KURTULUŞ İSKELESİNDEBULUNAN HEYKELLER VE

CANBULAT OĞLU ÇERKEZ EKREM

BAKİ SARISAKAL

KURTULUŞ İSKELESİNDE BULUNAN HEYKELLER VECANBULAT OĞLU ÇERKEZ EKREM

Dört yıldan beri İstanbul’da yaşadığımdan Samsunla ilgili hab erleri internetüzerinden gazete sayfalarından izlemeye çalışırım. 18 Nisan 2011 tarihli Haber Gazetesinde“Amazon Köyü ya da tarih İnşa Etmek “ adı altında bir makale gözüme çarptı. Bizim halk olarak bir alışkanlığımız vardır. Herkes her şeyi bilir ve o konuüzerinde yorum yapabilir. Yani Rahmetli uğur Mumcu’nun deyişiyle “ Bilgi sahibi olmadanfikir sahibi olmak “ Herkes uzmandır. Eline kalem alan birkaç satır KARA’lar. Ağzı olankonuşur. Söz konusu makalede Samsu n Büyükşehir Belediye’nin adından başka ismenyazılmadığı halde adrese teslim bir isim vardır. Baki SARISAKAL. Şimdiye kadar Tarihçi olmayanların dışında hiçbir yazıya cevap vermedim.Bundan sonra da bu kuralımı devam ettireceğim. Yaln ız (bir tarih uzmanı havası içindeHukuk Fakültesi mezunu olup gazetecilikle iştigal eden) makale yazarı BeyefendininSamsun’da Ulusal Bağımsızlık Savaşı sırasında kahramanlık gösteren kişilerin heykellerininKurtuluş İskelesine konulmasına karşı çıkarak b unların birer efsane olduğunu ifade etmesi vekamuoyunu yanıltma amacına yönelik hareket ettiğinden Samsun kamuoyunu bu konudaaydınlatmak amacıyla bu yazıyı kaleme aldım. Nerden tutarsanız elinizde kalan bu makaleyi aynen aşağıya a ktarıyorum. (BuBüyük ve Uzman Tarihçimizi yazıyı okuyarak herkes tanısın ve takdir etsin!)

Amazon köyü ya da tarih inşa etmek[ 18.04.2011 ]

"Tarih inşa ediliyor" iddiası, bana değil Ondokuz Mayıs Üniversitesi ÖğretimÜyesi Doç. Dr. İbrahim Tellioğlu'na ait. Çarşamba Belediyesi ve Aydınlar Ocağı'nın işbirliği ile düzenlenen "Ali FuadBaşgil ve Çarşamba Sempozyumu"nda bir tebliğ sunan Tellioğlu "Samsun'a dayatılan"Amazon efsanesi hakkında "Tarihi bilgi, kazı, eser yok ama şu an bir tarih inşa ediliyor"demiş.

Bu bizim tarihçi olmadığımız halde yıllardır öne sürdüğümüz ve ilgilileriuyarmaya çalıştığımız ama maalesef hiç de başarılı olamadığımız bir tezin bir bilim adamıtarafından bu şehirde ilk defa bu kadar açık ve net dile getirilmesidir. Bilimin bir şehirefsanesine daha doğrusu sömürge aydını kafasına ilk defa ciddi başkaldırıs ıdır. Biraz geçkalmıştır ama bu safhada seslendirilmesi bile Samsun'u yönetenlerin sahte Amazon heykelleriyaptırarak ve uyduruk Amazon Köyleri kurdurarak yaptıkları tarih cinayetinden bir an öncedönmeleri için bir şanstır. Büyükşehir Belediyesi ya bu şansı değerlendirecek ve Amazon Kadını veAmazon Köyü ısrarından vazgeçecek ya da "tarih inşa" eden bir belediye olarak tarihegeçecektir.

"Amazon Kenti Samsun" efsanesi "tarih inşa etmek" konusundaSamsun'daki tek örnek değildir. Sözlü tarih derlemeciliğinden kaynaklanan ve yine vesadece Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından çok ciddiye alınan diğer örnek deCanpolatoğlu Ekrem Bey efsanesidir. Eğer Kurtuluş Yolu'ndan Tütün İskelesi'ne doğruyürürseniz Yabancılar Çarşısı tarafında ve yolun sonunda 'Canpolatoğlu Ekrem Bey'inheykelini görürsünüz. Bu heykel oraya Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafındanyerleştirilmiştir. Maalesef Canpolatoğlu Ekrem Bey de bir tarih inşası operasyonudur. A dınıMilli Mücadele ile ilgili hiçbir ciddi kitapta göremezsiniz.

Fakat tarihçi olmayan bazı şahısların Samsun İl Özel İdaresi yahut daBüyükşehir Belediyesi tarafından finanse edilen ve bilimselliği tartışmalı kitaplarındakarşınıza bir efsane halinde çıkar. Hem de her birinde bir başka anlatım ve bazen deaynı yazarın aynı kitabının farklı sayfalarında farklı yaklaşım ve çelişkilerle doluolarak.. Bir bakıyorsunuz dört yüz, bir bakıyorsunuz iki yüz atl ıyla MustafaKemal'i Samsun'dan alıp Havza'ya kadar güvenlik içinde o götürüyor. Birbakıyorsunuz Mustafa Kemal Paşa'yı hayatında ilk defa Kavak'ta Akoğlu Yusuf Ağanınevinde görüyor; Paşa'nın konuşmalarından heyecanlanıyor "Bu andan itibaren iki yüzatlıyla emrinizdeyim" diyor. Aynı hikayeyi her biri farklı anlatan o üç dört yazarın birkitabında Mustafa Kemal'i Havza'ya götürenler Badırlı Köyü delikanlıları oluyor birbakıyorsunuz Ekrem Beyin adamları. Bu yazarlar efsanenin peşinden yorulmadankoşuyorlar ama hiçbiri 15. Fırka'nın Samsun'da ne yaptığına bakmıyor bile. Baksalar,Samsun-Sivas Karayolu'nun 15. Fırka tarafından nasıl güven altına alındığını, fırkanınhangi birliklerinin Samsun-Kavak arasında nereleri ne miktar asker ve silahla nasıltuttuğunu görecekler. Tarih o dönemi yaşayanlar tarafından yapılır sonradan inşa edilmez. İnşahareketleri doğru, ahlaki ve ilmi değildir. Hiçbir şahsın ve hiçbir kurumun bir kentintarihini yalanlar ve efsaneler üzerine yeniden inşa etmeye ve o yanlışta direnmeye hakkıyoktur. O kurum Büyükşehir Belediyesi bile olsa.

Şimdi bu bilimsel yazıyı değerlendirelim: Sevgili yazarımız eline kalem alıp KARA’ladığı yazısında: Samsun B üyükşehirBelediyesi tarafından Kurtuluş İskelesi yolu üzerinde yerleştirilen Canbulatoğlu ÇerkezEkrem Bey’in heykelini ve yanında bulunan diğer heykelleri kastederek : “ Bu Bir Tarih İnşasıOperasyonudur. Adını Milli Mücadele ile ilgili hiçbir ciddi kitapta görem ezsiniz. Fakat tarihçiolmayan bazı şahısların Samsun İl Özel İdaresi yahut da Büyükşehir Belediyesi tarafındanfinanse edilen ve bilimselliği tartışmalı kitaplarında karşınıza bir efsane halinde çıkar. ” Merak ettim. Efsane sözcüğüne Türk Dil Kurumu’nun, Büyük TürkçeSözlüğünden baktım:

1.Eski çağlardan beri söylenegelen, olağanüstüvarlıkları, olayları konu edinen hayalî hikâye, söylence.2. Gerçeğe dayanmayan, asılsız söz, hikâye vb: “ Yanı sevgili yazarımız diyo r ki: Oraya yerleştirilen heykellerin kahramanlarıhikâyedir. Asılsızdır. Bunların adını Milli Mücadele ile ilgili hiçbir ciddi kitap dagöremezsiniz. Yani bu konuda yazılan kitapların ciddimi, yoksa gayrı ciddimi olduğunutarihçi olmadığı halde bu konuda ahkâm kesen yazarımızın onayından sonra öğrenebileceğiz. Bu Ulusal Mücadele Kahramanlarını biraz sonra değineceğim. Fakat yukarıdaki paragraf içinde önemli bir cümle var. “T arihçi olmayan bazışahısların Samsun İl Özel İdaresi yahut da Büyükşehir Belediyesi tarafından finanse edilen vebilimselliği tartışmalı kitaplarında karşınıza bir efsane halinde çıkar . “ Tarihçi olmayan şahıs yani Baki SARISAKAL’ın yazdığı kitaplarda karşımızaçıkan bir efsanedir Canbulatoğlu Çerkez Ekrem Bey, Akoğlu Yusuf Ağa, İskele Komiseri SaitEfendi.

Tarihçi olmayan şahıs arıyorsan ÖNCE AYNAYABAKACAKSIN? Sonra çevrene.

Eski Mezarlıkta dolaşıp bulduğu TAŞ YIĞINLARINI “ burası

Samsun Müdafaa-i Hukuk CemiyetininMerkezi Sadi Tekkesi diyerek büyük puntolarla HALKGAZETESİNE yayınlayanlar, Ertesi günü, tarihçi olmadığınızı iddia ettiğiniz BAKİ SARISAKAL’ın

BELGELERİYLE ve MEZAR TAŞLARIYLA ortaya çıkardığı SamsunMüdafaa-i Hukuk Cemiyetinin MerkeziSadi Tekkesi Samsun Kamuoyuna duyuruldu. (Yakında

SAMSUN MÜDAFAA-İ HUKUKCEMİYETİ MÜZESİ olarak Samsun Büyük ŞehirBelediyesi tarafından SAMSUN TARİHİNİ YENİDEN İNŞA ETMEK ÜZEREAÇILACAKTIR.

BOŞUNA ARAMAYIN BUNUDA SİZİN DEYİMİNİZLE CİDDİ MİLLİMÜCADELE KİTAPLARINDA BULAMAZSINIZ?

Baki SARISAKAL’A TARİHÇİ DEĞİL DİYORSUNUZ. Hâlbuki Size detakdim ettiğim çok sayıdaki kitabımın arka kapağındaki Biyografiyi okusaydınız bunu

yazmazdınız. Baki SARISAKAL, ANKARA ÜNİVERSİTESİDİL TARİH ve COĞRAFYA FAKÜLTESİ– TÜRK DEVRİM TARİHİ KÜRSÜSÜNÜBİTİRMİŞ ve 25 YIL TARİH ÖĞRETMENLİĞİYAPMIŞTIR.

Yayınlanmış 15 adet Kitabı, 15 tanede yayınahazır kitabı vardır. GÜNÜN 18 SAATİNİARŞİVLERDE ve EVİNDE ÇALIŞARAK

GEÇİRMEKTEDİR.

Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından SAMSUN TARİHİNİ YENİDENİNŞA ETMEK ÜZERE Kurtuluş İskelesine konulan tüm heykellerin fotoğrafları veduvar rölyefleri ve onlara ait yazıların hepsi tarafımdan sağlanmıştır veBELEDİYEDEN BİR KURUŞ PARA ALINMAMIŞTIR.

Şimdi gelelim efsane olduğunu S öylediğiniz Samsun Ulusal Mücadele

Kahramanlarına CANBULATOĞLU ÇERKEZEKREM BEY efsane değil gerçek bir kahramandır.

İŞTE KANITLAR

CANBULATOĞLU ÇERKEZ EKREM BEY

Kavak’ın Karlı köyü 1887 doğumlu Canbulatoğlu Ekrem Bey (Çerkez Ekrem)(NUFUS KAYITLARINA KAVAK NÜ FUS MÜDÜRLÜĞÜNDEN ULAŞABİLİRHAYALİ BİR KAHRAMANIN NÜFUS KAYDI NASIL OLABİLİR? BUNU ANCAKTARİHÇİ OLMADIĞI HALDE BU KONUDA FETVA VEREN BEYEFENDİYESORMAK LAZIM. BİRDE UNUTMADAN SÖYLEYE YİM HAZIR KAVAK’AGİTMİŞKEN KARLI KÖYÜNE GİDİP KÖY MEZARLIĞINDA SİZİN EFSANEDEDİĞİNİZ ÇERKEZ EKREM’İN VE KIZI BERATİYE’NİN MEZARINI DA BİRZİYARET EDİN )

BAKİ SARISAKAL EFSANE KAHRAMANCANBULATOĞLU ÇERKEZ EKREM

BEY’İNMEZARI BAŞINDA

Birinci Dünya savaşında askerden firar edenlerle askere gitmeyen Rumlar çetelerteşkil ederek sarkıntılık yapmaya başladıkları sırada Çerkez Ekrem etrafına topladığıadamlarla Rumların üzerine gitmiştir. Birkaç çatışmada yararlık göstermesi üzerine kendisitakip taburlarına alındı ve askerliğini bu suretle yaptı. Mondros Mütarekesinden sonra bir katdaha azan çetelerin takibinde başlı başına bir kuvvet olarak hareket etti. Cesur, atılgan,kahraman bir yiğitti.

Rum Pontus Çetelerine karşı 1915 yılında Türk’lerden oluşan Samsun veçevresindeki ilk ulusal çeteyi oluşturdu. Mahmur Dağı’ndan Susuz Hanlara kadar olanbölgeyi elinde tutuyordu. 25 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Paşa Samsun’dan Havza’ya gitmek üzere yolaçıkar ve ilk olarak yol üzerinde bulunan Kavak’ta Nahiye Binası’nda yaptığı toplantı sırasındaMustafa Kemal Paşa bir ara: “ Eğer ben, memleketimizi çiğneyen düşman kuvvetlerini memleketten sürüp

atmak, memleketi hakiki istiklaline kavuşturmak için bir hareketin başına geçecekolursam bu işte hanginiz beni desteklersiniz “ diye sorunca Canbulat oğlu Ekrem Bey(Çerkez Ekrem) hemen yerinden fırlayarak: “ Şu andan itibaren iki yüz adamımla emrinizdeyim Paşam “ diyerek MustafaKemal Paşa’yı Anadolu’da ilk defa iki yüz atlısı ile destekleme onuruna ulaşıyordu. Canbulatoğlu Ekrem Bey (Çerkez Ekrem), Havza’ya kadar Mustafa Kemal Paşa’yarefakat ederek güvenliğini sağlamıştır.

CANBULATOĞLU ÇERKEZ EKREM BEY’İNMEZARI BAŞINDA

1919 yılında Erbaa’ya posta götürürken yol üzerindeki Güllüçalı adındaki Rumköyünde uğradığı saldırı sonucu 33 yaşında şehit düşen Çerkez Ekrem’in mezarı Kavak’ınKarlı köyündedir

SAMSUN VALİSİSAYIN HÜSEYİN AKSOY

SAMSUN BÜYÜKŞEHİRBELEDİYE BAŞKANI

SAYIN YUSUF ZİYA YILMAZVE

SAMSUN KAMUOYUNA

MİLLİ MÜCADELE KAHRAMANLARINDANCANBULATOĞLU ÇERKEZ EKREM BEY’İN

KAVAK’IN KARLI KÖYÜNDE BULUNANMEZARINI (ANIT MEZAR) YAPTIRALIM

Samsun Amasya Metroplodi Germanos Karavengelis tarafından RumPatrikhanesine çekilen telgrafta bazı İslam köylerine silah verildiği ve askeri eğitimyaptırıldığı iddiasıyla Canbulatoğlu Çerkez Ekrem Bey’den şikâyet edilmektedir. 1

BAŞBAKANLIK ARŞİVİNDE BULUNANCANBULATOĞLU ÇERKEZ EKREM BEYLE

İLGİLİ BELGE1 Başbakanlık Osmanlı Arşivi DH. UMUM. 159/12

Sayın makale yazarıAcaba Devletin Resmi Belgelerini de

Gayrı ciddi bulabilir mi?

İŞTE BAŞBAKANLIK OSMANLIARŞİVİNDE BULUNAN

VE MAKALEYAZARININ MİLLİ MÜCADELEYE AİT YAZILAN

CİDDİ KİTAPLARDA YERALMADIĞINI

VEBAKİ SARISAKAL’IN KİTAPLARINDA

YER ALDIĞINI İDDİA ETTİĞİONUN DEYİMİYLE HAYALİ

KAHRAMAN

CANBULATOĞLUÇERKEZ EKREM BEY’İNBAŞBAKANLIK ARŞİVİNDE BULUNAN

ŞAHADETİYLE İLGİLİ BELGE

Samsun İle Kavak Arasında Posta İle Refakatinde Bulunan Ekrem Bey’i ÖldürenlerinPanderli, Lokra Ve İlisya Çeteleri Olduğu İle İlgili Belge 2

“ Dahiliye Nezareti Zeyl(Ek) 4 Mart 335 1641/153 Numaralı telgraf Samsun ile kavak arasında ve posta ile refakatinde bulunan Ekrem bey’etecavüz edenlerin dairesi ve bu kere isbahatları olduğu anlaşılmış ve tak iben devam edilmektebulunulmaktadır. Mutasarrıf Ethem “

2 Başbakanlık Osmanlı Arşivi DH.EUM3/7

AKAL OĞLU HACI YUSUF AĞA

Akal oğlu Hacı Yusuf AğaKavak Müdaafa-i Hukuk Cemiyeti Başkanlığını Yürütmüş,

Pontus Rum Eşkiyasının Takibine büyük yaraklıklar göstermiş RumÇeteleriyle yapılan çatışmalarda Cubi, Karaçam, Asarcık, Şahinkayaçatışmalarında büyük yaralıklar göstermiştir. (Torunları Kavak’tayaşıyor. Kendilerine müracaat ederseniz. İstiklal Madalyasınıgörebilirsiniz.)

Sayın yazar kalemi eline almış KARA’lamaya devamediyor. “ Bu yazarlar efsanenin peşinden yorulmadan koşuyorlar ama hiçbiri 15.Fırka'nın Samsun'da ne yaptığına bakmıyor bile. Baksalar, Samsun -Sivas Karayolu'nun15. Fırka tarafından nasıl güven altına alındığını, F ırkanın hangi birliklerinin Samsun -Kavak arasında nereleri ne miktar asker ve silahla nasıl tuttuğunu görecekler. “

Mustafa Kemal Paşa’nın Kavak’taAkaloğlu Hacı Yusuf Ağa ile görüşmediğiniifade eden ve bu yazarlar diye küçümsemeyeçalıştığı yazarlara bakalım:

Enver Behnan ŞAPOLYO,Şevket Süreyya AYDEMİRHasan İzzettin DİNAMOSelahattin TANSELATESE Arşivi İSTİKLAL HAR Bİ KOLEKSİYONUMurat SERTOĞLU

15. Fırka'nın Samsun'da gücüne gelince: “Mustafa Kemal Paşa’nınSamsun’a çıktığı dönemdeki askeri birliklerin durumuna bakmak gerekiyor . Yakındaçıkacak olan kitabımda Mustafa Kemal Paşa Samsun ’a gelmeden önce Samsun veCivarındaki Asayiş Olayları ile ilgili olarak Dahiliye Nezaretine gönderdiği raporlardabu durum açıkça ortaya çıkmaktadır ve 15. Fırka ne zaman Pontus Rumlarına karşıetki sağlamış olduğunu anlaması için Bünyamin KOCAOĞLUNUN “Samsun’da 15FIRKA’NIN FAALİYETLERİ “ adlı kitabını okumasını öneririm.

SAYIN YAZARA SAMSUN’DA ve KAR ADENİZ’DEPONTUS RUMLARINA KARŞI VERİLENMÜCADELEYİ ve BURADAKİ HAKİKİ

KAHRAMANLIKLARI ÖĞRENMESİ İÇİN MURATSERT OĞLU’NUN “ ÇIRPINIRDI KARADENİZ ’ini

Tavsiye ederim.

SÖZÜN ÖZÜ

Sayın Makale yazarı diyor ki ” Hiçbir şahsın ve hiçbir kurumun birkentin tarihini yalanlar ve efsaneler üzerine yeniden inşa

etmeye ve o yanlışta direnmeye hakkı yoktur .”ACABA KİM YALAN SÖYLÜYOR? TAKDİR OKUYUCULARIN

SAMSUN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ VE BAKİ SARISAKAL (KİMLİKLERİNDEDOĞUM YERİ SAMSUN YAZANLAR) KENTİN TARİHİNİ YENİDEN İNŞAEDİYOR VE ETMEYEDE DEVAM EDECEKTİR.

SAYIN YAZAR SİZE YENİDEN KARA’LAMANIZ İÇİN YENİ YAPILACAKHEYKELLERİN ADINI VERİYORUM BUNLARIDA TARİH KİTAPLARINDAGÖREMEZSİNİZ

ŞEFİK AVNİ BEY

ULUSAL BAĞIMSIZLIK SAVAŞININ BİLİNMEYEN KA HRAMANLARI

KURMAY BİNBAŞI MAHMUT EKREM BEY

Mustafa Kemal Paşa’yı Samsun’da İlk Karşılayan Binbaşı Mahmut Ekrem Bey

19 Mayıs 1919 Pazartesi günü fır tınalı bir günde Bandırma Vapuru saat 8 sıralarındademir atmayı başardı. Tütün İskelesinde Kerim Resioğlu İsmail Yurtsever’in (Havuzlu İsmail) kullandığısandal dalgalarla mücadele ederek vapura yaklaşmıştı. Sandalda bulunan Kurmay Binbaşı Mahmut Ekrem Bey, güvertede bulunan MustafaKemal Paşa’nın yanına giderek selam veriyor ve “ Hoş Geldiniz Paşam “ diyerek MustafaKemal Paşa’yı Samsun’da ilk karşılayan kişi oluyordu. Kurmay Binbaşı Mahmut Ekrem Bey Kocaeli ’nde Aznavur Ahmet Çeteleritarafından şehit edilmiştir.

Tabip Yüzbaşı Behçet Adil Bey

Samsun’un Efsane Kahramanları