1

ðIỂM TIN M ẤY NGÀY QUA

SỐ 53

THƯ GỬI CH Ủ TỊCH NƯỚC nhân chuyến công du Hoa kỳ

Kính gửi Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang

Chúng tôi, những người Vi ệt Nam tr ĩu nặng ưu tư về vận nước, ñang băn khoăn theo dõi những diễn biến mới về thời cuộc trong nước và trên thế giới, bày tỏ với Chủ tịch Nước nhân chuyến công du Hoa Kỳ sắp tới một số suy nghĩ sau ñây:

1. Cuộc công du của Chủ tịch Nước lần này diễn ra trong bối cảnh của những hoạt ñộng quốc tế dồn dập ở khu vực ðông Nam Á, ðông Á, Châu Á-Thái Bình Dương và trên thế giới, ñặc biệt là cuộc hội ñàm riêng giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Obama, rồi chuyến công du của Chủ tịch Nước ñến Trung Quốc và k ý kết Tuyên bố chung Việt Nam-Trung Quốc.

Những cam kết ñưa ra trong Tuyên bố chung Việt Nam-Trung Quốc chưa ráo mực thì ngay lập tức trên Biển ðông, các tàu hải giám của Trung Quốc ñã rượt ñuổi và hành hung tàu cá của ngư dân ta ñang hành nghề trên vùng lãnh hải của Việt Nam gần quần ñảo Hoàng Sa. Hành ñộng ngang ngược này diễn ra ñồng thời với việc họ tổ chức cấp phát giấy chứng minh nhân dân và giấy cư trú ñợt ñầu cho người Trung Quốc ở cái gọi là “thành ph ố Tam Sa”, mà ngay khi họ thành lập, Việt Nam ñã tuyên bố rõ ràng rằng việc làm này của Trung Quốc ñã vi phạm chủ quyền của Việt Nam ñối với hai quần ñảo Hoàng Sa và Trường Sa và hoàn toàn vô giá trị.

ðây là một hành ñộng có tính toán thể hiện rõ âm mưu và thủ ñoạn xảo quyệt của giới cầm quyền Bắc Kinh, cho nên không thể trông mong vào ñiều mà người phát ngôn của Bộ Ngoại giao ta tuyên bố “ khi ñường dây nóng ñi vào hoạt ñộng, hai bên sẽ có thể nhanh chóng, kịp thời trao ñổi thông tin và biện pháp xử lý các vụ việc phát sinh ñột xuất liên quan ñến nghề cá”. Làm sao có thể tin vào giới cầm quyền Trung Quốc khi họ nói một ñằng, làm một nẻo? Vì vậy, tuyệt ñối không thể ñể cho những “cam kết”, nh ững “tuyên bố” v ới Trung Quốc trong thời gian vừa qua phủ bóng và ảnh hưởng xấu tới cuộc công du của Chủ tịch Nước ñến Hoa Kỳ lần này.

Chừng nào các nhà lãnh ñạo Việt Nam vẫn còn lướng vướng trong vòng kiềm tỏa của “ mười sáu chữ”, “b ốn tốt” nh ằm che ñậy thủ ñoạn của chủ nghĩa bành trướng ðại Hán, chừng ấy Việt Nam vẫn bị ñẩy vào quỹ ñạo Trung Quốc, ñất nước sẽ vẫn còn trầm luân. Nếu lại chỉ dựa vào những giải pháp như kiểu “ ñường dây nóng” thì e chỉ có thể dẫn tới việc trói tay trói chân người yêu nước ñang quyết li ệt ñấu tranh vạch mặt mưu ñồ ñen tối của kẻ xâm

2

lược, khác nào những thỏa thuận ngầm nhằm làm suy giảm ý chí quật cường bất khuất của toàn dân Việt Nam, ñang phẫn nộ vạch trần những thủ ñoạn xấu xa, lừa mị.

2. Chuyến công du của Chủ tịch nước diễn ra trong bối cảnh ñất nước ñang gặp nhiều khó khăn. Thực trạng kinh tế rất ñáng lo ngại. Nhiều hoạt ñộng kinh tế bị ñình ñốn, nhiều doanh nghiệp phá sản, người lao ñộng thiếu việc làm, nông dân và ngư dân gặp vô vàn trở ngại, ñời sống các tầng lớp nhân dân, ñặc biệt là người nghèo, người sống ở vùng sâu vùng xa hết sức khó khăn. Nhiều giải pháp tháo gỡ ñang ñược ñặt ra và xúc tiến mạnh mẽ, trong ñó việc tham gia Hiệp ñịnh ðối tác Kinh t ế xuyên Thái Bình Dương (TPP) cần ñược xem như một hướng ra, một giải pháp quan trọng. ðây là vấn ñề ñược ñưa ra trong chương trình nghị sự của Chủ tịch Nước với người ñồng cấp Hoa Kỳ.

Tuy nhiên những ñiều kiện tham gia TPP không ñơn thuần chỉ là những cam kết về kinh t ế mà bao gồm cả những vấn ñề dân chủ và nhân quyền. Báo chí và truyền thông Mỹ những ngày gần ñây liên tục ñưa tin về chủ ñề này. ðại sứ Hoa Kỳ tại Vi ệt Nam, ông David Shear ñã không ngần ngại nói rõ: “ Sẽ có rất nhiều người ở Quốc hội Mỹ ñặt câu hỏi về vấn ñề dân chủ, nhân quyền của Việt Nam khi chúng tôi trình hiệp ước ñó (TPP) lên, chúng tôi không thể tránh ñược thực tế chính trị ñó”. Tuy th ế, dân biểu Frank Wolf của ðảng Cộng hòa vẫn quyết li ệt: “ Người dân Việt Nam và hàng triệu người Mỹ gốc Việt xứng ñáng ñược hưởng ñiều kiện tốt hơn những gì mà ðại sứ Shear và chính quyền này mang lại. Chính quyền Obama ñã làm thất vọng mọi công dân Việt Nam và mọi công dân Mỹ gốc Việt vốn quan tâm ñến nhân quyền và tự do tôn giáo”.

Phải chăng ñó cũng là lý do tại sao gần ñây hai văn bản về nhân quyền ñối với Vi ệt Nam lại gấp rút ñược soạn thảo và trình lên Hạ nghị viện và Thượng nghị viện Mỹ. Trong ñó, có nội dung ràng buộc ñiều kiện nhân quyền và dân chủ vào các khoản viện tr ợ phi nhân ñạo dành cho chính phủ Việt Nam, ñồng thời cổ súy thái ñộ cứng rắn hơn trong lĩnh vực nhân quyền và tự do tôn giáo, thêm vào ñó có ñiều khoản về ñóng băng và cấm chỉ giao dịch liên quan ñến tất cả tài sản và lợi ích của những ñối tượng vi phạm luật này. Tổ chức Phóng viên Không biên giới mới vừa ñưa ra một danh sách 35 blogger bị giam cầm ở Việt Nam là một cảnh báo về sự vi phạm một cách trắng trợn ñiều 19 của Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền, khi Vi ệt Nam ñang ứng cử vào Hội ñồng Nhân quyền: “ Mọi người ñều có quyền tự do tư tưởng và biểu ñạt. Quyền này bao gồm sự tự do tư tưởng mà không bị cản trở, ñược tự do tìm kiếm, thu nhận và quảng bá tin tức và ý kiến qua mọi phương tiện truyền thông bất kể biên giới”. Không phải ngẫu nhiên Tổng Thư ký Liên Hi ệp Quốc tuyên bố: “ Tất cả các nạn nhân của việc vi phạm nhân quyền có thể trông cậy vào Hội ñồng nhân quyền như một diễn ñàn và một bàn ñạp cho các hành ñộng”.

Ấy vậy mà, trong khi ñời sống kinh tế bị ñình ñốn thì giới cầm quyền nước ta lại tăng cường bắt bớ, trấn áp người yêu nước; những người bày tỏ chính kiến một cách ôn hòa chống Trung Quốc xâm lược vẫn bị khủng bố, ñe dọa theo ñiều 258 của Bộ luật Hình sự, ñiều ñó ñã tạo một áp lực ñè nặng lên tâm trạng xã hội. Chừng nào mà cái gọi là “ tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân” ñang ñược vận dụng hết sức tùy tiện và tràn lan chưa bị xóa bỏ, thì gương mặt Việt Nam về dân chủ và nhân quyền chưa thể ñược cải thi ện trong ánh mắt của công luận trong khu vực và trên thế giới. Không thể nhập nhằng khái niệm “ nhân ñạo” nh ư cách mà báo chí nhà nước ñưa tin với việc khẳng ñịnh thực thi quyền con người, thực thi dân chủ. Tình tr ạng ấy làm cho việc tham gia vào TPP không thể thuận buồm xuôi gió ñược.

3

3. ðó là hai trở ngại to lớn mà Chủ tịch Nước ñang ñối diện. Tuy vậy, ñây lại là thời cơ ñể thể hiện bản lĩnh của người gánh vác trọng trách trước Tổ quốc và nhân dân. Và ñây cũng là thời cơ thuận lợi ñể ñẩy tới công cuộc “giải Hán hóa” mà dân tộc ta bao ñời nung nấu, quyết thoát khỏi quỹ ñạo Trung Quốc hội nhập vào thế giới dân chủ, văn minh. Ông cha ta từng răn dạy, bỏ lỡ thời cơ là sự bỏ lỡ tệ hại nhất mà rồi cái giá mà dân tộc phải tr ả là không sao lường hết. Chính vì vậy mà cách ñây hơn năm tr ăm năm, Nguyễn Trãi ñã cảnh báo: “Thời! Th ời! Th ực không nên lỡ”. Chúng tôi hy vọng rằng Chủ tịch sẽ không phụ lòng mong mỏi của ông cha ñể xứng ñáng với ñòi hỏi của nhân dân ñang chăm chú dõi theo chuyến công du quan trọng này.

Xin gửi Chủ tịch Nước lời chào trân trọng.

Ngày 19.7.2013

DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI GỬI TH Ư

1. Nguyễn Quang A, nguyên Viện trưởng Viện IDS, Hà Nội 2. Bùi Tiến An, cựu tù chính trị Côn ðảo, nguyên cán bộ Ban Dân vận Thành ủy TP HCM, TP

HCM 3. Lại Nguyên Ân, nhà nghiên cứu phê bình văn học, Hà Nội 4. Huỳnh Kim Báu, nguyên Tổng thư ký Hội Trí thức yêu nước TP Hồ Chí Minh, TP HCM 5. Nguyễn Nguyên Bình, Hội viên Hội Nhà văn Hà Nội, Hà Nội 6. Nguyễn Trọng Bình, nguyên Hiệu trưởng Trường ðại học Tại chức TP Hải Phòng, Hải

Phòng 7. Nguyễn Huệ Chi, GS, nguyên Chủ tịch Hội ñồng Khoa học Viện Văn học, Hà Nội 8. Tống Văn Công, nguyên Tổng biên tập báo Lao ñộng, TP HCM 9. Nguyễn Trung Dân, nhà báo, TP HCM 10. Nguyễn ðắc Diên, bác sĩ, TP HCM 11. Nguyễn Xuân Diện, TS, nhà nghiên cứu Hán Nôm, Hà Nội 12. Hoàng Dũng, PGS TS, TP HCM 13. Phạm Chí Dũng, nhà báo tự do, TP HCM 14. Hà Dương Dực, Hoa Kỳ 15. Lê Hiếu ðằng, nguyên Phó Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Liên minh các lực lượng Dân

tộc, Dân chủ và Hòa bình Việt Nam, nguyên Phó Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP Hồ Chí Minh, ðại biểu Hội ñồng Nhân dân TP Hồ Chí Minh khóa 4, 5, TP HCM

16. Nguyễn ðình ðầu, nhà nghiên cứu, TP HCM 17. Phạm Văn ðỉnh, TSKH, Pháp 18. Nguyễn Ngọc Giao, GS, nhà báo, Paris, Pháp 19. Lê Công Giàu, nguyên Phó Bí Thư thường trực Thành ðoàn TNCS TP HCM, nguyên Phó

Tổng Giám ñốc Tổng công ty Du lịch TP HCM 20. Chu Hảo, PGS TS, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường, nguyên

thành viên Viện IDS, Hà Nội 21. ðặng Thị Hảo, TS, nguyên Phó ban Văn học Cổ Cận ñại, Viện Văn học, Hà Nội 22. Võ Thị Hảo, nhà văn, Hà Nội 23. Phạm Duy Hiển, GS TS, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu hạt nhân ðà Lạt, nguyên

thành viên Viện IDS, Hà Nội

4

24. Hồ Hiếu, cựu tù Côn ðảo, nguyên Chánh văn phòng Ban Dân vận Mặt trận, Thành uỷ TP Hồ Chí Minh, TP HCM

25. Võ Văn Hiếu, nguyên cán bộ ðài phát thanh giải phóng thuộc Ban Tuyên huấn Trung ương cục Miền Nam

26. Nguyễn Xuân Hoa, nguyên Giám ñốc Sở Văn hóa Thông tin tỉnh Thừa Thiên Huế, Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế

27. Phaolô Nguyễn Thái Hợp, Giám mục Giáo phận Vinh 28. Nguyễn Thế Hùng, GS TS, Trường ðại học Bách khoa ðà Nẵng, Phó Chủ tịch Hội Cơ học

Thủy khí Việt Nam, ðà Nẵng 29. Hà Thúc Huy, PGS TS, Trường ðại học Khoa học Tự nhiên, TP HCM 30. Nguyễn Thị Từ Huy, TS, TP HCM 31. Phạm Khiêm Ích, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam, nguyên Phó

Viện trưởng Viện Thông tin, Viện Hàn Lâm Khoa học Xã hội Vi ệt Nam 32. Trần Hữu Kham, thương binh mù, cựu tù chính trị Côn ðảo trước 1975 33. Trần Hữu Khánh, cán bộ hưu trí, TP HCM 34. Lê Xuân Khoa, GS, nguyên Phó Viện trưởng Ðại học Sài Gòn, Hoa Kỳ 35. Nguyễn Khuê, cán bộ hưu trí, TP HCM 36. Viễn Kính, nhà báo, TP HCM 37. Tương Lai, nguyên Viện trưởng Viện Xã hội học, nguyên thành viên Tổ chuyên gia tư vấn

của Thủ tướng Võ Văn Kiệt, nguyên thành viên Viện IDS, TP HCM 38. Cao Lập, cựu tù chính trị Côn ðảo, nguyên Giám ñốc Làng Du lịch Bình Quới, TP HCM 39. Lương Văn Liệt, nguyên cán bộ Thanh niên Xung phong, nguyên cán bộ Chi cục thuế, TP

HCM 40. Trần Văn Long, nguyên Tổng thư ký Ban vận ñộng cải thiện chế ñộ lao tù miền Nam Việt

Nam (trước 1975), nguyên Phó Bí thư Thành ñoàn TP HCM, TP HCM 41. Nguyễn Văn Ly, nguyên Phó phòng PA 25 CA thành phố HCM, nguyên thư ký của Bí thư

thành ủy TP HCM Mai Chí Thọ 42. Nguyễn Khắc Mai, nguyên Vụ trưởng Ban Dân vận Trung ương, Hà Nội 43. Huỳnh Tấn Mẫm, bác sĩ, nguyên ðại biểu Quốc hội khóa 6, nguyên Chủ tịch Tổng hội Sinh

viên Sài Gòn trước 1975, TP HCM 44. André Menras - Hồ Cương Quyết, cựu tù chính trị trước năm 1975, Pháp 45. GB Huỳnh Công Minh, Linh mục, Tổng Giáo phận Sài Gòn, TP HCM 46. Phạm Gia Minh, TS, Hà Nội 47. Trần Tố Nga, cựu tù chính trị trước 1975, Pháp 48. Kha Lương Ngãi, nguyên Phó Tổng biên tập báo Sài Gòn Giải phóng, TP HCM 49. Nguyên Ngọc, nhà văn, nguyên thành viên Viện IDS, Hội An 50. Hạ ðình Nguyên, cựu tù chính trị Côn ðảo trước 1975 51. Nguyễn Xuân Ngữ, cựu chiến binh, TP HCM 52. Hồ Ngọc Nhuận, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam, Phó Chủ tịch

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP Hồ Chí Minh, nguyên Giám ñốc chính trị nhật báo Tin sáng, TP HCM

53. Trần ðức Nguyên, nguyên thành viên Tổ chuyên gia tư vấn của Thủ tướng Võ Văn Kiệt, Trưởng ban Ban Nghiên cứu của Thủ tướng Phan Văn Khải, nguyên thành viên Viện IDS, Hà Nội

54. Phan Thị Hoàng Oanh, TS, giảng viên ñại học, TP HCM 55. Nguyễn Hữu Phước, nhà báo, TP HCM

5

56. Nguyễn Kiến Phước, nhà báo, TP HCM 57. ðoàn Chí Phương, nguyên cán bộ Ban Giao bưu Trung ương cục Miền Nam 58. Ngô Văn Phương, ðại biểu Hội ñồng Nhân dân TP HCM khóa 5, Ủy viên MTTQ TP HCM

khóa 6 59. Phạm Xuân Phương, ðại tá, cựu chiến binh, Hà Nội 60. ðào Xuân Sâm, nguyên thành viên Tổ chuyên gia tư vấn của Thủ tướng Võ Văn Kiệt,

nguyên thành viên Ban Nghiên cứu của Thủ tướng Phan Văn Khải, Hà Nội 61. Tô Lê Sơn, kỹ sư, TP HCM 62. Nguyễn Ngọc Sơn, nguyên Phó Tổng Biên tập tạp chí ðại học và Giáo dục chuyên nghiệp,

Phó Tổng Biên tập tạp chí Thế giới trong ta, Hà Nội 63. Lê Văn Tâm, nguyên Chủ tịch Hội người Vi ệt Nam tại Nhật Bản, ủy viên Ủy ban Trung

ương Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam khóa VII, Nhật Bản 64. Trần Công Thạch, hưu trí, TP HCM 65. Nguyễn Quốc Thái, nhà báo, TP HCM 66. Trần Thị Băng Thanh 67. Jos Lê Quốc Thăng, Linh mục, Tổng Giáo phận Sài Gòn, TP HCM 68. Lê Thân, cựu tù chính trị Côn ðảo, TP HCM 69. Trần Văn Thọ, GS, ðại học Waseda, Nhật Bản 70. Võ Văn Thôn, nguyên Giám ñốc Sở Tư pháp TP HCM, TP HCM 71. Trần Quốc Thuận, luật sư, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, TP HCM 72. Phan Văn Thuận, Giám ñốc công ty TNHH Phú An ðịnh, TP HCM 73. Phạm Toàn, nhà giáo, Hà Nội 74. Nguyễn Thị Ngọc Toản, GS, bác sĩ, ðại tá, cựu chiến binh, Hà Nội 75. Nguyễn Thị Ngọc Trai, nhà văn, nguyên Phó Tổng Biên tập báo Văn Nghệ của Hội Nhà

văn Việt Nam, Hà Nội 76. Nguyễn Thị Khánh Trâm, nghiên cứu viên, TP HCM 77. Phạm ðình Trọng, nhà văn, TP HCM 78. Vũ Quốc Tuấn, nguyên trợ lý Thủ tướng Võ Văn Kiệt, nguyên thành viên Ban Nghiên cứu

của Thủ tướng Phan Văn Khải, Hà Nội 79. Hoàng Tụy, GS, Viện Toán học, nguyên Chủ tịch Viện IDS, Hà Nội 80. Hà Dương Tường, nguyên GS ðại học Compiègne, Pháp 81. Trần Thanh Vân, kiến trúc sư, Hà Nội 82. Tô Nhuận Vỹ, nhà văn, Huế

Nhân sỹ trí thức gửi th ư cho Chủ tịch Nước

Cập nhật: 06:29 GMT - thứ hai, 22 tháng 7, 2013

6

các nhân sỹ trí thức ñã nhiều lần lên tiếng về các vấn ñề quan trọng của ñất nước

Nhóm nhân sỹ trí thức 80 người vừa gửi thư cho Chủ tịch nước Trương Tấn Sang khuyến cáo ông nắm thời cơ 'giải Hán và thực thi dân chủ' trong chuyến ñi Mỹ.

Ông Sang sẽ công du chính thức Hoa Kỳ từ 24/7-26/7, trong ñó có cuộc hội kiến với Tổng thống Barack Obama ở Nhà Trắng hôm thứ Năm 25/7.

Cuối tuần vừa qua, nhóm nhân sỹ trí thức từng gửi nhiều thư khuyến cáo Chính phủ và ðảng Cộng sản Việt Nam trong các sự kiện quan trọng, ñã có thư "bày tỏ với Chủ tịch nước nhân chuyến công du Hoa Kỳ sắp tới một số suy nghĩ".

Trong số những người ký tên có Giáo sư Tương Lai, Nhà văn Nguyên Ngọc, Tiến sỹ Nguyễn Quang A...

Văn bản bức thư mà BBC có trong tay phân tích bối cảnh của chuyến thăm cấp nhà nước lần này, ñặc biệt nhấn mạnh các hành ñộng mới ñây của Trung Quốc trong việc khẳng ñịnh chủ quyền của nước này tại Biển ðông.

Lá thư nói những việc làm của Trung Quốc là "hành ñộng có tính toán thể hiện rõ âm mưu và thủ ñoạn xảo quyệt của giới cầm quyền Bắc Kinh", và khuyến cáo không thể "tin vào giới cầm quyền Trung Quốc khi họ nói một ñằng, làm một nẻo".

Thư viết: "Vì vậy, tuyệt ñối không thể ñể cho những 'cam kết', những 'tuyên bố' với Trung Quốc trong thời gian vừa qua phủ bóng và ảnh hưởng xấu tới cuộc công du của Chủ tịch Nước ñến Hoa Kỳ lần này".

"Chừng nào các nhà lãnh ñạo Việt Nam vẫn còn lướng vướng trong vòng kiềm tỏa của “mười sáu chữ”, “bốn tốt” nhằm che ñậy thủ ñoạn của chủ nghĩa bành trướng ðại Hán, chừng ấy Việt Nam vẫn bị ñẩy vào quỹ ñạo Trung Quốc, ñất nước sẽ vẫn còn trầm luân."

Thúc ñẩy nhân quyền

Khía cạnh thứ hai của chuyến thăm, mà những người ký tên gọi là cơ hội lớn cần nắm bắt, là trong lĩnh vực dân chủ-nhân quyền.

Lá thư nói chuyến công du của ông chủ tịch diễn ra "trong bối cảnh ñất nước ñang gặp nhiều khó khăn. Thực trạng kinh tế rất ñáng lo ngại".

"Ông cha ta từng răn dạy, bỏ lỡ thời cơ là sự bỏ lỡ tệ hại nhất mà rồi cái giá mà dân tộc phải trả là không sao lường hết."

7

Thư của các vị trí thức

"Nhiều giải pháp tháo gỡ ñang ñược ñặt ra và xúc tiến mạnh mẽ, trong ñó việc tham gia Hiệp ñịnh ðối tác Kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) cần ñược xem như một hướng ra, một giải pháp quan trọng. ðây là vấn ñề ñược ñưa ra trong chương trình nghị sự của Chủ tịch Nước với người ñồng cấp Hoa Kỳ."

Thư phân tích rằng ñiều kiện tham gia TPP không ñơn thuần chỉ là "cam kết về kinh tế mà bao gồm cả những vấn ñề dân chủ và nhân quyền".

Những người viết thư chỉ trích giới cầm quyền trong nước "tăng cường bắt bớ, trấn áp người yêu nước; những người bày tỏ chính kiến một cách ôn hòa chống Trung Quốc xâm lược vẫn bị khủng bố, ñe dọa theo ñiều 258 của Bộ luật Hình sự, ñiều ñó ñã tạo một áp lực ñè nặng lên tâm trạng xã hội".

Họ cho rằng các vi phạm dân chủ-nhân quyền ở trong nước có thể "làm cho việc tham gia vào TPP không thể thuận buồm xuôi gió ñược".

Những người ký tên kêu gọi Chủ tịch Trương Tấn Sang nắm thời cơ "ñể thể hiện bản lĩnh của người gánh vác trọng trách trước Tổ quốc và nhân dân".

"Ông cha ta từng răn dạy, bỏ lỡ thời cơ là sự bỏ lỡ tệ hại nhất mà rồi cái giá mà dân tộc phải trả là không sao lường hết....Chúng tôi hy vọng rằng Chủ tịch sẽ không phụ lòng mong mỏi của ông cha ñể xứng ñáng với ñòi hỏi của nhân dân ñang chăm chú dõi theo chuyến công du quan trọng này."

Chưa rõ bức thư có ñược chuyển tới tay Chủ tịch nước hay không và phản ứng của ông như thế nào.

Suy nghĩ về chuy ến ñi của Chủ tịch Sang Giáo sư Tương Lai. Gửi cho BBC từ TP HCM. Cập nhật: 08:29 GMT - thứ năm, 18 tháng 7, 2013

Chủ tịch Việt Nam sắp thăm Hoa Kỳ lần ñầu tiên

Sau chuyến thăm Trung Quốc thì chuyến công du sắp tới của ông Chủ tịch nước là mối bận tâm của rất nhiều người ñang trĩu nặng suy tư về vận nước.

8

Những hoạt ñộng ngoại giao dồn dập trong thời gian qua càng làm cho mối bận tâm ấy thêm bức xúc trước những diễn biến mới của thời cuộc trong nước và thế giới.

Những hoạt ñộng ñối ngoại gắn liền máu thịt với hoạt ñộng ñối nội, mà về thực chất thì nội lực của dân tôc, thế ñứng của ñất nước là nhân tố quyết ñịnh chiến lược và sách lược ñối ngoại. Tiếng chuông ñánh ở nước người vang ñến ñâu là tùy thuộc vào sự dồn sức, góp lực của cả toàn dân.

ðương nhiên, khôn khéo và thông minh ñể nắm bắt thời cơ, khai thác và phát huy tối ña hợp lực ñược tạo ra từ hoạt ñộng ñối ngoại với nhận thức rằng, bỏ lỡ thời cơ là sự bỏ lỡ ñáng tiếc nhất mà rồi cái giá mà dân tộc phải trả là không sao tính xuể! Chẳng thế mà Nguyễn Trãi từng căn dặn "Thời! Thời! Thực không nên lỡ".

Vả chăng, chúng ta lại ñang sống trong một thế giới ñầy biến ñộng.

Cuộc cách mạng thông tin với mạng lưới internet phủ sóng khắp nơi ñã khiến cho thế giới rộng lớn ñược thu hẹp lại trong "ngôi nhà toàn cầu", làm cho nhất cử, nhất ñộng của mỗi một ai ñó, nhất là của các "chính khách" ñều hiện rõ mồn một trước ñôi mắt tinh anh của công luận.

Chính cái ñó ñem lại một sức mạnh mới, cách suy nghĩ mới cho mỗi con người. Người ta hiểu ra rằng, kiểu tư duy tuyến tính theo lối mòn không bắt kịp với thời ñại mà chuẩn mực chính là sự thay ñổi.

Những tri thức cũ, kinh nghiệm cũ, dù quy báu ñến ñâu, cũng không còn ñủ cho hành trình của dân tộc ñi về phía trước. Không thể không có tri thức mới, kinh nghiệm mới ñể hình thành một kiểu tư duy tương thích với nhịp sống ñương ñại của nền văn minh trí tuệ ñang làm cho tiến trình phát triển ñưa tới những bước hợp trội, tạo ra những ñột biến không thể nào dự báo trước ñược.

Hiện tượng Myanmar là một ví dụ thật hấp dẫn.

Ngoài ra, những bài học trị nước và cứu nước của ông cha ta vẫn ẩn chứa những nguyên lý ứng xử với dân với nước, với bạn với thù theo lối "mãn chiêu tổn, khiêm thụ ích" (cái ñầy gọi cái vơi, võng xuống thì ñược làm cho ñầy trở lại,) vẫn có ý nghĩa sâu sắc trong hoạt ñộng ñối nội và ñối ngoại.

Dòng sông cuộc sống ñang ñẩy con thuyền ñất nước ñi vào ñoạn nước xoáy, người lèo lái chỉ một chút sơ sẩy, thiếu bản lĩnh, thiếu hiểu biết sẽ khiến cho dân tộc phải trả giá ñắt. Vì xét ñến cùng, cái quyết ñịnh vẫn ở con người.

Thì chẳng thế sao? "ðại Vi ệt Sử ký toàn thư. Kỷ nhà Trần" có chép lời tên tướng Ô Mã Nhi nhận xét về ðỗ Khắc Chung, người ñược vua Nhân Tông cử ñến trại giặc dò xét tình hình: "Có thể nói là [người này] không nhục mệnh vua. Nước nó còn có người giỏi, chưa dễ mưu tính ñược".

Tên tướng Tàu này quả là biết xét ñoán người và hiểu ñược thời cuộc ñể thực thi ñường lối cổ truyền nhất quán của chúng: không khuất phục, mua chuộc ñược ñối phương thì tìm cách mà trừ ñi! Bản lĩnh hiên ngang không biết cúi thấp ñầu của ðỗ Khắc Chung là biểu hiện khí phách dân

9

tộc, làm nên sức mạnh Việt Nam ñánh tan tác kẻ thù từng xéo nát nhiều vùng lãnh thổ từ Á sang Âu ở thế kỷ XIII.

Người thực thi mệnh [lệnh] của nước của dân ở thế kỷ XXI này, vì thế, phải biết học cha ông, không ñể nhục quốc thể.

Quan hệ Nước lớn-Nước nhỏ và Bản lĩnh Dân tộc

Có một ñiều phải suy nghĩ thêm khi báo chí ta gần ñây hay nói ñến chuyện ứng xử giữa nước nhỏ với nước lớn. ðiều ấy có cái lý của nó. Nhưng cũng lại phải thấy cho ra một ñiều nữa là, một nước ñứng thứ 13 thế giới về dân số, cũng ñã từng ñược cả thế giới biết ñến như là một dân tộc từng ñánh thắng những thế lực ngoại xâm khổng lồ ở thế kỷ XIII, XV, XVIII và XX ñể hiên ngang tồn tại bên bờ Thái Bình Dương rộng lớn, có một vị thế trong khối Asean, mà cứ vẫn mang tâm lý "nước nhỏ" trong ứng xử thì e cũng có chỗ chưa thỏa ñáng.

"ðiều chua chát ñáng nói nhất khi sử dụng khái niệm "nước nhỏ" chính là sự nếm trải vị ñắng của thân phận một dân tộc từng là một quân cờ trên bàn cờ trong cuộc chơi giữa các "nước lớn"!"

Hàn Quốc với diện tích 100.032 km vuông, dân số 48 triệu người, là "nước nhỏ" nhưng xem ra thế ứng xử của họ trên trường quốc tế thì cũng không "nhỏ" như người ta tưởng. Rồi Singapore, với diện tích 697.7km2, chỉ bằng diện tích huyện Cần Giờ của TPHCM và dân số chỉ 5,1 triệu người vào năm 2010 thì ñúng là nhỏ, rất nhỏ. Nếu tính từ ngày tuyên bố ñộc lập năm 1965 thì họ chỉ mới có gần 50 năm phát triển từ một nước hầu như không có tài nguyên, nguyên liệu ñều phải nhập từ bên ngoài. Nhưng cũng chính vì thế, họ nhanh nhạy ñi ñầu trong việc chuyển ñổi sang nền kinh tế tri thức và theo dự tính thì ñến 2018 Singapore sẽ là một ñầu mối của mạng lưới năng ñộng trong nền kinh tế châu Á và toàn cầu với tính ña dạng nhạy bén trong hoạt ñộng kinh doanh. Thế ñứng của ñất nước này, vì thế, ñâu kém những nước diện tích lớn, dân số ñông!

Còn ta, vì sao Việt Nam ta từ ñỉnh cao chiến thắng lại trở thành lạc hậu và lạc ñiệu với thế giới?

ðây là câu chuyện dài nhưng không thể không thẳng thắn và sòng phẳng chỉ ra nguyên nhân của nó.

Muốn thế, phải ñặt vận mệnh của tổ quốc lên trên hết và trước hết, thực hiện sự hòa giải và hòa hợp dân tộc, gạt bỏ những mâu thuẫn về lợi ích riêng tư, chấm dứt những hành vi và thủ ñoạn tranh giành quyền lực ñể ñồng tâm hiệp lực xây dựng ñất nước. Có như vậy mới tạo nên ñược một thế ñứng Việt Nam trong những mối liên hệ phụ thuộc và tác ñộng lẫn nhau của các mối quan hệ quốc tế, vấn ñề có ý nghĩa sống còn trong hoạt ñộng ñối ngoại, tránh ñược nguy cơ thao túng của nước lớn.

ðiều chua chát ñáng nói nhất khi sử dụng khái niệm "nước nhỏ" chính là sự nếm trải vị ñắng của thân phận một dân tộc từng là một quân cờ trên bàn cờ trong cuộc chơi giữa các "nước lớn"!

Bản lĩnh và khí phách của dân tộc trước kẻ thù ngoại xâm ñã giục giã nhiều thế hệ Việt Nam lên ñường cứu nước, không ngại hy sinh. Máu người không phải nước lã. Và máu ñã chảy thành sông, xương ñã chất thành núi từ Ải Nam Quan ñến Mũi Cà Mau. Vì thế, quyết không ñể cho mạng sống

10

của người Vi ệt, vận mệnh của tổ quốc bị lợi ích của những nước lớn với ñủ thứ "nhân danh" ñể biến thành những quân cờ trong cuộc chơi của họ.

Quân cờ ấy, khi cần thiết thì người ta ñánh bóng mạ kền, hoặc thổi lên thành một chiếc bong bóng sặc sỡ sắc màu huyền thoại ñể mà vui vẻ nhận lãnh những vinh quang vô ích: "Nếu lịch sử chọn ta làm ñiểm tựa, Vui gì hơn làm người lính ñi ñầu".

ðể rồi, trong "niềm vui" ấy, những núi xương, sông máu của "người lính ñi ñầu" ñổ ra tạo thành khoảng cách an toàn cho Mao "ñại nhảy vọt" và ñến một ngày ñẹp trời thì Chu (Ân Lai) vui vẻ bắt tay Richard Nixon ở Thượng Hải ñể mặc cả trên ñầu người bạn láng giềng "núi liền núi, sông liền sông, chung một biển ðông" về nước cờ "thí tốt, ñẩy xe", bật ñèn xanh cho B52 rải thảm Hà Nội.

Quyền lực và Tội lỗi

Chiếc bong bóng sặc sỡ kia vỡ tan, nhưng không chỉ là một ảo ảnh tan vỡ mà là một hệ lụy lịch sử nặng nề với những vết thương hằn sâu trong lòng dân tộc khi non sông ñã quy về một mối.

Thay vì làm lành vết thương, người ta lại khoét sâu thêm do bị chủ nghĩa giáo ñiều cầm tù, mà nguy hiểm nhất là tiếp tục thực thi quan ñiểm"ñấu tranh giai cấp là ñộng lực của sự phát triển " ñể rồi tạo ra một xã hội bất an và xáo ñộng, hệ thống giá trị bị ñảo lộn, văn hóa dân tộc với cốt lõi là nền văn hóa làng, cái nôi của tâm hồn Việt, bị băng hoại. ðó chính là hệ lụy nặng nề vừa nhắc ñến.

Liều thuốc chữa trị cho sự bất an ấy, bi ñát thay, lại là một chế ñộ toàn trị phản dân chủ ñang ñược ñẩy tới ngày càng hung hãn như không có ñiểm dừng. Cái gọi là "nhà nước pháp quyền" ñược rao giảng là "của dân, do dân và vì dân" ñang quay lưng lại với dân. Cán cân công lý chao ñảo trước vòng xoáy lợi ích của các nhóm quyền lực với những bản án bỏ túi theo Nghị quyết. ðó là lý do giục giã những "bàn chân nổi giận" của nông dân, của thanh niên sinh viên, của trí thức rầm rập xuống ñường bất chấp mọi thủ ñoạn trấn áp và sự xuyên tạc, lừa mị.

Chưa bao giờ người ta thấy cái nguyên lý khủng khiếp vận hành trong xã hội từng ñược trí tuệ loài người ñúc kết : "Quyền lực thúc ñẩy việc mở rộng vô hạn ñộ quyền lực, và hầu như không có ñiểm dừng. Nhưng "quyền lực lại có xu hướng tham nhũng và quyền lực tuyệt ñối thì tham nhũng cũng tuyệt ñối” (Power tends to corrupt and absolute power corrupts absolutely).

"Thế giới văn minh làm sao chấp nhận một thứ luật rừng trong ứng xử với dân?"

11

Chế ñộ toàn trị phản dân chủ là nguyên nhân sâu xa cho cái chuyện "quyền lực tuyệt ñối thì tham nhũng cũng tuyệt ñối " ấy.

Vì vậy, nếu chỉ chĩa mũi nhọn vào một số người, cho dù là cần thiết ñi chăng nữa, thì chỉ là bôi thuốc chữa mụn ngoài da ñể mong ñẩy lùi căn bệnh ñã ăn sâu vào lục phủ ngũ tạng. Cho nên, nỗi bức xúc lớn ñang chứa chất trong lòng xã hội là cải cách thể chế ñể lập lại trật tự và thúc ñẩy kinh tế phát triển, cải thiện ñời sống của mọi tầng lớp nhân dân, ñặc biệt là nông dân và bà con dân tộc ở vùng sâu, vùng xa.

Dân chủ là liều thuốc ñặc trị ñể chống tham nhũng và các tật bệnh nói trên có hiệu quả nhất vào lúc này.

Dân chủ là phương thuốc hiệu nghiệm cho căn bệnh tưởng như vô phương cứu chữa là bộ máy nhà nước ñang ngày càng phình to.

Dân chủ cũng là phương thuốc hiệu nghiệm nhất ñể ðảng Cộng sản Việt Nam, lực lượng chính trị lớn nhất, có mạng lưới rộng khắp cả nước, tự chỉnh ñốn mình nhằm ñáp ứng ñòi hỏi bức xúc của dân và của cả ñông ñảo ñảng viên của ðảng.

Chuyện này chẳng có gì mới, sở dĩ phải nêu lên ñây vì chúng liên quan mật thiết với gương mặt ñất nước trước thế giới. Nói cách khác, liên quan ñến sức mạnh của dân tộc, thế ñứng của ñất nước trong hoạt ñộng ñối ngoại.

Thế giới văn minh làm sao chấp nhận một thứ luật rừng trong ứng xử với dân? Làm sao xây dựng ñược niềm tin chiến lược với các ñối tác trên trường quốc tế khi Việt Nam tuy ñã công nhận Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền là giá trị phổ dụng, ñã ký cam kết tuân thủ Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị,Công ước Quốc tế về các Quyền Kinh tế, Xã hội và Văn hóa, ứng cử vào Hội ñồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc nhưng trong ứng xử thực tế thì làm ngược lại?

Cái chuyện nhân danh "ñặc thù" của mỗi nước về văn hóa, chính trị ñể phủ nhận những chuẩn mực chung về văn minh mà thế giới tôn trọng ñã trở nên kệch cỡm và lạc ñiệu. Cần quan niệm rằng thực thi dân chủ, cải thiện ñiều kiện ñể quyền con người ñược thực hiện một cách công khai và lành mạnh, chính là ñòi hỏi của sự phát triển, tăng cường nội lực chứ không phải là do sức ép của bên ngoài, càng không thể là một sự áp ñặt.

Bỏ lỡ Cơ hội và Lựa chọn Sai lầm

12

Một cơ hội bị bỏ lỡ cho việc ñưa ñất nước ñi vào quỹ ñạo của thế giới tiến bộ và văn minh là thời ñiểm lấy ý kiến toàn dân về sửa ñổi Hiến Pháp. Biết bao tâm huyết và trí tuệ chân thành, thẳng thắn góp vào chuyện quốc gia ñại sự này ñã bị lãng phí một cách vô ích mà Kiến nghị của giới trí thức, nhân sĩ (gọi tắt là Kiến nghị 72) góp vào xây dựng Hiến Pháp là một bằng chứng sống ñộng.

Phải chăng người ta muốn noi theo cách hành xử của Tập Cận Bình khi ông ta khẳng ñịnh: "Tôi cho rằng ñiều kiện hiện nay cũng giống trước kia, thời cơ vẫn chưa chín muồi. Tình hình trong và ngoài nước hiện nay chỉ cho phép chúng ta dùng “liệu pháp giữ nguyên”, hơn nữa duy trì ñược hiện trạng cũng là tốt lắm rồi, thực ra duy trì ñược cũng không phải dễ dàng. Bởi vậy, tôi chỉ có thể nhắc lại “ba tin tưởng” [tin vào ñường lối, tin vào lý luận, tin vào chế ñộ] mà thực sự không thể ñụng tới cải cách thể chế chính trị hoặc ít nhất hiện nay không ñược ñụng tới".

Không ñược ñụng tới vì chính ñây là tử huyệt của chế ñộ toàn trị phản dân chủ ñang thống trị Trung Quốc.

Nếu ñiều dẫn ra ở trên ñúng là tư tưởng của người giữ vai trò nguyên thủ của ñất nước Trung Hoa thì rất ñáng phải suy nghĩ về tác ñộng không nhỏ của tư tưởng này ñối với một số ai ñó ñang nuôi dưỡng ảo mộng "ñi với Trung Quốc thì bảo vệ ñược ñảng, giữ ñược chế ñộ XHCN"!

Họ không dám nhìn thẳng vào sự thật là khi Trung Quốc diễu võ dương oai bên ngoài là nhằm ñánh lạc hướng những mâu thuẫn gay gắt bên trong, nhằm che lấp những giằng xé ñấu ñá trong nội bộ ñảng cầm quyền, những mâu thuẫn trong xã hội, mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo ñang ngày càng gay gắt, ñẩy tới nguy cơ bùng nổ. Ngoài ra, những chỉ số giảm sút về tăng trưởng kinh tế và sự kiện hệ thống ngân hàng tiếp tục tài trợ cho các dự án quốc doanh thua lỗ nặng ñã cho thấy Trung Quốc ñang trên ñà suy thoái khó lòng cứu vãn.

Như vậy, vội vã hớp lấy "li ệu pháp giữ nguyên" của Trung Quốc, ñể rồi "thực sự không thể ñụng tới cải cách thể chế chính trị hoặc ít nhất hiện nay không ñược ñụng tới", chính là ngăn chặn sự phát triển của ñất nước, duy trì sự lạc hậu và lạc ñiệu với thế giới ñể "ông bạn láng giềng"dễ bề thao túng chứ không có gì khác.

ðây là ý ñồ thâm hiểm của một bộ phận trong giới cầm quyền Bắc Kinh ñang thực thi âm mưu bành trướng của chủ nghĩa ðại Hán.

Nếu tìm ñược người cùng hội cùng thuyền, cùng chung cái gọi là "ý thức hệ" thì "dễ mưu tính" như cách Ô Mã Nhi xưa kia mưu toan, sẽ không phải ñiều binh khiển tướng hết sức tốn kém, lại phải ñương ñầu với cả thế giới, nhưng vẫn tháo gỡ ñược cái xương ñang mắc ngang cổ họng khiến khó nuốt trôi ñược cả vùng tài nguyên và con ñường huyết mạch ở Biển ðông và khu vực ðông Nam Á.

Lựa chọn “li ệu pháp giữ nguyên” của Trung Quốc cũng là quên mất rằng một khi “ñiểm tựa duy nhất” này sụp ñổ chế ñộ ăn theo cũng sẽ không thể thoát khỏi cùng chung số phận.

Sinh lộ duy nhất: Dân chủ

13

Nếu Việt Nam quyết liệt cải cách thể chế, thực thi dân chủ hóa, ñịnh hình một mô hình phát triển,sẽ tạo ra một nội lực hùng hậu, nhân tố quyết ñịnh thành công của hoạt ñộng ñối ngoại và làm phá sản thủ ñoạn "bất chiến tự nhiên thành" trong mưu ñồ nham hiểm của Trung Quốc. Vì thế, Trung Quốc sẽ ra sức ngăn cản Việt Nam thực hiện ñiều này.

"Ch ỉ có thể tạo ñược thế ñứng khi Việt Nam thoát ra khỏi quỹ ñạo của Trung Quốc, vứt bỏ cái mũ kim cô mà chủ nghĩa bành trướng ðại Hán ñang cố thít chặt ñể dễ bề kiềm tỏa và thao túng. "

Giáo sư Tương Lai

Ngăn cản còn là vì họ không muốn có hình ảnh một quốc gia quyết tâm cải cách thể chế, thực thi dân chủ ở sát nách họ! Hình ảnh này sẽ khơi gợi và thúc ñẩy thêm phong trào ñấu tranh dòi dân chủ và nhân quyền trong ñất nước họ. Một Mianma láng giềng là ñã quá ñủ ñối với nhà cầm quyền Trung Quốc ñang cố duy trì chế ñộ toàn trị phản dân chủ.

Cho nên, nếu soi kỹ những phản ứng của họ tại Diễn ñàn Shangri-La vừa rồi sẽ hiểu rõ chúng ta cần phải làm gì trong những hoạt ñộng ñối ngoại sắp tới.

ðương nhiên, không chịu làm một quân cờ trên bàn cờ quốc tế trong cuộc chơi của các nước lớn không có nghĩa là co mình lại, không dám chủ ñộng tạo ra một thế liên kết mới trên trường quốc tế. Chính mối liên kết ñó sẽ tạo nên một thế ñứng Việt Nam trong khu vực ðông Nam Á, Châu Á-Thái Bình Dương và trên toàn thế giới.

Chỉ có thể tạo ñược thế ñứng ấy khi Việt Nam thoát ra khỏi quỹ ñạo của Trung Quốc, vứt bỏ cái mũ kim cô mà chủ nghĩa bành trướng ðại Hán ñang cố thít chặt ñể dễ bề kiềm tỏa và thao túng. Chẳng thế mà Trung Quốc ñã không úp mở vừa dụ dỗ vừa ñe dọa khi Việt Nam thiết lập một quan hệ mới với Mỹ và các nước phương Tây cho dù Việt Nam ñứng vững trên tư thế ñộc lập ñể thực thi một chính sách ñối ngoại thân thiện và bình ñẳng với tất cả các nước, trong ñó có Trung Quốc.

Trong lịch sử dựng nước và giữ nước, ông cha ta ñã từng thực hiện việc "giải Hán hóa" một cách khôn ngoan ñể gìn giữ bản sắc văn hóa Việt. Ấy vậy mà, ñúng như Trần Quốc Vượng nhận xét, "cuộc ñấu tranh giữa mô hình dân tộc và mô hình kiểu Tàu cho ñến khi phong kiến hết thời vẫn chưa chấm dứt...". Trong cuộc ñấu tranh ấy, "tìm về dân tộc" và "thân dân" là phương cách hiệu nghiệm nhất ñể thực hiện việc "giải Hán hóa", và hôm nay là việc thoát ra khỏi cái quỹ ñạo Trung Quốc ñể ñến với thế giới văn minh, tiến bộ.

14

Vì thế, xin mượn cách diễn ñạt (và chỉ là cách diễn ñạt thôi) của Lê Quý ðôn trong "Quần thư khảo biện" nhằm thâu tóm những nghĩ suy và dẫn giải dài dòng trên ñây nhân chuyến công du sắp tới của ông Chủ tịch Nước ñể chỉ dồn vào một chữ, như Lê Quý ðôn ñã viết:

"Kinh Dịch nói: Biến ñộng trong thiên hạ chính ñáng chỉ có một [lý] thôi. Chí lý thay chữ 'một'. Lấy chữ 'một' ấy mà xuyên suốt mọi việc thì dù bốn bể chín châu cách trở, ngàn xưa trăm ñời xa xôi, mọi trao qua ñổi lại, mọi xem xét ñánh giá ñều vẫn rõ ràng như bày ra trước mắt, rành rọt như trỏ bàn tay vậy"!

Chữ "một" ñây chính là “DÂN CHỦ”.

*

Bốn k ịch b ản cho cu ộc gặp Mỹ-Việt Phạm Chí Dũng. Gửi cho BBC từ Sài Gòn.Cập nhật: 07:01 GMT - thứ tư, 24 tháng 7, 2013

Ông Trương Tấn Sang ñã ñáp xuống Washington sớm ngày 24/7

Ngay sau khi cuộc gặp Obama - Trương Tấn Sang ñược Nhà Trắng chính thức thông báo vào ngày 11/7, không khí bình luận trong nước và quốc tế bất chợt sôi ñộng hẳn lên. Người ta nói về và ñặt câu hỏi về sự vội vã ñáng hoài nghi về chuyến ñi của ông Sang.

Lần thứ hai trong năm nay, sau thông báo ñột ngột về cuộc diện kiến ông Tập Cận Bình ở Bắc Kinh, cuộc gặp ông Obama của ông Sang là một sự kiện có tính bất ngờ.

Cuộc gặp ở Washington này lại chỉ diễn ra sau cuộc gặp tại Bắc Kinh, và sau khi nguyên thủ hai cường quốc của hành tinh ñã có tiếp xúc ở California vào ñầu tháng Sáu.

Trong bối cảnh ñó, liệu có một nhà lãnh ñạo nào của Việt Nam ñủ dũng khí ñể ñứng ra tuyên bố sẽ ngả hẳn về phương Bắc hay sang phương Tây?

15

Hiện thời, chưa có ai trả lời ñược câu hỏi này. Nhưng nếu bạn là người Vi ệt Nam và cảm nhận ñược vô số ñiều khó xử của giới chức lãnh ñạo cao cấp ở ñất nước ñầy phức hợp này, có lẽ bạn sẽ không thể tìm thấy ñáp số, ít ra trong ngắn hạn.

Phần ñông dư luận vẫn nhìn nhận về cuộc gặp Sang – Obama như một cái gì ñó có tính xã giao và có thể cả tính quảng bá – tuyên truyền cho một thế ñứng chính trị trên trường quốc tế và có thể cả thế “ñi dây” mang nội hàm chính thể lẫn lợi ích cá nhân.

Còn nếu nhìn từ hệ quy chiếu của Nhà Trắng, liệu có xảy ñến một kịch bản tiêu cực cho cuộc hội kiến Obama – Sang?

Với những gì ñã ñược “quy chiếu” bởi trục thương mại Mỹ - Trung với những móc xích khóa chặt giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, cùng hai chuyến diện kiến con thoi như ñược mặc ñịnh của người Vi ệt Nam, gần như chắc chắn sẽ không có kịch bản xấu, bởi ñiều dễ hiểu là sẽ khó có một mâu thuẫn ñủ lớn, ít ra trong ngắn hạn, có thể gây tác ñộng không tốt ñến chuyến ñi Washington.

Cũng sẽ chẳng có một sự quay lưng hoàn toàn nào của Hoa Kỳ ñối với những nguyện vọng và cả tham vọng của Việt Nam.

Những kịch bản lạc quan

"Sẽ chẳng có một sự quay lưng hoàn toàn nào của Hoa Kỳ ñối với những nguyện vọng và cả tham vọng của Việt Nam".Cu ộc gặp Việt - Mỹ năm 2007

Vài ngày trước cuộc gặp giữa hai ông Obama – Sang, một nhóm nhân sĩ, trí thức Việt Nam ñã gửi thỉnh nguyện thư cho người chuẩn bị bước qua cửa Nhà Trắng.

Không thể nói khác hơn là tâm tư trong bản thỉnh nguyện thư trên, ñược khởi tả chủ yếu từ các nhân sĩ và trí thức trong nhóm “Kiến nghị 72”, vẫn nặng lòng với vận mệnh dân tộc và vẫn trông ñợi, dù chỉ bằng một xác suất rất nhỏ, vào cơ hội “thoát Trung” từ chuyến ñi Hoa Kỳ của ngài chủ tịch nước.

Một chuyên gia quốc tế còn nhận ñịnh có thể ông Trương Tấn Sang sẽ quyết ñịnh “trả một cái giá” ñể ñổi lại sự ủng hộ của người Mỹ trong các vấn ñề ñối tác chiến lược toàn diện, an ninh khu vực biển ðông và cả những quyền lợi kinh tế liên quan ñến Hiệp ñịnh TPP.

Một lần nữa, nhiều người lại kỳ vọng vào một sự thay ñổi, sau cuộc gặp Nguyễn Minh Triết – George W. Bush cách ñây sáu năm mà ñã hầu như chẳng tạo ra một hiệu ứng ñổi thay nào.

16

Tất nhiên, hy vọng vẫn là hy vọng, bởi ñó là một trong số không nhiều thực tồn có thể tồn tại ở Việt Nam mà không bị ñánh thuế.

Những người theo xu thế lạc quan ñã vẽ ra một kịch bản tốt nhất có thể, với kết quả cuộc gặp Obama - Sang ñi ñến thống nhất ký kết những văn bản thỏa thuận ở cấp ñộ không thấp về sự hỗ trợ hải quân của Hoa Kỳ ở khu vực biển ðông, tiến trình rút ngắn thủ tục cho Việt Nam gia nhập TPP và có thể cả một văn bản hợp tác chiến lược toàn diện giữa hai quốc gia – ñiều mà giới ngoại giao Hà Nội luôn xem là một món quà hậu hĩ.

Có lẽ phần lớn con mắt lạc quan trên thuộc về giới chức ðảng và chính phủ.

Trong trường hợp kém khả quan hơn, những văn bản trên có thể chỉ mang tính khung cảnh mà không ñề cập vào chi tiết. ðây cũng là trường hợp mà như người ta thường nói, tất cả cần phải có thời gian, mà thời gian lại phụ thuộc vào sự cố gắng của không chỉ một bên mà cả hai phía.

Nếu kịch bản này xảy ra, sẽ có một chỗ giao thoa về quan ñiểm giữa “hai phía” khác: chính giới cầm quyền và một bộ phận giới quan sát ñộc và phản biện ñộc lập trong nước.

Nhưng bộ phận còn lại của giới phản biện ñộc lập trong nước, và có lẽ ña số trong giới quan sát quốc tế, lại không mấy kỳ vọng vào sự giải quyết rốt ráo những hiện tồn ñang ám ảnh.

Bởi sau mọi mục ñích, nội lực ñể ñạt ñược mục ñích lại phụ thuộc rất lớn vào lợi thế so sánh của nhà nước Việt Nam và bản lĩnh chính trị của chính khách Việt.

Vậy chính khách Việt ñang có trong tay cái gì?

'ðường biểu diễn' nhân quyền

Li ệu Việt Nam sẽ nhượng bộ về nhân quyền ñể xích gần lại hơn với Hoa Kỳ?

Một trong những hiện tồn nặng nề nhất ở Việt Nam là chủ ñề “nhân quyền và dân chủ” mà người Mỹ chắc chắn sẽ ñặt ra ñối với nhà nước cựu thù vào lần gặp gỡ sắp diễn ra.

Quá khứ ñã có thể dễ dàng gác lại, và càng có nhiều lý do ñể bỏ qua vào thời ñiểm “nhạy cảm” này, nhưng làm thế nào ñể những người Vi ệt rời Sài Gòn vào ngày 30/4/1975, và trên hết là những người bất ñồng chính kiến ñang hiện hữu tại Vi ệt Nam, có thể chia sẻ với chính ñảng cầm quyền về hệ lụy mà phương Tây luôn căn vặn: ñàn áp nhân quyền?

Với những gì mà Hà Nội ñã bộc lộ từ sau cuộc ñối thoại nhân quyền Việt – Mỹ vào trung tuần tháng 4/2013 ñến nay, ñiều rõ ràng là chưa có một biểu hiện lộ diện nào về khả năng cải thiện tình hình.

17

Thậm chí, ñường biểu diễn quyền làm người ở Việt Nam còn ñược chia thành hai phân ñoạn khá rõ rệt trong nửa ñầu năm 2013: trước và sau tháng Tư năm nay.

Ở phân ñoạn trước, giới quan sát quốc tế ñã chứng kiến một sự kiện chưa có tiền lệ: chuyến làm việc của Tổ chức ân xá quốc tế tại Vi ệt Nam, lần ñầu tiên từ năm 1975, với việc các quan chức của tổ chức này còn ñược tiếp cận những “ñối tượng” do họ ñề nghị ñích danh. Và có thể, ý nghĩa của lần viếng thăm này còn lớn lao hơn cả một ẩn ý nào ñó của chuyến “hành hương” ñến Vatican của nhân vật số một trong ðảng – ông Nguyễn Phú Trọng – vào ñầu năm 2013.

Cùng trong phân ñoạn biểu diễn nhân quyền trên, những kiến nghị chưa từng thấy của nhóm “72” về Hiến pháp và ñiều 4 ñộc ñảng ñã tạo nên một xung chấn ñủ mạnh trong ñời sống chính trị phi chính thức ở Việt Nam – một hiện tượng tâm lý xã hội ñược xem như không chỉ phản ánh ý thức ñối lập của người dân mà còn dắt dây sang tâm trạng “suy thoái” của một bộ phận không quá nhỏ trong khối ñảng viên và công chức nhà nước.

Chỉ có ñiều, sau phân ñoạn sôi trào không khí phản biện như thế lại là một sóng xuống khá trầm lắng.

Ngay sau khi cuộc ñàm phán nhân quyền Việt – Mỹ kết thúc tại Hà Nội, trưởng phái ñoàn là Dan Baer ñã không làm cách nào tiếp xúc ñược với những nhà hoạt ñộng nhân quyền là bác sĩ Phạm Hồng Sơn và luật sư Nguyễn Văn ðài. Cuộc gặp duy nhất mà Dan Baer ñạt ñược chỉ là với linh mục Nguyễn Văn Lý trong nhà tù chế ñộ. Cha Lý lại là một con chiên nổi tiếng bất ñắc dĩ với hình ảnh bị những người không mặc sắc phục bịt miệng tại tòa án.

Hình như Hà Nội vẫn chưa sẵn sàng ñối thoại về nhân quyền, dù một số quan chức ñã hé mở tâm trạng riêng tư của họ với ngành ngoại giao Cộng ñồng châu Âu “hãy cho chúng tôi thêm thời gian”.

"N ếu thời gian ñã ñược chứng nghiệm ở Myanmar với những cam kết ñã biến thành hiện thực của Tổng thống Thein Sein ... thì ở Việt Nam lại chưa hiện ra một tinh th ần tự nguyện nào."

Song nếu thời gian ñã ñược chứng nghiệm ở Myanmar với những cam kết ñã biến thành hiện thực của Tổng thống Thein Sein bằng vào lệnh thả hàng trăm tù chính trị trong hai năm 2011, 2012 và sẽ thả hết trong năm 2013, thì ở Việt Nam lại chưa hiện ra một tinh thần tự nguyện nào.

K ịch bản chiếm ưu thế?

Từ sau cuộc ñối thoại nhân quyền Việt – Mỹ, làn sóng bắt bớ blogger lại trào lên. Bất kể vì lý do và ñộng cơ gì, vì an ninh quốc gia hay một ñộng lực riêng tư nào ñó, việc bắt giữ ba blogger Trương Duy Nhất, Phạm Viết ðào và ðinh Nhật Uy ñã làm dấy lên mối nghi ngờ chưa bao giờ kết

18

thúc của giới nhân quyền Mỹ và châu Âu về ñiều chưa bao giờ ñược xem là “thành tâm chính trị” của nhà cầm quyền Hà Nội.

Vậy làm sao có thể hy vọng vào một kịch bản tốt ñẹp, hoặc tương ñối tốt ñẹp, trong cuộc gặp Obama - Sang vào lần này, khi nhân quyền và dân chủ lại là ñối trọng mà người Mỹ ñang ñặt ra như một ñiều kiện cần?

Chỉ có thể nghĩ ñến một kịch bản khá trung dung, thậm chí rất bình thường – kịch bản thứ tư – với xác suất xảy ra lớn nhất.Tức sẽ không có một thỏa thuận nào gây ấn tượng, dù chỉ là thỏa thuận khung, về các vấn ñề TPP, an ninh khu vực biển ðông và ñối tác chiến lược toàn diện. Thay vào ñó, sẽ chỉ là những lời hứa hẹn trên bàn ngoại giao – một loại quỹ ngôn từ không hề thiếu thốn nếu các nhà ngoại giao thấy chưa cần thiết phải làm ñầy ñặn hơn nữa.

Những nhà ngoại giao Hoa Kỳ lại không hề muốn bị dư luận dân chúng Mỹ và quốc tế ñánh giá về một sai lầm tiếp nối của họ, nếu họ “buông” cho Hà Nội vượt vũ môn ñể tiếp cận một cách quá dễ dàng với những mục ñích tự thân về kinh tế và danh vọng.WTO 6 năm về trước và Hiệp ñịnh thương mại Vi ệt – Mỹ cách ñây ñúng một “con giáp” là những bài học sần sùi khó nuốt của người Mỹ.

Nếu năm 2007 ñánh dấu cuộc ñối thoại ñầu tiên giữa hai nguyên thủ nhà nước Bush – Triết, thì trước ñó một năm, nước Mỹ cũng nhấc Việt Nam ra khỏi danh sách CPC về những quốc gia cần quan ngại ñặc biệt về nhân quyền và tôn giáo. Nhưng cũng kể từ thời gian ñó, tình trạng nhân quyền và tôn giáo ở Việt Nam lại không có dấu hiệu khả quan hơn, nếu không muốn nói là bị ñánh giá “thụt lùi sâu sắc”.

Hiển nhiên, bài học về nhân quyền khép kín không tương xứng với ñộ mở tối ña về kinh tế ñã hằn sâu trong não trạng người Mỹ, cho tới giờ và cho cả những năm tháng trong tương lai.

Sự bất tương xứng như thế lại còn như ñược gia cố bởi mối quan hệ ñang có chiều hướng bền vững giữa Bắc Kinh - một hậu duệ mao - ít vốn chẳng mấy quan tâm ñến vấn ñề quyền con người và mới ñây còn bắt luôn cả một luật sư ñang bào chữa cho thân chủ hoạt ñộng nhân quyền mới bị bắt của mình - với Hà Nội. Cái gì mang tính hệ thống luôn có thể dẫn ñến chuỗi logic trong hành xử. Mối quan hệ “mười sáu chữ vàng” có thể ñã hữu hảo ñến mức mà người Mỹ không còn mơ hồ về việc nhà nước Việt Nam sẽ khó tránh khỏi ảnh hưởng của Trung Nam Hải về chính sách nội trị, ñối với những gì và những ai không ñồng nhất với ý thức hệ và quyền lợi chính trị của họ.

Lối tắt

Một hệ quả hầu như chắc chắn là cho dù không xảy ra kịch bản tiêu cực cho cuộc hội ki ến Obama – Sang, nhưng không phải vì thế mà mọi ñiều khoản của TPP ñều dễ dàng thuận thảo.

Nhận ñịnh gần ñây của một quan chức châu Âu cho biết khác nhiều với mong muốn của Hà Nội, TPP sẽ không kết thúc lộ trình ñàm phán nào vào tháng 10/2013, mà khả năng sớm nhất của hiệp

19

ñịnh này là ñược thông qua bởi Quốc hội Hoa Kỳ vào năm sau. Còn nếu mọi việc thuận lợi, nền kinh tế Việt Nam chỉ có thể tìm ra lối mở qua TPP sau hai năm nữa, tức vào năm 2015.

Khoảng cách từ ñây ñến năm 2015 có lẽ lại là quá lâu so với thế nôn nóng của những người ñang muốn gỡ gạc nền kinh tế khỏi khủng hoảng.

Mà cũng chưa biết chừng, nền kinh tế ấy hoàn toàn có thể bị hoại thư toàn phần chỉ sau hai năm nữa.

Nhưng vẫn còn một lối mở khác - ngắn hơn, cũng là một lối tắt thu rút con ñường hòa hợp và hòa giải quốc tế của giới lãnh ñạo Việt Nam. Không còn nhiều lựa chọn, ñó phải là một hoặc những biểu hiện của lòng thành tâm chính trị - ñiều ñã ñược phương Tây ghi nhận ở Myanmar, ñối với Thein Sein.

Không có thành tâm chính trị, người ta sẽ không ñạt ñược bất kỳ một mục tiêu và kịch bản tốt ñẹp nào, dù cho cá nhân

24/07/2013

Nên ñem gì t ới Mỹ? ðức Thành

Những ngày này hệ thống truyền thông chính thống cũng như cộng ñồng mạng theo dõi sát sao và quan tâm ñặc biệt ñến chuyến viếng thăm nước Mỹ bắt ñầu từ ngày 25/7 ñến ngày 27/7/2013 của người ñứng ñầu nhà nước Việt Nam – Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang.

Những ñồn ñoán về tính “cấp thiết” của chuyến ñi này không phải là không có lý vì nó ñược viếng thăm liền ngay sau chuyến thăm của Chủ tịch ñến nước Tàu cộng sản.

Nhưng thôi, ở ñây không bàn luận về “tính cấp thiết” này làm gì nữa. Mà hãy quan tâm ñến việc Chủ tịch Trương Tấn Sang ñem thông ñiệp bày tỏ nguyện vọng của dân tộc Việt ñến với lãnh ñạo và nhân dân Mỹ, hay ñem thông ñiệp bày tỏ ý muốn của ðảng cầm quyền Việt Nam ñến với nước Mỹ xa xôi mong nước Mỹ thông cảm cho sự nhu nhược trước âm mưu Hán hóa của người Tàu?!

Theo cách ñặt vấn ñề của giới truyền thông thì ngoài mấy toan tính về nhân quyền, về TPP, về việc mua vũ khí hay về cái gì gì ñó ñi nữa mà ông Sang nhất thiết phải bàn bạc hay ñề cập với phía Mỹ thì chừng ấy nghị trình liệu ñã giải tỏa nỗi lo cho dân tộc Việt trước một kẻ hung hãn xảo quyệt ngang tầm chủ nghĩa phát xít hay chưa. Tại sao Việt Nam lại không dám làm rốt ráo vấn ñề cải cách như Myanmar ñã từng làm thế giới ngưỡng vọng trong mấy năm qua?!

Còn nhớ cách ñây sáu năm trong chuyến viếng thăm của Chủ tịch Nước Nguyễn Minh Triết trước khi tới Mỹ, ông Triết ñã ghé vào Cuba, khích lệ ông bạn nhỏ bé này ñại ý rằng: Việt Nam và Cuba

20

là hai nước tiền ñồn XHCN, có nhiệm vụ ñứng gác cho nhau. Khi Việt Nam thức thì thì Cuba ngủ và ngược lại khi Việt Nam ngủ thì Cuba thức. Sáu năm ñã trôi qua kể từ việc khích lệ tiền ñồn phe XHCN ấy nhân dân hai nước Cuba và Việt Nam càng ngấm và càng hiểu rằng ñể ñất nước của mình muốn phát triển ñến thịnh vượng thì càng cần nhanh chóng vứt bỏ cái ñuôi XHCN như các nước ðông Âu và Liên Xô ñã làm từ hơn 20 năm qua.

Rất may là hiện nay nhà nước Cuba ñang từng bước thực hiện cải cách do ñó có thể nói ngay rằng nhân dân Cuba cũng muốn cùng với nhân dân Việt Nam sánh bước trên hành trình tìm ñến dân chủ ñể phát triển ñất nước chứ không muốn tiếp tục trở thành “kẻ thức, người ngủ” như lãnh ñạo Việt Nam tuyên bố trước ñây sáu năm với nghĩa vỗ về người ñồng chí nhỏ bé mà gan dạ một thời bên kia bán cầu ñã từng ủng hộ Việt Nam trong những năm chiến tranh. ðây là cơ hội cho sự suôn sẻ của Chủ tịch Trương Tấn Sang trong chuyến thăm Mỹ lần này.

ðối với trong nước, thì cơ hội cho chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Nước nói riêng và các vị lãnh ñạo khác (nếu muốn) cũng rất thuận lợi vì nhân dân ñã chán ngấy cái tinh thần ñồng chí 4 tốt và 16 chữ vàng của kẻ láng giềng to xác nhưng xấu chơi với cái giọng luận ñiệu rất “nam mô” nhưng bụng lại ñầy “bồ dao găm” lăm lăm cắm vào yết hầu Biển ðông của chúng ta.

ðáp ứng ñược “luật chơi” mà người bạn Mỹ ñưa ra là việc rất ñơn giản và rất dễ làm, lại phù hợp ñược khát vọng ngàn ñời của dân tộc Việt là dân chủ, tự do, bình ñẳng trong xây dựng và phát triển ñất nước ñể phát huy mọi tiềm năng, trí tuệ công sức của mọi tầng lớp trong xã hội nhằm làm cho dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh. ðó là thực hiện ngay ñời sống dân chủ xã hội sâu rộng, ña nguyên ña ñảng, ña chính kiến nhằm triệt tiêu ñộc quyền ñộc ñảng lãnh ñạo nhà nước và xã hội; ñưa các thành phần kinh tế cùng bình ñẳng cạnh tranh, không phân biệt khu vực nhà nước với khu vực tư nhân; liên minh liên kết với bất cứ ai tôn trọng chủ quyền biển ñảo, lãnh thổ lãnh hải của Việt Nam. Trước mắt cần tôn trọng công ước về nhân quyền, phóng thích những người bị bắt vì ñấu tranh ôn hòa cho dân chủ, cho chủ quyền biển ñảo.

Là nguyên thủ của một quốc gia gần trăm triệu dân, ông Sang cần nhớ rằng Việt Nam chúng ta không nên tiếp tục tự hào là nước ñược nhận viện trợ nhiều, nhất là lại nhận viện trợ của kẻ ñang muốn thôn tính biển ñảo của mình. “Hãy cho nhau cần câu chứ ñừng cho nhau con cá”, hãy bắt tay với ai muốn giúp ñỡ ta làm ra cần câu và hướng dẫn ta bắt ñược nhiều cá. ðó mới là ñiều nhân dân Việt Nam rất cần.

“Không ai tự nhiên lại ñi cho không ai cái gì”, do ñó những lời hứa viện trợ và ký kết hiệp ñịnh trong chuyến thăm Tàu của Chủ tịch vừa qua hẳn phần nào làm cho dân tộc Việt lo âu hơn là vui mừng. Cũng không thể ñem cái dân chủ giả hiệu ñến Mỹ ñể ñánh lừa người Mỹ ñược.

Nhìn sang các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines, Singapore… xem họ chơi và làm bạn với Mỹ họ ñã ñược gì và mất gì. Cũng như vậy các nước ñộc tài không thèm hay không thể chơi với Mỹ họ hiện ra sao?!

Vậy trong chuyến thăm Hoa Kỳ lần này, Chủ tịch Nước hãy vì lợi ích ngàn ñời của dân tộc Việt, hãy vì một Việt Nam phát triển thịnh vượng bên một nước Mỹ siêu cường. Hãy ñem tiếng sóng quằn quại của Biển ðông và sự rên xiết của người ngư dân Việt Nam bé nhỏ trước ðại cuồng Hán

21

tặc bất chấp luật pháp quốc tế và ñạo lý, tình người ñến nước Mỹ ñể ñánh thức lương tri và nhân loại tiến bộ Mỹ và thế giới.

Chỉ làm như thế thôi cũng ñủ ñể Việt Nam ñược bạn bè thế giới ngưỡng mộ và sẵn lòng giang tay gúp ñỡ lúc hoạn nạn khó khăn này. Cũng chỉ bằng cách ấy, Việt Nam ta mới hùng cường và giàu mạnh ñược.

ð. T.

GM Phaolô Nguy ễn Thái H ợp:

Băn kho ăn một Việt Nam ñen tối Mặc Lâm, biên tập viên RFA 2013-07-23

Một bạn tr ẻ dùng ñiện thoại chụp lại những tấm bản ñồ cổ tại một cuộc triển lãm về Hoàng Sa, Tr ường Sa tại Bảo tàng Quân ñội, Hà Nội vào ngày 10/7/2013 . AFP photo

ðức Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp, Chủ tịch Ủy ban Công Lý và Hòa Bình của Hội ðồng Giám Mục Việt Nam ñang có chuyến công tác tại Hoa Kỳ và Nam Mỹ. Ông ñã dành cho ñài Á Châu Tự Do cuộc phỏng vấn ñặc biệt về những vấn ñề ñang ñược quan tâm tại Vi ệt Nam như Biển ðông, Trung Quốc, dự thảo sửa ñổi hiến pháp và tình trạng tự do tôn giáo tại Vi ệt Nam.

Mặc Lâm: Thưa ðức cha, ñược biết Câu lạc bộ Phaolo Nguyễn Văn Bình là nơi trước ñây thường tổ chức các cuộc hội thảo về vấn ñề Biển ðông, tuy nhiên một thời gian gần ñây thì việc này ñã không còn xảy ra nữa, Xin ðức Cha cho biết khó khăn nào ñã cản trở các buổi hội thảo hữu ích như vậy?

Giám mục Nguyễn Thái Hợp: Cám ơn anh. Câu lạc Bộ Nguyễn Văn Bình không phải chỉ thảo luận về vấn ñề Biển ðông mà còn nhiều vấn ñề về kinh tế, xã hội, tôn giáo. Trong ñề tài mà trí thức băn khoăn thì có vấn ñề Biển ðông nằm trong bối cảnh ñó.

Cuộc hội thảo ñầu tiên của một nhóm tư nhân nói về vấn ñề hải ñảo và lãnh thổ Việt Nam. Cuộc hội thảo này lúc ñầu có gặp khó khăn nhưng sau ñó cũng ñược cho phép và cuối cùng ñặc biệt hơn nữa là ñược cơ quan nhà nước cho phép xuất bản qua nhà xuất bản Trí Thức. Sau ñó ñến năm 2001 chúng tôi tổ chức một cuộc hội thảo khác ñó là "Công lý và Hòa bình trên Biển ðông" nhưng cuộc hội thảo ñó không ñược thực hiện vì nhiều lý do như anh ñã rõ. Nhưng rồi chúng tôi cũng xuất bản ñược tài liệu ñó thành một bản văn ñó là "Công lý và hòa bình trên Biển ðông". Tôi có ñưa tặng cho một số người và hy vọng một ngày nào ñó cũng ñến tay quý anh. Cũng ước mong rằng nếu các

22

anh có khả năng có ñiều kiện thì xin phổ biến cuốn ñó không những cho người Vi ệt Nam mà cho người nước khác nữa.

Trung Quốc, hiểm họa mất nước tiềm ẩn

Mặc Lâm: ðức Cha rất quan tâm ñến vấn ñề Trung Quốc và ngài từng cho rằng ñây là mối ñe dọa trên mọi l ĩnh vực của Việt Nam. Chính sách hòa hoãn hiện nay của Việt Nam có phải là kế sách duy nhất ñối phó với Trung Quốc hay không, và nếu nó tỏ ra không hiệu quả về lâu về dài thì theo ngài chính phủ cần phải làm gì?

Giám mục Nguyễn Thái Hợp: Quan ñiểm ñó không phải là của mỗi mình tôi mà của rất nhiều người Vi ệt Nam, nhất là khi chúng ta ñọc lại l ịch sử dân tộc thì không ai là không ý thức mối hiểm họa ñến từ phương Bắc. Mối hiểm họa do chủ nghĩa bành trướng ñại hán. Chính vì vậy chúng tôi rất băn khoăn cho tiền ñồ, cho vận mệnh ñất nước trong giai ñoạn hiện tại.

Cách ñây ít lâu Chủ Tịch nước Trương Tấn Sang có sang Trung Quốc ký hiệp ước Việt Nam với Trung Quốc cùng nhau khai thác dầu hỏa trên vịnh Bắc Việt và có ñưa ra một số ñiểm, chẳng hạn như ñường giây nóng giữa hai chính phủ...Thế nhưng như anh ñã biết chỉ có mấy ngày sau thì tàu hải giám Trung Quốc rượt ñuổi và hành hung các tàu cá Việt Nam. ðặc biệt hơn nữa mấy ngày sau Trung Quốc ngang nhiên cấp giấy chứng minh nhân dân và giấy tạm trú cho cái gọi là thành phố Tam Sa.

Trung Quốc nói một ñằng làm một nẻo. Chúng tôi nghĩ rằng nếu cứ tiếp tục cái bốn tốt và mười sáu chữ vàng thì không bao giờ chúng ta có kế sách hữu hiệu ñể ñối phó mà rất có thể sẽ rơi vào vòng tay của Trung Quốc.

Chính vì vậy ñiều quan trọng là phải chấm dứt ñối thoại song phương ñể quốc tế hóa vấn ñề Biển ðông. Chúng ta cũng như các nước khác lấy luật biển năm 1982 coi như một chương trình ñề chúng ta ñối thoại song phương với Trung Quốc. Vấn ñề Biển ðông hôm nay là vấn ñề Trung Quốc, Việt Nam và với nhiều nước khác trong khu vực cũng như tất cả các nước như Nhật, Hoa Kỳ, Úc vì con ñường Biển ðông là con ñường quốc tế, con ñường thông thương giữa các nước với nhau.

Chúng tôi nghĩ rằng nếu cứ tiếp tục cái bốn tốt và mười sáu chữ vàng thì không bao giờ chúng ta có kế sách hữu hiệu ñể ñối phó mà rất có thể sẽ rơi vào vòng tay của Trung Quốc. - Giám mục Nguyễn Thái Hợp

Chính vì vậy tôi không phải là chính trị gia nhưng với tư cách là trí thức chúng tôi băn khoăn và thấy rằng chính sách hiện tại càng ngày làm cho Trung Quốc càng lấn lướt.

Mặc Lâm: ðức Cha vừa nhắc tới công ước 1982 làm liên tưởng ñến việc Philippines vừa mang Trung Quốc ra tòa. ðức cha có nghĩ rằng việc này sẽ khiến cho nhiều nước có thái ñộ tự tin hơn trước sự lấn lướt của Trung Quốc, ñặc biệt là Việt Nam?

Giám mục Nguyễn Thái Hợp: Tôi thấy mỗi nước có một chính sách, một kế hoạch riêng trong vấn ñề Biển ðông. Cổ nhân ta trong lịch sử mỗi triều ñại có cách ñối phó với Trung Quốc khác

23

nhau, Có khi vừa ñàm vừa ñánh. ðiểm này Việt Nam có lẽ không nhất thiết phải giống như Phi Luật Tân.

Tuy nhiên việc công khai hóa, quốc tế hóa vấn ñề Biển ðông dựa trên công ước quốc tế công ước 1982 sẽ làm cho thế giới thấy bộ mặt của Trung Quốc và hiểu hơn tham vọng của Trung Quốc trong vấn ñề ñường lưỡi bò. Tôi thấy Việt Nam có lẽ cũng nên làm những cách tương tự vì trong ñối ngoại, ngoại giao mỗi nước có một cách khác nhau nhưng phải có nhiều việc chung tôi gọi ñó là quốc tế hóa vấn ñể Biển ðông. ðối thoại ña phương chứ không phải song phương. Song phương trong khi Việt Nam cùng một ý thức hệ với Trung Quốc thì không bao giờ Việt Nam thoát khỏi nanh vuốt của chủ nghĩa bành trướng ñại hán.

Cơ hội từ Washington

Mặc Lâm: ðức Cha vừa nhắc việc Chủ Tịch nước sang Trung Quốc một tháng trước ñây vậy trong chuyến sang Hoa Kỳ lần này theo ngài thì Chủ Tịch nước Trương Tấn Sang cần có những ñộng thái gì ñể mang thông ñiệp ngầm tới Tổng Thống Barack Obama rằng Việt Nam không phải là ñồng minh của Trung Quốc trong vấn ñề Biển ðông?

Giám mục Nguyễn Thái Hợp: Một lần nữa tôi phát biểu với tư cách một công dân, một trí thức cũng là một giám mục công giáo băn khoăn với vận mệnh của ñất nước chứ không phải với tư cách một chính trị gia. Tôi thấy ñối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương là một hướng ñi quan trọng ñối với Vi ệt Nam hôm nay. Nhất là Việt Nam trong bối cảnh bị Trung Quốc lấn lướt thì ñối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương sẽ giúp cho Việt Nam mở rộng con ñường khác và sẽ giúp cho Việt Nam tìm ñược một cơ hội.

Chúng tôi thấy rằng Hội ðồng Giám Mục Việt Nam cũng như nhiều nhóm trí thức cho rằng Việt Nam phải từ bỏ ý thức hệ vì cái ý thức hệ ñó gắn chặt, trói buộc Việt Nam với Trung Quốc. Việt Nam cần trở về với văn hóa dân tộc, ñể nghĩ ñến quyền lợi của dân tộc, của ñất nước vượt trên ý thức hệ. ðây là cơ hội ngàn vàng của Việt Nam trong bối cảnh hiện nay. Rất tiếc trong những thập niên sau cùng Việt Nam ñã bỏ lỡ khá nhiều cơ hội và chúng tôi ước mong rằng lần này, ñặc biệt Chủ tịch nước và phái ñoàn sang Hoa Kỳ không bỏ lỡ cơ hội ñó.

Như anh nói Việt Nam phải có một tín hiệu ñể Hoa kỳ cũng như các nước tự do khác thấy rằng Việt Nam không phải là ñồng minh gắn kết với Trung Quốc, và Việt Nam ñang vươn lên như một quốc gia ñộc lập. ðể ñược như vậy bên cạnh những xác quyết ñó Việt Nam phải cải thiện nhân quyền vì dĩ nhiên Hoa kỳ và các nước khác sẽ không thể trở thành ñối tác ñặc biệt khi mà bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền Việt Nam ñã ký mà lại có những hành ñộng ñi ngược lại lại chính bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền ñó.

Chúng tôi ước mong rằng cộng ñồng người Vi ệt cũng có thể giúp cho phái ñoàn Việt Nam ý thức hơn ñiều ñó. Và cũng rất mong rằng Chủ tịch Trương Tấn Sang và phái ñoàn Việt Nam sẽ ý thức ñược yêu cầu và ñòi hỏi của vận mệnh ñất nước trong giây phút quan trọng này ñể ñừng bỏ thêm một cơ hội quan trọng nữa.

Biểu tình có phải là giải pháp duy nhất?

24

Biểu tình chống Trung Quốc tại Hà Nội hôm 09/12/2012. AFP photo

Mặc Lâm: Quay lại với lòng dân trong nước, sự lo sợ việc người dân trong nước biểu tình chống Trung Quốc sẽ gây bất ổn chính trị ñã khiến chính phủ cương quyết ngăn cấm. Việc này tạo ra dư luận không tốt cho Việt Nam. Theo ngài, ngoài việc biểu tình thì người dân còn có phương tiện hay cách thức nào khác ñể tỏ thái ñộ mà không bị nhà nước lo lắng cho thiện chí của họ?

Giám mục Nguyễn Thái Hợp: Cũng rất khó. Một số người dân muốn biểu lộ quan ñiểm của họ bằng biểu tình ôn hòa. ðây cũng là ñiểm mà nhiều người dân Việt Nam lo ngại tại sao xác quyết một ñàng lại làm một nẻo. Tại sao nhà nước vẫn hô hào người dân là bảo vệ ñất nước nhưng lại không cho người dân nói lên quan ñiểm của mình?

Anh hỏi là có cách nào nữa không thì tôi thấy có một ñiều chúng ta ñã làm nhưng làm chưa ñủ, chưa ñến nơi ñến chốn ñó là nghiên cứu, ñó là những hội thảo nói cho thế giới biết Biển ðông thuộc về ai. Lúc nào Trung Quốc mới thật sự nói ñến Biển ðông trong khi ñó Việt Nam từ thời Chúa Trịnh, Chúa Nguyễn và nhà Nguyễn ñã có những bằng chứng rõ rệt về Biển ðông.

Tuy nhiên vấn ñề tỏ bày quan ñiểm và tổ chức hội thảo cũng gặp khó khăn ñó là ñiều mà chúng tôi không hiểu nhà nước của chúng ta như thế nào và ñiều ñó làm cho nhiều người mất niềm tin với chủ trương và quan ñiểm của nhà nước, mặc dù trên nguyên tắc chúng ta thừa nhận rằng mỗi chính phủ, mỗi nhà nước có một cách thế ñối thoại từng vấn ñề khác nhau, nhưng ít ra phải nhìn cái nhất quán nào ñó và ñiều này chúng tôi thấy rằng chưa có.

Tại sao nhà nước vẫn hô hào người dân là bảo vệ ñất nước nhưng lại không cho người dân nói lên quan ñiểm của mình? - Giám mục Nguyễn Thái Hợp

Mặc Lâm: Xin ñược quay về vấn ñề tự do tôn giáo, thưa ðức cha giáo phận Vinh là nơi có thể nói là có truyền thống tranh ñấu với nhà nước về vấn ñề tự do tôn giáo kéo dài qua rất nhiều thời kỳ. Xin ðức Cha cho biết dưới sự cai quản của ngài thì tình trạng này có ñược cải thiện hay không?

Giám mục Nguyễn Thái Hợp: Ở ngay Vinh thì có người của Nghệ An, người của Vinh họ vẫn có cách ứng xử khác có phần cái gì cũng cực ñoan, nhiều khi ñẩy ñến chỗ khó mà ñối thoại. ðó là bản tính của người dân mà người ta nói là có lẽ do ñiều kiện khí hậu của lịch sử. Thành thử ra nếu nhìn người Vinh với người Bắc hay người Nam thì ta thấy rằng người Vinh không có cái nét ngoại giao hài hòa cũng không chín bỏ làm mười như những nơi khác.

Cũng chính vì vậy mà giáo phận Vinh gồm Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình là nơi có những ñối kháng mạnh mẽ hơn giữa người công giáo với người cộng sản, và giữa những người công giáo với nhau nữa hay giữa những người cộng sản với nhau. Trong mấy năm vừa rồi tôi chủ trương ñối

25

thoại theo ñường hướng của Cộng ñồng Vatican II. Tuy nhiên ñối thoại và sự biến ñổi cũng phải mất thời gian dài.

Nhưng nhờ ñối thoại mà một số ñiểm ñang ñược hình thành chẳng hạn câu chuyện Con Cuông cách ñây một năm, nay cũng ñang dần dần ñi vào ổn ñịnh. Cộng ñoàn nhỏ bé Con Cuông nay ñã ñược cử hành thánh lễ mỗi ngày Chúa Nhật và chúng tôi cũng ñang mong trong một thời gian ngắn nhà nước sẽ cấp ñất ñể thành lập một giáo họ và có nhà thờ tại Con Cuông.

ðối với niềm tin Ky tô giáo chúng tôi luôn luôn làm chứng cho tình yêu ñối với mọi người, với ñất nước và luôn luôn giải quyết vấn ñề từ quan ñiểm ñức tin Ky tô giáo, từ quan ñiểm "bài giảng trên núi" của ðức Ky tô lấy yêu thương lấy hòa bình làm ñiều căn bản

ðiều 4 Hiến pháp và giáo dân

Nghệ sĩ Nguyễn Trí H ải cùng giáo dân cầu nguyện cho LS Lê Quốc Quân hôm 07/7/2013. AFP photo

Mặc Lâm: ðối với bản ñề nghị sửa ñổi hiến pháp, Hội ðồng Giám Mục Việt Nam ñã có lập trường rất rõ ràng về ðiều 4 Hiến pháp cần phải bãi bỏ. Xin ðức Cha cho biết, dưới cái nhìn của một người Ky tô hữu thì sự hiện hữu của ðiều 4 sẽ mang lại di hại gì cho tự do tín ngưỡng cũng như quan ñiểm chính trị của họ?

Giám mục Nguyễn Thái Hợp: ðây là ñiều quan trọng, thứ nhất như tôi nói hồi nãy ðiều 4 Hiến pháp nói lên một cái ý thức hệ và ñưa cái ý thức hệ ñó ñể ñịnh hướng cho tương lai cũng như cho lịch sử Việt Nam. Và cũng chính ý thức hệ ñó ñã trói chặt Việt Nam với Trung Quốc.

ðứng trên bình diện dân tộc chúng tôi ñề nghị trở về với văn hóa dân tộc. Quy tụ và ñoàn kết mọi người Vi ệt Nam từ những sắc tộc, giai cấp và những quan ñiểm khác nhau. Chúng ta khó mà bảo vệ ñược ñất nước nếu còn giữ cái ñiều 4 ñó nếu chúng ta vẫn ñưa ý thức hệ mác xít lên làm ñịnh hướng cho xã hội và ñất nước chúng ta.

ðiểm thứ hai, dưới quan ñiểm một người Ky tô hữu thì chúng tôi như ñã nói rõ trong kiến nghị của Hội ðồng Giám Mục là không thể nói có tự do tôn giáo và mọi người công dân ñược bình ñẳng với nhau. Người công dân có và không có tín ngưỡng ñược bình ñẳng với nhau. ðiều 4 chủ trương vô thần, chủ trương ðảng Cộng sản chỉ ñạo quốc gia thì làm sao trong một cái ñảng như vậy, trong một bối cảnh như vậy người công dân có tín ngưỡng và người công dân không cộng sản có thể bình ñẳng thật sự. Hỏi là trả lời và cái câu hỏi ñó cũng là cái ñiều băn khoăn của chúng tôi.

Mặc Lâm: Luật ñất ñai trong hiến pháp hiện nay là văn bản cho phép nhà nước toàn quyền xâm phạm ñất ñai của giáo hội cũng như của người dân. Theo ðức Cha nếu Quốc Hội tiếp tục bỏ ngoài tai nhu cầu cấp thiết phải thay ñổi nó thì việc gì sẽ xảy ra?

26

Chúng ta khó mà bảo vệ ñược ñất nước nếu còn giữ cái ñiều 4 ñó nếu chúng ta vẫn ñưa ý thức hệ mác xít lên làm ñịnh hướng cho xã hội và ñất nước chúng ta. - Giám mục Nguyễn Thái Hợp

Giám mục Nguyễn Thái Hợp: ðiều mà chúng ta thấy trước mắt trong những thập niên vừa rồi ñến 80-85% những khiếu kiện, xung ñột tại Vi ệt Nam là do luật ñất ñai. Nếu bây giờ tiếp tục không sửa ñổi luật ñất ñai nữa thì trong tương lai tới tôi không rõ ñiều gì sẽ xảy ra. Nhà cầm quyền có lẽ họ không ý thức ñược ñiều ñó. Hơn nữa chúng tôi cũng thấy có một ñiều hy vọng là vừa rồi quốc hội và nhà nước ñã ñồng ý ñể triển hạn vấn ñề biểu quyết luật ñất ñai. Có lẽ quốc hội cũng như chính phủ ñã tiếp thu ý kiến của dân ñể thấy rằng luật ñất ñai cần phải sửa chứ không thể ñể y nguyên như tình trạng hiện tại. Một cái luật, ñúng hơn là khẩu hiệu, chứ không phải là luật vì “ñất ñai thuộc quyền nhân dân nhưng mà do nhà nuớc quản trị”, thì ñứng trên phương diện pháp lý, luật lệ thì có lẽ nó chỉ là một khẩu hiệu. Tôi mong rằng xã hội Vi ệt Nam càng ngày càng cần nhiều luật lệ và luật lệ rõ ràng chứ không phải những hình thức khẩu hiệu.

Mặc Lâm: Xin ñược một câu hỏi cuối, ðức Cha ñánh giá thế nào về sức mạnh nội tại của trí thức Việt Nam, ñặc biệt là các vị trong nhóm kiến nghị 72?

Giám mục Nguyễn Thái Hợp: Tôi thật sự không có ñánh giá gì ñược vì tôi cũng nằm trong ñó. Chúng tôi chẳng phải là ñảng phái cũng chẳng có cơ cấu gì rõ rệt. Tất cả nhằm nói lên tiếng nói của lương tâm, tiếng nói ý thức của dân tộc từ cái ước muốn xây dựng một ñất nước Việt Nam tốt ñẹp hơn. Bảy mươi hai hay một trăm người cũng chẳng là gì so với một dân tộc tám mươi tư triệu. Nhưng hy vọng rằng tiếng nói ñó dần dần sẽ ñược ñồng thuận thì lúc ñó mới có sức mạnh nội tại. Chính vì vậy có lẽ tôi cũng ñang muốn hỏi anh Mặc Lâm rằng, ngoài bảy mươi hai trí thức ñó hay một trăm trí thức ñó thì có một sức mạnh nào trong ñất nước Việt Nam hôm nay chăng?

*

'Hoa K ỳ là ñối tác quan tr ọng hàng ñầu' Cập nhật: 21:16 GMT - thứ tư, 24 tháng 7, 2013

Mở bằng chương trình nghe nhìn khác [GỢI Ý LẠI CÁCH MỞ : ðẶT CON TRỎ VÀO DÒNG CHỮ NÀY,BẤM CHUỘT HẢI VÀO OPEN HYPERLINK , BẤM TIẾP CHUỘT TRÁI VÀO MŨI TÊN ðEN VỪA HIỆN RA TRÊN BẢNG BÊN PHẢI ðỂ NGHE]

Chủ tịch Trương Tấn Sang phát biểu tại buổi ăn trưa cùng ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry hôm 24/07.

27

Ông Sang nói rằng Việt Nam coi Hoa Kỳ là ñối tác quan trọng hàng ñầu và hai nước ñã và ñang hợp tác trên nhiều lĩnh lực.

ðánh c ược vào Vi ệt Nam Posted on July 24, 2013 by Jonathan London

Boston – ‘Những cuộc hội ñàm mang tính ñột phá’ không phải là thuật ngữ ñầu tiên nảy ra trong ñầu khi ta xét ñến lịch sử quan hệ Việt-Mỹ. Tuy nhiên với cuộc gặp diễn ra trong tuần này, Chủ tịch Việt Nam Trương Tấn Sang và Tổng thống Mỹ Barrack Obama có cơ hội ñặt quan hệ giữa hai nước cựu thù trong chiến tranh trên một nền tảng mới. ðối với Vi ệt Nam, cuộc gặp này ñánh dấu một thời ñiểm hệ trọng và có thể tạo biến ñổi.

Khoảng 38 năm sau khi kết thúc một trong những cuộc chiến tranh thảm khốc nhất trong lịch sử, Việt Nam vẫn còn tương ñối nghèo. Nhưng hơn hai thập niên tăng trưởng kinh tế nhanh ñã làm giảm ñáng kể nạn ñói nghèo, và những cải thiện quan trọng, tuy không ñồng ñều, về mức sống. Việt Nam ñương ñại là một nước ñang công nghiệp hóa và ñô thị hóa nhanh chóng, ñang chật vật biến tiềm năng của mình thành hiện thực. ðể ñạt ñược như vậy, Việt Nam ñương ñầu với ba nhóm thách thức hệ trọng. Mối quan hệ với Mỹ ñều có liên quan với mỗi nhóm thách thức ñó.

Nhóm thách thức ñầu tiên là về kinh tế. Dù có tiềm năng, Việt Nam gần ñây ñã sa vào quỹ ñạo tăng trưởng thấp, ñó là kết quả không chỉ của tình trạng suy thoái toàn cầu mà còn do hệ thống quản lý kinh tế kém cỏi của nước này. Khác với các nước ðông Á ñã công nghiệp hóa thành công, Việt Nam thiếu giới lãnh ñạo mạnh, có năng lực, và tương ñối có quyền tự chủ cần ñể thúc ñẩy tăng trưởng công nghiệp một cách chặt chẽ, mạnh mẽ, và lâu dài. Thay vì thế, những nhóm lợi ích chỉ biết vun vén tối ña cho bản thân bên trong và trên các biên giới của nhà nước ñã bất chấp lợi ích quốc gia ñể kiếm lợi cho riêng mình. Bằng cách này, Việt Nam ñã hình thành một trật tự kinh tế hỗn loạn ñe dọa gây thiệt hại cho tăng trưởng trong tương lai.

Trong lĩnh vực kinh tế, Việt Nam cần ba ñiều: cơ sở hạ tầng tốt hơn, lực lượng lao ñộng có kỹ năng cao hơn, và cách quản lý có năng lực, minh bạch và có trách nhiệm giải trình cao hơn. Các mối quan hệ hữu hảo hơn với Mỹ tự thân không thể giải quyết các nhược ñiểm này. Mặt khác, thương mại gia tăng với Mỹ có thể sẽ kích thích tăng trưởng kinh tế và mang lại các lợi ích có thể ñáng kể cho thường dân Việt Nam. Triển vọng quan hệ hữu hảo hơn với Mỹ có thể tạo nguồn sinh khí mới cho các cải cách kinh tế chậm chạp của Việt Nam. Việc ðảng Cộng sản nhất quyết về một nền kinh tế thị trường ñược ñiều phối không nhất thiết là rào cản ñối với việc phát triển một nền kinh tế thị trường hiệu quả hơn. Nhưng cách quản lý kinh tế hiệu quả sẽ ñòi hỏi phải có một cách tiếp cận mới mẻ, và những cơ hội kinh tế và ñộng cơ khuyến khích từ Mỹ có thể khuyến khích cách tiếp cận ñó.

Nhóm thách thức thứ hai liên quan ñến các vấn ñề quốc tế. Một trong những thách thức quan trọng dù có thể không thể giải quyết ñược là xử lý các mối quan hệ với Trung Quốc và Mỹ. Khác với Mỹ, Việt Nam có hàng ngàn năm kinh nghiệm ñối phó với Trung Quốc. Nhưng sự vươn lên của Trung Quốc ñặt ra những vấn ñề khó khăn cho cả Việt Nam và Mỹ. Một mặt, Trung Quốc là ñối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam và Hà Nội sẽ ñược rất nhiều nếu có quan hệ ổn ñịnh, và

28

thiệt rất nhiều nếu có quan hệ bất ổn. Mặt khác, chủ nghĩa bành trướng của Trung Quốc gây ra các mối ñe dọa nghiêm trọng cho an ninh kinh tế của Việt Nam.

Trong những mối ñe dọa này, rõ nhất là các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển ðông Nam Á (một thuật ngữ phù hợp hơn “Biển Nam Hoa”). Lo ngại phải quá nghiêng về một trong hai hướng, nhiều vị trong giới lãnh ñạo Việt Nam muốn nhắc ñến tầm quan trọng của việc xây dựng các mối quan hệ hợp tác chiến lược với cả Trung Quốc và Mỹ; ñó là một ý tưởng hợp lý. Tuy nhiên, quan hệ hữu hảo hơn với Mỹ có thể sẽ giúp Việt Nam ngăn chặn các hành vi bắt nạt của Bắc Kinh, dù nước ñi quan trọng nhất sẽ là Mỹ phê chuẩn Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển. ðể chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc, Việt Nam cần ñược ủng hộ mạnh hơn trên trường quốc tế. Các quan hệ chặt chẽ với Mỹ có thể hữu ích.

Nhóm thách thức cuối cùng liên quan ñến chính trị Việt Nam và quả thực hệ thống chính trị của nước này. Một số người ñã mô tả tình hình chính trị hiện nay ở Việt Nam là khủng hoảng. Quả thật, sự cạnh tranh căng thẳng trong nội bộ ñảng trong mấy năm qua ñã tạo ra một bối cảnh chính trị có tính cạnh tranh và dễ thay ñổi hơn. Tuy nhiên, vì thiếu chế ñộ pháp trị và các thể chế có trách nhiệm giải trình, chính trị Việt Nam ñã thoái hóa thành một kiểu lệch lạc của ña nguyên trong nội bộ ñảng trong ñó các xu hướng tự vun vén tối ñã cho bản thân của các nhóm lợi ích ñã gây tác hại cho cách quản lý nhà nước chặt chẽ, ñôi khi tạo ấn tượng về một nhà nước mất phương hướng.

Hiện thời, các cải cách chính trị căn bản vẫn chưa thấy ñâu. Nhưng các cải cách như vậy có lẽ cần thiết nếu Việt Nam muốn thoát khỏi tình trạng chính trị và kinh tế bê bết hiện nay. Những cải thiện quan trọng về các quyền chính trị, việc chấm dứt các cuộc bắt bớ tùy tiện những người phê phán chế ñộ, việc tôn trọng nhiều hơn các quyền ñược hiến pháp bảo ñảm về tự do báo chí và tự do lập hội có thể sẽ ñưa ñến những cải thiện rất quan trọng trong các mối quan hệ giữa Hà Nội và Washington. Suy cho cùng, sự tiến hóa của nền kinh tế chính trị Việt Nam sẽ do chính chính trị ở Việt Nam quyết ñịnh. Song, tính chính danh trong tương lai của ðảng Cộng sản Việt Nam không thể giành ñược bằng các biện pháp trấn áp.

JL

Nhân quy ền Việt Nam và chuy ến ñi Mỹ của Chủ tịch Tr ương Tấn Sang

Các nhà lập pháp Hoa Kỳ tổ chức hai buổi họp báo trong hai ngày liên tiếp 23 và 24/7 lên án các vi phạm của Việt Nam và kêu gọi Tổng thống Obama phải ñặt vấn ñề nhân quyền làm trọng tâm hàng ñầu.

Trà Mi-VOA

29

24.07.2013

Các nỗ lực vận ñộng Hoa Kỳ thúc ñẩy Việt Nam cải thiện nhân quyền ñược thực hiện dồn dập và ráo riết tại thủ ñô nước Mỹ trước khi Chủ tịch nước Trương Tấn Sang gặp Tổng thống Barack Obama tại Tòa Bạch Ốc vào ngày mai 25/7. Phía lập pháp Hoa Kỳ tổ chức hai buổi họp báo trong hai ngày liên tiếp 23 và 24/7 lên án các vi phạm của Việt Nam và mạnh mẽ kêu gọi Tổng thống Obama phải ñặt vấn ñề nhân quyền làm trọng tâm hàng ñầu trong cuộc họp thượng ñỉnh sắp tới. Sau cuộc họp báo hôm 24/7, dân biểu Loretta Sanchez, ðồng Chủ tịch Nhóm Nhân Quyền Việt Nam tại Quốc hội Mỹ và cũng là người chủ trì cuộc họp báo, ñã dành cho Trà Mi VOA Việt ngữ cuộc trao ñổi về ñề tài này.

Phỏng vấn dân biểu Loretta Sanchez về nhân quyền Việt Nam và chuyến ñi Mỹ của ông Trương Tấn Sang

VOA: Nhân quyền Việt Nam tiếp tục bị lên án là xuống dốc trầm trọng bất chấp những lời kêu gọi cải thiện từ quốc tế. Có ý kiến cho rằng các nỗ lực vận ñộng ñể thúc ñẩy Hà Nội chưa ñủ mạnh. Quan ñiểm bà ra sao?

Ba ñời Tổng thống từ thời ông Bill Clinton, George W. Bush, và Obama, ñều muốn gặt hái các thành quả kinh tế với Vi ệt Nam, nhưng lại ñể cho vấn ñề nhân quyền bị gạt ra bên lề...ñiều hết sức quan trọng là chúng ta phải ñứng lên buộc Hà Nội phải dừng ngay việc giam cầm các công dân của họ... Dân biểu Loretta Sanchez Dân biểu Loretta Sanchez: Sau ba nhiệm kỳ chính quyền theo dõi các lợi ích thương mại gia tăng với Vi ệt Nam nhưng vấn ñề nhân quyền của Hà Nội vẫn cứ ngày càng tồi ñi. ðã ñến lúc chính quyền ñương nhiệm của Tổng thống Obama và Bộ Ngoại giao Mỹ hiện nay phải làm theo ñúng những luật lệ của họ cũng như những bản phúc trình của họ vốn ñã chỉ rõ nhân quyền, ñặc biệt là tự do tôn giáo, ñang bị nhà cầm quyền Hà Nội bóp nghẹt và nhấn mạnh rằng thực trạng này sẽ ñược giải quyết trước khi Hoa Kỳ có thêm bất kỳ thỏa thuận mậu dịch nào với Vi ệt Nam. VOA: Bà nhận xét chính quyền của Tổng thống Obama hiện nay ñặt ưu tiên cho vấn ñề nhân quyền Việt Nam tới mức nào trong nghị trình của họ so với các ñời Tổng thống trước ñây? Dân biểu Loretta Sanchez: Ba ñời Tổng thống từ thời ông Bill Clinton, George W. Bush, và Obama, theo tôi, ñều muốn gặt hái các thành quả kinh tế với Vi ệt Nam, nhưng lại ñể cho vấn ñề nhân quyền bị gạt ra bên lề. Tôi cho rằng ñiều hết sức quan trọng là chúng ta phải ñứng lên buộc Hà Nội phải dừng ngay việc giam cầm công dân của họ, phải cho phép dân chúng ñược thực hành quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tôn giáo, cho phép các ñảng phái chính trị ñược hoạt ñộng, cho phép người dân ñược tiến lên phía trước và ñược hưởng các quyền căn bản của con người mà tất cả loài người trên toàn thế giới ñều phải ñược hưởng.

30

VOA: Có thể nào Hoa Kỳ rốt cuộc sẽ phải gác qua một bên hoặc nhượng bộ vấn ñề nhân quyền Việt Nam giữa rất nhiều các lợi ích ñang gia tăng khác không?

Người Mỹ ñã bắt ñầu nhận rõ Việt Nam là một trong những quốc gia vi phạm nhân quyền tồi tệ nhất thế giới. Tất cả những thực tế ñó phải ñược chấm dứt... Dân biểu Sanchez Dân biểu Loretta Sanchez: Hạ viện chúng tôi tiếp tục nỗ lực thông qua Luật Nhân quyền Việt Nam. ðây là lần thứ bảy ñạo luật như thế này ñược ñưa ra Hạ Viện. Luật này do dân biểu Chris Smith là tác giả, tôi và Chủ tịch Ủy ban ðối ngoại Hạ viện Hoa Kỳ Ed Royce ñồng bảo trợ, tôi chắc chắn là nó sẽ ñược thông qua tại Hạ viện lần này nữa. Và chúng tôi vẫn ñang tiếp tục nỗ lực vận ñộng ở Thượng viện ñể luật cuối cùng sẽ ñược ñưa tới bàn làm việc của Tổng thống ñể ông hiểu rõ tầm quan trọng của vấn ñề này như thế nào. VOA : Hà Nội hiểu Washington không thể ñể vấn ñề nhân quyền làm tổn hại bang giao song phương và vì thế họ chậm chạp ñáp ứng những lời kêu gọi cải thiện nhân quyền. Ý kiến của bà ra sao? Dân biểu Loretta Sanchez: Tôi cho rằng họ không nên tự suy diễn bất cứ ñiều gì. Người Mỹ ñã bắt ñầu thấy rõ những gì ñang thực sự diễn ra tại Vi ệt Nam từ vấn ñề nô lệ tình dục ñến ñàn áp chính trị. Người Mỹ ñã bắt ñầu nhận diện rõ Việt Nam là một trong những quốc gia vi phạm nhân quyền tồi tệ nhất thế giới. Tất cả những thực tế ñó phải ñược chấm dứt. Càng ngày càng có nhiều người Mỹ thấy rõ những tệ hại của nhà cầm quyền Việt Nam trong lĩnh vực quyền căn bản của con người. VOA: Có những phương cách gì hiệu quả hơn ñể thúc ñẩy Hà Nội phải cải thiện nhân quyền chăng? Dân biểu Loretta Sanchez: Tôi tiếp tục kêu gọi cộng ñồng người Vi ệt tại Mỹ tăng cường vận ñộng các thượng nghị sĩ ñể Luật Nhân quyền Việt Nam nhanh chóng ñược thông qua tại Thượng viện, gửi thỉnh nguyện thư tới Tổng thống ñể bày tỏ cho ông biết tầm quan trọng của việc này. Tất cả chúng ta có thể hợp lực làm tất cả những việc này ñể cùng nhau ñòi hỏi nhân quyền cho người dân tại Vi ệt Nam. VOA: Bà kỳ vọng gì sau chuyến thăm Mỹ lần này của Chủ tịch nước Việt Nam? Dân biểu Loretta Sanchez: Tôi hy vọng Chủ tịch nước Việt Nam hiểu rằng chúng tôi sẽ tiếp tục tranh ñấu cho nhân quyền Việt Nam, rằng ñây là ưu tiên hàng ñầu của chúng tôi, và rằng lịch sử luôn ñứng về phía những người bênh vực cho các nhân quyền căn bản. VOA: Xin chân thành cảm ơn dân biểu Loretta Sanchez ñã dành cho chúng tôi cuộc trao ñổi này.

Chuyến thăm Việt-M ỹ là ‘một quyết ñịnh thiếu khôn ngoan’

31

Elle Bork , U.S.News

Ngày 25 tháng Bảy, Tổng thống Barack Obama sẽ ñón tiếp ông Trương Tấn Sang, Chủ tịch Nước và Ủy viên Bộ Chính trị ðảng Cộng sản Việt Nam, tại Nhà trắng. Trong khi ñó, tại Vi ệt Nam thì nhiều nhà hoạt ñộng nhân quyền, các blogger, người Công giáo, dân tộc thiểu số và các luật sư ñang trải qua các cuộc ñàn áp ngày càng có xu hướng gia tăng mạnh mẽ.

Trong số các tù nhân chính trị hiện ñang bị giam giữ tại Vi ệt Nam bao gồm tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ – người ñã từng kiện chính phủ và ñang trong tình trạng sức khoẻ suy kém, và luật sư Lê Quốc Quân – một blogger và là cựu nghiên cứu sinh tại Quỹ Quốc gia vì Dân chủ của Hoa Kỳ ở Washington. Và họ không chỉ là những người duy nhất [bị giam giữ]. Theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền [Human Rights Watch] thì riêng trong năm tháng ñầu năm 2013 ñã có nhiều người bị kết án liên quan ñến các cáo buộc chính trị – con số này hiện lên hơn 50 người, nhiều hơn so với cả năm 2012.

Chuyến thăm Nhà trắng của ông Sang là một phần trong trong chính sách “trục châu Á” của chính quyền Obama, một chính sách nhằm chống lại sự ảnh hưởng quân sự, kinh tế và chính trị ngày càng lớn mạnh của Trung Quốc trong khu vực. Tổng thống Obama khẳng ñịnh chính sách sẽ tăng cường và duy trì sức mạnh của Hoa Kỳ trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương bắt nguồn từ tầm nhìn dân chủ cho cả khu vực. Khi ñề cập ñến vấn ñề này trước Quốc hội Úc rằng Hoa Kỳ ñã “dồn hết sức” vào khu vực châu Á-Thái Bình Dương, ông ám chỉ quá trình dân chủ hóa ở Hàn Quốc, Philippines và Indonesia (loại trừ ðài Loan) trong một thế kỷ qua. Ông nói chủ nghĩa cộng sản và chủ nghĩa phát xít ñã thất bại bởi vì “họ ñã bỏ qua quyền lực chính ñáng và hợp pháp cuối cùng – ñó là ý chí của nhân dân.

Trong khi tổng thống và các quan chức cao cấp của chính quyền Obama nhận xét những ñiều nêu trên trước những khán giả thân thiện tại Canberra thì tại các hội nghị dân chủ và cả trên Capitol Hill, họ ñã không ñặt nặng vấn ñề dân chủ và tầm quan trọng chiến lược trong cuộc họp trực tiếp với các nhà lãnh ñạo như ông Sang. Thậm chí, Tổng thống Obama cũng ñã không theo ñuổi những lời nói hoa mỹ của mình bằng các hành ñộng cụ thể.

32

Tổng thống Obama nên làm gì ñể sát nhập chính sách vào lời lẽ hoa mỹ của ông? Về trường hợp Việt Nam, các hành ñộng như những chuyến thăm các cấp nhà nước, thương mại và những tiến bộ trong quan hệ quân sự chỉ nên diễn ra sau khi, chứ không phải ñặt trước, những cải cách chính trị và các nhượng bộ về nhân quyền do ño ðảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền. Mặc dù chính quyền Obama lâu nay vẫn thích trích dẫn Miến ðiện như một thành công của chính sách trục châu Á, nhưng kết quả vẫn còn quá sớm ñể kết luận. Việc này có thể thấy rõ qua việc chính quyền Obama gỡ bỏ các lệnh cấm vận và trao ñổi các chuyến thăm cấp cao trong khi Miến ðiện vẫn chưa thực hiện sửa ñổi hiến pháp cũng như cải cách quân sự toàn diện.

Châu Á hiện là nơi có nhiều người sống dưới chế ñộ dân chủ nhiều hơn trong bất kỳ khu vực nào khác trên thế giới, không chỉ là nơi dành riêng cho nhà nước chuyên chế Trung Quốc.

“Chúng ta cần nắm bắt nhiều lợi thế chiến lược này trong khi ñối phó với các sức mạnh khác ñang trỗi dậy”, ông Gary Schmitt thuộc Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ cho biết.

“Thực tế là dân chủ cuối cùng sẽ giúp cho ‘trục châu Á’ thành công, chứ không phải các cuộc trao ñổi ‘thực tế’ với một quốc gia như Việt Nam”.

Trên tất cả, Hoa Kỳ cần phải hiểu rằng thách thức của Trung Quốc là một thách thức chính trị cuối cùng cần ñối mặt. Sự kết hợp của chế ñộ ñộc tài và thành công kinh tế tại Trung Quốc là một mô hình cho các nước ñang phát triển noi theo và ñó là cái cớ ñể che ñậy trước các quốc gia khác. Bỏ qua các diễn tiến ñàn áp chính trị tại Trung Quốc và sự cại trị ñộc quyền của ðảng Cộng sản nước này cho thấy Hoa Kỳ không thành thật, yếu kém hoặc cả hai.

Một chính sách châu Á-trục không kèm theo giá trị dân chủ “sẽ gia tăng chủ nghĩa dân tộc của ðảng Cộng sản Trung Quốc, theo ñó Hoa Kỳ ñang có những âm mưu ích kỷ với các ñồng minh trong khu vực nhằm bao vây và kiềm chế Trung Quốc, cản trở sự gia tăng của họ như một cường quốc thế giới”, Tyler Roylance tại Tổ chức Freedom House lập luận.

“Làm thế nào ñể giải thích một cách khác ñi về việc Hoa Kỳ tỏ vẻ thân thiện với một chố ñộ Cộng sản trong khi lại buộc một chế ñộ Cộng sản khác phải trả giá chịu ñựng?”.

“Bạn không thể là một diễn giả giỏi trừ khi bạn là một người hành ñộng tuyệt vời”, Walter Russell Mead ñã viết trên tờ Wall Street Journal gần ñây, dẫn lý do rằng Tống thống Obama ñã không hành ñộng ñể bảo vệ Syria và Iran sau khi kêu gọi các chế ñộ ñộc tài ñề cao những giá trị phổ quát.

33

“ðừng nghĩ ñến việc diễn giải như thế nào”, ông Mead kêu gọi tổng thống, “mà bắt ñầu suy nghĩ về chúng bằng các hành ñộng cụ thể”.

Lời mời ông Sang viếng thăm Hoa Kỳ là một quyết ñịnh thiếu khôn ngoan nếu xem xét những gì ñang xảy ra ở Việt Nam. Vì cuộc gặp sẽ ñược diễn ra nên việc yêu cầu Tổng thống Obama chia sẻ công khai và rõ ràng với Chủ tịch Sang về vai trò của dân chủ trong chính sách châu Á của Hoa Kỳ là vồ cùng cấp bách. Và sau ñó Tổng thống Obama nên hành ñộng cụ thể như những gì ông ñã nói.

Ellen Bork hiện là Giám ñốc về Dân chủ và Nhân quyền tại Trung tâm Sáng kiến Chính sách Nước ngoài (Foreign Policy Initiative) ở Washington, DC.

DÂN BIỂU QUỐC HỘI ZOE LOFGREN HỌP VỚI TT OBAMA

CUỘC HỌP TẠI NHÀ TR ẮNG VỀ VI ỆC VI PHẠM NHÂN QUY ỀN TRẦM TR ỌNG TẠI VI ỆT NAM

Dân Biểu Quốc Hội Hoa Kỳ, Zoe Lofgren. ðịa Hạt 19, Tiểu bang California Các Dân Biểu - Zoe Lofgren, Susan Davis, Alan Lowenthal & Scott Peters: Tổng Thống Obama ñã cam kết giải quyết mối quan tâm về nhân quyền trong thời gian gặp mặt Chủ tịch Trương Tấn Sang của Việt Nam Washington, DC - Sau cuộc họp ngày hôm nay tại Nhà Trắng với Tổng Thống Obama, các Dân biểu gồm Zoe Lofgren (D-CA), Susan Davis (D-CA), Alan Lowenthal (D-CA), và Scott Peters (D-CA) cho biết họ ñã có nhận ñược cam kết của Tổng thống Obama ñể giải quyết các mối quan tâm về nhân quyền với chủ tịch Việt Nam, Trương Tấn Sang trong một cuộc họp sắp tới của hai nhà lãnh ñạo. Các nhà lập pháp ñã hoan nghênh sự bảo ñảm của Tổng thống, Ông Obama ñã nói với các nhà lập pháp rằng các vấn ñề nhân quyền mà họ ñưa ra là một ưu tiên cho cuộc họp sắp tới của Tổng Thống Obama với Chủ tịch Sang.

34

"Tôi hoan nghênh cam kết của Tổng thống Obama bao gồm các quyền con người như một chủ ñề ưu tiên trong các cuộc ñàm phán sắp tới của ông với Chủ Tịch của Việt Nam là ông Trương Tấn Sang," Dân Biểu Zoe Lofgren, ñồng Chủ tịch một cuộc họp kín của Quốc hội về Việt Nam cho biết. "Theo các nhóm ñộc lập và những người ủng hộ, ñánh giá hồ sơ nhân quyền của Việt Nam ñã trở nên tồi tệ hơn trong vài năm qua. Hoa Kỳ có thể ñóng một vai trò quan trọng bằng cách làm cho rõ hơn về tương lai của mối quan hệ tốt giữa Hoa Kỳ và Việt Nam dựa trên cơ bản tôn trọng nhân quyền " "Tôi muốn cảm ơn Tổng thống Obama ñã cam kết sẽ nêu lên vấn ñề nhân quyền trong cuộc họp sắp tới của ông với Chủ tịch nước Trương Tấn Sang," Cảm ơn của Susan Davis nói. "Chúng tôi cần phải gửi một thông ñiệp mạnh mẽ và nói rõ sự vi phạm nhân quyền tại Việt Nam cần phải chấm dứt ngay lập tức. Bình thường về Thương mại trước hết là không ñược phương hại ñến các quyền con người." "Tôi hài lòng khi nghe Tổng thống hôm nay thể hiện mối quan tâm của mình hơn trong ñiều kiện về nhân quyền tại Việt Nam và chúng ta biết rằng bây giờ là thời gian ñể ñưa lên những vấn ñề này với chủ tịch Sang," Dân Biểu Alan Lowenthal nói. "Tôi cảm thấy rằng bất cứ ai hỗ trợ kết thúc hành ñộng vi phạm nhân quyền tại Việt Nam sẽ có một ñồng minh quan trọng là Nhà Trắng. Chúng ta phải tiếp tục nhắc nhở Chủ tịch Sang và chính phủ của Việt Nam hãy ñể tất cả mọi người ñược hưởng các quyền con người cơ bản của họ, và rằng chúng tôi sẽ tiếp tục chiến ñấu ñể ñảm bảo các quyền này không bị xâm phạm. " "Hoa Kỳ không xem nhẹ vấn ñề vi phạm nhân quyền ," Dân Biểu Scott Peters nói. "Tôi khuyến khích rằng Tổng thống ñang giữ những vấn ñề này trên danh sách ưu tiên của mình và tin tưởng rằng ông sẽ chuyển tải mối quan tâm của chúng tôi cho ông chủ tịch Việt Nam, Trương Tấn Sang trong những cuộc họp tới." Các nhà lập pháp lưu ý rằng sự ngoại giao song phương gia tăng trong trao ñổi thương mại và văn hóa ñã không giúp cải thiện các quyền cơ bản tại Vi ệt Nam. Trong thực tế, Human Rights Watch (HRW) ñã lưu ý rằng chính phủ Việt Nam ñã ngày càng nhắm mục tiêu là những người ủng hộ ôn hòa, tôn giáo thiểu số, các bloggers và người dân bị bắt giữ và bỏ tù tùy tiện như các trường hợp tù nhân chính trị. Theo HRW, vào Sáu tháng ñầu trong năm nay, nhiều người ñã bị kết án về bất ñồng chính kiến ôn hòa bằng tổng số cho cả năm 2012. Ủy ban Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế báo cáo của năm 2013 có tên Việt Nam như một "quốc gia hàng ñầu quan tâm ñặc biệt", ñặt nó trong cùng thể loại chế ñộ áp bức các nước bao gồm Miến ðiện, Iran, Bắc Triều Tiên và Sudan. Tương tự như vậy, Phóng viên Không Biên giới xếp Việt Nam là hạng thứ 172 trên tổng số 179 quốc gia trong Chỉ số tự do báo chí, và các cơ quan giám sát ñộc lập như tổ chức Freedom House liệt kê Việt Nam là nước "không tự do" cùng với Iran, Syria và Miến ðiện vào năm 2012 . Vào tháng Tư, Dân Biểu Lofgren giới thiệu nghị quyết 1682, ðạo luật ñòi hỏi khi tham gia bang giao kinh tế với Vi ệt Nam ("Việt Nam Tự Do"). Dự luật lưỡng ñảng sẽ cấm Việt Nam ñược hưởng ưu ñãi thương mại ñặc biệt của Hoa Kỳ cho ñến khi nào chính phủ cộng sản có biện pháp kiềm chế các hành ñộng ñàn áp nhân quyền.

35

# # # Dân biểu Zoe Lofgren ñang ở nhiệm kỳ thứ mười trong Quốc hội ñại diện cho hầu hết các thành phố San Jose và Santa Clara County. Dân biểu Lofgren là Chủ tịch của các ñại diện trong Quốc Hội thuộc ñảng Dân chủ tại California, gồm 38 thành viên ñảng Dân chủ của Hạ viện Hoa Kỳ từ California và là người giữ trách nhiệm hàng ñầu trong Ủy Ban Di Trú Tư pháp và An Ninh Biên Giới . (*) Ghi Chú: Thùy Trang dịch sang phần tiếng Việt cho những ai không rành Anh Ngữ, các bạn khác muốn rõ hơn xin ñọc phần Tiếng Anh phía dưới bài .

'Việt Nam quan tr ọng v ới Hoa K ỳ' Nguyễn Hoàng. BBC tiếng Việt, Washington.Cập nhật: 15:06 GMT - thứ tư, 24 tháng 7, 2013

Vào chiều ngày 25/07/2013, sau khi gặp Tổng thống Barack Obama vào buổi sáng, Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang sẽ có bài thuyết trình tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS).

BBC tiếng Việt ñã phỏng vấn ông Ernest Bower, một chuyên gia theo dõi quan hệ Mỹ Việt lâu năm và hiện là cố vấn cao cấp cho viện nghiên cứu có uy tín này.

BBC: Thưa ông, trong chừng mực nào có thể coi chuyến ñi của Chủ tịch Sang tới Hoa Kỳ là có giá trị lịch sử?

Tôi cho rằng quan hệ Mỹ-Việt có thể là ñã ñạt tới gần tầm cao kể từ khi hai nước tái lập quan hệ vào ñầu thập niên 1990. Tôi cũng nghĩ rằng việc người ñứng ñầu nhà nước Việt Nam xuất hiện tại một viện nghiên cứu có tầm cỡ tại Washington với một bài thuyết trình về chính sách, về ñịa chính trị, về chiến lược là việc mà dường như là từ trước tới nay chưa từng có tại ñây.

BBC:Các quyết ñịnh có mức ñộ quan trọng về kinh tế và chính trị cần phải ñạt ñược sự ñồng thuận của các thành viên Bộ Chính Trị ðảng Cộng Sản Việt Nam. Ông có nghĩ rằng Chủ tịch Sang có thể tiếp thị ñược, và tiếp thị có hiệu quả, khi ông trở về nước từ những gì mà Tổng thống Obama chào hàng trong chuyến ñi này hay không?

ðó là câu hỏi khó ñể trả lời. Có thể chỉ có những lá phiếu của Bộ Chính Trị mới có thể trả lời ñược câu hỏi này. Nhưng ñó là câu hỏi hay, và tôi nghĩ rằng Washington ñang ñặt cược vào tầm quan

36

trọng của việc tạo ñà và khích lệ ñối với những thành viên của Bộ Chính Trị và Ủy viên Trung ương ðảng muốn ñi xa hơn trong quan hệ hai nước và tiến thêm nữa trong những bước cải cách.

Và ñó là vì sao Tòa Bạch Ốc, tôi tin chắc rằng, ñã tính toán là lúc này là thời ñiểm ñúng ñể mời Chủ tịch Sang tới Washington.

BBC:Vào ñúng ngày Chủ tịch Sang tới Washington chúng ta thấy một số dân biểu Hoa Kỳ họp báo ñể lên án Hà Nội về thực trạng nhân quyền. Nhưng khó có thể hình dung Tổng thống Obama sẽ rao giảng về nhân quyền khi ông gặp người tương nhiệm phía Việt Nam.

"Washington ñang ñặt cược vào tầm quan trọng của việc tạo ñà và khích lệ ñối với những thành viên của Bộ Chính Trị và Ủy viên Trung ương ðảng muốn ñi xa hơn trong quan hệ hai nước và tiến thêm nữa trong những bước cải cách."

Tôi nghĩ là nhân quyền là một phần rất quan trọng trong quan hệ song phương. Tôi ñã nghiên cứu và làm việc về các chủ ñề liên quan tới quan hệ Mỹ-Việt ñược khoảng 25 năm qua. Tôi phải nói rằng tôi thấy giới lãnh ñạo của Việt Nam ñang sẵn lòng hơn trong việc ñối thoại và bàn thảo chủ ñề nhân quyền và tự do tôn giáo so với trước ñây.

Tuy vậy cũng phải nói rằng vẫn còn những vấn ñề rất nghiêm trọng. Quan hệ ñôi bên nay có thêm nhiều việc cần làm và phải giải quyết, và quan hệ không chỉ là về chủ ñề nhân quyền mặc dù nhân quyền luôn luôn là ưu tiên cao nhất của Hoa Kỳ. Tôi nghĩ rằng Việt Nam hiểu ñiều ñó.

Hy vọng là Tổng thống Obama sẽ không trong tâm trạng muốn rao giảng. Tôi nghĩ rằng ông sẽ bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình nhân quyền tại Vi ệt Nam. Ông Obama sẽ yêu cầu người ñồng nhiệm, Chủ tịch Sang, lắng nghe một cách nghiêm túc và ủng hộ ông cũng như có hành ñộng theo hướng ñi như thả một số tù nhân chính trị, là những người bị ngồi tù vì những nỗ lực của họ trên truyền thông cũng như ngồi tù vì tín ngưỡng tôn giáo. Vì vậy ñó là chủ ñề rất quan trọng.

Tuy nhiên tôi cũng nghĩ rằng chủ ñề nhân quyền ñược ñặt trong trong bối cảnh rộng hơn trong quan hệ, theo ñó Hoa Kỳ xem Việt Nam là tiếng nói quan trọng trong việc phân tích tình hình trong khu vực và coi Việt Nam là một ñối tác quan trọng về mậu dịch.

BBC:Việt Nam ñã có hợp tác chiến lược với khá nhiều nước rồi. Vậy một quan hệ ñối tác chiến lược với Hoa Kỳ, nếu có, có ý nghĩa gì?

Việt Nam là nước có thể xem ñã nhận thức ñược rằng sự ổn ñịnh về kinh tế và an ninh quốc gia phụ thuộc vào sự ổn ñịnh và thịnh vượng trong vùng, và có thể là hiểu ñiều ñó còn nhiều hơn nước khác vì Việt Nam quá gần ñường biên với Trung Quốc và vì yếu tố lịch sử giữa Việt Nam và Trung Quốc. Việt Nam hiểu rất rõ rằng bất kỳ ñộng thái nào của Trung Quốc dựa trên sức mạnh kinh tế mới thu lượm ñược rồi kể như dùng sức mạnh ñó ñể lấn át láng giềng về các chủ ñề liên quan tới chủ quyền và tranh chấp lãnh thổ.

"Vi ệt Nam muốn Trung Quốc cùng bàn thảo luật lệ với láng giềng của họ và tuân thủ các luật lệ ñó thay vì tự Trung Quốc ñặt ra luật lệ riêng"

37

Tôi cho rằng cả Việt Nam lẫn Nhật Bản ñều lo ngại không biết Trung Quốc nghĩ gì và muốn sử dụng sức mạnh của họ thế nào. Và thậm chí Myanmar cũng có những câu hỏi tương tự ñối với Trung Quốc. Và khi nhận thức ñược vấn ñề này thì Việt Nam nghĩ về việc cân bằng chiến lược và sự tin cậy. Cá nhân tôi luôn nghĩ rằng Việt Nam có quan ñiểm rằng họ muốn Trung Quốc tham gia vào khuôn khổ hợp tác trong vùng như Thượng ñỉnh ðông Á (Diễn ñàn thường niên của 16 nước ðông Á) và các cơ chế hợp tác khác và cùng bàn thảo luật lệ với láng giềng của họ và tuân thủ các luật lệ ñó thay vì tự Trung Quốc ñặt ra luật lệ riêng.

BBC:Hoa Kỳ có thực sự cần Việt Nam về phương diện kinh tế và quân sự hay không?

Tôi nghĩ rằng Hoa Kỳ có cần Việt Nam. Hoa Kỳ cần Việt Nam vì chiến lược của Hoa Kỳ ít nhất dựa vào một phần ñó là ASEAN mạnh mẽ. ASEAN có nền móng vững chắc là ñiểm tựa cân bằng cho kiến trúc vùng kiểu mới trong Thượng ñỉnh ðông Á.

Nếu thiếu vắng yếu tố lãnh ñạo mạnh mẽ của Việt Nam cũng như của ASEAN, là khối hợp tác mà Việt Nam tin tưởng, thì chiến lược của Hoa Kỳ sẽ rất yếu. Do ñó Việt Nam quan trọng với Hoa Kỳ vì lý do này và nhiều lý do khác nữa.

ðại sứ Mỹ ñầu tiên t ại VN ngh ĩ gì về chuy ến ñi của ông Sang?

Nguyễn Trung

24.07.2013

Chuyến công du kéo dài hai ngày của Chủ tịch Việt Nam Trương Tấn Sang tới Hoa Kỳ ñã thu hút ñược sự chú ý của dư luận trong và ngoài nước. Trong cuộc phỏng vấn dành riêng cho Nguyễn Trung của VOA Việt Ngữ, ông Pete Peterson, ñại sứ Mỹ ñầu tiên tại Vi ệt Nam thời hậu chiến, ñã ñưa ra nhiều nhận ñịnh về các khía cạnh của chuyến công du này. VOA: Chuyến thăm của Chủ tịch Việt Nam Trương Tấn Sang tới Mỹ ñã gây bất ngờ cho giới quan sát. Còn ông thì sao? Ông Pete Peterson: Thực sự là không. Tôi hoàn toàn ñoán trước ñược chuyến thăm của ông ấy. Dĩ nhiên, tôi không biết là khi nào thì ông ấy ấn ñịnh thời ñiểm công du, nhưng tôi nghĩ ñó là một diễn tiến logic. Tôi nghĩ ñó là một ñiều tuyệt vời. VOA : Các vị dân biểu và thượng nghị sĩ Mỹ thuộc cả hai ñảng Dân chủ và Cộng hòa ñã lên tiếng kêu gọi Tổng thống Obama ñưa nhân quyền làm trọng tâm trong cuộc gặp với ông Sang. Theo ông, ñiều ñó có xảy ra không? Ông Pete Peterson: Dĩ nhiên rồi. ðó luôn là một ưu tiên khi các giới chức Việt Nam và Hoa Kỳ gặp nhau. ðó là ưu tiên trong chính sách ñối ngoại của Mỹ trên toàn thế giới, chứ không riêng gì

38

với Vi ệt Nam. Mỹ luôn luôn thúc ñẩy chủ ñề này. Tôi hoàn toàn không ngạc nhiên khi các vị dân biểu và thượng nghị sĩ lại nêu lên vấn ñề ñó. VOA : Nhưng cũng có ý kiến cho rằng chính quyền của Tổng thống Barack Obama làm ngơ chủ ñề nhân quyền ñể thúc ñẩy các lợi ích kinh tế. Ông có nghĩ như vậy không?

Vấn ñề ở ñây là, mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam ñã trở nên chín muồi và sâu sắc hơn nên không có vấn ñề gì mà lãnh ñạo của hai nước không thể mang ra thảo luận một cách thẳng thắn, thành thật và tin cậy. Ông Pete Peterson nói. Ông Pete Peterson: Tôi không nghĩ vậy. Nhân quyền luôn nằm trong nghị trình thảo luận với phía Việt Nam kể cả khi tôi còn làm ñại sứ cũng như trong nhiệm kỳ của các ñại sứ sau này. Nhưng theo tôi, cũng phải thừa nhận nỗ lực của Việt Nam trong những năm qua. Nếu ta phân tích tình hình từ năm 1990 tới năm 2013, nhìn chung, ta sẽ thấy những cải thiện ñáng kể. Vấn ñề ở ñây là, mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam ñã trở nên chín muồi và sâu sắc hơn nên không có vấn ñề gì mà lãnh ñạo của hai nước không thể mang ra bàn thảo một cách thẳng thắn, thành thật và tin cậy. Thế nên, ñó là vấn ñề ta có thể dự báo trước ñược. Tôi nghĩ sẽ là ñiều hữu ích nếu vấn ñề nhân quyền ñược mang ra thảo luận ở cấp cao như vậy. VOA: Tin cho hay, Hiệp ñịnh ðối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ nằm trong nghị trình của ông Obama và nhà lãnh ñạo Việt Nam. Thưa ông, vấn ñề TPP quan trọng tới mức nào? Ông Pete Peterson: Tôi nghĩ nó là một vấn ñề quan trọng. Nhưng tôi không nghĩ ñó là một vấn ñề mang tính bước ngoặt gì. ðó là một diễn tiến trong quan hệ thương mại giữa hai nước. Trong trường hợp này, TPP không giới hạn trong mối bang giao song phương, mà nó liên quan tới ít nhất 10 nước. Vì thế, nghị trình tương ñối rộng. Hoa Kỳ là một thị trường rất lớn ñối với hàng hóa của Việt Nam nên không có gì lạ khi TPP là một yếu tố quan trọng nhằm ñẩy mạnh nghị trình về thương mại giữa hai nước.

Các tranh chấp ở biển ðông là một khối thuốc nổ âm ỉ cháy nên cần phải tìm ra giải pháp nào ñó về mặt ngoại giao nhằm giải quyết các tranh chấp giữa các nước về ñường lãnh hải cũng như thiết lập cơ chế luật pháp ñể xử lý. Ông Pete Peterson nói. VOA: Tòa Bạch Ốc ñã công bố các chủ ñề thảo luận giữa hai giới chức, trong ñó có vấn ñề nhân quyền, thương mại và biến ñổi khí hậu. Hiện có các ñồn ñoán rằng biển ðông cũng sẽ nằm cao trong nghị trình. Các tiên ñoán ñó có cơ sở không, thưa ông? Ông Pete Peterson: Chắc chắn rồi. ðó là vấn ñề mà ai cũng biết là ñược mang ra trao ñổi trong bất kỳ các cuộc thảo luận nào với ñối tác cũng như các quốc gia ðông Nam Á. Các tranh chấp ở biển ðông là một khối thuốc nổ âm ỉ nên cần phải tìm ra giải pháp nào ñó về mặt ngoại giao nhằm giải quyết các tranh chấp giữa các nước về ñường lãnh hải cũng như thiết lập cơ chế luật pháp ñể xử lý. Tôi nghĩ rằng ta cần phải ñưa vấn ñề biển ðông lên cao trong nghị trình thảo luận. Tôi hoan nghênh ñiều ñó bởi vì tôi nghĩ rằng Việt Nam có nhiều ñiều muốn nêu ra và nước này nhiều khả

39

năng có thể ñóng vai trò ñầu ñàn. VOA: Các giới chức Việt Nam từng bày tỏ mong muốn nâng tầm quan hệ Việt – Mỹ lên thành ñối tác chiến lược. Là một trong những người ñặt nền móng cho mối bang giao giữa hai nước cựu thù, ông thấy sao? Ông Pete Peterson: Thật khó nói. Xét về một khía cạnh nào ñó, nó chỉ mang tính biểu tượng về hiện trạng của mối bang giao, hay có thể nói chỉ là một cái nhãn mác và có thể không có nhiều ý nghĩa. Tôi nghĩ ñôi bên hãy bước tiếp trên con ñường củng cố mối bang giao theo cách mang lại lợi ích cho cả hai bên. Tôi nghĩ ñó là cách nên làm, thay vì dán một cái mác nào ñó cho mối quan hệ trong thời gian tới. Nguyễn Trung

'VN vào TPP ñể bớt lệ thu ộc Trung Qu ốc' Cập nhật: 12:56 GMT - thứ ba, 23 tháng 7, 2013

Mở bằng chương trình nghe nhìn khác

Một nhà vận ñộng dân chủ ở Mỹ, bác sỹ Nguyễn Quốc Quân, cho rằng Việt Nam muốn gia nhập Hiệp ñịnh ðối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) là "ñể bớt lệ thuộc vào Trung Cộng và phát triển quốc gia".

Theo ông, Mỹ muốn Việt Nam tham gia TPP vì "ñóng vai trò quan trọng trong chiến lược toàn cầu của Mỹ".

"Nhưng oái oăm là trong ñiều kiện vào TPP không nhắc ñến vấn ñề nhân quyền hẳn hoi, mà nhắc ñến một số vấn ñề quan trọng về nhân quyền", nhà vận ñộng dân chủ nói.

Ông Quân nói "không nên hy vọng vào những tuyên bố lớn lao của ông Sang. ðiều nên chờ ñợi và hy vọng là sau khi ông Sang về báo cáo xem bộ chính trị có hài lòng hay không".

"Có những chỉ dấu là sẽ thuận lợi vì chính quyền Cộng sản hiện nay ñang bị Trung cộng ép từ nhiều mặt."

Ông Nguyễn Quốc Quân cũng nhắc tới việc quốc hội Mỹ ñã nhiều lần từ chối việc chính phủ muốn bán vũ khí sát thương cho Việt Nam.

Từ 2010, TPP ñược hơn 10 quốc gia gồm Hoa Kỳ, Nhật Bản, Malaysia, New Zealand, Việt Nam... ñàm phán tham gia.

Trung Quốc không có mặt trong các nước này.

40

'VN trông ñợi nhi ều từ chuy ến th ăm Mỹ'

Cập nhật: 12:43 GMT - thứ ba, 23 tháng 7, 2013

Mở bằng chương trình nghe nhìn khác

Trả lời BBC tiếng Việt tại Hoa Kỳ, giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng nói chuyến sang Mỹ của ông Trương Tấn Sang lần này là do "Việt Nam chủ ñộng nhiều hơn Mỹ", nếu xét trong khung cảnh Việt Nam ñã nhiều lần mời Mỹ sang.

Giáo sư Hùng nói nếu Việt Nam gia nhập Hiệp ñịnh ðối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ ñược hưởng chính sách thuế quan rất thuận lợi.

Chuyên gia về quan hệ quốc tế tại ñại học George Mason cũng nhận ñịnh về việc Mỹ ñưa nhân quyền vào thỏa thuận bán vũ khí sát thương cho Việt Nam.

"Nếu Việt Nam mua vũ khí của Nga thì nên nhớ rằng Trung Quốc cũng có thể mua ñược vũ khí của Nga. Nếu Việt Nam mua ñược vũ khí tối tân thì Trung Quốc có thể có tiền mua vũ khí tối tân hơn.

"Thế nhưng trong vũ khí, có một số vũ khí của Hoa Kỳ quan trọng hơn Nga," và chuyện mua vũ khí có tầm quan trọng chiến lược và ngoại giao, theo ông Nguyễn Mạnh Hùng.

Nguyễn Hoàng thực hiện.

Ông Sang ñến Washington (Ph ần 1) Greg Rushford, Rushford Report, 23/7/2013. Phạm Vũ Lửa Hạ dịch

Chủ tịch Việt Nam Trương Tấn Sang – một ủy viên cao cấp có thế lực của Bộ Chính Trị cầm quyền, nơi những quyết ñịnh quan trọng của chính quyền ñược ñưa ra và ấn xuống cho Trung ương của ðảng Cộng sản cầm quyền – sẽ gặp gỡ hội ñàm với Tổng thống Mỹ Barack Obama ở Nhà Trắng vào ngày 25/7. Dù gì ñi nữa, cuộc gặp hôm Thứ Năm sẽ có ý nghĩa quan trọng với hai vị nguyên thủ quốc gia. Cuộc gặp diễn ra vào thời ñiểm có những căng thẳng gia tăng lâu nay vẫn kìm hãm các mối quan hệ chiến lược và kinh tế mật thiết hơn giữa hai nước cựu thù trong chiến tranh.

41

Chủ tịch Sang và Tổng thống Obama có cơ hội vun ñắp mối quan hệ song phương (tôn trọng lẫn nhau) sâu sắc hơn. Nhưng vẫn chưa rõ liệu có vị lãnh ñạo nào có tầm nhìn hay bản năng chính trị cần thiết ñể nắm bắt cơ hội này hay không. Hai vị nguyên thủ quốc gia này có thể chỉ cố gắng tán dương cho hấp dẫn, mong sao bỏ qua những bất ñồng quan trọng về các vấn ñề cốt lõi hiện ñang chia rẽ Washington và Hà Nội. Trong ñó, hai vấn ñề nan giải nhất là: những cách hành xử nhân quyền của Việt Nam xúc phạm các chuẩn mực luật pháp quốc tế ñược chấp nhận (theo cách nhìn của Washington), và các áp lực kinh tế ñầy xúc phạm của nước giàu (quan ñiểm của Hà Nội).

Nhà Trắng ñã liệt kê “nhân quyền” là chủ ñề ñầu tiên trong ba chủ ñề sẽ có trong chương trình nghị sự khi hai vị lãnh ñạo gặp nhau hôm Thứ Năm. “Biến ñổi khí hậu” là ưu tiên thứ hai ñược nêu, và tiếp theo là các cuộc ñàm phán thương mại Hợp tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) với sự tham gia của Mỹ, Việt Nam, và 10 nước Châu Á- Thái Bình Dương khác.

Nhưng chương trình nghị sự thực sự lại rộng hơn, gồm những quyết ñịnh căn bản mà cả hai nước cần ñưa ra về việc liệu có nên tăng cường hợp tác chiến lược và an ninh giữa hai nước hay không. Nhà bình luận sắc sảo David Brown, một cây bút ñặc biệt cho tờ Asia Sentinel, ñã viết rằng Chủ tịch Trương Tấn Sang và Bộ Chính trị dường như ñã “bị lay chuyển” khi ông Sang thăm Bắc Kinh vào tháng Sáu. Có vẻ như trong các cuộc hội ñàm kín với những vị lãnh ñạo hàng ñầu của Trung Quốc, trong ñó có Chủ tịch Tập Cận Bình, chủ tịch nước Việt Nam ra về với những lời lẽ tốt ñẹp, nhưng chẳng có gì thực chất. Do “cuộc gặp rõ ràng ñáng thất vọng với các lãnh ñạo của Trung Quốc”, tác giả Brown viết, một cuộc viếng thăm “vội vã” ñến Washington ñược sắp xếp sau ñó. Ở Washington, Bộ Chính trị muốn Chủ tịch Sang tìm hiểu xem liệu Tổng thống Obama – một chính khách, theo cách nhìn của một số người Châu Á, nổi tiếng là chủ yếu nói toàn ñiều hay ý ñẹp trong các cuộc tiếp xúc với các nguyên thủ nước ngoài – sẽ có giúp ích ñược gì hơn hay không.

Cả hai chính phủ ñều không tiết lộ thêm chi tiết về nội dung hội ñàm giữa Trương Tấn Sang và Obama vào hôm Thứ Năm. Một phát ngôn viên Nhà Trắng thậm chí còn không cho biết hai vị nguyên thủ sẽ hội ñàm ở phòng nào trong Nhà Trắng, chứ ñừng nói gì ñến chuyện cho biết tên những nhân vật khác sẽ có mặt trong phòng họp.

Nhìn kỹ mỗi ñề mục trong ba vấn ñề cụ thể trong chương trình nghị sự hội ñàm Sang-Obama, ta thấy với mỗi vị nguyên thủ, bất cứ trao ñổi ngoại giao thật sự “thẳng thắn” nào cũng sẽ ñặt ra những câu hỏi gây khó xử, ñó là chưa kể các tình huống làm bẽ mặt lẫn nhau.

Với Trương Tấn Sang, câu hỏi gây khó xử sẽ là giải thích cho Obama hiểu giới lãnh ñạo Việt Nam nghĩ là họ thực sự ñược lợi gì khi giam giữ hơn 160 tù chính trị. ðây là những công dân Việt Nam không phạm “tội” gì cả – ngoài việc lên tiếng hòa nhã than phiền rằng chính quyền của họ bị xem là ngày càng tham nhũng và thiếu trách nhiệm giải trình. Và Obama có thể hỏi về một nghị ñịnh của Hà Nội ngày 15/7 nhằm cấm ngôn luận “chống lại nhà nước của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam”, hay bất cứ ý kiến phê phán nào mà ñảng e ngại có thể “gây nguy hại cho an ninh quốc gia”, theo tường thuật của ðài Á Châu Tự Do. Nghị ñịnh này ngắm ñến các biểu tượng internet phổ biến như Google và Facebook.

Dĩ nhiên, luôn nan giải cho người Mỹ khi bày tỏ các quan ñiểm hợp lý về nhân quyền mà không có vẻ ngạo mạn hay dạy ñời dưới con mắt của giới lãnh ñạo Việt Nam luôn nhạy cảm. Nếu bị gây sức ép quá nặng nề, hay quá công khai, cộng sản có thể chỉ việc bắt bớ thêm nhiều blogger

42

vô tội ñể dằn mặt người Mỹ. Nếu Mỹ không làm căng, chính quyền Hà Nội có thể cứ tiếp tục làm bất cứ chuyện gì họ thích. Xưa nay, chưa ai thực sự hình dung ñược ngôn ngữ ngoại giao phù hợp nhất.

[Và nếu giọng ñiệu của Obama về nhân quyền xúc phạm Trương Tấn Sang, Chủ tịch Việt Nam có thể nêu ra vấn ñề dioxin. Trương Tấn Sang có thể hỏi li ệu vị lãnh ñạo Mỹ có thấy xấu hổ về việc một phát ngôn viên của ðại sứ quán Mỹ ở Hà Nội gần ñây phủ nhận với Drew Brown, phóng viên của McClatchy, rằng không có chuyện nhiều công dân Việt Nam ngày nay vẫn chịu những ảnh hưởng thảm khốc của dioxin do Không lực Hoa Kỳ rải trên ñất Việt Nam trong thời kỳ bắn phá.]

Với Obama, có lẽ ñiều khiến bẽ mặt nhất là Nhà Trắng của ông – vì những lý do hoàn toàn mang tính cục bộ ñịa phương trong nước liên quan ñến những quan hệ chính trị của ông với các nghiệp ñoàn Mỹ và sự vận ñộng hành lang của ngành dệt Mỹ không có khả năng cạnh tranh toàn cầu – ñã quá quắt ñưa ra những yêu sách ñối với Vi ệt Nam trong các cuộc ñàm phán thương mại TPP mà Bộ Chính Trị có họa là dại dột mới chấp nhận. Quả thực, những áp lực kinh tế khá thô thiển của Obama lâu nay ñang tạo ưu thế cho những người ở Hà Nội ngày càng nghi vấn giá trị của các mối quan hệ thương mại và chiến lược mật thiết hơn với Mỹ.

Ngoài khả năng có thể làm bẽ mặt lẫn nhau, hóa ra ñiều mà Nhà Trắng muốn bàn về biến ñổi khí hậu cho thấy (rất có thể ngoài dự kiến của cả Trương Tấn Sang lẫn Obama) việc tăng cường quan hệ kinh tế song phương ñã trở nên phức tạp ñến mức nào.

Quyền lực chính trị và ñiện lực

Về biến ñổi khí hậu, có thể Obama chỉ muốn ñánh bóng phẩm chất ‘xanh” của mình bằng cách giảng cho Chủ tịch Sang một bài hay về tầm quan trọng của việc các quốc gia hợp tác với nhau ñể giải quyết tình trạng ñịa cầu ấm lên.

Nhưng còn một ñiều quan trọng khác ñang diễn ra giữa Washington và Hà Nội cho thấy ý nghĩa chính trị của vấn ñề biến ñổi khí hậu ñã xen vào mối quan hệ song phương ra sao. Không chắc là nhân viên Nhà Trắng – hiện nay dường như phải dàn sức ñảm ñương quá nhiều việc – ñã báo cáo tóm lược cho Obama biết về các tác ñộng của một quyết ñịnh hồi tuần trước của Ngân hàng Xuất nhập khẩu Mỹ (Ex-Im Bank) từ chối dùng nguồn vốn tài trợ xuất khẩu của Mỹ ñể xây một nhà máy nhiệt ñiện chạy bằng than công suất 1.200 megawatt ở tỉnh Thái Bình, Việt Nam. Nhưng chắc chắn, chủ tịch Sang không cần ñược báo cáo tóm lược ñặc biệt mới hiểu trọn vẹn các tác ñộng do hành ñộng của Mỹ. Sở dĩ như vậy là do quyết ñịnh của Ex-Im Bank ñi thẳng vào trung tâm của cách thực thi quyền lực chính trị ở Việt Nam ngày nay – và chạm ñến những cái ñầu nhạy cảm trong Bộ Chính Trị.

Trong một bức thư ngày 17/7 gởi cho tổng thống Obama, Greenpeace, Friends of the Earth và các tổ chức môi trường khác phàn nàn rằng “nhà máy chạy bằng than bẩn này sẽ gây ô nhiễm ở mức không thể chấp nhận ñược mà sẽ làm trầm trọng hơn tình trạng xáo trộn khí hậu và ñầu ñộc các cộng ñồng ñịa phương”. Kế hoạch hành ñộng về khí hậu của Obama, họ nhận xét (rất ñúng), phản ñối việc Mỹ tài trợ cho các dự án than ở nước ngoài, với lý do là chúng làm tăng lượng khí thải nhà kính.

43

Các nhóm vận ñộng hành lang về môi trường ñã khắc họa chính xác các chính sách hành ñộng về khí hậu của Obama. Quy ñịnh hướng dẫn của Ex-Im Bankvề cơ bản không tài trợ cho các dự án nước ngoài có ñộ carbon cao chẳng hạn như các nhà máy than. Hiện nay, Ex-Im Bank quan tâm hơn ñến việc tham gia vào các dự án năng lượng có thể tái tạo. Dù sao, sau khi thực hiện một cuộc “thẩm ñịnh chi tiết”, cơ quan tài trợ xuất khẩu Mỹ ñã phát hiện rằng nhà máy ở Thái Bình không hội ñủ tiêu chuẩn. Vì thế, ngân hàng không kiểm tra các chi tiết khác của dự án: vốn tài trợ, mức ñộ khả tín, vân vân.

Phần lớn những ñiều nêu trên ñã ñược các hãng tin Mỹ ñưa – nhưng phần hay nhất của câu chuyện này lại không ñược tường thuật: chính xác là ai ñã muốn nguồn vốn tài trợ xuất khẩu của Mỹ cho Nhà máy Nhiệt ñiện Thái Bình?

Ex-Im Bank không nêu những chi tiết như vậy trong tài liệu công bố công khai trước khi các dự án ñược phê chuẩn, nhưng tìm hiểu thêm một chút thì thấy rằng người ta mong có nguồn vốn của Ex-Im Bank ñể giúp một trong những ñại tập ñoàn quốc doanh của Việt Nam, Tổng công ty ðiện lực Dầu khí Việt Nam (tự gọi mình là PV Power). PV Power là công ty con của Tập ðoàn Dầu khí Quốc Gia Việt Nam (tên tắt là PVN). Theo một bản tin tiếng Việt năm 2011, Nhà máy Nhiệt ñiện Thái Bình 2 của PV Power là một dự án trị giá 1,6 tỉ Mỹ kim. Các ñơn vị chính là các hãng xây dựng Hàn Quốc và Nhật.

Ngày 3/8/2012, Babcock & Wilcox Co., công ty có trụ sở ở Charlotte, Virginia, thông báo rằng một công ty con ñóng ở Bắc Kinh –Babcock & Wilcox Beijing Co. Ltd. – ñã giành ñược hợp ñồng trị giá 300 triệu Mỹ kim liên quan ñến Thái Bình từ công ty Daelim Industrial Co. Ltd. của Hàn Quốc. Công ty Babcock & Wilcox nói rằng họ sẽ thực hiện công việc kỹ thuật ở Bắc Kinh cho hai lò nung chạy bằng than cho dự án Thái Bình, và cũng sẽ tham gia vào sản xuất.

Tuy một phát ngôn viên của Babcock & Wilcox không thể trả lời các câu hỏi về dự án Thái Bình trước khi bài báo này lên khuôn, dường như PetroVietnam và công ty Hàn Quốc muốn xin nguồn vốn tài trợ từ Ex-Im Bank ñể mua thiết bị do Mỹ sản xuất. Tài liệu công bố công khai không có chi tiết về số việc làm ở Mỹ mà nguồn tài trợ xuất khẩu này lẽ ra ñã có thể hỗ trợ. (Cũng không rõ vai trò mà than có – hoặc có thể nên có – trong việc giải quyết các nhu cầu năng lượng của một nước ñang phát triển như Việt Nam).

Sự liên can của PetroVietnam, ñối với những ai hiểu cách vận hành của cái có thể gọi là “nền kinh tế chính trị” Vi ệt Nam, cho thấy các hậu quả của câu chuyện này vượt ra ngoài khuôn khổ của một cuộc ñấu tranh bình thường về ñồng vốn và việc làm với chỉ một công trình xây dựng.

Các công ty quốc doanh kiểm soát có lẽ một phần ba nền kinh tế Việt Nam. Kém hiệu quả, bí mật và thường bị xem là có tham nhũng, các công ty quốc doanh cũng là chỗ kiếm tiền cho các ñảng viên cộng sản cao cấp. Các công ty này trực thuộc văn phòng Thủ tướng, và vì vậy là một nguồn quan trọng ñể bổ nhiệm với mục ñích ban phát bổng lộc và tạo ảnh hưởng chính trị. (Thử tưởng tượng Tổng thống Obama bổ nhiệm lãnh ñạo cấp cao của một phần ba trong 500 công ty hàng ñầu theo xếp hạng của Fortune, chẳng hạn như Boeing, General Electric, Microsoft, Google, Exxon, vân vân.)

44

Trong các cuộc ñàm phán thương mại TPP, phía Mỹ ñang yêu cầu Việt Nam tiến hành những cải cách về tính minh bạch, và thực hiện những biện pháp nhằm giúp các công ty quốc doanh có tính ñịnh hướng thị trường hơn. Như vậy là ñòi hỏi quá nhiều, nếu xét ñến thực tế là cũng chính các tập ñoàn nhà nước ñó lâu nay ñã giúp nhiều cán bộ ñảng cao cấp – bao gồm cấp Bộ Chính Trị – trở nên giàu sụ. Trong gần suốt mười năm qua, Bộ Chính Trị ñã chật vật tìm cách xử lý vấn nạn này.

PetroVietnam lâu nay ñã có nhiều ñiều tiếng ở Việt Nam. Hồi tháng 10 năm ngoái, một bài trên nhật báo Thanh Niên cho biết PetroVietnam ñã bị chuyên gia kinh tế Lê ðăng Doanh chỉ trích với lý do công ty này “cần công bố tài chính và số liệu lợi nhuận”.

Bài viết của báo Thanh Niên nói thêm rằng ñại tập ñoàn quốc doanh này ñã phủ nhận những lời tố cáo công khai của các ñại biểu quốc hội cho rằng tập ñoàn lâu nay sử dụng tiền thuế của dân ñể ñầu cơ bất ñộng sản. Rồi tờ Thanh Niên ñặt câu hỏi tại sao PV Power và các công ty con thuộc sở hữu 100% của PVN có công ty bất ñộng sản của riêng mình. Tờ báo này thậm chí còn ñăng ảnh chụp Nam ðàn Plaza ở Hà Nội, ñược mô tả là “một dự án trung tâm mua sắm cao cấp do PV Power ñầu tư xây dựng”. (Theo quan ñiểm của giới quản lý công ty quốc doanh, ñầu cơ bất ñộng sản hẳn có lãi hơn ñiện lực, vì chính phủ buộc họ ấn ñịnh giá ñiện quá thấp cho người tiêu dùng Việt Nam nên không thể kinh doanh có lãi ñược.)

Tuần này, các quan chức Việt Nam cùng công cán với Chủ tịch Trương Tấn Sang sẽ ra sức thuyết phục các quan chức của Ex-Im Bank. Trong khi Chủ tịch Trương Tấn Sang và Obama hội ñàm. Khó có khả năng họ sẽ thành công. Các quan chức Mỹ có thể thắc mắc liệu các quan chức PetroVietnam có dùng bất cứ khoản lãi nào thu ñược từ nguồn vốn vay lãi thấp của Mỹ ñể ñầu cơ vào các thương vụ bất ñộng sản mạo hiểm hơn hay không.

(Còn tiếp; Phần cuối)

Nguồn: Greg Rushford, Mr. Sang Comes to Washington, Rushford Report, 23/7/2013.

Chủ tịch Vi ệt Nam ti ếp xúc quan ch ức Mỹ

Cập nhật: 15:22 GMT - thứ tư, 24 tháng 7, 2013

Mở bằng chương trình nghe nhìn khác

Chủ tịch Trương Tấn Sang nói Việt Nam coi Hoa Kỳ là ñối tác quan trọng hàng ñầu.

Phát biểu tại buổi ăn trưa cùng ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry hôm 24/07, ông cũng cho biết hai nước ñã và ñang hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Trước ñó ông Sang ñã ñã tiếp xúc với Bộ trưởng Thương mại Penny Pritzker ñể thảo luận về Hiệp ñịnh ðối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP), ñang ñược 12 nước tham gia thương lượng.

45

Hoa Kỳ ñã bày tỏ hy vọng sẽ hoàn tất ñàm phán với Vi ệt Nam trong năm nay.

Bộ trưởng Penny Pritzker cũng nói về công nghệ hạt nhân dân sự của Mỹ, trong bối cảnh Việt Nam dự ñịnh triển khai nhiều lò phản ứng.

Trong ngày hôm nay, ông Sang dự kiến ăn trưa với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và có buổi tiệc tối với các lãnh ñạo doanh nhân Mỹ.

Phái ñoàn Việt Nam ñặt chân xuống sân bay quân sự Andrews thuộc tiểu bang Maryland vào tối thứ Ba ngày 23/7 theo giờ ñịa phương, tức sáng sớm ngày 24/7 giờ Việt Nam, bắt ñầu thăm chính thức Hoa Kỳ.

Theo bản tin của Thông tấn xã Việt Nam thì ông Sang ñã ñược các ông David Shear, ñại sứ Mỹ tại Việt Nam, Nguyễn Quốc Cường, ñại sứ Việt Nam tại Mỹ và ‘ñại diện Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ’ ra ñón tại sân bay.

Vị ñại diện này là bà ñại sứ Capricia Penavic Marshall, phụ trách lễ tân của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.

ðến nơi vào lúc tối nên hoạt ñộng ñầu tiên của ông Sang trên ñất Mỹ trong ngày 23/7 là ñến nói chuyện tại ðại sứ quán Việt Nam ở Washington DC.

Nâng cấp quan hệ?

Tại buổi nói chuyện ở Sứ quán, ông Sang ñược hãng tin nhà nước Việt Nam dẫn lời nói trong thời gian tới mối quan hệ Việt-Mỹ ‘ sẽ ñược nâng cấp’.

Ông Sang mô tả mối bang giao Mỹ-Việt là ‘ñối tác tích cực, hữu nghị, xây dựng, hợp tác nhiều mặt, tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi’.

Trước ñó, phát biểu với truyền thông trong nước trước chuyến thăm, ðại sứ Nguyễn Quốc Cường cũng bày tỏ hy vọng hai nước sẽ ‘xác lập khuôn khổ ñối tác mới’ trong chuyến thăm lần này của ông Sang.

"Chúng ta cần phải gửi một thông ñiệp mạnh mẽ và rõ ràng rằng những vi phạm nhân quyền ở Việt Nam cần ñược chấm dứt ngay lập tức. Giao thương không thể trả giá bằng nhân quyền."

Susan Davis, hạ nghị sỹ bang California

Lâu nay vấn ñề nhân quyền vẫn là rào cản lớn nhất khiến Washington chưa muốn có quan hệ ñối tác chiến lược với Hà Nội.

AFP dẫn lời các quan chức Mỹ nói Tổng thống Barack Obama sẽ tập trung vào chủ ñề thương mại trong cuộc hội ñàm với nguyên thủ Việt Nam và cuộc chiến chống lại biến ñổi khí hậu.

46

Việt Nam hiện ñang muốn tham gia vào Hiệp ñịnh ðối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Quốc gia ðông Nam Á này cũng là một trong 10 nước bị tác ñộng nặng nề nhất của tình trạng ấm lên toàn cầu.

Tuy nhiên, các nhà lập pháp cũng như các nhà hoạt ñộng dân chủ Mỹ ñã kêu gọi Nhà Trắng gây sức ép với Hà Nội về hồ sơ nhân quyền của họ.

Một số nghị sỹ ñã cảnh báo rằng họ sẽ tìm cách ngăn cản TPP nếu như Việt Nam không cam kết cải thiện nhân quyền.

“M ột thỏa thuận thương mại tự do – nhất là Hiệp ñịnh ðối tác xuyên Thái Bình Dương – cần phải ñáp ứng một số chuẩn mực và chúng tôi kêu gọi Tổng thống Obama hãy chuyển thông ñiệp này vào thứ Năm (ngày hai nguyên thủ gặp nhau),” AFP dẫn lời hạ nghị sỹ Dân chủ Loretta Sanchez nói.

Còn Hạ nghị sỹ Ed Royce thuộc ðảng Cộng hòa, chủ tịch Ủy ban ðối ngoại Hạ viện, thì mô tả chuyến thăm của ông Sang là ‘cơ hội ñặc biệt ñể truyền cảm hứng cho những người dân Việt Nam hiện ñang khao khát tự do’.

Sẽ nhắc về nhân quyền

"ðối với Obama, vấn ñề là làm sao tạo ra thêm nhiều việc làm cho dân Mỹ. Nếu bán ñược thêm nhiều hàng hóa ở châu Á thì ñó là lợi ích lớn hơn cả."

Chuyên gia về Việt Nam Carl Thayer

Trước thềm cuộc gặp thượng ñỉnh tại Tòa Bạch Ốc, một số nghị sỹ cùng ðảng Dân chủ ñã ñến gặp Tổng thống Obama ñể yêu cầu ông phải nhấn mạnh vấn ñề nhân quyền với chủ tịch Việt Nam.

Bốn hạ nghị sỹ Zoe Lofgren, Susan Davis, Scott Peters và Alan Lowenthal ñã ra thông cáo báo chí cho biết Tổng thống Obama ñã cam kết với họ là ‘sẽ nêu những quan ngại về nhân quyền với phía Việt Nam’ và ñây sẽ là ‘một ưu tiên trong cuộc hội ñàm sắp tới’.

“Tôi hài lòng khi hôm nay nghe tổng thống bày tỏ quan ngại về tình trạng vi phạm nhân quyền ở Việt Nam và việc ông thừa nhận rằng ñã ñến lúc phải nêu vấn ñề này với Chủ tịch Sang,” dân biểu Alan Lowenthal nói trong thông cáo báo chí.

Còn dân biểu Susan Davis thì nói rằng: “Chúng ta cần phải gửi một thông ñiệp mạnh mẽ và rõ ràng rằng những vi phạm nhân quyền ở Việt Nam cần ñược chấm dứt ngay lập tức. Giao thương không thể trả giá bằng nhân quyền.”

Tuy nhiên, ông Carl Thayer, người chuyên theo dõi tình hình Việt Nam tại ðại học New South Wales của Úc, nhận ñịnh với hãng tin Mỹ AP rằng ‘dường như vấn ñề nhân quyền sẽ ñược ñề cập một cách rất tế nhị’.

47

“Trong phòng họp kín Obama có thể nêu quan ngại của Mỹ (về nhân quyền),” ông nói, “Nhưng rõ ràng nó không phải là một nội dung quan trọng.”

“ðối với Obama, vấn ñề là làm sao tạo ra thêm nhiều việc làm cho dân Mỹ. Nếu bán ñược thêm nhiều hàng hóa ở châu Á thì ñó là lợi ích lớn hơn cả,” ông nói thêm.

Chủ tịch Sang mời cựu tù tôn giáo ñi cùng Cập nhật: 09:55 GMT - thứ tư, 24 tháng 7, 2013

Mục sư ðinh Thiên Tứ từng ngồi tù 26 tháng

Một mục sư Tin Lành, từng bị tù hai năm, ñược Chủ tịch Trương Tấn Sang mời ñi cùng ñể giải thích với người M ỹ về tình hình tôn giáo.

Mục sư ðinh Thiên Tứ, ñang là Giáo hội trưởng của Hội Thánh Liên Hữu Cơ ðốc ở TP. HCM, từng bị kết án tù năm 1991.

Sau khi ngồi tù 26 tháng, mục sư Tứ ñược thả nhờ sự can thiệp của Tổng thống Pháp Francois Mitterrand, tổng thống phương Tây ñầu tiên thăm Việt Nam từ sau 1975.

Tổ chức Tin Lành WorldWide Advance nói theo kế hoạch, mục sư Tứ sẽ ñược gặp Tổng thống Barack Obama khi ông tiếp ñón Chủ tịch Trương Tấn Sang ngày 25/7.

Sau ñó ông còn tiếp tục ở lại Mỹ ñể "nói chuyện, thuyết giảng, hoặc gặp những người quan tâm công việc của ông tại Vi ệt Nam," theo tổ chức này.

WorldWide Advance nói sự có mặt tại Mỹ của mục sư Tứ "là tuyên bố to lớn nhất và nói ñược nhiều về những thay ñổi l ịch sử ñã diễn ra ở Việt Nam".

Hội Thánh Liên Hữu Cơ ðốc ñược chính phủ Việt Nam cấp ñăng ký hoạt ñộng tôn giáo năm 2007 và ñến tháng 6/2010 ñược trao quyết ñịnh công nhận tổ chức tôn giáo.

Tin cho biết ñi cùng ông Sang sang Mỹ có hai chức sắc ñại diện ñạo Tin Lành, một người Phật giáo và một Công giáo.

48

Cộng ñồng người Vi ệt ở Mỹ ñang vận ñộng ñòi Tổng thống Obama ñề cập cáo buộc vi phạm tự do tôn giáo khi gặp ông Sang.

Việt Nam nói tại Mỹ, các vị chức sắc tôn giáo Việt Nam sẽ trao ñổi “r ất thẳng thắn và cởi mở” với nhiều tổ chức phi chính phủ quan tâm ñến dân chủ nhân quyền và tự do tôn giáo.

Họ sẽ gặp cả “những tổ chức xưa nay vẫn có cái nhìn thiên lệch về dân chủ nhân quyền và tự do tôn giáo ở Việt Nam,” theo truyền thông nhà nước.

Hôm 22/7, một số ñại diện tôn giáo người Vi ệt ở Mỹ ñã gặp Phó Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ ñặc trách Dân chủ-Nhân quyền-Lao ñộng, Tiến sĩ Daniel Baer.

Một tổ chức khác, Ủy Hội Hoa Kỳ Về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế (USCIRF), cũng kêu gọi Tổng thống Barack Obama “nêu quan ngại về vi phạm tự do tôn giáo” khi gặp Chủ tịch Sang

*

Nhân quy ền cho Vi ệt Nam:

TT Mỹ sẽ phải lắng ti ếng? Phạm Chí Dũng gửi RFA từ VN 2013-07-22

Từ phải qua: Chủ Tịch VN Trương Tấn Sang, TT Nguyễn Tấn Dũng, TBT Nguyễn Phú Trọng AFP photo

Liệu nước Mỹ có kỳ vọng vào một cá nhân lãnh ñạo nào ñó của Việt Nam – người có hy vọng trở thành Thein Sein thứ hai ñể cứu vãn dân chủ, hòa hợp hòa giải các thế lực và cả các thế hệ, nhưng trên tất cả là vực dậy một nền kinh tế lụn bại ñang sa chân vào vực thẳm khủng hoảng?

“A delicate line”

49

“M ột ñường ñi mỏng manh” (a delicate line) có thể là biểu tượng mô phỏng cho kết quả của chuyến viếng thăm Nhà Trắng của nhân vật số 2 của chính ñảng cầm quyền ở Việt Nam, sẽ diễn ra vào ngày 25/7/2013 và mở ñầu cho một chu trình mới sau khi vòng tròn sáu năm trước tạm khép lại.

Và ñó cũng là một phép thử cho những gì còn lại về lợi ích chiến lược chung ñụng giữa Hoa Kỳ và ñối tác cựu thù ñang cần ñến tinh thần chú Sam.

ðã từ lâu, giới chuyên gia sừng sỏ của Hoa Kỳ luôn nói ñến các mục tiêu chiến lược, kinh tế và giá trị - một hệ tư tưởng mà giới ngoại giao ñịa chính trị của Mỹ ñã tuân thủ không ít lần ở không ít quốc gia trên thế, chẳng hạn như Arap Saudi.

Xét theo logic có tính biện chứng lịch sử ấy, nếu triển vọng về chiến lược ñồn trú tại khu vực biển ðông nói riêng và Thái bình dương nhìn rộng hơn của Mỹ có thể ñạt ñược thông qua một “chiến lược toàn diện” nào ñó với Nhà nước Việt Nam, thì lại khá chua chát cho phong trào dân chủ còn phôi thai và những người bất ñồng chính kiến lẻ loi ở quốc nội, bởi chủ ñề nhân quyền ở một quốc gia ngàn năm văn hiến có thể không còn quá quan trọng trong nhận diện về quyền lợi chiến lược của người Mỹ - như nhận xét của những chuyên gia phản biện không mấy lạc quan vào sự cải thiện của xu thế.

An ninh khu vực biển ðông lại ñang hóa thân như một chủ ñề then chốt cho cuộc gặp Obama – Sang, hay ngọn nguồn hơn là Sang – Obama vào ngày 25/7/2013. Bởi bất kể quan ñiểm “ñi dây” ra sao giữa Bắc Kinh và Washington của chủ tịch nước, Việt Nam vẫn ñang lọt thỏm trong mối nguy hiểm rất cận kề từ lịch sử “ngàn năm Bắc thuộc”.

Trong khi ñó, “kẻ thù số 1” lại không còn quá nguy cơ. Về mặt lý thuyết, cảng Cam Ranh ở Việt Nam vẫn có thể hóa thân thành Subic ở Philippines nếu chính sách “bảo vệ người Mỹ ngoài biên giới Mỹ” còn có tác dụng quân sự cũng như tiết giảm nhiều khoản chi phí không cần thiết cho Lầu năm góc.

Thậm chí, người Mỹ còn ñang hứa hẹn cho Việt Nam gia nhập TPP trước cả Myanmar, dù rằng Thein Sein ñược ñánh giá là người ñi trước Hà Nội nhiều năm về công cuộc chuyển hóa dân chủ êm thấm và kỳ diệu hơn là tránh ñược một cơn can qua ñổ máu vô ích.

Có lẽ chính vì thế mà ñại sứ Hoa Kỳ David Shear ñã có một lời khẳng ñịnh là nếu Việt Nam không có tiến bộ về mặt dân chủ, nhân quyền thì sẽ rất khó ñể có ñược sự ủng hộ chính trị ở Quốc hội Mỹ ñể thông qua hiệp ước TPP.

“Vì ñất nước Hoa Kỳ có ưu thế ñể ñưa ra những vấn ñề này” - David Shear “tống ñạt” một kết luận, ñược giới bình luận nhận ñịnh có giá trị như một lời cam kết.

Dĩ nhiên, lời cam kết này không thể làm cho Hà Nội hài lòng.

“Tôi nói ñiều này với các viên chức cao cấp của Việt Nam. Tôi nói với Chủ tịch Sang, tôi nói với Thủ tướng Dũng, tôi nói với Tổng bí thư Trọng, tôi nói với Bộ trưởng ngoại giao Minh. Tôi và các

50

nhân viên ngoại giao ñoàn nói ñiều này với tất cả các viên chức Việt Nam nào mà chúng tôi có cơ hội gặp” - David Shear trần thuật trước báo chí vào tháng 5/2013.

Ông cũng không quên nêu ra những ñiều Hoa Kỳ ñã ñòi hỏi ở Việt Nam: thả tù chính trị, tăng cường tự do ngôn luận, tự do hội họp, tăng cường tự do tôn giáo và công nhận thêm nhiều tổ chức tôn giáo, thông qua Công ước chống Tra tấn của Liên Hiệp Quốc.

Còn thái ñộ của Hà Nội như thế nào – cho hiện tại và cho cả sáu năm qua, tính từ thời ñiểm một chủ tịch nước bước qua cửa Nhà trắng bằng con ñường ngoại giao?

Một tuần sau cuộc ñối thoại nhân quyền Việt – Mỹ tại Hà thành, ñại sứ Liên hiệp châu Âu ở Việt Nam là Franz Jessen kể lại câu chuyện hấp dẫn về một hiện tượng “tâm lý học”: các quan chức Việt Nam hoàn toàn ý thức ñược các vấn ñề mà họ ñang ñối mặt và ñang gây lo ngại cho các ñối tác.

Trước ñó vào giữa tháng 2/2013, Franz Jessen ñã có những cuộc gặp riêng với một số quan chức ñầu ngành Việt Nam là tướng Tô Lâm - thứ trưởng công an, và Thứ trưởng ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn. “Tôi khá ngạc nhiên khi tới ñây và thấy sự thông hiểu vấn ñề ở các bộ, bao gồm cả Bộ công an. Họ hiểu rõ nhưng vẫn chưa biết phải làm gì với những người, chủ yếu là ở trong nước, bày tỏ những ý kiến mà họ không muốn thấy” – ông kể lại.

Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn còn nói với ông Franz Jessen là “Chúng tôi hiểu nhưng hãy cho chúng tôi thời gian”.

Nhưng ñến giữa năm 2013, ñiều ñược gọi là ‘thời gian”ñã chứng thực giá trị nhân từ của nó: chính quyền bắt một hơi 3 blogger và còn hứa hẹn sẽ “nhập kho” nhiều nhân vật bất ñồng chính kiến khác.

Thế là dư luận trong nước lại càng có cớ ñể truyền tin cho nhau về một thực trạng khác biệt về chính kiến và quan ñiểm xử lý vấn ñề nội chính và cả câu chuyện ñối ngoại giữa một số nhà lãnh ñạo nào ñó.

Tình hình phát triển ñến mức mà ngay cả một nhà ngoại giao như David Shear cũng phải tường tỏ. Trong một buổi gặp mặt cộng ñồng người Vi ệt ở Little Saigon, Nam California, viên chức này giải thích: “Ý kiến của giới lãnh ñạo Việt Nam về Hoa Kỳ rất là phức tạp. Có những người từng tham chiến trong chiến tranh, và họ chưa hoàn toàn thân thiện với Hoa Kỳ. Có những người giáo ñiều ý thức hệ và lo ngại về những biến ñổi về xã hội và chính trị nếu bang giao quá mật thiết với Hoa Kỳ”.

Viên ñại sứ này cũng mô phỏng một khái niệm mới mẻ “A delicate line”: “Vâng, họ ñang ñi một ñường rất mong manh, mà phía chúng ta cũng vậy”.

ðã khá rõ ai, hoặc những ai, là kẻ “ném ñá dò ñường” trong bóng ñêm tĩnh mịch.

“Thein Sein thứ hai”?

51

Chỉ có ñiều, ñã chưa từng xuất hiện thuật ngữ “A delicate line” trong mối bang giao Hoa Kỳ và Trung Quốc từ ñầu năm 2013 ñến nay, và ñặc biệt sau cuộc gặp Obama và Tập Cận Bình tại Nhà trắng vào ñầu tháng 6 năm nay. Cũng không có ñiểm nhấn nào về nhân quyền mà phía Mỹ ñặc tả về bầu không khí như bị bóp nghẹt tại Tân Cương, Tây Tạng và phần còn lại của Trung Hoa.

Chủ tịch Việt Nam Trương Tấn Sang (trái) và Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tại Bắc Kinh ngày 20 tháng sáu năm 2013. AFP photo

Còn với Vi ệt Nam thì sao? Liệu ứng xử của người Mỹ với Hà Nội về vấn ñề nhân quyền có mềm dẻo như ñược thể hiện với Bắc Kinh?

Hay ngược lại – cứng rắn?

Có lẽ ñây là một ẩn số trong phương trình Bắc Kinh – Washington mà Hà Nội rất muốn giải mã. Tuy thế, dường như não trạng một số lãnh ñạo vẫn chưa thật cảm thông với quy luật những ẩn số chính trị vào thời chiến tranh lạnh lại hầu như ñược quyết ñịnh bởi phương trình kinh tế.

Vào năm 2012, kim ngạch thương mại của Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ hai thế giới - ñã lần ñầu tiên vượt Mỹ, trở thành nước có tổng kim ngạch thương mại lớn nhất thế giới.

Các số liệu công bố của cả giới chức Trung Quốc và Mỹ cho thấy trong năm 2012, tổng kim ngạch thương mại của Trung Quốc ñạt 3.866,76 tỷ USD, trong khi kim ngạch trao ñổi buôn bán của Mỹ thấp hơn một chút - 3.862,86 tỷ USD.

Nếu năm 2009, Trung Quốc ñã trở thành quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới, thì vào năm 2012, tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc ñạt ñến 2.048,93 tỷ USD so với mức 1.563,58 tỷ USD của Mỹ.

Trong khi ñó, kim ngạch buôn bán hai chiều giữa Mỹ và Việt Nam, dù ñã ñược “nâng lên một tầm cao mới” sau hơn một thập kỷ, vẫn chỉ vỏn vẹn 24 tỷ USD, chiếm có 2,4% tổng kim ngạch thương mại giữa Hoa Kỳ và khối EU trong năm 2012.

Không có gì ñể ñối sánh với quan hệ Trung – Mỹ, ñiều hoàn toàn có thể chắc chắn là tương quan chính trị Việt – Mỹ sẽ không tránh khỏi nhiều ñiều kiện ràng buộc từ ông chủ Nhà trắng.

Nền kinh tế Việt Nam lại ñang ở vào thế gần như suy kiệt về cái ñược ñịnh nghĩa là “nội lực”.

52

Từ năm 1975 ñến nay, chưa bao giờ kinh tế Việt Nam lại rơi vào tình trạng bấp bênh nguy hiểm như giờ ñây, với quá nhiều hệ lụy từ hệ thống ngân hàng và các thị trường ñầu cơ như bất ñộng sản, vàng, chứng khoán, cùng khối nợ xấu khổng lồ có thể lên ñến trên 500.000 tỷ ñồng và nợ công quốc gia và nợ nước ngoài có thể lên ñến 95 - 106% GDP nếu tính theo tiêu chuẩn của Liên hiệp quốc, trong ñó có ñến vài chục tập ñoàn kinh tế quốc doanh ñang quá khó có khả năng thu hồi vốn từ ñầu tư trái ngành những năm trước và quá khó có khả năng trả nợ cho Nhà nước từ tình trạng chúa chổm hiện nay.

Tất cả ñều như dẫn ñến ñộc ñạo khủng hoảng kinh tế và cả khủng hoảng xã hội trong không bao lâu nữa.

Nhưng với mối tương quan kinh tế quá dị biệt giữa hai quốc gia vốn là cựu thù, giới phân tích quốc tế lại càng ngạc nhiên về tâm thế lắng tiếng hoàn toàn không bình thường của chính quyền Obama, ít ra trong nửa ñầu năm 2013 và vào nhiệm kỳ cuối cùng của một tổng thống – ñược quy ñịnh bởi hiến pháp Hoa Kỳ?

Phải chăng ñó là một tâm thế bị ñộng của giới chính trị Mỹ trước những chính khách cựu thù ñang cực kỳ chủ ñộng tìm kiếm mối quan hệ “ñối tác chiến lược toàn diện”?

Còn nếu ñó chỉ là một thái ñộ lắng tiếng giả tạo, liệu người Mỹ ñang suy ngẫm gì về một “chiến lược mới” ñối với Vi ệt Nam?

Khác với cuộc gặp Bush – Triết vào năm 2007, giới lãnh ñạo ñương thời ở Việt Nam ñang ñược xem là “phức tạp” – như ẩn ý của ñại sứ Hoa Kỳ David Shear, hoặc ở vào thế “ña cực” mà không còn “nhất trí cao” trong cách nhìn của giới phân tích chính trị phương Tây.

Cách nhìn ñó lại như mô tả một ốc ñảo, trên ñó mỗi người lại nhìn về một góc trời ñối ngẫu.

Có lẽ ñã xa hẳn rồi cái thời ñồng thuận ñồng nghĩa với tinh thần minh triết.

Trong những tháng tới ñây, cùng với những chuyển ñộng về TPP, không khí tiềm ẩn sắc tố quân sự trên biển ðông, và cả những dấu hiệu khác như hoạt ñộng “lobby” của Việt Nam cho một ghế nhân quyền tại Liên hiệp quốc, người Mỹ sẽ chờ ñợi và trông ñợi gì ñối với giới lãnh ñạo Việt Nam?

Từng thấm trải kinh nghiệm và bài học từ một Myanmar quân phiệt và chuyên chế, liệu nước Mỹ - với tầm nhìn và cả với “giác quan thứ sáu” của họ - có kỳ vọng vào một nhân tố mới hay cụ thể hơn vào một cá nhân lãnh ñạo nào ñó của Việt Nam – người có hy vọng trở thành Thein Sein thứ hai ñể cứu vãn dân chủ, hòa hợp hòa giải các thế lực và cả các thế hệ, nhưng trên tất cả là vực dậy một nền kinh tế lụn bại ñang sa chân vào vực thẳm khủng hoảng?

Không ít lần trong lịch sử, khủng hoảng vẫn có thể ñược xử lý bằng chính khủng hoảng. Nếu quả thực có ñược “giác quan thứ sáu”, người Mỹ sẽ làm gì ñể linh cảm chuyển hóa thành hiện thực?

53

Gia ñình blogger ðiếu Cày s ẽ khi ếu nại ñến cùng

Gia Minh, biên tập viên RFA, Bangkok

2013-07-21 .07212013-dcay-famil-join-hi-hung.mp3

Blogger ðiếu Cày tại phiên xử ở Tòa án Nhân dân TPHCM hôm 24 tháng 9 năm 2012. Photo: RFA

Nghe bài này

Gia ñình tù nhân lương tâm ðiếu Cày Nguyễn Văn Hải, sau khi chứng kiến ông trong tình trạng sức khỏe suy kiệt qua 28 ngày tuyệt thực hôm 20 tháng 7, lên tiếng cho biết sẽ cùng ông khiếu nại ñến các cấp liên quan về những yêu cầu ñúng ñắn của ông này khiến dẫn ñến biện pháp nguy hại cho sức khỏe ñó của ông.

Lo ngại cho sức khỏe của ông Nguyễn văn Hải

Vào trưa ngày 21 tháng 7, bà Dương thị Tân, vợ cũ của ông ðiếu Cày Nguyễn Văn Hải, xác nhận thông tin vừa nêu qua cuộc nói chuyện với biên tập viên Gia Minh trong phần sau. Trước hết bà cho biết:

Bà Dương thị Tân: ðương nhiên tôi thực hiện lời nhắn của ông ‘tất cả những khiếu nại tố cáo của ông từ trại giam không bao giờ ñược chuyển ra ngoài, mà ông ñã tố cáo việc làm của họ ra Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Nghệ An từ ngày 24 tháng 6’. Ông nói với con tôi như vậy, và bây giờ mẹ con tôi tiếp tục làm việc ñó cho ông.

Ngày mai là ngày làm việc ñầu tuần của họ, chúng tôi sẽ ñưa ñơn ñể người ta giải quyết vấn ñề này. Chứ nếu tính ra tuyệt thực ñến hôm nay là ngày thứ 29, sinh mạng con người ta mỏng manh lắm.

Sáng nay có người hỏi ‘bà ñã về nhà chưa?’, tôi có nói ‘tôi chưa dám về’. Thực sự tôi chưa dám về trong khi tình trạng của ông ấy như thế. Mình chưa kêu cứu ñược, không làm ñược gì thì phải chờ ở ñây. Xin lỗi một tình huống xấu nhất khi ông có chuyện gì, chúng tôi phải có mặt kịp thời. ðau lòng lắm! Mẹ con tôi chưa dám về.

54

Ảnh mới nhất của Blogger ðiếu Cầy chụp hồi tháng 1, 2013. RFA files

Tôi thực hiện lời nhắn của ông ‘tất cả những khiếu nại tố cáo của ông từ trại giam không bao giờ ñược chuyển ra ngoài, mà ông ñã tố cáo việc làm của họ ra Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Nghệ An từ ngày 24 tháng 6’. Ông nói với con tôi như vậy, và bây giờ mẹ con tôi tiếp tục làm việc ñó cho ông

Bà Dương thị Tân

Chúng tôi gửi ñơn cho Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Nghệ An; nhưng thủ tục hành chính, rồi kể cả quan liên của họ, họ sẽ không kịp thời kể cả sinh mạng con người. Có thể tôi và các bạn bè khác sẽ ñứng ñó chờ ñể họ có ñáp án ñúng. Dù tôi biết là khó, vì hệ thống hành chính như ở Việt Nam không dễ gì họ kịp thời; nhưng vì sinh mạng của người thân của mình, nên tôi sẽ kiên trì việc ñó dù rằng hiệu quả không ñược bao nhiêu; hậu quả của nó gia ñình tôi cũng phải chịu. Nhưng tôi chắc chắn không bỏ!

Gia Minh: Nhưng mà lâu nay những ñơn thư gửi ñi theo như bà có nói việc ñáp ứng không ñược như mong ñợi, phải không?

Bà Dương thị Tân: Vâng, chắc chắn không như mong ñợi, thậm chí họ không thèm trả lời. Họ không thèm có một phản hồi nào cả chứ không phải ‘không như mong ñợi’ ñâu. ðơn thư tôi nhiều lắm. Khi gửi ñi tôi ñều có một bản lưu ñồng thời bưu phiếu chuyển phát tôi cũng lưu lại, ñể sau này họ cãi tôi có thể ñưa những bằng chứng như vậy. Trong trường hợp sinh mạng con người có thể xảy ra những chuyện không may bất cứ lúc nào như thế mà họ rất thờ ơ, rất bàng quan, họ có thể ñổ lỗi vì cái gì ñó… ðối với gia ñình tôi, tôi có ñủ bằng chứng về việc ông Nguyễn Văn Hải từ trước ñến nay.

Kêu cứu khẩn cấp gửi trong và ngoài nước

Gia Minh: ðối với phía các cơ quan chức năng, một người dân sống trong nước phải làm ñến nơi ñến chốn về mặt luật pháp như thế; còn ñối với công luận ở trong nước và trên thế giới ra sao?

Trong ngày hôm nay tôi sẽ có kêu cứu khẩn cấp gửi ñến mọi người, các cơ quan ngoại giao, các cơ quan nhân quyền, trong nước. Nói chung tôi sẽ gửi ñến anh em, bạn bè những thông tin mới nhất và lời kêu cứu ñể mọi người cùng với gia ñình tôi ñấu tranh vì mạng sống của ông Hải

55

Bà Dương thị Tân

Bà Dương thị Tân: Trong ngày hôm nay tôi sẽ có kêu cứu khẩn cấp gửi ñến mọi người, các cơ quan ngoại giao, các cơ quan nhân quyền, trong nước. Nói chung tôi sẽ gửi ñến anh em, bạn bè những thông tin mới nhất và lời kêu cứu ñể mọi người cùng với gia ñình tôi ñấu tranh vì mạng sống của ông Hải.

Gia Minh: Tuần sau, ông chủ tịch nước Việt Nam sang Mỹ ñể gặp tổng thống Barack Obama; người từng nhắc ñến tên ông Nguyễn Văn Hải trong một dịp hồi năm ngoái, theo bà nếu bây giờ thông tin ñến tai tổng thống Mỹ, sự ñánh ñộng ra sao và gia ñình có kỳ vọng gì trong chuyện ñó?

Bà Dương thị Tân: Tôi nghĩ bằng bất cứ cách nào, bằng bất cứ biện pháp nào chúng tôi cũng ñều phải sử dụng. Vấn ñề hiệu quả bao nhiêu chúng tôi không thể nào nói trước vì không phụ thuộc vào mình. Hơn nữa tôi nghĩ không phải không có hiệu quả mà không làm. Tôi nghĩ ñể cho dù bây giờ hoặc mai sau, chúng tôi vẫn cứ làm. Vì việc mà họ ñang làm ñây không riêng gì ñối với ông Hải mà ñối với rất nhiều người- với rất nhiều người không có vũ khí gì khác ngoài việc tuyệt thực ñể phản ñối. Nhưng có những người không thể lên tiếng, không thể ñưa tiếng nói ra công luận ñược, rất tội nghiệp. Trong thâm tâm chúng tôi nghĩ dù hiệu quả thấp, chúng tôi vẫn làm, không phải chỉ cho gia ñình chúng tôi mà cho gia ñình của những người ñấu tranh dân chủ tại Vi ệt Nam mà ñang bị ñàn áp.

Gia Minh: Gia ñình có lường trước một phản ứng từ trại giam và cơ quan chức năng như trường hợp ông Cù Huy Hà Vũ vừa qua?

Bà Dương thị Tân: Tôi không hy vọng gì nhiều về phản ứng của họ ñối với gia ñình tôi và những gia ñình khác. Không thể lường trước ñược bất cứ gì họ có thể làm. Khi mà con trai tôi gặp ông Hải chỉ 5 phút hôm qua ra nói với tôi, tôi suy ra một ñiều: sinh mạng con người mà người ta còn coi rẻ, người ta không thể từ chối gì mà không làm! Người ta bất chấp thủ ñoạn ñể ñạt mục ñích, dù ñó là mạng người.

Tôi hỏi anh: ñi tù 5 năm rưỡi, ñến lúc này vẫn bắt người ta nhận tội là sao? Nếu nhận tội, ông Hải ñã nhận tại tòa rồi. ðây là trò chơi chính trị họ làm, ép buộc ông Hải ký vào cam kết nhận tội.

Tôi nghĩ ñó là việc mà ông Hải không bao giờ chấp nhận. Một người như ông Hải, tính khí rất cương trực. Nếu nhận tội, ông ñã làm từ ñầu chứ không phải bây giờ. Nay vào người ta ñưa ra ñiều kiện ñàng hoàng: nếu nhận tội thì thế này, không nhận tội thì thế kia! Khi ông Hải không ñồng ý thì họ ‘biệt giam’ một cách tàn khốc. Ông không có vũ khí gì khác ngoài việc tuyệt thực. ðơn tố cáo của ông gửi ra ngoài cũng bị ém nhẹm ñi. Tôi nghĩ việc làm của ông là ñúng, không có gì sai. Nhưng thực sự rất ñau xót cho gia ñình tôi khi tính mạng của ông không ñược bảo ñảm vì ngày hôm nay là ngày thứ 29.

Gia Minh: Mong ñược nói chuyện lại với gia ñình ñể cập nhật những thông tin mới nhất. Xin chào.

56

Lý do blogger ðiếu Cày tuy ệt th ực Cập nhật: 07:30 GMT - chủ nhật, 21 tháng 7, 2013

Con trai blogger ðiếu Cày, tức ông Nguyễn Văn Hải, nói ông tuyệt thực ñể ñòi chính quyền giải quyết ñơn khiếu nại về quyết ñịnh biệt giam.

Ông Nguyễn Văn Hải hiện ñã tuyệt thực sang ngày thứ 29 và ở trong tình trạng 'rất yếu'.

Con trai ông Hải, anh Nguyễn Trí Dũng, vừa có cuộc tiếp xúc kéo dài chưa ñầy 5 phút với cha mình hôm thứ Bảy 20/7 tại trại giam số 6, xã Hạnh Lâm, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An.

Anh cho BBC hay ông Hải tuyệt thực là ñể phản ñối việc Viện Kiểm sát Nhân dân Nghệ An không giải quyết ñơn khiếu nại của ông. Lý do khiếu nại là ông Nguyễn Văn Hải bị 'quản lý trại giam ép ký vào một bản nhận tội và khi ông không ký thì bị quyết ñịnh biệt giam ba tháng".

"Quyết ñịnh như vậy là hoàn toàn trái pháp luật," anh Nguyễn Trí Dũng nói.

Theo anh, chỉ có thể biệt giam nếu tù nhân bị tâm thần, bị bệnh truyền nhiễm hay vi phạm kỷ luật nhiều lần; mà cả ba lý do ñó ông Hải ñều không phạm phải.

Con trai ông cho biết ông Hải sẽ chỉ ngừng tuyệt thực khi chính quyền giải quyết ñơn khiếu nại của ông.

Chờ ñợi lâu

Mở bằng chương trình nghe nhìn khác

Anh Nguyễn Trí Dũng nói với BBC từ Sài Gòn rằng sau một thời gian chờ ñợi rất lâu anh và mẹ anh, bà Dương Thị Tân, mới ñước phép vào trại thăm ông.

"Thế nhưng chỉ em ñược gặp cha, còn mẹ em bị tách riêng ra."

Anh Dũng mô tả cha mình rất yếu, không ñứng dậy vẫy tay chào con như mọi lần, mà phải chống tay lên bàn mới ngẩng ñầu lên nói chuyện ñược.

57

"Trí óc cha em vẫn rất minh mẫn, có ñiều sức yếu nên không nói dõng dạc ñược."

"Da cha em cũng rất xanh, ngả sang màu tím, chứng tỏ sức khỏe rất ñáng lo ngại."

Hồi tháng 9/2012, ông Nguyễn Văn Hải bị xử 12 năm tù giam vì tội Tuyên truyền chống Nhà nước XHCN theo ðiều 88 Bộ Luật Hình sự.

Phiên phúc thẩm tháng 12/2012 giữ nguyên bản án này.

Trước ñây, ông ñã phải chịu án 30 tháng tù vì tội Trốn thuế và vẫn bị giam từ khi mãn hạn tháng 10/2010.

Chính phủ một số nước phương Tây và nhiều tổ chức nhân quyền quốc tế ñã bày tỏ quan ngại trước bản án ñối với ông Nguyễn Văn Hải cũng như những nhà hoạt ñộng ở Việt Nam vốn chỉ bày

tỏ quan ñiểm của mình một cách ôn hòa.

Sự ngược ñãi blogger ðiếu Cày có yếu tố Trung Quốc?

Gò Cỏ May

Những ai quan tâm tới thời cuộc ở Việt Nam những ngày này, không thể bỏ qua sự kiện ñang nóng! Blogger ðiếu Cày – Nguyễn Văn Hải ñã tuyệt thực ñược ñúng 4 tuần. Câu hỏi ñược ñặt ra, nguyên do nào khiến anh Hải phải tuyệt thực. Tại sao chuyện ñó lại diễn ra vào thời ñiểm “nhạy cảm” trước chuyến thăm Hoa Kỳ của ông Chủ tịch nước Trương Tấn Sang?

Blogger ðiếu Cày biểu tình chống Trung Quốc trước cửa Nhà hát lớn TP Hồ CHí Minh

Dù chưa bao giờ giáp mặt cũng như chưa ñược ñọc các bài viết của anh ðiếu Cày nhưng khi ñược coi những hình ảnh hiên ngang của anh ñi biểu tình chống Trung Quốc xâm lấn Biển ðông của Việt Nam thì tôi rất có cảm tình với blogger yêu nước tuổi Thìn này.

58

Nhờ bác Google tìm giúp, chỉ cần gõ mấy chữ “vụ án ñiếu cày nguyễn văn hải” thôi, ñã thấy hiện lên 2.120.000 kết quả trong vòng 0,12 giây. Vài nét tóm lược cơ bản nhất về nhân thân và các ñánh giá ña chiều về vụ án nổi tiếng trên như sau.

ðiếu Cày là ai?

ðiếu Cày là tên của một blogger nổi tiếng (sau khi bị bắt tù) của Việt Nam có tên thật là Nguyễn Văn Hải. Sinh ngày 23/9/1952, quê ở Hải Hưng (Hải Dương – Hưng Yên), người Kinh, hiện ñang sống tại 57/3-4 Phạm Ngọc Thạch, phường 6, quận 3, TP Hồ Chí Minh.

Anh Hải từng là thợ sửa chữa ñiện tử, chủ cửa hàng Video Camera Hoàng Hải, quận 3, TP Hồ Chí Minh.

Anh Nguyễn Văn Hải là con ông Nguyễn Văn Duy và bà Trần Thị Huệ. Vợ là Dương Thị Tân (SN: 1958, nay ñã ly dị). Có hai con là: Nguyễn Thị Thu Hương, Nguyễn Trí Dũng.

Cũng như hàng triệu thanh niên sinh ra và lớn lên trên miền Bắc XHCN, rời ghế nhà trường, Nguyễn Văn Hải nhập ngũ vào thời kỳ cuộc kháng chiến “Chống Mỹ cứu nước” ác liệt nhất (1971). Sau khi kết thúc chiến tranh, thống nhất ñất nước (1976), anh Hải phục viên về làm việc tại Công ty Kim khí Hải Phòng. Sau ñó anh chuyển vào TP Hồ Chí Minh học nghề sửa chữa ñiện tử và làm nghề sửa chữa ñiện tử tại Công ty Dịch vụ Thương mại Sài Gòn. Năng ñộng và tháo vát, anh thợ ñiện tử Nguyễn Văn Hải còn tham gia một số công việc như tổ chức biểu diễn, mua bán bất ñộng sản. Nhờ làm ăn thuận buồm xuôi gió, cuộc sống của gia ñình anh khấm khá dần lên.

Nguyễn Văn Hải và chị Dương Thị Tân, thời làm ăn buôn bán may mắn ở Sài Gòn.

Nếu như Nguyễn Văn Hải chỉ dừng lại ở việc làm ăn buôn bán thuần túy, sẵn có mối quan hệ tốt với chính quyền ở cơ sở, rất có thể anh ñã trở thành một doanh nhân thành ñạt và biết ñâu, có chân trong một tổ chức ngoại vi nào ñó của chế ñộ. Nhưng do trăn trở với tương lai ñất nước, vào tháng 9 năm 2007 anh cùng vài người bạn ñã sáng lập ra tổ chức “Câu lạc bộ Nhà báo tự do” (CLBNBTD), công khai một tổ chức ngoài sự kiểm soát của chế ñộ, tuy chỉ là một tập hợp rất nhỏ nhưng không bao giờ ñược nhà nước hoan nghênh, cho dù trên hiến pháp có ghi rõ quyền tự do này. CLBNBTD dùng thế mạnh của công nghệ thông tin (Internet) ñể làm diễn ñàn trao ñổi những nội dung trái với “ ñịnh hướng” của chính thống. Như chuyện kêu gọi ñi biểu tình chống Trung Quốc lấn chiếm Biển ðông của Việt Nam chẳng hạn. Là vô cùng “nhạy cảm” trong mối quan hệ Việt – Trung rất phức tạp trong bang giao quốc tế hiện nay.

Nguyễn Văn Hải ñã bị bắt vào ngày Chủ nhật 20 tháng 4 năm 2008 (trước lễ “Rước ñuốc…” chín ngày) tại thành phố Hồ Chí Minh, sau khi anh cùng một số thành viên của nhóm CLBNBTD biểu tình phản ñối việc rước ñuốc Olympic Bắc Kinh qua TP HCM theo lộ trình ác ý của Trung

59

Nam Hải, các hình ảnh biểu ngữ của nhóm CLB Nhà Báo tự do ñã ñược loan truyền trên nhiều diễn ñàn mạng và nhận ñược sự hưởng ứng nhiệt tình của ñông ñảo người Vi ệt yêu nước ở khắp nơi. ðó chính là lý do khiến ðiếu Cày – Nguyễn Văn Hải bị gán vào tội danh “trốn thuế” và bị kêu án 30 tháng tù giam.

Blogger ðiếu Cày (trái) và blogger Tạ Phong Tần tại phiên xử ở Tòa án Nhân dân TP HCM hôm 24 tháng 9 năm 2012

Sau khi chấp hành ñầy ñủ án phạt tù giam, ðiếu Cày lại không ñược trả tự do mà tiếp tục bị câu lưu với cáo buộc mới ‘Tuyên truyền chống Nhà nước’ (theo ðiều 88), trong hoàn cảnh bị ngược ñãi, biệt giam bặt vô âm tín. Vào ngày 5/7/2011, bà Dương Thị Tân, vợ cũ của ðiếu Cày còn nhận ñược hoang báo của một nhân viên công lực, ông Hải bị mất một cánh tay trong tù. Cùng với các blogger trong nhóm (Tạ Phong Tần, Anh Ba Sài Gòn – Phan Thanh Hải), qua hai phiên sơ và phúc thẩm vào tháng 9 và tháng 12 năm 2012, ðiếu Cày – Nguyễn Văn Hải bị kết án rất nặng với 12 năm tù giam (Tạ Phong Tần 10 năm, chỉ có Phan Thanh Hải ñược tuyên giảm từ 4 xuống 3 năm do “thành khẩn nhận tội”).

Theo các báo quốc doanh (như tờ Thanh Niên) ñưa tin, CLBNBTD từ giữa tháng 9 năm 2007 tới tháng 10 năm 2010 bị cáo buộc là ñăng 421 bài viết “bóp méo sự thật, nói xấu ñảng và nhà nước”. Các ông Nguyễn Văn Hải và Phan Thanh Hải còn bị nghi ngờ tham dự một khóa ñào tạo vào ñầu năm 2008 ñược tổ chức bởi một tổ chức chính trị ñối lập ở nước ngoài của Việt Nam, ñảng Việt Tân.

Mặc dù vậy, Luật sư Hà Huy Sơn, người ñại diện hợp pháp của Nguyễn Văn Hải, cho biết thân chủ của ông “không vi phạm pháp luật Việt Nam”.

Dư luận quốc tế tr ước bản án dành cho blogger ðiếu Cày

ðiếu Cày – Nguyễn Văn Hải từng ñược vinh danh Giải thưởng Hellman/Hammett (năm 2009) của tổ chức Theo

dõi Nhân quyền Human Rights Watch dành cho các ngòi bút can ñảm cổ xúy cho dân chủ – nhân quyền, bất chấp ñàn áp chính trị.

Trường hợp của ðiếu Cày ñược cộng ñồng quốc tế ñặc biệt quan tâm, và các bản án Việt Nam dành cho anh bị thế giới cho là bằng chứng của sự vi phạm nhân quyền trầm trọng ñối với các quyền căn bản của công dân, trong ñó có quyền tự do ngôn luận và quyền tự do báo chí.

Blogger ðiếu Cày từng ñược Tổng thống Mỹ Barack Obama vinh danh trong ngày Tự do Báo chí Thế giới (3/5/2012) khi nhắc tới những ngòi bút bị tù ñày vì ñã can ñảm ñấu tranh cho dân chủ-nhân quyền:

60

“Chúng ta không ñược quên [các nhà báo] như blogger ðiếu Cày, người bị bắt giữ năm 2008 trùng hợp với một khối lượng ñàn áp báo chí công dân ở Việt Nam”.

Ngay khi kết thúc phiên xử vào ngày thứ sáu 28/12/2012, luật sư Hà Huy Sơn bảo vệ quyền lợi cho ông Nguyễn Văn Hải nói với BBC Tiếng Việt: “Bản án không ghi nhận, không phản án diễn tiến phiên tòa. Nhưng người ta cứ thực hiện theo thủ tục tố tụng… ðặc biệt là Hội ñồng xét xử nói rằng [vụ này] không có tổ chức, và việc ñi Thái Lan không phải là hành vi bị truy tố”.

Còn ông Phil Robertson, Giám ñốc Khu vực Châu Á của Tổ chức theo dõi Nhân quyền Human Rights Watch nói rằng:

“Vụ xử kháng án của ðiếu Cày và ñồng nghiệp của ông ñược thực hiện vào ñúng tuần lễ nghỉ phép nhằm tránh chỉ trích trong giới ngoại giao và Liên Hợp Quốc do vi phạm quyền tự do biểu lộ”.

“Không ai trong số ba thành viên của Câu lạc bộ Nhà báo Tự do – Nguyễn Văn Hải (ðiếu Cày), Tạ Phong Tần và Phan Thanh Hải (anhbasg) – ñáng bị bắt giữ, họ không ñáng bị xử tù vì thực thi quyền biểu lộ quan ñiểm dưới các hình thức khác nhau, kể cả trên trang blog cá nhân” (Xem ở ñây).

Tên của blogger ðiếu Cày nằm trong danh sách các tù nhân lương tâm ñang ñược giới bảo vệ nhân quyền và các nhà làm luật Hoa Kỳ thúc ñẩy Tổng thống Obama yêu cầu Hà Nội phóng thích nhân chuyến công du của Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang tới Washington vào ngày 25/7 tới ñây.

Yếu tố Trung Quốc trong Vụ án ðiếu Cày

Những cáo buộc tòa ñưa ra có liên quan tới một số bài viết chính trị của ba blogger trên trang mạng “Câu lạc bộ Nhà báo Tự do” và trên các trang blog cá nhân, chỉ trích tham nhũng, bất công và phê phán các chính sách ñối ngoại của nhà nước là việc làm rất bình thường trong xu thế hội nhập hiện nay. Trên thực tế, ảnh hưởng của các bài viết của các thành viên trong CLBNBTD cũng khá mờ nhạt và ít gây ñược tiếng vang trong công luận. Trái lại những hình ảnh của blogger ðiếu Cày – Nguyễn Văn Hải ñi biểu tình chống chủ nghiã bành trướng Bắc Kinh ở Sài Gòn ñược lan truyền rất nhanh trên các trang mạng xã hội ở Việt Nam khiến anh “bạn vàng” 16/4 của ðCSVN bầm gan tím ruột.

Trở lại sự kiện hơn 5 năm trước, dân chúng Việt Nam (Sài Gòn) không hào hứng mấy với màn trình diễn tốn kém “Rước ñuốc Olympic Bắc Kinh” qua ngả TP Hồ Chí Minh vào ngày 29/4/2008. Cho dù tờ Nhân Dân, cơ quan ngôn luận của ðCSVN số ra ngày 30/4/2008, trên trang nhất ñã ñăng một bài khá hoành tráng về Lễ rước ñuốc Olympic ở TP.HCM. Với các ngôn từ biểu cảm như “xúc ñộng”; “ngọn lửa thiêng” và tô vẽ những hình ảnh (tưởng tượng) như “sự cổ vũ ñông ñảo của nhân dân TP.HCM”. Lại dẫn cả lời ông Chủ nhiệm Ủy ban TDTT Nguyễn Danh Thái: “ Kể từ hôm nay, TP. Hồ Chí Minh mãi mãi là một phần trong lịch sử Olympic hiện ñại với tư cách là một ñiểm ñến của ngọn lửa Olympic, biểu tượng của tinh thần Olympic”.

61

Việc này ñã ñược một ñộc giả ở TP Hồ Chí Minh chứng kiến sự việc mô tả khá chân thực và ñặt các câu hỏi như sau:

“Ngày 29.4, ngày ngọn ñuốc Olympic sẽ ñược rước tại TP.HCM, cảnh sát ken dày khắp các ngả ñường từ rất sớm. Trước Nhà hát lớn ở trung tâm thành phố, một nhúm người Trung Quốc (thực ra là quân ñặc nhiệm, nhìn kiểu tóc là biết liền) vẫy cờ, giương bản ñồ và reo hò.

Trên bản ñồ Trung Quốc mà họ trưng ra, phía bên dưới, chỗ quần ñảo Hoàng Sa, có ba vạch gì ñó rất khó hiểu.

Một kiểu ám chỉ chăng?

Ba vạch này cũng rất gần với cái gọi là TAM SA (三沙三沙三沙三沙) phải không các bác?

(Tôi vừa nghĩ ra ñiều này: Phía bên dưới bản ñồ phần lãnh thổ chính của TQ, có một vạch phía trên và ba vạch chụm vào nhau ở phía dưới. ðây có thể là cách biểu thị ý: Tam Sa sẽ ñược hợp (nhất – tức một vạch phía trên) vào Trung Quốc.

Người Trung Quốc ñứng giữa Sài Gòn và công khai trương khẩu hiệu: “Kiên quyết duy trì tổ quốc thống (nhất)”. Nghĩa là sao? Trong khi người Việt không ñược phép nói hoặc trương biểu ngữ: “Hoàng Sa – Trường Sa của VN”.

Vậy ñất nước này là của ai?

ðất nước này là của ai?

Câu hỏi ñó cứ ray rứt tất cả những trái tim người Vi ệt Nam yêu nước suốt nhiều năm qua. Ngay lối hành xử của chính quyền từ việc qui tội “tr ốn thuế” cho blogger ðiếu Cày (thứ tội mà bất kỳ người Việt Nam thời làm ăn theo ”Kinh tế Thị trường” cũng ñều vướng nếu chính quyền muốn). Nạn nhân chấp hành án xong lại bị truy tố tiếp với tội danh “Tuyên truyền chống phá nhà nước” (theo ðiều 88 - Bộ luật Hình sự), với các ñiều khoản mà nhiều nhóm nhân quyền cho là “qui ñịnh chung chung và mơ hồ”.

Hình ảnh blogger ðiếu Cày ñầu năm 2013

Nay tưởng như vụ việc xử án (“bản án bỏ túi”) ñối với ðiếu Cày – Nguyễn Văn Hải ñã tạm lắng dịu ñi phần nào. Thì ai ñó lại như muốn khuấy ñộng trở lại bằng việc phân biết ñối xử, ngược ñãi với ñủ các thủ ñoạn như ñánh ñập, biệt giam, cắt thăm nuôi, luân chuyển liên tục qua nhiều trại giam khác nhau gây khó dễ cho gia ñình tới thăm nuôi. Cách ñây hơn hai tháng, ðiếu Cày còn bị di lý ra vùng thâm sơn cùng cốc ở xứ Nghệ. Tại Trại giam số 6 ở Thanh Chương Nghệ An, nơi hắc

62

ám vào bậc nhất nước, những cai ngục cứ nhất mực bắt người “tù nhân lương tâm” ðiếu Cày – Nguyễn Văn Hải phải ký vào giấy nhận tội bằng không sẽ kỷ luật biệt giam 3 tháng – thứ quy tội dành cho những người mắc bệnh tâm thần, bệnh truyền nhiễm hay vi phạm nội quy chấp hành án nhiều lần. Dường như cơ quan thi hành án (Trại 6) muốn làm thay phần việc (ñã xong) của tòa án? Việc này nếu không có chủ trương từ cấp trên thượng tầng, chắc Ban Giám thị Trại 6 dù có lộng hành tới ñâu cũng khó mà mà cả gan tự tung tự tác như vậy.

Tóm lại, mặc dù ðiếu Cày – Nguyễn Văn Hải chả có tư thù với cá nhân ai trong hàng ngũ chóp bu nhưng với cách phân biệt ñối xử quá ư bất thường như vậy khiến ta phải nghĩ tới yếu tố Trung Quốc ñã thể hiện khá rõ trong vụ án tưởng như quá ư bình thường này.

Ai ñã chỉ ñạo việc ép blogger ðiếu Cày phải ký vào bản nhận tội trước thềm cuộc gặp thượng ñỉnh Việt-Mỹ ở thủ ñô xứ Cờ Hoa vào hôm 25/7 tuần tới?

Nếu nói dại, Nguyễn Văn Hải bị thiệt mạng hay chịu nhún ký bừa vào cái bản nhận tội vô luân vô pháp kia, chắc chắn hậu qủa các hệ lụy ñi kèm sẽ không nhỏ chút nào. Ai sẽ ñược hưởng lợi trong miếng võ bẩn sặc mùi tiểu nhân Tàu này?

Xin nhường có các bậc cao nhân kiến giải giùm!

G. C. M.Nguồn: http://gocomay.wordpress.com/2013/07/21/799-su-nguoc-dai-blogger-dieu-cay-co-yeu-to-trung-quoc/

Gia ñình tù nhân Tr ần Huỳnh Duy Th ức b ị ngăn không cho ñưa ñơn kêu oan ñến

Chủ tịch n ước Mặc Lâm, biên tập viên RFA 2013-07-19

Ông Trần Huỳnh Duy Thức bị kết án 16 năm tù tại phiên tòa ở TP.HCM 20-01-2010. AFP

Nghe bài tường trình này

Sáng sớm hôm nay, 20 tháng 7, theo như dự tính, gia ñình của ông Trần Văn Huỳnh là cha của tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức sẽ tập trung với nhau mang lá ñơn kêu oan lần thứ tư của gia

63

ñình tới nhà riêng của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang ñể mong sự giúp ñỡ, xem xét lại trường hợp của ông Thức trước khi Chủ tịch nước lên ñường công du Hoa kỳ vào ngày 24 tháng 7 sắp tới.

Bị bao vây, cô l ập

Tuy nhiên vào sáng sớm khi gia ñình chuẩn bị lên ñường thì phát hiện công an ñã có mặt từ trước.

Mọi người không ñược phép ra khỏi nhà tuy công an không có thái ñộ gì quyết liệt, chỉ bao vây khu vực một cách im lặng mà thôi.

Từ rất sớm có công an tới nhà và sau ñó cả khu nhà chung quanh ñều có họ bao vây ở ngoài.- Ô. Trần Văn Huỳnh

Lúc 8 giờ sáng, Ông Trần Văn Huỳnh cho chúng tôi biết:

“Như cháu biết là sáng hôm nay gia ñình sẽ ñến nhà ông Chủ tịch nước Trương Tấn Sang ñể trao cái ñơn kêu oan nhưng tình hình thì như thế này:

Từ rất sớm có công an tới nhà và sau ñó cả khu nhà chung quanh ñều có họ bao vây ở ngoài. Họ không vào nhà nhưng mình không thể ñi ra, nhất ñộng nhất tĩnh gì cũng không thể lọt qua ñược họ.

Hai nữa trong cái ñoàn của gia ñình tính cùng ñi tới nhà ông Sang ñể trao ñơn thì có Thoa là vợ và hai con của Thức.

Cả nhà tôi chờ hoài không thấy ñến thì có liên lạc và ñược biết từ sáng sớm cả nhà của Thoa ñã không ñi ñâu ñược cả.”

8:30 sáng có tin gia ñình của chị Lê ðình Kim Thoa là vợ của Trần Huỳnh Duy Thức cũng bị công an cô lập tương tự như gia ñình ông Huỳnh do ñó họ không thể cùng ñi với gia ñình ông tới nhà của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, ông Trần Văn Huỳnh cho biết:

“Hi ện bây giờ nhà Thoa ñang tiếp công an Phường ñến làm việc và tới giờ này vẫn còn làm việc.

Họ nói phải chờ công an Quận xuống làm việc nữa và khi chúng tôi liên lạc thì ñược biết là không có vấn ñề gì căng thẳng lắm mà họ chỉ muốn cầm chân vợ Thức và hai ñứa con không cho ra khỏi nhà.

Họ chỉ hỏi những câu hỏi không có gì nghiêm trọng lắm.

Riêng ñối với cái nhà của vợ Thức thì khi công an ñến có hỏi là tại sao lại cột giây kẽm cánh cửa vào nhà? Bên ngoài cửa bị kẽm cột lại nên ở trong không mở ra ñược.

Công an phường ñã hỏi tại sao ñã có ai ñó cột giây kẽm trước cửa? Ý là công an phường muốn nói là không phải họ làm mà là ai ñó làm.”

64

Kêu oan t ại nhà...

Trước sự ngăn cản có kế hoạch này của công an, ông Trần Văn Huỳnh cho biết là gia ñình ông không thể làm gì khác ngoài việc chờ ñợi và kêu oan tại nhà, ông nói:

Trước và chung quanh nhà bị họ bố trí hết, tuy họ không vào nhà nhưng mình không thể ñi ñâu ñược.- Ô. Trần Văn Huỳnh

“B ởi vì Thoa nó ở khá xa nhà của tôi, phải ñi cả nửa tiếng hay hơn nữa mới tới nhưng tới bây giờ phải tiếp công an tại nhà.

Nhà của tôi cũng vậy, trước và chung quanh nhà bị họ bố trí hết, tuy họ không vào nhà nhưng mình không thể ñi ñâu ñược, tình hình là như thế.”

Cùng với Lê Công ðịnh, Nguyễn Tiến Trung và Lê Thăng Long, Trần Huỳnh Duy Thức, nguyên là Tổng Giám ñốc của Công ty Dịch vụ ñiện thoại internet OCI.

Ông bị cơ quan an ninh Việt Nam bắt giam và Tòa án Nhân dân TP.Hồ Chí Minh ñưa ra xét xử vào ngày 20 tháng 01 năm 2010 phạt 16 năm tù với tội danh "hoạt ñộng nhằm lật ñổ chính quyền nhân dân".

ðài Á Châu Tự Do sẽ tiếp tục theo dõi và ñưa tin về sự việc này trong khả năng sớm nhất.

Bị giữ vì 'chính quy ền không hài lòng' Cập nhật: 12:25 GMT - chủ nhật, 21 tháng 7, 2013

Media Player

Mở bằng chương trình nghe nhìn khác

Luật sư bất ñồng chính kiến Nguyễn Văn ðài thuật lại việc ông bị an ninh Việt Nam câu lưu nhiều tiếng ñồng hồ hôm 20/7/2013 ở Hà Nội.

Ông ðài cho rằng ông không hề vi phạm pháp luật và nói việc ông rời khỏi nơi cư trú hôm thứ Bảy ñể tới thăm gia ñình vợ ñã diễn ra nhiều lần, nhưng ñây là lần ñầu tiên ông bị 'bắt cóc'.

Ông nói: "Chúng tôi cùng với một số anh em thành lập Hội anh em dân chủ trên không gian mạng quốc tế.."

"Tôi nói với họ là việc thành lập hội như vậy không có trụ sở ở Việt Nam cho nên không chịu sự ñiều chỉnh, không cần xin phép theo pháp luật Việt Nam. Họ cũng biết và chấp nhận, nhưng họ không hài lòng với một số việc mà tôi và một số anh em khác ñang làm."

65

"Ngoài ra còn có một số lý do khác ở phía sau ñó nữa. Có lẽ là họ không hài lòng và họ muốn gửi một thông ñiệp là sẽ gây khó khăn cho tôi trong những ngày sắp tới."

Luật sư ðài từng ít nhất hai lần bị an ninh và chính quyền ngăn cản không cho tiếp xúc với các phái ñoàn ngoại giao và nghị sỹ Hoa Kỳ trong năm nay.

Ông ñang chịu quản chế sau khi ra tù năm 2011.

Theo phán quyết của tòa tại phiên xử phúc thẩm tổ chức hôm 27/11/2007, ông Nguyễn Văn ðài lãnh án bốn năm tù giam, thêm bốn năm quản chế tại ñịa phương, vì tội Tuyên truyền chống Nhà nước Xã hội Chủ nghĩa.

Vì sao tham nhũng của ngành Công an luôn ñứng ñầu?

Anh Vũ, thông tín viên RFA 2013-07-21

Không ñược chụp hình quay phim... Files photos

Nghe bài này

Ngày 09.7.2013, Tổ chức Minh bạch Quốc tế (TI) tại Việt Nam ñã công bố Kết quả khảo sát về quan ñiểm và trải nghiệm của người dân ñối với tham nhũng. Báo cáo cho biết “Tham nhũng tăng lên trong hai năm qua, trong ñó cảnh sát vẫn là lĩnh vực có mức ñộ tham nhũng nhiều nhất”.

Kết quả của khảo sát vừa nêu hoàn toàn phù hợp với kết quả cuộc ñiều tra xã hội do Thanh tra Chính phủ Việt Nam và Ngân hàng Thế giới công bố hôm 20.11.2012, thì CSGT là một trong 4 ngành tham nhũng phổ biến nhất.

Lạm dụng quyền lực một cách có hệ thống

Vấn ñề tham nhũng thì ở quốc gia nào cũng có, chỉ khác nhau ở mức ñộ; thế nhưng ñiểm ñáng chú ý là ở Việt nam chuyện tham nhũng dường như ñã trở thành một chuyện ñương nhiên. ðó là vấn

66

ñề “ñầu tiên” - tiền ñâu? Nói về nguyên nhân khiến cho tham nhũng tràn lan, TS. Nguyễn Quang A, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển IDS cho biết

“Tôi nghĩ rằng cái ñó là cảm nhận của người dân trong cuộc sống hàng ngày. Việc cảnh sát hạch sách người dân có những chuyện người ta làm ñúng chứ không phải là sai, phạt các vi phạm này khác là chuyện cần thiết thôi. Nhưng mà gắn vào cái việc phạt nào ñấy thường là chuyện vòi tiền chẳng hạn, hay là người dân nghĩ trả cho họ ít tiền cho ñỡ rách việc ñể ñi làm việc khác”

Công an giao thông Việt Nam. Files photos

Có thể nói rất ñáng tiếc trong thời gian vừa qua nhà nước Việt nam ñã bị cảnh sát hóa một cách vô cùng mạnh mẽ. Có thể nói cảnh sát hiện diện ở khắp mọi nơi, tôi ñi nhiều nơi trên thế giới chưa thấy ở nơi nào nhiều cảnh sát ñến như vậy, như ở Việt nam này.

TS. Nguyễn Quang A

Nói ñến tham nhũng của cảnh sát thì thường người ta nghĩ tới CSGT vòi vĩnh nhũng nhiễu ñể nhận tiền hối lộ từ người tham gia giao thông, hay cảnh sát ñiều tra tham nhũng bằng cách làm sai lệch hồ sơ trong vấn ñề chạy án. Nhưng trên thực tế, những việc ñó chỉ là những hành vi tham nhũng rất nhỏ trong ngành công an. Thực tế, tham nhũng trong ngành công an chủ yếu là việc lạm dụng quyền lực ñể trục lợi một cách có hệ thống.

Thông qua danh nghĩa bảo vệ an ninh chính trị, bí mật quốc gia, trật tự an toàn xã hội nên hiện nay ở Việt nam ñã có quá nhiều công an ñể theo dõi, quản lý trong hoạt ñộng của ñời sống xã hội ở mọi cấp, mọi ngành. Về vấn ñề này TS. Nguyễn Quang A nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển IDS cho biết

“Tôi nghĩ ñây là cảm nhận của người dân, thì rõ ràng người dân phải tiếp xúc với rất nhiều cảnh sát. Có thể nói rất ñáng tiếc trong thời gian vừa qua nhà nước Việt nam ñã bị cảnh sát hóa một cách vô cùng mạnh mẽ. Có thể nói cảnh sát hiện diện ở khắp mọi nơi, tôi ñi nhiều nơi trên thế giới chưa thấy ở nơi nào nhiều cảnh sát ñến như vậy, như ở Việt nam này. Nhưng người dân có khi người ta không cảm nhận trực tiếp ñược sự tham nhũng khủng khiếp hơn như thế rất là nhiều. Thì những cảm nhận ñó có thể không ñược thể hiện trong báo cáo của Tổ chức Minh bạch Quốc tế”

67

Một vài cách hành xử của người bảo vệ dân

Cho nên nói thật Việt nam thành một mafia có những bố già tiêu diệt ai cũng ñược. Bộ Công an thuộc vào các ngành có vị trí như vậy, nó lại vẽ cho tội này tội khác. Những cái tội gọi là tưởng tượng, như móc nối với bọn phản ñộng nước ngoài thì bố ai ñi ñiều tra ñược bây giờ?

Nhà báo Trần Quang Thành

Do ñó hoạt ñộng kinh doanh của các doanh nghiệp, hay các tranh chấp Hình sự, Dân sự ñang ñược tiến hành theo trình tự mà pháp luật quy ñịnh sẵn sàng bị công an can thiệp. Bằng cách vô hiệu hóa nguyên ñơn, hoặc bao che cho bị ñơn với lý do cho rằng họ là ñối tượng ñang bị theo dõi về chính trị hoặc là ñang liên quan ñến bí mật quốc gia. Với mục ñích cuối cùng là ñể tạo ñiều kiện cho công an có thể tham nhũng dưới mọi hình thức, bằng tiền bạc, vật chất… thậm chí cả việc nắm giữ các cổ phần trong các doanh nghiệp mà không phải bỏ vốn. ðáng tiếc là việc lạm dụng quyền lực của ngành công an lại thành hệ thống, có tổ chức và ñược bảo kê từ lãnh ñạo cấp cao trong bộ máy của ñảng.

Công an có quá nhiều quyền hành

Nhà báo chống tham nhũng Trần Quang Thành, người ñã từng bị tạt acid trả thù do chống tham nhũng cho chúng tôi biết

“CSGT nhũng nhiễu tôi cho rằng chỉ là một vài % của ngành công an thôi. Ngành công an là một cái vòi bạch tuộc, nó khống chế mọi ngành ở Việt nam. Từ cấp cao ñến cấp thấp ñều dính tới việc lạm dụng, lợi dụng quyền lực, dùng quyền lực ñể giành quyền lợi cho họ ñược. Họ bóp tất cả các ngành dưới bàn tay của họ, bất cứ việc gì họ ñều có thể. Cho nên muốn bịt mồm ai họ bảo phải ñình chỉ công tác, vì vụ này liên quan ñến bí mật quốc gia, một thế lực nước ngoài ñang lợi dụng ông ấy ñể lật ñổ chế ñộ thì… ”

68

Công an giữ an ninh ñường phố. Files photos

ðược biết theo báo cáo của TI, số người dân cho rằng nỗ lực chống tham nhũng của chính phủ không hiệu quả ñã tăng lên trong năm 2013 và họ không muốn tố cáo tham nhũng. Mức ñộ này hoàn toàn trái ngược so với con số tự nguyện tố cáo tham nhũng và không muốn tố cáo của năm 2010.

Bình luận về sự thờ ơ của người dân trong tố cáo tham nhũng và khi so với các nước trong khu vực, Việt Nam cũng là nước ít tố cáo tham nhũng nhất và ít có khả năng từ chối ñưa hối lộ nhất. Nhà báo Trần Quang Thành, cho biết “Khó l ắm, vì thế lực tham nhũng nó có quyền, có tiền, ñụng chạm ñến sẽ bị cô lập. Không có ai bảo vệ mình, (trong khi) nó có cả một thế lực lớn bảo vệ. Cho nên nói thật Việt nam thành một mafia có những bố già tiêu diệt ai cũng ñược. Bộ Công an thuộc vào các ngành có vị trí như vậy, nó lại vẽ cho tội này tội khác. Những cái tội gọi là tưởng tượng, như móc nối với bọn phản ñộng nước ngoài thì bố ai ñi ñiều tra ñược bây giờ?”

Tham nhũng của công an luôn dẫn ñầu, vì họ có quyền lực quá lớn nhưng không bị ai kiểm soát, thậm chí là còn ñược dung túng, ñiều ñó ñã biến họ trở thành một lực lượng kiêu binh trong bộ máy nhà nước. Họ có thể làm bất cứ ñiều gì họ muốn, kể cả không tuân thủ hay vi phạm hiến pháp và pháp luật

Một nghịch lý ở Việt nam, công khai và minh bạch là một trong những vũ khí có hiệu quả trong vấn ñề phòng chống tham nhũng, song luôn bị coi là những vấn ñề nhạy cảm. Thậm chí người ta sẽ truy tố, nếu ai muốn bạch hóa những vấn ñề nhạy cảm ñó, mà bản án 4 năm tù ñối với nhà báo Hoàng Khương của báo Tuổi trẻ vừa qua là một minh chứng. Hay chuyện thiếu tướng Nguyễn Văn Tuyên, Cục trưởng Cục CSGT ðường bộ - ñường sắt, Bộ Công an ñã có biểu hiện dung túng khi cho rằng "Nhận của lái xe, nhận của người tham gia giao thông dăm ba chục, một vài trăm mà ñó là tham nhũng thì theo tôi ý ñó là không thỏa ñáng”.

ðiều ñó có lẽ chính là nguyên nhân vì sao ñã từ lâu, dư luận xã hội cho rằng dường như tham nhũng ñã trở thành quốc sách, khi mà tham nhũng và bao che cho tham nhũng ñã trở thành hành vi có tổ chức trong hệ thống lãnh ñạo, từ trung ương ñến ñịa phương. ðiều này ñã khiến nhiều người nghi ngờ khi cho rằng tham nhũng là chủ trương và là ñộc quyền của ñảng CSVN.

Tham nhũng của công an luôn dẫn ñầu, vì họ có quyền lực quá lớn nhưng không bị ai kiểm soát, thậm chí là còn ñược dung túng, ñiều ñó ñã biến họ trở thành một lực lượng kiêu binh trong bộ máy nhà nước. Họ có thể làm bất cứ ñiều gì họ muốn, kể cả không tuân thủ hay vi phạm hiến pháp và pháp luật

69

Tham nhũng và ñộc tài ñi li ền với nhau và không thể tồn tại trong nhà nước pháp quyền. Vì tham nhũng là sản phẩm của chế ñộ ñộc tài, mà ở ñó hình thức cai trị ñộc ñoán do một ñảng cầm quyền không bị luật pháp hay các nhân tố chính trị và xã hội ñó ràng buộc. Ở nhưng nơi ñó, như ở Việt nam hiện nay thì tham nhũng không bao giờ có thể giảm bớt.

Vụ ông V ươn, sao không k ết thúc sớm?

Luật sư Ngô Ngọc Trai

gửi trực tiếp cho BBCVietnamese.com

Khởi tố từ tháng 1/2012 nhưng hơn một năm sau tới tháng 4/2013 tòa án mới xét xử sơ thẩm trong khi sự việc xảy ra cơ bản khá rõ ràng. Theo quy ñịnh của luật thì trách nhiệm chứng minh tội phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng, song vấn ñề ở ñây là dù ông Vươn có tội hay không thì với tư cách công dân chúng ta ñòi hỏi vụ án cần ñược kết thúc sớm.

Thực sự thì vụ án kéo dài không ñem lại ích cho cả người dân lẫn chính quyền, chỉ khiến người bị giam hãm chịu khổ sở thay vì nhanh chóng ñược trả tự do nếu vô tội hoặc ñược thành án ra ngoài lao ñộng cải tạo nếu có tội.

Một thực tế ít người biết là tình trạng bị giam hãm tù túng trong giai ñoạn ñiều tra truy tố hoặc xét xử là rất khó chịu so với cuộc sống khi ñã thành án chịu tù. ðiều này thì những người ñã kinh qua hai giai ñoạn tạm giam và thi hành án phạt tù biết rõ. Khi ñang tạm giam bị cáo không ñược ra ngoài lao ñộng cải tạo như ñã thành án phạt tù cho nên tình trạng bị giam trong phòng kín suốt nhiều tháng sẽ rất khổ sở.

Trong quá trình bị giam giữ chỉ những người ñược ưu ái ñặc biệt mới ñược cho ra ngoài làm những việc như quét dọn vệ sinh sân vườn, giặt rũ quần áo cho người khác, hay chia cơm cho các phạm nhân…

Cho nên có tình huống là khi cán bộ ñiều tra trích xuất bị cáo ra ngoài ñể lấy lời khai thì bị cáo vui mừng như là ñược gặp người thân thiết.

70

Quy ñịnh của luật

ðiều tra, truy tố và xét xử là các giai ñoạn ñược quy ñịnh rõ thời hạn ñể hết thời gian ñó thì phải chấm dứt, nhằm mục ñích không cho việc xử lý tội phạm biến tướng thành công cụ ñàn áp hành hạ, xâm phạm quyền lợi nhân dân. Thời gian giải quyết kéo dài vừa gây lãng phí thời gian công vụ của nhiều cơ quan tổ chức cá nhân, vừa gây khốn khổ cho bị can bị cáo và làm mất ñi ý nghĩa tích cực của việc xử lý tội phạm. Tuy vậy quy ñịnh của luật hiện tại cho phép thời gian ñiều tra xử lý án quá dài lại cho nhiều lần ñược gia hạn cho nên có vụ vài năm có vụ hàng chục năm vẫn không kết thúc.

Ví dụ ñiển hình như vụ án Hàn ðức Long bị TAND tỉnh Bắc Giang tuyên tử hình về tội giết người và hiếp dâm trẻ em kéo dài từ năm 2005 ñến 2012, hiện bị cáo ñã thành án và ñang chờ tiêm thuốc ñộc. ðây là vụ án oan sai ñặc biệt nghiêm trọng mà thời gian kéo dài ñã ñọa ñày cuộc sống của rất nhiều gia ñình.

Nếu coi việc xử lý tội phạm như công việc của bác sỹ chữa lành vết thương cho xã hội thì việc kéo dài thời gian tố tụng sẽ kéo dài nỗi ñau cho nạn nhân. Việc xử lý tội phạm mất ñi ý nghĩa hàn gắn vết thương, xoa dịu nỗi ñau cho xã hội.

Nếu coi việc xử lý tội phạm là giữ gìn sự bình yên cho nhân dân thì việc kéo dài nó lại gây hại cho sự bình yên của nhân dân, bởi vì kéo dài thời gian xử lý tội phạm là kéo dài môi trường dung dưỡng cho bạo lực.

Kéo dài thời gian tố tụng bất luận vì lý do gì ñều cho thấy sự yếu kém của cơ quan tiến hành tố tụng và gây ra nhiều tổn hại cho xã hội. ðầu tiên ñó là sự lãng phí về thời gian công vụ, sau ñó là gây mất niềm tin vào sự ñứng ñắn nghiêm minh của pháp luật.

Trong vụ ông Vươn các cơ quan tư pháp kéo dài thời gian giải quyết án không cần thiết và cũng là kéo dài thời gian khó chịu cho bị cáo.

Làm sao tuyên ông Vươn vô tội?

Một thực tế lâu nay khi tòa án tiếp nhận hồ sơ do viện kiểm sát chuyển sang, sau khi nghiên cứu mà thấy chứng cứ kết tội yếu, thay vì mở phiên tòa ñể tuyên vô tội, tòa lại trả hồ sơ ñể yêu cầu ñiều tra bổ sung củng cố chứng cứ kết tội. Như thế ñồng nghĩa với việc mở phiên tòa chỉ là làm nốt phần việc kết tội, diễn biến phiên tòa chỉ còn hình thức vì phán quyết ñã ñược ñịnh trước. ðiều này ñi ngược lại nguyên lý suy ñoán vô tội và xét xử theo tranh tụng của luật pháp tiến bộ.

"Pháp luật cần khai triển nguyên tắc suy ñoán vô tội một sản phẩm của pháp luật văn minh tiến bộ, sửa luật bỏ ñi quy ñịnh cho phép tòa trả hồ sơ ñiều tra bổ sung, nếu hồ sơ ñiều tra không ñủ căn cứ kết tội thì mạnh dạn tuyên bị cáo vô tội."

Nếu những người có chuyên môn nghiệp vụ sau khi sử dụng mọi biện pháp kỹ thuật mà vẫn không chứng minh thuyết phục ñược một người phạm tội thì rất có thể và cần nhận ñịnh là người ñó

71

không phạm tội. Khi ñó cần tuyên vô tội và trả lại mọi quyền tự do cho bị cáo, ñó là bản chất của nguyên tắc suy ñoán vô tội.

Việc tòa trả hồ sơ yêu cầu ñiều tra bổ sung thực chất là kết tội cho bằng ñược, như thế là coi trọng việc trả thù tội phạm mà xem nhẹ việc bảo vệ quyền công dân. Việc trả hồ sơ ñiều tra bổ sung cũng ñi ngược lại nguyên lý xét xử theo tranh tụng, bên buộc tội và bên gỡ tội tranh luận với nhau còn tòa ở giữa xem xét và phán quyết. Tranh tụng làm sao ñược khi luật sư tìm ra ñược kẽ hở và ñưa ra luận ñiểm bào chữa bị cáo vô tội thì tòa án lại căn cứ vào ñó trả hồ sơ yêu cầu làm rõ và khỏa lấp kẽ hở ñó?

Cho phép tòa trả hồ sơ chính là nguyên nhân kéo dài thời gian giải quyết án, ñiều này gây ra những tai hại lớn cho xã hội, ví dụ như vụ kỳ án Vườn Mít cả chục năm xử lên xử xuống không xong.

Lâu nay các luật sư rất khó làm cách nào ñể thúc các cơ quan tiến hành tố tụng khẩn trương giải quyết án, nhiều khi làm lợi cho thân chủ chính là ở chỗ này.

Vụ ông Vươn khi ñã mở phiên tòa thì có nghĩa rằng tòa nhận ñịnh hồ sơ ñã ñủ ñể kết tội ông Vươn. Như thế việc mong ước ông Vươn ñược tuyên vô tội và trả tự do tại tòa là không khả thi với các quy ñịnh luật hiện nay.

Pháp luật cần khai triển nguyên tắc suy ñoán vô tội một sản phẩm của pháp luật văn minh tiến bộ, sửa luật bỏ ñi quy ñịnh cho phép tòa trả hồ sơ ñiều tra bổ sung, nếu hồ sơ ñiều tra không ñủ căn cứ kết tội thì mạnh dạn tuyên bị cáo vô tội. Có như thế mới nâng cao trách nhiệm trong hoạt ñộng ñiều tra và truy tố, cũng như tạo sân chơi ñể các luật sư trau dồi và phô bày khả năng hùng biện thuyết phục.

Bằng cách ñó sẽ giúp phân loại ñược luật sư giỏi hay dở và minh chứng ñược hiệu quả làm việc trước thân chủ. Khi ñó các phiên tòa mới có ñược niềm vui vỡ òa khi tòa án tuyên bị cáo vô tội, tạo kịch tính hấp dẫn cho sân khấu xét xử, như lâu nay thì phiên tòa rất nhàm chán vì khi ra tòa là cầm chắc án có tội.

Bài viết thể hiện quan ñiểm của tác giả, Trưởng văn phòng luật sư Ngô Ngọc Trai và Cộng sự.

VN 'không ñáng' ñược ông Obama m ời Cập nhật: 15:23 GMT - thứ tư, 17 tháng 7, 2013

Ông Roylance nói VN chưa ñáng ñược ông Obama mời

72

Cây bút của một tổ chức vận ñộng tự do chính trị của Mỹ, Freedom House, nói rằng Việt Nam chưa ñạt ñược tiến bộ nào về nhân quyền ñể ñáng ñược mời vào Nhà Trắng và kêu gọi Hoa Kỳ tăng sức ép với Hà Nội về quyền con người.

Trong bài viết mang tựa ñề 'Lời mời Không xứng gửi tới Vi ệt Nam từ Nhà Trắng', ông Tyler Roylance nói khác với nhiều ñối tác khác của Hoa Kỳ ở châu Á, Việt Nam vẫn là một nước ñộc ñảng và chưa làm gì nhiều ñể ñáng ñược Tổng thống Hoa Kỳ mời tới.

Ông Roylance nói một trong những trọng tâm của hội ñàm giữa Tổng thống Barack Obama và Chủ tịch Trương Tấn Sang tại Nhà Trắng hôm 25/7 sẽ là tranh chấp lãnh hải trên Biển ðông.

Việt Nam, theo ông Roylance, có thứ hạng về nhân quyền kém nhất trong số các nước ñang tranh chấp với Trung Quốc theo bảng xếp hạng của Freedom House cho năm 2013.

'Ngoại giao thiển cận'

Biên tập viên của Freedom House nói nhiều người có thể cho rằng Hoa Kỳ cần phải ủng hộ các nước nhỏ hơn trong tranh chấp ở Biển ðông với Trung Quốc cho dù các nước ñó có dân chủ hay không.

Nhưng ông Roylance Bấm bình luận:

"Một vấn ñề với cách tiếp cận này [không gắn nhân quyền với kinh tế và quốc phòng] là về cơ bản nó gắn Hoa Kỳ với chế ñộ hiện nay ở Việt Nam và lờ ñi nguyện vọng của người dân Việt Nam.

"Một vấn ñề với cách tiếp cận này [không gắn nhân quyền với kinh tế và quốc phòng] là về cơ bản nó gắn Hoa Kỳ với chế ñộ hiện nay ở Việt Nam và lờ ñi nguyện vọng của người dân Việt Nam."

Tyler Roylance - Biên tập viên của Freedom House

"Hoa Kỳ ñã từng nhiều lần trả giá ñắt cho kiểu ngoại giao thiển cận này."

Mặt khác, ông Roylance nói, vấn ñề nghiêm trọng hơn là cách tiếp cận như vậy sẽ khiến chính sách Chuyển trọng tâm sang châu Á của Hoa Kỳ bị xem là cố gắng cân bằng [tương quan lực lượng] mà không có giá trị ñạo ñức và ý thức hệ.

"Nó sẽ làm tăng tính thuyết phục cho cách giải thích mang tính dân tộc chủ nghĩa của Trung Quốc mà theo ñó Hoa Kỳ cấu kết một cách ích kỷ với các ñồng minh trong vùng nhằm vây quanh Trung Quốc ñể ngăn cản sự trỗi dậy và quyền lực quốc tế của nước này.

"ðiều này sẽ khiến người dân Trung Quốc ủng hộ các nhà lãnh ñạo ñộc ñoán của họ bất chấp những lời ta thán của họ dưới chế ñộ ñảng trị."

Ông Roylance nói chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ sẽ có cơ sở vững chắc hơn và "ñi theo lề phải của lịch sử" nếu họ cam kết mạnh hơn với các khát vọng dân chủ của người dân trong vùng bao gồm cả Việt Nam và Trung Quốc.

73

Theo nhà theo dõi nhân quyền này, các mối quan hệ song phương của Hoa Kỳ sẽ ổn ñịnh và bền vững hơn nếu tiến triển trong lĩnh vực kinh tế và quốc phòng ñược gắn với tiến bộ về dân chủ.

Ông xem chuyến ñi sắp tới của Chủ tịch Trương Tấn Sang tới Hoa Kỳ là cơ hội ñể Washington dùng những giá trị dân chủ lâu ñời ñể chứng minh cho tính chính danh của chính sách Chuyển trọng tâm sang châu Á của mình.

* KỶ NIỆM 66 NĂM NGÀY THƯƠNG BINH - LI ỆT SĨ 27-7

Khắc kho ải Vị Xuyên Thứ Tư, 24/07/2013 22:37

Tháng 7-1984, chỉ trong một ngày, hơn 600 cán bộ, chiến sĩ Sư ñoàn 356 ñã anh dũng hy sinh trong cuộc chiến ñấu ác liệt bảo vệ biên cương phía Bắc Tổ quốc. 29 năm ñã trôi qua song hài cốt hàng trăm liệt sĩ vẫn chưa ñược tìm thấy, ñể lại nỗi day dứt khôn nguôi cho ñồng ñội và thân nhân

Những chiến sĩ con dân ñất Việt/ Tuổi xuân ñâu tiếc/ Lưng trần, cắp súng xung phong/ ðạn xé toác vai, ñạn cày rách mặt/ Súng cầm tay rực lửa/ Xông pha giữ ñất biên thùy... Cựu binh ðặng Việt Châu - nguyên chính trị viên Tiểu ñoàn 3, Trung ñoàn 876, Sư ñoàn 356 - bùi ngùi ñọc lại những vần thơ ông viết ngày 2-9-1984, khi ñơn vị làm giỗ 50 ngày cho các ñồng ñội ñã hy sinh tại mặt trận Vị Xuyên, Hà Giang.

Khúc bi tráng trên cao ñiểm 772

Theo tư liệu của Sư ñoàn 356, trong trận ñánh lịch sử chống quân Trung Quốc (TQ) ngày 12-7-1984, hơn 600 cán bộ, chiến sĩ ñã anh dũng hy sinh tại mặt trận Vị Xuyên ñể bảo vệ từng tấc ñất thiêng liêng của Tổ quốc. Tiểu ñoàn 3 khi ấy do ñại úy Nguyễn Hữu Thanh làm tiểu ñoàn trưởng, ông Châu là chính trị viên, có nhiệm vụ phối hợp tấn công và chiếm lại tuyến phòng ngự ð3 ở cao ñiểm 772 từ quân TQ.

74

Phút nghỉ ngơi hiếm hoi sau trận chiến tại mặt tr ận Vị Xuyên tháng 7-1984. Ảnh: MINH ðIỀN

"0 giờ ngày 12, ñại úy Thanh cùng mũi xung kích tiến lên phía trước theo bộ phận ñặc công. Bốn giờ, súng bắt ñầu nổ, mặt ñất ầm vang. ðến 6 giờ 5 phút, ở khu ñồi ð3, tiếng hô xung phong vang ñộng át cả tiếng ñạn bom... ðến tận giờ, nhớ lại giây phút ñó, tôi vẫn thấy nôn nao" - ông Châu xúc ñộng.

Tuy nhiên, tình hình diễn biến không thuận lợi. Quân TQ co cụm chống ñỡ chờ tiếp viện. Sau ñó, hỏa lực TQ bắn vào trận ñịa ta mỗi lúc càng ác liệt hơn. Lực lượng bộ binh ém sẵn của TQ tràn lên tấn công giành giật các vị trí với ta. Thương vong bắt ñầu xảy ra với Tiểu ñoàn 3...

"ðại úy Thanh dẫn ñầu một mũi quân ñánh thọc lên khu vực sở chỉ huy của TQ ở cao ñiểm 772. Quân TQ chống trả dữ dội. Anh Thanh bị trúng ñạn rất nặng nhưng vẫn bình tĩnh tiếp tục chỉ huy tiểu ñoàn, sau ñó ñã anh dũng hy sinh. Nơi anh nằm xuống chỉ cách hầm chỉ huy của phía TQ khoảng hơn 10 m" - ông Châu ngậm ngùi.

Từ sáng ñến trưa 12-7-1984, lực lượng ta ñã tổ chức hàng chục ñợt tấn công nhưng ñều bất thành. Hỏa lực của phía TQ từ trên cao dội xuống hầu như không lúc nào ngừng. Trong tình thế khó khăn, bộ ñội ta vẫn quyết tâm tấn công ñánh chiếm lại mục tiêu...

ðồng ñội và thân nhân những liệt sĩ hy sinh ngày 12-7-1984 tại Vị Xuyên chưa tìm ñược

hài cốt thắp hương tưởng niệm các anh. Ảnh: VĂN DUẨN

Nhắc lại trận ñánh năm xưa cùng những ñồng ñội của mình, ông Châu không giấu ñược niềm tự hào và xúc ñộng. "ðại ñội trưởng Nguyễn Văn Minh bị thương nặng vẫn giữ vững vị trí. Khi bị

75

thương lần 2 nặng hơn, Minh ñược anh em ñưa khỏi cao ñiểm 772 rồi bị lạc trong rừng. Mãi ñến sáng 18, sau nhiều ngày tìm kiếm, ñơn vị mới thấy anh. Khi ñó, Minh ñã rất yếu vì mất nhiều máu, vết thương nhiễm trùng. Nhận ra tôi, Minh chỉ nói ñược tiếng "anh" rồi ngất lịm" - ông Châu bồi hồi.

Còn nhiều, rất nhiều cán bộ, chiến sĩ Sư ñoàn 356 ñã bất chấp tính mạng ñể giành lại từng tấc ñất biên cương của Tổ quốc. Trung ñội phó Nguyễn Văn Hà bị ñạn pháo tiện ñứt một cánh tay nhưng vẫn dùng tay còn lại ném lựu ñạn về phía quân TQ. Xạ thủ B40 Nguyễn Văn Gấm mặc cho mảnh pháo và ñất ñá bay như mưa rào vẫn rướn người bắn liên tiếp 2 quả khiến hỏa lực bên kia câm bặt. Trung ñội trưởng Trần Văn Tuyến bị trúng ñạn và hy sinh trong tư thế nhào lên tiến công...

Tuổi xanh gửi lại chốn này

Cựu binh Tiểu ñoàn 3 Nguyễn Văn Kim cho biết chỉ riêng ñơn vị của ông ñã có trên 180 người ngã xuống trong trận ñánh ngày 12-7-1984. "ðến nay, hàng trăm hài cốt liệt sĩ thuộc Sư ñoàn 356 vẫn còn nằm rải rác ở các vị trí chiến ñấu năm nào. Dù ñã rất cố gắng nhưng ñồng ñội vẫn không thể nào tìm và mang về hết thi hài của anh em" - ông nghẹn ngào.

Gần 30 năm ñã trôi qua nhưng những cựu binh tham gia trận ñánh ngày nào vẫn không thể nào quên các ñịa danh ác liệt ở mặt trận Vị Xuyên: "Ngã ba cửa tử", "thung lũng gọi hồn", "cối xay thịt"... "Nhiều người lính còn rất trẻ. Họ ñã ngã xuống, tuổi xanh gửi lại Vị Xuyên ñến tận giờ. Sau này, các ñơn vị thường xuyên cử người trở lại tìm kiếm ñồng ñội nhưng không ñược bao nhiêu hài cốt" - ông Kim day dứt.

Những ngày ngay sau trận ñánh, những chuyến ñi tìm ñồng ñội ñã ñể lại những ký ức khó phai. Ông Kim cho biết suốt một tuần liền, khi ñêm xuống, những người lính Sư ñoàn 356 ñã lặng lẽ tìm thi thể ñồng ñội. "Nước mưa và nước mắt của người lính ñã hòa trộn trong những ngày tháng 7 dầm dề bên thung lũng Nậm Ngặt. Mỗi tấc ñất, ngọn cỏ vùng Thanh Thủy - Vị Xuyên ñều thấm ñẫm máu xương của bao cán bộ, chiến sĩ" - ông Kim bồi hồi.

Ông Nguyễn ðình Thắng - cựu binh Trung ñoàn 153, Sư ñoàn 356 - cho biết khi ấy, ñưa ñược một thương binh hoặc tử sĩ từ trận ñịa ra là vô cùng gian khổ. "Mỗi cáng thương phải ít nhất 4 người khiêng. Dốc cao, ñường trơn, vừa ñẩy vừa kéo từ dưới thung lũng Khe Cụt ngược lên ñến sở chỉ huy rồi trở ra bản Nậm Ngặt... Vừa ñi vừa canh chừng ñạn pháo, các ổ phục kích của quân TQ" - ông Thắng nhớ lại.

Theo ông ðặng Việt Châu, tìm kiếm thi thể ñồng ñội trong lúc ñạn bom còn khốc liệt là việc không hề dễ dàng. "Trước hết, mình phải sống thì mới có thể mang ñược ñồng ñội trở về. Vì thế, việc tìm kiếm ñồng ñội ñược tính toán hết sức thận trọng, chỉ những người trực tiếp chiến ñấu, thông thuộc ñịa hình, ñịch tình mới ñược cử ñi. Do mưa nhiều nên thi thể nhiều anh em ñã nhanh chóng bị phân hủy. Tìm thấy ñã khó, ñưa ñược thi thể anh em trở về còn gian nan bội phần" - ông Châu cho biết.

Giành lại những ñiểm cao

Trong tháng 4 và tháng 5-1984, quân TQ ñã mở nhiều chiến dịch, ñợt pháo kích lớn, bắn hàng chục ngàn quả ñạn pháo, ñạn cối vào 6 tỉnh biên giới phía Bắc nước ta, gồm: Hà Tuyên (nay là

76

Hà Giang, Tuyên Quang), Lạng Sơn, Quảng Ninh, Cao Bằng, Hoàng Liên Sơn (nay là Lào Cai, Yên Bái) và Lai Châu. Sau ñó, TQ tiếp tục ñánh chiếm hàng chục ñiểm cao thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Tr ước tình hình này, cuối tháng 6-1984, ta quyết ñịnh tổ chức tiến công ñể giành lại những ñiểm cao bị TQ chiếm ñóng. Ngày 12-7-1984, cùng với các sư ñoàn 312, 316, 313, Sư ñoàn 356 thực hiện chiến dịch MB84 tại Vị Xuyên. Trung ñoàn 876, Sư ñoàn 356 ñánh cao ñiểm 772; Trung ñoàn 174, Sư ñoàn 316 ñánh cao ñiểm 233; Trung ñoàn 141, Sư ñoàn 312 ñánh cao ñiểm 1030...

Kỳ tới: ðón anh trở về

VĂN DUẨN

Giá cả phi nhanh, hàng giả hoành hành 20/07/2013 Dưới tác ñộng của một cú hích nhẹ về lương vào tháng 6, không ngờ kéo theo chuyển ñộng rùng rùng của giá cả sinh hoạt. Trong ñó, xăng “nhạy cảm” nhất, lăn xa theo quán tính ñến 3 lần, ñể rồi tiếp nối các mặt hàng khác cũng bị tác ñộng tăng theo, dù không muốn. Và vì thế, câu chuyện hàng giả còn chưa giải quyết ñược, nay càng có dịp “trỗi dậy” mạnh mẽ.

Xăng tăng giá liên tiếp ñã khiến giá cả hàng tiêu dùng không tăng không ñược. Theo thông tin trên báo Phụ nữ TP.HCM, trong vòng một tháng qua, giá thực phẩm thiết yếu ñã bắt ñầu rục rịch tăng: nước mắm Nam Ngư, nước tương Maggi ñều ñồng loạt tăng lên 1.000 ñồng, loại 500 ml tăng từ 18.000 ñồng lên 19.000 ñồng/chai, loại 700 ml tăng từ 26.000 ñồng lên 27.000 ñồng/chai, ñường Biên Hòa cũng tăng thêm 500 ñồng/kg lên 17.500 ñồng/kg. Nắm bắt ngay mạch tăng giá này, sữa cũng không bỏ lỡ cơ hội bằng việc tăng 2% và 8% liên tiếp ñối với sữa tiệt trùng hộp giấy của Dutch Lady loại 180ml và 220ml. Bên cạnh ñó, ñại diện một số siêu thị cho biết, các nhà cung cấp cũng ñã thông báo sẽ tăng giá ở các nhóm hàng: dầu ăn, ñường,

77

bánh kẹo tăng 5 - 10%, bơ sữa ñông lạnh, nước giải khát tăng 10 - 20%, ngoài ra một số ngành hàng như: ñồ dùng gia ñình, hóa mỹ phẩm, may mặc cũng tăng từ 3 - 5%… Trong khi ñó, tại hội thảo "Chống hàng nhái, hàng giả, bảo vệ thương hiệu và bảo vệ người tiêu dùng (NTD)" do LHH Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam cùng Tạp chí Thương hiệu Việt vừa tổ chức tại TP. HCM, ông Huỳnh Văn Hoàng, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Thương hiệu Việt lại cho rằng hàng nhái, hàng giả lộng hành là do NTD kém hiểu biết, nhắm mắt mua hàng giả, hàng nhái.

Hàng giả ñang ñược tiêu hủy

Thực tế, không chỉ có Việt Nam mới có vấn nạn này, nhưng ñứng trước việc giá cả tăng cao mà thu nhập không tăng thì dù NTD có “duy ý chí” không dùng hàng Tàu, hàng giả cũng dễ mềm lòng trước những mặt hàng vừa rẻ, vừa sẵn có. Trong khi ñể mua ñược hàng thật thì giá vừa tăng hơn lại còn khó tìm mua bởi không phải lúc nào nguồn hàng cũng ñược cung cấp ñầy ñủ. Ngoài ra, ông Dương Hùng ðỗ, Tổng Giám ñốc Công ty CP khai thác Khoáng sản và Xây dựng miền Nam, (Nhà máy Phân bón ðịa Long) lại bức xúc trước thái ñộ của người nông dân bị dùng phải hàng giả nhưng nhất ñịnh không chịu cùng doanh nghiệp khiếu kiện vì muốn “yên thân”. Sở dĩ NTD xử sự như vậy là vì Hiệp hội Bảo vệ NTD Việt Nam chưa bao giờ có tiếng nói mạnh mẽ nào ñể bảo vệ NTD Việt. Vì thế, nhiều người coi rằng sẽ rất mất thời gian và tiền bạc cho những vụ khiếu kiện hàng giả như vậy, trong khi kết quả nhận về thường là NTD bị thua thiệt vì thiếu bằng chứng, hoặc bên bị kiện “chuồn” mất, vậy là chẳng còn ai mà… bắt ñền. Hơn nữa các doanh nghiệp cũng chưa bao giờ coi Hiệp hội Bán lẻ như một ñầu mối giúp cho việc tiếp cận sản phẩm ñến tay NTD tốt hơn. Mọi nhà sản xuất ñều hoạt ñộng riêng lẻ, tự tạo hệ thống, mạnh ai nấy làm, doanh nghiệp không ñủ lực ñể ñến với NTD, trong khi ñó, NTD muốn mua hàng thật cũng khó, vì thế, chuyện họ tặc lưỡi với hàng giả, hàng nhái vì giá rẻ lại luôn ê hề là chuyện không quá khó hiểu và cũng chẳng thể trách họ… thiếu hiểu biết ñược. Có thể nói, dù thị trường hàng hóa ñã có mặt ở Việt Nam ñã lâu nhưng cho ñến giờ, doanh nghiệp và NTD lẫn cơ quan quản lý và nhà nước vẫn chưa bao giờ cùng nhau nhìn về một phía. Dẫn ñến tình trạng mỗi nơi ñều làm theo cách của mình và cuối cùng lại ñổ lỗi cho NTD. Thực tế, NTD ngày nay ñã thay ñổi cách suy nghĩ, họ không còn ảnh hưởng quá nặng của tư tưởng xin cho thời bao cấp mà ñã ý thức ñược ñồng tiền mình bỏ ra có quyền ñược mua những gì mình cần và mình muốn. Trong khi hàng hóa sản xuất trong nước không ña dạng, giá cao nhưng lại muốn ép NTD sử dụng như kiểu tem phiếu bán gì mua nấy thì chuyện NTD thấy hàng giả “hấp dẫn” hơn cũng không quá khó hiểu.

78

Trong khi kinh tế khó khăn, nhiều gia ñình thắt chặt chi tiêu do hàng hóa tăng cao, mà các doanh nghiệp chỉ tổ chức hội thảo ñể kêu ca thì cũng còn lâu mới giải quyết ñược vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng Tàu ñang hoành hành. NTD giờ ñã biết quyền của mình, họ cũng chẳng cần ñến cái Hiệp hội bảo vệ NTD mà cũng tự biết mình cần gì, không chờ ai xui mới ñi kiện bởi họ biết dễ thành “kiện củ khoai”. Toàn Phong

Tầm vóc h ạt thóc hay tinh th ần ’o ằn lưng cõng phí’

(Trái hay Phải) - Mỗi kilogram thóc hiện nay ở ðồng bằng sông Cửu Long có giá chỉ từ 4.000 – 5.000 ñồng/kg, tuy nhiên trên mỗi hạt thóc tính ra có từ 20-50 loại phí khác nhau ñể làm ra ñược một hạt thóc.

Theo thống kê sơ bộ, các loại phí trên một kilogram thóc gồm: Giống, phân bón, thuốc trừ sâu, diệt cỏ, tiền công làm ñất, cấy, gặt, tuốt lúa, vận chuyển từ ruộng về nhà, thủy lợi phí, tiền ñiện, tiền bơm nước, tiền công tổ thủy nông, công bảo vệ ñồng, ñiều hành phòng chống bão lụt, nạo vét kênh mương, công ñiều hành của trưởng thôn, sửa chữa trạm bơm, cống ñập, ñại hội xã viên (tham gia Hợp tác xã), kiểm kê, quản lý, khoa học kỹ thuật, quỹ diệt chuột, lãi suất vốn vay... Chưa kể, người nông dân còn phải chịu một số lại quỹ, phí khác như: Quỹ công ích, quỹ phòng chống thiên tai, quỹ trẻ thơ, quỹ người cao tuổi, quỹ an ninh, quỹ xây dựng ñường giao thông nông thôn, quỹ xây dựng nhà văn hóa thôn xóm, quỹ xây dựng nghĩa trang, xây dựng cống rãnh thoát nước vệ sinh, quỹ công ñiền, quỹ người nghèo, quỹ khuyến học, quỹ hội phụ huynh học sinh, quỹ xóa ñói giảm nghèo, quỹ xóa nhà tạm... Rồi các loại phí như: phí tham quan danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử văn hóa, tổ chức lễ hội, trại hè, quỹ xây dựng nhà trường...

Một hạt thóc gánh hàng chục lại phí, thuế

Hay như chỉ với một quả trứng gà, ở Sóc Trăng, theo chủ các cơ sở kinh doanh trứng ở ñây, ñể ñưa ñược quả trứng tới TP. HCM tiêu thụ, chỉ riêng kiểm dịch, một quả trứng phải chịu 3 ñầu phí. Phí kiểm dịch lần thứ nhất là khi thương lái chuyển số trứng về cơ sở; Sau khi phân loại, ñóng thành cây (1 cây 300 quả trứng) ñể xuất ñi TP.HCM, phải ñóng phí kiểm dịch lần 2; Nhập vào TP.HCM phải ñóng phí thêm lần thứ 3 mới có thể tiêu thụ ñược. ðấy là chưa kể các chi phí bỏ ra trong quá trình nuôi con gà ñẻ ra một quả trứng. Chưa kể, theo một ñiều tra của Bộ NN&PTNT tiến hành năm 2009, tại 135 xã và 117 Hợp tác xã

79

(HTX) nông nghiệp của 46 tỉnh, thành trên cả nước, kết quả cho thấy, người nông dân ngoài phải nộp các khoản phí, lệ phí theo quy ñịnh của Nhà nước còn phải nộp 30 ñến 50 khoản phí khác không nằm trong danh mục, chủ yếu do chính quyền ñịa phương tự ñặt ra. Trên ñây chỉ là những liệt kê theo sự hiểu biết nông cạn của người viết, còn thực tế có thể một hạt thóc (chưa tính công ñoạn thóc thành gạo và tới niêu cơm mỗi nhà) còn phải gánh nhiều hơn nữa các lại phí, thuế. Thật ñáng khen thay cho tầm vóc hạt thóc Việt Nam. Hẳn hạt thóc kia có ñiển hình cho tính cách người nông dân Việt hay không, can trường, chịu thương chịu khó, luôn vượt qua mọi khổ ải, chướng ngại ñể tiếp tục sống và lao ñộng. Mà cứ thế suy ra tiếp, tinh thần hạt thóc hay tinh thần của người nông dân Việt thời nay phải là "oằn lưng cõng phí". Quý vị có ñồng ý không ạ?

• Phạm Thanh

Người nông dân và cây lúa hôm nay Minh Nguyễn

Người nông dân trồng lúa sau thu hoạch “ñược mùa rớt giá” cứ lập ñi lập lại, nên dù là nước xuất khẩu gạo thứ hai thế giới mà họ vẫn nghèo. Nghịch lý ñó ai cũng thấy, nhưng không biết kéo dài ñến bao giờ?

Lâu nay ở An Giang cũng như cả nước, ñã triển khai thực hiện nhiều giải pháp “phát triển nông nghiệp bền vững” trước mắt có, lâu dài có, nhưng như liều thuốc ñặc trị không ñúng bệnh và không ñủ mạnh, nên tình trạng trên bao nhiêu năm vẫn vậy!

Người nông dân – “ðội quân chủ lực” trong các cuộc kháng chiến cứu nước năm xưa, chịu ñựng bao nỗi hy sinh, mất mát, nay thời bình họ vẫn nghèo khó, cơ cực một nắng hai sương làm ra hạt lúa ñể nuôi sống thiên hạ và hơn thế nữa, còn làm giàu cho ñất nước, làm giàu các doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo lớn nhỏ, mà họ không ñược ñối xử công bằng! Chánh phủ cho họ ñược “lãi 30 phần trăm” nhưng giải pháp nào ñể bảo ñãm cái “30 phần trăm" ñó thì không rõ ràng! Trái lại, có năm khi thấy giá lúa lên cao một chút, thì vì lý do “bảo ñãm an ninh lương thực”, sợ người nghèo không phải nông dân mua gạo ăn giá cao, sợ các mặt hàng tiêu dùng khác tăng giá theo…Lập tức, bằng những biện pháp hữu hiệu kéo giá tụt xuống ngay, tội nghiệp người nông dân hụt hẫng, chới với! Trong khi ñó, giá vật tư và các chi phí sản xuất khác tăng chóng mặt, có ai gánh chịu cho người nông dân?

Hiện nay, Chánh phủ chủ trương chi ngân sách hàng ngàn tỷ ñồng, tài trợ 100 phần trăm lãi suất cho các doanh nghiệp vay mua lúa hè thu tạm trử, nhưng thời ñiểm triển khai thu mua chậm so với lúa thu hoạch, giá lúa chỉ nhích lên chút ít, chẳng là gì so với cái thua thiệt của người nông dân trong vụ lúa nầy. Tôi vừa gặp một anh doanh nghiệp xuất khẩu gạo nói với tôi rằng, anh không hiểu tại sao Chánh phủ chủ trương mua lúa tạm trử nhằm giúp nông dân tiêu thụ lúa với giá có lãi

80

30 phần trăm, nhưng sao không dùng số tiền ñó trợ giá cho nông dân như Thái Lan, hoặc cho nông dân vay lãi suất bằng không, với thủ tục ñơn giãn ñể họ có tiền trả nợ vật tư, nợ ngân hàng và những món nợ linh tinh khác, giử lúa chờ giá lên tốt sẽ bán. Khoản tiền nầy Chánh phủ “rót” cho doanh nghiệp chẳng khác “gánh ñất ñổ gò mối”, doanh nghiệp mua lúa qua thương lái theo giá thị trường “thuận mua vừa bán”, có doanh nghiệp nào tự ñẩy giá mua lúa lên cao có lợi cho thương lái và nông dân, chấp nhận rũi ro khi bán ra? Chưa nói ñến sẳn nguồn tiền “trên trời rơi xuống” nầy, doanh nghiệp nào ñó trích ra sử dụng vào mục ñích khác có lợi tức thì, liệu các ngành chức năng có ñủ sức kiểm tra, giám sát? Vậy chủ trương mua lúa tạm trử có người nông dân nào ñược hưởng lợi?

Cách nay mấy hôm, tôi ñọc bài Giảm 2 triệu ha lúa, nông dân sẽ giàu lên trên báo Tuổi Trẻ, ghi ý kiến ông Nguyễn Công Tạn, nguyên Phó thủ tướng Chánh phủ. Ông Nguyễn Công Tạn cho rằng: “Vi ệc giử 7 triệu ha ñất trồng lúa và cứ “ôm” mãi thành tích cường quốc xuất khẩu lúa gạo ñang là vấn ñề mâu thuẫn nhất” . Ông ñề nghị: “ñổi mới tư duy làm nông nghiệp, giảm bớt 2 triệu ha lúa ñể dành ñất nuôi, trồng cây, con khác”.

Ông Nguyễn Công Tạn phân tích thực trạng và căn nguyên tình hình sản xuất và xuất khẩu lúa gạo trong nước hiện nay, phản ánh qui luật cung - cầu trong sản xuất và kinh doanh lúa gạo, ông nói: “…Tư duy của ta hiện nay về nông nghiệp vẫn còn ảnh hưởng tư duy một thời từ lâu là cứ tập trung làm lúa gạo. Nhưng lao mãi làm lúa gạo ñến nay lúa gạo lại thừa, xuất khẩu thì hiệu quả không cao. Hiện nay nhiều nước trước kia nhập khẩu gạo ñã tự túc ñược, một số nước còn nghèo ñói thì không có tiền ñể mua. Sản xuất lúa của Ấn ðộ ñã vọt lên, Campuchia vọt lên, sắp tới Myanmar sẽ vọt lên… thì chúng ta xuất ñi ñâu”.

Và, ông nói như ñinh ñóng cột rằng: “… Giảm bớt 2 triệu ha trồng lúa thi dứt khoát xã hội Việt Nam nhìn vào lúa không như bây giờ nữa, giá gạo sẽ lên gắp rưỡi, gắp ñôi bây giờ. Lúc ấy nông dân mới có lãi thật, mới ñược hưởng ñúng giá trị do mình làm ra…”.

Việc chuyển ñổi 2 triệu ha ñất lúa sang nuôi trồng cây con khác như ý kiến ñề xuất của ông Nguyễn Công Tạn, ñáng ñể các nhà quản lý, nhà khoa học “tam nông” ñể tâm nghiên cứu. Biết rằng nó không hề ñơn giản, khó khăn lớn nhất là vướng rào cản tập quán, thói quen của người nông dân. Nhưng nếu thấy cần phải làm ñể phát triển nền nông nghiệp nước nhà bền vững thì nhất quyết làm, bằng những biện pháp tổng hợp, có hiệu quả, chủ yếu là kinh tế và có sự “liên kết 4 nhà”, “liên kết vùng”…, dần dần người nông dân thấy ñược lợi ích việc chuyển ñổi họ sẽ làm có kết quả./-

ðại gia Vi ệt nào

ñang s ở hữu Hilton Opera? (VTC News) – Nhắc ñến Hilton Opera, người ta nhắc tới một khách sạn sang trọng nước ngoài nhưng ít ai biết r ằng, ông chủ thực của Hilton Operal lại là người Vi ệt.

81

VinaCapital mua 70% cổ phần Ngày 1/8/2006, VinaCapital chính thức xác nhận việc họ ñã phối hợp với Tổng Công ty Thăng Long mua lại 70% phần vốn của các ñối tác ðức và Pháp tại khách sạn Hilton Hà Nội Opera. Tổng giá trị của thương vụ này là 43 triệu USD. Thương vụ ñược hoàn tất từ trước ñó 2 tháng. Thương vụ này ñược giao dịch thông qua quỹ ñầu tư VinaLand Limited (VNL) và quỹ ñầu tư Vietnam Opportunity Fund Limited (VOF) của VinaCapital. VNL là một quỹ của VinaCapital, ñược niêm yết trên thị trường chứng khoán Luân ðôn với số vốn 205 triệu USD, ñược chính thức giới thiệu từ tháng 3/2006. Quỹ này tập trung vào các dự án bất ñộng sản tại Vi ệt Nam. Như vậy, chỉ sau 3 tháng thành lập, quỹ này ñã góp phần lớn vào thành công của thương vụ ñình ñám này. VNL nắm giữ 52,5% cổ phần. VinaCapital cũng ñang quản lý Quỹ VOF ñầu tư dạng ñóng góp với 244 triệu USD, ñược niêm yết trên thị trường chứng khoán Luân ðôn. VOF hiện là cổ ñông lớn nhất trong nhiều công ty hàng ñầu của Việt Nam, như Kinh ðô, Vinamilk. VOF nắm giữ 17,5% cổ phần tại khách sạn này.

Như vậy, cả hai quỹ VOF và VNL thuộc quản lý của VinaCapital nắm 70% cổ phần tại khách sạn Hilton.

Ông Kelvin Lee, Giám ñốc ñiều hành của VinaCapital, ñã ñưa ra lý do tại sao quỹ lại mua Hilton Hà Nội Opera. ðó là do Hilton có vị trí ñẹp, hoạt ñộng kinh doanh tốt và thương hiệu nổi tiếng. Kelvin Lee cũng thừa nhận, sự kiện APEC 2006 diễn ra vào tháng 11 cũng là một nhân tố khiến công ty ñẩy mạnh việc mua cổ phần lên trước thời ñiểm tháng 11.

82

Ông Horst Geicke, Chủ tịch Hội ñồng quản trị VinaCapital, cho rằng việc ñầu tư vào khách sạn tại Hà Nội sẽ thành công vì nhu cầu khách du lịch và doanh nhân ñến ñây ngày càng tăng, trong khi số lượng phòng vẫn hạn chế. Tuy nhiên, thương vụ này mang tính chất ñầu tư tài chính hơn là ñầu tư lâu dài vào bất ñộng sản vì chỉ 3 năm sau ñó, VinaCapital ñã bán hết cổ phần mà mình nắm giữ. Tới năm 2009, VinaCapital công bố bán hết 70% cổ phần mà quỹ này nắm giữ tại khách sạn Hilton. Thương vụ này mang lại cho VinaCapital 23% lợi nhuận. Ông Stephen O’Grady, giám ñốc ñiều hành mảng du lịch – khách sạn của VinaCapital cho biết: “Sau khi VOF và VML thâu tóm cổ phần của khách sạn Hilton vào năm 2006, chúng tôi ñã có thể cải thiện hoạt ñộng của khách sạn và tăng trưởng lợi nhuận. Tổng lợi nhuận tăng 29,5% trong 2 năm và lên mức 9,5 triệu USD vào năm 2008, mức ñỉnh của thị trường du lịch khách sạn Việt Nam.” Tập ñoàn hoàn toàn hài lòng với việc bán tài sản với giá trị cao hơn 10% giá trị ghi sổ tại thời ñiểm tháng 3/2009 (là thời ñiểm tính giá trị ròng của các tài sản do các quỹ của VinaCapital ñầu tư và quản lý). Tại thời ñiểm ñó, VinaCapital không công bố ai là người mua 70% cổ phần khách sạn Hilton. Phải ñến 3 năm sau, danh tính ñại gia Việt này mới ñược hé lộ. Hilton mang “qu ốc tịch” Vi ệt Nam Tới năm 2012, mặc dù không ai khẳng ñịnh danh tính chính xác người mua 70% cổ phần khách sạn Hilton trong năm 2009 nhưng người ta có thể ñoán ra vị ñại gia này, ñó là bà Nguyễn Thị Nga, Chủ tịch Hội ñồng quản trị Tập ñoàn BRG. Bí mật ñược hé lộ sau khi thông tin Tập ñoàn Tập ñoàn BRG mà người ñứng ñầu là doanh nhân Nguyễn Thị Nga ñã mua lại khách sạn Hilton phủ ñầy các mặt báo. ðây là thương vụ “khủng” nhưng diễn ra rất âm thầm. Nhiều người cho rằng chính BRG là người mua trong thương vụ “khủng” năm 2009. Tới năm 2012, sau khi hoàn tất thâu tóm nốt 30% còn lại từ ñối tác ðức và Áo, thương vụ mới chính thức hoàn tất và những người trong cuộc mới trình làng “quốc tịch” Việt Nam của Hilton. Tuy nhiên, quá trình “nhập tịch” cho Hilton vẫn chỉ là những lời ñồn ñoán. Dù tính xác thực của lời ñồn ñoán này rất cao nhưng dư luận vẫn mong muốn nhận ñược xác nhận từ những người trong cuộc. Và câu hỏi “ai là chủ thực sự của khách sạn Hilton” vẫn chưa có lời giải ñáp. Tại buổi họp báo ra mắt khách sạn Hilton Garden Inn tại Hà Nội mới ñây, câu hỏi “chủ ñầu tư thực sự của khách sạn nói trên là ai?” ñược báo giới dành nhiều sự quan tâm. Tuy nhiên, ñáp lại, ông Wiliam Costley, Phó chủ tịch Hilton Worldwide ðông Nam Á chỉ có thể tiết lộ rằng, ñó là Công ty TNHH Du lịch và Thương mại Hoàn Kiếm. ðây là công ty kết hợp của Tổng cục Du lịch Hà Nội (Hanoi tourist) và công ty thương mại Ngân Anh. Ngân Anh là công ty con của Tập ñoàn BRG.

83

Sau khi mang "quốc tịch" Việt Nam, Hilton không ngừng phát triển. ðầu năm 2013, Hilton ñược bình chọn là thương hiệu khách sạn số 1 tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương theo kết quả khảo sát năm 2012 của Công ty nghiên cứu thị trường uy tín BDRC Continental. Theo ñó, 70% khách hàng sẽ giới thiệu Hilton ñể mọi người lựa chọn. Hilton cũng rất mạnh trong lĩnh vực khách du lịch. Hilton cũng là thương hiệu ñầu tiên ñược khách du lịch lựa chọn và 68% trong số họ chắc chắn sẽ ñề xuất cho bạn bè và gia ñình sử dụng các dịch vụ của Hilton.

Bà chủ bí ẩn

Bà Nguyễn Thị Nga, ñại gia bí ẩn của Việt Nam

Theo những thông tin ñược hé lộ dựa trên các cơ sở về số lượng cổ phần nắm giữ, người chủ của Hilton Hà Nội Opera ñược cho là bà Nguyễn Thị Nga. Tuy nhiên, về lý lịch bản thân, bà Nga ñược xem là một trong các ñại gia bí ẩn nhất Việt Nam. Thông tin về bà ñược phủ kín trên khắp các mặt báo nhưng hầu hết ñều chỉ là các thông tin khá sơ sài. Bà Nga sinh năm 1955, là người Hà Nội Sau khi tốt nghiệp ðại học Kinh tế Kế hoạch (nay là ðại học Kinh tế Quốc dân), bà Nga ñã học qua nhiều lớp kinh tế ở Pháp, ðức, Nhật Bản, Úc. Trở về Việt Nam, bà sớm trở thành một trong những cái tên nổi ñình ñám trên thị trường tài chính khi lần lượt nắm giữ những vị trí quan trọng tại Techcombank và Seabank. Không chỉ có vậy, bà còn ghi tên mình vào vị trí quan trọng của nhiều ngành “nóng” khác như bất ñộng sản, siêu thị. Bà là chủ tịch hội ñồng quản trị của Tập ñoàn BRG và Công ty cổ phần Intimex. Mặc dù nắm giữ chức vụ quan trọng tại nhiều ñơn vị lớn nhưng bà Nga vẫn là bí ẩn lớn vì các ñơn vị này chưa niêm yết nên không cần công khai các số liệu tài chính cũng như thông tin ban lãnh ñạo. Thông tin tài chính hiếm hoi mà báo chí có ñược chính là năm 2009, trong ñại hội cổ ñông ñầu tiên của công ty Cổ phần Intimex, bà Nga bất ngờ xuất hiện như là ñại diện nhóm cổ ñông lớn sở hữu 46,05% vốn ñiều lệ của công ty này.

84

Chính vì vậy, cũng giống như bản thân bà Nga, tổng giá trị tài sản của bà vẫn là bí ẩn lớn. Chỉ biết rằng theo tin ñồn, bà Nga rất giàu có. TS Alan Phan dự ñoán có thể bà sẽ là tỷ phú ñô la tiếp theo của Việt Nam sau ông Phạm Nhật Vượng nếu công bố tài sản thực.

ðại gia Thái Lan l ũ lượt thâu tóm doanh nghi ệp Việt

T� khách s �n, g�ch �p lát, nh �a ñ�n chu �i bán l �... nhiu ñ�i gia Thái Lan ñang hùng d ũng ti �n vào th � trư ng Vi �t Nam thông qua các ho �t ñ�ng m� r�ng ñ�u tư, thâu tóm các doanh nghi �p.

Thống kê của Cục ðầu tư nước ngoài (Kế hoạch và ðầu tư) cho thấy, tính ñến hết quý I/2013, Thái Lan ñứng thứ 9 trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ ñầu tư vào Việt Nam, với 303 dự án và 6,1 tỷ USD vốn ñăng ký.

Thâu tóm khách sạn Melia, chuỗi bán lẻ Family Mart

Giàu thứ ba Thái Lan, tỷ phú Charoen Sirivadhanabhakdi sở hữu nhiều tập ñoàn lớn, trong ñó có Berli Jucker (lĩnh vực ñồ uống, sản xuất lon, chai thủy tinh, bán lẻ, cửa hàng tiện lợi... ), và TTC Land (lĩnh vực bất ñộng sản).

Gần ñây, tỷ phú Thái ñã có ñộng thái rõ ràng nhằm tấn công thị trường Việt Nam.

Hiện TTC Land ñã có tài sản tại Vi ệt Nam. Thông qua công ty con SAS Trading Ltd, tập ñoàn chuyên ñi thâu tóm bất ñộng sản này ñang nắm giữ 65% cổ phần khách sạn 5 sao Melia Hà Nội. Ba năm gần ñây, khách sạn này ñều ñạt trên 20 triệu USD doanh thu và 10 triệu USD lợi nhuận trước thuế, tương ứng tỷ suất lợi nhuận lên ñến 50%.

FamilyMart ñược bán cho ñại gia Thái

TTC hiện quản lý nhiều khách sạn, văn phòng cũng như các bất ñộng sản khác ở khắp châu Á, Australia, 1 khách sạn ở châu Âu và 1 khách sạn tại Mỹ.

Tới ñầu năm 2013, tập ñoàn Berli Jucker (BJC) tiếp tục chi 32 triệu USD (hơn 670 tỷ ñồng) ñể mua lại 65% cổ phần tại Thái An, một doanh nghiệp bán lẻ ở miền Bắc.

85

Gần ñây BJC ñã hoàn tất thương vụ mua lại chuỗi bán lẻ FamilyMart tại Vi ệt Nam. Việc mua lại này ñược tiến hành thông qua Công ty liên doanh Thai Corporation International (TCI) có phần góp vốn từ BJC của tỉ phú Charoen. Sau thương vụ này, các cửa hàng tiện lợi của Family Mart liên doanh với Phú Thái ñều bị ñổi tên thành B'mart. Ông Mongkol Banthrarungroj, Giám ñốc ðiều hành TCI, cho biết: “Chuỗi bán lẻ B’mart dự kiến sẽ mang lại nguồn doanh thu ít nhất là 5 tỷ bath (hơn 3.300 tỷ ñồng) trong vòng 5 năm tới. ðặc biệt, hơn 70% hàng hóa tại ñây sẽ có xuất xứ từ Thái, còn lại là hàng Việt Nam”.

Ngoài ra, năm 2008, tỉ phú người Thái này còn thành công trong việc mua lại chuỗi nhà hàng sushi Nhật Bản Oishi, chuỗi nhà hàng này cũng ñã xuất hiện tại Hà Nội.

Mua Prime Group với gần 5.000 tỷ ñồng

Prime Group là tập ñoàn ñầu tư ña ngành, ñầu tư chủ yếu trên các lĩnh vực kinh doanh bất ñộng sản, sản xuất vật liệu xây dựng nhất là gạch ốp lát. Prime Group hiện có công suất 75 triệu m2 gạch mỗi năm và chiếm 20% thị phần gạch trong nước.

Siam Cement Group (SCG) là một DN lớn nhất Thái Lan hoạt ñộng tập trung vào 5 lĩnh vực chính là hóa dầu, giấy, xi măng, vật liệu xây dựng và phân phối.

Cuối năm 2012, SCG lại ñịnh giá Prime ở mức 280 triệu USD (khoảng 5,8 nghìn tỷ ñồng). Mức giá này cao hơn nhiều so với giá trị thực của Prime Group. ðược ñịnh giá cao, các cổ ñông của Prime không ngần ngại bán cổ phần cho Prime, và kết quả là SCG mua lại 85% cổ phần của Prime Group với giá khoảng gần 5.000 tỷ ñồng.

SCG mua lại 85% cổ phần của Prime Group

SCG coi Việt Nam thị trường chiến lược và bắt ñầu mở rộng hoạt ñộng sang Việt Nam từ năm 1992 và hiện có 17 công ty với tổng giá trị tài sản hơn 370 triệu USD, doanh thu 300 triệu USD với hơn 2.300 nhân viên Việt Nam. Ngoài ra, SCG cũng ñang tìm kiếm các cơ hội ñầu tư khác ở Việt Nam như tổ hợp hóa dầu tại miền Nam.

Tại Vi ệt Nam, SCG hiện ñã ñầu tư vào khá nhiều công ty như: Công ty sản xuất các sản phẩm và tổ hợp bê tông Việt Nam, Công ty Việt - Thái Plastchem, Công ty TPC Vina, Công ty Chemtech, Công ty Vật liệu nhựa Minh Thái, Công ty giấy Vina Kraft, Công ty New Asia Industries, Công ty cổ phần Sản xuất Bao bì Alcamax Packaging, Công ty CPAC Monier Vietnam, Công ty SCG Trading Việt Nam và Công ty Cổ phần ðầu tư và Công nghiệp Bửu Long, Công ty cổ phần nhựa Thiếu niên Tiền Phong và Công ty cổ phần nhựa Bình Minh.

86

Lấn sân thị tr ường nhựa

Giữa năm 2012, The Nawaplastic Industries (Saraburi) Co., Ltd thuộc tập ñoàn Thai Plastic and Chemicals, cũng ñã gom một lượng lớn cổ phần của Nhựa Bình Minh và Nhựa Tiền Phong. ðây là 2 doanh nghiệp nhựa xây dựng hàng ñầu Việt Nam.

Công ty nhựa Thái Lan này ñã mua vào hơn 9,82 triệu cổ phiếu NTP của Nhựa Tiền Phong và 5,85 triệu cổ phiếu BMP của Nhựa Bình Minh. Hiện Nawaplastic ñang nắm giữ 16,7% cổ phần của Nhựa Bình Minh và 22,7% cổ phần của Nhựa Tiền Phong và trở thành cổ ñông lớn của cả 2 doanh nghiệp sản xuất ống nhựa xây dựng hàng ñầu trong nước.

Một số chuyên gia tài chính cho rằng, Nawaplastic Industry sẽ mượn hệ thống phân phối của Bình Minh và Tiền Phong ñể ñưa sản phẩm của mình vào Việt Nam và sau ñó bằng tiềm lực về tài chính, có thể thu gom cổ phiếu ñể chiếm quyền kiểm soát như trường hợp ñối với Công ty Bánh kẹo Bibica ở ðồng Nai.

CP - công ty Thái Lan ñầu tiên có mặt tại Vi ệt Nam

Vào Việt Nam từ năm 1993, với nhà máy sản xuất thức ăn gia súc ñầu tiên tại tỉnh ðồng Nai, ñến nay, C.P. Vietnam Corp. ñang dẫn ñầu thị trường cung cấp thức ăn gia súc tại Vi ệt Nam.Từ mảng sản xuất thức ăn gia súc, C.P ñã dần khép kín quy trình sản xuất ñến chế biến thực phẩm và phân phối.

Tham vọng mở rộng của C.P tại thị trường Việt Nam có thể thấy qua các cuộc "tìm mua" công ty nội ñịa, ñáng chú ý là việc ñặt vấn ñề trả giá gấp ñôi ñể sở hữu 40% cổ phần của công ty chế biến và xuất khẩu tôm lớn nhất Việt Nam, Công ty CP Minh Phú (MPC).

C.P Việt Nam cũng ñang tìm kiếm các doanh nghiệp chế biến tại ñồng bằng sông Cửu Long ñể ñẩy mạnh mảng này trong tương lai; trong ñó, họ vừa mua lại một cơ sở chế biến thủy sản ñông lạnh ở Cà Mau.

Theo Nhị Anh/Vietnamnet

Melia Hà Nội li ệu có b ị tỷ phú Thái thâu tóm?

23/07/2013

(VTC News)- Với lượng v ốn của 'ti ểu gia Vi ệt' kho ảng 35%, khách s ạn Melia hoa l ệ giữa Hà Nội ñang có nh ững ñồn ñoán có th ể bị tỷ phú Thái thâu tóm.

87

Bên góp tiền, bên góp ñất Khi Vi ệt Nam bắt ñầu mở cửa, rất nhiều doanh nghiệp nước ngoài gia nhập thị trường bằng cách hợp tác với doanh nghiệp trong nước ñể thành lập liên doanh. ða phần, những mối lương duyên này dựa trên cơ sở ñối tác ngoại góp tiền, ñối tác Việt góp vốn.

“Công thức” hợp tác này ñược áp dụng trong nhiều lĩnh vực. Và một lĩnh vực không thể không kể ñến chính là khách sạn cao cấp. Có thể ñiểm qua một số liên doanh như Hanel - Daewoo (khách sạn Daewoo), ðầu tư Thương mại và Du lịch Thắng Lợi - CHNG HODINHGS PTE.,LTD (khách sạn Fortuna) và CTAMAD - SAS Trading Ltd (khách sạn Melia Hà Nội).

Trong các liên doanh này, CTAMAD - SAS Trading Ltd (khách sạn Melia Hà Nội) nhận ñược nhiều sự chú ý khi ông chủ thực của nó im hơi lặng tiếng trên thị trường. Bên cạnh ñó, có khá nhiều tin ñồn ñối tác ngoại thâu tóm ñối tác nội ñể sở hữu Melia.

Tuy nhiên, trên thực tế, không có, hoặc ít nhất chưa vụ thâu tóm nào ở ñây. Hiện tại, cả hai “cha ñẻ” của Melia ñều vẫn ñang duy trì vị thế của mình trong liên doanh như thuở ban ñầu.

CTAMAD là công ty cổ phần Chế tạo ðiện cơ Hà Nội (HEM) - một doanh nghiệp không liên quan gì tới du lịch khách sạn nhưng ñang sở hữu 35% cổ phần của Melia Hà Nội. Công ty cổ phần Chế tạo ðiện cơ Hà Nội ñang niêm yết trên OTC với mã chứng khoán HEM.

Khách sạn Melia Hà Nội ăn nên làm ra ngay từ năm ñầu hoạt ñộng

SAS Trading Ltd là công ty con của TTC Land. TTC Land là Tập ñoàn lớn của Thái Lan, hoạt ñộng trong lĩnh vực bất ñộng sản. TTC Land thuộc sở hữu của người giàu thứ hai Thái Lan, tỷ phú Charoen Sirivadhanabhakdi. Vị tài phiệt này từng ñược VTC News nhắc tới trong thương vụ thâu tóm chuỗi siêu thị FamilyMart Việt Nam. Năm 1994, HEM liên doanh cùng với SAS ñể lập nên công ty SAS-CTAMAD. SAS-CTAMAD làm chủ ñầu tư của khách sạn 5 sao này ñược xây dựng trên khu ñất 44B Lý Thường Kiệt, nơi gần 20 năm trước là trụ sở của HEM. Ban ñầu, bất ñộng sản này ñược ñặt tên là Hanoi Central Hotel, sau ñược ñổi thành Melia. Công

88

trình này bao gồm một tổ hợp Khách sạn và Văn phòng cho thuê HCO Buiding ñược ñưa vào hoạt ñộng từ năm 1998.

Trong liên doanh, SAS nắm giữ 65% cổ phần, HEM nắm giữ 35% cổ phần. Theo hồ sơ xác ñịnh giá trị doanh nghiệp tại thời ñiểm 31/7/2008 ñược Bộ Công thương phê duyệt, vốn tại thời ñiểm ñịnh giá của HEM là 84,3 tỷ ñồng, tương ứng 35%. Sau khi ñánh giá lại, trong năm 2009, số vốn này ñã tăng lên 179,6 tỷ ñồng. Khoản ñầu tư vào SAS-CTAMAD của HEM ñược xác ñịnh trên cơ sở vốn ñầu tư ban ñầu tính bằng USD là 7.663.680 USD, ñược quy ñổi theo giá tại thời ñiểm ñịnh giá doanh nghiệp là 16.496 ñồng/USD. Cộng với các khoản vốn khác gồm quỹ dự phòng tài chính và lợi nhuận chưa phân phối tại thời ñiểm 31/7/2008, tỷ lệ nắm giữ vốn trong hợp ñồng của HEM là 35%. Mối lương duyên tốt ñẹp Ngay từ khi ñi vào hoạt ñộng, Melia Hà Nội là một trong những khách sạn có kết quả kinh doanh rất ấn tượng. Bản thân lãnh ñạo của HEM ñánh giá SAS-CTAMAD là liên doanh hoạt ñộng hiệu quả. Liên doanh, mà cụ thể là khách sạn Melia Hà Nội ñã giúp HEM có ñược lợi nhuận khổng lồ ngay từ năm ñầu tiên Melia ñi vào hoạt ñộng. Cụ thể, trong năm 2008, lợi nhuận trước thuế của HEM là 149,6 triệu ñồng, tăng 132 triệu ñồng, tương ứng… 750% so với năm 2007. ðiều ñáng chú ý, lợi nhuận từ chuyển nhượng quyền chuyển giao vốn tại SAS-CTAMAD là 107,2 tỷ ñồng, chiếm 71,7% tổng lợi nhuận trước thuế. Tỷ suất lợi nhuận trước thuế/ tổng tài sản tăng từ 6,97 năm 2007 lên 14,64 năm 2008. Không chỉ phía HEM thu ñược lợi nhuận cao, SAS thậm chí còn thu ñược nhiều lợi ích hơn khi lợi nhuận của họ cao hơn nhiều vì nắm giữ tới 65% cổ phần Melia. Bên cạnh ñó, hoạt ñộng tốt ñẹp của liên doanh giúp tỷ phú Charoen Sirivadhanabhakdi có cơ hội tấn công sang nhiều lĩnh vực khác tại thị trường Việt Nam. Lãnh ñạo HEM ñánh giá rất cao liên doanh này khi khẳng ñịnh: “Trong năm 2008, Liên doanh tiếp tục hoạt ñộng ổn ñịnh, lợi nhuận cao. Vị thế của phía Việt Nam trong liên doanh ñược khẳng ñịnh và tôn trọng. Quyền lợi hợp pháp của phía Việt Nam ñược ñảm bảo”. Trong năm 2009, 2010, liên doanh phải sử dụng một phần lợi nhuận ñể ñầu tư nâng cấp khách sạn và văn phòng theo ñịnh kỳ. Trong 2 năm 2010-2011, công ty SAS-CTAMAD ñều ñạt trên 20 triệu USD doanh thu và 10 triệu USD lợi nhuận trước thuế, tương ứng tỷ suất lợi nhuận lên ñến 50%.

SAS-CTAMAD ăn nên làm ra giúp HEM gặt hái ñược nhiều thành công với lợi nhuận sau thuế năm 2011 và 2012 của HEM lần lượt là 90 tỷ ñồng và 84,4 tỷ ñồng. Cổ tức HEM nhận từ SAS-CTAMAD năm 2011 và 2012 lần lượt là 21,8 tỷ ñồng và 23 tỷ ñồng. Melia có bị thâu tóm?

89

Nổi ti ếng với các vụ thâu tóm ñình ñám, tỷ phú Thái có bỏ qua Melia?

Suốt gần 10 năm bắt tay nhau, SAS Trading Ltd của tỷ phú Thái Lan tỏ ra rất tôn trọng ñối tác Việt Nam. Liên doanh này chưa xảy ra sự cố nào lùm xùm như Fortuna hay Daewoo. Tuy nhiên, tỷ phú Charoen Sirivadhanabhakdi vốn là người “ ưa phá bĩnh” và hay góp mặt trong những vụ thâu tóm ñình ñám thế giới nên không ít người tỏ ra nghi ngờ sự yên bình mà liên doanh SAS-CTAMAD ñang trải qua trong suốt thời gian dài. Theo chuyên gia thương hiệu Võ Văn Quang, một trong những chiêu mà ñối tác ngoại dùng ñể thâu tóm doanh nghiệp chính là tìm mọi cách gia tăng chi phí ñể gây khó dễ cho ñối tác nội. ðây là chiêu mà Lotte ñã sử dụng nhằm thâu tóm Bibica. Và chiêu này ñã manh nha xuất hiện trong liên doanh này dù dấu hiệu của nó chưa rõ ràng. Hiện tại, cả hai phía HEM và SAS ñều ñang phải ñổ thêm vốn cho liên doanh. Sau nhiều lần rót vốn, khoản ñầu tư vào SAS-CTAMAD của HEM ñã lên tới 352,2 tỷ ñồng tại thời ñiểm 31/12/2012, tăng nhẹ so với con số 335,8 tỷ ñồng thời ñiểm 1/1/2012. Trong năm 2012, HEM cho SAS-CTAMAD vay ngắn hạn 18,7 tỷ ñồng, không tài sản thế chấp. ðiều ñáng nói, lãi suất của khoản vay này chỉ là… 0%/năm. Trong khi ñó, HEM cho 4 công ty con khác vay ñều với lãi suất 9%/năm. Ban lãnh ñạo HEM cũng thẳng thắn nhìn nhận thực tế khi khẳng ñịnh: “Công ty TNHH SAS-CTAMAD hoạt ñộng hiệu quả, tuy nhiên sau 10 năm hoạt ñộng, công ty có kế hoạch sửa chữa và nâng cấp khách sạn với khoản chi phí lớn, do ñó kế hoạch kinh doanh của liên doanh có thể bị ảnh hưởng trong năm tới”. Hội ñồng quản trị cho biết công ty ñang xem xét cơ cấu lại vốn ñầu tư vào SAS-CTAMAD ñể sử dụng vốn có hiệu quả nhất.

Thâu tóm Hanoimilk: ðâu là s ự thật? 15/07/2013

(VTC News) – Ông Hà Quang Tu ấn, Chủ tịch Hội ñồng qu ản tr ị Hanoimilk ñã chính thức lên ti ếng v ề tin ñồn Hanoimilk b ị thâu tóm. Trong thời gian gần ñây, dư luận “dậy sóng” vì tin ñồn Công ty Cổ phần Sữa Hà Nội – Hanoimilk (HNM) bị thâu tóm. Phóng viên VTC News ñã có cuộc phỏng vấn với TS. Hà Quang Tuấn, Chủ tịch Hội ñồng quản trị Hanoimilk ñể làm sáng tỏ tin ñồn này.

90

- Trong ðại hội cổ ñông, ông ñã nói "Nếu tôi không giữ quyền chi phối như thế (cả ông và gia ñình nắm khoảng trên 40% vốn) thì công ty bị thâu tóm lâu rồi". Nh ư vậy, nguy cơ thâu tóm là có. Thế lực nào ñang thâu tóm Hanoimilk?

Doanh nghiệp nào cũng có nguy cơ bị thâu tóm. Giá cổ phiếu HNM gần ñây giảm sâu dưới mệnh giá, thấp hơn nhiều so với giá trị sổ sách và giá trị tài sản thực của công ty nên nguy cơ HNM bị thâu tóm là hoàn toàn có thể. Tôi là người ñã vực dậy công ty từ bên bờ vực thẳm và thâu tóm công ty một cách ngoạn mục khi người ta bỏ chạy. Sau hơn 3 năm thực hiện công cuộc cải tổ toàn diện sâu sắc Hanoimilk ñã vượt qua khủng hoảng và bước lên một tầm cao mới.

Công ty ñã khôi phục ñược hệ thống bán hàng theo mô hình chuyên nghiệp với hơn 40.000 cửa hàng ñược phục vụ và ñang sở hữu một ñội ngũ kỹ thuật lành nghề với dây chuyền thiết bị hiện ñại ñể có thể sản xuất ra những hộp sữa ñạt tiêu chuẩn quốc tế. Mặc dù lợi nhuận chưa nhiều do ñang theo ñuổi chính sách chất lượng nhưng Hannoimilk ñang là công ty có tình hình tài chính lành mạnh và minh bạch. ðiều này lý giải tại sao gần ñây người ta quan tâm và bàn tán rất nhiều ñến việc thâu tóm Hanoimilk. Tuy nhiên, với tư cách là người quyết ñịnh việc Hanoimilk có bị thâu tóm hay không, chúng tôi xác nhận chưa chính thức bàn bạc với bất kỳ ai về việc này và như vậy tất cả mới chỉ là tin ñồn, chưa có tin thật. - Nếu có người muốn hỏi mua số lượng lớn cổ phiếu HNM với giá cao hơn thị giá, ông có sẵn sàng bán không? Tôi ñã từng trả lời báo chí: "Là người ñứng ñầu và ñang nắm quyền quyết ñịnh ở Hanoimilk, việc tôi bán riêng số cổ phần của tôi với giá rất cao ñể cho ai ñó nắm quyền chi phối công ty là không khó, nhưng thú thực tôi không thể bán rẻ quyền lợi của các cổ ñông nhỏ lẻ. Tại ñại hội cổ ñông tôi ñã nói, tôi bán chỉ ñược lợi cho bản thân tôi còn sẽ không có lợi cho các cổ ñông nhỏ lẻ - Việc này tôi sẽ không làm". - Chấp nhận ñương ñầu với khó khăn, ông ñã xác ñịnh ñược ñâu là khó khăn lớn nhất với Hanoimilk? Ông sẽ cùng Hanoimilk vượt qua khó khăn như thế nào? Tình hình kinh tế khó khăn, sức mua tiêu dùng giảm mạnh, tốc ñộ tăng trưởng ngành sữa ñã chậm lại, thời kỳ vàng son tăng trưởng bình quân trên 30%/năm ñã qua ñi. Dự kiến năm nay, tăng trưởng ngành sữa chỉ ñạt trên 10%. Do vậy, cạnh tranh trong ngành sữa ngày càng trở lên khốc liệt, ñặc biệt là phân khúc sữa nước. ðó là khó khăn chung của các doanh nghiệp. Khó khăn thứ hai, giá nguyên vật liệu ñầu vào và chi phí sản xuất ngày càng leo thang mà giá bán thì không tăng ñược nhiều nên ñối với các công ty chủ yếu sản xuất sữa nước như chúng tôi thì có khó khăn hơn so với công ty có sản xuất kinh doanh sữa bột.

Ông Hà Quang Tuấn, Chủ tịch Hội ñồng quản tr ị Hanoimilk (Ảnh Bảo Linh)

91

Ví dụ, giá thu gom sữa tươi của nông dân hiện nay tăng trên 14.000ñ/lít nên chúng tôi buộc phải hạn chể sản xuất dòng sản phẩm sữa tươi Hanoimilk 100% vì nếu sản xuất thì bị lỗ và chúng tôi không thể gian dối pha sữa hoàn nguyên nhưng vẫn PR là sữa tươi 100%.

IZZI, sản ph ẩm ch ủ lực có ñủ sức giúp Hanoimilk vượt qua khó kh ăn?

Một khó khăn nữa do chúng tôi tự gây ra cho mình, ñó là do chúng tôi theo ñuổi chính sách chất lượng, quyết tâm vươn lên và cạnh tranh bằng chất lượng. ðể sản xuất ra những hộp sữa có chất lượng tốt nhất giá thành sản xuất sẽ rất cao chiếm trên 72% so với giá bán. ðây là nguyên nhân chính làm cho lợi nhuận của Hanoimilk chưa có nhiều. ðối mặt với những khó khăn như trên, chúng tôi buộc phải lựa chọn chiến lược và chiến thuật khôn ngoan và hợp lý ñể ñưa doanh nghiệp vượt qua giai ñoạn khó khăn và phát triển bền vững. - Ông có chiến lược nào ñột phá hay không?

Bạn hỏi tôi, liệu có chiến lược nào ñột phá hay không? Xin trả lời rằng, không thể có cây ñũa thần ñể vừa vực dậy doanh nghiệp ñã có ngay siêu lợi nhuận. Chúng tôi tin rằng làm ăn chân chính vì lợi ích của người tiêu dùng thì không thể có siêu lợi nhuận, nhưng nếu kiên trì ñi theo con ñường chất lượng thì nhất ñịnh sẽ ñi tới ñích.

- Hiện tại, rất nhiều công ty ñang ñiêu ñứng vì nợ. Hanoimilk có phải ñối mặt với khó khăn này không? Hanoimilk ñang có tình hình tài chính lành mạnh và minh bạch. Kể từ khi tôi về làm Chủ tịch Hội ñồng quản trị, công ty chưa hề có lần nào quá hạn trả nợ ngân hàng, cho dù chỉ là một ngày. Công ty chỉ vay bổ sung vốn lưu ñộng với số vốn vay khoảng từ 30 tỷ ñến tối ña là 65 tỷ ñồng, chi phí tài chính rất thấp, chỉ chiếm 2,5% trên doanh thu. ðiều này ñã ñược ghi nhận trong Báo cáo tài chính ñược kiểm toán bởi Công ty kiểm toán quốc tế Ernst &Young. Sở dĩ có kết quả như trên là vì chúng tôi luôn kiểm soát kiểm soát chặt chẽ dòng tiền, lập kế hoạch và tổ chức thực hiện một cách chuyên nghiệp từ việc mua nguyên vật liệu, sản xuất, lưu kho và bán hàng.

Không thể có cây ñũa thần ñể vừa vực dậy doanh nghiệp ñã có ngay siêu lợi nhuận.

92

- Vận mệnh của Hanoimilk nằm trong tay IZZI vì ñây là sản phẩm chủ lực. Sản phẩm IZZI tiêu thụ ra sao, có tương xứng với chi phí quảng cáo bỏ ra không thưa ông? ðúng là IZZI Ngon Công thức S+ ñã có một số thành công ban ñầu, nhưng không hoàn toàn là do truyền thông và quảng cáo. Thành công này có ñược chính là nhờ chiến lược cạnh tranh bằng chất lượng của chúng tôi ñã giúp cho IZZI Ngon Công thức S+ có những khác biệt và ưu ñiểm vượt trội so với các sữa khác và nhờ vậy truyền thông và quảng cáo mới có thể phát huy tác dụng. ðiều này cũng giống như bạn làm ra một bản tin hay bài báo có nội dung tốt, hấp dẫn thì mới có sức tự lan tỏa tới nhiều người. Việc nhà nước ngày càng xiết chặt hơn về quản lý chất lượng thực phẩm sẽ tạo ra nhiều lợi thế hơn cho những sản phẩm chất lượng cao như IZZI. Ngay sau khi Bộ Y tế ban hành Quy chuẩn sữa quốc gia thì IZZI là sản phẩm sữa ñầu tiên ñược cấp chứng nhận ñạt Quy chuẩn quốc gia. Việc này có ñược là nhờ chúng tôi ñã kiên trì ñi theo con ñường chất lượng từ 3 năm trước và trước ñó IZZI ñã nhận ñược chứng chỉ chất lượng quốc tế. Trong khó khăn về kinh tế, người tiêu dùng sẽ xem xét lựa chọn sản phẩm kỹ lưỡng hơn, thông minh hơn và những sản phẩm có chất lượng cao như IZZI Ngon Công thức S+ ñã ñược các mẹ tin tưởng lựa chọn, còn các bé thì yêu thích vì ñánh giá ngon hơn sữa khác. Nhờ vậy, từ khi tung sản phẩm mới vào cuối tháng 4 ñến nay doanh số bán hàng IZZI Ngon Công thức S+ tăng trưởng liên tục. - Xin cảm ơn ông!

Ly kì Coca Cola thâu tóm ñối tác Việt (VTC News) - Xuất hiện tại Việt Nam dưới hình thức liên doanh nhưng Coca Cola lần lượt loại bỏ từng ñối tác của mình ñể trở thành công ty 100% vốn nước ngoài.

Liên doanh ñể thâm nhập Liên doanh với nước ngoài là xu thế tất yếu. ðó là nhận ñịnh của hầu hết các chuyên gia về xu hướng phát triển kinh tế của Việt Nam khi nước ta mở cửa thị trường. Trong thời gian ñầu mở cửa, các ñối tác nước ngoài thường “dựa” vào doanh nghiêp trong nước ñể nhờ giải quyết thủ tục hành chính, giấy tờ. Rất ít các trường hợp liên doanh thật sự mà ñối tác tìm thấy “sức mạnh nội lực” của doanh nghiệp Việt Nam. Vì thế, một khi ñã ñạt ñược mục ñích thì phía ñốc tác nước ngoài sẽ kiếm cớ ñẩy doanh nghiệp Việt Nam ra khỏi liên doanh và “thâu tóm” công ty. Nếu doanh nghiệp thiếu kinh nghiệm, kém cảnh giác thì rất dễ rơi vào tay doanh nghiệp nước ngoài.

93

Coca Cola là một trong những trường hợp ñiển hình cho việc “kết hôn” với doanh nghiệp khi chân ướt chân ráo bước chân vào thị trường Việt Nam rồi “ly hôn” sau vài năm “chung sống”.

Coca Cola bắt ñầu biết ñến tại Vi ệt Nam từ năm 1960, tuy nhiên phải 30 năm sau, năm 1994 mới bắt ñầu chính thức kinh doanh. Trải qua gần 20 năm phát triển, Coca Cola Việt Nam ñã trở thành một thương hiệu lớn tại Vi ệt Nam. Ngày nay, Coca Cola ñược biết ñến là công ty 100% vốn nước ngoài. Tuy nhiên, trước ñó, công ty này ñã trải qua một thời kỳ dài liên doanh, liên kết với các ñối tác Việt Nam. Tháng 8/1995, liên doanh ñầu tiên giữa Coca-Cola ðông Dương và Công ty Nông nghiệp và Thực phẩm Vinafimex ñược thành lập, có trụ sở tại miền Bắc. Chỉ 3 năm sau, vào tháng 1/1998, thêm một liên doanh nữa xuất hiện tại miền Trung - Coca-Cola Non Nước. ðó là quyết ñịnh liên doanh cuối cùng của Coca-Cola ðông Dương tại Vi ệt Nam, ñược thực hiện do sự hợp tác với Công ty Nước Giải Khát ðà Nẵng. Tháng 10/1998, Chính Phủ Việt Nam ñã cho phép các Công ty Liên Doanh trở thành Công ty 100% vốn ñầu tư nước ngoài. Các Liên Doanh của Coca-Cola tại Vi ệt Nam lần lượt thuộc về quyền sở hữu hoàn toàn của Coca-Cola ðông Dương, và sự thay ñổi này ñã ñược thực hiện trước tiên bởi Công ty Coca-Cola Chương Dương – miền Nam.

Tháng 3 ñến tháng 8/1999, liên doanh tại ðà Nẵng và Hà Nội cũng chuyển sang hình thức sở hữu tương tự.

Tháng 6/2001, ñược sự cho phép của Chính phủ Việt Nam, ba Công ty Nước Giải Khát Coca-Cola tại ba miền ñã hợp nhất thành một và có chung sự quản lý của Coca-Cola Việt Nam, ñặt trụ sở tại Quận Thủ ðức – Thành Phố Hồ Chí Minh. Vậy là chỉ sau 6 năm ñặt chân tới Vi ệt Nam, Coca Cola ñã kịp “kết hôn” rồi “ly hôn” với nhiều doanh nghiệp Việt. Coca Cola “ñẩy” doanh nghiệp Việt ra khỏi liên doanh Khi mới ñặt chân vào Việt Nam, Coca Cola ñối ñầu ngay với ñối thủ sừng sỏ Pepsi. Ngay lập tức người tiêu dùng Việt Nam ñược chứng kiến cuộc thư hùng giữa hai ñối thủ “truyền kiếp” là Pepsi

94

và Coca-cola. Chiến tranh giữa hai gã khổng lồ bắt ñầu vào năm 1996. Cả hai tung ra rất nhiều hoạt ñộng khác nhau thông qua những chiến dịch quảng cáo, khuyến mãi như thay ñổi bao bì sản phẩm, chiết khấu cho ñại lý, cắt giảm giá thành, tặng quà hoặc tăng mức tính dụng cho ñại lý. Kết quả là những chiến dịch này ñã mang ñến những khoản lỗ khổng lồ cho cả hai nhãn hiệu từ năm 1996 ñến năm 2000. Số liệu của Cục Thuế TP.HCM cho biết, Coca-Cola lỗ dài dài kể từ khi chính thức hoạt ñộng tại Vi ệt Nam ñến nay. ðiều này khiến cho việc liên doanh nằm trong tình trạng không có lời suốt nhiều năm và bên ñối tác Việt Nam ñành trao quyền lại cho phía nước ngoài. Với việc lỗ triền miên, Coca-Cola dần dần loại bỏ từng ñối tác Việt Nam ñể trở thành công ty 100% vốn nước ngoài. ðối tác ñầu tiên phải rút lui là Vinafimex. Nhiều thông tin cho thấy Vinafimex ñã bán 30% cổ phần của mình tại Coca-Cola cho Coca-Cola với giá 2 triệu USD. Năm 2001, Nhà máy Coca-cola Ngọc Hồi, Nhà máy Coca-cola Chương Dương (Hà Nội) và Nhà máy Coca-cola Non Nước (ðà Nẵng) ñã ñược Bộ Công nghiệp cho phép sáp nhập. Như vậy, một công ty chuyên sản xuất và kinh doanh nước ngọt lớn nhất tại Vi ệt Nam với tổng vốn ñầu tư trên 350 triệu USD ñã ra mắt. Vốn ñầu tư hiện có của 3 nhà máy trên lần lượt là 151 triệu USD, 182,5 triệu USD và 25 triệu USD. Sau khi mua hết phần vốn góp của liên doanh trong nước, tại thời ñiểm ñó 3 nhà máy có tổng công suất gần 400 triệu lít Coca-cola/năm này ñều là doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài. Sau ñó, theo Công văn 2129 của Bộ Công nghiệp, Bộ này ñã ñồng ý về nguyên tắc sáp nhập 3 doanh nghiệp của tập ñoàn Coca-cola tại Vi ệt Nam. PGS. TS. Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam nhìn nhận, trước ñây Coca-Cola ñã từng lập liên doanh nước giải khát với Chương Dương. Thua lỗ kéo dài khiến ñối tác Việt Nam phải nhượng lại phần vốn. số 1. Ông Võ Văn Quang, chuyên gia thương hiệu hàng ñầu tại Vi ệt Nam cho biết không loại trừ việc Coca Cola lỗ triền miên và chuyển giá. ðây có thể là một trong các chiêu thức Coca Cola áp dụng ñể thâu tóm doanh nghiệp Việt Nam.

Ông Quang phân tích, trong các chiêu thâu tóm doanh nghiệp Việt của các công ty nước ngoài, chiêu chuyển giá ñược ñặt ở vị trí Theo ông Quang, các liên doanh cùng ngành nghề thường xảy ra hiện tượng chuyển giá. Trong hợp ñồng liên doanh, phía nước ngoài thường hay yêu cầu phía Việt Nam tiêu thụ một số sản phẩm của mình ñược sản xuất từ nước ngoài và kê giá cao hơn giá các mặt hàng khác cùng loại, cùng cấp ñộ thương hiệu.

95

Ngoài việc lách thuế do chênh lệch chính sách thuế ở các quốc gia thì gian lận về giá bán trong liên doanh cũng là lý do chính mà phía nước ngoài thực hiện "chuyển giá" vào liên doanh trong nước. Ngoài chuyển giá trong thành phẩm còn có chuyển giá một số nguyên liệu ñầu vào.

Trong chiến lược của ngay cả các tập ñoàn ða-quốc-gia làm ăn chuyên nghiệp thì họ chỉ ñầu tư công nghệ - nhà máy ở một vài quốc gia và chỉ cần ở một nơi nào ñó chính quyền ñịa phương quản lý giá không chặt chẽ là chiêu trò này sẽ ñược mang ra áp dụng ngay lập tức. Trong thời gian gần ñây, dư luận rộ lên nghi án Coca Cola chuyển giá, trốn thuế. ðây cũng có thể là chiêu ñể Coca Cola thâu tóm ñối tác Việt, ông Quang nhìn nhận.

Các vụ thâu tóm c ủa ñại gia Vi ệt khi ến thế giới choáng

Báo chí nước ngoài ñã nhiều lần phải thốt lên với sự ngưỡng mộ về mức ñộ siêu giàu của các ñại gia Việt. ðại gia Việt ñã không ngần ngại bỏ ra một số tiền cực lớn ñể mua lại bất ñộng sản ñấu giá ở một trong những nơi xa hoa nhất thế giới - Mỹ. Cụ thể, hồi tháng 4/2012, hai doanh nhân TP.HCM ñã trở thành chủ nhân của thị trấn Buford, ở Wyoming (Mỹ), sau khi ñưa mức giá 900.000 USD trong một cuộc bán ñấu giá vào ngày 5/4/2012. Buford là một thị trấn nhỏ thuộc bang Wyoming, miền trung nước Mỹ. Thị trấn có diện tích khoảng 4 hecta, gồm một trường học, một trạm xăng, một tháp phát sóng thông tin di ñộng, vài căn nhà và một tiệm tạp hóa. Burford có mã số bưu ñiện ñộc lập.

Tấm biển quảng cáo bán ñấu giá thị tr ấn nhỏ nhất nước Mỹ. Ảnh: CNN

Thị trấn Buford ở ñộ cao 2.438 m so với mực nước biển, nằm trên ñường nối từ New York ñến San Francisco, nằm giữa Cheyenne, thủ phủ của bang Wyoming, và thành phố Laramie. Sau này, một trong hai doanh nhân ñược biết là ông Phạm ðình Nguyên, Tổng giám ñốc Công ty IDS, chuyên về phân phối và phát triển thương hiệu. Ông Nguyên tiết lộ, ông sẽ dùng Buford như là một bàn ñạp tinh thần ñể giới thiệu các thương hiệu từ Việt Nam.

96

Nhiều ý kiến cho rằng, ông Nguyên ñã trả giá quá cao ñể sở hữu thị trấn này. Có người lại tỏ ra tiếc nuối khi một thị trấn ñẹp như Buford lại ñược bán với mức giá "rẻ mạt". Nhiều người băn khoăn, không biết ông Nguyên sẽ làm gì với thị trấn này. Bên cạnh phi vụ thâu tóm của ñại gia Việt này, thì báo giới cũng tốn khá nhiều giấy mực khi ñưa tin Công ty Hanel Hà Nội ñã mua lại 100% cổ phần của khách sạn 5 sao Deawoo Hà Nội từ doanh nghiệp Hàn Quốc. ðây là một trong số ít khách sạn lớn, sang trọng bậc nhất của Hà Nội, có vị trí ñắc ñịa nằm ngay góc ngã tư Kim Mã, Liễu Giai, cạnh công viên Thủ Lệ. Tuy nhiên, ñó không phải là thương vụ ñầu tiên mà các ñại gia Việt Nam mua lại các khách sạn 5 sao ở Hà Nội. Một thương vụ dù im tiếng nhưng lại khiến giới ñầu tư thán phục là việc nhà ñầu tư Việt Nam mua lại khách sạn Hilton Opera - một khách sạn có vị trí hiếm có ở Hà Nội. Vụ mua lại khách sạn 5 sao Hilton Opera Hà Nội từ tay các ông chủ ðức và Áo của Tập ñoàn Tập ñoàn BRG mà người ñứng ñầu là doanh nhân Nguyễn Thị Nga diễn ra êm thấm và ña số mọi người chỉ biết khi ñã xong việc. Chủ nhân của Tập ñoàn BRG là doanh nhân Nguyễn Thị Nga rất nổi tiếng với 2 sân golf ở ðồ Sơn Hải Phòng và Sóc Sơn, người nắm giữ mảnh ñất vàng ven hồ Thành Công Hà Nội, Chủ tịch Ngân hàng Seabank có trụ sở ñối diện Bộ Tài chính. Một thương vụ khác cũng gây ñược chú ý là việc một trong những khu resort 5 sao ñầu tiên của Việt Nam, có tiếng tăm trên toàn thế giới là Furama Resort ðà Nẵng ñã ñược doanh nghiệp Việt Nam mua lại. Giữa năm 2005, Tập ñoàn nội ñịa Sovico ñã mua lại toàn bộ cổ phần của liên doanh Khu du lịch Bắc Mỹ An (gồm Công ty Du lịch ðà Nẵng và tập ñoàn Lai Sun Hong Kong). Sovico Holdings là một tập ñoàn nội ñịa là một trong những cổ ñông sáng lập của Techcombank và VIB Bank. Hiện nay, Tập ñoàn ñang mở rộng ñầu tư vào lĩnh vực khách sạn qua việc nắm giữ cổ phần chi phối trong khách sạn Hồ Gươm tại Hà Nội, ñầu tư khu du lịch Phú Quốc cùng Saigontourist, và xây dựng một resort 5 sao tiêu chuẩn quốc tế thuộc Dự án Ariyana ở ðà Nẵng. ðặc biệt, SOVICO Holdings là cổ ñông sáng lập lớn nhất của VietJet Air. Tương tự, Công ty Cổ phần Du lịch Thiên Minh công bố ñã mua lại hệ thống khách sạn và khu nghỉ dưỡng Victoria tại nhiều ñịa phương ở Việt Nam và Campuchia. Theo ñó, chuỗi 5 khu nghỉ dưỡng - khách sạn mang thương hiệu Victoria do Công ty TNHH EEM Victoria của Hong Kong phát triển tại Vi ệt Nam và Campuchia sẻ ñược chuyển nhượng từ chủ ñầu tư là liên doanh khách sạn Victoria Việt Nam sang công ty Thiên Minh, bao gồm Victoria Phan Thiết Beach Resort & Spa, Victoria Sapa Resort & Spa, Victoria Cần Thơ Resort, Victoria Châu ðốc Hotel, Victoria Hội An Beach Resort & Spa và Victoria Angkor Resort & Spa (Campuchia). Giám ñốc Thiên Minh là một doanh nhân trẻ nổi tiếng trong du lịch: ông Trần Trọng Kiên ñã sở nhiều ñịa chỉ du lịch nổi tiếng như Buffalo Tours, Intrepid Indochina, Mai Châu Lodge, Jetwing Indochina và khách sạn Festival Huế.

97

Không dừng ở ñó, các vụ ñại gia trong nước mua lại khách sạn, resort của nhà ñầu tư ngoại phải kể ñến Công ty Cổ phần Sao Sáng Sài Gòn, thành viên của Ngân hàng Nam Á, ñã trả 11 triệu USD ñể sở hữu dự án Peninsula (P. Thảo ðiền, Q.2, TP.HCM) từ tay ñối tác JSM Indochina Ltd. Ngoài ra, dự án sân golf 36 lỗ ở Củ Chi (với quy mô 200ha) vốn thuộc sở hữu của Công ty TNHH Một thành viên Phát triển GS Sài Gòn, Hàn Quốc (GS Engineering & Construction Corp., viết tắt là GS E&C) thì nay bỗng nghiễm nhiên trở thành "tài sản" của C.T Group và xuất hiện trên website của công ty này với tên gọi mới là C.T Sphinx Golf Club & Residences... Trước ñó, năm 2008, khách sạn 4 sao Amara Saigon (ñường Lê Văn Sỹ, Q.3, TP.HCM) chính thức ñược ñổi tên thành Ramana Hotel Saigon sau khi ñược một công ty trong nước - Công ty TNHH phát triển BðS Vina (Vina Properties) - mua lại từ công ty nước ngoài. Amara Saigon trước ñây thuộc sở hữu của Công ty TNHH khách sạn Amara Saigon, 100% vốn nước ngoài. Như vậy, có thể thấy, với tình hình hiện nay, việc các "ñại gia" Việt vươn vòi bạch tuộc, thâu tóm các các dự án tầm cỡ quốc tế là hoàn toàn khả thi. Theo Kiến thức

Hạ cánh ngh ỉ hưu: Hàng lo ạt sếp lớn vẫn ph ải vào tù

Nhiều sếp lớn về hưu tưởng ñược an nhàn nghỉ ngơi, bỗng một ngày công an ñến nhà ñọc quyết ñịnh bắt giam. Lý do: họ ñã có hành vi vi phạm pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng khi còn ñương chức.

ðặc biệt, chỉ vòng 1 tháng trở lại ñây, có tới 4 cựu lãnh ñạo DN bị cơ quan ñiều tra quyết ñịnh khởi tố bị can, thực hiện lệnh khám xét và bắt giữ.

Cựu sếp Intimex làm thất thoát gần 26 tỷ ñồng

Vừa qua, ông Nguyễn Thăng Long, nguyên Chủ tịch HðQT kiêm Tổng giám ñốc Công ty cổ phần sản xuất và thương mại Intimex Hà Nội, ñã bị khám xét nhà và bắt tạm giam về hành vi cố ý làm trái quy ñịnh của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.

Theo ñiều tra, khi còn ñương chức, ông Long ñã sử dụng danh nghĩa của Intimex Hà Nội ký 3 hợp ñồng mua bán tinh bột sắn với Công ty TNHH Phú Mỹ (Hòa Bình) và Công ty Toàn Năng (Phú Thọ) với tổng giá trị hơn 24 tỉ ñồng và Intimex Hà Nội ñã chuyển 10,7 tỉ ñồng vào tài khoản công ty Phú Mỹ.

Nhưng sau ñó, Phú Mỹ không chuyển hàng cho Intimex Hà Nội nên ñể hợp thức hóa hồ sơ giấy tờ và khoản tiền ñã chuyển, Intimex Hà Nội ñã làm giả hai hợp ñồng xuất khẩu tinh bột sắn cho một

98

doanh nghiệp nước ngoài nhưng không có khoản tiền nào ñược thanh toán. Cho ñến nay, 10,7 tỉ ñồng ñã chuyển cho Phú Mỹ không thu hồi ñược.

Bên cạnh ñó, ông Long còn chỉ ñạo làm giả một số hợp ñồng mua bán cà phê ñể sử dụng thế chấp vay tiền của ba ngân hàng với số tiền hơn 15 tỉ ñồng, khoản vay này ñược sử dụng vào mục ñích kinh doanh bất ñộng sản và thua lỗ, gây thiệt hại cho Intimex Hà Nội.

Cựu sếp DN thủy sản làm 150 tỷ ñồng “bốc hơi”

Ngày 15/6/2013, ông Nguyễn Hữu Lộc - nguyên Chủ tịch Hội ñồng thành viên Tổng công ty Thủy sản Việt Nam - Công ty TNHH MTV ñã bị bắt về tội “cố ý làm trái quy ñịnh của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”. Trong thời gian ông Lộc giữ chức vụ Chủ tịch HðQT Tổng công ty Hải sản Biển ðông ñã làm mất vốn nhà nước lên tới 150 tỉ ñồng.

Ông Long không chỉ giữ chức vụ Chủ tịch HðQT Tổng công ty Hải sản Biển ðông mà còn nắm giức các chức vụ khác: chủ tịch HðQT Công ty CP công nghiệp thủy sản (Seameco); thành viên HðQT Công ty CP Biển Tây; chủ tịch HðQT Công ty CP Aquafeed Cửu Long.

Do nắm giữ nhiều chức, nhiều quyền lực nên ông Lộc cùng các “cộng sự” gây ra nhiều sai phạm rất nghiêm trọng. Cụ thể, Công ty CP công nghiệp thủy sản chuyển tiền về các công ty CP Biển Tây, Aquafeed Cửu Long bằng cách ký hợp ñồng bán nguyên liệu thức ăn nuôi cá nhưng không có văn bản báo cho HðQT.

Hậu quả ñến nay công ty CP Aquafeed Cửu Long nợ công ty CP Công nghiệp thủy sản 113 tỷ ñồng không có khả năng chi trả, bởi Aquafeed Cửu Long ñã ngừng hoạt ñộng hơn một năm nay và ñang chờ làm thủ tục phá sản.

Ngoài ra, Tổng công ty Hải sản Biển ðông còn cho công ty CP Công nghiệp thủy sản vay gần 21 tỉ ñồng, nhưng thủ tục cho vay không ñầy ñủ và không hợp pháp. Khoản nợ này hiện tại cũng không có khả năng thu hồi.

Ông Lộc và tay chân của mình còn bất chấp quy ñịnh của Nhà nước, tự ý giảm tỉ lệ vốn nhà nước từ 59% xuống còn 46% tại Công ty CP Công nghiệp thủy sản. Việc giảm vốn dẫn ñến Nhà nước không còn chi phối, nên công ty này hoạt ñộng chệch hướng chiến lược của tổng công ty, kéo theo nhiều sai phạm nghiêm trọng khác.

Bắt nguyên Phó Gð chi nhánh Agribank

ðầu tháng 7/2013, ông Nguyễn Văn Lợi - nguyên Phó Giám ñốc Agribank chi nhánh Bình Chánh (TP.HCM) và 2 bà Trần Thị Hoàng Yến, Nguyễn Thị Thanh Nga ñều là nguyên Phó trưởng phòng Kế hoạch kinh doanh của chi nhánh ngân hàng này ñã bị khởi tố do không thực hiện ñúng quy ñịnh gây thiệt hại hơn 12 tỉ ñồng.

Theo ñiều 179 Bộ Luật hình sự, 3 bị can trên bị khởi tố về tội “Vi phạm quy ñịnh về cho vay trong hoạt ñộng của các tổ chức tín dụng”.

99

Năm 2009, ông Lê Văn Chức (Giám ñốc Agribank - chi nhánh Bình Chánh) ký hợp ñồng tín dụng cho Công ty Thanh Phát (ở quận 6) vay hơn 19 tỷ ñồng ñể nhận chuyển nhượng dự án khách sạn 5 sao tại ðà Lạt.

Cuối năm 2012, ông Chức bị bệnh từ trần. Khi tiến hành các thủ tục cho vay, 3 nguyên cán bộ trên ñã không thực hiện ñúng quy ñịnh của ngân hàng về thẩm ñịnh dự án và tài sản ñảm bảo cho vay dẫn ñến Công ty Thanh Phát mất khả năng thanh toán. Hậu quả, ngân hàng Agribank chi nhánh Bình Chánh thiệt hại hơn 12 tỷ ñồng.

Bắt cựu lãnh ñạo giúp SME lừa ñảo

Ngày 12/7/2013, Cơ quan CSðT - Bộ Công an ñã quyết ñịnh khởi tố bị can, bắt tạm giam và khám xét ñối với Cao Tuấn Nghĩa, nguyên Giám ñốc Công ty CP tư vấn Anh do bị tình nghi có vai trò ñồng phạm giúp sức lãnh ñạo Công ty SME lừa ñảo chiếm ñoạt hàng chục tỉ ñồng.

Trước ñó, Cơ quan CSðT ñã khởi tố, bắt tạm giam Phan Huy Chí, Chủ tịch HðQT kiêm Tổng giám ñốc SME; Phạm Minh Tuấn, Phó chủ tịch HðQT SME, cùng 3 cán bộ của Công ty SME ñể ñiều tra về hành vi lừa ñảo chiếm ñoạt tài sản.

Nhị Anh (tổng hợp)

*

Mỹ - Trung x ấu ñẹp ai h ơn ai? Cập nhật: 12:16 GMT - thứ năm, 18 tháng 7, 2013

100

Trung Quốc có tỷ lệ người yêu mến trên toàn cầu là 50%, ít hơn so với 63% của Hoa Kỳ, theo kết quả một cuộc khảo sát do Viện nghiên cứu Pew của Mỹ thực hiện ở 39 quốc gia ñược công bố hôm thứ Năm ngày 18/7.

Mặt khác, cuộc khảo sát cũng cho thấy thế giới ñang ngày càng tin rằng Trung Quốc sẽ vượt qua Mỹ ñể trở thành siêu cường hàng ñầu thế giới.

Nhưng tại vùng ðông Á, cũng có 96% người ñược hỏi ở Nhật Bản và 91% ở Hàn Quốc cho rằng sự lớn mạnh về quân sự của Trung Quốc "là ñiều xấu", theo AP.

Khác biệt lớn

Tuy nhiên, ở những nước khác nhau cũng có sự khác biệt lớn trong tình cảm ñối với Mỹ và Trung Quốc, theo tường thuật của AFP.

Nhật Bản là nước mà số người thân Mỹ tăng nhiều nhất với tỷ lệ là 69%.

Trong khi ñó, chỉ có 5% người dân nước này có tình cảm tích cực ñối với Trung Quốc. ðây là quốc gia có cái nhìn thiếu thiện cảm nhất về Trung Quốc trong số các quốc gia ñược khảo sát.

Hầu hết các nước châu Á-Thái Bình Dương ñều ủng hộ Mỹ.

Còn ở châu Âu, hình ảnh của Bắc Kinh ñã xấu ñi rất nhiều trong vòng hai năm qua, với tỷ lệ người ủng hộ giảm 11% ở Anh và 9% ở Pháp.

Kết quả này có lẽ xuất phát từ 'sự bất an về Trung Quốc như là một ñối thủ cạnh tranh thương mại' cũng như 'sự bất mãn của châu Âu ñối với chính sách ngoại giao ñơn phương của Trung Quốc', theo khảo sát.

Chỉ 40% người dân Trung Quốc có cái nhìn thiện cảm về Mỹ

Ở những nước mà ña số người dân không ưa Mỹ thì hình ảnh Trung Quốc cũng ñi xuống.

Tỷ lệ ủng hộ Trung Quốc ở Ai Cập ñã giảm 12 ñiểm xuống 45% mặc dù tỷ lệ này vẫn cao hơn nhiều so với tỷ lệ ủng hộ Mỹ là 16%.

101

Tuy nhiên, ở phía bên kia thì có ñến 81% người dân Pakistan yêu mến Trung Quốc trong khi chỉ có 11% người dân nước này thích Mỹ.

Hy Lạp là quốc gia duy nhất trong Liên minh Âu châu có ña số người dân thiện cảm với Trung Quốc trong khi chưa tới phân nửa người dân nước này có cái nhìn tích cực về Hoa Kỳ.

Hy Lạp ñang ñắm chìm trong cuộc khủng hoảng nợ công trầm trọng và phải áp dụng các chính sách thắt lưng buộc bụng ngặt nghèo ñể ñược cứu trợ.

Trung Quốc là nước ghét Mỹ nhất nếu không tính các nước Hồi giáo với chỉ 40% người dân nước này có cái nhìn thiện cảm về Mỹ.

Ở Argentina, tỷ lệ này cao hơn một chút ở mức 41%. ðây là trường hợp ñặc biệt ở Mỹ Latin nơi mà hầu hết các nước ñều thích Mỹ.

Trong khi chính quyền của Tổng thống Mỹ Barack Obama ñược công chúng thế giới ủng hộ hơn nhiều so với người tiền nhiệm George W. Bush, cuộc khảo sát cũng cho thấy sự phản ñối rộng rãi ñối với hành ñộng sử dụng máy bay không người lái của Mỹ ñể tấn công những kẻ cực ñoan ở Pakistan và những nước khác.

ða phần người dân tại chính Mỹ và ở các nước như Israel và Kenya, những nơi vốn có truyền thống thân Mỹ, lại ủng hộ hành ñộng tấn công của máy bay không người lái.

Tuy nhiên những quốc gia có tình cảm chống Mỹ rộng rãi vẫn dành nhiều thiện cảm cho người dân Mỹ và hầu hết ñầu thừa nhận rằng công dân Mỹ có quyền tự do cá nhân.

ðã là siêu cường?

"Dân Mỹ Latin và châu Phi chẳng mấy quan tâm ñến âm nhạc và phim ảnh Trung Quốc "

Kết quả khảo sát cũng nhận ñịnh rằng ở nhiều nước nơi Mỹ vẫn ñược xem là cường quốc kinh tế số một thế giới thì ña phần người dân ñều tin rằng một ngày nào ñó Trung Quốc sẽ trở thành siêu cường toàn diện hàng ñầu.

Người dân ở tất cả các nước Tây Âu ngoại trừ Ý, nơi Mỹ ñược ñặt biệt ủng hộ, ñều tin rằng Trung Quốc ñã ñứng ñầu thế giới hoặc ñã qua mặt Mỹ ñể trở thành 'siêu cường số một thế giới'.

102

Hầu hết các kinh tế gia ñều tin rằng chỉ trong vài năm nữa thì Trung Quốc, với số dân gấp bốn lần nước Mỹ, sẽ vượt qua Mỹ về quy mô nền kinh tế.

Tuy nhiên nhiều phân tích gia lại nghi ngờ khả năng của Bắc Kinh có thể nhanh chóng bắt kịp Washington về phạm vi ảnh hưởng văn hóa, kinh tế và ngoại giao trên toàn cầu.

Cuộc khảo sát của Pew cho thấy người dân Mỹ Latin và châu Phi chẳng mấy quan tâm ñến âm nhạc và phim ảnh Trung Quốc mặc dù ña phần ñều hâm mộ những bước tiến công nghệ của quốc gia châu Á này.

ðây là cuộc khảo sát ở quy mô lớn nhất của Pew kể từ năm 2007 ñược tiến hành hồi tháng 3 và 4, trước khi xuất hiện tiết lộ về việc Mỹ do thám các nước ñồng minh châu Âu và trước khi có ñảo chính phế truất Tổng thống Mohammed Morsi ở Ai Cập.

Chủ nhật 21 Tháng Bẩy 2013

Dân mạng Trung Qu ốc ủng h ộ người nổ bom ở sân bay B ắc Kinh

Cảnh sát và an ninh Trung Quốc ñang thu thập thông tin tại cửa B, khu ñến sân bay Quốc tế Bắc Kinh, sau vụ một người tàn tật cho nổ bom, 20/07/2013 REUTERS

Tr ọng Thành

Hôm nay, 21/07/2013, nhiều cư dân mạng Trung Quốc lên tiếng ủng hộ người ñàn ông tàn tật gây nổ bom tại sân bay Bắc Kinh hôm qua, sau khi biết rằng người này hành ñộng như vậy ñể tố cáo trước công luận những bạo hành của công an ñối với ông, và ông ñã chú ý ñể tránh gây thương tích cho những người xung quanh. .

Trên các trang mạng xã hội Trung Quốc, xuất hiện một blog ñược cho là của tác giả vụ nổ bom. Một bài viết trên blog khẳng ñịnh người này ñã từng làm nghề lái xe ôm tại thành phố ðông Quản (Dongguan), tỉnh Quảng ðông miền nam Trung Quốc, trước khi bị công an ñánh ñập dã man vào năm 2005. Theo AFP, hiện tại, chưa có ñiều kiện kiểm chứng về tính xác thực của các thông tin trên blog này. Theo Tân Hoa Xã, người ñàn ông cho nổ bom chiều qua tên là Ký Trung Tinh (Ji Zhongxing), người gốc Sơn ðông, 34 tuổi, ñã ñược cấp cứu và tính mạng không bị lâm nguy. Cũng theo hãng thông tấn Trung Quốc, các dữ kiện ñiều tra ñầu tiên cho thấy người ñàn ông ngồi trên xe lăn ñã kích hoạt quả bom, sau khi bị công an ngăn không cho phân phát các tờ rơi. Tân Hoa Xã khẳng ñịnh vụ nổ bom xẩy ra tại sân bay Bắc Kinh, sân bay có ñông du khách thứ sáu trên thế giới, ñã không làm ai bị thương. Tuy nhiên, theo ñài phát thanh quốc tế Trung Quốc, người bị thương duy nhất là một viên công an có mặt tại hiện trường. Tờ Tin Tức Bắc Kinh (Beijing News) cho hay, ông Ký Trung Tinh ñã báo ñộng các du khách tại sân bay trước khi kích nổ. Viết trên trang mạng Vi Bác, mạng Trung Quốc tương ñương với Twitter, luật gia Yuan Yulai

103

khẳng ñịnh : « Việc báo ñộng cho mọi người tránh ñi như vậy chứng tỏ ông ấy là một người tử tế… Tôi hy vọng rằng chính quyền sẽ hiểu ñược chuyện này, nếu không thì họ sẽ chỉ tiếp tục gây thù chuốc oán ». Zhao Xiao - một giáo sư của Học viện Công nghệ Bắc Kinh – ca ngợi hành ñộng của người ñàn ông tàn tật ñã dám nói lên việc mình bị ñối xử bất công. Tường thuật về sự kiện này, ðài truyền hình Hồng Kông Phoenix TV nhận ñịnh người ñàn ông nổ bom ở sân bay Bắc Kinh ñã « mất hết hy vọng vào xã hội », sau bao nhiêu nỗ lực ñòi công lý không có kết quả. Theo ñài Phoenix TV Hồng Kông, ông Ký Trung Tinh bị cụt bàn tay trái sau vụ nổ. ðài Hồng Kông cũng cho biết không liên lạc ñược với luật sư nào của ông Ký ngày hôm nay. Trước ñó, một trong các luật sư cho biết không thể ñưa ra bình luận, vì bị chính quyền thành phố ðông Quản « gây áp lực ». Các thông tin cho thấy ông Ký Trung Tinh thất vọng với hệ thống khiếu kiện hiện hành tại Trung Quốc. Rất nhiều công dân Trung Quốc ñã mất hàng chục năm trời ñưa ñơn khiếu kiện khắp nơi mà không ñược chú ý. Mất hết lòng tin, một số người ñã phải sử dụng hành ñộng bạo lực ñể gây chú ý. Vào giữa tháng trước, một người ñàn ông thất nghiệp, tuyệt vọng vì khiếu kiện không có kết quả, ñã cho nổ bom trong một chiếc xe buýt tại Hạ Môn (Xiamen) (Phúc Kiến), khiến 47 người thiệt mạng và 34 người khác bị thương. Dân cư mạng Trung Quốc ủng hộ hành ñộng của ông Ký Trung Tinh, khi so sánh với vụ nổ bom tại Hạ Môn. Một người ñể lại nhận xét trên trang Vi bác : « ðây là một thay ñổi lớn… bởi vì ông Ký ñã chọn hành ñộng ít gây tổn hại nhất ». Theo các thống kê của Liên Hiệp Quốc, tại Trung Quốc, tỷ lệ tội phạm rất thấp, nhưng ngược lại, nạn tham nhũng tràn lan và việc công an bạo hành dân chúng diễn ra hết sức thường xuyên. Các khiếu kiện của công dân về bạo hành của công an gần như không bao giờ ñược tư pháp chú ý ñến.

Abe ca ng ợi chi ến th ắng tại Thượng vi ện Cập nhật: 03:22 GMT - thứ hai, 22 tháng 7, 2013

Thủ tướng Abe nói thắng lợi của ông cho thấy các chính sách ñưa ra ñã ñược ủng hộ

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe nói chiến thắng ñược trông ñợi của ông tại Thượng viện sẽ giúp hình thành một nội các ổn ñịnh.

Trưng cầu ý kiến cử tri sau khi bỏ phiếu cho thấy liên minh cầm quyền của ông sẽ giành ít nhất 71 trong số 121 ghế ñược mang ra tranh cử ở Thượng viện, theo hãng truyền thông NHK.

Như vậy, lần ñầu tiên trong sáu năm, ông Abe sẽ giành quyền kiểm soát cả lưỡng viện.

104

Ông thủ tướng tuyên bố kết quả này là sự thừa nhận cho các chương trình cải cách kinh tế và chính trị của ông.

Sau cuộc bầu hôm Chủ nhật, ông Abe nói với các phóng viên: "Chúng tôi ñã nhận ñược sự ủng hộ quá lớn từ người dân cho các chính sách cải thiện nền kinh tế cũng như nênv chính trị mạnh mẽ và ổn ñịnh".

Tình trạng bế tắc ở Quốc hội lâu nay ñã dẫn ñến việc các thủ tướng Nhật ra ñi liên tiếp.

Kết quả trông ñợi ñược xem như lá phiếu tín nhiệm dành cho ông Abe, theo nhận xét của phóng viên BBC Rupert Wingfield-Hayes tại Tokyo.

Phóng viên của chúng tôi nhận ñịnh rằng ông Abe quả thực ñã có quyền lực trong tay, câu hỏi hiện nay là liệu ông có ñủ ý chí chính trị hay không.

Kết quả bỏ phiếu chính thức phải tới chiều thứ Hai mới ñược công bố.

Khôi phục kinh tế

Thăm dò ngoài phòng phiếu cũng cho thấy ñảng Dân chủ Tự do của ông Abe và một ñảng nhỏ hơn là Tân Komeito sẽ kiểm soát tổng cộng chừng 130 ghế trong Thượng viện gồm 242 ghế. Chỉ có nửa số này ñược mang ra tranh cử hôm Chủ nhật 21/7.

ðảng ñối lập chính - ñảng Dân chủ Nhật Bản, ñược trông ñợi giành 17 ghế.

Thượng viện Nhật, tuy không quyền lực bằng Hạ viện, có thể ngăn cản các ñiều luật mà chính phủ ñưa ra.

Các ñảng ñối lập trong những năm gần ñây có trong tay ñủ ghế ñể kiểm soát Thượng viện, dẫn tới tình trạng Quốc hội bị chia rẽ nặng, bè cánh và nhiều thủ tướng ra ñi.

Khi các kết quả bầu cử ñầu tiên ñược công bố, ông Abe nói nhiều cử tri tin tưởng vào các chính sách kinh tế của ông mà theo họ ñã có các hiệu quả tích cực.

"Các chính sách này ñã ñóng góp cho nền kinh tế nhưng vẫn còn cần thêm các cải thiện nữa, như tăng lương bổng, khuyến khích tiêu dùng và ñầu tư."

Ông Abe, 58 tuổi, nhận ñược nhiều ủng hộ cho chương trình cải cách kinh tế, mà các nhà quan sát nước ngoài gọi là "Abenomics", của ông.

"Các chính sách này ñã ñóng góp cho nền kinh tế nhưng vẫn còn cần thêm các cải thiện nữa, như tăng lương bổng, khuyến khích tiêu dùng và ñầu tư."

Thủ tướng Shinzo Abe

105

Kể từ khi liên minh của ông lên cầm quyền, kinh tế ñã tăng trưởng 4% và thị trường chứng khoán lên tới hơn 40%.

Hai biện pháp ñầu tiên mà ông ñưa ra là bơm tiền cho Ngân hàng Trung ương Nhật và tăng chi tiêu của chính phủ.

Tuy nhiên ông cũng ñang ñối diện thách thức phải ñưa ra ñược các cải cách về cơ cấu trong nền kinh tế.

Các rào cản thương mại cần phải ñược xóa bỏ, tăng thuế và nới lỏng nhiều bộ phận của nền kinh tế.

Cuối năm nay Thủ tướng Abe sẽ phải ra quyết ñịnh liệu có tăng thuế tiêu thụ từ 5% lên 8% trước tháng Tư 2014 ñể giúp giảm nợ quốc gia hay không.

Ông Abe cũng ñang phải cân nhắc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, hiện là 36%, ñể khuyến khích tăng trưởng; ñồng thời mở cửa ngành năng lượng mà hiện giờ ñang bị ñộc quyền khu vực.

Chính phủ của ông cũng tỏ ra hăng hái trong việc tham gia thỏa thuận thương mại ðối tác Xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific Partnership - TPP), hiện ñang ñược thương thảo giữa 11 quốc gia.

Ông Abe cũng có thể sẽ thông qua một số chính sách gây tranh cãi bên ngoài phạm vi kinh tế.

ðó là tái khởi ñộng các lò hạt nhân ở Nhật Bản, ñiều mà nhiều người dân phản ñối.

Ông thủ tướng cũng có thể xem xét sửa ñổi Hiến pháp vốn ôn hòa của Nhật Bản, nhất là chương cấm sử dụng vũ lực trong các bất ñồng quốc tế, ngoại trừ với mục ñích tự vệ.

Thủ tướng Nh ật lại ch ọc tức Trung Qu ốc? (Kienthuc.net.vn) - Thủ tướng Shinzo Abe tuần này nhấn mạnh quyết tâm không khuất phục

trước Trung Quốc về vấn ñề lãnh thổ, làm dậy sóng dư luận, ñặc biệt là ở Bắc Kinh.

Thủ tướng Shinzo Abe.

106

“Ngày nay chúng ta phải ñối mặt với sự khiêu khích ñang tiếp diễn trong không phận, lãnh hải và lãnh thổ của chúng ta”, Thủ tướng Shinzo Abe nhấn mạnh trước lực lượng bảo vệ bờ biển trên ñảo Ishigaki, nằm cách quần ñảo tranh chấp với Trung Quốc Senkaku/ðiếu Ngư 93 km.

Giới phân tích nhận xét, dù Thủ tướng Abe nhấn mạnh tuyên bố trên trước các cử tri ñảo

Ishigaki ngay trước thềm bầu cử thượng viện vào cuối tuần này nhưng thính giả thật sự lại là Trung Quốc.

"Thông ñiệp của Abe gửi tới Trung Quốc rất rõ ràng. ðó là quyết tâm không khuất phục

trước Trung Quốc về tranh chấp lãnh thổ của Nhật Bản", Christopher Hughes, Giáo sư chính trị quốc tế và nghiên cứu Nhật Bản tại ðại học Warwick ở Anh bình luận.

Thủ tướng Abe cáo buộc Trung Quốc liên tiếp ñưa tàu chính phủ xâm phạm các vùng biển

gần xung quanh quần ñảo tranh chấp ðiếu Ngư/Senkaku ñặt ra " thách thức ở mức cao nhất” ñối với an ninh lãnh thổ của Nhật Bản.

ðồng thời, ông Abe nhấn mạnh với các cử tri Ishigaki rằng, ông sẽ "không thỏa hiệp, thậm

chí không lùi một phân" ñối với các vấn ñề lãnh thổ. Những tuyên bố của Thủ tướng Abe tiết lộ, các mối ñe dọa từ hải quân Trung Quốc ñang ở

mức cao nhất trong tư duy chính sách ñối ngoại của ông trong bối cảnh Trung Quốc tìm cách chiếm thế thượng phong bằng cách gửi tàu khảo sát tới các vùng biển tranh chấp không ít hơn 52 lần trong 10 tháng qua.

“Nhật Bản kiên quyết không quân sự hóa tranh chấp và ñang sử dụng Bảo vệ bờ biển là lực

lượng chính ở vị trí tuyến ñầu ñể ñẩy lùi sự hiện diện của Trung Quốc tại các vùng biển tranh chấp. Chuyến thăm của ông Abe ñến Ishigaki là một minh chứng về cách giải quyết của Nhật Bản về vấn ñề tranh chấp lãnh thổ.

Chuyến thăm ñược lên kế hoạch ñể gửi thông ñiệp bằng âm thanh mạnh mẽ và rõ ràng ñến

Trung Quốc rằng, Nhật Bản ñang ñứng lên ñể bảo vệ vùng lãnh thổ mà họ tuyên bố chủ quyền ngay cả khi họ chỉ có thể sử dụng lực lượng dân sự”, Giáo sư Hughes nhận xét.

Theo ñó, những ngày gần ñây, Thủ tướng Abe tạm gác lại chính sách kinh tế Abenomics ñể

tập trung nhắc nhở Bắc Kinh rằng, họ có thể sẽ sớm chứng kiến một Nhật Bản ít nhân nhượng, ôn hòa hơn so với trước ñây.

Tháng trước, Nhật cũng ñã nhấn mạnh sự gia tăng các hoạt ñộng hàng hải “nguy hiểm” của

Trung Quốc là “mối ñe dọa” cho an ninh và sự ổn ñịnh của nước này trong sách trắng quốc phòng hàng năm.

Căng thẳng tranh chấp lãnh thổ giữa 2 ñối thủ ðông Á leo thang lên ñến ñỉnh ñiểm sau khi

cựu Thủ tướng Nhật Bản, Yoshihiko Noda quyết ñịnh quốc hữu hóa 3 trong số các ñảo thuộc chuỗi ñảo Senkaku/ðiếu Ngư tranh chấp với Trung Quốc tháng 9 năm ngoái. ðộng thái này làm dấy lên các cuộc biểu tình bạo lực chống Nhật Bản ở khắp Trung Quốc.

107

Dù xung ñột vũ trang Trung-Nhật nhằm bảo vệ quyền lợi tại các khu vực ñánh bắt cá và có nguồn dự trữ khí ñốt khổng lồ của quần ñảo Senkaku/ðiếu Ngư gần như khó lòng hình dung ñược, giới phân tích mạnh mẽ cảnh báo về hậu quả nghiêm trọng khó lường của một sự cố hoặc sai lầm quân sự không ñáng có.

Các vụ ñụng ñộ giữa tàu tuần tra Nhật

Bản và tàu chính phủ Trung Quốc trên biển Hoa ðông làm dấy lên lo ngại về các sự cố nhỏ có thể thổi bùng lên một cuộc xung ñột lớn.

ðiều gì ñang tới?

Những tháng tới có thể trở thành thời gian quan trọng ñể xác ñịnh tương lai trước mắt của quan hệ Trung-Nhật, 2 nền kinh tế lớn thứ hai và thứ ba thế giới, với những tương tác thương mại rất quan trọng.

Tuần này báo Yomiuri Shimbun ñưa tin, Nhật Bản có thể quốc hữu hóa hàng trăm hòn ñảo xa

vô chủ trong một nỗ lực củng cố các yêu sách lãnh thổ của họ. Theo Yomiuri, nếu quyền sở hữu của bất kỳ hòn ñảo nào không rõ ràng và không ñược xác nhận, chính phủ sẽ ñặt một cái tên chính thức cho nó và tiến hành quốc hữu hóa.

Khu vực cũng ñang thấp thỏm ñợi xem liệu Thủ tướng Abe, một chính trị gia dân tộc chủ

nghĩa khởi ñộng chiến dịch sửa ñổi Hiến pháp hòa bình của Nhật Bản, cho phép chuyển ñổi các Lực lượng Tự vệ thành quân ñội chính quy nếu ñảng của ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử thượng viện.

Nếu ñiều này xảy ra, Lực lượng Tự vệ Nhật Bản sẽ có ñầy ñủ thẩm quyền pháp lý ñến tấn công ñáp trả trong trường hợp bị tấn công trước. ðồng thời, quân ñội Nhật cũng sẽ có khả năng hỗ trợ ñồng minh ngay cả khi bản thân họ không phải là ñối tượng bị tấn công.

Về phía Trung Quốc, tháng 9 này họ chắc chắn không ñể cho lễ kỷ niệm ñầu tiên của phi vụ quốc hữu hóa quần ñảo Senkaku/ ðiếu Ngư của Nhật Bản trôi qua mà không có hành ñộng ầm ĩ gì.

Căng thẳng lãnh thổ tr ầm tr ọng thêm? Giáo sư Hughes tuyên bố, quá trình chuyển ñổi chính trị là ñòn bẩy ñể Bắc Kinh lên dây cót

cho các vấn ñề lãnh thổ và chủ nghĩa dân tộc. Song ông cũng khẳng ñịnh, Nhật Bản dưới chính quyền Abe cũng có các hành vi làm trầm trọng và phức tạp thêm căng thẳng lãnh thổ.

Theo Giáo sư Hughes, trong khi lập trường về quần ñảo ðiếu Ngư/Senkaku của Nhật Bản là

dễ hiểu thì việc ñảng LDP của Thủ tướng Abe chủ trương thay ñổi hiến pháp, xét lại l ịch sử và một

108

vài vấn ñề khác do giới chính trị dân tộc chủ nghĩa theo ñuổi “chỉ làm xấu ñi quan hệ của nước này với Trung Quốc và Hàn Quốc. ðồng thời, những nỗ lực của Nhật Bản nhằm chứng minh vị thế của họ như là một cường quốc tự do và quốc tế hàng ñầu cũng có thể từ ñó mà ñổ xuống sông xuống biển”.

“Thay vì tiến tới một trạng thái cân bằng mới, Nhật Bản lại dường như tạo cảm giác họ ñang

nhìn lại phía sau, ám ảnh với quá khứ và không có khả năng lãnh ñạo khu vực tiến về phía trước”, giáo sư Hughes nhấn mạnh.

Ngày 18/7, truyền thông Trung Quốc bị kích ñộng bởi các tuyên bố mới ñây của Thủ tướng

Nhật Bản ñã ñồng loạt “ñánh hội ñồng” cáo buộc ông Abe ñang lợi dụng “chiêu bài mối ñe dọa Trung Quốc” ñể kiếm phiếu trong cuộc bầu cử thượng viện của nước này vào ngày mai.

Tờ Nhân dân Nhật báo, tờ báo của ðảng Cộng sản Trung Quốc còn mạnh mẽ cáo buộc ông

Abe lợi dụng tranh chấp Senkaku/ðiếu Ngư ñể tái vũ trang Nhật Bản. Tuy nhiên, Giáo sư Hughes cho rằng, sau cuộc bầu cử thượng viện, ông Abe có thể thúc ñẩy

các nỗ lực ñể hàn gắn quan hệ với Trung Quốc và Hàn Quốc khi gần ñây ñã gửi phái viên tới Bắc Kinh và Seoul.

Sự lạc quan thận tr ọng

Theo Tetsuo Kotani, nhà nghiên cứu tại Vi ện Quan hệ Quốc tế Nhật Bản, vẫn có một số lý do ñể lạc quan thận trọng về tương lai quan hệ Trung-Nhật bất chấp những căng thẳng thời gian gần ñây.

Bài học pháp lý cho Việt Nam từ vụ Philippines kiện Trung Quốc

(GDVN) - "Vì v ậy, bài học lớn nhất trong vụ kiện này ñối với Vi ệt Nam là chúng ta phải nhận thức rõ về vị trí, vai trò, ý nghĩa, tác dụng của luật pháp quốc tế, trong ñó có UNCLOS, các cơ chế chứng minh chủ quyền, xử lý tranh chấp thông qua kênh pháp lý ñược quy ñịnh trong UNCLOS". TS Tr ần Công Trục nhấn mạnh. Việc Philippines kiện Trung Quốc (TQ) áp dụng và giải thích sai Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS) là một hành ñộng ñúng luật, văn minh và ñang nhận ñược sự ủng hộ rộng rãi. Là một quốc gia có chủ quyền ở Biển ðông, ñặc biệt là ñối với 2 quần ñảo Hoàng Sa và Trường Sa ñang là ñối tượng tranh chấp của các nước, Việt Nam có thể tiếp thu ñược những bài học pháp lý hết sức quý giá từ vụ kiện này của Philippines, Tiến sỹ Trần Công Trục, nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ chia sẻ. - PV: Như ñã trao ñổi với báo ñiện tử Giáo dục Việt Nam, việc Philippines kiện TQ áp dụng và giải thích sai các ñiều khoản của UNCLOS ñối với yêu sách chủ quyền (vô lý và phi pháp) của họ

109

ở Biển ðông là một hành ñộng ñúng luật, văn minh, ông ñánh giá như thế nào về tác ñộng, ảnh hưởng, vai trò và ý nghĩa của vụ kiện ñối với khu vực, quốc tế? - Tiến sỹ Tr ần Công Trục: Có thể nói rằng Philippines ñã ñóng vai trò ñi tiên phong trong việc vận dụng ñúng ñắn các quy ñịnh, ñiều khoản của UNCLOS ñể chứng minh việc áp dụng và giải thích UNCLOS ñể bảo vệ cho yêu sách của Trung Quốc ñối với hầu hết Biển ðông là hoàn toàn sai trái. Hành xử này của Philippines thực sự là một việc làm ñúng luật, văn minh rất ñáng hoan nghênh, phù hợp với luật pháp và trình tự thủ tục pháp lý quốc tế. Tôi cũng xin khẳng ñịnh và một lần nữa nhấn mạnh rằng, thông qua các cơ quan tài phán quốc tế, cụ thể là Tòa án Quốc tế về Luật Biển, ñể chứng minh cách giải thích và áp dụng ñiều khoản của UNCLOS ñối với yêu sách chủ quyền của bất cứ bên nào là ñúng hay sai là một trong những biện pháp hòa bình, ñúng luật, thân thiện, có lợi cho cục diện chung trong giải quyết các vùng biển tranh chấp. Những việc Philippines ñã làm khi tiến hành các thủ tục tố tụng pháp lý ñã ñược quy ñịnh rất rõ trong Phần 15 Giải quyết các tranh chấp và Phụ lục 5, Phụ lục 6, Phụ lục 7, Phụ lục 8 của UNCLOS.

ðuối lý, Trung Quốc ñánh tráo các khái niệm pháp lý ở Biển ðông

TS Trần Công Trục: Philippines kiện Trung Quốc là việc làm văn minh Philippines là nước tiên phong áp dụng nó sau một loạt những nỗ lực bất thành tìm cách ñàm phán, ñối thoại với TQ về những khác biệt trong quan ñiểm về những vùng biển, thềm lục ñịa, các ñảo, ñá, quần ñảo, bãi ngầm…trong Biển ðông có liên quan giữa 2 nước trong suốt 17 năm. ðiều này có ý nghĩa ñặc biệt quan trọng ñối với khu vực và quốc tế. ðối với khu vực, Biển ðông trong những năm qua liên tục nóng lên bởi những căng thẳng trong tranh chấp trên biển giữa 4 quốc gia ASEAN với Trung Quốc, ðài Loan mà nguyên nhân chủ yếu chính là việc TQ ñưa ra yêu sách về phạm vi biển phi lý, vô căn cứ ñược bao bọc bởi ñường biên biển “lưỡi bò” 9 ñoạn; kiên quyết theo ñuổi quan ñiểm chỉ ñàm phán song phương với từng bên tranh chấp, phi quốc tế hóa; tìm mọi cách chứng minh, bảo vệ cho những quan ñiểm ñó trên các phương diện ngoại giao, pháp lý, tuyên truyền...; ðặc biệt là TQ ñã ráo riết tăng cường mọi hoạt ñộng, áp dụng mọi thủ ñoạn, kể cả sử dụng sức mạnh, ñể tìm cách giành sự công nhận trên thực tế yêu sách biển, ñảo phi lý của mình trong Biển ðông. Tình trạng này ñã dẫn ñến những bế tắc trong ñàm phán, thậm chí tiềm ẩn những nguy cơ xung ñột.

110

Trong bối cảnh ñó, việc Philippines sử dụng các biện pháp hòa bình ñể giải quyết tranh chấp trong Biển ðông thông qua cơ quan tài phán quốc tế như ñã nói ở phần trên là một cách làm khôn ngoan, biết khai thác và phát huy thế mạnh pháp lý trong tương quan lực lượng hiện hữu giữa các quốc gia khu vực và quốc tế. Việc làm này của Philippines sẽ ñược ghi nhận như là một ñóng góp có ý nghĩa nhằm góp phần duy trì hòa bình và ổn ñịnh ở Biển ðông, giữ gìn các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, ñặc biệt là UNCLOS. ðối với cộng ñồng quốc tế, vụ kiện của Philippines có vai trò quan trọng trong việc ñưa những ñiều khoản, quy ñịnh trong UNCLOS - sản phẩm kết tinh công sức và trí tuệ của nhân loại về biển và ñai dương vào thực tiễn của ñời sống quốc tế trong bối cảnh hiện nay. Việc Tòa án Quốc tế về Luật Biển thụ lý vụ kiện và triển khai tiến trình tố tụng cho thấy sức sống và vai trò vô cùng quan trọng của UNCLOS, ñặc biệt là ñối với những ñiểm nóng như Biển ðông. Nếu Philippines ñã chủ ñộng khởi kiện tức là ñã chấp nhận phán quyết của cơ quan tài phán quốc tế, họ ñã vượt qua ñược những tính toán chủ quan và biết sử dụng luật pháp quốc tế ñể chứng minh, ñể bảo vệ quan ñiểm của mình, cũng như bác bỏ tuyên bố, yêu sách sai trái của TQ. Vì vậy theo tôi thì dù thắng kiện hay không, Philippines chắc chắn sẽ ñón nhận và chấp hành phán quyết của Tòa. ðó chính là thắng lợi của luật pháp quốc tế, của Công ước Luật Biển 1982, thắng lợi của cộng ñồng khu vực và tất cả các bên có liên quan trực tiếp hay gián tiếp… Nó chứng minh một xu thế tất yếu trong thời ñại ngày nay, trật tự thế giới cũng như các tranh chấp phải ñược xây dựng, xử lý và giải quyết trên cơ sở luật pháp quốc tế. - PV: Là một quốc gia có chủ quyền ở Biển ðông, ñặc biệt là ñối với 2 quần ñảo Hoàng Sa và Trường Sa hiện ñang là tâm ñiểm của tranh chấp, theo ông Việt Nam có thể rút ra ñược những bài học pháp lý nào từ vụ kiện của Philippines?

- Tiến sỹ Tr ần Công Trục: Chúng ta sống trong một xã hội văn minh, chúng ta phê chuẩn UNCLOS thì chúng ta phải chấp nhận tất cả các quy ñịnh, chế ñịnh của Công ước và phải có trách nhiệm, nghĩa vụ thi hành và bảo vệ Công ước. Thực tế trong thời gian qua, kể từ khi trở thành viên của Công ước, Việt Nam ñã làm ñược rất nhiều việc, ñã có những ñong góp rất xứng ñáng trong việc triển khai thi hành và áp dung Công ước, ñã tạo ra ñược nhưng tiền lệ tốt, có giá trị, ñặc biệt là trong ñàm phán phân ñịnh ranh giới biển vùng chồng lấn…

111

Hiện nay, Việt Nam ñang nỗ lực cùng với các quốc gia trong khu vực và quốc tế, dựa vào Công ước Luật Biển 1982, ñể giải quyết tranh chấp biển bằng biện pháp hòa bình. Chính vì thế, Việt Nam ñã và ñang hoan nghênh và ủng hộ mọi cố găng theo xu hướng tiến bộ này. Tuyên bố 6 ñiểm của Người phát ngôn Bộ ngoại giao CHXHCN Viêt Nam ngày 26 tháng 4 năm 2013 về vụ kiện của Philippines là bằng chứng thể hiện quan ñiểm ñó. Tôi tin rằng, với thiện chí và tin thần cầu thị, Việt Nam sẽ rút ra ñược bài học cần thiết ñể tiến hành công cuộc ñấu tranh bảo vệ các quyền và lợi ích chính ñáng của mình trong Biển ðông. Tôi cho rằng ñó chính là nội hàm của niềm tin chiến lược mà chúng ta ñang kêu gọi cộng ñồng khu vực và quốc tế xây dựng. Và ñó cũng là cách chúng ta chứng minh, bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam ở Biển ðông, ñặc biệt ñối với 2 quần ñảo Hoàng Sa và Trường Sa về mặt pháp lý. Từ vụ Philippines kiện TQ trong việc áp dụng và giải thích sai UNCLOS ñối với yêu sách của họ ở Biển ðông có thể thấy, với tư cách là một trong những nước có các quyền và lợi ích ở Biển ðông, nếu chúng ta không thể hiện và giải thích rõ các quan ñiểm pháp lý của mình sẽ dẫn ñến những hoài nghi từ khu vực và quốc tế trước tình trạng ñúng sai, trắng ñen lẫn lộn…ðiều ñó dẫn ñến những hệ lụy bất lợi cho công cuộc ñấu tranh, bảo vệ chủ quyền biển ñảo của chung ta trên nhiều lĩnh vực. Vì vậy, bài học lớn nhất trong vụ kiện này ñối với Vi ệt Nam là chúng ta phải nhận thức rõ về vị trí, vai trò, ý nghĩa, tác dụng của luật pháp quốc tế, trong ñó có UNCLOS, các cơ chế chứng minh chủ quyền, xử lý tranh chấp thông qua kênh pháp lý ñược quy ñịnh trong UNCLOS.

Trên cơ sở ñó, Việt Nam cần phải xây dựng hồ sơ pháp lý chứng minh và bảo vệ các quyền và lợi ích chính ñáng của mình trong Biển ðông một cách hệ thống, khách quan, khoa học, chính xác, bám sát những nội dung luận ñiểm của luật pháp quốc tế, ñặc biệt là UNCLOS. Hồ sơ pháp lý này có ý nghĩa ñặc biệt quan trọng. Về mặt ñối ngoại, chúng ta có thể sử dụng nó ñể gửi ñến các tổ chức quốc tế nhằm bảo lưu quan ñiểm của mình một cách công khai minh bạch và ñúng thủ tục… Trong trường hợp, sau khi chúng ta ñã nỗ lực hết khả năng giải quyết tranh chấp thông qua ñàm phán hòa bình, song phương hoặc ña phương, mà không ñạt ñược hiệu quả hay tiến triển nào, chúng ta cũng sẽ phải nhờ ñến các cơ quan tài phán quốc tế. Chúng ta sẽ phải chấp nhận phán quyết ñúng hay sai của các cơ quan này. Về mặt ñối nội, khi có một bộ hồ sơ pháp lý ñúng luật, ñầy ñủ, hệ thống, khoa học, khách quan, chính xác, chúng ta sẽ rất thuận lợi trong việc tuyên truyền và giáo dục về chủ quyền biển ñảo ñối với các tầng lớp nhân dân, tạo ra sự thống nhất và ñồng thuận trong nhận thức một cách ñúng luật chứ không phải dựa trên ý chí chủ quan. ðồng thời chúng ta sẽ bác bỏ các quan ñiểm, luận ñiệu sai trái một cách có tình, có lý, ñúng pháp luật. - Xin cảm ơn TS!

112

Mỹ thề không r ời châu Á Tr ợ lý ngoại tr ưởng Mỹ phụ trách vấn ñề ðông Á mới ñược bổ nhiệm khẳng ñịnh sẽ không rời bỏ tâm ñiểm của Washington với khu vực, cam kết xây dựng quan hệ hợp tác với các ñồng minh cũng như một Trung Quốc trỗi dậy.

"Ban có thể tin tưởng rằng, chúng tôi tiếp tục ràng buộc mạnh mẽ với châu Á - Thái Bình Dương vì các lợi ích của chúng rất sâu sắc trong khu vực�, Danny Russel, người tuần trước chính thức ñảm nhận vai trò Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ cho biết.

Tổng thống Mỹ Barack Obama và cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton ñều thúc ñẩy một �trục xoay� hay �sự tái cân bằng� hướng về ðông Á, gọi là thay ñổi ưu tiên của Mỹ về một khu vực ñang phát triển nhanh chóng.

Tuy nhiên, giới học giả và ngoại giao ít nhiều hoài nghi về sự ưu tiên này trong nhiệm kỳ hai của ông Obama khi người kế nhiệm bà Clinton - ông John Kerry dường như hướng nhiều nỗ lực vào việc phục hồi hoà ñàm Trung ðông.

Ông Russel nhấn mạnh, ông là người ñầu tiên trong số các trợ lý Ngoại trưởng phụ trách khu vực ñược ñề cử và xác nhận thời Kerry. Ông cũng ñề cập tới các chuyến viếng thăm cấp cao của lãnh ñạo châu Á tới Washington gần ñây, trong ñó có chuyến công du của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tới Nhà Trắng.

�Bộ Ngoại giao dưới thời Kerry hy vọng �ña dạng hoá sự tái cân bằng� hướng về châu Á ñể ñảm bảo rằng, chúng tôi tiếp cận các vấn ñề một cách toàn diện có liên quan tới tất cả chúng ta�, ông Russel nói trong cuộc họp báo ñầu tuần.

Là chuyên gia ngoại giao kỳ cựu về Nhật Bản, ông Russel ñược ñánh giá là ăn nói �nhỏ nhẹ� hơn người tiền nhiệm Kurt Campbell. Tân Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ cam kết tiếp tục thực thi các nỗ lực ñể tiếp cận rộng hơn với các nước châu Á, kể cả thúc ñẩy quan hệ giữa Mỹ và một Trung Quốc ñang trỗi dậy.

Ông cũng nói về cam kết hợp tác với 5 ñồng minh hiệp ước của Mỹ trong khu vực gồm Australia, Nhật Bản, Philippines, Hàn Quốc và Thái Lan.

ợ lý tr ợ ly ngoại tr ưởng Mỹ phụ trách vấn ñề ðông Á Danny Russel - Ảnh: wordpress

113

Trong một phiên ñiều trần ở quốc hội Mỹ trước khi chính thức ñược bổ nhiệm, ông Russel ñã bày tỏ quan ñiểm về tranh chấp trên biển tại khu vực châu Á. Gián tiếp ñề cập tới Trung Quốc, ông cho hay sẽ theo ñuổi mục tiêu "hạ nhiệt" các tranh chấp ở Biển ðông và Hoa ðông. Ông cho là "không thể chấp thuận" với Trung Quốc về yêu cầu chỉ ñàm phán song phương với bên tuyên bố chủ quyền khác, ñồng thời nêu rõ sự ủng hộ mạnh mẽ cả Mỹ với ASEAN với tư cách một khối hướng tới tạo khuôn khổ một "bộ quy tắc ứng xử" quản lý tranh chấp (COC).

�Tôi chắc chắn sẽ làm mọi thứ trong thẩm quyền của mình ñể cố gắng hạ nhiệt tranh chấp, thúc giục các bên tuyên bố chủ quyền, bao gồm Trung Quốc ñi vào con ñường ngoại giao, và tiếp tục cảnh báo họ rằng, khu vực mà Trung Quốc ñang trỗi dậy là khu vực của luật pháp, khu vực của trật tự, và là một khu vực tôn trọng các nước láng giềng, không ai trong ñó có chỗ ñể bắt nạt, ức hiếp", ông Russel cho biết.

Thái An(theo globalpost)

Mỹ tái kh ẳng ñịnh chi ến lược hợp tác với CA-TBD

Ông Danny Russel, tân trợ lý ngoại tr ưởng Mỹ phụ trách ðông Á - Thái Bình Dương DR

Tr ọng Thành

Ngày 22/07/2013, tân trợ lý ngoại trưởng Hoa Kỳ phụ trách ðông Á -Thái Bình Dương, Danny Russel, khẳng ñịnh lại cam kết của Washington gia tăng hợp tác với các quốc gia châu Á : các nước ñồng minh, thân hữu và Trung Quốc. Ông Russel vừa nhậm chức vào tuần trước và là trợ lý ñầu tiên phụ trách khu vực ñược bổ nhiệm, kể từ khi ông John Kerry trở thành bộ trưởng Ngoại giao.

Tổng thống Barack Obama và ngoại trưởng tiền nhiệm Hillary Clinton ñều cổ vũ cho chiến lược « xoay trục » hay « tái cân bằng » ñối với khu vực ðông Á, một khu vực ñang phát triển nhanh chóng. Tuy nhiên, trong giới học giả và ngoại giao có nhiều lo ngại rằng chiến lược nói trên bị hụt hơi trong nhiệm kỳ thứ hai của tổng thống Obama, với chính sách tập trung vào việc nối lại các ñàm phán hòa bình ở Cận ðông của tân ngoại trưởng John Kerry.

Phát biểu tại một cuộc họp báo, trợ lý ngoại trưởng phụ trách ðông Á Danny Russel khẳng ñịnh : « Quý vị có thể tin tưởng vào cam kết can dự mạnh mẽ của chúng tôi tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, bởi các lợi ích sâu sắc của Hoa Kỳ ở khu vực này ».

114

Ông Russel cũng nhấn mạnh ñến một loạt chuyến công du Washington của nhiều lãnh ñạo khu vực, trong ñó có chủ tịch Việt Nam Trương Tấn Sang. Thứ Năm tới 25/07, ông Trương Tấn Sang sẽ là nguyên thủ Việt Nam thứ hai viếng thăm Nhà Trắng kể từ khi Mỹ-Việt bình thường hóa quan hệ. Trợ lý ngoại trưởng Hoa Kỳ hy vọng Washington tiếp tục « ña dạng hóa » các quan hệ trong chiến lược xoay trục về Châu Á ñể bảo ñảm ñược các lợi ích căn bản của Hoa Kỳ.

Tân trợ lý ngoại trưởng phụ trách ðông Á Danny Russel – vốn có kinh nghiệm làm việc tại Nhật Bản - nhìn chung ñược coi là một nhà ngoại giao mềm mỏng hơn người tiền nhiệm Kurt Campbell. Ông Danny Russel từng nằm trong ban cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống Mỹ, phụ trách Châu Á, trước khi ñược bổ nhiệm vào chức vụ trợ lý ngoại trưởng vào trung tuần tháng 5/2013, quyết ñịnh bổ nhiệm ñược thượng viện phê chuẩn ñầu tháng 7/2013.

Thứ ba, ngày 23 tháng bảy năm 2013

Màn lưới bủa vây

Vấn ñề “xoay trục” của Hoa Kỳ từ vùng Trung ðông và A Phú Hãn sang vùng Châu Á – Thái Bình Dương những tưởng là lối “nói vui” của bà ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton. Thế nhưng, sang nhiệm kỳ hai của tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama với người ngoại trưởng mới lả ông John Kerry, Hoa kỳ vẫn khẳng ñịnh và quyết tâm theo ñuổi chính sách “xoay trục” của mình.

Kể từ ngày 22 tháng 7 năm 2013, phó tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ñã có chuyến viếng thăm Ấn ðộ. Ta cũng không quên rằng trong vấn ñề tranh chấp Biển ðông. Ấn ðộ mặc dầu ở xa vạn dặm nhưng vẫn có những “quan tâm ñặc biệt” nhất là giữa Ấn ðộ và Trung Cộng vẫn có những “mắc mứu” tiềm ẩn. Chúng ta cũng không quên cách ñây hơn một tháng. Trung Cộng ñã cho “dàn quân” ở biên giới giữa Ấn ðộ và Trung Cộng, nhưng gặp sự phản ñối mạnh mẽ cũng như việc Ấn ðộ ñiều quân hùng hậu ñến vùng này buộc lòng Trung Cộng phải rút quân. Ta cũng không thể nào quên ñược việc Ấn ðộ ký kết hợp ñồng thăm dò và khai thác dầu hỏa ở Biển ðông với Cộng Sản Việt Nam khiến cho Trung Cộng ‘lớn tiếng” la lối om sòm nhưng Ấn ðộ vẫn phớt lờ và vẫn tiếp tục thăm dò mặc cho tàu hải giám của Trung Cộng “lảng vảng” quanh khu vực Ấn ðộ thăm dò. Việc thăm viếng Ấn ðộ của phó tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden một lần nữa cho ta thấy Hoa Kỳ ñã ñặt trọn vẹn niềm tin của mình vào Ấn ðộ, một nước sẽ giữ một vai trò tích cực vào cục diện Biển ðông mà cũng là một “trợ thủ” ñắc lực của mình trong vấn ñề “xoay trục”.

Việc thăm viếng Ấn ðộ của phó tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden làm chúng ta dễ dàng liên tưởng ñến một “gọng kềm” càng ngày càng ñang “siết chặt” cổ họng của Trung Cộng. Trước ñây, chính Hoa Kỳ là nước ñã “ủng hộ” Trung Cộng trong vấn ñề kinh tế ñể nhằm khống chế Liên Xô thì nay, với sự “tráo trở” của Trung Cộng, cũng chính Hoa Kỳ phải “x ắn tay áo” ñể ñưa Trung Cộng vào một “nề nếp mới” v ới những ñồng minh như Ấn ðộ, Philippine, Australia, Malaysia, Singapore. Với những gọng kềm vây bủa cũng như “màn lưới” bủa vây mà Hoa Kỳ ñã giăng, chúng ta có thể nghĩ ñến một viễn ảnh tươi sáng và không mấy ảm ñạm về tay gian hùng Trung Cộng ñang lăm le muốn làm bá chủ thế giới.

Phi Vũ.Ngày 23 tháng 7 năm 2013.

115

Hoa Kỳ kín ñáo bố trí l ực lượng quanh Biển ðông

Tàu cận chiến duyên hải USS Independence của Mỹ

Tr ọng Nghĩa / RFI

Bắt ñầu từ ngày mai, 22/07/2013, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden lên ñường công du Châu Á với hai chặng dừng chính là Ấn ðộ và Singapore. Nhà Trắng Mỹ không hề che giấu, mục tiêu chuyến ñi lần này của ông Joe Biden còn nhằm khẳng ñịnh lại quyết tâm « xoay trục » sang Châu Á của chính quyền Obama.

Chặng ghé Singapore của Phó Tổng thống Biden không phải là ngẫu nhiên vì quốc gia ðông Nam Á này, cùng với Philippines, ñang càng lúc càng giữ một vị trí quan trọng trong hệ thống bố trí lực lượng của Mỹ quanh Biển ðông, nhằm dự phòng mọi bất trắc ñến từ tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc và các nước nhỏ trong khu vực, ñặc biệt là với Philippines và Việt Nam.

Từ nhiều năm nay, tình hình Biển ðông ngày càng căng thẳng với việc Trung Quốc công khai ñòi hỏi chủ quyền trên hầu như toàn bộ diện tích, và càng lúc càng tung thêm lực lượng quân sự và bán quân sự ñi tuần tra trong khu vực ñể áp ñặt yêu sách chủ quyền, sắn sàng dùng võ lực xua ñuổi, sách nhiễu tàu thuyền các nước khác tại những nơi mà Bắc Kinh cho là của Trung Quốc.

Về bề nổi, các cuộc thảo luận của Phó Tổng thống Mỹ với ba lãnh ñạo Singapore cao cấp nhất - Tổng thống Tony Tan Keng Yam, Thủ tướng Lý Hiển Long và cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu – sẽ ñề cập ñến tình hình Biển ðông và nỗ lực của khối ASEAN- mà Singapore là một thành viên quan trọng - muốn tiến tới một bộ quy tắc ứng xử với Trung Quốc nhằm ngăn ngừa xung ñột.

Trọng tâm này ñã ñược chính ông Biden gợi lên hôm 18/07 vừa qua,khi Phó Tổng thống Mỹ kêu gọi Trung Quốc và ASEAN ñẩy mạnh ñàm phán trên trên các quy tắc ứng xử tại Biển ðông.

Tuy nhiên, ngoài hoạt ñộng ngoại giao trên ñây, chuyến thăm Singapore của nhân vật lãnh ñạo số hai Hoa Kỳ còn có một mục tiêu khác không ñược quảng bá rộng rãi. ðó là thị sát việc tái bố trí lực lượng quân sự Mỹ trong khuôn khổ chiến lược xoay trục qua Châu Á ñã ñược chính quyền Obama quyết ñịnh và ñang từng bước thực hiện, với Biển ðông ñược xem là một trọng tâm.

Theo một quan chức Mỹ cao cấp xin giấu tên, tại Singapore, Phó Tổng thống Biden sẽ ghé thăm một căn cứ hải quân Mỹ và chiến hạm USS Freedom, một chiếc tàu chiến thế hệ mới nhất

116

vừa ñược Mỹ triển khai tại vùng Biển ðông, ñặt bản doanh tại Singapore. ðây là chiếc tầu cận chiến duyên hải LCS (Littoral Combat Ship) ñầu tiên trong số 4 chiến hạm mà Hoa Kỳ ñã quyết ñịnh cử ñến hoạt ñộng trong khu vực.

Vừa ñến ðông Nam Á vào tháng Tư vừa qua, chiếc USS Freedom ñã bắt ñầu tham gia tập trận với các ñối tác của Mỹ trong vùng – mà cụ thể là với Malaysia - ñể thích nghi với ñịa bàn hoạt ñộng, tăng cường hiệu năng chiến ñấu khi cần thiết.

Trên trang mạng của tờ báo Philippine Daily Inquirer ngày 18/07/2013, nhà báo Bernie Lopez ñã nêu bật hỏa lực hùng hậu và tính chất cực kỳ hiện ñại và linh hoạt của loại chiến hạm ñời mới này của Mỹ, hầu như có thể thay thế các loại khu trục hạm và tuần dương hạm lớn hơn nhưng di chuyển chậm hơn.

ðây là loại vũ khí ñược cho là có khả năng ñối phó hữu hiệu với chiến lược chống tiếp cận ñược Trung Quốc áp dụng, và không phải là ngẫu nhiên mà ngay từ ñầu, Hoa Kỳ ñã thuyết phục ñược Singapore cho sử dụng cảng tại chỗ ñể làm bản doanh cho loại chiến hạm này, sẽ chủ yếu hoạt ñộng tại vùng Biển ðông.

Ngoài Singapore, Mỹ cũng ñang ñàm phán với Manila ñể cho tàu chiến và phi cơ của hạm ñội Thái Bình Dương ñược dễ dàng ra vào và lưu lại các căn cứ quân sự, hải cảng và sân bay trên lãnh thổ Philippines. Mục tiêu của Hoa Kỳ ñược cho là không phải sử dụng bất kỳ cơ sở nào, mà chủ yếu là các căn cứ nhìn ra Biển ðông, chẳng hạn như căn cứ hải và không quân của Mỹ trước ñây ở vịnh Subic gần Manila.

Các nguồn thạo tin mới ñây ñã tiết lộ với hãng tin Reuters rằng Washington ñã xác ñịnh ñược khoảng một chục cơ sở quân sự và dân sự tại Philippines mà quân ñội Mỹ muốn sử dụng, và ña số các cơ sở này ñều nhìn ra Biển ðông.

ðàm phán Mỹ - Philippines vẫn ñang tiếp diễn, nhưng các ví dụ từ Singapore cho ñến Philippines, ñều chứng tỏ rằng, dù không rầm rộ tuyên bố công khai, những rõ ràng là Hoa Kỳ ñang từng bước thực hiện chiến lược xoay trục qua vùng châu Á – Thái Bình Dương, với khu vực quanh Biển ðông là một trong những ưu tiên.

==========================================

AFP: Phát biểu gây xôn xao của ông Lý Quang Diệu

Cựu Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu vừa có phát biểu gây xôn xao dư luận châu Á. Trong ñó, một mặt ông ca ngợi nền chính trị Singapore, mặt khác chỉ trích cái mà ông gọi là "chính tr ị ñồng tiền" .

"Ở nhiều nước châu Á, "chính trị ñồng tiền" ñơn giản là "thuật ngữ ñược mã hóa" của việc mua lá phiếu ñể nắm quyền. Và sau khi có ñược quyền lực, người ta tìm cách thu hồi "chi phí", cộng thêm một ít lợi nhuận ñể mua phiếu tiếp trong vòng tới". ðó là nguyên văn lời cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu, hiện giữ chức Bộ trưởng cố vấn trong nội các của con trai ông, Thủ tướng Lý Hiển Long, tại buổi tiệc tối mừng quốc khánh thứ 43 với cử tri khu vực Tanjong Pagar.

Ông Lý Quang Diệu trở thành Thủ tướng Singapore năm 1959, khi hòn ñảo này còn là thuộc ñịa của Anh, rồi sáp nhập vào Malaysia, cho ñến khi chính thức tách riêng thành nước Cộng hòa Singapore năm 1965. Ông giữ ghế Thủ tướng ñến năm 1990.

Năm 2004, con trai ông lên giữ chiếc ghế này. Quốc hội Singapore có 84 ghế thì có ñến 82 ghế thuộc về các thành viên ñảng Nhân dân hành ñộng (PAP) do ông Lý thành lập năm 1954 và ông Lý "con" ñang nắm chức Tổng thư ký. Dù sắp bước sang tuổi 85 vào tháng tới, ông Lý vẫn là

117

một gương mặt chính trị có thể làm lu mờ các gương mặt khác trong nước và vẫn rất năng ñộng trên chính trường thế giới.

"Một trong những vấn ñề mà các nước này ñang ñối mặt là những người nắm quyền muốn giữ lấy ñồng tiền cho riêng mình. Vì vậy, họ loại trừ những người trẻ tuổi tài năng muốn tham gia vào nhóm của họ. Kết quả là không có nhân tài trong các ñảng chính trị ñang tồn tại" - ông Lý nói tiếp về hậu quả của những thể chế chính trị bị "bóng ma" ñồng tiền ngự trị - "Bầu cử không ñưa ñược vào chính phủ nhóm lãnh ñạo hạng nhất, mà chỉ là nhóm hạng ba, hay nhóm hạng B, hạng C, kéo ñất nước ñi xuống.... Hãy nhìn Thái Lan, Philippines, Việt Nam.... các nhóm thay phiên nhau cầm quyền chỉ ñẩy ñất nước vào tình trạng ngày một rối rắm thêm".

Ông Lý Quang Diệu cũng tự tin nói rằng: "Tại sao những vấn ñề như vậy không xảy ra ở Singapore? Vì không có "chính trị ñồng tiền" ở ñây! Và chúng ta có một nhóm hạng A lãnh ñạo ñất nước!". Các phát biểu của ông ñược tường thuật chi tiết trên báo Today, nhật báo của tập ñoàn truyền hình MediaCorp của Singapore, và ñược báo chí nhiều nước châu Á ñăng lại (AFP)

Trung Quốc, Siêu cường 'chôm công nghệ'

Trên thế giới không ai phủ nhận về trình ñộ khoa học ñã có từ rất sớm ở Trung Quốc trong nền văn minh nhân loại. Nhưng

trong mấy thiên niên kỷ, khoa học Trung Quốc chỉ phát tri ển mạnh về lý số, về thiên văn, y học ñông phương, về các học thuyết mang tính ñạo dức-xã hội như Khổng-Trang-Mạnh-Lão tử. So với các nước Âu-Mỹ thì Trung Quốc phát triển chậm về khoa học tự nhiên, nhất là số học và lạc hậu về khoa học công nghệ. ðến tận ñời nhà Thanh mà vua còn lẫm, thán phục chiếc xe ñạp và khẩu súng nổ từ xa ñã làm chết người của Anh quốc. Riêng về thương gia, doanh nhân, buôn bán luồn lách ngang ngửa ñể kiếm lời, làm hàng nhái, hàng giả ở Trung Quốc thì ít có quốc gia nào sánh kịp. Từ giữa thế kỷ thứ 20, Trung Quốc mới bắt ñầu ăn nhập vào khoa học công nghệ. ðầu tiên là ăn cắp các kỹ thuật công nghệ hàng hải và hải quân của Nga. Năm 1949, Mao Trạch ðông tuyên bố "ñể chống bọn ñế quốc xâm lược, ta cần có một hải quân hùng mạnh". Năm sau, vào tháng 3 năm 1950, trường Sĩ quan Hải quân ñược thành lập tại ðại Liên với ña số huấn luyện viên người Nga. Tháng 9 cùng năm, Hải quân Giải phóng quân Nhân dân Trung Quốc chính thức thành lập, quân số khởi ñầu chọn từ các lực lượng hải quân ñịa phương trực thuộc Bộ Tổng Tham mưu tại Khương Yến (nay ñặt tại Thái Châu, thuộc tỉnh Giang Tô). Lực lượng này thoạt ñầu chỉ là một nhóm chiến hạm ô hợp tịch thu của Trung Hoa Quốc Dân ñảng, và hai năm sau tăng cường thêm lực lượng

Thi Lang (tên cũ là Varyag, vốn là tàu sân bay thời Liên Xô mua lại của Ukraine rồi “mông má” l ại thành tàu sân bay)

118

không chiến. Giống như tổ chức quân ñội chung, các chính ủy ñều ñược ñưa vào mỗi chiến hạm ñể nắm chắc các hạm trưởng. ðến năm 1954, số cố vấn hải quân Liên Xô tăng lên ñến 2.500 người – tỉ lệ một cố vấn Liên Xô cho 30 quân nhân hải quân Trung Quốc – và Liên Xô bắt ñầu viện trợ các loại chiến hạm tối tân hơn. Với viện trợ của Liên Xô, năm 1954-1955, Hải quân Trung Quốc tổ chức lại thành ba hạm ñội. Các chức vụ và cấp bậc sĩ quan hải quân cũng ñược thành lập từ ñội ngũ sĩ quan lục quân. Ban ñầu, việc chế tạo các chiến hạm nhờ vào sự giúp ñỡ của Liên Xô, nhưng về sau, Trung Quốc tiến dần từ việc bắt chước chế tạo theo mẫu thiết kế các chiến hạm Liên Xô, ñến có thể tự thiết kế và chế tạo chiến hạm các loại. Từng có một thời, quan hệ hai bên mật thiết ñến ñộ có cả bàn tính dự ñịnh tổ chức một hạm ñội chung cho cả hai hải quân Xô-Trung. Tuy cũng trải qua những biến ñộng chính trị của thập niên 1950 và 1960, Hải quân Trung Quốc không bị ảnh hưởng nặng nề như Lục quân hoặc Không quân. Dưới thời lãnh ñạo của Bộ trưởng Quốc phòng Lâm Bưu, Hải quân vẫn ñược ñầu tư khá nhiều trong những năm nghèo ñói sau “ðại nhảy vọt”. Trong Các mạng văn hóa, tuy một số chính ủy, tư lệnh ñầu não bị truất quyền, và một số lực lượng hải quân ñược sử dụng ñể ñàn áp cuộc bạo loạn tại Vũ Hán tháng 7 năm 1967, nhưng nói chung Hải quân Trung Quốc ít bị dính líu vào các biến ñộng ñang xảy ra trên toàn quốc vào thời ñiểm ñó. Hải quân Trung Quốc vẫn tiếp tục công việc ñóng thêm chiến hạm, huấn luyện thủy thủ và tu bổ các hạm ñội. Hải quân Trung Quốc ñã bước vọt trong những năm gần ñây khi họ quyết ñịnh mua loại khu trục hạm hạng Sovremenny và mua tàu ngầm hạng Lilo của Nga. Hai khu trục hạm hạng Sovremenny ñầu tiên ñược trang bị tên lửa chống chiến hạm loại SS-N-22, còn gọi là Tên lửa chống chiến hạm vận tốc vượt âm 3M-80E. Theo các nhà nghiên cứu quốc phòng Tây phương, loại tên lửa này có khả năng tiêu diệt hàng không mẫu hạm. Hai khu-trục hạm kế tiếp sau ñó ñược trang bị loại SS-N-26 Yakhont tối tân hơn, và nhiều chiến hạm trang bị loại tên lửa này ñang ñược xây thêm. Hạm ñội tàu ngầm của Hải quân Trung Quốc cũng có những bước tiến lớn. Các tàu ngầm hạng Kilo có khả năng hoạt ñộng rất im lặng, và ñược trang bị hai loại vũ khí mới nhất: tên lửa chống chiến hạm loại Klub, còn gọi là Tên lửa chống chiến hạm vận tốc dưới âm 3M-54E1, và tên lửa thủy lôi loại VA-11 Shkval có tốc ñộ trên 320 km/giờ và tầm hoạt ñộng 7,5 km. Tất cả các tàu ngầm của Hải quân Trung Quốc, kể cả loại Kilo, ñều ñược trang bị loại máy hoạt ñộng không cần không khí, có nằm chờ rất lâu dưới biển ñể ñột kích kẻ thù. Kỹ thuật ñóng tàu của hải quân Trung Quốc nay cũng tiến rất xa qua sự giúp ñỡ của Nga, và các khu trục hạm mới nhất của Trung Quốc sử dụng trang bị nội hóa có chất lượng không kém so với tiêu chuẩn phương Tây, với ra ña loại AEGIS và sườn tàu thiết kế kiểu chống ra ña. Những năm ñó, Liên Xô hăng hái giúp Trung Quốc vì cũng tưởng nhầm là ðảng cộng sản chân chính, nhưng rồi bị ñau ñiếng vì thủ ñoạn thâm hiểm, tinh vi của Trung Quốc mà không “kêu” vào ñâu ñược. Bởi vì lúc ñầu Trung Quốc nhờ Liên Xô giúp ñỡ, viện trợ, ñưa nhiêu fhcuyene gia ñầu ngành nhiệt tình sang giúp Trung Quốc. Nhưng Nga không ngờ rằng Trung Quốc lại ăn cắp công nghệ nhanh ñến thế, cứ theo mẫu y chang của Liên Xô, lại nhờ hướng dẫn kỹ thuật rồi ăn cắp luôn, chế tạo các loại chiến hạm, tàu chiến, tàu ngầm giống hệt của Liên Xô nhưng mang tến Trung Quốc. Sau khi ñã ăn cắp thành công, Trung Quốc “mời” các chuyên gia, cố vẫn Liên Xô về nước. Những thủ ñoạn và sự tráo trở ñó dần dần ñã biến Trung Quốc trở thành một nước siêu cường về ăn cắp công nghệ. Ngày 13/5, Strategypage ñưa tin, Nga ñang tỏ ra lo lắng và tức giận trước việc Trung Quốc sử dụng một cách bất hợp pháp công nghệ quốc phòng của mình. Vụ “scandal” gần ñây nhất liên quan ñến thiết kế tàu ngầm diesel mới của Trung Quốc, Type 39A (Yuan).

119

Theo Chinese Military Aviation: Sau 3 thập kỷ gắn bó với loại tàu ngầm hạng Romeo và Ming ñã lỗi thời, hải quân Trung Quốc ñang dần hiện ñại hóa hạm ñội tàu ngầm của mình, bằng cách ñưa vào SSK hạng Kilo của Nga và SSG hạng Song nội ñịa. Ngoài ra, nước này còn tìm cách phát triển các thế hệ tiếp theo của tàu ngầm hạng Han SSN và Xia SSBN. ðây là loại tàu ngầm sử dụng năng lượng hạt nhân ñầu tiên của nước này. Hiện Trung Quốc có 5 chiếc. Han 404 SSN (loại 091/09 I, trọng lượng nước rẽ khi lặn là 5.500 tấn) ñược ñưa vào sử dụng ñầu những năm 90. Hai chiếc ñầu tiên (401 và 402) gặp trục trặc trong khâu tỏa nhiệt. Vấn ñề này về sau ñã ñược giải quyết. Tuy nhiên, kể từ cuối những năm 90, chúng hoạt ñộng không ñược hiệu quả. Từ chiếc 403 trở ñi, thân tàu ñược mở rộng thêm 8 m ở phần thăng bằng phía ñuôi. Ngoài ra, nó còn mang thêm một loại ngư lôi ñiều khiển bằng dây dẫn mới. Nó có khả năng phóng các tên lửa chống tàu YJ-8 SSM từ ống phóng ngư lôi 533 mm. Hồi tháng 10/1994, ngoài bờ biển CHDCND Triều Tiên, máy bay USN S-3B ASW thuộc nhóm tàu sân bay Kitty Hawk ñã lần theo một chiếc tàu ngầm hạng Han. Trung Quốc phải phái 2 máy bay chiến ñấu chặn chiếc phi cơ này. Gần ñây, các tàu hạng Han ñã ñược sơn ñen (màu phổ biến ở hải quân các nước) thay cho màu xanh lam trước kia. Loại tàu hạng Han ñược nâng cấp tiếp theo là 093/09 III (trọng lượng của khối nước bị chiếm chỗ khi lặn là 8.000 tấn, tương tự như tàu ngầm hạng Victor III của Nga cuối những năm 70). Người ta cho rằng chiếc ñầu tiên ñã ñược hạ thủy cuối năm 2000. Dự kiến Trung Quốc sẽ có 6-8 chiếc 093 SSN như vậy. Tàu Xia loại 092 ăn cắp hoàn toàn công nghệ của Nga, sau khi ñược phủ hạng sơn mới màu ñen. ðây là tàu ngầm lắp tên lửa ñạn ñạo và sử dụng năng lượng hạt nhân. Trung Quốc có duy nhất 1 chiếc. Tàu ngầm hạng Xia SSBN (loại 092/09 II, trọng lượng nước bị chiếm chỗ khi lặn là 6.500 tấn) gần ñây mới ra khơi trở lại sau 3 năm tu sửa. Giờ ñây, nó có hạng sơn mới màu ñen, một thiết bị ñịnh vị bằng âm thanh lắp ở phần trước thân (giống như tàu Song SSG), một gian ñược thiết kế lại ñể chứa những ống phóng tên lửa dài hơn, hệ thống kiểm soát ñã qua nâng cấp ñể phóng các tên lửa SLBM loại mới. Nếu như ban ñầu, tàu này ñược trang bị 12 tên lửa ñạn ñạo JL-1 (CSS-N-3) (tầm bắn 1.700 km, sử dụng hệ thống chỉ dẫn nhờ quán tính và mang một ñầu ñạn hạn nhân nặng 1,25 tấn) thì giờ ñây nó mang 12 tên lửa JL-2 SLBM (CSS-NX-4, tầm bắn 8.000 km). Từ nhiều năm nay, hải quân Trung Quốc chỉ có một chiếc Xia 406. Mặc dù có tin ñồn là họ ñã lắp thêm chiếc thứ hai, nhưng thông tin này chưa ñược xác nhận. ðiều này cho thấy thiết kế tàu ngầm có vấn ñề, nên người ta không ñưa nó vào sản xuất hàng loạt. Bù vào khiếm khuyết ñó, Xia là một nơi thử tên lửa lý tưởng, nhất là từ sau vụ phóng thành công tên lửa JL-1 năm 1988. Mẫu thiết kế mới là loại 094/09 IV (trọng lượng nước bị chiếm chỗ khi lặn: 12.000 tấn). Chiếc ñầu tiên thuộc loại này ñã ñược hạ thủy năm 2002. Dự kiến sẽ có tổng cộng 3-4 tàu 094 ñược sản xuất, mỗi chiếc trang bị 16 tên lửa JL-2 SLBM. Tàu ngầm ñộng cơ diesel, Trung Quốc hiện có 4 chiếc và chuẩn bị mua thêm 8 chiếc. Mặc dù ñội tàu hạng Kilo của Trung Quốc hãy còn thua xa Nga, ñây là một bước tiến lớn trong tiến trình phát triển tàu ngầm truyền thống của hải quân Trung Quốc. Tàu ngầm này có thể mang tới 18 ngư lôi TEST-71, TEST-96 hay 53-65 ñiều khiển bằng dây dẫn, khi bắn sẽ sử dụng 6 ống phóng. Chiếc thứ 3 và thứ 4 (366 và 367) thuộc dự án 636 là một trong những loại tàu ngầm truyền thống chạy êm nhất thế giới. Tàu ngầm Kilo 636 ñầu tiên ñược chuyển về Trung Quốc hồi tháng 11/1997, còn chiếc thứ hai cuối năm 1998. Hiện cả 4 tàu ngầm hạng Kilo ñều ở căn cứ Xiangshan thuộc Hạm ñội Hoa ðông. Hai tàu ngầm ñầu tiên - loại 877EKM (364, 365) - có gặp một số trục trặc về máy móc (ắc quy và máy phát ñiện bị hỏng hóc) do thủy thủ thiếu kinh nghiệm, nên không ñược sử dụng trong mấy tháng. Theo thông tin mới nhất thì Trung Quốc ñã ñặt mua của Nga thêm 8 chiếc 636 , ñược trang

120

bị tên lửa Club có tầm bắn 300 km. ðây ñược coi là biện pháp nhằm ñối phó với việc ðài Loan ñặt mua 8 tàu ngầm ñộng cơ diesel của Mỹ. Tàu ngầm mới nội ñịa hạng SSG (loại 039, trọng lượng nước rẽ khi lặn 2.250 tấn) hạ thủy hồi tháng 5/1994, nhưng ñến năm 1998 mới ñược trang bị vũ khí. Mặc dù vẫn giữ lại tháp chỉ huy có bậc thang giống như tàu ngầm loại cũ (hạng Ming/Romeo), ñây là bước tiến lớn so với tàu ngầm hạng Ming. Nó hoạt ñộng tốt hơn về mặt thủy ñộng lực học, các thiết bị ñịnh vị bằng âm thanh (sonar) hình trụ lắp ở phần trước tàu, và nó sử dụng ñộng cơ diesel MTU 12V 493 của ðức. Nhờ một chân vịt 7 cánh không ñối xứng, tàu ngầm hạng Song chạy êm hơn nhiều so với ñàn anh của nó. Người ta từng suy ñoán là tàu ngầm này có thể ñược sử dụng ñể phóng tên lửa YJ-8/C-801 và ngư lôi ñiều khiển bằng dây dẫn (có lẽ là Yu-6/Mk-48) từ ống phóng ngư lôi 533 mm. Tuy nhiên, hải quân Trung Quốc ñã bỏ ý ñịnh phát triển tàu ngầm loại 039, sau khi con tàu ñầu tiên gặp một loạt rắc rối trầm trọng. Họ tìm ñến một loại tàu cải tiến gọi là 039A. Chiếc ñầu tiên (321) ñã qua thử nghiệm trên biển và ñược ñưa vào sử dụng hồi cuối năm 2001. Ở ñây, người ta giữ lại bộ thăng bằng truyền thống của tàu, nhưng loại bỏ tháp chỉ huy có bậc thang. 039A có thể ñược trang bị hệ thống AIP (một hệ thống giúp tàu ngầm chìm sâu trong nước và không bị phát hiện trong một khoảng thời gian dài), từng qua thử nghiệm trên một con tàu hạng Ming SS. Nhưng việc Bắc Kinh ñặt hàng tới 8 chiếc hạng Kilo của Nga cho thấy hải quân Trung Quốc có thể ñã bỏ kế hoạch phát triển tàu hạng Song và tìm ñến một mẫu thiết kế hoàn toàn mới. Song hành với các thủ ñoạn trắng trợn ăn cắp công nghệ quốc phòng của Nga, Trung Quốc ñang gia tăng ăn cắp công nghệ quốc phòng của Mỹ. Thời ñiểm hải quân Trung Quốc cho chạy thử tàu khu trục Lan Châu trang bị hệ thống tên lửa ñiều khiển có thể tấn công ñồng thời các mục tiêu trên ñất liền, trên không và trên biển là vào tháng 6-2005. Khác với các tàu khu trục lớp Lộ Dương I, tàu Lan Châu có giàn radar ñịnh pha, hệ thống phóng tên lửa thẳng ñứng, tên lửa tầm xa và hệ thống chỉ huy kiểm soát, nghĩa là giống y chang hệ thống chiến ñấu Aegis của Mỹ. Câu hỏi ñặt ra là Trung Quốc làm thế nào ñể ñạt ñược trình ñộ ñó trong một thời gian ngắn? Sau sự kiện tàu Lan Châu vài ngày, nhật báo Mỹ The Washington Times (WT) dẫn lời một quan chức ngành hải quan và di trú (ICE) Mỹ báo ñộng “công nghệ ăn cắp của Trung Quốc ñang gia tăng theo ñường xuất khẩu”. Phương thức ăn cắp phổ biến nhất là thông qua một nước thứ ba nhập khẩu công nghệ tiên tiến của Mỹ. Việc ăn cắp này không mấy khó khăn nhờ lòng tham của các doanh nghiệp Mỹ như nhận ñịnh của ICE: “Một số công ty Mỹ quan tâm ñến lợi nhuận hơn là bảo vệ an ninh quốc gia”. 6.000 công ty Mỹ nằm trong tầm ngắm của Trung Quốc nhằm ăn cắp công nghệ và thiết bị Mỹ qua ñường xuất khẩu. Trung Quốc chủ trương ñi tắt bằng chiêu “lấy của người làm của ta”. Chiêu này bao gồm tình báo công nghiệp và nhập khẩu bất hợp pháp công nghệ tiên tiến của Mỹ và châu Âu. Mỹ là nước có nền công nghiệp quốc phòng tiên tiến nhất thế giới nên quân ñội Trung Quốc nhắm vào nước này là lẽ ñương nhiên. Phạm vi ăn cắp công nghệ quốc phòng Mỹ rất rộng. Tờ WT cho biết Trung Quốc ñã mua ñược một cách trái phép hoặc bị bắt quả tang ăn cắp công nghệ dạ thị (nhìn xuyên bóng ñêm), linh kiện ñiện tử quân dụng, linh kiện tên lửa ñiều khiển chính xác, phần mềm tin học phát triển tên lửa... Một quan chức FBI than thở trên tờ WT: “Trung Quốc biết về quân ñội chúng ta nhiều hơn những gì ta biết về nước này”. Ngày 24-3-2008, Chi Mak bị tuyên án 24 năm 6 tháng tù. Trung Quốc từng tìm cách mua linh kiện máy bay cường kích F-4 và F-5, tên lửa Hawk mà Mỹ cung cấp cho Iran bằng ñường biển. ICE cho biết vụ xuất khẩu trái phép nghiêm trọng nhất công nghệ bí mật của Mỹ cho Trung Quốc xảy ra hồi cuối thập niên 1990. Trong vụ này, FBI (Cảnh sát

121

Liên bang Mỹ) ñã phá vỡ một ổ gián ñiệp Trung Quốc ở Los Angeles thu thập thông tin chi tiết hệ thống chiến ñấu Aegis trang bị cho các tàu khu trục và tuần dương hiện ñại nhất của Mỹ. Vụ án gián ñiệp trên ñược tường thuật chi tiết hồi tháng 10-2005, tức sau sự kiện Lan Châu 4 tháng, phần nào ñã giải ñáp ñược câu hỏi nhờ ñâu hải quân Trung Quốc sớm có ñược phiên bản hệ thống chiến ñấu Aegis của Mỹ. Nhân vật chính trong vụ án là Chi Mak, kỹ sư ñiện người Mỹ gốc Hoa làm việc ở Công ty Power Paragon, chi nhánh của Tập ñoàn Power Systems, ở Anaheim, bang California, chuyên nhận thầu các hợp ñồng quân sự. Chi Mak ñược phép tiếp cận các tài liệu ñã ñược giải mật nhưng không ñược phép tiết lộ ra nước ngoài và tham gia thực hiện hơn 200 hợp ñồng quân sự và quốc phòng Mỹ. Chi từng làm việc trên tàu sân bay USS Stennis và có 15 năm công tác trong ngành chế tạo các hệ thống vũ khí hiện ñại của Mỹ, bao gồm tàu ngầm và tàu chiến. Trong báo cáo thường niên với Quốc hội Mỹ công bố vào thứ sáu tuần rồi (18-5), Lầu Năm Góc bày tỏ quan ngại về tốc ñộ và quy mô hiện ñại hóa quân ñội của Trung Quốc ñồng thời tố cáo nước này ăn cắp thông tin công nghệ và kinh tế phương Tây, nhất là Mỹ, “tích cực và bền bỉ nhất thế giới”. Báo cáo cho biết thêm “những nỗ lực thu thập thông tin công nghệ và kinh tế Mỹ sẽ tiếp tục ở mức cao và trở thành mối ñe dọa dai dẳng ngày càng phát triển ñối với nền kinh tế Mỹ”. Phương pháp thu thập thông tin này có hai dạng: hợp pháp và bất hợp pháp. Như ñã nói, hợp pháp là nhập khẩu hàng hóa lưỡng dụng dân sự và quân sự, còn bất hợp pháp là ăn cắp qua mạng hoặc mạng lưới gián ñiệp ở Mỹ. Cũng theo Chinese Military Aviation: Phương thức thu thập thông tin tình báo của Trung Quốc có thể gói gọn trong câu “năng nhặt chặt bị”. Tất cả mọi phương tiện ñều ñược tận dụng, từ tình báo mạng ñến tình báo con người. Ai cũng có thể trở thành ñiệp viên Trung Quốc vì lòng ái quốc hoặc vì tiền. Về tình báo mạng, Mike Rogers, Chủ nhiệm Ủy ban Tình báo Thường trực Hạ viện Mỹ, mô tả: “M ỗi buổi sáng ở Trung Quốc có hàng ngàn tin tặc có trình ñộ cao thức dậy với một nhiệm vụ: “Ăn cắp sở hữu trí tuệ của Mỹ ñể Trung Quốc tăng trưởng kinh tế”. Theo Lầu Năm Góc, thông tin kinh tế và công nghệ nhạy cảm của Mỹ ñã bị các cơ quan tình báo, công ty tư nhân, các tổ chức nghiên cứu và hàn lâm, công dân của hàng chục nước săn tìm ráo riết nhưng tin tặc Trung Quốc thuộc loại năng ñộng và tích cực nhất. Về tình báo con người, Trung Quốc không ñi theo ñường mòn cài thật sâu một vài ñiệp viên lớn “nằm vùng” lâu năm hoặc tuyển mộ ñiệp viên hai mang như Liên Xô trước ñây. Họ áp dụng chiến thuật một cá nhân thu thập một ít thông tin nhưng cả ngàn người sẽ ñem lại một lượng thông tin khổng lồ. Chiến thuật này tỏ ra rất thành công ở Mỹ - nơi có nhiều người Mỹ gốc Hoa ñược trọng dụng trong các ngành khoa học và kỹ thuật, kể cả công nghiệp quốc phòng với tư cách là kỹ sư, khoa học gia. Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) cho biết có ñến 98% ñiệp viên không chuyên (từ sinh viên ñến các khoa học gia) nhận lời làm việc cho tình báo Trung Quốc thuộc cộng ñồng người Hoa ở Mỹ. Vụ án gia ñình kỹ sư Chi Mak tuồn tài liệu về hệ thống chiến ñấu Aegis của Mỹ giúp Trung Quốc có ñược một phiên bản ứng dụng vào tàu khu trục Lan Châu là một ñiển hình. Báo cáo của Lầu Năm Góc cũng ñề cập chiến ñấu cơ tàng hình J-20 và tàu sân bay Thi Lang của Trung Quốc. Mẫu thứ 2 của J-20 có tên Mãnh Long 2 vừa thực hiện một chuyến bay thử hồi tuần rồi, còn chiếc Thi Lang (tên cũ là Varyag, vốn là tàu sân bay thời Liên Xô mua lại của Ukraine rồi “mông má” lại thành tàu sân bay) cũng mới cập cảng ðại Liên hôm 15-5 sau 9 ngày chạy thử. ðây là chuyến chạy thử lần 6. Từ công nghệ gôc của Mỹ, nay J-20 và Thi Lang có phải là ñịch thủ của Mỹ trong tương lai gần? Một số chuyên gia Mỹ không tin rằng năm 2020, Trung Quốc có ñược một phi ñội chiến ñấu cơ

122

tàng hình J-20 ngang ngửa với F-22 hoặc F-35 của Mỹ. Tàu sân bay Thi Lang càng không có khả năng chiến ñấu như các tàu sân bay Mỹ chạy bằng ñộng cơ diesel chứ ñừng nói gì USS Enterprise chạy bằng ñộng cơ hạt nhân. Tuy nhiên, một số chuyên gia Mỹ lưu ý rằng không quân Trung Quốc ñang học tập cách làm “cuốn chiếu” của Nga, ít mất thời gian hơn Mỹ. ðó là sau vài chuyến bay thử cơ bản, chế tạo một vài chiếc trang bị phương tiện chiến ñấu thông thường rồi ñưa vào các phi ñội chiến ñấu. Sau vài năm hoạt ñộng thực tế, kỹ sư sẽ chế tạo một phiên bản mới trang bị hiện ñại hơn. Và cứ như thế, tiếp tục hoàn thiện máy bay. Trung Quốc cũng ñang làm y như vậy. Họ vừa cho bay thử vừa sản xuất một số lượng nhỏ J-20. Cách làm này có cái lợi là ñưa J-20 vào hoạt ñộng nhanh hơn Mỹ tưởng. Tướng không quân Trung Quốc Hà Vĩ Vinh tuyên bố J-20 sẽ sẵn sàng chiến ñấu vào năm 2017 hoặc chậm nhất năm 2019. Nhưng nó cũng dễ gặp trục trặc. Chiếc F-22 của Mỹ sau 7 năm bay thử mới ñưa vào hoạt ñộng, giờ ñây buồng lái ñang có vấn ñề, phi công rất sợ hãi vì hay bị ngất bất ngờ do thiếu ôxy. Chiếc J-20 chắc chắn cũng gặp vấn ñề tương tự. Nó không thể sánh bằng F-22 hay F-35 có hơn 10.000 chuyến bay thử. Hơn nữa, chừng nào J-20 vẫn dùng ñộng cơ AL-31 của Nga không thuộc thế hệ 5 thì càng không thể. Trung Quốc chưa thể chế tạo ñộng cơ cho thế hệ này. Không riêng lĩnh vực quân sự mà Trung Quốc ñang là siêu cường về ăn cắp công nghệ, thương hiệu của nhiiều nước tiên tiến. Hàng Trung Quốc tràn ngập khắp nơi, giá rẻ, nhưng người tiêu dùng rất ngán ngại. Hàng nhái, hàng dỏm khá nhiều. Người tiêu dùng ñã tẩy chay các loại hàng công nghệ ñiện tử vi mạch, ñồ bán dẫn, xe máy của Trung Quốc. Nhìn về thực chất, Trung Quốc giàu nhưng không mạnh. Quân ñội Trung Quốc ñông, vũ khí trang bị hiện ñại, nhưng chắc chắn là hiệu suất chiến ñấu và sự bảo ñảm an toàn phương tiện, trạng bị không cao. Trong tác chiến, hơn nhau về trình ñộ, kinh nghiệm, mưu lược, sáng tạo và lòng gan dạ, không ai ñem sự ñồ sộ về trang bị kỹ thuật ra mà dọa ñối phương ñể mong giành ñược chiến thắng. Như năm xưa cũng vậy, Mỹ dốc hết hầu bao quốc phòng của một nước lừng danh trang bị, vũ khí hiện ñại cũng phải thua ViệtNam. Nay Trung Quốc có tàu chiến và máy bay chiến ñầu các loại ñược sản xuất hàng loạt, rất nhiều, nhưng công nghệ ăn cắp chắp vá nên khó hoàn thiện và ít phát huy tính năng. Cái lối dùng chiến thuật “biển người” trong chiến tranh bây giờ ñã hêt sthowif, lạc hậu rồi, mà nếu dùng “biển người” thì kèm theo ñó phải chuốc lấy biển máu. Trình ñộ kỹ thuật tác chiến hện ñại cũng như khả năng sử dụng, vận hành trong tác chiến kỹ thuật của quân ñội Trung Quốc chưa phải là mạnh, và không hề có kinh nghiệm. Nguồn: Blog Bùi Văn Bồng - Nguyễn Cao

Nhật sẽ cho Trung Qu ốc bi ết th ế nào là tàu ng ầm AIP m ạnh nh ất th ế giới

Thứ ba 23/07/2013 19:06

ANTð - Ngày 22/07, trang mạng ðông Phương của Trung Quốc cho biết, hải quân Trung Quốc sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng một trong những lực lượng tàu ngầm thông thường mạnh nhất thế giới của Nhật Bản.

123

Trang mạng ðông Phương ñã viện dẫn nguồn tin của ðài truyền hình NHK Nhật Bản ñưa ngày 21/07, là hải quân Trung Quốc sẽ có dịp chứng kiến sức mạnh thật sự của lực lượng tự vệ trên biển (hải quân) và ñặc biệt là các tàu ngầm AIP hàng ñầu thế giới, ñang biên chế trong lực lượng tàu ngầm thông thường Nhật Bản.

NHK cho biết, “ðại hội tàu ngầm châu Á - Thái Bình Dương” tổ chức tại Yokosuka, tỉnh Kanagawa ñã chính thức khai mạc vào ngày 22/07, tham dự ñại hội này chủ yếu là các quốc gia ñã và sắp sở hữu tàu ngầm với tôn chỉ là tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau. Ngoài nước chủ nhà là hải quân Nhật Bản, tham dự ñại hội này còn có cả lực lượng hải quân Mỹ và Trung Quốc.

ðại hội bắt ñầu ñược tổ chức từ năm 2000, với mốc thời gian khi tàu ngầm hạt nhân Kursk của Nga bị chìm, làm hơn 100 thủy thủ hy sinh. ðại hội kêu gọi các nước tăng cường ñối thoại và hợp tác và hiệu triệu các quốc gia sở hữu tàu ngầm thay phiên nhau tổ chức ñại hội mỗi năm một lần.

Trung Quốc hiện chưa có một chiếc tàu ngầm AIP nào

Theo tin cho biết, tham gia ñại hội lần này quy tụ lực lượng tàu ngầm của 18 quốc gia, trong ñó có các cường quốc tàu ngầm thế giới như: Nga, Trung, Mỹ, Nhật, Anh, Ấn ðộ…

Trong phiên khai mạc ngày 22/07, Thiếu tướng James Cade Nashville, tư lệnh lực lượng tàu ngầm Mỹ ở châu Á - Thái Bình Dương ñã tuyên cáo: “Chúng ta rất cần thông qua ñại hội này ñể xây dựng nhận thức chung giữa các quốc gia, nhằm nâng cao khả năng ứng phó với các sự cố về tàu ngầm”.

Hội nghị ñược tổ chức trong thời gian 3 ngày, bế mạc vào ngày 24/07. Trong thời gian này các ñại biểu sẽ trao ñổi ý kiến về các nguyên nhân chủ yếu phát sinh tai nạn tàu ngầm và công tác cứu hộ tai nạn, ñồng thời cũng sẽ bàn về hiện trạng, tương lai phát triển của tàu ngầm thế giới.

124

Tàu ngầm AIP lớp Soryu mang số hiệu 505 của Nhật Bản

Trong thời gian tiến hành ñại hội, ñại biểu tàu ngầm các nước sẽ ñược mời tham quan các công trình có liên quan của lực lượng tự vệ trên biển của Nhật Bản. Các ñại biểu sẽ lần ñầu tiên ñược “thực mục sở thị” một trong những lực lượng tàu ngầm thông thường, ñược coi là mạnh nhất thế giới, sử dụng công nghệ ñộng lực không cần không khí (AIP).

Theo nguồn tin của các phương tiện truyền thông Nhật Bản, nước này hiện có 5 chiếc tàu ngầm AIP lớp Soryu, ñang ñược biên chế trong lực lượng hải quân. Ngoài ra, họ ñang ñóng nhiều chiếc khác trong kế hoạch trang bị 14 chiếc thuộc lớp này. ðồng thời, Nhật Bản cũng ñã chia sẻ công nghệ ñóng loại tàu ngầm sử dụng hệ thống ñộng lực không cần không khí này, với Australia và sắp tới có thể là Ấn ðộ.

ðức Vinh Theo ðông Phương

Chạm vào Vạn Lý Tr ường Thành New York Times. Tác giả: Paul Krugman. Người dịch: Huỳnh Phan.18-7-13

Tất cả các dữ liệu kinh tế quá lắm ñược xem như là một loại chuyện hư cấu nhàm chán khát thường, nhưng dữ liệu của Trung Quốc thậm chí còn hư cấu nhiều hơn hầu hết dữ liệu nơi khác. Lại có thêm một chính phủ bí mật, một nền báo chí kiểm soát, cùng với kích thước to lớn của ñất nước này, nên sẽ khó hình dung ra cái gì ñang thực sự xảy ra ở Trung Quốc so với ở bất kỳ nền kinh tế lớn nào khác.

Tuy nhiên, hiện nay có những dấu hiệu không nhầm lẫn vào ñâu ñược: Trung Quốc ñang gặp rắc rối to. Chúng tôi sẽ không nói về một số trở ngại nhỏ trên ñường ñi, mà về một cái gì ñó cơ bản hơn. Cách làm ăn kinh tế của cả ñất nước này, hệ thống kinh tế vốn thúc ñẩy ba thập kỷ tăng trưởng ñáng kinh ngạc, ñã ñạt ñến giới hạn của nó. Bạn có thể nói rằng mô hình Trung Quốc sắp chạm vào Vạn Lí Trường Thành, và câu hỏi duy nhất bây giờ chỉ là sự suy sụp sẽ tệ hại ñến mức nào.

125

Bắt ñầu với các dữ liệu, không ñáng tin cậy như chúng có thể là như vậy. Cái lập tức nhảy bổ vào bạn khi bạn so sánh Trung Quốc với hầu hết các nền kinh tế khác, ngoài sự phát triển nhanh chóng của nó, là sự mất cân bằng giữa tiêu dùng và ñầu tư. Tất cả các nền kinh tế thành công ñều dành một phần thu nhập hiện tại cho ñầu tư hơn là cho tiêu thụ, ñể làm cho khả năng tiêu thụ trong tương lai ñược nhiều hơn. Tuy nhiên Trung Quốc dường như chỉ ñầu tư ñể mở rộng khả năng ñầu tư trong tương lai thậm chí nhiều hơn. Phải thừa nhận rằng Mỹ ñang ở phía trên cao, dành 70 phần trăm tổng sản phẩm nội ñịa (GDP) cho tiêu thụ, còn Trung Quốc dù với gần một nửa GDP ñược ñầu tư, con số chỉ bằng một nửa của Mỹ.

Làm sao mà ñiều ñó lại có thể xảy ra chứ? Cái gì giữ cho mức tiêu thụ thấp như thế, và làm thế nào người Trung Quốc lại có thể ñầu tư quá nhiều mà (cho ñến nay) không ñi tới việc giảm ñi mạnh bạo lơi nhuận. Câu trả lời là ñề tài tranh cãi dữ dội. Tuy nhiên, câu chuyện mà theo tôi có lý nhất, dựa trên cách nhìn nhận cũ của nhà kinh tế học W. Arthur Lewis, ông lập luận rằng các nước trong các giai ñoạn ñầu của phát triển kinh tế thường có một khu vực hiện ñại nhỏ ñi cạnh với một khu vực truyền thống lớn có chứa ñựng một lượng “lao ñộng dư thừa” khổng lồ- các nông dân thiếu việc làm tạo ra ñóng góp biên cho sản lượng kinh tế tổng thể ở mức tốt nhât.

ðổi lại, sự tồn tại của lao ñộng dư thừa này có hai tác dụng. Thứ nhất, trong một khoảng thời gian nhất ñịnh các nước như vậy có thể ñầu tư mạnh vào các nhà máy mới, xây dựng, v.v… mà không bị ñi vào việc giảm dần lợi nhuận, bởi vì họ có thể tiếp tục thu hút ñược lao ñộng mới từ nông thôn. Thứ hai, sự cạnh tranh từ ñội quân dự trữ lao ñộng dư thừa này sẽ giữ mức tiền lương thấp kéo dài ngay cả khi nền kinh tế phát triển giàu có hơn lên. Thật ra, ñiều chính yếu làm mức tiêu thụ của Trung Quốc tiếp tục thấp dường như là việc các gia ñình Trung Quốc không bao giờ nhìn thấy phần của mình trong thu nhập tạo ra bởi tăng trưởng kinh tế của ñất nước. Một phần thu nhập ñó chảy vào tầng lớp chủ chốt dính dáng ñến chính trị, nhưng phần lớn của nó chỉ ñơn giản là nằm phục trong các doanh nghiệp, mà phần lớn là doanh nghiệp nhà nước.

ðiều ñó quả là rất khác thường theo tiêu chuẩn của chúng ta, nhưng nó lại hoạt ñộng ñược trong nhiều thập kỉ. Tuy nhiên giờ ñây Trung Quốc ñã chạm “ñiểm Lewis” – hay nói một cách nôm na, Trung Quốc không còn nông dân dư thừa.

ðó sẽ là một ñiều tốt. Cuối cùng, tiền lương ñã tăng lên, người dânTrung Quốc bình thường ñang bắt ñầu chia sẻ những thành quả của tăng trưởng. Nhưng ñiều ñó cũng có nghĩa là nền kinh tế Trung Quốc ñột nhiên phải ñối mặt với nhu cầu phải mạnh mẽ “tái cân bằng” – thuật ngữ ưa dùng hiện nay. ðầu tư bây giờ ñi vào giảm nhanh lợi nhuận và sẽ giảm mạnh dù chính phủ có làm bất cứ ñiều gì, việc chi tiêu cho tiêu dùng phải tăng lên ñáng kể chiếm ñúng vị trí của nó. Câu hỏi ñặt ra là liệu ñiều này có thể xảy ra ñủ nhanh ñể tránh một cuộc suy thoái gay gắt hay không.

Và câu trả lời mỗi ngày một tăng thêm dường như là không có. Nhu cầu phải tái cân bằng là hiển nhiên trong nhiều năm qua, nhưng Trung Quốc cứ tiếp tục ñưa ra những thay ñổi cần thiết, thay vì thúc ñẩy nền kinh tế bằng cách giữ ñồng tiền dưới giá và ñổ mạnh tín dụng giá rẻ vào nó. (Một người nào ñó sẽ nêu lên vấn ñề này: không, ñiều này có rất ít ñiểm tương ñồng với chính sách của Fed – Cục Dự trữ Liên bang Mỹ – ở ñây). Các biện pháp này trì hoãn ngày phán xét, nhưng cũng ñảm bảo rằng ngày này, rốt cuộc khi nó ñến, sẽ càng gai góc hơn . Và bây giờ nó ñã ñến.

126

Chuyên sẽ vở lỡ to tới mức nào ñối với phần thế giới của chúng ta? Theo giá thị trường – ñó là những gì quan trọng ñối với triển vọng toàn cầu – nền kinh tế của Trung Quốc chỉ hơi lớn hơn Nhật Bản, nó vào khoảng một nửa kích cỡ của Hoa Kỳ hay Liên minh châu Âu. Do ñó, nó lớn nhưng không phải khổng lồ, và, vào những lúc bình thường, thế giới có lẽ có thể kham nổi những rắc rối của Trung Quốc lúc bị sải chân.

Thật không may, ñây không phải là lúc bình thường: Trung Quốc ñang chạm ñiểm Lewis ñúng lúc các nền kinh tế phương Tây ñang trải qua “thời ñiểm Minsky” của mình, thời ñiểm mà tất cả các người vay nợ quá mức ñều cố co lại cùng một lúc, và khi làm như vậy sẽ kích ñộng một tổng suy thoái. Tai ương mới của Trung Quốc là ñiều cuối cùng mà phần thế giới của chúng ta cần.

Rõ ràng là nhiều bạn ñọc cảm nhận bị một cú ñánh ñòn trí tuệ nào ñó. Chỉ một ngày trước, chúng ta sợ Trung Quốc. Bây giờ chúng ta lại sợ dùm họ. Nhưng tình cảnh của chúng ta cũng chẳng tốt hơn.

Nguồn: New York Times

*

Những ñiều kỳ lạ trong ñám tang Wanbi Tu ấn Anh

Những sự trùng hợp khó tin ñã khiến những người có mặt tại ñám tang chàng ca sĩ tr ẻ bạc mệnh tin r ằng anh vẫn ñang hiện diện ở ñâu ñây.

127

Khi người ta mất ñi, không chỉ có nỗi ñau ở lại. ðối với chàng ca sĩ trẻ Wanbi Tuấn Anh, thứ anh muốn ñể lại cho cuộc ñời không phải là nước mắt, những nuối tiếc ñau buồn. Anh muốn ñể lại cho ñời những lời ca, tiếng hát, muốn ñể lại trên môi người thân những nụ cười, những giây phút hạnh phúc khi họ có anh bên cạnh.

Mẹ Wanbi Tuấn Anh không khóc trong ñám tang con. Không có nỗi ñau nào lớn hơn nỗi ñau của mẹ khi mất ñi người con trai yêu quý nhất, nhưng bà vẫn mạnh mẽ và bình thản ñến lạ lùng. Sự mạnh mẽ ấy có lẽ ñến từ tâm nguyện sâu xa của người mẹ, muốn hoàn thành ước muốn sau cùng của Wanbi bởi nam ca sĩ không muốn ai khóc trong ñám tang mình.

Nhưng trong mọi câu chuyện của bà, nỗi ñau vẫn lẩn khuất ñằng sau những tự hào, yêu mến dành cho cậu con trai. Hơn 4 năm trời kiên cường chiến ñấu với căn bệnh hiểm nghèo với những nỗi ñau thể xác, chưa bao giờ anh than thở hay tuyệt vọng. Trong mắt bà, chưa có một người bệnh nào lạc quan, mạnh mẽ như "Bi" - tên gọi thân mật của nam ca sĩ. Anh vẫn muốn ñược hát, vẫn khát khao cháy bỏng ñược ñứng trên sân khấu ngay cả khi bệnh tật ngày một nặng nề. Chính sự mạnh mẽ của Wanbi ñã tiếp thêm nghị lực cho bà trong những giây phút khó khăn này.

Những ngày cuối ñời, sức khỏe của Wanbi Tuấn Anh không cho phép anh xuất hiện trên sân khấu, nhưng nó không thể ngăn cản niềm ñam mê ca hát của anh. Chàng ca sĩ trẻ vẫn hát, vẫn muốn ñắm mình trong tiếng nhạc, dù chỉ với khán giả duy nhất là mẹ hay chính bản thân mình. Bà ñã khuyên anh ñừng hát nữa bởi sức khỏe của Wanbi lúc ñó ñã rất yếu, nhưng ñó là lần hiếm hoi anh không nghe lời mẹ. Có lẽ, trong những giây phút ngắn ngủi còn lại, chàng ca sĩ muốn sống trọn vẹn với niềm ñam mê của cuộc ñời.

Trong mắt mẹ Wanbi Tuấn Anh, cậu con trai vẫn chỉ ñang như say ngủ. Lời nói của bà vẫn ngập tràn sự quan tâm, từng cử chỉ vẫn chất chứa yêu thương dành cho chàng ca sĩ. Anh chỉ như bé bỏng lại trong vòng tay mẹ, chứ không phải ñã vĩnh viễn rời xa.

Mẹ Wanbi Tuấn Anh kể khi mới qua ñời, nhìn anh tiều tụy và nhợt nhạt ñi rất nhiều. Nhưng khi mặc bộ ñồ mà anh thích nhất, gương mặt của chàng ca sĩ lại bất ngờ hồng hào trở lại như ñang ngủ và trên ñôi môi còn hé nở một nụ cười. Có lẽ, chàng ca sĩ vẫn luôn muốn giữ hình ảnh ñẹp nhất của mình lại trong mắt mọi người, dù là trong lần sau cuối...

Ngay cả bức ảnh ñược in ra ñể tặng lại cho bạn bè, người hâm mộ, ñiều kỳ lạ cũng xảy ra khi hàng loạt hình ảnh ñược chọn lựa cẩn thận trên mạng ñều không thể chép vào thẻ nhớ. Chỉ có duy nhất một tấm ảnh ñược chép thành công và mẹ Wanbi Tuấn Anh cho rằng ñó chính là lựa chọn của anh. Bức ảnh ñược thực hiện từ những năm 2008 - thời hoàng kim và rực rỡ nhất của Wanbi trong làng giải trí. ðây cũng là bức ảnh ñược người thân chọn làm di ảnh trong tang lễ của Wanbi Tuấn Anh.

Tấm ảnh bìa album ñầu tay của Wanbi Tuấn Anh ñược lấy làm di ảnh.

Trong buổi sáng diễn ra tang lễ của Wanbi, có ít nhất hai lần căn nhà mất ñiện, dù xung quanh hàng xóm vẫn bình thường. Mỗi lần như vậy, mẹ anh lại hối hả ñi ra bên quan tài con vì sợ "Bi có ñiều gì khó chịu". Lần thứ nhất, cổ áo của chàng ca sĩ bị dây một vài vết bẩn, nhưng lúc ñó không thể thay ñổi trang phục ñược vì ñã liệm. Gia ñình và người thân ñã thắp nhang khấn vái, xin "Bi chịu khó mặc tạm, vì giờ không thay ñồ cho Bi ñược nữa." Chỉ ít phút sau, căn nhà có ñiện trở lại.

128

Lần thứ hai mất ñiện, mẹ Wanbi lại giục người thân trong nhà tới bên quan tài của chàng ca sĩ trẻ xem có chuyện gì. Trên nắp quan tài, ngoài những bông hoa trắng còn có thêm một hộp quà nhỏ ñược ñặt ngay ngắn bên trên. Khi người thân vừa nhấc hộp quà lên, ñiện vụt sáng trở lại trong sự kinh ngạc của tất cả mọi người có mặt. ðem món quà ra phía ngoài, một fan nữ của Wanbi nhận mình là chủ nhân của món quà và thú nhận: "Chỉ muốn tặng anh Wanbi ñôi mắt ñể anh có thể lành lặn ñi tới thiên ñường".

Những ñiều lạ lùng ấy ñã mang lại trong tâm trí những người tham dự ñám tang Wanbi cảm giác về sự tồn tại của chàng ca sĩ ở ñâu ñây. Có thể, ñó chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên, nhưng cũng có thể nó biểu hiện cho những tâm nguyện sau cùng của chàng ca sĩ. Anh muốn giữ hình ảnh ñẹp ñẽ nhất về mình trong lòng tất cả mọi người, ngay cả khi ñã bước sang thế giới bên kia.

Hình ảnh Wanbi những ngày cuối ñời.

Trong suốt ñám tang của Wanbi Tuấn Anh, tiếng nhạc của bài Cảm ơn do chính anh sáng tác và trình diễn vẫn vang lên. Trong câu hát, có cả những lời cảm ơn dành cho mẹ cha, cho bạn bè, cho những người thân và cả lời cảm ơn cho cuộc sống. Câu kết của bài hát cũng giống như một lời cuối cùng của Wanbi gửi tới cuộc ñời này: "Cám ơn niềm tin ấy, với bao niềm chân thành. Sẽ mãi mãi trong tôi, giấc mơ êm ñềm…"

Theo Xzone/Tri Thức Thời ðại

129

Siu Black trong vòng vây n ợ nần? Việc chương trình thực tế Tôi là người chiến thắng ñột ngột thông báo thay giám khảo chính Siu Black ñang gây nhiều bàn cãi và làm xôn xao dư luận, nhất là khi gần ñây có không ít lời ñồn ñại về những khó khăn về kinh tế của nữ ca sĩ này.

Không còn là tin ñồn, ít nhất có một chủ nợ gửi ñơn kiện cáo ñến cơ quan chức năng. Thậm chí, quán cà phê do Siu Black mở ở Q.Tân Bình cũng không còn. ðầu tháng 6.2013, Cơ quan Cảnh sát ñiều tra Công an TP.HCM có văn bản kết luận một vụ ñòi nợ liên quan ñến ca sĩ Siu Black chỉ là giao dịch dân sự, không có yếu tố hình sự. Trước ñó, bà X. (ngụ Q.10) gửi ñơn ñến cơ quan chức năng tố cáo Siu Black có hành vi chiếm ñoạt tài sản thông qua việc vay mượn tiền. ðể có kết luận này, một nguồn tin cho biết cơ quan công an cũng ñã mời hai bên lên làm việc nhiều lần.

Phóng viên ñã gặp trực tiếp bà X. ñể tìm hiểu sự việc. Bà cho biết thông qua một người quen, Siu Black ñánh tiếng vay tiền của bà. “Lúc ñó, cổ nói ñang vay mượn tiền của xã hội ñen ñể ñầu tư, kinh doanh nhưng lãi suất cao quá, kham không nổi nên muốn mượn tiền của tôi trả cho những món nợ kia. Tuy nhiên, số tiền mượn xã hội ñen chính xác là bao nhiêu thì tôi không biết”, bà X. kể.

Theo bà X., Siu Black từng nhiều lần vay của bà, tổng cộng 200 triệu ñồng (lãi suất 5%/tháng), 10.000 USD và 20.000 CAD (ñô la Canada, lãi suất 3%/tháng) từ nhiều năm trước. ðến năm ngoái, ñột ngột bà không liên lạc ñược với Siu Black bằng ñiện thoại, quán cà phê do ca sĩ này mở cũng không còn, ñến ñịa chỉ tạm trú cũng không còn ở ñó nữa. Sau khi công an mời lên làm việc, Siu Black mới xuất hiện và cam kết sẽ trả nợ nhưng hồi tết năm ngoái cũng chỉ trả ñược 10 triệu

130

ñồng. Bà X. nói thêm: “Thấy Siu Black hát hò, ñóng phim, làm giám khảo nhiều show dữ lắm nhưng không biết tiền bạc ñi ñâu? Tôi ñã cho Siu Black rất nhiều thời gian và tạo ñiều kiện ñể trả nợ. Nhưng nếu Siu Black không trả nợ thì buộc lòng tôi phải ñưa vụ việc ra tòa”.

Hôm qua, phóng viên ñã cố gắng tìm cách liên lạc với ca sĩ Siu Black ñể tìm hiểu thêm nhưng mọi cố gắng ñều không có kết quả. Số ñiện thoại cũ ñã ñược một người lạ mua lại sử dụng, số ñiện mới thì khóa. Liên lạc với bạn bè, những người thân thiết không ai biết ca sĩ Siu Black ở ñâu.

(Theo Thanh Niên)

‘Máu me’ kinh doanh, ngh ệ sĩ mất ti ền tỷ

- Nhiều nghệ sĩ “máu me” kinh doanh bỏ tiền ra làm ăn nghề tay trái. Song, vì một số lý do, họ ñã vấp phải thất bại ñau thương. Sốtiền mất mát ít cũng vài tỷ, nhiều lên ñến vài trăm tỷ ñồng.

Dưới ñây là một vài gương ñiển hình về việc làm ăn thua lỗ, nợ nần của các ca sĩ, nhạc sĩ trong nước.

1. Nhạc sĩ Hà Dũng thua ñậm với Indochina Airlines

Là hãng hàng không tư nhân ñầu tiên tại Vi ệt Nam, Indochina Airlines bay chuyến ñầu tiên vào tháng 11/2008. Tuy nhiên, nhạc sĩ Hà Dũng ñã sớm phải từ bỏ “giấc mơ bay” của mình khi hãng kinh doanh thua lỗ, ngừng hoạt ñộng.

Ngay từ ñầu, tên gọi AirSpeedUp (Tăng Tốc - gọi chệch ñi là Tang tóc), dường như ñã dự báo trước về việc số phận của nó. Trong bối cảnh thị trường hàng không Việt Nam chưa hội ñủ các ñiều kiện cho một hãng hàng không tư nhân non yếu, lại thiếu kinh nghiệm trong ñiều hành nên Indochina chết yểu là ñiều dễ hiểu. Thua lỗ, nợ nần từ tiền xăng ñến dịch vụ mặt ñất, hãng buộc phải dừng bay. Tháng 11/2009, Indochina Airlines ñành phải trả lại máy bay và chính thức không còn chiếc nào.

Nhạc sỹ Hà Dũng và các cổ ñông góp vốn ñã lỗ khoảng 400 tỷ ñồng, gấp 2 lần số vốn ban ñầu bỏ ra.

131

2. Ca sĩ phá sản vì chứng khoán

Ca sĩ Phạm Khánh Hưng là một trong những nghệ sĩ thất bại ñau ñớn khi ném tiền vào chứng khoán. Nổi danh trên thị trường nhạc trẻ cách ñây khoảng 5-6 năm, ca sĩ này bắt ñầu tập tành chơi cổ phiếu từ 2008. ðúng vào thời kỳ vàng son của chứng khoán, hai anh em ca sĩ Phạm Khánh Hưng như bị thôi miên với số tiền lời kiếm ñược và tiếp tục lao vào vòng xoáy của những con số xanh,ñỏ.

Song, trò chơi ñầu tư may rủi làm giàu nhanh và cũng nhanh làm người chơi phá sản. Trắng tay, tài sản và nhà cửa mất luôn, kể cả phòng thu là nơi gắn bó nhất với một ca sĩ. Anh mất tích khỏi các phòng trà, tụ ñiểm ca nhạc và thị trường âm nhạc. Sau ñó, ca sĩ này gom hết số tiền còn lại sang Mỹ. Mất 4 tháng, Phạm Khánh Hưng mới lấy lại thăng bằng, chăm chỉ biểu diễn ở xứ người ñể gom góp tiền về nước.

3. Bất ñộng sản làm ông bầu Phước Sang liêu xiêu

Sự việc lùm xùm trên các phương tiện truyền thông khi doanhn hân Chung Minh gửi ñơn tố cáo nhà sản xuất Phước Sang, trong 5 ñợt khác nhau, ñã mượn 2 tỷ ñồng, 5.000 USD, 20.000 USD và 400 triệu ñồng mà không trả. Sau ñó, Phước Sang còn mượn chiếc xe Mercesdes S350 của Chung Minh với lý do ñi công tác nhưng sau ñó thông báo là ñã cầm chiếc xe và hứa sẽ chuộc lại ñể trả. Tổng cộng, Phước Sang nợ ông Minh khoảng 5 tỷ ñồng.

Tuy nhiên, Phước Sang thanh minh rằng ñó là do Chung Minh hùn vốn ñể cùng làm phim, nhưng do bất ñồng, doanh nhân này muốn ngừng hợp tác và yêu cầu rút vốn. Ban ñầu, Phước Sang cho hay sẽ trả 300 triệu ñồng, sau ñó thoả thuận sẽ trả nốt số nợ còn lại.

Do ñã ñầu tư rất nhiều tiền vào bất ñộng sản, gặp ñúng thời kỳ thị trường này ñóng băng nên Phước Sang cũng “ñóng ñinh” và không trả ñược nợ. Rất may sau ñó, Phước Sang ñược nhiều bạnbè giúp ñỡ, vượt qua cơn sóng gió.

132

Không rõ tổng số tiền ông bầu này ñổ vào bất ñộng sản là bao nhiêu, nhưng khi trao ñổi với báo giới, Phước Sang ñã lôi rất nhiều giấy tờ liên quan ñến nhà ñất giá trị hàng trăm tỷ ñồng ñể chứng minh là mình không xù nợ.

4. Vợ chồng ca sĩ CẩmVân bị ‘l ừa’ khi ñầu tư vào thuỷ sản

Cùng một số người thân, vợ chồng ca sĩ Cẩm Vân ñã gom góp tiền tiết kiệm ñể ñưa cho một “ñại gia” tên Tạ Hùng Mau (ở khóm 8, phường 8, TP.Cà Mau) ñể cùng lập một công ty chế biến và xuất nhập khẩu thủy sản.

Từ cuối năm 2009, vợ chồng ca sĩ này thường xuyên chuyển tiền cho ông Mau ñể xây dựng nhà máy. Toàn bộ tài sản bao năm hai vợ chồng gom góp ñược ñổ vào dự án nhà máy sản xuất tôm khô tận mũi Cà Mau, có lúc vài chục triệu ñồng, khi thì hàng trăm triệu. Tổng cộng, ca sĩ Cẩm Vân và một số bạn bè ñã góp số vốn 21,4 tỷ ñồng cho ñại gia này mà không mảy may nghi ngờ.

Tuy nhiên, ñến khi khai trương nhà máy, sự việc mới vỡ lở khi những người là cổ ñông sáng lập như vợ chồng ca sĩ Cẩm Vân, lại không ñược coi trọng. Song, trên thực tế, do việc sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn, ca sỹ này ñã thỏa thuận chuyển nhượng toàn bộ cổ phần. Việc hai vợ chồng ca sĩ làm rùm beng lên là do chưa nhận ñủ tiền.

5. Công ty của nghệ sĩ Chánh Tín sắp phá sản

Mới ñây nhất, nghệ sĩ Nguyễn Chánh Tín, diễn viên nổi danh trong tập phim Ván bài lật ngửa, Tổng giám ñốc Công ty Chánh Tín (CTF) cho hay ñang ñối mặt với nguy cơ phá sản.

133

Cùng một người bạn, cuối năm 2010, nghệ sĩ Chánh Tín ñầu tư vào một trang trại ñể trồng rau sạch ở Lâm ðồng. Tuy nhiên, việc cấp phép tưởng như gần hoàn tất, CTF ñã chi hàng tỷ ñồng thuê tư vấn dự án, lập kế hoạch chitiết, thực ñịa, bộ máy quản lý và ñiều hành dự án... song, 3 năm trôi qua, CTF chưa nhận ñược sự phản hồi tích cực từ UBND tỉnh Lâm ðồng. ðiều này ñồng nghĩa với việc, CTF của nghệ sĩ Chánh Tín bị ñẩy ñến bờ vực phá sản. Tài sản mang thế chấp ngân hàng ñể lấy kinh phí ñầu tư dự án cũng ñang sắp ñến thời ñiểm bị phát mãi.

Ngọc Hà(tổng hợp)

*

Những thức ăn kỵ nhau có hại cho sức khỏe

ðể bữa ăn gia ñình vừa ngon vừa ñảm bảo sức khỏe khâu lựa chọn thực phẩm việc quan trọng nhất. Dưới ñây là một số khuyến cáo của các chuyên gia dinh dưỡng trong việc kết hợp thực phẩm có thể gây ảnh hưởng ñến sức khỏe mỗi gia ñình cần lưu ý:

1. Không nên xào nấu gan lợn với giá ñỗ:

Các nhà khoa học phân tích 100g gan lợn thấy có 2,5mg ñồng và trong giá ñậu có nhiều vitamin C. Nếu ta xào lẫn hoặc ăn gan lợn với giá ñậu cùng một lúc hoặc trong thời gian gần nhau sẽ làm vitamin C bị oxy hóa. Kết quả giá ñậu thành chất bã sẽ không còn chất bổ.

134

2. Không nấu gan ñộng vật với cà rốt, rau cần:

Không nên dùng các loại rau, củ, quả này sau khi ăn món gan ñộng vật. Lý do là trong gan ñộng vật, hàm lượng ñồng, sắt và một số nguyên tố kim loại khác khá cao. Các ion kim loại rất dễ làm cho vitamin C có trong loại rau, củ, quả này bị ôxy hóa và mất hết công hiệu. Ngoài ra loại rau, củ, quả này chứa nhiều chất cellulose và acid oxalic ảnh hưởng tới sự hấp thụ sắt của cơ thể.

3. Không ăn dưa chuột với cà chua:

Vì trong dưa chuột chứa một loại men phân giải VitaminC, khi ăn dưa chuột với cà chua hay những loại thực phẩm giàu VitaminC sẽ không tốt vì làm giảm khả năng hấp thụ Vitamin C của cơ thể.

4. Sữa ñậu nành và trứng gà:

Sữa này có men protidaza kiềm chế các protein trong trứng gà, cản trở tiêu hóa, gây khó tiêu, ñầy bụng.

5. Sữa bò và nước hoa quả chua:

Sữa bò chứa nhiều protein, trong ñó chất cazeine chiếm tới 80%. Khi sữa bò pha lẫn hoặc uống cùng với nước trái cây chua sẽ làm cho chất cazeine kết dính, lắng ñọng lại làm cho khó tiêu và rối loạn tiêu hóa. Nếu trẻ uống lâu dài sẽ rất mắc bệnh methemoglobin,bệnh này gây khó thở, tím tái và có nguy cơ khiến trẻ tử vong. Nước hoa quả có tính axít, làm biến ñổi tính chất của sữa bò gây khó tiêu.

6. Tỏi + trứng vịt: tráng trứng vịt với tỏi rất ñộc.

7. Sữa ñậu nành và ñường ñen:

ðường ñen có chất axít Osalic và axít malic, nếu dùng ñường ñen sẽ gây ra tác dụng axít sinh ra chất "lắng biến tính", chất bổ sẽ bị giảm ñi. Trẻ sơ sinh sẽ bị ñầy bụng hoặc mất ñi chức năng tiêu hóa. Vậy nên ta phải dùng ñường trắng.

8. Thịt dê, thịt chó và nước chè:

Thịt chó và thịt dê rất giàu protein. Nếu vừa ăn thịt chó hoặc thịt dê mà lại uống nước chè ngay thì chất acid tanic có trong nước chè sẽ kết hợp thành protein trong thịt chó hoặc thịt dê tạo thành chất tannalbin làm se niêm mạc ruột, giảm nhu ñộng ruột dễ dẫn ñến táo bón, nguy cơ gây ra ung thư.

9. Các loại ñộng vật có vỏ sống trong nước + chất vitamin C:

135

Các loại ñộng vật có vỏ: như tôm nước ngọt có nhiều hợp chất asen hóa trị 5 sau khi ăn nếu uống vitamin C hay ăn những thức ăn có chứa vitamin C như ớt, cà chua, mướp ñắng, cam quýt, chanh... sẽ làm cho a sen hóa trị 5 biến thành a sen hóa trị 3, túc là chất thạch tín có ñộc bảng A có thể chết. Vì vậy ñã uống vitamin C và ăn các thứ có vitamin C thì tuyệt ñối không ñược ăn các loại ñộng vật có vỏ sống trong nước.

10. Củ cải trắng và các loại lê, táo, nho:

Ceton ñồng có trong những loại trái cây này phản ứng với axit cianogen lưu huỳnh trong củ cải, khiến người ăn bị suy tuyến giáp trạng và bướu cổ.

11. Thịt dê kỵ giấm:

Giấm chứa nhiều acid acetic, thịt dê chứa nhiều hoạt chất sinh học và ñạm, hai thứ ăn chung acid acetic sẽ phá hủy thành phần dinh dưỡng của thịt dê.

12. Rau dền và quả lê vốn kỵ nhau:

Nếu ăn cùng sẽ dễ bị nôn. Ngoài ra, bạn cũng không nên tráng miệng bằng quả lê sau bữa ăn có thịt ngỗng, vì hai món này khi kết hợp dễ gây sốt.

13. Hồng với khoai lang:

Loại quả này không nên ăn cùng khoai lang. Tinh bột trong khoai lang kích thích dạ dày tiết ra axít, tác dụng với chất chất tanin trong quả hồng, gây viêm loét và chảy máu dạ dày.