Międzynarodowe standardy opisu obiektów dziedzictwa kulturowego

Wanda Klenczon Biblioteka Narodowa

„Cyfrowość bibliotek i archiwów” Warszawa 26-27.11.2009

międzynarodowe? stanowione przez międzynarodowe ciała standaryzacyjne o zasięgu ponad lokalnym

standardy? de iure (normy) de facto (schematy, zalecenia, formaty, słowniki)

opisu? metadane techniczne, dotyczące praw własności, dotyczące

treści

obiektów dziedzictwa kulturowego? utwory intelektualne, artystyczne, obiekty kultury materialnej i

ich rejestracja

Standardy

po co?

ujednolicenie struktur danych ujednolicenie opisów

lepsze wyszukiwanie informacji lepsze wykorzystanie wiedzy o

zasobach, ich popularyzacja i promocja

lepsze zarządzanie zbiorami możliwość wymiany danych pomiędzy

instytucjami, bazami

jak ?

ustalenie zestawu elementów danych, które są niezbędne/wskazane do stosowania w dokumentacji obiektów (format)

opracowanie zasad stosowania (katalogowania)

określenie źródeł terminów (słowniki)

Object ID

Opracowany w latach 1993-1997 z inicjatywy J. Paul Getty Trust we współpracy muzealników, antykwariuszy, policji, służb celnych i towarzystw ubezpieczeniowych stosowany i promowany przez m.in. FBI, Scotland Yard and

Interpol

służy gł. do identyfikacji obiektów znajdujących się w obrocie handlowym,

zmieniających trwale lub czasowo miejsce lub właściciela dokumentacji obiektów w celu ochrony przed kradzieżą lub

zniszczeniem

od 1999 r. zarządzany przez Council for the Prevention of Art Theft (CoPAT) www.object-id.com

OBJECT ID CHECKLIST

Van Eyck Core Record

opracowany na potrzeby projektu Van Eyck (Visual Arts Network for the Exchange of Cultural Knowledge)

raczej kontekst historyczny niż technologiczny

określenie poziomu minimalnego pól niezbędnych do pozyskiwania informacji o obrazach dzieł sztuki, na podstawie analizy struktury wielu baz danych zdjęć dzieł sztuki

http://vads.ahds.ac.uk/standards2.htm#Van Eyck

Van Eyck – kategorie obligatoryjne

Visual Resources Association VRA Core 4.0 Elements

CDWA

http://www.getty.edu/research/conducting_research/standards/cdwa/

CCO – Cataloguing Cultural Objects: a Guide to Describing Cultural Works and Their Images

projekt Visual Resources Association Foundation

bazuje na VRA Core 4.0 i CDWA (Categories for the Desciption of Works of Art)

możliwość współpracy z DC, MODS, MARC

http://www.vrafoundation.org/ccoweb/index.htm

CCO - zastosowanie

California Digital Library Shared Image Service ARTstor Images for Educaton and Scholarship Electronic Catalogue of Bulgarian Cultural Historical

Heritage Centro de Documentacion de Bienes Patrimoniales

(Chile) Staatliche Mussen zu Berlin, Institut fur

Museumsforschung Projekt Andrew W. Mellon Foundation i OCLC „Museum

Data Exchange”

CDWA Lite

XML Scheme na potrzeby gromadzenia i transferu metadanych opisu dzieł sztuki i obiektów kultury materialnej

bazuje na CDWA (Categories for the Description of Works of Art) i CCO (Cataloging Cultural Objects: A Guide to Describing Cultural Works and Their Images)

zgodność repozytoriów ze specyfikacją protokołu OAI-PMH

opracowany i rozwijany przez J. Paul Getty Trust i ARTstor

CDWA Lite Element Set

AMICO, Archeological CDS, CIMI DTD, CIMI Profile, Dublin Core, EAD, Getty Categories, MESL, Object ID, SPECTRUM, Reach Element Set, VRA Core Categories…….

BUT where is the glue ?

CIDOC Conceptual Reference Model

(CIDOC CRM)

„metadata zoo” (M.Doerr)

CIDOC Conceptual Reference Model (CRM)ISO 2127:2006

„"semantic glue" needed to mediate between different sources of cultural heritage information, such as that published by museums, libraries and archives”

opracowany przez ICOM-CIDOC (International Committee for Documentation of the International Council of Museum) obiektowy model danych dokumentacyjnych w 2006 r. ustanowiony jako norma ISO

formalna ontologia (zapis zbioru pojęć i relacji między nimi) umożliwiająca integrację i wymianę danych z różnych zasobów informacji o obiektach dziedzictwa kulturowego obecnie 80 klas (E) i 130 własności/relacji (P)

Deutscher Museumsbund Fachgruppe Dokumentation Arbeitsgruppe DatenaustauschDas CIDOC Conceptual Reference Model: Eine Hilfe für den Datenaustausch? 2004

Kapeć Johanna Wolfganga von Goethe (CIDOC CRM)

Kapeć Johanna Wolfganga von Goethe (CIDOC CRM)

CIDOC CRM - zastosowanie

CLAROS (Classical Art Research Online Services) informacja o zbiorach starożytnej rzeźby greckiej i rzymskiej w muzeach całego świata ponad 2,000,000 rekordów i obrazów

Museum of New Zealand Te Papa Tongarewa  kolekcja dostępna online

STAR Project (Semantic Technologies for Archaeological

Resources)  przeszukiwanie zasobów informacji o zabytkach archeologicznych (dokumentacja, „szara literatura”)

Germanisches Nationalmuseum Norymberga trzy etapy dokumentacji: na etapie gromadzenia, inwentaryzacji,

opracowania naukowego i sporządzenia informacji ogólnodostępnej

museumdat XML Schema

opracowany przez Fachgruppe Dokumentation des Deutschen Museumbundes

bazuje na CDWA Lite, kompatybilny z CIDOC CRM

uwzględnia obiekty innych niż dzieła sztuki (np. obiekty historii naturalnej czy społecznej)

umożliwia publikację danych o zbiorach w portalach takich jak BAM-Portal, DigiCult, Bildindex der Kunst und Architektur, docelowo również w Deutsche Digitale Bibliothek i Europeana elementy obligatoryjne i fakultatywne

museumdat

www.museumdat.org

Portal BAM

Portal BAM

Muzea w Polsce?

SSWIM - SIECIOWY SYSTEM WYMIANY INFORMACJI MUZEALNEJ Sieciowy System Wymiany Informacji Muzealnej (SSWIM), powstał w latach 1995-1997, jako

rezultat konsultacji i dyskusji przedstawicieli 20 największych i najbardziej zaawansowanych w komputeryzacji muzeów polskich. W grupie tej osiągnięto porozumienie co do zakresu wymiany bezpiecznej informacji.

Program SSWIM jest z założenia programem informacyjnego minimum. W intencji autorów, program funkcjonować będzie jako narzędziowa "nakładka" na istniejące programy inwentaryzacyjne, umożliwiająca wymianę części informacji rejestrowanych w muzealnych bazach danych poprzez sieć zewnętrzną.

System umożliwia : wprowadzanie podstawowych danych o zbiorach do lokalnych baz danych, tworzenie ogólnopolskiej bazy danych o zbiorach przechowywanych w muzeach, wymianę danych pomiędzy muzeami tworzącymi sieć, odczyt informacji przez polskie i zagraniczne instytucje oraz osoby zainteresowane kolekcjami

polskich muzeów.

http://www.pma.pl/dzialy/komp.html

Kongres Kultury Polskiej 2009Diagnoza stanu digitalizacji oraz gromadzenia, przechowywania i udostępniania obiektów cyfrowych w latach 1989-20082.2. Digitalizacja poszczególnych kategorii zbiorów w latach 1989-20082.2.3. Muzea

„W 2001 roku ankietę skierowano do 683 placówek muzealnych […] i otrzymano 256 odpowiedzi. Najważniejszym celem ankiety była odpowiedź na pytanie, czy muzea w Polsce tworzą elektroniczny inwentarz zbiorów i czy możliwe jest udostępnienie tej informacji poprzez sieci typu Internet dla celów muzealnych i dla potrzeb społeczeństwa (edukacyjnych, turystycznych, promocyjnych, polityki regionalnej itd.). W badanej grupie 68% respondentów zadeklarowało rozpoczęcie wprowadzania komputeryzacji. 82 placówki w owym czasie prowadziły inwentarz elektroniczny swoich zbiorów, a ogólna liczba rekordów wynosiła niemal 2 miliony (ok. 1/6 polskich zasobów muzealnych). […]Istotnym wnioskiem płynącym z badania w 2001 r. było stwierdzenie, że nie można mówić o standaryzacji oprogramowania zbiorów muzealnych.”

Kongres Kultury Polskiej 2009Diagnoza stanu digitalizacji oraz gromadzenia, przechowywania i udostępniania obiektów cyfrowych w latach 1989-20082.2. Digitalizacja poszczególnych kategorii zbiorów w latach 1989-20082.2.3. Muzea

W roku 2005–2006 powtórzono ankietę, która miała tym razem służyć przede wszystkim rozpoznaniu procesu digitalizacji zbiorów […] Ankieta została wysłana do 450 muzeów, odpowiedzi na nią udzieliło 189 instytucji.[…] W tej grupie 92 (49 %) muzea zgłosiły fakt prowadzenie wizualizacji cyfrowej, 95 – udzieliło negatywnej odpowiedzi. Liczba rekordów tekstowych opracowań muzealiów w grupie 189 muzeów wyniosła – 2 738 849, liczba rejestracji obrazowych i multimedialnych – 281 469.

Mimo znacznego postępu w zastosowaniu informatyki, w zbiorach muzealnych nie podjęto w latach 1995-2008 decyzji na szczeblu centralnym o koordynacji dostępu do baz danych w muzeach”

Czy warto nadal nie dostrzegać międzynarodowych standardów opisu obiektów muzealnych?

Wanda KlenczonBiblioteka Narodowa

Komitet Techniczny 242 Informacja i Dokumentacja Polskiego Komitetu Normalizacyjnego