimit të një kompjuterit ose tekstit te shtypur. Punonjësi merr feedback të menjëhershme dhe mëson në shpejtësinë e vet. Kjo metodë punon edhe për pothuajse çdo lloj të trajnimit. Megjithatë, materialet e jashtme në përgjithësi duhet të blihen, dhe nxënësi duhet të jetë i vetë-drejtuar dhe të motivohet për këtë teknikë për të qenë efektiv.

Luajtja e roleve. Në metodën e luajtjeve te roleve, punonjësit marrin role të reja në kuadër të kompanisë, duke vepruar jashtë situatës siç realisht të jetë e mundur. Nëse seancat janë filmuar, duke kthyer përsëri kaseta lejon për feedback të punonjësve dhe diskutimet në grupe. Disa punonjës gjejnë teknika kërcënuese, dhe jo ne të gjitha situatat bizneset japin hua veten e tyre për këtë lloj të trajnimit.

Rotacioni i punes. Rotacioni i punes lejon punonjësit te kalojn nga nje pune ne tjetren përbrenda kompanise. Përveç kësaj për të siguruar që të punësuarit kanë një shumëllojshmëri të aftësive të punës dhe njohurive, teknika siguron menaxhimin me zëvendësime të trajnimit në rast se një i punësuar bëhet i sëmurë ose lë kompaninë. Lidhur me dobësitë, rotacioni i punës në përgjithësi nuk ofron në thellësi, trajnim të specializuar.

Kurset me Korrespondencë, Klasat e Internet dhe seminaret permes internetit. Këto teknika janë veçanërisht të dobishme për përditësimin e njohurive aktuale dhe marrjen e informacioneve të reja. Të sponsorizuara në përgjithësi nga një shoqatë profesionale apo universitet, këto teknika lejojnë për trajnim të specializuar . Strehimi do të duhet të sigurohet nëse trajnimi do te ndodhë gjatë orarit të punës, por shpenzimet e udhëtimit janë ulur ndjeshëm duke përdorur këto metoda. Webinars mbi tema të ndryshme janë duke u bërë më shumë lehtësisht të disponueshme dhe mund të jetë një mënyrë e

Page 37: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

madhe për të rinovuar aftësitë ose të japin informacion mbi ndryshimet e fundit të industrisë. Me këto teknika, punëmarrësi duhet të jetë i motivuar për të mësuar, dhe kostot e kursit mund të jenë të larta.

Kompensimi i punonjësve

Punonjësit presin qe te paguhen dhe shperblehn drejt dhe ne menyre te barabarte. Përcaktimin se çfarë është e drejtë dhe e barabartë është një detyrë e vështirë e vazhdueshme që përfshin kryesisht dy komponente: paga dhe përfitimet.

Përcaktimi i çmimeve te pages

Në bazë të Aktit të Standardeve të drejtave të Punës (FLSA), të punësuarit janë të klasifikuar si të të përjashtuar ose te punsuar. Punonjësit e përjashtuar nuk mbulohen nga dispozitat kryesore të FLSA, që e përcakton pagën minimale, pagesa jashtë orarit, ligjet mbi punën e fëmijëve. Punonjësit më të të përjashtuar paguhen në baza të drejtës rrogës. Punonjësit Nonexempt, megjithatë, duhet të paguhen një pagë minimale të vendosur nga Kongresi (ose qeveria juaj e shtetit). Këto pagesa mund te marrin formën e pagave për orë, rrogës, apo komisioneve.

Pagat sipas orëve. Shumica e organizatave paguajn punonjësit e tyre me page bazuar ne orë(një normë e caktuar qe te paguhet për çdo orë qe ka punuar).

Rroga e punonjesit.Disa organizata jane duke ber levizjen qe fuqia punetore te paguhet me page ne baza mujore.

Perqindjet. Perqindjet paraqesin një lloj tjetër të qasjes se pageses për performancen e treguar. Disapunë, veçanërisht ato në shitje, nuk maten lehtë në aspektin e njësive të prodhuara.Sipas një plani të drejtë te perqindjes, pagae punonjësit mund të bazohet vetëm në vëllimin e shitjeve të saj. Për shkak sepunonjësit shpesh nuk mund të kontrollojë të gjitha variablat e jashtme që ndikojnë ne shitje, punëdhënësit janë gjithnjë duke i paguar këta punëtorë në baze te përqindjes. Punonjësit kanë tendencëpër të favorizuar këtë qasje të kombinuar në të cilën ata janë të siguruar me një shkallë të sigurisë së të ardhurave gjatë shitjeve ne periudha të ngadalshme

Programet e nxitjes se pages

Program nxites I pages eshte nje system I shperblimit qe lidh ecurine e kompensimit. Dy lloje te zakonshme te programeve nxitese te pages perfshijne dhenien e shperblimeve dhe programet nga profiti. Bonuset jane pergjithesisht baze per te shperblyer punonjesit per punen e tyre te larte. Ajo mundtë jepet për një punonjës apo një grup i të punësuarve. Bonuset janë dhënë shpesh, kur një punonjës i plotëson objektivat e përcaktuara për vijimin, prodhimin, shitjen, kursimet e kostos, të cilësisë, apoperformancës.Për të qenë një motivues efektive, bonusi duhet të jetë i lidhur me një masë të caktuar të performancës. Arsyeja për të cilën bonusi është duke u dhënë duhet t'i komunikohet punonjësit në kohënqë informohen se ata do të marrin atë.Bonusi duhet të paguhet veçmas nga rroga e rregullt e punëmarrësitpër të përforcuar efektin e tij. Në këtë mënyrë, bonusi ka më pak të ngjarë që të shikohet nga punonjësitsi një zgjatje e pagës së tyre të rregullt dhediçka për të cilën ata kanë të drejtë automatikisht. Nëshumicën e planeve për ndarjen e fitimit, punëdhënësit bëjnë të njëjtën përqindje mbi kontributet e pagës në llogarinë e secilit punonjës në baza gjashtë mujore ose vjetore. Përqindja e kontributevendryshon në bazë të shumës së fitimeve , duke e bërë sistem shumë fleksibël.

Page 38: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Shumica e punëdhënësve besojnë se këto plane shërbejnë për të motivuar punëtorët duke i dhënë atyrendjenjën e partneritetit me punëdhënësin.Planet e ndarjes se fitimit jane nje shtylle e planeve te shume pronareve te bizneseve te vogla mbi kompensimin. David Haynes është CEO i Skyline Construction në San Francisko, një kompani e ndërtimit që fokusohet në ndërtimin e gjelber.

Benefitet

Benefitet e punonjësve permbajn çdo shtese ne paga dhe meditje. Sigurimi i jetes dhe shëndetit, paguhet me kohe te pushimeve, pensioneve dhe arsimit dhe zbritje ne produktet e kompanise. Kostoja eofruar dhe administrimi i benefiteve është rritur në masë të madhe në dekadat e fundit nga 25.5për qind të totalit të pagave në vitin 1961 në rreth38 për qind sot. Shpesh punonjësit nuk e kuptojnë vlerën e tregut dhe koston e lartë të përfitimeve që ata marrin. Sipas raportit të studimit te Employee SatisfactionJob 2010, siguria e punës ishte numër një në listën e kontribuuesve shumë të rëndësishme përkënaqësinë e punës, dhe i benefiteve ishte numri dy. Mundesia per te përdorur shkathtesite dhe aftesite, vet puna dhe stabiliteti financiar i organizates i paraprin kompensimit ne listene e larte mbi 6 kontribuesit per kenaqesine e punonjësve. Kujdesi shëndetësor mbetet përfitimi më i rëndësishëm, mekohë të paguar jashtë orarit e dyta në listë. Gjashtëdhjetë e pesë për qinde të anketuarve mendoninpërfitimet e kujdesit shëndetësor kanë qenë shumë të rëndësishme, por vetëm38 për qind thanë se ishin të kënaqur me kujdesin shëndetësor nga përfitimet e ofruara për ta prej punëdhënësve të tyre, krahasuar me 54 për qind të të anketuarve të cilët ishin shumë të kënaqur me kohën e tyre të paguar jashtë orarit.

Si punëdhënës, ju jeni të detyruar me ligj që të bëni si në vijim:

Ofrimi i kohs së lirë për të punësuarit për të votuar, të shërbejnë në një juri, dhe të kryejnë shërbimin ushtarak.

Njihuni me kërkesat e të gjithë punëtorëve per kompensim. Paguani taksat e papunësisë shtetërore dhe federale, duke siguruar përfitime për punëtorët e pa

punë. Kontribuoni për të deklaruar programe afatshkurtra të aftësisë së kufizuar në shtetet ku

ekzistojnë programe të tilla.

Ndërsa ju mund të keni nevojë për të hyr në një treg konkurrues të punës, ju nuk jeni të detyruar për të siguruar keto si më poshtë:

Planet e pensionimit Planet Shëndetsore Planet e sigurimit të jetës Asistencë Arsimore Kujdesi për fëmijët Zbritje për produktet ose shërbimet Pushimet e paguara, vikendet, ose pushimi mjekësor

Me një pakënaqësi në rritje dhe thirrje për një përzierje të re të përfitimeve, sfidë për pronarët e biznesit të vogël është që të ofrojë një përzierje të përfitimeve që është edhe e përballueshme për punëdhënësit dhe motivues për punonjësit.Paketate fleksibile te përfitimeve. Me diversitetit në fuqinë punëtore te sotme, një paketë e përfitimve rrallë u përshtatet të gjithëve. Që të gjithë të punësuarit nuk kanë nevoja të njëjta, një paketë fleksibile e

Page 39: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

perfitimeve, lejon çdo punonjës për të zgjedhur të mirat që i përshtaten më së miri nevojave të tij financiare dhe të jetesës. Punonjësit në përgjithësi favorizojn plane të tilla për shkak të fleksibilitetit të tyre dhe përfitimeve para tatimit. Gjithnjë e më shumë, paketa fleksibilet e përfitimve jo vetëm sigurojnë punonjësit me një meny të përfitimeve nga të cilat zgjedhen, por edhe perfshirjen e zgjedhjes midis përfitimeve të tatueshme dhe të patatueshme. Sipas kësaj të fundit, planet e IRS-të miratuara, punonjësit janë të lejuar për të blerë te mirat me dollarë para tatimit.Në këtë mënyrë, ata mund të zvogëlojë të ardhurat e tyre të tatueshme, ndërsa në të njëjtën kohë rrisin mundësitë e tyre të përfitimit.Avantazhet e planeve fleksibile nuk realizohen pa kosto shtesë. Siç rritet numri dhe përzierja e te mirave, ashtu që kostot administrative lidhen me veprimtari të tilla si mbajtja e të dhënave, komunikimi me punonjësit, dhe pajtueshmëria me rregulloret e qeverisë.E dyta, por jo më pake rëndësishme, shqetësimi është se punonjësit mund të zgjedhin përzierje të gabuar ose lloje te mirave. Shpesh punonjësit nuk shqetësohen për përfitimet e tyre deri sa ato në të vërtetë janë të nevojshme. Megjithatë,ligji nuk lejon zgjedhjen e përfitimeve të ndryshohet gjatë planifikimit te vitit , kështu që punonjësit shpesh gjejne se mundësitë e tyre te përfitimve nuk përputhenme nevojat e tyre të menjëhershme.Sigurimi shendetesor.Ndikimi iShëndetësi së Affordable ka ende për tu realizuar plotësisht. Shumë ngadispozitat nuk do të hyjë në fuqi deri në vitin 2014. Megjithatë, pronarët e biznesevetë vogla tani kanë një kërkesë të ndryshme të mandatar për të siguruar kujdesin shëndetësor për punonjësit e tyre.Sipas Këshillit të Këshilltarëve Ekonomikë, 99 për qind e kompanive me mbi 200 punonjës ofrojn sigurim shëndetësornë vitin 2008 në krahasim me vetëm 49 për qind e firmave me 3-9 punëtorë. Një ngadispozitat e projekt-ligjit është për ngritjen në nivel shtetërore dyqaneve te shkembimeve, opcioni iprogramit shëndetësor te bizneseve te vogla. Këto shkëmbime do të lejojnë bizneset e vogla të bashkohen për të marrë premi më të ulëta dhe për të ndihmuar në administrimin e programeve të kujdesit shëndetësor. Nëse një dyqan nuk është në dispozicion në shtetin tuaj, qeveria federale është e detyruar të japë një alternativë. Detajet e aktit ndryshojnë në bazë të numrit të të punësuarve në biznesin tuaj të vogël. Për shembull, në qoftë se shteti juaj ka themeluar nje dyqan dhe biznesi juaj ka 10 ose më pak punonjës qëe bëjnë më pak se 25.000 $, per biznesin tuaj do të jetë e ligjshme gërnjë kredi tatimoretë barabartë me 35 për qind të kostos së premive. Megjithatë, që ky akt është në fazat e fillimit tëimplementimit, dhe ndryshimet mund të ndodhin gjatë viteve të ardhshme.Planet e pensionimit. Plani i daljes ne pension ne shkalle te larte ne listene e dëshirave te perfitimeve te punonjësve. Sipas nje studimi nga qendra Transamerica per studime te daljes ne pension, ku 47% e te investuarve thane se do te preferonin te page me te ulet ne krahasim qe te kene pension me te mire kur te dalin ne pension. Dhe 58% thane se do te lene punen e tyre aktuale per nje pozite te ngjashme ne qoftese përfitimet kur te dalin ne pensionim te kene nje page me te mire. Kater opsionet e perbashketa te daljes ne pension te përshkruara jane: llogarite individuale per pensionim, plani punonjës i thjeshtuar, plani (k) 401, Keogh planet dhe plani(i) 412 i cili eshte i përdorur me pak.

Llogarite individuale te pensionimit. Lloagrite individuale te pensionimit lejojne punonjesit te bejne contribute tatimore, perjashtim llogarine e daljes ne pension.

Planet e thjeshtesuara per pensionim nga punonjesi. Nje plan I thjeshtesuar per pensionim nga punonjesi eshte e ngjashme me ate te llogaris individuale te pensionimit, por eshte ne dispozicion vetem per njerezit qe jane te vete punesuar ose te cilat punojne per biznese te vogla e qe nuk kane nje plan per dalje ne pensionim.

Plani(k) 401. Planet 401 lejojne bizneset e vogla per te krijuar plane per zvogelimin e listes se pagave qe jane me fleksibile dhe kane perparesi te medha tatimore ne krahasaim me llogarite individuale te pensionimit. Shuma eshtyrëdhe çdofitim iakumuluartë investimitjanë të përjashtuara ngatë ardhurataktualedhejanë tëtatuaravetëmkur tëshpërndahennë fund(zakonisht kurpunonjësidel në pension).

Plani (I) 412 eshte projektuar per pronaret e biznesve te vogla me 20 ose me pak te punësuar qe planifikojn te pensionohen brenda 10 viteve. Ai është një plan i përcaktuar-per përfitim që ju lejon për të grumbulluar pasuritë e rëndësishme te pensionimit në një periudhë të shkurtër kohe.

Page 40: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Një tjetër opsion i fundit për pronarët e bizneseve të vogla është një PEO-MEP, Plani i shumëfishtë i punëdhënësit. Një PEO gjithashtu mund të ofrojnë ndihmë të daljes në pension në kombinim me funksionet e tjera të burimeve njerëzore të përmendura më parë.PEO përcakton planin e daljes në pension, plani sponzorizues, dhe administrimi i planit për bizneset që kanë zgjedhur ate. Kjo lejon të biznesit për të shfrytëzuar ekspertizën e PEO, lehtëson kostot e personelit të planifikimit të daljes në pension në nivel të biznesit, dhe redukton kostot që nga MEP është i sponsorizuar nga PEO.

Përrishikimtë planevetë daljes në pension, tabela17.1.

Kujdesi për fëmijëtdheKujdesi per te moshuarit. Siç edhe numri i familjeve me të ardhura të dyfishtavazhdon të rritet edhe shqetësim mbi vlerat e familjes rritet, gjithnjë e më shumë të punësuar janë në kërkim për ndihme nga punëdhënësit e tyre në menaxhimin e asaj që është quajtur shpesh Balanci punë-familje.Për shembull, në një studimtë kohëve të fundit të kryer ngaHewittAssociates, 98 për qind epunëdhënësve kryesore amerikane ofrojn një formë të ndihmës të kujdesittë fëmijëve.Kjo ndihmë shkon per kujdesin e fëmijëve në terren në vendin e punës, të burimeve dhe programin e referimit për kthimin e kujdesit për fëmijët, në oraret fleksibile për punë, në llogaritë fleksibëltë shpenzimeve që lejojnëpunëtorët të lënë mënjanë një pjesë të fitimeve të tyre para tatimit të paguar për kujdesin e femijeve. Punë dhënësit që ofrojnë ndihmë të kujdesit të fëmijëve në përgjithësi e bëjnë këtë për një ose më shumë nga këto arsye: për t'i plotësuar kushtet e punonjësve, duke rritur moralin e punonjësve, për tëmbajtur edhe punonjës me performanc te larte, për të përmirësuar përpjekjet e rekrutimit, për të reduktuar mungesat dhe vonesate punonjësve, edhe për të rritur produktivitetin e punonjësve. Njëkomponenti dobishëmi asistencëstë kujdesit te fëmijeve është fleksibiliteti, që nga "një masë përtë gjithë" shpesh herë nuk punon në fushën e kujdesit për fëmijët.

Page 41: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Një tjetër konsideratë e madhe për punëdhënësit e sotem është se punonjësit që përkujdesen përprindërit e plakur. Vlerësohet se mbi 60 për qind nga 34 milion njerëz që ofrojnë kujdesin per te moshuar janë të punësuar. Shpenzimet për biznesin e punonjësve që ofrojnë këtë kujdes përmesabstenimit, pushim pa pagesë, dhe sfidat ne punë tjera ne shumën që përafërsisht kap 34 miliardë dollarë në vit. Punëdhënësit që i përgjigjen këtyre çështjeve të bilancit të punës dhe familjes shpeshherëshohim një rritje jo vetëm te produktivitetit, por edhe besnikëri të punonjësve.

Informacione të tjerate Benefiteve.Skemat e përfitimevejanë të shtrenjta, por mund të jenë të dobishëm në mbajtjen e punonjësve tuajtë mirë. Kujdesi shëndetësor dhe dalja në pension janë dy përfitime qërangut të lartë në listën e prioritetevetë punësuarve. Sipas Byrosësë Statistikave të Punës, punëdhënësitpaguajn1,92 $në orë për shpenzimet e kujdesit shëndetësorte punonjësve. Përçdo orë pune, $ 0,96cent

Page 42: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

është paguar për përfitimet e daljes në pension. Punëdhënësit paguajn mesatarisht 81 përqind tëmbulimit të përgjithshëm të kujdesit shëndetësor përmbulimin e vetëm dhe71 përqind të kostos përmbulimin e familjes për punonjësit e tyre. Figura17.2 përmbledh llojet e përfitimeve që punonjësit eobjektevetë vogla private kanë qasje dhe përqindjet që ata marrin pjesë.

Kur Problemet Ngrihen: Disiplinadhe përfundimi i punonjësve

Pavarësisht nga përpjekjet tuaja të mira per ruajtjen e harmonisë në vendin e punës, ndonjëherë mund të lindin probleme. Kur ata e bëjnë, ju keni nevojë për politikat e vendosura për disiplinimin aposhkarkimin e punonjësve.

Masat disiplinore

Disiplina përfshin marrjen e masave në kohë dhe të përshtatshme për të ndryshuar performancën e një punonjësi ose një grupi punonjësish. Qëllimi i disiplinësësh të të garantohet që rregullat dhe rregullorete kompanisë janë ndjeku rnë mënyrë të vazhdueshme për mirëqenien e të dyve si të kompanisë ashtu edhe punonjësve të saj.Një procedurë e drejtë dhe thjesht disiplinore duhet të mbështetet në katër komponentë:Doracaku i punonjësve, vlerësimi i performancës, qasje progresive, dhe procesi i ankesave.

Doracaku i punonjësve . Doracaku i punonjësve, ose manualet e politikave, ofrojnë gjithperfshirje tengritur të rregullave dhe rregulloreve për të informuar punonjësit për të drejtat dhe përgjegjësitë e tyrenë marrëdhëniet e punësimit. Për të qenë efektiv, rregullat dhe rregulloret duhet të jenë të përmirsuar, të

Page 43: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

kuptohet lehtë, dhe më e rëndësishmja, tu komunikohet punonjësve. Një mënyrë efektivepër tëarritur këtë qëllimështë për të shkuar mbi doracakun e punonjësit gjatë orientimit te punonjësve.Në vijim janë sugjerime për atë qe duhet përfshirë në manualin tuaj per punonjës:

Klauzola.Çdo manuali punonjësve duhet të ketë një Klauzolë (kjo është një ide e mirë për tëpërfshirë atë në fillim dhe në fund), duke specifikuar se doraca ku nuk është një kontratë epunësimit. Pa një njoftim të tillë, një punonjës i shkarkuar mund të bëj të pamundurën për të ju pa ditur ju për shkelje të kontratës. Avokati Robert Nobile rekomandon përfshirë edhe një opinioni të tillë si në vijim:"Ky manual nuk është një kontratë, e shprehur apo e nënkuptuar, duke garantuar punësim për ndonjë kohëzgjatje të caktuar. Edhe pse ne shpresojmë semarrëdhënia juaj e punësimit me ne do të jetë afatgjate, ose ju apo kompania mund të përfundojë këtë marrëdhënie në çdo kohë, për çfarë do arsye, me apo pa shkak apoparalajmërim."

Politikat e punësimit. Përshkruani orët e punës, pagat e rregullta dhe ato jashtë orarit, komentet rreth performancës, pushimet dhe festat, mundësi të barabarta për punësim, dhe sende të tjera që ndikojnë në punësimin.

Përfitimet.Kanë të bëjnë me planet e sigurimit, planet e aftësisë së kufizuar, kompensimin epunëtorëve, programet e daljes në pension, dhe rimbursim për shkollim.

Sjellja e punonjësve. Shpjegoni pritjet tuaja në çdo gjë që ju klasifikoni si të rëndësishme, nga ato të higjienës personale kodi i veshjes për zhvillimin e punonjësve.

Struktura organizative. Përfshini Listat dhe përshkrimet e punës për të dhënë punonjësve një ndjenjë të vendit të tyre në organizatë dhe se si të gjitha pjesët e biznesit të përshtaten së bashku..

Në doracakun tuaj per punonjës, mos provonitë përfshini hollësitë për atë që njerëzit duhet të bëjnë në çdo situatë të mundshme. Ju thjesht doni të komunikoni parimet më të gjera të asaj që shoqëria beson nëdhe se si ajo pret që njerëzit te performojn.

Vlerësimi i performances. Një sistem i projektuar mirë i vlerësimit të performancës është komponenti i dytë thelbësor i një politike të drejtë dhe thjesht disiplinore. Jo vetëm që e bën një zë dokumenti i procesit te vlerësimit performancës-nevoja për disiplinë të mundshme, por ajo gjithashtu siguron menaxhmentit mundësi për të adresuar fushat me probleme para se të bëhen shqetësime disiplinore. Vlerësimi i performancës duhet të bëhet çdo gjashtë muaj, dhe më shpesh gjatë periudhës së provës. Kopjet vlerësimit duhet të përfshihen në dosjen e personelit të punonjësit. Vleresimete e performances ndodhin t'u siguruar se standardet janë vendosur. Këtoduhet të jenë të lidhura me përshkrimin e punës. Zhvilloni një proces për rishikimin dhe pastaj ndiqni këtë proces me të gjithë punonjësit.Dhe së fundi, takohuni me punonjësit për të diskutuar vlerësimin e performancës. Përdoreni këtë si një kohë për të vendosur synimet për vitin e ardhshëm. Përveç kësaj, një proces i vlerësimit te mire te performances-i përcaktuar mirë do të ndihmojë për të përmbushur parimin e tretë të një procedure disiplinore të mirë: një sistem i ndëshkimeve progresive, qe diskutohen tutje.Qasja progresive. Gjithnjë e më shumë, menaxherëtjanë duke u larguar nga”hot stove” parimi idisiplinës, në të cilën disiplina është e menjëhershme dhe intensiteti i qëndrueshem, progresiv në të cilën disiplina është në rritje dhe gjithnjë me e fortë.Arbitrat dhe gjykatat në përgjithësi favorizojnë disiplina progresiv mbi atë të qasjes hot-stove, me përjashtim të rasteve të shkeljeve te renda, të tilla si vjedhje apo sulme, kur shkarkimi i menjëhershëm është i garantuar.Vini re se një regjistrim i ndonjë veprimi disiplinor duhet të vendoset në dosjen e të punësuarit edhe në qoftë se është qortim verbal. Një dokument i shkruar është thelbësore në qoftë se ndërprerja ndodh dhepër të siguruar që disiplina është në përputhje me kontratë sindikale, nëse ka një të tillë.Shkruani se çfarë ka ndodhur, çfarë u tha nga të dy palët, dhe kur ajo ndodhi sa më shpejt të jetë praktike-në fund të fundit, kujtimet zbehen. Njoftimi me shkrim duhet të ketë tre komponentë:(1) në mënyrë specifike atë që ishte e papranueshme në performancën e punonjësit, (2) ajo që performanca është pritur, dhe(3) çfarë

Page 44: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

janë pasojat ne mos berjen e ndryshimeve te kërkuara. Hapat për një qasje progresive disiplinorepërfshijnë si në vijim:

Përcaktoni nëse disiplina është e nevojshme. Është problem i incident i izoluar, ose pjesë e njëmodeli të vazhdueshëm?

Kanë qëllimetë qarta për të diskutuar me të punësuarit. Ju duhet t'a diskutoni problemin në terma specifike. Komentet indirekte nukdo të bëjë synimin tuaj të qartë. Ju duhet gjithashtu tëdeklaroni atë që ju prisni nga punonjësit për të bërë. Në qoftë se punonjësi ska asnjë ide përpritjet tuaja pas diskutimit te një problemi të performancës me ju, ajo ka gjasa të përsërisëperformancën e kaluar.

Flisni për problemet privatisht. Qortimi publik është i turpshem si përpunonjësit dhe për të gjithë ata që jane dëshmitarë aty. Nëse ju ndëshkoni një punonjës në publik, judo të humbasni besimin dhe respektin jo vetëm nga ky individ, por edhe nga ata që erespektojnë aktin.

Mbani gjakftohtësinë. Një qasje e qetë do te mbajë një diskutim të performancës sa më objektivdhe për të parandaluar çmendurit nga probleme të parëndësishme.

Shikoni kohën e takimit. Nëse problemi nuk është i qartë dhe ju planifikoni takimin shumë më përpara, punonjësi do të kalojnë kohë shqetësuese në lidhje me atë që është e gabuar. Në anën tjetër, nëse problemi është i qartë, takimi duhet të jetë i planifikuar për të dhënë shumë kohë punonjesit për t'u përgatitur

Përgatisni fjalimin hapes. Takimet e performancës do tëjetë më efektive nëse ju jeni të sigurt në fjalën tua jhyrëse. Mendoni ato paraprakisht dhe lexoni ato.

Lejo komunikim të dyanshëm. Sigurohuni që takimi disiplinor është një diskutim, e jo njëleksion. Ju mund të merrni përzemër problemin vetëm në qoftë se punonjësi është i lejuar të flas. Qëllimi juaj është për të arritur në një zgjidhje për një problem, për të mos qortuarpunonjësin.

Krijoni nje plan lart percjelles. Ju dhe punonjësit tuaj duhet të bini dakord për një plan pasues për të krijuar një kornizë kohore brenda të cilës performanca e punonjësit do të përmirësohet.

Përfundo më një notë pozitive. Nxjerrë në pah pikat pozitive per punonjësin në mënyrë që ai do të largohet nga takimi me një besim se ju doniqë ai të ketë sukses në të ardhmen.

Shkarkimi i punonjësve

Për shkak se shkarkimi i një punonjësit është hapi më ekstrem i disiplinës që ju mund të ushtroni, ajo duhet të merret me kujdes. Arsyet legjitime për të hedhur poshtë një punonjës mund të përfshijnëparaqitjen e pakënaqshme të punës ose në ndryshim kërkesave të punës që e bëjnë punonjësin të pakualifikuar. Kur vjen puna për të shkarkuar një punonjës, se çfarë mund dhe fare nuk mund të bëni dotë ndikohet në masë të madhe nga dy konsiderata. Së pari, vendimi për shkarkimin e një punonjësiduhet të bazohet në një arsye apo arsye të lidhur me punën, jo ne racë, ngjyrë, fe, gjini, moshë, origjinëkombëtare, ose aftësi të kufizuar. Së dyti, aftësia juaj për të legalizuar shkarkimin e një punonjësidhe mënyrën në të cilën ju mund të bëni kështu që do të jetë shumë e varur nga statusi juaj. Kontrolloniligjet e shtetit tuaj për të gjetur se cilat ligje zbatohen për biznesin tuaj. Dhe mos harroni se një punonjës nuk mund të pushohet nga puna për aktivitetet sindikale , edhe në qoftë se një union nuk ekziston në kompani.

Kontratë e nënkuptuar. Një punëdhënës mund të kufizohet në shkarkimin e një punonjësi në qoftë senjë kontratë e nënkuptuar ekziston si rezultat i deklaratave me shkrim në aplikimin e punësimit të kompanisë, reklama të punësimit, manualin punonjes, ose dokumentet e tjera të kompanisë. Deklaratatverbale nga përfaqësuesit e kompanisë për punonjësit mund të dëmtojnë statusin e punëdhënësit.

Page 45: Menaxhimi i Biznesit Vogel (Pjesa 3)

Luaras Muhaxhiri Elvis Elezaj Enis Gashi

Mirebesimi dhe marreveshjet e mira. Mirebesimi dhe marreveshjet e ndershme perfshijn ate qe nje punedhenes duhet te veproj ne menyre te ndershme dhe me qellim te mire ne shkarkimin e nje punonjesi. Per shembull nje punonjes nuk mund te pushohet nga puna thjesht vetem pse ai behet ngarkes ne planin e pensioneve te kompanies.

Kundershtimi i politikave publike. Nën kundershtimin e politikave publike, punëdhënësit nuk mund tëshkarkojne punëtorët për ushtrimin e një të drejte statutore, të tilla si paraqitja e kërkesës së punëtorëve per kompensim, ose kryerjes së shërbimit publik, të tilla si duke shërbyer në një juri.As nuk mund të pushohet nga puna një punonjës për refuzimin për të thyer ligjin ose të angazhohen në ate lloj sjellje qeështë kundër besimeve te tij ose të saj.