49
MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON Uzm.Dr. Ercüment İLGÜZ Klinik Biyokimya Uzmanı Bütünsel Tıp

MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

MİTOKONDRİYAL

DİSFONKSİYON

Uzm.Dr. Ercüment İLGÜZ

Klinik Biyokimya Uzmanı

Bütünsel Tıp

Page 2: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

ENERJİ

Page 3: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

YAŞAM=ENERJİ

Page 4: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

OPTİMAL SAĞLIK Sağlıklı yaşam, düzenli enerjinin sağlanmasına bağlıdır.

• Max. sağlık

• Biyokimyasal disfonksiyon

• Semptomatik disfonksiyon

• Hastalığın tanısı

• İrreversibl dejenerasyon

• Kalıcı hasar ve engellilik

• Ölüm

En

erj

i Y

etm

ezli

ği

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 5: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

MİTOKONDRİ

İçimizde biri mi var?

Page 6: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

Yaygın olan görüs, atasal bir anaerobik ökaryotik hücre

tarafından hücre içine alınan bir bakteriden orjin aldıgıdır.

ENDOSİMBİYOZ TEORİSİ

Mitokondri, hücre genomundan ayrı bir genetik sisteme sahiptir.

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Neden?

Page 7: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

MİTOKONDRİYAL MEMBRAN

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 8: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

Mitokondriyal Genetik

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 9: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 10: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

MİTOKONDRİNİN YAPISI

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 11: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

MİTOKONDRİYAL DİNAMİKLER

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 12: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

• Evrensel genetik koda sahip değildir

• Mitokondrial hastalıklar anne yoluyla nesillere aktarılırlar

• Ovum 200.000 mtDNA içerir

• mtDNA 37 gen içerir

• ETZ ve OXPHOS’daki 13 proteini kodlar

• C ve G bazlarından zengindir

• Oksidatif strese çok duyarlıdırlar

• Onarım mekanizmaları yok veya kısıtlıdır

• Mutasyon oranı nDNA’dan 10 kat fazladır

MİTOKONDRİ GENETİĞİ (Özet)

Page 13: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

MİTOKONDRİ HASARA AÇIKTIR

Page 14: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

MİTOKONDRİYAL FONKSİYONLAR

• Ca iyon akısının düzenlenmesi/tamponlanması

• İyon gradientlerinin düzenlenmesi

• ROS üretimi

• “Hem” sentezi

• Fe/Sülfür kümelerinin sentezi

• Steroid sentezi

• Hücre sinyalleri

• Büyümenin düzenlenmesi

• Biyosentez yollarının düzenlenmesi

• Termogenezis

• Apoptozun düzenlenmesi

•ATP SENTEZİ = ENERJİ

Page 15: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

ENERJİ ÜRETİMİ

Page 16: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

HÜCRESEL ENERJİ=ATP

Page 17: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

ATP İHTİYACI

Dinlenme sırasında, erişkin bir erkeğin ATP ihtiyacı;

• 3x1018 mol/sn

• Günde 70-80 kg ATP üretilir

• Vücutta anlık olarak bulunan ATP miktarı 250 gr

• Üretilen ATP’nin %22-25’ini beyin kullanır

Page 18: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

ATP İHTİYACI

Vücut Ağırlığının Sadece %7’sini Oluşturduğu Halde

Üretilen Enerjinin %60’ını Kullanırlar

KALP-BEYİN-KARACİĞER-BÖBREK

Mitokondriyal Yetmezlikte En Sık Hangi Organların Bozukluğu Görülür?

Page 19: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

ENERJİ KAYNAKLARI

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 20: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

ENERJİ ÜRETİMİ

Acetyl-

CoA

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 21: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

Acetyl-CoA

HEDEF

MOLEKÜL

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 22: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

CARNİTİN

Page 23: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

ENERJİ ÜRETİMİ

Acetyl-

CoA

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 24: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

Tüm Metabolizma

Page 25: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

KREBS DÖNGÜSÜ

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 26: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

KREBS DÖNGÜSÜ

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 27: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara
Page 28: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 29: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara
Page 30: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara
Page 31: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

ELEKTRON TRANSPORT ZİNCİRİ

ATP ÜRETİMİ

Page 32: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

ELEKTRON TRANSPORT ZİNCİRİ

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 33: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

ELEKTRON TRANSPORT ZİNCİRİ

• Oksijen, ETZ’de son elektron akseptörüdür ve

ATP oluşumu için gereklidir.

• Vücuda sağlanan Oksijenin %90’ını mitokondri

OXPHOS için kullanır.

İnsanlar aşk olmadan yaşayamayacaklarını söylerler.

Onlara “Oksijenin” daha önemli olduğunu söyleyin

Dr. House

Nefes egzersizleri ve doğru nefes alma neden faydalıdır?

Page 34: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara
Page 35: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

OKSİDATİF STRES

• En dıs yörüngelerinde paylasılmamıs (çiftlesmemis) bir elektron

içeren atom veya moleküllerdir.

• Dengesiz yapıları nedeni ile çok kısa yasam sürelidir.

• Çok aktif bilesiklerdir.

SERBEST RADİKALLER

Page 36: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

İnsan vücudunda ne kadar süperoksit radikali oluşuyor?

Erişkin bir kişi 3.5 mL O2/kg/dak tüketir, bu günde

352.8 L (14.7 mol) eder.

Eğer %1’i süperoksit radikaline dönüşüyorsa, bu da

yılda 53.66 mol yani 1.7 kg olarak hesaplanabilir.

OKSİDATİF STRES

Bir yılda oluşan süperoksit radikali şehir hatları vapurunu oksitleyebilir

Page 37: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

OKSİDATİF STRES

Gözle görebildigimiz organımız deri oldugundan

oksidatif stresin yaslanmadaki etkisini en iyi ciltte görürüz

Page 38: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

Serbest Radikaller nedeni ile oluşan oksidatif stres,

birçok komponenti hasara uğratır

• Damaged Fats (Lipid Peroxides, oxidized LDL, Isoprostane F2)

• Damaged Sugars (HgbA1c, AGEs)

• Damaged Proteins (3-Nitrotyrosine)

• Damaged DNA (8-OH Deoxyguanosine)

OKSİDATİF STRES

Page 39: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

OKSİDATİF STRES NEDENLERİ

•Aşırı Kalori

•Nitrik oksit artışı

•Enflamasyon

•Folat/B12 vit. düşüklüğü

•Mineral/Kofaktör eksikliği

•CoQ10 Eksikliği

•Aşırı glukoz

•Glutatyon eksikliği

•Carnitin eksikliği

•Çevresel Toksinler

Page 40: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

OKSİDATİF STRES

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 41: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

MD - SEMPTOMLAR

MD, ETZ’nin aktivitesinin azalması ve

ATP sentezin bozulması ile karakterizedir

Mitokondri sayısında azalma

Mitokondri fonksiyonlarında azalma

Mitokondriyal dinamiklerin bozulması

• Çabuk ve sık yorulma

• Hastalıklara dirençsizlik

• Güçsüzlük

• Depresyon

• Konsantrasyon Bozukluğu

• Dikkat Eksikliği

• Öğrenme Güçlüğü

• Unutkanlık

• Stress ile başa çıkamama

• Çarpıntı

• Cilt sorunları

• Allerjiler

Page 42: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

MİTOKONDRİYAL FONKSİYONLARI

ETKİLEYEN FAKTÖRLER

•Mitokondriyal Toksinler

•Disbiozis

•Vitamin-Mineral Eksikliği

•Nutritient eksiklikleri

•Genetik

•Enflamasyon

•Oksidatif Stres

Page 43: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

• Optik atrofi

• İsitme kaybı

• Ptozis

• Nefrotik send.

• Tasikardi

• Kardiyomyopati

• Kalp Blokları

• Diabet

• Hipoglisemi

• Karaciger Yet.

• Obezite

• IU Gelisme Geriligi

• Kronik Yorgunluk Send.

• Solunum Problemleri

• Uyku Apnesi

MD - İLİŞKİLİ HASTALIKLAR

• Gelisme Geriligi

• Demans

• Parkinson Hast.

• Depresyon

• Migren

• Otizm Spektrum Boz.

• Bas agrıları

• Nöropatik agrılar

• Vücut Isısı degisimleri

• Egzersiz intoleransı

• Myalji

• Kramplar

• Kas Zayıflıgı

• Ekzokrin Pank. Yet.

• Diare/kabızlık

• IBS

ve diğer 200’e yakın hastalık veya bozukluk

Page 44: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

ENERJİ ÜRETİMİNİ DESTEKLEYEN ÖNEMLİ

NUTRİTİENTLER

Karbonhidrat Metabolizması

• B1, B2, B3, B5, Lipoik asit

Yağ Metabolizması

• L-Carnitine

Protein Metabolizması

• B1, B2, B3, B5, Lipoik asit

Krebs Döngüsü

• Glutatyon

• Demir

• Mg

• Manganez

• B1, B2, B3, B5, Lipoik asit

• CoQ10

Enerji Transportu

• Niasin

• Riboflavin

Elektron Transport Zinciri

• CoQ10

• Vit C

• Vit K

• alfa-Lipoik asit

• Mg

• Fosfatidilkolin

Acetyl-CoA

• Pantotenik asit (B5)

Page 45: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

MD- TEDAVİ

Page 46: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

PHYTO-NUTRITIENTS

Page 47: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

EGZERSİZ

Adapted from the materials of Institute for Functional Medicine

Page 48: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara

www.ercumentilguz.com

@dr.ercument

TEŞEKKÜRLER

[email protected]

[email protected]

Page 49: MİTOKONDRİYAL DİSFONKSİYON · Mitokondri sayısında azalma Mitokondri fonksiyonlarında azalma Mitokondriyal dinamiklerin bozulması •Çabuk ve sık yorulma •Hastalıklara