Muzicka kultura prvobitne zajednice

Proučavanjem muzičkog života današnjih primitivnih plemena, može se dobiti slika o životu i muzičkoj kulturi naroda prvobitne ljudske zajednice.

U samom početku, muzika je bila u uskoj vezi sa magijom. Njena uloga bila je da pomogne da se neka radnja uspešno završi (npr. lov, ratni pohodi, prizivanje kiše ili lepog vremena…). Takva muzika je obično bila povezana sa plesom. U ovim magijskim obredima bilo je jako bitno da se muzika uskladi sa rečima, pokretima i mimikom, što nagoveštava začetke dramskog roda. Karakteristično je i ponavljanje pojedinih pevanih delova u tačno određenom broju.

Napevi su u početku bili vrlo jednostavni – melodija je bila malog opsega, ali je zato dinamičko i ritmičko nijansiranje bilo vrlo bogato. Sa razvojem kulture prvobitnih ljudi, menjaju se i napevi. Opseg melodije se širi do kvarte, kvinte, a zatim i do oktave, čime se omogućava fiksiranje tonaliteta. Pojavljuju se i prve lestvice, koje se sastoje od pet tonova (pentatonske) i imaju nekoliko varijanti (u zavisnosti od rasporeda intervala). Nastaju kolektivne pesme – plesovi, uspavanke, ljubavne i epske pesme, kao i radne pesme. Javlja se i podela uloga – plesači više ne pevaju, već samo igraju. Organizuju se i prva takmičenja među plemenima uz pesmu i ples.

Vrlo brzo dolazi i do pojave višeglasja, što znači da se jednoj melodiji suprotstavlja bar još jedna melodija, koja je delimično ili potpuno različita od prve, ali teče uporedo sa prvom. I tu ima nekoliko faza razvoja: prvo se pojavljuju paralelne kvinte i oktave, onda kvarte i terce, a zatim i paralelne sekunde. Nastaje i razvijeniji oblik višeglasja – heterofonija, gde se obe melodije kreću u unisu, ali na pojedinim mestima druga melodija se udaljava od prve ili varira prvu melodiju (kao kad se peva uz gusle). Bordun je takođe oblik višeglasja. Predstavlja stalno držanje ili ponavljanje jednog istog tona iznad ili ispod napeva.

Instrumenti

Prvi duvački instrument bio je ljudski glas, a prve udaraljke bile su ruke. Prvobitni čovek je pravio instrumente da bi mogao da proizvede zvuke koje nije mogao da otpeva (zvuk vetra, kiše i sl.). Pošto mu je dosadilo da udara dlanom o dlan, prvobitni čovek počeo je rukama da udara o neki drugi predmet ili čak predmetom o predmet. Tako je nastao čitav niz različitih udaraljki od drveta i metala. Postojale su i razne vrste čegrtaljki, koje su bile smatrane amajlijama.

Prvi žičani instrument bio je verovatno muzički luk. Ličio je na lovački, ali je bio veći. Sastojao se od rezonantne kutije i jedne žice, o koju se udaralo štapićem. Ostali žičani instrumenti bili su slični harfi, citri ili liri.

Prve flaute nastale su od kostiju ptica ili od trske i proizvodile su u početku samo jedan ton. Kasnije su na njima napravljeni otvori, koji su omogućavali izvođenje različitih tonova (muzičku slobodu). Pošto je shvatio princip rezonance i uvideo na koji način veličina instrumenta utiče na

visinu i boju tona, prvobitni čovek je izmislio razne vrste drugih instrumenata i usavršio udaraljke, dodavši im bubanj i marimbu (vrsta ksilofona).

Muzicka kultura starog istoka

U zemljama starog istoka (Egipat, Mesopotamija, Kina, Indija i Palestina) socijalna struktura društva bila je potpuno drugačija od one koja je vladala u prvobitnoj društvenoj zajednici. Ekonomsko-socijalno uređenje ovih država temeljilo se na principima robovlasničkog društva. Pošto su uslovi društvenog života bili slični u svim ovim državama, mogu se naći velike sličnosti i u razvoju umetnosti, posebno u razvoju muzike.

Zajedničke crte u muzičkoj kulturi naroda starog istoka su:

1) nastaje jaz između vladajuće klase i širokih narodnih slojeva, što takođe znači i jaz između dvorske muzike i muzike masa. Socijalna funkcija muzike se takođe menja – muzika sada veliča vladara i postaje sastavni deo kulta; muzičke svečanosti nisu više namenjene celokupnom društvu, već manjini koja vlada;

2) muzičko izvođenje poverava se profesionalcima – pevačima, sviračima. plesačima, što muzičku praksu podiže na jedan viši nivo;

3) podaci koji postoje o muzici tog perioda su najčešće oni koji se odnose na muzičku kulturu vladajuće klase, jer su jedino pripadnici višeg staleža bili u prilici da ukrašavaju grobnice i dvorce crtežima na kojima su se mogle videti razne muzičke manifestacije;

4) muzika širih narodnih slojeva i dalje je povezana sa radnim i proizvodnim procesima;

5) muzika se najčešće javlja u kombinaciji sa tekstom ili pokretom (plesom) i postaje sve samostalnija.

EGIPAT

Muzika u Egiptu imala je toliko značajnu ulogu da su muzičare smatrali faraonovim rođacima. Na zidovima egipatskih grobnica mogu se videti brojni prizori iz tadašnjeg muzičkog života.

Egipćani su upotrebljavali veliki broj instrumenata: razne udaraljke, čegrtaljke tipa kastanjeta, sistrum (trouglasti instrument, na kome su bili pričvršćeni metalni prstenovi koji su udarali jedni o druge i tako proizvodili zvuk), razne frule, svirale sa jezickom različiti žičani instrumenti (harfe, citre, laute). Nakon osnivanja stalnih vojnih jedinica, pojavili su se i vojni orkestri, sa

tipičnim vojnim instrumentima – trubama i bubnjevima. Najinteresantniji instrument iz tog vremena su svakako hidraulične orgulje, u kojima je težina vode stvarala pritisak potreban za pokretanje vazduha u cevima.

Što se teorije tiče, pretpostavlja se da su Egipćani poznavali pentatoniku i hromatsku lestvicu. Glavni intervali bili su oktava, kvinta i kvarta, a što se notacije tiče, pretpostavlja se da nije ni postojala.

MESOPOTAMIJA

U prostranoj ravnici između Eufrata i Tigra razvijale su se kulture Sumera, Asiraca i Vavilonaca. Socijalne osnove razvoja ovih naroda slične su onima iz Egipta. Najznačajnija od ove tri bila je kultura Sumera, a na njenim temeljima razvila se Asirsko-Vavilonska kultura. Kod Sumerana, muzika je bila skoro isključivo povezana uz crkvene obrede. Crkveni napevi pevali su se prema utvrđenom rasporedu, koji niko nije smeo da menja.

Raskošni dvorski život i profesionalni muzički ansambli karakterišu muziku Mesopotamije. Instrumenti koji su bili korišćeni su prvenstveno lire i harfe, a zatim i čegrtaljke, zvečke, kao i različiti oblici bubnjeva. Ponekad su čitavi oltari bili napravljeni u obliku ogromnog bubnja, koji je imao veliku zvučnu snagu, a postojali su i bubnjevi toliko veliki da su na njima plesači plesali! Postojali su takođe i sistrumi, duguljaste flaute, duvački instrumenti sa jezičkom, rogovi, laute. Postoje čak i neki podaci o zajedničkom muziciranju nesrodnih instrumenata (udaraljki, duvačkih i žičanih instrumenata). Ovako bogat mesopotamski instrumentarijum bio je osnova na kojoj se izgrađivalo bogatsvo instrumenata čitave mediteranske civilizacije.

KINA

Kineska civilizacija pojavljuje se oko 1500 godine pre n.e. U društvenom životu stare Kine muzika je igrala posebnu ulogu. Osnovna obeležja kineske muzike su oštra melodijska linija i stroga simetrija u ritmičkom i melodijskom smislu. Pentatonika se učvršćuje ne samo u duhovnoj, već i u svetovnoj muzici (korišćenje pentatonike je u vezi sa gledanjem Kineza na život i smrt, i najavljuje njihovu statičnost i pasivnost). Međutim, pentatonska lestvica nije jedina koju Kinezi poznaju – uvedena je bila i lestvica sa 7 tonova: C, D, E, Fis, G, A, H.

Što se tiče instrumentarijuma, postoje podaci za više od 40 vrsti bubnjeva (udaraljki). King je instrument sastavljen od niza kamenih pločica, po kojima se udara čekićem. Poznati instrument je i gong, nazvan još i tam-tam, koji je oblika okrugle bronzane ploče. Od drvenih duvačkih instrumenata, interesantne su panove frule (svirale tipa oboe), a postoje i limeni duvački instrumenti. Posebna vrsta duvačkog instrumenta je šeng – kombinacija Panove frule i orgulja! Od instrumenata sa žicama, važan je kin, koji je srodan citri (sa 5 do 7 žica) i pip – nalik gitari. Što se tiče instrumentalnih sastava, uz

dvorske i crkvene ansamble postojali su i vojni orkestri.

Najbogatije razdoblje kineske kulture vezano je doba ˝Tang˝ (VII-IX vek pre n.e.). Tada i žene počinju da učestvuju u izvođenju muzike. U razdoblju ˝Song˝ (X-XII vek) teži se izgrađivanju

specifično kineskog stila. U XII veku javlja se scenska vrsta uz pevanje i instrumentalni sastav, a kasnije (XIV-XVII vek) će se razviti i kineska opera.

sadržaj

INDIJA

Muzika Indije ima posebnu fizionomiju. Indijski napev karakteriše lestvica širokog opsega, hromatika, kao i slobodniji ritmički i formalni tok. Indijska muzička teorija deli oktavu na 22 dela nazvana sruti (intervali od otprilike ¼ tona). Sruti predstavlja najmanju akustičku jedinicu koju sluh može razlikovati. U Indiji je postojala i lestvica od 7 tonova, od kojih svaki ima svoje ime. Ovakvih lestvica bilo je 28.

Indijci su pravili veliku razliku između duhovne i svetovne muzike. Duhovni napevi (saman – smirenost) bili su zasnovani na tekstovima 4 knjige Veda i bili su mirni spori i dostojanstveni. Osnova svetovnih napeva (raga – strastvenost, uzbuđenost) bili su stalni melodijski obrasci, koje je umetnik varirao i obogaćivao ornamentiranjem. Ovi napevi pevali su se uvek u unapred utvrđeno vreme.

Instrumentarijum kod Indijaca bio je takođe bogat. Koristili su udaraljke (koje su bile slične kastanjetama), bubnjeve, gong, zvonca, timpane, a posebno je interesantna nagara – vrsta timpana od gline. Od duvačkih instrumenata koristile su se razne vrste frula, oboe, gajde, trube i rogovi. Međutim, najbitniji i najbrojniji bili su žičani instrumenti. Najznačajniji žičani instrument je vina, koja se sastoji od duguljaste cevi, koja je sa oba kraja pričvršćena uz prazne bundeve – rezonatore. Duž cevi je razapeto nekoliko žica, koje se pritiskom prstiju (kao na gitari) skraćuju i produžuju, čime nastaju dublji i viši tonovi. Početkom XI veka n.e. u Indiji se pojavljuju i gudački instrumenti: ravanastra, koji je danas zaboravljen, i sarangi, koji je i danas široko rasprostranjen, a koji predstavlja prauzor evropske viole d`amore.

sadržaj

PALESTINA

I u Palestini je muzika imala značajnu ulogu, prvenstveno pri bogosluženju, a zatim i na raznim svečanostima i u ratovima. Dok je na snazi bilo rodovsko uređenje, nisu postojali profesionalni sveštenici, a ni muzičari.To se promenilo tek oko 1000 godine pre n.e., kada je Palestina postala klasna država, a kraljevi su postali vrhovni sveštenici. Tada se izgradio i veličanstveni obrednik, uz učešće velikog broja profesionalnih muzičara: 4000 levita činilo je muzičko telo. Oni su se delili u 24 grupe, pod vođstvom 12 upravljača. Tada su nastali i značajniji instrumentalni sastavi.

Instrumentarijum starih Jevreja se naročito obogatio kada se kralj Solomon venčao ćerkom jednog egipatskog faraona. Tada je i mnogo egipatskih instrumenata donešeno u Palestrinu. Interesantno je da likovni umetnici nisu smeli da slikaju instrumente, jer su oni pripadali bogosluženju.

Karakteristike starojevrejske muzike su strogo jednoglasje vokalnog tipa i poštovanje melodijskih prauzora (koji se zatim obogaćuju improvizacijom i dodavanjem ornamenata), kao i podela na psalmodijsko recitovanje i ritmički slobodnije napeve. Melodije se kreću u okviru tetrahorda (ili u granicama 2 povezana tetrahorda). Najstariji napevi izgrađeni su na pentatonici.

U muzici bogosluženja ističe se tehnika tzv. responzorijalnog pevanja, koje je kasnije preuzela i katolička liturgija. Ova vrsta pevanja sastoji se u naizmeničnom pevanju soliste i hora, koji ponavlja ceo napev soliste ili samo njegov završni deo.

Anticka grcka

U antičkoj Grčkoj, najstariji muzički oblik bila je KITARODIJA – pevač bi sam sebe pratio na kitari, a u pauzama između pevanja svirao bi interludijum * . Pevale su se uglavnom ljubavne pesme, odlomci iz epopeja (kojima bi prethodio preludijum), zdravice, političke pesme… Glavna tačka kitarodičkih nastupa bio je NOMOS, posvećen bogu Apolonu, koji se sastojao iz nekoliko delova.

AULODIJA predstavlja oblik starogrčke muzike gde je pevanje praćeno sviranjem na aulosu. Naravno, za ovakav oblik muziciranja potrebna su dva izvođača (zato što je aulos duvački instrument), pa je možda to bio razlog što je aulodija bila manje popularna od kitarodije.

Što se tiče instrumentalne muzike, postojale su kitaristika i auletika. I ovi muzički oblici dobili su svoje nazive prema instrumentima koji u muziciranju učestvuju: KITARISTIKA je sviranje na kitari (bez pevanja), a AULETIKA – sviranje na aulosu. Što se popularnosti ovih oblika tiče, kitaristika je bila manje popularna od auletike. Repertoar je bio manji, siromašniji, a cilj je bio što bogatije ukrasiti melodiju.

Solo muziciranje na aulosu bilo je mnogo više cenjeno, a i repertoar je bio mnogo bogatiji. Glavna forma ovog muziciranja bio je „pitijski nomus“, koji je, zapravo, prvi pokušaj programske muzike. Naime, umetnik na aulosu trebalo je da dočara borbu Apolona sa zmajem Pitosom, i to po tačno utvrđenom redosledu numera:

1. uvodno raspoloženje2. Apolon izaziva zmaja3. borba4. Apolonova pobeda i njegove pobedničke pesme

Naravno, osim ovih oblika, postojale su i mešovite vrste instrumentalne muzike (zajednički nastupi aulosa i kitare), kao i horska muzika.

HORSKO PEVANJE počelo je da se razvija od 8. veka pre nove ere. Hor je obično činilo između 15 i 30 pevača, a nastupali su uz pratnju kitare i/ili aulosa. Zanimljivo je da su u to vreme članovi hora pevali samo u oktavama ili unisono (nije bilo pevanja u razmaku terce ili kvinte).

Pošto su horovi nastupali u raznim prilikama, vremenom su se izgradili i različiti horski oblici, od kojih su najznačajniji tren, pean i ditiramb.

TREN je bilo horsko pevanje uz pratnju aulosa, koje je bilo povezano sa pretklasnom magijom. Ovo pevanje vremenom se razvilo u oplakivanje i žalopojke, tako da je postalo sastavni deo svih pogrebnih obreda (iliti sahrana).

PEAN je bila pesma radosti, koja je pevala o zdravlju, sreći, pobedi u predstojećim ratnim pohodima, o dobru koje očekuju od bogova… Obično je bila posvećena Apolonu.

DITIRAMB je bio posvećen Dionisu, bogu vina, a stari Grci pevali su ga u proleće. U izvođenju ovog muzičkog oblika učestvovalo je obično oko 50 pevača i plesača, koje je najavljivao solista (korifej). Pratili su ih svirači na aulosu (ili  diaulosu) i bubnju. Pevači i plesači bili su preobučeni u kozje ili jareće kože i kružili su oko Dionisovog oltara.

Iz ditiramba se vremenom razvio najvažniji književno-muzički oblik stare Grčke – tragedija.

TRAGEDIJA se kao oblik javlja tek sredinom 6. veka pre nove ere, a svoju pravu formu stekla je u 5. veku pre n.e. Sama reč ‘tragedija’ nastala

je od dve reči: ‘tragos’, što znači jare i ‘ode’, što znači pesma.

I u tragediji (kao u ditirambu) pevači i plesači kružili su oko Dionisovog oltara, uz pratnju svirača, a najavljivao ih je solista. Vremenom se uloga soliste i hora proširivala, a pojavili su se i glumci – u početku jedan, a zatim tri (u klasičnoj grčkoj tragediji nije bilo nikad više od tri glumca). Glumci su imali maske na licu, a neki su koristili i sandale sa velikim platformama – tzv. koturne. Muškarci su glumili i ženske uloge.

U to vreme, u Atini su se svakog proleća održavale Dionizijske svečanosti. Trajale su po 4 dana, a u njima je učestvovao ceo grad (osim robova, naravno). Svečanost je počinjala tako što bi se organizovala povorka (koju su činili članovi horova), koja bi kroz grad nosila Dionisovu sliku. Zatim bi se prinela žrtva, a onda bi svi odlazili u amfiteatar, noseći statuu Dionisa. U amfiteatru bi se tada najavljivale dramske priredbe koje će biti izvedene u naredna četiri dana. Naime, na ovim svečanostima nadmetalo bi se po 3 tragičara i 3 ili 5 komičara, a najbolji glumci i dela bi na kraju bili nagrađeni.

Pošto je autor teksta obično bio i kompozitor, u tragediji je vladala čvrsta povezanost reči i tona. Inspiraciju za sadržaj tragedije, pisci su uglavnom preuzimali iz mitologije, a priča bi uvek govorila o sukobu čoveka sa sudbinom.

Najpoznatiji autori antičkih tragedija bili su Eshil (Okovani Prometej, Oresteja), Sofokle (Antigona, Kralj Edip, Elektra) i Euripid (Elektra, Ifigenija na Aulidi, Ifigenija u Tauridi).

Grčka tragedija ima veliki značaj, ne samo u razvoju grčke kulture, već i u razvoju kulture celokupnog čovečanstva. Na temeljima grčke tragedije u Firenci će pred kraj renesanse nastati opera, a veliki reformatori opere, Gluk i Vagner, svoje ideje za unapređivanje ovog muzičko-scenskog oblika naći će upravo u antičkoj tragediji.

(više o antičkoj tragediji možete naći OVDE)

*Interludijum: međustav; samostalna kompozicija ili deo kompozicije, koji razdvaja stavove ciklusne forme ili delove neke kompozicije (početak teksta)

Termin Antička Grčka odnosi se ne samo na područje današnje Grčke, već i na sva ostala područja koja su u antička vremena bila naseljena Grcima: Kipar, egejska obala Turske, Sicilija, južna Italija, kao i sva razbacana naselja na obalama Jadranskog, Mediteranskog i Crnog mora.

Umetnost antičke Grčke zauzima veoma važno mesto u istoriji – ona povezuje umetnost koja se javila u vreme prvih civilizacija na Bliskom Istoku i umetnost savremene Evrope.

Saznanja o muzici u antičkoj Grčkoj postoje zahvaljujući razvoju slikarsktva, arhitekture, vajarstva i književnosti. Sve ove umetnosti počele su intenzivno da se razvijaju u 8. veku pre nove ere. Ipak, glavni izvori za proučavanje muzike iz tog vremena bile su rasprave grčkih filozofa i muzičkih teoretičara.

Muzika je u antičkoj Grčkoj bila veoma cenjena. Smatrala se darom bogova. Njeno ime potiče od reči Muses, koja se odnosi na boginje, ćerke vrhovnog grčkog boga Zevsa i boginje Mnemozine. Bilo ih je 9, a predvodio ih je bog Apolon. Muze su bile zaštitnice pesništva, umetnosti i nauke i verovalo se da inspirišu pesnike, slikare i muzičare.

Bilo da se radilo o venčanju ili sahrani, o verskom obredu, javnoj svečanosti, takmičenju ili čak poljskim radovima, sve ove aktivnosti bile su obavezno praćene muzikom. Ipak, muzika nije služila samo za zabavu, već je bila veoma cenjena i kao umetnost. Imala je veliku ulogu u vaspitanju dece. Ljudi koji su se bavili muzikom smatrani su

obrazovanim ljudima, pa su imali i bolji položaj u društvu. Čak je i Platon rekao: „Što je u državi bolja muzika, bolja će biti i država“.

Stari Grci delili su muziku na dobru i lošu. Verovali su da ona ima veliku moć i da može da utiče na čoveka pozitivno ili negativno, u zavisnosti od toga u kojoj se lestvici izvodi. Čak su verovali da može i da izleči bolesne.

Verovatno ste već čuli mit o Orfeju, jednom od najvažnijih pesnika i muzičara antike. Njegova muzika imala je moć da umiri divlje zveri, da pomera drveće i kamenje, pa čak i da zaustavi reke. Na žalost, iako je bio veliki muzičar, Orfej nije imao sreće u ljubavi – njegova voljena Euridika umrla je od ujeda zmije. Orfej je tada uzeo svoju liru i zaputio se u podzemni svet, kako bi pokušao da je vrati među žive.

Svojom muzikom uspeo je da začara troglavog psa Kerbera koji je stajao na ulazu u Had. Kada je došao do Hada i Persefone, koji su vladali podzemnim svetom, svojom tužnom pesmom uspeo je da ih očara. Dopustili su mu da povede Euridiku sa sobom, ali pod jednim uslovom – ne sme da se okreće ka njoj sve dok ne izađu na svetlost dana. Orfej je tada krenuo ka izlazu, međutim nije bio siguran da li ga Euridika prati. Mučen sumnjama i čežnjom, okrenuo se. Istog trenutka, zauvek je izgubio svoju dragu. Probao je da se ponovo vrati u Podzemlje, ali ovoga puta vrata Hada ostala su zatvorena.

I N S T R U M E N T A R I J U M

Najpopularniji instrumenti u antičkoj Grčkoj bili su lira i kitara od žičanih i aulos od duvačkih.

ŽIČANI INSTRUMENTI

LIRA je kao rezonator imala kornjačinu koru, a KITARA drvenu kutiju. Prema grčkoj mitologiji, lira je nastala tako što je bog Hermes veliki kornjačin oklop pokrio životinjskom kožom i rogovima od antilope.

Oba instrumenta imala su žice iste dužine, koje su proizvodile samo jedan ton, čija je visina zavisila od debljine i napetosti žice. Broj žica se vremenom stalno povećavao – u početku ih je bilo 5, zatim 8, u 5. veku pre n.e. 11, a kasnije čak i 15 – 18. Sviralo se prstima ili trzalicom (tzv. plektron).

Lira je bila više namenjena kućnom muziciranju, a njeno učenje je bilo obavezno kod omladine, naročito u Atini.

KITARA je bila vrlo slična liri (pripadale su istoj porodici instrumenata). Koristila se uglavnom za solističke napeve, na koncertima. Bila je malo komplikovanija za sviranje od lire. Desnom

rukom bi se izvodio napev (trzanjem žica prstima i trzalicom), a levom rukom bi se svirala pratnja. Ovaj instrument povezivao se sa bogom Apolonom.

I lira i kitara smatrani su instrumentima čiji zvuk donosi vedrinu i duševnu ravnotežu.

Ako vas zanima kako je sve to zvučalo, pogledajte sledeći snimak:

Ostali žičani instrumenti:

Harfe (psalterione) stranog porekla -> velika egipatska harfa u obliku polumeseca zvala se SAMBUKA

Jednožični monokord

DUVAČKI INSTRUMENTI

Najpopularniji duvački instrument u antičkoj Grčkoj bio je AULOS. Sastoji se iz drvene cevi sa rupicama, koja je otvorena na kraju, i dvostrukog jezička (slično današnjoj oboi). Pravio se od trske, šimšira, obične ili slonove kosti.

DIAULOS (dvostruki aulos) sastojao se iz dve odvojene cevi, koje su mogle biti iste ili različite dužine. Obično su tonovi desne cevi bili dublji, tako da se na njoj izvodila melodija, dok je leva cev proizvodila visoke tonove, koji su bili pratnja. Pratnja je mogla biti i jedan isti ton (bordun).

HROMATSKI AULOS razvio se kasnije. Imao je mnogo više mogućnosti, tako da je i melodija koja se na njemu izvodila bila mnogo bogatija.

Na aulosu se sviralo pri verskim obredima, na gozbama, na vežbalištu, u vojsci. Smatrao se instrumentom uzbuđenja i strasti, a bio je povezivan sa bogom Dionisom. Koristio se sve do 5. veka nove ere.

Evo i jednog snimka sviranja na diaulosu:

Ostali duvački instrumenti:

Flauta ili monoklamna (jednocevna) siringa (syrinx) Panova frula ili poliklamna siringa, sastojala se od niza povezanih cevi različite dužine;

predstavlja preteču usne harmonike

Od UDARALJKI, najviše su se koristile kastanjete, bubnjići i cimbal (činele).

Treba pomenuti i hidraulis, prvi instrument sa dirkama, koji je izgledao kao današnje orgulje, a radio je na vodeni pogon

SLEDI: Oblici starogrčke muzike