MR spektroskopija mozga

Zoran Trivić

MR i MRS• U Zavodu za Kliničku radiologiju UKC Banjaluka u prvom trimestru 2012.

urađeno je ukupno 1130 MR procedura na dva uređaja (1,5 i 3,0 T). • Od tog broja pregleda, dominantno mjesto po broju pacijenata imaju

MR endokranijuma i MR pregledi kičmenog stuba .

MR i MRS

• Konvencionalni MR pregled endokranijuma, i pored apliciranja paramagnetnog kontrastnog sredstva, često ne omogućava diferencijalnu dijagnozu tumora prema apscesu, tumefaktivnom MS plaku ili solitarnoj metastazi.

• Za uspješniju diferencijaciju patoloških promjena koristi se komplementarna MR metoda – MR spektroskopija (MRS) mozga

• MR spektroskopija pruža uvid u biohemijski sastav mozga i postojećih patoloških promjena i pomaže u njihovoj diferencijaciji.

Tehnika rada

Kod izvođenja MR procedure spektroskopije mozga potreban je timski rad

U timu su 4 člana:• Medicinska sestra• Viši radiološki tehničar• Dipl. fizičar• Specijalista radiolog

Da bi pregled ispunio svoj dijagnostički cilj, svaki član ima svoj proceduralni zadatak.

Zadaci višeg radiološkog tehničara su: 1. Priprema pacijenta za MR spektroskopiju mozga2. Izvođenje procedure

Priprema pacijenta za MRS

• Dugogodišnje iskustvo u MR procedurama pokazuje da je jedna od bitnih stavki razgovor s pacijentom i njegova psihološka priprema prije ulaska u MR snimaonu.

• Ovo je od posebnog značaja za pacijente kod kojih je indikovana MR spektroskopija.

Priprema pacijenta za MRS

• To su osobe obično lošijeg zdravstvenog stanja, narušene fizičke konstitucije, uplašene, ponekad i nekomukativne. Mora im se strpljivo objasniti vrsta pregleda, njeno vremensko trajanje i šta se od njih očekuje.

• MRS je metoda koja zahtjeva pažljiv tehnički rad i koncentraciju svih članova tima pa se samim tim produžava i vrijeme njenog izvođenja: pregled ponekad traje i 2 sata!

Tok procedure

• Pacijenti sa indikacijom za MR spektroskopiju mozga koji nisu obavili MR pregled endokranijuma u Zavodu za kliničku radiologiju UKC Banjaluka podvrgavaju se rutinskom MR pregledu I spektroskopiji.

• Onim pacijentima kojima je u Zavodu za kliničku radologiju obavljen MR pregled endokranijuma, a MR spektroskopija indikovana u relativno kratkom vremenskom roku (do 2 mjeseca) od datuma pregleda, podvrgavaju se samo MR spektroskopiji.

Tok procedure

• Poslije obavljenog razgovora u prostoriji za pripremu, pacijent se uvodi u MR snimaonu i pozicionira u MR skenera, vodeći računa da pozicioniranje bude što je moguće, zaštićuju se od buke, i u ruku mu se daje pumpica koja tehičaru signalizira alarm u slučaju da pacijent ne može izdržati pregled.

• Glava se dobro fiksira da ne bi dolazilo do nevoljnog pomjeranja. Ostatak pozicioniranja vrši se isto kao za rutinski MR endokranijuma.

Sekvence kod MR spektroskopije mozga:

1. Localizer2. Asset calibration3. Sag. Flair Cube4. AX T2 spectro loc5. Tensor isotropic6. SI 144 (multi voxel)7. SV 35 (single voxel)8. SV 144 (single voxel)

MRS tehnike

U Zavodu za kliničku radiologiju koriste se 2 tehnike izvođenja MR spektroskopije: 1. Single voxel2. Multi voxel

Tokom MRS pregleda, obično se izvode obje tehnike.

MRS tehnike

• Single voxel omogućava veću homogenost polja i supresiju signala vode.

MRS tehnike• Multi voxel-tehnikom prekriva se mnogo veća površina,

čime se eliminišu greške u uzimanju uzoraka. Nedostatak u odnosu na single voxel je duže vrijeme

skeniranja.

MRS tehnike: planiranje voxel-a

• Voxeli se moraju postaviti tačno na mjesto od interesa. Pozicioniranje se vrši triplanarno (u aksijali, sagitali i koronali).

• Prilikom postavljanja voxel-a, u sve 3 ravni potrebno je što više izbjeći koštane strukture, moždane komore, zone krvarenja i likvor jer oni dovode do ometanja signala potrebnog za dobijanje MR spektrograma

• Kvalitetno i pažljivo izvršiti saturaciju okolnih struktura mozga koje nisu od interesa, i to u sve 3 navedene ravni (A, P; S, I; L, D).

MRS tehnike: planiranje voxel-a

Pozicioniranje glave za MRS pregled

MRS tehnike: planiranje voxel-a

Pozicioniranje single voxel-a te saturacije okolnih struktura

MRS tehnike: planiranje voxel-a

Pozicioniranje multi voxel-a te saturacije okolnih struktura

MRS grafik• Kao rezultat MR spektroskopskog pregleda mozga dobije

se MR SPEKTRALNI GRAFIK, koji zajednički analiziraju fizičar i specijalista radiolog.

Zaključak

• MR spektroskopija pruža informacije o moždanom tkivu koje su se ranije mogle dobiti samo biopsijom.

• MRS je MOĆNA tehnika koja se može primijeniti kod velikog broja patoloških stanja mozga. Dobijeni rezultati, zajedno sa rutinskim MR pregledom, koriste se u dijagnostikovanju i prognoziranju bolesti, a najviše u neinvanzivnom praćenju rezultata terapije.

H V A L A !