Moderna u srpskoj knjievnosti

Moderna u srpskoj knjievnosti

,

. . , .

Top of Form

Bottom of Form

Moderne tendencije novih estetsko-knjievnih strujanja nalazimo ve u delima srpskih pisaca iz tzv. realistike epohe, koji su iveli krajem19. veka, tako da praktino srpska moderna, ili esto pominjana formulacija "zlatno doba srpske knjievnosti", vremenski obuhvata razdoblje: kraj prolog veka - kraj Prvog svetskog rata. 0 njoj se ne moe govoriti kao o nekom novom knjievno-estetskom pokretu, koji je doao od nekud sa strane i koji su donele neke nove generacije, pa prema tome u njoj nije ni moglo biti nekih knjievnih sukoba izmeu dve generacije pisaca, starije i mlade.

[] 1Odlike moderne u Srbiji 1.1Uticaji 1.1.1Forma 1.1.1.1Glavni predstavnici 2Saeto 3Vidi jo 4Literatura

[]Odlike moderne u SrbijiKarakteristine odlike moderne knjievnosti nalazimo ve kodVojislava IliaiBranislava Nuia. U njihovim delima, kako je to u svoje vreme zapazioJovan Skerli, knjievni kritiar i jedan od protagonista modernog talasa, "jedno nostalgino oseanje punog i intenzivnog ivota, mnogo strasti, senzualnosti, jako socijalno oseanje za male, slabe, pritisnute u ivotu".Vojislav Ili, kae Dragia ivkovi, smelo je zakoraio u oblast simbolistikih slutnji, strepnji i nemira. Period moderne u srpskoj knjievnosti obeleen je pre svega mnogim novim kulturnim pojavama, kao to su pokretanje i osnivanje asopisaSrpski knjievni glasnik(1901.), rad Srpske knjievne zadruge (1902.), pokretanje Velike kole i Univerziteta (1905.), osnivanje Srpskog knjievnog drutva (1905.), izdavanje Slovenskog juga itd.

Osnovne odlike moderne u Srbiji:

uznemiren i klonuo duh

pesimistina oseanja

negovanje individualizma

beanje od stvarnosti

subjektivno i iracionalno posmatranje sveta

[]UticajiZahvaljujui povoljnim politikim prilikama kakve su bile u to vreme u Srbiji, periodu rada parlamenta, srpski pisci su okrenuti kulturnim zbivanjima u Evropi, sa kojom dolaze u kontakt na raznorazne naine, i paljivo prate knjievna strujanja uFrancuskoji drugim zapadno evropskim zemljama, tako da dolaze pod uticaj evropskih knjievnosti, u prvom redu francuske knjievnosti. Oni su najpre zahvatili knjievnu kritiku i poeziju, a zatim i prozu i ostale knjievne vrste. U knjievnoj kritici se javlja Ljubomir Nedi, koji kao glavni vrednosni kriterijum umetnikog dela postavlja nain obrade knjievne teme i u drugi plan stavlja sadraj. Njemu se pridruuje Bogdan Popovi, koji strogo zastupa estetske kriterije, po ugledu na knjievne kritiare sa Zapada. A zatim, dolazi Jovan Skerli, centralna linost u celokupnom razdoblju moderne u srpskoj knjievnosti. On zastupa ideju o prisustvu knjievnosti u svim oblicima drutvenog ivota, istie njenu moralnu komponentu i ukazuje na vanost sadraja knjievno-umetnikog dela.

[]FormaSrpski pesnici,Milan Raki,Veljko Petrovi,Vladislav Petkovi Dis,Milutin Bojii drugi, u svojim pesmama slede francuske pesnike parnasovske i simbolistike orijentacije. Oni daju prednost pesnikoj formi nad sadrajem, gde kult muzikalnosti stiha, subjektivan pristup poeziji, pevaju o svom intimnom svetu, sugestiraju atmosferu melanholije i pesimizma i sumorna raspoloenja. Iz poezije francuskog Parnasa, oni preuzimaju temu pejzaa, koji postaje deo njihovog duevnog stanja i uverenja da priroda kroz pejza ivi u oveku. Najveu panju srpski modernisti posveuju motivu ljubavi irokog dijapazona, od platonskog doivljaja ene, slutnji o eni, eni kao idealu ivota, do erotskog doivljaja ene.

Pripovedaka proza u srpskoj knjievnosti u periodu moderne pokazuje tendenciju istraivanja novog i modernog u strukturi knjievnog dela i u njegovim temama. Njihovu panju sve vie zaokuplja individua koja u sebi nosi svoju protivrenost, unutranji sukob i moralnu dilemu.

[]Glavni predstavniciGlavni predstavnici moderne knjievnosti u Srbiji su: (u poeziji) Milan Raki, Sima Pandurevi, Vladislav Petkovi Dis, Milutin Boji, Stevan Lukovi, Danica Markovi, Velimir Raji; (u prozi) Borisav Stankovi, Ivo Cipiko, Milutin Uskokovi, Veljko Milievi; (u knjievnoj kritici) Ljubomir Nedi, Bogdan Popovi, Jovan Skerli.

Oni su iza sebe ostavili neosporno vredna knjievna dela, kao to su: zbirke pesama Milana Rakia, Sime Pandurevia, V.P. Disa; pripovetkeZa kruhomIve Cipika,Iz starog jevanelja i Boji ljudiBore Starikovia; romaneNeista krvBore Stankovia,PauciIve Cipika,DoljaciMilutina Uskokovia,BespueVeljka Milicevica; (drame)Kotana i TaanaBore Stankovia.

[]SaetoSrpska modernistika knjievnost razvijala se na izmakuXIX vekai trajala je doI svetskog rata. Knjievnici moderne u Srbiji su stvarali pod uticajem francuske knjievnosti. Verovali su da pesma mora biti cela lepa. Negovali su savrenstvo forme. Srpski knjievni glasnik je najznaajniji knjievni asopis tog vremena, a Bogdan Popovi i Jovan Skerli su najuticajniji kritiari.

[]Vidi joRadi boljeg uvida u srpsku modernu upoznajte se sa biografijima sledeih pisaca, proitajte i protumaite navedene pesme i pripovetke:

Aleksa anti,Vee na koljui "Pretprazniko vee"

Jovan Dui,Jablanovi Milan Raki,Dolap Vladislav Petkovi Dis,Moda spava Sima Pandurovi,Svetkovina Petar Koi,Mraajski[]Literatura

?

_1429553887.unknown