NoordNieuws 1 (2006)

Magazine van VNO-NCW Noord Jaargang 11 nummer 1 2006

NoordNieuws

VNO-NCW Noord gaat voor jong ondernemerschap

• Fonds Kunst en Economie zeer succesvol

• Zuiderzeelijndebat moet over Europa gaan

• Ondernemers willen een gemeentebestuur dat scoort

• Hunze en Aa’s duurste waterschap van Nederland

Laat elke beweging tellen.Philips SmartTouch-XL. U wilt elke ochtend een glad scheerresultaat, zonder dat u al te veel scheerbewegingen

moet maken. Speciaal hiervoor is de SmartTouch-XL ontwikkeld, die dankzij de drie scheerringen per scheerkop bij

elke beweging meer haartjes afscheert. De hele scheerkop draait en beweegt mee om de contouren van uw gezicht

en nek te volgen en ook de lastigste haartjes aan te pakken. Voor een effi ciëntere scheerbeurt, elke ochtend.

www.philips.com/smarttouchxl

VNO-NCW NoordNieuws februari 2006 3VNO-NCW NoordNieuws december 2005 3

Inhoud

“Young Entrepreneurs Are Here”VNO-NCW Noord gaat voor jong ondernemerschap

Fonds Kunst en Economie zeer succesvolVNO-NCW Noord en Groninger Museum klaar voor vervolg

PKB Waddenzee kruipt het land opVNO-NCW Noord dringt aan op heldere scheidslijnen

Inspireert Mozart Europese ambitie?

Werk maken van KennisSamenwerkingsconvenant VNO-NCW Noord en Friese Hogescholen getekend

Besturen VNO-NCW Noord deels vernieuwd

Kinderopvang in Friesland onvoldoende benutOnbekend maakt onbemind

Supervergunning VROM revolutionairVNO-NCW Noord blij met één omgevingsvergunning

Foto impressie 2005

Fries Museum op Nieuw Zaailand stapje dichterbijVNO-NCW Noord doet oproep aan politiek blijk te geven van visie

Internationale scoringskansen voor het NoordenMinder bescheidenheid gevraagd

De angstdroom van belastingheffende gemeenten

Friese economie in de lift

De Werkfabriek maakt werk

Legionella: een klein risico met grote gevolgen

Ondernemers willen een gemeentebestuur dat scoortBehalve praten vooral poetsen

MBO leerlingen op jacht naar leerbanenCallcenteractie levert 200 banen op

Nederland mist verbinding met Noord-Europa

Ongeremde stijgingen zijn géén natuurwetHunze en Aa’s duurste waterschap van Nederland

4

7

10

12

13

14

16

18

20

22

23

26

27

29

30

32

34

36

38

4

7

16 18

2022

7

Vaste RubriekenBedrijfsberichtenPersonaliaColumnActualiteiten kortVNO-NCW Noord in actieNieuwe ledenAgenda

8151524283539

30 32

34

10

Tijdens de oudejaarsreceptie

van VNO-NCW Noord stond jong

ondernemerschap centraal. Vijf

jonge ondernemers presenteerden

hun successen van 2005 en hun

plannen voor het nieuwe jaar. Ook

in de Mediacentrale in Groningen

zitten jonge honden klaar om de

wereld te veroveren.

Bijzondere ondernemers waarvan

we er in het noorden meer willen

hebben.

Het geroezemoes in de Friesland Bank verstomde. De aanwezige ondernemers gingen rechter op

hun stoel zitten. Het jeugdige elan en de onbevangen blik van de 5 vijf jonge spre-kers werkte aanstekelijk.Verhalen van durf, ondernemerszin en wilde plannen.

Explosieve groeiTheo Hoeksema van Accepté BV ver-telde dat hij in september 2005 officieel is gestart maar dat hij al langer bezig is met ondernemen op internetgebied. Tussen neus en lippen door liet hij zich ontvallen dat het bedrijf in 2005 is uitgegroeid naar zo`n 35 medewerkers. “We specialiseren ons in betalingsoplossingen via internet en internetcommunities. Het bedrijf is gehuis-vest in de Mediacentrale in Groningen en de Herengracht in Amsterdam.In 2005 hebben we flink geïnvesteerd om een eigen community te bouwen die Trybes heet. Trybes is het systeem waar middels groepen mensen in de samenleving een gratis website kunnen aanmaken voor bij-voorbeeld; projectgroepen, families, sport-teams, studiegroepen en dergelijke. In 2006

willen wij met Trybes doorgroeien naar minimaal 200.000 gebruikers. De Trybes technologie gebruiken wij ook om maat-werkcommunities te maken. Belangrijke accenten voor komend jaar zijn buurtwij-ken, opleidingen en verenigingen.Voor onze betalingsoplossingen hebben wij een partnership gesloten met het bedrijf Tripe Deal. Wij kunnen voor evenemen-ten in Nederland, zoals congressen, fees-ten en concerten, het systeem leveren dat inschrijving en betaling mogelijk maakt met gebruik van alle gangbare betalings-middelen. In 2006 verwachten wij zo’n 1.000.000 transacties in Nederland af te handelen.”

Mystery ShoppingIvo van de Boer meldt vol trots dat Store Support in 2005 de Publieksprijs van de wedstrijd “De Jonge Ondernemer van het Noorden” in de wacht heeft gesleept. “Een prijs ter waarde van € 20.000, in te ruilen voor advertentieruimte in twee grote Noor-delijke dagbladen. Store Support ondersteunt ondernemingen bij klantcontact en klanttevredenheid. We meten het contact van medewerkers met

(potentiële) klanten door middel van Mys-tery Shopping en Mystery Calling. Daar-naast verzorgt Store Support de acquisitie voor ondernemingen” vertelt Van de Boer. “Bij Mystery Shopping en Mystery Calling worden medewerkers van Store Support als klanten ingezet om het serviceniveau en verkoopgerichtheid van medewerkers te observeren. De onderneming en de mede-werkers krijgen een spiegel voorgehou-den. Het resultaat is concrete feedback voor de onderneming op onder andere het gebied van klantcontact, verkoopgericht-heid en gevolgde procedures. Daarnaast ondersteunt Store Support bedrijven bij het uitvoeren van telefonische acquisitie.”

Mensen voor cijfersOp 1 januari 2005 startten in Vries vier accountants die de moed hadden om hun mooie functies bij een vooraanstaande accountantsorganisatie in te ruilen voor zelf-standig ondernemerschap. Vier mannen met een jarenlange ervaring die uit het niets een full service accountantsorganisatie zijn begonnen. “Dé Jonge Ondernemer van het Noorden 2005”. Zo mag Afier Accountants + Bedrijfs-

VNO-NCW NoordNieuws december 2005 4

“Young Entrepreneurs Are Here” V N O - N C W N o o r d g a a t v o o r j o n g o n d e r n e m e r s c h a p

5VNO-NCW NoordNieuws december 2005

“Young Entrepreneurs Are Here” V N O - N C W N o o r d g a a t v o o r j o n g o n d e r n e m e r s c h a p

adviseurs uit Tynaarlo zich sinds kort noe-men,” vertelt Erik-Jan Kreuze.“Een accountant die een ondernemersprijs krijgt, dat moet wel een bijzondere accoun-tant zijn. Dat is Afier dan ook. Het bedrijf heeft de prijs gekregen vanwege visie, onder-nemerschap en mensgerichtheid. Afier: een ondernemende accountant met liefde voor het vak en lef in de markt.Nu de eerste felicitatiegolf van bloemstukken en slagroomtaarten voorbij is, geniet ik met volle teugen van deze leuke prijs.” Kreuze is één van de vier eigenaren en verklapt: “Ik vind het écht erg leuk dat wij als accountants een ondernemersprijs in de wacht hebben gesleept. Want hoe vaak wordt niet gedacht en gesproken in de tweedeling van aan de ene kant de ondernemers en aan de andere kant hun accountants? Afiristen zijn accoun-tants én ondernemers.” Aldus Kreuze. “Bij ons gaan de mensen voor de cijfers. Dat betekent dat wij onze opdrachtgever goed willen kennen. We kijken vooruit: een jaar-rekening gaat bij ons altijd vergezeld van een vooruitblik voor het volgende jaar. In com-binatie met goede (maandelijkse) bewaking kunnen we samen met de ondernemer zijn bedrijf goed volgen. In onze visie past ook dat we niet ieder telefoongesprek doorbere-kenen, dat is bij ons gewoon service. En onze nota’s zijn glashelder: je kunt er zo in lezen wat we wanneer hebben gedaan.”

Energie uit agroToen Douwe Faber het bedrijf E kwadraat advies in 2003 oprichtte was het idee om langzaam te groeien. “Door het aanpakken van de juiste markten is deze groei echter snel gegaan. Het team bestaat nu uit 10 personen, waarvan 7 fulltime. Efficiëntie en effectiviteit, dat is waar het om gaat bin-nen E kwadraat advies. Onze doelgroep is de landen tuinbouw, de industrie en het midden- en klein bedrijf. Ons product is innovatie op het gebied van energie, milieu en bedrijfsvoering.

Effectief advies wil elke ondernemer. Geen dikke rapporten en vrijblijvende verhalen, maar duidelijke plannen. Efficiënte begelei-ding van de klant, daarmee willen we ons onderscheiden.”Momenteel is E kwadraat advies actief in het opwekken van energie uit mest, biomassa en groene producten zoals mais, gras en reststromen uit de levensmiddelen industrie. De eerste tien installaties zijn reeds in bedrijf in Nederland. Het komende jaar moeten er binnen onze projecten nog enkele tientallen installaties bijkomen. Deze zijn goed voor

Jong OndernemerschapVNO-NCW Noord is op diverse manieren actief om (jong)ondernemerschap te stimuleren.

· Stichting Jong Ondernemen is in 1990 opgericht als Mini-Ondernemingen. Een initiatief van

o.a. ABN AMRO, VNO-NCW en MKB-Nederland in nauwe samenwerking met het ministerie

van Economische Zaken. De doelstelling van Jong Ondernemen is zoveel mogelijk jongeren

tijdens hun opleiding de mogelijkheid bieden een ondernemende houding te ontwikkelen

en hen te laten ervaren welke kansen en uitdagingen het ondernemerschap biedt. In de

optiek van Jong Ondernemen is ‘learning by doing’ de meest effectieve manier om in het

onderwijs ondernemerschap te ontwikkelen. Studentenbedrijven vormen een goede voor-

bereiding op het zelfstandig ondernemerschap of zorgen ervoor dat jongeren als onderne-

mende werknemers beter opgeleid en met de juiste motivatie in het bedrijfsleven aan de

slag gaan. Studentenbedrijven zijn daarmee een belangrijke sleutel naar de toekomst.

· Stichting Business Match Groningen is een organisatie die door middel van een competitie

zorg wil dragen voor ondernemerschap onder studenten met daarbij een ondersteunende

kennisoverdracht vanuit de praktijk. We zijn een jonge enthousiaste organisatie die haar

eigen ondernemerschap gebruikt om zo een kwalitatief goede en actuele wedstrijd te creë-

ren met deskundige jurering en optimale ondersteunende activiteiten. Naast de competitie

biedt Business Match Groningen het bestaande ondernemersplatform de ideale kans om

betrokken te blijven bij en te investeren in het toekomstig ondernemersklimaat van het

noorden. VNO-NCW Noord zit in de raad van advies van Businessmatch Groningen

· Recentelijk heeft VNO-NCW Noord convenanten afgesloten met de RuG en de Noordelijke

Hogescholen. Hierin is expliciet opgenomen dat de kennisinstellingen studenten meer

kennis laten maken met het ondernemerschap, meer stimuleren tot een ondernemende

houding en beter zullen faciliteren bij het opzetten en uitbouwen van een eigen bedrijf.

· Ondersteuning van het eerdergenoemde YEAH initiatief en andere initiatieven om student-

ondernemers bijelkaar te brengen en het netwerk op te bouwen en te verstevigen.

· VNO-NCW Noord steunt het Talentproject. Dit richt zich op kennisuitwisseling tussen ken-

nisinstellingen in Noord Nederland en het bedrijfsleven. In dit project wordt een zogeheten

Meester-Gezelrelatie toegepast. Excellente studenten van universiteit en HBO worden als

Gezel gekoppeld aan een expert uit het bedrijfsleven, de Meester. Het doel is het uitwis-

selen van kennis en het stimuleren van meer ondernemerschap onder studenten.

de energievoorziening van meer dan 400 huishoudens per installatie.”Fabert vertelt dat de kas als energieleve-rancier veel potentie heeft. “Bij dit principe wordt de overtollige warmte in de zomer opgeslagen in de bodem. In de winter wordt dit uit de bodem gehaald en via een warmte-

Ivo van de Boer van Store Support

VNO-NCW NoordNieuws februari 2006 6

YEAH!Sinds 1 januari 2006 zijn er zo’n 20 jonge en

ambitieuze ondernemers gehuisvest op de

vijfde etage van de Mediacentrale te Gro-

ningen. “Young Entrepreneurs Are Here”,

kortweg YEAH!, is een incubator voor jong

ondernemerstalent uit Groningen. Behalve

ondernemerschap, creativiteit en ambitie

is er meer dat de jonge ondernemers bindt.

Alle ondernemers zijn student of pas afge-

studeerd aan een van de Groningse onder-

wijsinstellingen en hebben zich tijdens of

na hun studie in het ondernemersavontuur

gestort. De meesten zijn ook lid van VNO-

NCW Noord.

5 jaar om te groeienDoelstelling van YEAH! is het faciliteren van

jonge mensen in het opzetten en het uit-

bouwen van hun bedrijf. YEAH! faciliteert

de ondernemers voor maximaal vijf jaar en

biedt de ondernemers de mogelijkheid om

hun starten slaagkans als ondernemer te

vergroten. Deze groeiperiode is opgesplitst

in een tweetal fasen. De eerste fase duurt

maximaal anderhalf jaar. In deze periode

kan de ondernemer een idee uitwerken naar

een concreet bedrijf. De tweede fase duurt

maximaal drie jaar. In deze periode kan de

ondernemer met zijn startende bedrijf de

eerste klanten werven en zijn onderneming

laten groeien tot een succesvolle en volwas-

sen onderneming.

Er is bewust gekozen om complementaire

bedrijven in de incubator te huisvesten.

Hoewel er veel raakvlakken zijn in de acti-

viteiten van de verschillende ondernemers,

heeft iedereen duidelijk een eigen speci-

aliteit. Deze specialiteiten liggen op het

gebied van het leveren van diensten op

het vlak van ICT, media en marketing aan

de consumenten- en/ of de zakelijke markt.

De ondernemers kunnen van elkaar leren

en elkaars netwerk gebruiken om nieuwe

mogelijkheden te verkennen en kansen te

creëren.

Voor studenten door studentenYEAH! is op een aantal manieren uniek: De

twee jonge ondernemers Folkert Visser en

Niek Huizenga achter YEAH!: “Wij zagen het

opzetten van de incubator als een grote

kans voor ons bedrijf Lavinium”. De incu-

bator is zonder initiële steun van andere

partijen opgezet. Daardoor kon het tweetal

snel en onafhankelijk opereren. Wij hebben

gekeken naar de succes en faalfactoren van

in het verleden opgezette incubators. Een

groot probleem bij incubators is leegstand

en hoge startkosten. Resultaat van eerdere

initiatieven waren enorme investeringen

(aanschaf bedrijfspand) en aanloopverliezen

(door leegstand), die nooit terug werden ver-

diend. Wij hebben voor een vraaggerichte

en flexibele aanpak gekozen waardoor wij

deze problemen kunnen ondervangen aldus

Folkert Visser en Niek Huizenga. “Wij denken

dat wij voor alle betrokkenen een kostenef-

ficiënte en een effectieve oplossing heb-

ben gecreeërd voor de huisvesting van jong

ondernemerschap. Er worden de laatste tijd

veel initiatieven gestart op het gebied van

de stimulering van jong ondernemerschap.

Dit is een goede ontwikkeling. Ons kostte

de ontwikkeling van dit concept slechts drie

maanden, en we kunnen nu al uitbreiden”.

Extra verdiepingVanaf de start waren alle twaalf kantoor-

ruimtes op de vijfde verdieping verhuurd.

Momenteel wordt er uitgebreid naar een

andere verdieping zodat meer jonge onder-

nemers hun bedrijf kunnen ontwikkelen.

Om een structurele basis te creëren vinden

gesprekken plaats met verschillende partij-

en en belangenvertegenwoordigers uit het

onderwijs, de overheid en het bedrijfsleven

om extra faciliteiten als kennis, financie-

ring, activiteiten en een netwerk te kunnen

bieden aan de jonge ondernemers binnen

YEAH!. VNO-NCW Noord helpt hen in raad

en daad. Daarnaast word gekeken naar

nieuwe kansen en verdere groeimogelijk-

heden van het concept binnen en mogelijk

ook buiten Groningen. Samen met deze

partijen kan YEAH! uitgroeien tot een cen-

trum waar onderwijs, overheid en bedrijfs-

leven bij elkaar komen.

Lavinium YEAH! is opgezet door Folkert Visser en

Niek Huizenga; oprichters van het jonge

bedrijf Lavinium B.V.. Lavinium initieert en

ondersteunt de ontwikkeling van nieuwe

producten en diensten op het raakvlak

van het bedrijfleven, het onderwijs en de

overheid. YEAH! is een voorbeeld van een

business concept dat precies binnen deze

doelstelling past. Naast de incubator YEAH!

werkt Lavinium op dit moment aan het

businessconcept van de webtelevisie I-See

WebTV. Verder werkt Lavinium samen met

het lectoraat Business Intelligence van de

Hanzehogeschool Groningen. Als project-

leider, in dienst van Hanze Connect het con-

tractonderdeel van de Hanzehogeschool

Groningen, werkt zij aan de ontwikkeling

van een viertal Masterclasses op het gebied

van Business Proces Performance.

pomp opgewaardeerd. Op dit moment heeft E kwadraat advies een tweetal projecten in voorbereiding. In de praktijk is gebleken dat bij toepassing op een derde deel van een bedrijf reeds een energiereductie tot 25% samen met een opbrengst verhoging van 15% per ha mogelijk is. Tenslotte hebben we binnen ons bedrijf een aantal mensen die gespecialiseerd zijn op subsidiegebied.”

Gaming wordt volwassenTim Laning, oprichter van Grendel games, werkt nu aan twee xbox games en bouwt daarnaast virtual reality simulaties. “We

hopen dat onze games in 2006 voor de Xbox worden geaccepteerd. Dan hebben we defi-nitief onze naam gevestigd! Maar ook in het onderwijs worden onze virtual reality tech-nieken veelvuldig gebruikt. Zo hebben we samen met de NHL een virtuele machineka-mer ontwikkeld voor Kongsberg Maritime te Noorwegen (onderdeel van Lockheed). Deze werkt precies zo als een echte. Op maritieme opleidingen wordt deze gebruikt om allerlei realistische scenario’s die zich in zo’n machinekamer kunnen voordoen driedimensionaal te simuleren. Wat ook nog leuk om te vertellen is dat we een virtuele

animatie van Mata Hari hebben gemaakt. Een promotiefilm voor de gemeente Leeu-warden en de provincie Friesland.”

Peter [email protected]

Websites bij artikel:

www.lavinium.nl

www.accepte.nl

www.storesupport.nl

www.afier.com

www.ekwadraat.com

www.grendel-games.com


Het verbond tussen kunst en eco-

nomie dat VNO-NCW Noord en het

Groninger Museum in 2002 sloten,

heeft de regio geen windeieren

gelegd. Met een totale economi-

sche spin-off van zo’n € 8 miljoen

is de hoofddoelstelling van het

Fonds Kunst en Economie overtui-

gend gehaald. Het Fonds heeft bij-

gedragen aan extra bedrijvigheid,

een positief imago van de regio

en de bloei van het Groninger

Museum. VNO-NCW Noord en het

Groninger Museum zijn voorne-

mens om vanaf 2007 het Fonds

voor een nieuwe periode van vijf

jaar te continueren.

Spannende mixHet Groninger Museum heeft een grote impact op de beeldvorming en uitstraling van Groningen als belangrijke exponent van de cultuur. Een aantrekkelijk vesti-gingsklimaat wordt mede bepaald door een bruisende culturele scène. Tegen die achtergrond namen VNO-NCW Noord en het Groninger Museum het initiatief tot de oprichting van de Stichting Fonds & Eco-nomie in 2002. De Stichting heeft tot doel te investeren in bijzondere tentoonstellingen in het Groninger Museum. Een beroep op het fonds is mogelijk voor tentoonstellingen die (inter)nationaal onderscheidend zijn. Onder-deel van de gemaakte afspraken is dat per bezoekersaantal dat groter is dan 75.000 geld in de kas van het Fonds terugvloeit. Hiermee wordt een basis gelegd voor toekomstige tentoonstellingen die door het Fonds kun-nen worden ondersteund. Het Fonds is in de loop van de tijd door meerdere deelne-mers gevuld. De belangrijkste bijdrage – het startkapitaal - was afkomstig van het SNN.Snel na de start hebben de volgende bedrij-ven zich aangesloten: ABN AMRO Bank, BAM Utiliteitsbouw, Groningen Seaports,

Fonds Kunst en Economie zeer succesvolV N O - N C W N o o r d e n G r o n i n g e r M u s e u m k l a a r v o o r v e r v o l g

Hanzevast, Hazewinkel Pers, Holland Casi-no, Koop Holding, Koninklijke Theodorus Niemeyer, Koninklijke Wagenborg, KPMG Accountants, NAM, Rabobank Groningen en Staal Bankiers. De gemeente Groningen en de provincie Groningen hebben in het Fonds ieder € 100.000 gestort.

De overheid heeft de verantwoordelijkheid

voor de financiering van kunst en kunste-

naars op zich genomen. In 2005 gaat het om

iets meer dan 350 miljoen euro. Op zichzelf

een fors bedrag, maar op het totaal van de

rijksuitgaven gaat het om nog geen 0,3%.

De kunstensector (podiumkunsten, beel-

dende kunsten, film, en letteren) zou zonder

dat bedrag – met daaraan nog toegevoegd

de subsidies van gemeenten en provincies

– niet kunnen overleven.

De tentoonstellingen die met hulp van het Fonds mogelijk zijn gemaakt, zijn ‘Fatale Vrouwen’ in 2003 en ‘Het Russische Land-schap’ in 2004. Beide tentoonstellingen waren een groot succes. Een derde tentoon-stelling is aangekondigd door het Fonds te worden ondersteund, voordat de eerste vijfjaren termijn is verstreken. ‘Fatale Vrou-wen’ en ‘Het Russische Landschap’ trokken zeer vele bezoekers uit het hele land. Bei-den zorgden voor een stevige economische injectie met name in de regio Groningen.

Binnenstad en regio profiterenPublieksonderzoeken bij genoemde ten-toonstellingen wijzen uit dat selectief finan-cieel bijdragen aan kunstevenementen een

impuls geeft aan de noordelijke economie. Hoge rapportcijfers werden uitgedeeld aan beide tentoonstellingen. Zo trok de tentoonstelling ‘Fatale Vrouwen’ 100.000 bezoekers waarbij per bezoeker gemiddeld € 42,51 werd besteed.

“ K u n s t d r a a g t b i j a a n d e k w a l i t e i t v a n d e s a m e n l e v i n g

e n e e n a a n t r e k k e l i j k v e s t i g i n g s k l i m a a t . K u n s t i s m e e r e e n c o l l e c t i e f d a n e e n

i n d i v i d u e e l g o e d . K u n s t h e e f t l o s v a n d e v r a a g o p z i c h z e l f

e e n w a a r d e . “

Een op de vijf bezoekers overnachtte in de stad. 60% bracht ook een bezoek aan de stad Groningen. Een op de vijf bezoekers bezocht nog een andere dagattractie. De tentoonstelling oogstte een waardering van 7,5. Met een bezoekersaantal van 140.000 bezoekers is ‘Het Russische Landschap’, op Ilja Repin na, de best bezochte tentoonstel-ling van de laatste jaren. Dit is ook terug te vinden in de economische spin-off. De tentoonstelling kreeg het hoge rapportcijfer 8,2. Met een totale economische spin-off van bijkans € 8 miljoen is de hoofddoelstel-ling van het Fonds overtuigend gehaald. Het Fonds heeft aantoonbaar bijgedragen aan extra bedrijvigheid voor de (boven)lokale economie, een positieve p.r. van de stad die het reguliere marketingbudget van de stad verre overtreft en de bloei van het Groninger Museum. VNO-NCW Noord en het Gro-ninger Museum zijn voornemens om vanaf 2007 het Fonds voor een nieuwe periode van vijf jaar te continueren.

BestuurDe leden van het bestuur van de Stich-

ting Kunst en Economie zijn de heren

Joop Bouma (voormalig hoogleraar RUG

en voorzitter), Bert van der Haar (!Pet),

Hans Haerkens (VNO-NCW Noord), Kees

van Twist (Groninger Museum) en Brille

Zijlmans (NAM)

Hans Haerkens [email protected]

Bedrijfsnieuws stand van zaken


Trip Advocaten en Notarissen is de op twee na beste dienstverle-ner van Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van zakenblad Incom-pany onder 3381 klanten. Trip heeft vestigingen in Leeuwarden, Drachten, Assen en Groningen. Volgens de onderzoekers scoort Trip goed op creativiteit en het oplossen van acute problemen.

Pax bouwt een groot logistiek centrum in Heerenveen. De logis-tieke dienstverlener heeft daarvoor een terrein van vijf hectare gekocht op het Internationale Bedrijventerrein Friesland (IBF), met een optie op nog eens vijf hectare. Op de nieuwe vestiging komen in totaal zestig mensen te werken. De nieuwe vestiging wordt de hoofdvestiging voor de vervoers- en opslagactiviteiten van het bedrijf. Pax verzorgt nu al de expeditie van koffie- en theeproduct SaraLee/De in Joure. Door een grotere vestiging te openen op het IBF te Heerenveen hoopt het bedrijf meer klanten te trekken voor opslag, belading en transport.

25 januari jl. was het groot feest aan de Rijksweg 236 in Hoo-gersmilde. Wija Koers Relatiemarketing en Internet Services bestond 12½ jaar. Wija Koers en haar team hebben het jubileum in aanwezigheid van hun vaste klanten en zakenrelaties uitbundig gevierd.

Garenfabriek Diolen Industrial Fibers in Emmen investeert opnieuw enkele miljoenen euro’s in een modernisering van de fabriek. Het is de vierde keer in twee jaar tijd dat de producent van hoogwaardige polyester garens zoveel geld investeert in een nieu-we spinlijn. Diolen Industrial Fibers maakt in Emmen garens ter versteviging van autobanden en veiligheidsgordels. Tot voor kort gebeurde dit uitsluitend in een twee-staps productieproces. Nieuwe technologie maakt het mogelijk in slechts een stap te produceren.

Het Groningse merchandising- en relatiemarketingbedrijf P&P Projects heeft zijn failliete branchegenoot Euro Sales Promo-tion uit Winschoten overgenomen. Zowel het klantenbestand als de naamsrechten gaan over naar P&P die daarmee vooral haar regionale klantenbestand aanzienlijk uitbreidt.

Medex Screen Ltd. met hoofdvestiging in het Israelische Arad heeft Emmen verkozen tot vestigingsplaats van haar Europese verkoopkantoor. Met de vestigingskeuze zijn in eerste instantie ongeveer 30 hoogwaardige arbeidsplaatsen gemoeid, met name in de medische sfeer. Medex Screen Ltd. ontwikkelt, fabriceert en distribueert niet indringende, stralingsvrije, mobiele diagnosti-sche systemen voor een snelle, pijnloze, diagnose van aandoenin-gen aan de interne organen. Deze methode is betrouwbaarder dan de huidige diagnostische methoden.De vestiging in Emmen zal zich in eerste instantie richten op de Benelux en op middellange termijn op de gehele Europese markt.

Friesland Bank wil verder uitbreiden buiten de eigen provincie. De bank richt zich daarbij allereerst op Noord-Nederland, daarna zijn Twente, de Achterhoek, de Randstad en Zeeland aan de beurt. Zuid-Nederland blijft voorlopig even buiten beschouwing.

Variass Electronics in Veendam heeft opnieuw een miljoenen-opdracht binnengehaald. Het bedrijf heeft een contract getekend met het Zweedse Saab Aerotech voor het leveren van technolo-gisch hoogwaardige communicatie- en navigatiesystemen voor de defensiemarkt. Met de compensatieorder, die een looptijd heeft van vier jaar, is een bedrag van vijf miljoen euro gemoeid. Variass Electronics is toeleverancier van totaaloplossingen en legt zich toe op ontwikkeling, engineering, inkoop, elektronica en totaalas-semblage, testen, service en reparatie. Het bedrijf levert producten voor onder meer de medische-, defensie- en agro industrie, dom-otica en energiemarkt.Door export naar onder andere Zweden en Amerika heeft het bedrijf afgelopen jaren een behoorlijke groei doorgemaakt. Het personeelsbestand groeide hierdoor met 15 procent tot 115 medewerkers. Voor de komende jaren wordt een verdere groei verwacht.

Het Zwitserse Nestlé verkoopt haar fabriek in Bolsward definitief aan de Duitse zuivelcoöperatie Hochwald. De 200 medewerkers kunnen gewoon aan het werk blijven. De vestiging maakt gesui-kerde gecondenseerde melk, een product dat vooral in Afrika en het Midden-Oosten wordt afgezet.

Het Britse staal- en aluminiumconcern Corus heeft Corus Perfo in Veendam verkocht. Het bedrijfsonderdeel komt in handen van het Duitse bedrijf DF. Alle 55 werknemers gaan over naar DF. Corus Perfo is gespecialiseerd in het perforeren van metalen platen.

SCA in Hoogezand blijft tot 2015 geopend. Het personeel van de luierfabrikant is tot die tijd verzekerd van werk, zo heeft de Zweedse hoofddirectie van SCA bekend gemaakt.

In de provincie Groningen komt een China Centrum. Het cen-trum gaat noordelijke ondernemers adviseren die zaken willen doen in China. Het gaat om een gezamenlijk initiatief van over-heid en bedrijfsleven.

BAM Civiel Noordoost en haar partners Van der Heide Blik-sembeveiliging BV en Cegelec B.V. hebben van TenneT TSO B.V. opdracht gekregen voor de bouw van een convertorstation, inclusief gebouwgebonden installaties en aarding. TenneT is de beheerder van het Nederlandse hoogspanningsnet. Het conver-torstation wordt gebouwd in de Eemshaven en is het grootste


convertorstation in Nederland. De opdracht maakt deel uit van de transportkabel die tussen Noorwegen en Nederland wordt aangelegd. Deze kabel is bestemd voor de im- en export van elektriciteit tussen Noorwegen en Nederland en staat open voor alle marktpartijen. De ‘NorNed-kabel’ wordt met 580 kilometer de langste hoogspanningskabel ter wereld. De opdracht voor het convertorstation wordt in 2006 uitgevoerd. De verwachting is dat de NorNed-kabel eind 2007 operationeel is.

Het Leeuwarder ict-bedrijf Prodist gaat in zee met de Telegraaf Drukkerij Groep. De twee partijen gaan samen nieuwe software ontwikkelen waarmee onder andere de persen automatisch aange-stuurd kunnen worden.

Het bedrijf Sterkos Bouw in Leeuwarden gaat voor vier Rot-terdamse metrostations roestvast stalen balustrades maken. De totale lengte van de balustrades bedraagt 700 meter. De mega-order levert de 25 medewerkers van het Friese bedrijf een half tot driekwart jaar werk op.

BSB Staalbouw in Sumar heeft een mega-order in de wacht gesleept. Het bedrijf mag voor 12 miljoen euro zes bruggen bouwen voor snelwegen in en nabij Amsterdam. Het gaat om de grootste order in de geschiedenis van het Friese bedrijf, dat bijna drie jaar geleden nog een doorstart maakte na een faillissement. De eerste twee bruggen zullen al voor aankomende bouwvak wor-den opgeleverd, de laatste twee moeten in 2007 klaar zijn. De zes bruggen vervangen bestaande kunstwerken die veel harder slijten dan gedacht door het vele en zware verkeer.

De N.V. NOM, Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland, en Syntens, het innovatienetwerk voor ondernemers, hebben een samenwerkingsovereenkomst getekend. In de samenwerkingsovereenkomst wordt vastgelegd dat de NOM en Syntens op een aantal sleutelgebieden nog nauwer zullen samenwer-ken. Tevens is vastgelegd wat de inbreng van beide partijen zal zijn.

AMEC SPIE Noord te Hoogezand heeft besloten om het dien-stenpakket vanaf januari 2006 uit te breiden met werktuigbouw-kundige activiteiten. De nieuwe diensten die geboden worden bestaan uit: Piping, Constructiewerk en Onderhoud.

De tweede vestiging van callcenter ISS-Interfoon in Assen is geopend. Vorig jaar opende het bedrijf al een vestiging in Assen. Er zijn inmiddels 200 klantenservice medewerkers werkzaam.

USG Capacity is de nieuwe naam voor United Capacity. USG Capacity kiest behalve voor een naamsverandering ook bewust voor een verdere specialisatie in de dienstverlening op het gebied

van communicatie, marketing en sales. In deze markt is men al de grootste aanbieder in werving & selectie, interim- management en –ondersteuning. De nieuwe naam is gekozen om de verbinte-nis met USG People, de holding waar USG Capacity deel van uit maakt, duidelijker naar voren te brengen.

Algemeen Bureau voor Communicatie Derk Eimers [ABCDE] heeft het 10-jarig jubileum gevierd. Het bureau begeleidt organi-saties bij het bepalen, organiseren en uitvoeren van ‘talige’ com-municatie. Ter ere van dit tienjarig bestaan heeft het bedrijf een nieuwe huisstijl aangemeten gekregen. Ook de website www.abcde.nl is in een geheel ander jasje gesto-ken met veel tekst-, foto- en filmfragmenten.

De Groningen Internet Exchange (GN-IX) organiseert op donderdag 23 maart 2006 in samenwerking met aansprekende bedrijven en organisaties een bijzonder symposium onder de titel “Inspiratie voor breedbandinnovatie”. Het symposium is bedoeld voor gebruikers van breedbandvoorzieningen. Te denken valt aan directies en beleidsmedewerkers van Scholen, zorginstellingen, Gemeenten en Woningbouwverenigingen en vertegenwoordigers van dienstenaanbieders (XSP’s).Tijdens het symposium wordt ingegaan op de kansen en bedreigingen die de beschikbaarheid van breedband met zich meebrengen, evenals op de verschillende strategieën die door (potentiële) gebruikers toegepast kunnen worden om optimaal ervan te kunnen profiteren.Het symposium wordt gehouden in de Zernikeborg te Groningen.

PKB Waddenzee kruipt het land op


V N O - N C W N o o r d d r i n g t a a n o p h e l d e r e s c h e i d s l i j n e n

De Planologische Kernbeslissing

(PKB) Waddenzee heeft een veel

groter werkingsgebied dan de

naam suggereert. Het doet uit-

spraken over het grondgebied van

alle gemeenten grenzend aan de

Waddenzee. Hiermee zijn de soci-

aal-economische gevolgen veel

verstrekkender dan gewenst.

Of er ooit een biomassa gestookte elektriciteitscentrale of een LNG terminal in de Eemshaven komt valt

vooralsnog te betwijfelen. Een investering van ongeveer 1 miljard euro in de noordelij-ke economie wordt in de waagschaal gelegd. Op basis van de voorgestelde PKB-tekst zal dit niet door kunnen gaan omdat de schepen die de biomassa of LNG moeten aanvoeren een vaargeuldiepte van 15,5 meter nodig hebben, terwijl de PKB slechts 14 meter toe-staat. Het vreemde hieraan is dat voor deze beperking geen echte milieuredenen zijn aan te voeren. Uit onderzoek is gebleken dat een bescheiden extra uitdieping van een vaargeul slechts zeer beperkte gevolgen heeft voor de bodem en dat dit zich binnen korte tijd weer volledig herstelt. DuisternisBinnen de PKB worden kaders gesteld aan wat wel en wat niet mag in de Waddenzee.

Hoewel er al een Vogel- en Habitat Richt-lijn, Kaderrichtlijn Water en Environmen-tal Impact Assessment Richtlijn voor dit gebied gelden wordt de PKB gebruikt als document waarin alle ruimtelijke impli-caties vervat zijn. Bovendien wordt door twee onderliggende rapporten de gevolgen van beleidsbeslissingen voor het milieu benoemd. Een nieuwe natuurwaarde die in de PKB is opgenomen is duisternis. Hoewel de PKB zich eigenlijk hoort te beperken tot de Waddenzee zelf (niet het vasteland of het grondgebied van de eilanden) wordt als gevolg van deze natuurwaarde nieuwe ont-wikkelingen van glastuinbouwbedrijven in het Eemsmondgebied of de Westergozone gefrustreerd.

TijdspadReeds in 2001 verscheen het derde deel

van de Planologisch Kernbeslissing (PKB)

Waddenzee. Door de val van de kabinet-

ten Kok en Balkenende-1 is de pkb-proce-

dure met betrekking tot de Waddenzee

voortijdig beëindigd waardoor er nog geen

nieuwe pkb-Waddenzee tot stand is geko-

men. Ruim anderhalf jaar geleden uitte het

huidige kabinet het voornemen de PKB, in

aangepaste vorm in procedure te nemen.

In december 2005 is de tekst formeel vast-

gesteld door het kabinet en in januari en

februari van 2006 is er de mogelijkheid tot

inspraak. Het is de bedoeling dat na de

inspraakprocedure het kabinet een finaal

oordeel velt en nog voor deze zomer met

een definitieve tekst naar de 2e kamer gaat.

Binnen de voorgestelde regels hebben de Eemshaven en de havens van Delfzijl en Den Helder de mogelijkheid de bebou-wingshoogte aan te passen aan de behoef-te. Een dergelijke positie geldt bijvoor-beeld niet voor de havens van Harlingen en Lauwersoog. Hierdoor mag er in deze havens niet meer hoger gebouwd worden dan de bestaande hoogte. Een ernstige beperking. Voor alle havens en aanpalende bedrijven-terreinen in het Waddengebied geldt dat de activiteiten die worden gelanceerd getoetst dienen te worden op mogelijke effecten voor de Waddenzee. Ook indien men fei-telijk niet gevestigd is in de Waddenzee, maar op het vaste land. Daarnaast wordt een mogelijk buitendijkse uitbreiding van de havens bij voorbaat uitgesloten.Omdat deze beperkingen voor Duitse en Deense havens en bedrijventerreinen niet gelden is er geen sprake van een internati-onaal level playing field.

PKB Waddenzee kruipt het land op


Doorgeslagen regelgevingIedere Nederlander erkent de natuurlijke waarden van de Waddenzee. Met de zee-hondjes op het netvlies beseft men dat een dergelijk gebied gekoesterd dient te worden. Daarnaast wordt er al sinds vele honderden jaren door mensen gebruik gemaakt van het gebied. Daarbij hebben zich in de loop van de jaren vele ontwik-kelingen voorgedaan in de Waddenzee. Natuurlijke ontwikkelingen en soms ver-anderingen als gevolg van het menselijk handelen, bijvoorbeeld de aanleg van de Afsluitdijk. De balans tussen bescherming van de natuur en ontwikkeling van de economie is volgens VNO-NCW Noord in deze PKB teveel doorgeslagen naar de natuurzijde. De PKB stelt onnodige beperkingen. Bij de hiervoor genoemde voorbeelden blijkt uit onderzoeken dat de natuur geen wezen-lijke nadelen ondervindt als de beperkin-gen worden verminderd. Dit terwijl het een stevige economische duw in de rug zou kunnen zijn voor Noord-Nederland. Ook blijken de natuurorganisaties, de ondernemersorganisaties en regionale overheden in onderling overleg afspraken te kunnen maken over de duurzame eco-nomische ontwikkeling. Voorbeeld hier-van is het rapport “Wad anders” uit 2004

waarin de duurzame sociaal economische ontwikkeling in het Waddengebied wordt beschreven. Helaas is dit rapport in de PKB volledig genegeerd. Men heeft teveel de neiging vanuit politiek Den Haag de zaken centraal te willen regelen terwijl de regio goed in staat is met regionale partners maatwerk te leveren. Het motto van de Nota Ruimte “Centraal wat moet, decentraal wat kan” wordt hiermee ten onrechte geweld aangedaan.

VNO-NCW Noord (samen met VNO-NCW landelijk en VNO-NCW West) zal voor 22 februari 2006 formeel reageren op de conceptnota PKB Waddenzee. Vanaf deze datum zal onze reactie ook beschikbaar zijn via onze website: www.vno-ncwnoord.nl Jan-Willem [email protected]

Bestuurlijke organisatieDe Raad voor de Wadden en de Raad voor

het Openbaar Bestuur hebben in januari

2006 een persbericht uit doen gaan waarin

wordt voorgesteld het Ministerie van LNV

eerstverantwoordelijke te maken voor het

Waddenzeebeleid. “Het kabinet moet de

natuur in en rond de Waddenzee actiever

gaan beschermen. Daartoe is het nodig

dat de minister voor natuurbescherming

verantwoordelijk wordt voor het Wadden-

zeebeleid en dat de gemeenten en provin-

cies in het Waddengebied gezamenlijk de

natuur gaan beheren. De huidige werkwij-

ze, waarbij Rijk, provincies en gemeenten

gezamenlijk overleggen over de Wadden-

zee, zonder duidelijk bevoegd gezag dat

eindverantwoordelijkheid draagt, leidt tot

een inconsistent en een ad hoc-beleid. Dat

is niet in het belang van de Waddenzee.”

VNO-NCW Noord is hiervan geen voorstan-

der. Een verschuiving van departement zal

niet tot de gewenste daadkracht leiden.

VNO-NCW Noord vindt dat de planolo-

gische kernbeslissing het centrale instru-

ment van sturing moet blijven, teneinde

economische, ruimtelijke, recreatieve en

milieubelangen evenwichtig te beoorde-

len. Bovendien zal een dominante positie

van het natuurbelang andere belangen

schaden die evenzeer bepalend zijn voor

de duurzaamheid en vitaliteit van de regio.

V N O - N C W N o o r d d r i n g t a a n o p h e l d e r e s c h e i d s l i j n e n


Europese concurrentiekracht moet dominerenHet lijdt geen twijfel dat Europese con-currentiekracht voor het bedrijfsleven de invalshoek is waarin de andere onderwerpen moeten worden gemarineerd. De Europese groei en productiviteit raken steeds verder achterop bij de VS. En aan de tomeloze groei van China met meer dan 9% per jaar lijkt geen eind te komen. Dit land is met zijn inhaalrace het Verenigd Koninkrijk op de lijst van economische zwaargewichten gepasseerd en heeft nu nog slechts de VS, Japan en Duitsland voor zich. Sommige voorspellingen geven aan dat China over 15 jaar de eerste plaats van de VS heeft overgenomen. Dit soort voorspellingen zijn zeer onzeker. Vaak gebeurt er iets onvoor-ziens, waardoor het niet uitkomt. Zal het China lukken om de onevenwichtigheden in de samenleving op te lossen? Denk aan de grote welvaartsverschillen tussen stad en platteland, de milieuproblematiek, het poli-tieke stelsel en de soliditeit van het financi-ele systeem, om maar een aantal potentiële verstoringen te noemen. Europa mag zich echter al twijfelend aan de kracht van voor-spellingen niet in slaap wiegen.

Prioriteiten van de commissiePresident Barroso van de Europese Commis-sie heeft onlangs het rapport over de voort-gang van het Lissabonproces gepresenteerd. Het voornemen van de regeringsleiders (in 2000 in Lissabon uitgesproken) om Europa in 2010 de meest concurrerende, door ken-nis gedreven economie in de wereld te laten zijn. De tussentijdse evaluatie van vorig jaar leverde op wat iedereen inmiddels al wist: de

Oostenrijk is de eerste helft van dit jaar de voorzitter van de Europese raad. De

vraag is of het dit jaar met Mozart`s muziek overgoten land de juiste toon en maat

vindt om het Europese orkest goed te laten klinken. Oostenrijk wil de kloof tus-

sen burgers en Brussel verkleinen, de Europese concurrentiekracht vergroten, de

omstreden dienstenrichtlijn aanvaard krijgen, regelgeving verbeteren, criteria voor

verdere uitbreiding ontwikkelen en een Europese belasting bespreken, om maar

een paar thema`s te noemen.

doelstellingen worden niet gehaald. Europa blijft steeds verder achter. De aandacht is ná de evaluatie verlegd naar de lidstaten. Brussel kan de economie niet stimuleren, de lidstaten moeten dat doen. Hen is gevraagd nationale hervormingsplannen op te stellen en die in te dienen bij de Europese Com-missie. Op de top van regeringsleiders in maart zullen de plannen worden besproken. Barroso toonde zich mild ten aanzien van de bedoelingen van lidstaten. Hun voorne-mens zijn over het algemeen goed en het komt nu aan op de uitvoering en de mate waarin regeringsleiders zich er ook echt aan binden.

De Commissie stelt vier voor-rangsgebieden voor:

- Investeringen in onderwijs en onderzoek.

- Meer aandacht voor het midden- en klein

bedrijf.

- Maatregelen ter verbetering van de arbeids-

markt.

- Efficiënte en duurzame energievoorziening.

Op deze terreinen wordt een groot aantal goede, aansprekende voorstellen gedaan. Enkele punten uit de lijst: investeringen in hoger onderwijs moeten omhoog van 1,28 naar 2% van het BBP, er moet een Europees technologisch topinstituut komen, een bedrijf moet binnen een week kunnen worden gestart, regels moeten eenvoudiger, meer inspanningen om oudere werknemers fit te houden voor werk, fiscale prikkels voor duurzame energie en gezamenlijk optreden van de EU bij mondiale energiekwesties.Het is echter de hoogste tijd dat het Europe-se papier ongeduldig wordt. Dat de EU goed

is in het maken van analyses en rapporten is inmiddels meer dan bewezen, wederom zijn de voorstellen op papier goed.

Regeringsleiders moeten ambitie tonenHet mankeert echter stelselmatig aan besluit-kracht, en als al wordt besloten, schort het weer aan de uitvoering. De top van rege-ringsleiders in maart moet daadkracht te tonen en de moed opbrengen om elkaar op het uitvoeren van hervormingsprogramma`s aan te spreken. Zij moeten zich daarbij spiegelen aan de economische prestaties van de VS, China, India en Brazilie. Die internationale vergelijking maakt de com-missie nu niet. Europa toont zich nog al in zichzelf gekeerd. De werkelijkheid ont-kennen helpt niet. De globalisering is een onomstotelijk feit. Zonder hervormingen zal Europa verder wegzakken. Wellicht pijnlijk maar als Europa resultaten boekt, dan zijn de uitkomsten bemoedigend, zoals uit een rapport van het Centraal Planbureau blijkt. Realisering van de Lissabon doelstellingen levert een extra economische groei van tus-sen de 12 en 23% op , berekent het CPB. Kunnen politieke leiders het zich eigenlijk wel permitteren om zo`n groeikans te laten liggen door het uitstellen van keuzes? Wij vinden van niet. Het Oostenrijks voorzitter-schap en Barroso ook niet. Nu de complete Europese top van regeringsleiders in maart nog. Laat de productiviteit van Mozart hen een voorbeeld zijn.

Jan Karel BoutPermanent gedelegeerde VNO-NCW Brussel

Noord Nederland heeft veel te winnen bij goede relaties met Brussel en

haar bureaucratie. Europa is belangrijk. De Europese markt en politiek win-

nen snel aan betekenis. Veel regelgeving en beleid heeft zijn oorsprong

in Brussel. Genoeg redenen om regelmatig geïnformeerd te worden over

belangwekkende zaken door onze eerste man aldaar:

Jan Karel Bout, permanent gedelegeerde VNO-NCW Brussel.

Inspireert Mozart Europese ambitie?


Tijdens de oudejaarsreceptie van

VNO-NCW Noord bij de Friesland

Bank in Leeuwarden is tusen de

besturen van de Friese Hoge-

scholen en VNO-NCW Noord een

samenwerkingsconvenant gete-

kend. Met deze intentieverklaring

willen de partijen de kennisinfra-

structuur in de regio verder ont-

wikkelen en Leeuwarden als brui-

send centrum van hoogwaardige

kennis beter vorm geven.

Onderwijs en onderzoek zijn pijlers onder de kennissamenleving. Onderwijs levert de vaardigheden die de kennissamenleving vraagt, onderzoek voorziet de kennissamen-leving van nieuwe inzichten en technieken. De praktijk leert dat kansen onbenut blijven. Werk maken van kennis is een tweesnijdend zwaard met winnaars bij zowel bedrijven als (hoge)scholen.VNO-NCW Noord, de Christelijke Hoge-school Nederland (CHN), de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL) en de Hoge-school Van Hall Larenstein (VHL) zetten zich gezamenlijk in om de economie van Noord Nederland, Fryslân en Leeuwarden in het bijzonder te versterken door de aanwezige kennis en talenten meer en beter te benutten. It takes two to TangoDe CHN, de NHL en VHL zullen zich inspannen om als actieve partner te fungeren voor het noordelijk bedrijfsleven door:• ondernemers behulpzaam te zijn bij de

formulering van hun kennisvragen en bij de beantwoording hiervan.

• studenten meer kennis te laten maken met het ondernemerschap, te stimuleren tot een ondernemende houding en te faciliteren bij het opzetten en uitbouwen van een eigen bedrijf.

Werk maken van KennisS a m e n w e r k i n g s c o n v e n a n t V N O - N C W N o o r d e n F r i e s e H o g e s c h o l e n g e t e k e n d

• medewerkers meer bewust te maken van nieuwe ontwikkelingen in de noordelijke economie om hun kennis nog meer tot nut te maken van het noordelijke bedrijfsle-ven.

VNO-NCW Noord zal zich inspannen als liaison tussen het noordelijk bedrijfsleven en de drie hogescholen door:

• ondernemers te informeren over waar zij met hun kennisvragen bij de hogescholen een aanspreekpunt vinden;

• ondernemers te stimuleren om meer gebruik te maken van de kennis en talen-ten die de hogescholen te bieden hebben;

• studenten van de hogescholen meer en beter kennis te laten maken met de veelzijdigheid van het noordelijke bedrijfsleven;

• studenten van de hogescholen en onder-nemers meer met elkaar in contact te brengen.

Campus en kenniscirculatieDe Kenniscampus Leeuwarden zorgt er voor dat :• betrokken overheden, hogescholen en

VNO-NCW Noord gezamenlijk een impuls aan de Friese economie geven;

• de hogescholen en VNO-NCW Noord het ondernemersklimaat in de Friese en de noordelijke regio gezamenlijk stimu-leren;

• de hogescholen kennisintensieve bedrij-

vigheid mede ten behoeve van startende bedrijven op de Kenniscampus faciliteren;

Via kenniscirculatie zullen:• de hogescholen en VNO -NCW Noord de

samenwerking tussen het bedrijfsleven en de hogescholen bevorderen, stimuleren en versterken;

• de hogescholen hun onderlinge samen-werking en afstemming op het vlak van kenniscirculatie versterken;

• de hogescholen instrumenten ontwikke-len en toepassen om nog beter op de vraag van het bedrijfsleven naar kennis in te gaan en zullen zij de raagsturing naar hun kennisdiensten versterken;

• gezamenlijk en in samenspraak met de Gemeente Leeuwarden en de Provin-cie Fryslân ook overgaan wordt tot de instelling van een Raad van Advies met ook vertegenwoordigers uit het Friese bedrijfsleven.

Elk (Fries) bedrijf gelieerd aan VNO-NCW Noord zal zich bewust worden van deze nieuwe kennisagenda. Niet alleen om te halen maar ook om te brengen! Voelt u zich al aangesproken? Laat het dan weten.Het convenant is opvraagbaar bij VNO-NCW Noord. Peter [email protected]

Het convenant wordt ondertekent door: Durk van Tuinen (VNO-NCW Friesland), Louwe Dijkema (VNO-NCW Noord), Bert Vroon (CHN), Hans Mensink (NHL) en Erica Schaper (Van Hall Larenstein)

VNO-NCW NoordNieuws november 2005 14

Bestuur VNO-NCW NoordLouwe Dijkema Koninklijke Van Gorcum BV, Assen voorzitterTom Fikkert Acodeq Kunststoffen Industrie B.V., Leek vice-voorzitterDurk van Tuinen Frisia Zout B.V., Harlingen vice-voorzitterGerard Welling Lufkin Europa b.v., Emmen vice-voorzitterHerman Roose Deloitte, Groningen penningmeesterHans Haerkens VNO-NCW Noord, Haren algemeen secretarisJaap Borg Borginfra BV, Hoogezand Bert van der Haar !Pet, Hoogeveen Henk Hiddingh Dierenpark Emmen, Emmen Bix Jacobse GN-IX, Groningen Rob Kamphuis Unigarant NV, Hoogeveen Eelco Koehoorn Friesland Bank N.V.Leeuwarden Harm Post Groningen Seaports. Delfzijl Rombout de Wit LDC, Leeuwarden Marnix van Dijk Ziegler Brandweertechniek, Winschoten Namens Jong Management

Bestuur VNO-NCW FrieslandDurk van Tuinen Frisia Zout B.V., Harlingen voorzitterRombout de Wit LDC, Leeuwarden vice-voorzitterAkke Groenewoud VNO-NCW Noord, Haren regiomanagerWink Blomsma Fortis ASR, Woudsend Hans Feenstra De Friesland Zorgverzekeraar, Leeuwarden Jan Konijnenberg Philips DAP, Drachten Klaas de Jong Friesland Foods Cheese, Wolvega Eelco Koehoorn Friesland Bank N.V., Leeuwarden Gerd Lindemann Holtrop en Jansma B.V., Dokkum Paul Schut Leenstra Machine- en Staalbouw BV, Drachten Ben Smid Drie Mollen sinds 1818 B.V,. Sneek Johan Stoker Trip Advocaten en Notarissen, Leeuwarden namens Jong Management

Bestuur VNO-NCW DrentheGerard Welling Lufkin Europa b.v., Emmen voorzitterBert van der Haar !Pet, Hoogeveen vice-voorzitterJan-Willem Lobeek VNO-NCW Noord, Haren regiomanagerBarend Botter Nederlandse Aardolie Maatschappij BV, Assen Henk Hiddingh Dierenpark Emmen, Emmen Wolf van Ittersum Zorgcombinatie Noorderboog, Meppel Siebe Kamer Goedewaagen Gouda bv, Nieuw-Buinen Rob Kamphuis Unigarant NV, Hoogeveen Jo Koop Penske Logistics / Transportgroep Van der Graaf, Coevorden Chris Nannen HLB Nannen Accountants & Belastingadviseurs, Emmen IJcke Schaepman Sentron Europe BV, Leek Alfred Welink Distrivers, Hoogeveen namens Jong Management

Bestuur VNO-NCW GroningenTom Fikkert Acodeq Kunststoffen Industrie B.V., Leek voorzitterJaap Borg Borginfra BV, Hoogezand vice-voorzitterPeter Buurman VNO-NCW Noord, Haren regiomanagerMenno Dijk Dijk & Wijk Installatiegroep bv, Veendam Marianne Faber - Siermann Trip Advocaten en notarissen, Veendam Bix Jacobse GN-IX, Veendam Klaas de Jong VESTA weergaloos wonen, Veendam Sjoerd Jan ten Kate Ten Kate Holding bv, Musselkanaal Harm Post Groningen Seaports, Delfzijl Maarten Reijgersberg BAM Civiel Noordoost, Zuidbroek Kees Veling Stichting GGz Drenthe, Beilen namens Jong ManagementCor Zijderveld Akzo Nobel Base Chemicals bv, Delfzijl

Besturen VNO-NCW Noord deels vernieuwd

Hans Feenstra

Jan Konijnenberg

Barend Botter

Rob Kamphuis

Marianne Faber - Siermann

VNO-NCW NoordNieuws november 2005 15

Column“Da’s nou Drenthe” gaat verder dan toerisme

Sinds ruim een half jaar loopt de campagne “Da’s nou Drenthe”. Na jaren windstil-te is dit een nieuwe aanzet om weer tot Drenthe-pro-motie te komen, door het toeristisch bedrijfsleven en overheid gezamenlijk gefi-nancierd. Nadat er in eerste instantie bij partijen nog wat koud water vrees bestond begint het concept aan draagvlak te winnen.Ook de VVV- en marketing organisatie van Drenthe worden flink opgeschud. Dit alles heeft tot doel om tot een stevige Drenthe-promotie te komen: meer toeristen naar Drenthe. Op zich is dat een goed streven. Maar vanuit VNO-NCW Noord hebben we in een eerder stadium al aangegeven dat Drenthe-promotie meer moet zijn dan het aantrekken van meer toeristen. De Drentse kernwaarden zijn juist de hoge kwaliteit van wonen, werken en ondernemen. Dat verdient meer pro-motie. Immers, die combinatie van factoren maken Drenthe een unieke provincie. Voor diverse doel-groepen is Drenthe zeer aantrekkelijk, variërend van de koopkrachtige 55+-er tot de ondernemer met een jong gezin. Daarom pleiten wij voor een integrale aanpak. Een pleidooi dat is overgenomen door de meerderheid van Provinciale Staten. Bij de doorvertaling van deze oproep is de provincie nog wat terughoudend. Men organiseert bijeenkomsten, klankbordgroepen en brainstormsessies onder lei-ding van een adviesbureau. In onze ogen leidt dit tot kostbaar tijdverlies.. De koers is door Provinciale Staten helder weerge-geven. Bovendien is de organisatie die de huidige campagne uitvoert, Marketing Drenthe plus, uit-stekend in staat is om dit op gedegen wijze vorm te geven. Wij roepen daarom ook het provincie bestuur op om vaart te maken met de integrale aan-pak van Drenthe promotie. Reeds eerder hadden de marketingorganisaties in Groningen en Friesland, na het wegvallen van het Noord-Nederlands Bureau voor Toerisme, de draad weer goed opgepakt. Nu is het aan Drenthe om op integrale wijze de unieke Drentse kernwaarden uit te dragen. Gerard WellingVoorzitter VNO-NCW Drenthe

Bij de Hanzehogeschool Groningen is dr. ir. Wim van Gemert benoemd tot lector Energie Transitie aan het Energie Kenniscentrum van de hogeschool. De heer Van Gemert is werkzaam bij Gasunie Engineering & Technology als manager R&D gastoepassingen. Hij gaat tevens leiding geven aan het Energie Kenniscentrum Hanzehogeschool Groningen Het centrum wordt opgezet als een netwerkorganisatie van professionals met specifieke faciliteiten voor onderzoek, onderwijs en bedrijfsadvies. Hier-bij wordt ondermeer gebruik gemaakt van de faciliteiten van de Hanzeho-geschool Groningen en die van Gasunie Engineering & Technology.

Per 1 januari 2006 is Hans Korringa (partner bij Think too Organisa-tieadviseurs) toegetreden als bestuurslid van de Orde van Organisatie-kundigen en -adviseurs. Als bestuurlid is hij verantwoordelijk voor de portefeuille ‘Professionalisering’. De portefeuille bevat o.a. de gedrags-code voor adviseurs, redactieraad ‘Management Consultant’ en het verder ontwikkelen van de kennis en competenties waarover een adviseur zou moeten beschikken.

Bij <theFactor.e>, één van de grotere internetbureaus in Nederland, is Marco de Jong aangetreden als nieuwe algemeen directeur. Marco de Jong is afkomstig van Essent Kabelcom. Als directeur marketing & sales was hij verantwoordelijk voor het commerciële beleid en gaf hij leiding aan ruim 100 medewerkers. De directie van het Groningse internetbedrijf bestaat verder uit Thijs Helfrich, creatief directeur en één van de oprich-ters van <theFactor.e>.

Sedert december 2005 is de heer K.M. Elema van ESA B.V. voor een lan-gere periode vertrokken naar Polen om daar de vestiging in Poznan op te zetten. De heer W. van Nispen functioneert inmiddels als algemeen direc-teur van ESA Nederland en de heer Elema als algemeen directeur vanESA Polen.

Per 1 februari 2006 is de heer Hans Veenhuis benoemd tot plant manager van Noveon Resin B.V. Hij volgt hiermee de heer Arnoud de Jonge op. De heer De Jonge heeft een nieuwe functie aanvaard bij een Noveon-ves-tiging in Louisville (Verenigde Staten).

De heer Focko Visser, voormalig manager van Business Centre Friesland van de Fortis Bank te Leeuwarden, is per 1 februari 2006 één van de nieuwe directeurs van Fortis Bank Groningen. Hij volgt in deze functie de heer Jan Batting op. De heer Batting is met leeftijdsverlof gegaan.

Het bedrijf Leijdsman Elektro te Groningen is per 2 januari 2006 over-genomen door de heren Sjaak de Hoop en Lammert Baron. De heer De Hoop was reeds algemeen Directeur van Leijdsman Elektro. De heer Baron nam de afdeling Telematica waar.

De heer John Ouderling werkzaam bij TNO Telecom heeft in januari 2006 zijn voorzitterschap bij Kenniscentrum ICT@NN overgedragen aan de heer Robert Janz. De heer Janz is momenteel werkzaam bij het Rekencentrum van de Rijksuniversiteit Groningen.

Personalia Besturen VNO-NCW Noord deels vernieuwd


Dief van eigen portemonneeIn Friesland doet zich een merkwaardig fenomeen voor. Uit landelijke cijfers blijkt dat ruim 70% van de werknemers onder een CAO valt waarin een werkgeversbij-drage voor kinderopvang is geregeld, Uit onderzoek van de Kamer van Koophandel in Friesland blijkt dat slechts 8% van de werkgevers in Friesland zégt een regeling voor kinderopvang te hebben. Marianne

Kinderopvang in Fries land onvoldoende benut

Ruim 70% van de werknemers kan in Nederland aanspraak maken

op een bijdrage van de werkgever in de kinderopvangkosten. Er is

geen reden om aan te nemen dat dit in Friesland anders is. Toch

zegt slechts 1 op de 12 bedrijven in Friesland een kinderopvangre-

geling te kennen. Consequenties voor Friese ondernemers zijn dat

er veel geld verloren gaat en talent wordt gemist.

van Hall-Disch, directeur van SKL Kin-deropvang BV constateert in de praktijk: “Veel mkb-bedrijven zijn aangesloten bij (en betalen ook mee aan) fondsen waarin kinderopvang geregeld is. Niet alle werk-gevers blijken echter te weten, dat hun medewerkers, vanuit de CAO waaronder het bedrijf valt, recht hebben op een bijdrage voor kinderopvang en dat daar ook voor betaald wordt”. Soms moet de tegemoetkoming door ouders rechtstreeks bij de betreffende fondsen op brancheni-veau worden aangevraagd. De werkgever heeft daarbij (terecht) geen rechtstreekse betrokkenheid. De kinderopvangregeling blijft daardoor echter wel een ‘ver van zijn bed show’.

Door onwetendheid bij zowel werkgever als werknemer ontstaat een situatie waarin ouders geen tegemoetkoming in de kosten van kinderopvang krijgen. Hierdoor lopen de bedragen die ouders voor kinderopvang opbrengen hoog op. Regelmatig heeft dit tot gevolg, dat een van beide ouders zijn/haar baan opzegt.

Tegenvallende cijfersVoor de lagere inkomenscategorie is kinderopvang erg goedkoop. Binnen de categorie middeninkomens betalen veel ouders onder de nieuwe wet een oneven-redig deel van de kosten zelf. Gekoppeld

aan de administratieve rompslomp in het eerste jaar én de economisch slechte tijd heeft dit in 2005 gezorgd voor een vermin-dering van de vraag naar kinderopvang van 10% bij SKL Kinderopvang BV, de grootste kinderopvangorganisatie in Fries-land. “Begin 2006 zijn de dinsdag en de donderdag veelgevraagde en goedbezette dagen, maar de maandag, en vooral de woensdag en de vrijdag is er bijna overal plaats”, aldus Marianne van Hall-Disch, directeur van SKL.

O n b e k e n d m a a k t o n b e m i n d

Per 1 juli 2005 kan 82% van de werkne-

mers, die onder een CAO vallen, aanspraak

maken op een bijdrage van de werkge-

ver in zijn of haar kinderopvangkosten.

Voor de totale populatie werknemers is

dat 73,5%.

De afgelopen 15 jaar is het aantal CAO’s

waarin afspraken gemaakt zijn over kin-

deropvang telkens gestegen. De aanbe-

velingen van de Stichting van de Arbeid

uit 1999 en 2004 hebben daar een belang-

rijke bijdrage aan geleverd. In 1990 / 1991

kende 21% van de grotere CAO’s een bij-

drage; in 1999 was dat 63% en in 2005

91%. Werkgevers hebben door hun bij-

drage een belangrijke rol gespeeld bij de

vertienvoudiging van de kinderopvang-

plaatsen in de afgelopen 15 jaar.

Marianne van Hall-Disch (SKL Kinderopvang)


Kinderopvang in Fries land onvoldoende benut

De regering heeft geconcludeerd, dat de wet niet het beoogde effect heeft gehad; daarom is de administratieve organisatie voor ouders vereenvoudigd en is er voor 2006 130 miljoen euro extra uitgetrokken om ouders in de kosten van kinderopvang tegemoet te komen. Dit geeft lucht aan de middeninkomens, maar ook hogere inko-mens profiteren hiervan.

Ook in Friesland is er met het oog op demografische ontwikkelingen en aantrek-kende economie reden kritisch te kijken naar de combinatie arbeid en zorg. Eén van de oplossingen is de werkgeversbij-drage aan kinderopvang. In Friesland gaat nu extra arbeidsmarktpotentieel verloren, omdat werkgevers niet op de hoogte zijn van het feit dat er binnen hun CAO wel degelijk een regeling voor kinderopvang bestaat.

Het wordt tijd dat werkgevers zich - uit eigenbelang – opnieuw buigen over de vraag hoe kinderopvang binnen de eigen branche geregeld is en onder de aandacht van het personeel gebracht kan worden.

Akke [email protected]

O n b e k e n d m a a k t o n b e m i n d

Kinderopvang niet populair Van de Friese ondernemers zegt 35% één of meer nadelen te ondervinden van personeelsre-

gelingen. Zo kent slechts één op de twaalf bedrijven een kinderopvangregeling.

Van alle ondernemers biedt 63% mogelijkheden tot aanpassing van de arbeidstijd. Grotere

bedrijven bieden vaker regelingen dan kleinere. Zo kunnen in totaal 79% van alle Friese

werknemers hun arbeidstijden aanpassen. In de meeste gevallen gaat het om de optie om

een structureel part-time contract af te sluiten. Van de bedrijven biedt 14% de mogelijkheid

om onbetaald verlof op te nemen en 8% biedt de mogelijkheid voor zorgverlof.

KinderopvangSlechts 8% van de Friese bedrijven biedt zijn/haar medewerkers een kinderopvangregeling

aan. Er zijn zelfs meer bedrijven (13%) die hun medewerkers de gelegenheid bieden een

warme maaltijd op het werk te nuttigen. Bedrijven die hun medewerkers gelegenheid bieden

om thuis te werken, of die een actief beleid voeren om privé en werk te combineren, maken

een sterkere omzetgroei door dan bedrijven die deze regelingen niet kennen. De Kamer van

Koophandel verwacht dat meer bedrijven overgaan tot de invoer van gunstige personeels-

regelingen.

(bron: persbericht KvK Friesland febr. 2005)


Deze nieuwe omgevingsvergunning vervangt onder meer de bouwver-gunning, de milieuvergunning, de

natuurvergunning en de meeste provin-ciale en gemeentelijke toestemmingen. Met deze integrale aanpak die in potentie vele voordelen heeft voor bedrijven, ver-gunningverleners en bezwaarmakers loopt Nederland voorop in Europa.

Eindelijk helderheidOp dit moment is de vergunningverlening op VROM-gebied nog een vrij complexe aangelegenheid. Burgers en bedrijven hebben te maken met verschillende over-heden die ieder hun eigen indieningsvoor-schriften, inspraakprocedures, termijnen en legesheffingen hanteren. Met de intro-ductie van de omgevingsvergunning hoopt Dekker helderheid te creëren. De vergun-ningsprocedures die samenhangen met onder meer de Woningwet, Monumen-tenwet en de Wet Milieubeheer maar ook een aantal wetten op LNV-terrein zoals de Flora- en Faunawet en de Natuurbescher-mingswet worden in de nieuwe vergunning samengebracht. Ook vergunningstelsels in provinciale en gemeentelijke verordenin-gen worden erin opgenomen.

Omdat getwijfeld wordt aan de uitvoer-baarheid van de omgevingsvergunning, onderneemt VROM actie. Onder meer met het Digitaal Omgevingsloket, een website met alle onderzoeken, voorbeeld-projecten en een forum. VROM wil de

moet leiden tot ca. € 33 miljoen minder administratieve lasten voor bedrijven en burgers. Voorzien van een betere dienst-verlening en kortere procedures door de overheid. Burgers en bedrijven die nu nog verschillende vergunningen nodig hebben als zij een huis, fabriek of schuur willen (ver)bouwen hebben als regel slechts een eenvoudige vraag: ‘mag dat?’

Met de omgevingsvergunning kan de over-heid die vraag straks met één vergunning beantwoorden. De omgevingsvergunning

Supervergunning VROM revolutionair V N O - N C W N o o r d b l i j m e t é é n o m g e v i n g s v e r g u n n i n g

Burgers en bedrijven die een pand willen slopen, bouwen, verbou-

wen of in gebruik nemen, hoeven vanaf 2008 nog maar bij één

loket aan te kloppen. De Ministerraad heeft 27 januari ingestemd

met het plan van minister Dekker voor invoering van één allesom-

vattende omgevingsvergunning.

gemeenten bijstaan met implementatie-teams. Bovendien wordt de wet aange-past, zodat provincies gebruik kunnen maken van deskundigheid van gemeenten en komt er een duidelijker tekst over het opsplitsen in deelprojecten.

Enquête VROMProfessionals die werken op VROM-gebied

betwijfelen dat de omgevingsvergunning

uitvoerbaar is. Wel vinden ze de omge-

vingsvergunning beter dan de bestaande

losse vergunningen, zo blijkt uit een recent

uitgevoerde enquête. De ondervraagden

hebben een hard hoofd in de uitvoering.

Een ruime meerderheid verwacht proble-

men bij de afstemming tussen overheden

en denkt dat vergunningen het niet halen,

doordat gemeenten de termijn overschrij-

den.

De Ministerraad heeft ingestemd met het wetsvoorstel Algemene bepalingen omge-vingsrecht. Met het wetsvoorstel wordt de aanvraag voor bouwen milieu gere-lateerde vergunningen vereenvoudigd en wordt de tijd die voor de vergunningver-lening nodig is, verkort. In het voorstel is daartoe een uniforme regeling voor de zogenoemde omgevingsvergunning opge-nomen. Deze nieuwe vergunning leidt tot een reductie van de administratieve lasten voor bedrijf en burger. Eén geïntegreerde vergunning voor wonen, ruimte en milieu


moet – digitaal – worden aangevraagd bij één – gemeentelijk – loket. De aanvraag wordt beoordeeld door één bevoegd gezag, meestal het college van Burgemeester en Wethouders of Gedeputeerde Staten. Na een aanvraagprocedure volgt een besluit en zonodig een rechtsbeschermingspro-cedure. Voor een goede aansluiting op verschillende fases in de ontwikkeling van bijvoorbeeld bouwplannen blijft het mogelijk om de omgevingsvergunning gefaseerd aan te vragen. Dit doet de aan-vrager als hij eerst op basis van globale gegevens wil weten of een vergunning-aanvraag voor de beoogde activiteit kans van slagen heeft. Tevens kan de aanvrager een omgevingsvergunning voor delen van een project aanvragen.

Eén vergunningDe nieuwe vergunning voegt de toestem-mingen samen die nodig zijn als een bedrijf ( of een burger) op een bepaalde plek iets wil gaan slopen, (ver)bouwen of gaan gebruiken. Het wetsvoorstel inte-greert daartoe een groot aantal ( circa 25) vergunning-, ontheffing- en andere toestemmingstelsels tot één omgevings-vergunning. Het gaat hierbij niet alleen om vergunningstelsels in rijksregelingen, zoals de milieuvergunning, bouwvergun-ning en monumentenvergunning, maar ook om vergunningstelsels in provinci-ale- en gemeentelijke verordeningen. In de meeste gevallen doorloopt de aanvraag de reguliere procedure, die maximaal acht

weken duurt (eenmaal te verlengen met zes weken). Bij de meer complexe aan-vragen duurt de procedure maximaal zes maanden ( eenmaal te verlengen met zes weken). Bij de reguliere procedure is sprake van een fatale termijn, wat bete-kent dat de vergunning na afloop van deze termijn van rechtswege is verleend. De uitgebreide procedure kent geen fatale termijn.

Commentaar VNO-NCWVNO-NCW is een warm pleitbezorger geweest van de omgevingsvergunning. Bedrijven zien hun activiteiten immers als één geheel en niet als stukjes waarvoor een

Supervergunning VROM revolutionair V N O - N C W N o o r d b l i j m e t é é n o m g e v i n g s v e r g u n n i n g

bouw-, kap-, milieu- en lozingsvergun-ning nodig is. De omgevingsvergunning sluit aan bij die werkelijkheid. Bovendien worden de procedures eenvoudiger en naar verwachting vanwege de sancties op termijnoverschrijding sneller.Het kabinet heeft ingestemd. Het voorstel wordt nu voor advies naar de Raad van State gestuurd waarna de Kamer zich erover zal buigen medio 2006. Het wets-voorstel Wet algemene bepalingen omge-vingsrecht zal uiterlijk in 2008 in werking treden.

Hans [email protected]


Leden ontmoeten Tweede Kamerleden in het Drents Museum.

Bedrijfsbezoek door VNO-NCW Groningen aan de Blauwe Stad

Netwerkbijeenkomst voor vrouwelijke leden.

VNO-NCW voorzitter Bernard Wientjes licht speerpunten toe tijdens ledenbijeenkomst.

Dineren als afsluiting van “Uitwaaien op Schier”.

Schiet RAAK met innovatie: voor-lichting samen met Syntens.

Bezoek aan industriecomplex EMMTec door VNO-NCW Noord en Bernard Wientjes.

Het persoonlijke relaas van de heer Mouw als overlevende van Kamp Westerbork

Fo t o i m p r e s s i e 2 0 0 5

VNO-NCW NoordNieuws februari 2006

Afscheid van Jacques Schraven tijdens bijeenkomst over het industriebeleid in Leeuwarden

21

Ondertekening intentieverklaring Blue Energy tijdens Go Westergo! bijeenkomst.

Bezoek aan industriecomplex EMMTec door VNO-NCW Noord en Bernard Wientjes. Inzicht in de kweek van nieuwe aardappelrassen bij het bezoek aan HZPC in Metslawier

Creativiteit blijft van levensbelang: inzichtelijk gemaakt tijdens deze bijeenkomst.

Ondertekening van het Akkoord van Haren: convenant over de samenwerking tussen bedrijfsleven en Groningse kennis-instellingen.

Het persoonlijke relaas van de heer Mouw als overlevende van Kamp Westerbork

Forumdiscussie over de betekenis van de RuG in de regio tijdens bij-eenkomst “Talent zoekt uitdaging om de hoek”.


VNO-NCW Noord bepleit een snelle uitvoering van het Masterplan. Een kwaliteitssprong voor de stad en

haar omgeving. De nieuwbouw van het Fries Museum staat niet op zichzelf. Zij vormt een onlosmakelijk deel van de hoogst noodzakelijke revitalisering van de binnen-stad van Leeuwarden. Wèl is het nieuwe Fries Museum de bepalende factor om het winderige Zaailand te transformeren tot de intieme huiskamer van Friesland. Een nieuw centrum waar cultuur en economie samensmelten. Leeuwarden staat aan de vooravond van de grote sprong voorwaarts. Meerdere grotere projecten staan op stapel. Het noordelijke bedrijfsleven, meer in het bijzonder de Friese ondernemersgemeen-schap, is zich ervan bewust dat een aantrek-kelijk vestigingsklimaat samengaat met een vitale culturele scene.

ZelfbewusterHet Masterplan Nieuw Zaailand verdient uitgevoerd te worden. Nieuwbouw van het Fries Museum is nodig, omdat het diverse en rijke culturele erfgoed van Friesland tot dit moment een passend forum node mist. Een ruimte die grotere tentoonstellingen kan veiligstellen. Tegelijkertijd een omge-ving die jong en creatief talent weet vast te houden en van buiten weet aan te trekken. Appelleren aan een (inter)nationaal publiek met spannende tentoonstellingen legt een steviger economisch fundament onder de structuur van de hoofdstad. Een revival van Leeuwarden is hard nodig om de concurren-tie met omliggende regio’s niet op voorhand

te verliezen. De verhuizing van het Fries Museum naar het Zaailand past bij een eigentijdse zelfbewuste stad, die zelfverze-kerd timmert aan haar toekomst. Het huidige momentum stelt Leeuwarden in staat een schaalsprong te maken die de stad ten volle toekomt. Er is alle reden het grootse gebaar van het Fries Museum gevoed door het legaat van Bonnema harte-lijk te omarmen.

Creativiteit scoortDe vitaliteit van een regio wordt mede bepaald door het vermogen talenten van buiten aan te trekken of het grote cluster van studenten dat in Leeuwarden studeert beter vast te houden na de studie. Te vaak waaiert jeugdig talent succesvol naar andere streken uit. Nieuw jong ondernemerschap beter ver-weven met Leeuwarden en haar omgeving

Fries Museum op Nieuw Zaailand stapje dichterbij

V N O - N C W N o o r d d o e t o p r o e p a a n p o l i t i e k b l i j k t e g e v e n v a n v i s i e

De gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslan

voeren een heftig publiek debat over de toekomst

van het Fries Museum. Het mes kan aan meerdere

kanten snijden mits met vereende krachten belang-

rijke keuzes over de toekomstige huisvesting worden

gemaakt.

VNO-NCW Noord doet een appèl op Friese politici

de strijdbijl te begraven en Leeuwarden de mogelijk-

heid te bieden zich te ontwikkelen tot cultureel en

economisch centrum.

legt een duurzamer marktfundament onder een stadseconomie. Een culturele infrastruc-tuur die past bij het grootstedelijk milieu is hiervoor zeer bepalend. Creativiteit is een blijvende drijfveer van economische groei in de moderne belevingseconomie. Leeu-warden zit op een goudmijn. De stap naar uitvoering van het Masterplan Nieuw Zaai-land zal dan wel gezet moeten worden. Op 30 januari 2006 heeft de gemeenteraad Leeuwarden met een nipte meerderheid het groene licht gegeven voor een ambitieuze ingreep in het stadshart. Medio maart volgt een nieuw debat in Provinciale Staten. Daar-naast komt er een referendum waarvan de status tot dit moment nog onduidelijk is. Bij de beoogde revitalisering van het stadshart zijn behalve de provincie Fryslan ook het SNN en het Ministerie van VROM betrok-ken. Genoemde alliantie is bepalend voor het eindresultaat. Uiterlijk medio 2006 zal er helderheid moeten zijn omdat nadien belangrijke termijnen verstrijken waarop middelen van derden aan dit project kunnen worden toegerekend.


Analyse van het Bureau Berenschot leert

dat de financiële huishouding van het

Fries Museum extra aandacht behoeft. De

bepleite verhuizing naar het Zaailand laat

onverlet dat tegelijkertijd maatregelen

worden getroffen ten gunste van een hel-

dere bestuursstructuur en gezonde duur-

zame exploitatie


Het noordelijke bedrijfsleven kan

zich internationaal veel steviger

positioneren. Bedrijven, overhe-

den en kennisinstellingen kunnen

een sprong voorwaarts maken. De

ingrediënten zijn er. Nu nog het

verzilveren van de kansen!

VNO-NCW Noord en AIESEC Gronin-gen organiseerden op 27 januari een open discussie over internationale perspectie-ven. Waar dienen we in 2006 en daarna de noordelijke accenten te leggen? Hoe kan het noordelijke mkb de innovatieslag maken? Welke rol kunnen de kennisinsti-tuten in het algemeen, en de internationale studenten in het bijzonder hierin spelen? Politici, ondernemers en ook de studenten zelf gaven hun ongezouten mening.

Speerpunten met allureInleidingen van de Groningse Commis-saris der Koningin Hans Alders en Ed van de Beek van de NOM gaven aan dat het noorden voldoende potentie heeft om zich internationaal een stevige positie te ver-werven. Met LOFAR, Energy Valley en Wetsus heeft het nationaal erkende speer-punten met internationale allure. Er is veel kennisgelieerde bedrijvigheid. Er is meer dan voldoende ruimte om te onderne-men. En met iets meer ondernemerschap, innovatie en iets minder bescheidenheid liggen de kansen voor het grijpen. Ook internationaal.


Internationale scoringskansen voor het NoordenM i n d e r b e s c h e i d e n h e i d g e v r a a g d .

AIESEC is de grootste internationale studentenorganisatie ter wereld. Zij is opgericht in 1948,

na de tweede wereldoorlog en is met 20.000 studenten inmiddels aanwezig in 89 landen. Met

het uitwisselen van studenten beoogt AIESEC internationale samenwerking te vergroten en

daarnaast een actieve bijdrage te leveren aan het op innovatieve wijze ontwikkelen van kennis-

economiën over de hele wereld met gebruikmaking van getalenteerde studenten. Op meer dan

800 universiteiten wordt AIESEC vertegenwoordigd door bijna 20.000 studenten. Dit betekent

dat AIESEC talenten weet te halen uit alle delen van de wereld.

Een buitenlandse student kan een bedrijf de specifieke kennis bieden om antwoord te geven op

internationale vraagstukken, die voor deze bedrijven relevant zijn. Een voorbeeld is een inter-

nationaal marktonderzoek. Omdat de student gemakkelijk toegang heeft tot de kennis van de

desbetreffende buitenlandse markt en bovendien bekend is met de lokale taal en cultuur, kan

een markonderzoek snel en effectief uitgevoerd worden. Dit biedt een bedrijf een goed begin tot

uitbreiding over de grens.

Om het bedrijven extra gemakkelijk te maken zorgt AIESEC voor de verplichte visa en werkver-

gunningen, de huisvesting en de sociale opvang. En dit allemaal tegen een zeer gunstige prijs.

AIESEC heeft tot doel om op deze manier een totaalpakket aan te bieden aan bedrijven. De bui-

tenlandse student wordt letterlijk door AIESEC afgeleverd op de eerste werkdag.

Wat biedt het Inkomend stageprogramma een bedrijf concreet?

- Enthousiaste, zelfstandige, academische studenten uit 91 verschillende landen met diverse

studies en achtergronden.

- Internationale expertise op het gebied van marketing, ICT, en finance e.d.

- Relatief goedkope, tijdelijke werkkrachten

- Projectperiodes variërend van 2 maanden tot een jaar

- AIESEC regelt ALLE formaliteiten

- Dit alles op basis van No cure, no pay!

Telefoon: 050-3633752 / 050-3637928, Email: [email protected]

Het panel bestaande uit de heren Jan Reijnvaan (Smurfit Kappa GSF), Bert Jan Hakvoort (KvK Groningen) Henk Sol (RuG), Bix Jacobse (GN-IX/VNO-NCW Noord) en Hans Broekhuis (Hanzeho-geschool Groningen)

Commissaris der Koningin van Groningen Hans Alders gaf zijn visie op de internationale kansen voor het noorden.

w

Informatie op www.arbeidsmarktgroningen.nlArbeidsmarkt Groningen is de website waar alle informatie is te vinden over de regionale arbeidsmarkt en economie in Gronin-gen. De site geeft u een actueel en compleet beeld van de laatste ontwikkelingen op dit beleidsterrein. De site is een initiatief van de provincie Groningen. Het Centrum voor Arbeid en Beleid (CAB) verzorgt het beheer van de site. In het onderdeel Cijfers & Statistieken heeft u toegang tot een uitgebreide database met statistische informatie over de arbeidsmarkt en economie in Groningen. De meeste cijfers worden per gemeente gepresen-teerd middels overzichtelijke geografische kaarten. Sinds kort is de website uitgebreid met onderwijsgegevens vanuit de ROC’s in Groningen en Drenthe. Hiertoe hebben het Noorderpoort-college, het Alfa College, het Drenthe College en AOC Terra uitgebreide gegevens ter beschikking gesteld. Als onderneming kun je nu in één oogopslag zien hoeveel studenten bijvoorbeeld een MBO-opleiding Economie volgen. Daarnaast geeft de site prognoses voor de komende jaren.

Mensen-voor-cijfers-prijsAfier Accountants + Bedrijfsadviseurs heeft in 2005 de Jonge Ondernemers Prijs voor het Noorden in de wacht gesleept. Omdat zij het als bijzonder plezierig ervaren hebben een prijs te mogen ontvangen, willen zij mede daarom ook initiatiefnemer zijn voor de mensen-voor-cijfers-prijs. Ondernemers kunnen hun financiële man/vrouw die uitsteekt boven het maaiveld aanmelden voor deze prijs. Een controller die zijn ondernemer goed terzijde staat, die de financiën op orde heeft en die qua ide-alisme of collegialiteit een bijzondere prestatie heeft neergezet kan worden aangemeld. Op de oudejaarsbijeenkomst van VNO-NCW bij de Friesland Bank hebben zich de eerste ondernemers al gemeld. Inmiddels is een onafhankelijke jury gevormd. Na de voorronde hoopt de jury op een feestelijke bijeenkomst de prijs aan de ondernemer en zijn ‘mens-voor-cijfers’ uit te reiken! Zie www.mensenvoorcijfersprijs.nl of mail naar aanmelden@ mensenvoorcijfersprijs.nl

Onmogelijkheden werden mogelijkhedenTijdens de gala-avond van de Beatrix Kinderkliniek (Universi-tair Medisch Centrum Groningen), is een bedrag van € 35.000 ingezameld. Het geld wordt gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek naar ongeneeslijke kinderziekten.Onder het motto “Onmogelijkheden worden Mogelijkheden door uw aanwezigheid” hebben vele bedrijven en particulieren financieel bijgedragen. Nadat de avond officieel geopend werd door Dhr. W. Cnossen (Menzis zorg & inkomen)

Prof. P.J.J. Sauer, hoofd Beatrix Kinderkliniek en de burge-meester van Groningen dhr. J. Wallage, hadden er optredens van regionale en nationale artiesten plaats. Indien u meer wilt vernemen over het project ongeneeslijke kinderziekten, respec-tievelijk dit jaarlijks terugkerende evenement kunt u zich in ver-binding stellen met Anneke Tjassing, fondsenwerving Stichting Beatrix Kinderkliniek op nummer 050-3610285 of via de mail [email protected].

EZ gaat voor verbetering ondernemersklimaatGemeenten hebben een belangrijke rol in snelle en effec-tieve dienstverlening en eenduidige eisen aan de ondernemer. Veel gemeenten zijn bezig met initiatieven om het onderne-mingsklimaat te verbeteren. Met de ondertekening van het convenant ‘verbetering ondernemersklimaat’ onderstrepen 32 grotere gemeenten hun voortrekkersrol. Op initiatief van het Ministerie van EZ zijn een aantal concrete afspraken gemaakt. De basistekst van het convenant en de achtergrondinformatie is te vinden op www.strijdigeregels.ez.nl. De betrokken gemeen-ten zijn Alkmaar, Almelo, Almere, Amersfoort, Amsterdam, Arnhem, Breda, Den Haag, Deventer, Dordrecht, Eindhoven, Emmen, Enschede, Groningen, Haarlem, Heerlen, Helmond, Hengelo, ´s-Hertogenbosch, Leeuwarden, Leiden, Lelystad, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam, Schiedam, Sittard-Geleen, Tilburg, Utrecht, Venlo, Zaanstad en Zwolle.

Werkgelegenheid Noord-Nederland groeit; Noorden haalt achterstand in De werkgelegenheid in Noord-Nederland zal de komende jaren sneller groeien dan landelijk. De achterstand in de noordelijke provincies daalde van 55.000 banen in 1994 tot 35.000 in 2004. Als de economie meezit kan de achterstand verder omlaag tot 17.000 banen in 2020, zo blijkt uit de recent verschenen Noorde-lijke Arbeidsmarkt Verkenning 2006, die jaarlijks door de Rijks-universiteit Groningen (RuG) wordt samengesteld. Interessant is de observatie dat ook in een laagconjunctuur de noordelijke cijfers gunstiger uitpakken dan elders in het land.De economische groei is in Noord-Nederland vanaf 2000 ver-sneld tot gemiddeld 0,9 procent per jaar tegenover 0,8 procent landelijk. De provincie Groningen groeide met 1,6 procent per jaar zelfs tweemaal zo snel als het landelijk gemiddelde. Ook de noordelijke werkgelegenheidcijfers zijn gunstiger dan in de rest van het land. De werkgelegenheid stijgt in Nederland jaarlijks met gemiddeld 0,5 procent, maar in het Noorden met 0,7 procent. Friesland heeft wat het aantal banen betreft met een jaarlijkse groei van 1,3 procent het gunstigste cijfer.

Actualiteiten k o r t


w


EZ-bedrijvenmissies in 2006Staatssecretaris van Economische Zaken Karien van Gennip zal ook in 2006 weer een bedrijvenmissie bestaande uit vrouwe-lijke ondernemers naar het buitenland leiden. Deze missie heeft Spanje als reisdoel en is eind september gepland. Andere missies gaan naar Letland (22-24 mei) en Rusland (oktober/november). Minister Brinkhorst gaat eind maart met een bedrijvenmissie naar Argentinië, en marge van een staatsbezoek. Verder leidt hij missies naar Roemenië en Bulgarije (8-12mei), Indonesië (31 mei-6 juni) en naar Turkije (19-21 juni). EZ-bedrijvenmissies gaan ook naar Australië (2-7 april, onder lei-ding van staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Ross-van Dorp) en Beieren (3-6 april onder leiding van staatsse-cretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Rutte). Meer informatie: Ed Slinger/Paula de Jonge 070 - 379 7256/7552, e-mail: [email protected] of [email protected]

Einde verplichte winkelneringMet ingang van 1 januari 2006 hoeven ondernemers voor bepaalde wijzigingen in het Handelsregister geen verplichte, betaalde advertentie meer te plaatsen in de Staatscourant. Vanaf deze datum wordt de advertentie vervangen door een gratis publicatie op www.kvk.nl. Dit bespaart het Nederlandse bedrijfsleven per jaar naar schatting zo´n 10 miljoen euro. De bekendste publicatie in de Staatscourant is de advertentie waarin staat dat de jaarrekening van een BV of NV bij de Kamer van Koophandel is gedeponeerd. Voor deze advertentie kregen ondernemers automatisch een rekening toegestuurd. De kosten voor de verplichte advertentie leverden veel irritaties bij onder-nemers op. Vanaf 1 januari 2006 is de Handelsregisterwet gewij-zigd en zullen deze publicaties gratis op www.kvk.nl/publicaties geplaatst worden. VNO-NCW Noord ziet haar vasthoudende inzet bij EZ om van deze maatregel af te zien beloond. Vele ondernemers hebben zich jarenlang mateloos gestoord aan deze gedwongen winkel-nering.

MKB Noord en VNO-NCW Noord in gesprekIn navolging van de gesprekken die nationaal worden gevoerd tussen de koepels van Koninklijke MKB en VNO-NCW heb-ben ook binnen Noord-Nederland op het niveau van dagelijks bestuur gesprekken plaats. Centraal staat de beoogde intensi-vering van de samenwerking tussen beide organisaties. Hoe te komen tot meer synergie, waarbij de leden van de respectieve achterbannen rechtstreeks voordeel behalen. Vanuit een ver-schillende positionering van de afzonderlijke verenigingen wordt gezocht naar ‘the best of both worlds’.

IJkdijk nieuw exportproduct Noord-NederlandIn het Noorden wordt gewerkt aan een voor Nederland en de rest van de wereld unieke dijk. Deze zal worden voorzien van de allerfijnste sensortechnologie zodat defecten aan de dijk of riskante en bedreigende verstoringen in de omgeving, veel snel-ler kunnen worden opgemerkt. De plannen voor de ‘intelligente dijk’ hebben inmiddels geleid tot een golf aan publiciteit voor het project. De dijk is in ontwikkeling. Op 19 januari werd een

intentieverklaring getekend door ruim twintig deelnemende bedrijven en de initiatiefnemers. De eerste activiteiten van de bouw van de IJkdijk zijn gestart. Aan de totstandkoming ervan werken ruim twintig bedrijven mee, evenals de initiatiefne-mers. Dat zijn: TNO Informatie en Communicatietechnologie, Waterschap Hunze en Aa’s, Awenyddion, STOWA, Rijkswater-staat/WaterINNovatiebron/DWW, GeoDelft, Integrated Deve-lopment Lab (IDL) en de NOM. Het Samenwerkingsverband Noord-Nederland heeft drie speerpunten voor Noord-Nederland geformuleerd. Energy Valley, Waterscheidingstechnologie en Sensortechnologie. Het voordeel van de IJkdijk is dat al deze speerpunten bij het project betrokken zijn. Juist in de synthese van energie-, water- en sensortechnologie liggen enorme kansen voor de noordelijke economie.

Techniekdag Noorderpoortcollege op 30 maartOp donderdag 30 maart aanstaande zal het Noorderpoortcollege samen met VNO-NCW Noord en MKB-Noord een Techniek-middag organiseren in de Euroborg in Groningen. Om beter in te kunnen spelen op de veranderende eisen in de markt dient er een juiste afstemming te zijn tussen opleidingen en de praktijk, waarbij de praktijk centraal moet staan. Tijdens die middag wil het Noordepoortcollege via een viertal good-practices (op het gebied van bouwkunde, installatietechniek, human technology en werktuigbouwkunde) laten zien hoe zij de samenwerking met het bedrijfsleven gestalte geeft. Zij gaat graag in discussie over intensivering van de samenwerking tussen opleiding en praktijk. U ontvangt binnenkort een uitnodiging voor dit evenement.

Nieuw ‘uitdagerskrediet’voor risicovolle innovatieprojectenMinister Brinkhorst van Economische Zaken (EZ) trekt 12,2 miljoen euro uit voor Nederlandse mkb-bedrijven die risicovolle innovatieprojecten gaan uitvoeren. Bedrijven die de uitdaging aangaan kunnen voor een derde van de kosten van een project een krediet aanvragen. Er geldt een maximumbijdrage van één miljoen euro. Brinkhorst verwacht met dit zogenaamde uitdagerskrediet ondernemers te bewegen excellente innovatie-projecten te starten, die zonder zijn bijdrage niet haalbaar zijn. De minimum omvang van het project is vastgesteld op 300.000 euro. De kleinste bijdrage per project is dus 100.000 euro. De minister heeft verder als voorwaarde gesteld dat hij projecten zoekt die de potentie hebben te leiden tot substantiële en snelle groei (minimaal 20-50%) van de onderneming, in omzet en/of in aantal medewerkers. Het uitdagerskrediet, dat op 1 februari is gepubliceerd in de Staatscourant, is de eerste regeling binnen de nieuwe ‘Kaderregeling Subsidies Innovatieprojecten’ waarop ondernemers een beroep kunnen doen. Deze regeling is een ver-zameling instrumenten die gerichte financiële ondersteuning aan innovatieprogramma’s biedt. De regeling is zo opgezet dat de administratieve lasten voor het bedrijfsleven laag zijn. Aanvra-gen voor deze nieuwe kredietregeling kunnen met ingang van 15 februari aanstaande ingediend worden bij SenterNovem, dat de regeling uitvoert in opdracht van EZ. Meer informatie vindt u op www.senternovem.nl/uitdagerskredietOf neem contact op met Postbus 51, telefoon 0800-6463951, email: [email protected]


Elk najaar verschijnen in de media

de bekende staatjes over ‘dure’

en ‘goedkope’ gemeenten waar

het gaat om lokale belastingen

en tarieven. Vervolgens wordt er

flink ach en wee geroepen over die

maar raak heffende gemeenten.

Aan dit populaire gezelschapsspel

wordt niet alleen duchtig mee-

gedaan door Haagse politici en

bestuurders. Ook in ondernemers-

land bestaat een bovengemiddelde

aandacht voor de lokale lastendruk

(recentelijk weer Forum 2006, nr.1).

Zijn al die kritische geluiden terecht

of zijn het allemaal angstdromen?

In de eerste plaats is het goed deze discussie in een wat breder perspec-tief te plaatsen. Daarmee doel ik op

de rol en positie van gemeentebesturen in relatie tot burgers en bedrijven. De gemeentelijke overheid vervult immers belangrijke maatschappelijke functies als handhaving, dienstverlening en zorg. Het ruimtelijk-economische beleid vormt daarin een essentieel onderdeel vanwege de grote regionale betekenis. Ook bin-nen de (inter)provinciale (Langman, POP) en regionale (bv. de Regiovisie Gronin-gen-Assen 2030) samenwerking spelen gemeentebesturen een essentiële rol. Om dat proces goed te laten verlopen is van belang dat gemeentebesturen hun rol en taak op niveau vervullen. Daarvoor is nodig dat gemeenten over voldoende middelen beschikken om de vereiste kwaliteit te leve-ren. Dat kan alleen als zij daarbij beschik-ken over een voldoende autonome beleids-ruimte. Het lokaal bestuur moet in staat zijn eigen, en dus ook beïnvloedbare afwegingen te maken over het niveau van de dienstverle-ning richting burgers en bedrijven. Wezenlijk daarvoor is het in stand houden

van een substantiële gemeentelijke auto-nomie, waaronder begrepen financiële en fiscale autonomie. Niet alleen omdat dat grondwettelijk en internationaalrechtelijk erkende rechtsbeginselen zijn, maar ook omdat daardoor de kansen op slagvaardig en effectief bestuur stijgen. De dynamiek van markt en bedrijvigheid vraagt een daarop toegesneden overheidsfunctie, ook op lokaal niveau. Het helpt niet echt als het Rijk gemeenten te veel achtervolgt met doorge-schoten uitvoeringsvoorschriften en daarbij behorende monitoringsverplichtingen. Als gemeenten tot uitvoeringskantoren van Rijk en provincie worden gemaakt, zal dat beslist ten koste gaan van het leveren van maatwerk en beheersing van kosten.

In de tweede plaats is het met het oog op de lokale lastenontwikkeling goed te diffe-rentiëren naar aard en omvang van gemeen-telijke heffingen. De eigen inkomsten van gemeenten bedragen nog geen 10% van de begroting. De rest is afkomstig van het Gemeentefonds (50%) en specifieke uitke-ringen (40%) van het Rijk (en dus ook belas-tinggeld). Van die 10% eigen inkomsten maken de milieuheffingen een belangrijk deel uit. De afvalstoffenheffing en rioolbe-lasting moeten echter op grond van de wet kostendekkend zijn, terwijl die kosten voor een belangrijk deel worden veroorzaakt door steeds meer rijksvoorschriften over steeds hogere kwaliteitseisen met betrekking tot vuilverwerking en waterzuivering.

AfrekenbaarheidLaten we verder niet vergeten dat nu juist de Rijksoverheid in 1997 via een herijking van de verdeelmaatstaven van het Gemeen-tefonds gemeenten met lage tarieven in de onroerend zakenbelasting (OZB) veel gemeenten heeft gedwongen een zogeheten normatieve opbrengst te bewerkstelligen. Verder is het voeren van inkomenspolitiek, het maken van winst en het opbouwen van vermogen via belastingheffing verboden. Bovendien zijn boventrendmatige verhogin-gen van de reguliere belastingen door het Rijk in een aantal gevallen aan een plafond

gebonden. Van een ongebreidelde gemeen-telijke drang tot lastenverhoging kan kortom moeilijk worden gesproken. Opvallend is ook dat uit geen enkel cijfer kan worden opgemaakt dat in de lokale lastenontwikke-ling sprake zou zijn van een excessieve trend. Noch uit de Monitor Inkomsten Lokale Hef-fingen, noch uit rapporten van de Raad voor de Financiële Verhoudingen of het Groningse Onderzoekscentrum voor de Economie van de Lagere Overheden (COELO) kan een derge-lijke conclusie worden getrokken.Overigens is er in gemeenteland een groeiende aandacht voor de beheersing van de lastendruk. In het politieke debat over de begroting vormen de belastingtarieven in menige gemeente een belangrijk discussiepunt. Lokale bestuurders zijn zich juist op dit terrein in toenemende mate bewust van hun afrekenbaarheid rich-ting de lokale samenleving. In de derde en laatste plaats: op het gebied van een rationeel en doelmatig financieel beleid en beheer valt nog wel een inhaalslag te maken. Gemeenten zijn natuurlijk geen bedrijven, maar qua slagvaardigheid van bestuur, cre-ativiteit in beleid en bedrijfsmatigheid van beheer liggen er nog de nodige verbeterpun-ten. Voorshands kan ook moeilijk worden volgehouden dat lokale politici, bestuurders en ambtenaren over de gehele linie overlopen van kwaliteit.Op zichzelf genomen is het kortom goed dat ondernemers kritisch kijken naar de gemeentelijke overheid. Men zou zijn pijlen daarbij echter niet zozeer moeten richten op de ontwikkeling van de lokale hef-fingen, maar veeleer op bestuurlijke kwaliteit. Voor een goede ontwikkeling van de lokale en regionale economie en bedrijvigheid is belangrijker dat wordt geïnvesteerd in slag-vaardigheid, doelmatigheid en service in het lokaal bestuur.

Prof. mr. J.W.M. (Hans) EngelsHoogleraar gemeenterecht/gemeentekunde (Thorbeckeleerstoel) LeidenUniversitair hoofddocent staatsrecht GroningenLid Eerste KamerOud-wethouder gemeente Eelde en oud-lid Provinciale Staten Drenthe

De angstdroom van belasting-heffende gemeenten


Het jaar 2005 is in meerdere

opzichten een goed jaar geweest

voor het Friese bedrijfsleven. Bij-

zonder was de opvallende export-

stijging van 6,2% waarvan vooral

de metaalsector profiteerde.

OpvallendDaar waar de omzetten voor het bedrijf-leven in Friesland licht stijgen en de werkgelegenheid enigszins daalt, is de stijgende export een opvallend gegeven. Deze export komt voor een groot deel voor rekening van de metaalsector. Een sector die het de laatste jaren moeilijk heeft gehad lijkt herstel in het buiten-land te vinden. Ook de voedingsindustrie, de bouw en de groothandel in Friesland groeien in zowel omzet als export harder dan in de rest van Nederland. Aldus de ERBO-enquete van KvK Friesland.

KernzonesIn Friesland speelt de groei zich vooral af binnen de kernzones. Is er qua bedrijfsves-tigingen nog een balans (51% kernzones, 49% overig Fryslân), de meeste banen (60%) bevinden zich inmiddels toch echt in de kernzones. Procentueel gezien is de werkgelegenheid vooral toegenomen in het gebied tussen Harlingen en Leeuwar-den en de A7-zone. Kijken we alleen naar het aantal banen dan laat uitsluitend de A7-zone een groei zien in Friesland. Onderwijs, zorg, overheid, banken en ver-zekeraars worden niet in de ERBO-enquête

opgenomen. Deze sectoren zijn echter ook in Friesland voor een groot deel van de werk-gelegenheid verantwoordelijk. In aanvulling op de ERBO-kengetallen zorgen deze sec-toren ervoor dat Friesland wat aantal banen betreft vanaf 2000 met een jaarlijkse groei van 1,3% veruit het gunstigste cijfer laat zien. zowel ten opzichte van het landelijk gemiddelde van 0,5% als het noordelijk gemiddelde van 0,7%. (bron: Noordelijke Arbeidsmarktverkenning 2006)

BedrijfsverplaatsingDe uitbesteding of verplaatsing van bedrijfsactiviteiten is voor een groot aan-tal bedrijven nu nog geen feit. Toch is de verwachting dat de komende vijf jaar zo’n 2% van de Friese bedrijven (deelnemend aan de ERBO-enquete) overgaat tot uit-besteding of verplaatsing van activiteiten. Het omzet aandeel van naar het buitenland verplaatste activiteiten is gemiddeld zo’n 13% en de verwachting is dat de verplaat-sing van activiteiten naar het buitenland met ruim 70% zal stijgen. Totaal gaat het om ongeveer 350 Friese bedrijven die zich in het buitenland aan het oriënteren zijn. De sectoren waar verplaatsing al geruime tijd speelt en sterk toeneemt zijn vooral de textielindustrie, metaal, machinebouw / electro / transportmiddelenindustrie, che-mie / aardolie / rubber / kunststoffen en de hout en papierindustrie. Sinds kort is ook bij ICT-bedrijven, architectenbureaus en in de meubelindustrie een sterke toename in verplaatsing waar te nemen. Verplaatsingsgevoelige branches blijken een aantal bijzondere kenmerken te heb-

ben. Zo exporteren ze veel meer dan niet verplaatsingsgevoelige bedrijven. Ook ondervinden ze veel invloed van de EU-uitbreiding en de opkomst van landen als China en India. De redenen om te verplaatsen of uit te besteden zijn in Friesland de lagere loonkosten. Toch is dit argument in Friesland minder belangrijk dan in de rest van Nederland. Vooral het vergroten / behouden van de markpositie, het concentreren op kernactiviteiten, het volgen van de concurrentie en het opzoe-ken van toeleveranciers zijn vaker een reden dan in de rest van Nederland. En dat is goed nieuws. Want het vergroten van de eigen marktpositie voegt waarde toe. De belangrijkste bestemmingsregio’s zijn Midden- en Oost-Europa (industrie) en China/India (ICT). Vooruitzichten 2006Het Centraal Planbureau heeft berekend dat in alle opzichten de verwachtingen voor 2006 gunstig zijn. Voor het eerst sinds jaren zal de particuliere consump-tie toenemen, het goederenvervoer, de bruto investeringen, de investeringen in woningen, de productie in de marktsector.De werkgelegenheid zal een groei ten opzichte van 2005 laten zien. Het lijkt erop dat 2006 het jaar van de ongekende mogelijkheden wordt. Akke [email protected]

Friese economie in de lift


V N O - N C W N o o r d i n a c t i eIn deze rubriek

houden we u op

de hoogte van de

activiteiten van

VNO-NCW Noord

in de regio

N i e u w s u i t G r o n i n g e nNog geen uitsluitsel voor energie-intensieve bedrijven DelfzijlGeen van de negen energie-intensieve industriebedrijven, waaronder Aldel en Kollo in Delfzijl hoeft dicht. Dat heeft minister Brinkhorst van economische zaken gezegd. De bedrijven onderhandelen momen-teel met energieleveranciers over nieuwe langjarige elektriciteitscon-tracten. Brinkhorst houdt het voor mogelijk dat de onderhandelingen uitmonden in de bouw van een nieuwe kolencentrale, die in 2010 of 2011 klaar zou kunnen zijn en wellicht gebouwd wordt in de Eemsha-ven. De gesprekken zijn erop gericht dat metaalbedrijven en de che-mische industrie als grootgebruikers een contract sluiten voor de peri-ode van twintig jaar, die nu al in moet gaan. De prijs voor de stroom die ze moeten betalen, hangt dan niet af van de marktprijzen, maar wordt gebaseerd op kosten met een toeslag. Brinkhorst wilde echter niet op de details in gaan. De partijen zouden daardoor teveel op Den Haag gaan leunen. “Het is onverstandig de suggestie te wekken dat Den Haag het verschil wel bijpast.” Aldus Brinkhorst. Via staatsse-cretaris Van Geel heeft zich een andere kans aangediend. VNO-NCW Groningen reageert dan ook verheugd op het pleidooi van staatsse-cretaris Van Geel voor milieu voor de bouw van nieuwe kerncentrales in Nederland. Hierbij wordt de Eemshaven expliciet als mogelijke locatie genoemd. Kernenergie is vanwege de lage CO2-uitstoot niet alleen goed voor het milieu, maar kernenergie levert tegelijkertijd een concurrerende elektriciteitsprijs. De Nederlandse industrie heeft daar dringend behoefte aan. Daarnaast zal kernenergie Nederland veel voorzieningszekerheid bieden. Er zijn nog wel enkele kanttekeningen. De positieve uitspraak van staatssecretaris Van Geel strookt namelijk niet met het voorstel tot wijziging van de Kernenergiewet, dat onlangs naar de Kamer is gestuurd. Deze wijzigingsvoorstellen behelzen aanpassing van de regelgeving die verder gaan dan wat in andere landen gebruikelijk is. Daarnaast ontstaat onzekerheid over toekom-stige vergunningeisen. VNO-NCW vreest dat indien de voorgestelde wijziging van de Kernenergiewet zal worden doorgevoerd, potentiële investeerders in kernenergie in de toekomst niet in Nederland in kern-energie zullen gaan investeren. VNO-NCW vraagt aan staatssecretaris Van Geel en de Tweede Kamer een aanpassing van dit voorstel zodat Nederland in de toekomst een uitnodigend en ondersteunend beleid biedt aan investeerders in kernenergie in Nederland.

N i e u w s u i t F r i e s l a n d

Regelluwe zone voor Westergo; eerste stap voor gedepu-teerde PloegGedeputeerde Ploeg heeft de afgelopen tijd vaak en hard geroepen om initiatieven en bijval van ondernemers. Ook anderen riep hij op meer werk te maken van meer bedrijvigheid in het Friese. Niets mis

mee. Gezonde ambities zijn een zegen voor een regio. VNO-NCW Friesland pakt de uitdaging van Ploeg graag op te beginnen met de Westergozone. Het gebied tussen Harlingen en Leeuwarden moet qua regelgeving aantrekkelijker worden gemaakt voor ondernemers. De tweede kernzone van Friesland als eerste regelluwe zone van Friesland zou niet misstaan. Concreet slaan we daarmee twee vlie-gen in één klap. Een overheid die zich marktgerichter opstelt met als gevolg dat ondernemers meer mogelijkheden krijgen om hun acti-viteiten te versnellen. De mogelijkheden om een ‘regelluwe’ zone te vormen worden vanuit het ministerie van EZ ondersteund. Zo worden in Groningen plannen voorbereid voor een regelluwe zone voor de Veenkoloniën. Niet praten, maar doen luidt hier het parool. In de praktijk betekent dit vooral dat EZ partijen in een regelluwe zone helpt bij de toepassing van weten regelgeving. Dit betekent dat interpretaties worden geuniformeerd, geholpen wordt één loket te maken en wordt gekeken naar de ruimte binnen de regelgeving. Kortom er wordt antwoord gegeven op de vraag wat er meer moge-lijk is binnen bestaande regelgeving. Hierin blijkt zoveel muziek te zitten dat het loont om daarin partijen te ondersteunen. Friesland zou in navolging van Groningen concreet moeten worden. Ploeg heeft een punt als hij zegt dat er meer actie moet komen. Maar actie komt niet vanzelf. VNO-NCW Friesland wil samen met het in de regio georganiseerde bedrijfsleven de handschoen oppakken. Van gedeputeerde Ploeg wordt gevraagd dat hij samen met de gemeen-telijke overheden in de regio komt met een offensief regelluw plan, dat uitnodigt om te ondernemen. Deal?

N i e u w s u i t D r e n t h e Pilot Stages in HoogeveenOp 1 december jl. hebben sociale partners en het kabinet een werk-top gehouden waarin afspraken zijn gemaakt om te komen tot een sluitende aanpak van stages. Voor de invulling hiervan ligt een belangrijke rol voor de regionale verenigingen van VNO-NCW. Daarom heeft VNO-NCW Drenthe besloten om samen met het Alfa-college een pilot te organiseren in Hoogeveen. Dit betekent voor Drenthe als eerste een extra kans om het aanwezige talent binnen het opleidingsprogramma te faciliteren met goede stages. Hierdoor zal de aansluiting met de arbeidsmarkt voor deze scholieren beter verlopen. Het realiseren van een regionaal netwerk van school en bedrijven met betrekking tot stages gaat niet vanzelf. Daarom is een nauwe samenwerking tussen het Alfa-college en VNO-NCW Drenthe van belang. De samenwerking houdt in dat er afspraken worden gemaakt over het leggen van contacten, het opstellen van samenwerkingsafspraken tussen opleidingsinstituten en bedrijven en het informeren van relevante partijen. Ook zal VNO-NCW Drenthe verbindingen gaan leggen met diverse branches en de CWI’s. Het in Drenthe ontwikkelde samenwerkingsmodel zal uit-eindelijk in heel Noord-Nederland worden geïmplementeerd met alle betrokken ROC’s. In het schooljaar 2006-2007 zullen de eer-ste resultaten van de samenwerking in Drenthe zichtbaar zijn.


Reïntegratiebedrijven houden zich nu vooral bezig met de vraag hoe je werkzoekenden aan werk kunt

helpen als vraag en aanbod op de arbeids-markt verre van evenwichtig is. Marc Wij-nen van CVITES vertelt: “Het aanbod in onze regio overtreft ruimschoots de vraag en dit aanbod sluit niet aan op de vraag van het bedrijfsleven. Daarbij komt, dat als er geen werk is op jouw niveau, elke poging om werk te vinden een heilloze opgave is.”

Zelf werk creërenCVITES richtte in het voorjaar van 2005 De Werkfabriek op. “Met De Werkfabriek richten wij ons niet langer alleen op de aanbodkant maar gaan ook aan de slag om zelf werk te creëren. Met andere woor-den ‘werk te maken’, waardoor nieuwe mogelijkheden ontstaan voor de werk-zoekenden. Minstens zo belangrijk is dat hiermee een bijdrage wordt geleverd aan de opbouw van de regionale economische situatie. Door nieuwe bedrijfsinitiatieven te starten én door bestaande bedrijven te ondersteunen bij de uitbouw van bestaan-de werkzaamheden. Via het ontwikkelen van nieuwe producten en/ of het aanboren van nieuwe markten. Wie kent niet de éénpitter die goed in het werk zit maar net te klein blijft om te kunnen doorgroeien? Wie kent niet dat creatieve bedrijf waar de ideeën op de plank blijven liggen omdat de huidige productie maar net waarge-maakt kan worden? En wie kent niet het bedrijf dat zeer vakkundig personeel heeft en een nieuw idee goed kan gebruiken voor verdere groei?”aldus Wijnen.

De praktijkDe Werkfabriek helpt bedrijven hun pro-ductie uit te breiden of nieuwe producten/ diensten op de markt te brengen. Wijnen geeft aan dat hiermee niet alleen het bedrijf wordt geholpen maar juist ook de werkzoe-kende. “Deze laatste doet werkervaring op en stroomt waar mogelijk door naar een baan. En dit alles opgezet vanuit bestaande eco-nomische wetmatigheden: De Werkfabriek pakt alleen kansen op die ook op langere termijn bestaansrecht hebben en niet concur-rerend werken. Het gaat De Werkfabriek om nieuw werk waarmee de regio als geheel kan groeien, waaraan nieuwe concurrentie niks bijdraagt. Waar is dan wel “werk te maken”? De Werkfabriek helpt ondernemers bijvoor-beeld met werkzaamheden die (nog) niet tot de core business horen.”

Een recent voorbeeld is de samenwerking met het bedrijf GE-RU in Stadskanaal. Dit schoonmaakbedrijf zag al langer brood in het reinigen van daken. Het ontbrak echter aan capaciteit om dit op te pakken en uit te werken in een rendabel bedrijfsonderdeel. De Werkfabriek pakte de handschoen op, maakte een plan en zette de uitvoering in. Inmiddels werken zes medewerkers full time op dit bedrijfsonderdeel. Enkele daar-van werven particulieren die dit product willen afnemen. Enkele anderen worden door het bedrijf opgeleid om de nieuwe dienst uit te voeren.

Om participerende bedrijven niet met te grote risico’s te belasten, zijn de mede-werkers veelal in dienst van CVITES. Kwaliteit wordt gegarandeerd door de uitvoerend medewerker een leertraject aan

te bieden. Het participerende bedrijf heeft een directe invloed op deze opleiding (en is naar eigen wens vaak ook betrokken bij de uitvoering hiervan). Het bedrijf onder-vindt geen directe last hiervan omdat alles door De Werkfabriek geregeld, georgani-seerd en begeleid wordt. Inclusief de inzet van een job coach voor het goed kunnen inwerken van de kandidaat.

Voor meer informatie kunt u contact opne-men met Marc Wijnen, tel. 06 20 544 548, e-mail: [email protected].


De opening van de

werkfabriek Cvites

is vorig jaar gedaan

door Herman van

Veen. De cadeaus

voor de opening

werden bijdragen

voor de Herman van

Veen Foundation

ten gunste van de

Afspraak is afspraak-

campagne.

De opbrengst is voor de campagne

Afspraak is afspraak ter ondersteuning van

het Unicef Friendship programma, waarvan

Alfred Jodocus Kwak de weledelgestrenge

Friendship Ambassadeur is. De opbrengst

van de opening was groot. Er is genoeg

geld voor een waterleidingsysteem voor

een heel dorp of kleine stad van 7000 à

8000 huishoudens bijeengebracht.

Reïntegratiebedrijven staan voor de taak werkzoekenden te laten

aansluiten op de arbeidsmarkt. Maar dan moet er wel werk zijn voor

deze mensen. Van dit laatste maakt De Werkfabriek werk.

De Werkfabriek maakt werk


“Gelukkig nemen veel bedrijven legi-

onella preventie serieus” aldus Arjen

Kempen, directeur van Kalsbeek b.v.

Zijn bureau adviseert bedrijven en instel-

lingen op het gebied van legionella pre-

ventie. Door de nieuwe wetgeving hebben

bedrijven vaak onvoldoende kennis in huis

en Kalsbeek kan hen daarbij helpen. Meestal

zien bedrijven dit zelf. Soms komen bedrijven

naar aanleiding van een concrete besmetting

of nadat ze op de vingers zijn getikt door de

Arbeidsinspectie of de VROM inspectie.

“ P r e v e n t i e k o s t g e l d z o n d e r d a t d a a r d i r e c t e i n k o m s t e n

t e g e n o v e r s t a a n ”

Voor alle eigenaren en beheerders van water-

systemen, variërend van een douchevoorzie-

ning tot aan koeltorens, gelden verschillende

wetten, regels en voorschriften. Deze zijn

recent nog weer aangepast. Ondernemers in

de industrie, installatietechniek, zorginstel-

lingen, de recreatie en de hotelbranche, maar

ook gemeenten als beheerder van gebouwen

en bedrijfsruimten hebben allemaal te maken

met legionellapreventie. De overheid heeft

regelgeving opgesteld die aan eigenaren van

openbare of collectieve waterleidinginstal-

laties de verplichting oplegt om ten behoeve

van legionellapreventie een risico inventari-

satie uit te voeren en zonodig een beheers-

plan op te stellen.

Kees Veling, Manager Technische Service van

de GGZ Drenthe is zo’n beheerder van een

watersysteem. “Onze legionella preventie

kost veel geld, maar als organisatie kunnen

wij ons geen besmetting veroorloven.” Hier-

mee geeft hij het dilemma van veel bedrijven

weer. Preventie is nodig en kost geld, maar

daar staan geen directe inkomsten tegen-

over. De opbrengsten zijn meer indirect.

PrimeurLegionella besmettingen komen getalsma-

tig gelukkig niet zo vaak voor, maar bij een

besmetting kunnen de gevolgen enorm zijn.

Afgezien van het leed als gevolg van mense-

lijke slachtoffers zijn ook de financiële risico’s

groot: de sluiting van een instelling of het stil-

leggen van een productieproces kost enorm

veel geld.

“Als het gaat om uitsluitsel over de aanwezig-

heid van legionella in water, dan is elke dag

wachten er één te veel. Immers, de volks-

Legionella: het risico er op is klein. Maar als het gebeurt, is het effect

groot. De afgelopen jaren zijn er op veel plaatsen legionella besmet-

tingen geconstateerd. Vaak op tijd en zonder grote gevolgen, maar een

enkele keer ook met dramatische consequenties. Het drama op de West-

friese Flora in Bovenkarspel met 31 doden tot gevolg ligt bij velen nog

vers in het geheugen.


Legionella is een bacterie die aangrijpt in

het ademhalingssyteem. Besmetting met

Legionella vindt plaats via aerosolen (kleine

waterdruppeltjes) met een diameter van 5

tot 10 micrometer. Daarbij kan de bacterie tot

diep in de longblaasjes dringen waarbij het

primaire afweermechanisme wordt omzeild.

In watersystemen met temperaturen tussen

25 en 45 graden Celsius kan Legionella zich

explosief vermeerderen. Legionellose uit zich

in twee varianten. De mildste vorm met een

incubatietijd van 1 tot 2 dagen staat bekend

als Pontiac Fever waarbij de infectie gepaard

gaat met griepachtige verschijnselen die zon-

der medicatie overgaan. De ernstige vorm,

legionair’s disease (veteranenziekte) heeft een

incubatietijd van 2 tot 10 dagen en kenmerkt

zich door griepverschijnselen, een ernstige

pneumonie en, in een latere fase, aantasting

van de andere organen. Onbehandeld heeft

de veteranenziekte een dodelijke afloop.

Alhoewel het bestaan van Legionella en de

problemen die het met zich mee kan brengen

al langere tijd bekend waren, heeft het tot

de uitbraak in Bovenkarspel (1999) geduurd

voordat er in Nederland een start is gemaakt

met een serieuzere aanpak van het probleem


gezondheid is in het geding.” Dit zegt Gerrit

Veenendaal, directeur van Waterlaboratorium

Noord (WLN) in Glimmen. WLN investeert veel

tijd in het zoeken naar snellere methodes en

heeft belangrijke resultaten geboekt.

Bij de nieuwe methode die WLN introduceert,

duurt de bevestiging niet twaalf, maar zeven

dagen. WLN heeft hiermee een ware primeur,

temeer omdat deze nieuwe methode is geac-

crediteerd door de Raad van Accreditatie.

WLN beschikt zelfs over de kennis en de tech-

nologie om binnen 4 uren nadat een monster

is aangeboden uitsluitsel te geven over het

al dan niet aanwezig zijn van de legionella

bacterie. Deze technologie is tot op heden

nog niet wettelijk erkend, maar dit laat naar

verwachting niet lang op zich wachten. Voor

een eerste snelle detectie, bijvoorbeeld na een

reinigingsactie bewijst deze methode zich nu

in ieder geval als doeltreffend.

“ E l k e d a g w a c h t e n i s e r e e n t e v e e l ; n i e u w e a n a l y s e m e t h o -

d e z e e r e f f e c t i e f ”

De heren Veenendaal, Kempen en Veling

beamen onafhankelijk van elkaar dat bedrij-

ven of instellingen die nog geen analyse


Het Waterlaboratorium Noord in Glimmen,

kortweg WLN, verricht chemisch, biolo-

gisch en technologisch onderzoek naar

water in de meest uiteenlopende verschij-

ningsvormen. De kwaliteitsbewaking van

drinkwater in opdracht van waterleiding-

maatschappijen is één van de grootste

verantwoordelijkheden. Maar daarnaast

zijn ze ook adviseur, kwaliteitsbewaker en

onderzoeker in opdracht van bedrijven

en instellingen waar water een cruciale

rol speelt.

Kalsbeek b.v. is een gerenommeerd bureau

met 30 medewerkers dat al meer dan 50

jaar dé specialist in waterbehandeling is.

Het unieke van Kalsbeek is de combinatie

van water- en installatiekennis samen met

bacteriologische kennis. Deze zorgen voor

optimaal behaalde resultaten en uitvoe-

ring van de wettelijk verplichte documen-

ten zoals de Risico Inventarisatie en het

Legionella Beheersplan. Daarnaast is Kals-

beek gespecialiseerd in het adviseren en

begeleiden bij Legionella besmettingen

en het oplossen ervan.

hebben gemaakt en de eventueel daaruit

voortvloeiende maatregelen hebben geno-

men eigenlijk onverantwoordelijk bezig zijn.

Omdat de mensen, techniek en middelen

voorhanden zijn is het niet nodig tegenwoor-

dig nog dergelijke risico’s te lopen.

Jan Willem Lobeek

[email protected]

Ondernemers willen een gemeentebestuur dat scoort B e h a l v e p r a t e n v o o r a l p o e t s e n


Het gemeentehuis is voor de mees-te ondernemers belangrijker dan het Haagse politieke spektakel.

Want daar worden besluiten genomen over lokale lasten en bestemmingsplan-nen. Over vergunningen, leges en de aan-leg van bedrijfsterreinen. Zo kent Neder-land honderden vergunningssystemen, die tezamen vier miljard euro kosten. Deze ballast komt grotendeels op het bedrijfs-leven neer. Gemeenten zijn de grootste vergunningverleners en kunnen daarom de grootste bijdrage leveren aan het ver-gemakkelijken van het ondernemerschap.

Weg met stroperigheidEen offensief gemeentebestuur geeft een gemeenschap vleugels. Het tegendeel is helaas ook het geval. Trage procedures ingebed in een diffuse bureaucratie met onduidelijke output verantwoording wer-ken verlammend op de (bedrijfs)omgeving. Wethouders en gemeentesecretaris zijn de ongekroonde koningen van het lokale bedrijfsleven.

Te vaak is er kritiek op de stroperigheid van besluitvorming. Reduceer reactieter-mijnen en stel de ambtelijke organisatie ambitieuze doelen als verantwoordelijk publieke dienstverlener. Tot dit moment dient over alles afzonderlijk een aanvraag te worden ingediend. Een bouwvergun-ning, een sloopvergunning, een milieu-vergunning etc. In de nieuwe omge-vingsvergunning van VROM worden alle benodigde vergunningen voor een ruim-telijk project gebundeld. Er wordt in een keer naar het hele project en de bezwaren

daartegen gekeken. Dat maakt het project inzichtelijker en komt de snelheid en helderheid van besluitvorming ten goede. Het nieuwe gemeentebestuur bepaalt zelf of het deze vergunning toepast voor ruim-telijke projecten.

Behalve het reduceren van de vergun-ningen carrousel kan de gemeente wat doen aan de bouwleges door deze af te schaffen. Een ondernemer die zijn bedrijf wil uitbreiden, moet doorgaans een lange bouwvergunningsprocedure doorlopen en krijgt daarvoor ook nog eens de rekening die kan oplopen tot duizenden euro’s. De gemeente dient een bedrijf dat wil inves-teren juist te helpen in plaats van te beboe-ten. Daarbij is er geen afdoende verklaring te geven voor de zeer grote afwijkingen die per gemeente aan bedrijven in reke-ning worden gebracht.

Meer eigen invloedGrijp als lokaal bestuur de kansen die sinds kort nationaal worden geboden. Het Rijk legt niet langer een blauwdruk neer voor het ruimtelijk ordeningsbeleid. ‘Decentraal wat kan, centraal wat moet’ luidt het nieuwe adagium. Op het terrein van ontwikkelingsplanologie / gebieds-ontwikkeling kan een assertief gemeen-tebestuur haar regio een geweldige dienst bewijzen. Ontwikkelingsplanologie bete-kent een omschakeling voor het ambtelijk apparaat. Een andere houding, een ander kennisniveau, meer interactie met markt-partijen.

Ongeveer 80% van de bijstandsgerechtig-

Op 7 maart 2006 zijn er

gemeenteraadsverkiezingen.

VNO-NCW Noord geeft een

aantal concrete adviezen waar-

mee een nieuw college van

B & W haar voordeel kan doen.

Ter verbetering van het lokale

ondernemingsklimaat.

Ondernemers willen een gemeentebestuur dat scoort B e h a l v e p r a t e n v o o r a l p o e t s e n


den krijgt een uitkering die langer is dan een jaar. Gemeenten hebben met de Wet Werk en Bijstand meer mogelijkheden gekregen mensen uit de bijstand aan het werk te krijgen. Voor het eerst hebben gemeenten meer financiële armslag om het aantal mensen dat in de bijstand komt zo laag mogelijk te houden en te zorgen dat wie er al in zit, eruit verdwijnt richting arbeidsmarkt. Preventie van instroom of juist bevordering van uitstroom. Slimme gemeenten kiezen voor een uitgekiende mix van beide elementen. Goede contac-ten met het bedrijfsleven kunnen hierin helpen.

Investeer in ondernemersBestuurlijke en ambtelijke vertegenwoor-digers van de gemeente: Investeer in de relatie met ondernemers. Zij zijn de werkelijke dragers van de welvaart. Zij leggen in belangrijke mate het funda-ment onder allerlei (gewenste) publieke voorzieningen. Zoek actief contact met het lokaal en bovenlokaal georganiseerde bedrijfsleven. Wat is hun agenda ? Welke bijdrage kan het gemeentebestuur leveren voor een betere verankering van in de regio gevestigde bedrijvigheid ? Hoe deze werkgelegenheid duurzaam te behouden voor de regio ? Is er sprake van een dui-

delijke samenhangende agenda waarop marktpartijen, kennisinstellingen en over-heden elkaar aanspreken ?

Maak daarbij vaker gebruik van de cre-ativiteit en het engagement van in de regio actieve ondernemers. Meer dan eens zijn zij graag bereid – onbezoldigd - bij te dragen aan de groei en bloei van uw gemeente.



Begin 2004 is MKB-Noord gestart met dit ambitieuze project. Het project heeft haar vruchten al afge-

worpen en door deze nieuwe impuls zal het gestelde doel (2000 leerbanen) meer kans maken snel bereikt te worden. De callcen-teractie was tevens een prima leerervaring voor 60 leerlingen uit de opleiding tot Secretaresse van het Noorderpoortcollege.

200 banenIn ieder geval is tijdens de 3 dagen durende callcenteractie een aansprekend resultaat neergezet. Maar liefst 186 leerbanen zijn er gescoord en 40 ondernemers verwach-ten op korte termijn ook een leerbaan te kunnen aanbieden. Deze callcenteractie is tot stand gekomen op initiatief van MKB-Noord en met medewerking van de Kamer van Koophandel Groningen, het CWI (Centrum voor Werk en Inkomen), de gemeente Groningen en de Rabobank Groningen.

In het pand van de Rabobank in Groningen was een compleet callcenter ingericht, waar alle betrokkenen zich verzamelden. De aanwezige vertegenwoordigers van onder-steunende instellingen werden opgeroepen de leerlingen die de komende dagen de telefoon zouden gaan bemensen een hart onder de riem te steken. In heldere en bondige bewoordingen slaagden de heren Koen Schuiling (wethouder EZ Gronin-gen), Louwe Dijkema (VNO-NCW Noord),

Rob Schuur (Noorderpoortcollege), Bert Jan Hakvoort (KvK Groningen) en Erik. van ’t Hoff (MKB-Noord) er in de ‘telefo-nisten’ te motiveren en te ondersteunen met een aantal belangrijke tips.

Belang van goed opgeleid personeel voor het bedrijfslevenLouwe Dijkema van VNO-NCW Noord lichtte desgevraagd toe dat de belangen van MKB-Noord en VNO-NCW voor een groot deel parallel lopen. “Zeker voor wat betreft het opleiden van leerlingen en klaarstomen voor het bedrijfsleven. Dat is ook de reden

van mijn aanwezigheid. Samen optrekken en resultaten boeken. Zowel in het belang van de jonge aspirant werknemers als van de werkgevers die hunkeren naar goede opgeleide jonge mensen.”


MBO leerlingen op jacht naar Leerbanen C a l l c e n t e r a c t i e l e v e r t 2 0 0 b a n e n o p

Donderdag 12 januari werd een speciale telefonische wervingsactie actie

gestart voor het MKB leerbanen project in Groningen. VNO-NCW Noord

voorzitter Louwe Dijkema was aanwezig om dit initiatief te ondersteunen.

Louwe Dijkema


De volgende personen zijn lid geworden van de vereniging.

Groningenmr. H.A.Th. Yspeert Yspeert Advocaten, Groningen

M. Radsma Noordelijke Accountantsunie BV,

Groningen

dr.ir. J.H.G. van Pol Hanzehogeschool Groningen - Instituut

voor ICT, Groningen

D.A. de Waard RA MA Ernst & Young, Groningen

drs. F.M.A.A. Donders Hanzehogeschool Groningen - Inst. v.

Marketing & Management, Groningen

D.E. Woortman Stichting Woningbouw Slochteren,

Slochteren

H.J. Datema MBA Rabobank Nederland - UCG 524, Utrecht

mw S. van der Land Klant Inzicht bv, Groningen

M.W. Noorduin LogicaCMG, Groningen

G.J. Kroon Stalad Projectinrichting BV, Zuidhorn

H. Vos Boekhandel Vos v.o.f., Emmen

drs. R. Heller Psychologisch Adviesbureau Heller B.V.,

Groningen

drs. R.F. Janz Kenniscentrum ICT@NN, Groningen

ing. J.C. Eilering MBA Heart Vital Communication Services

Noord b.v., Groningen

J.T.B. Bos ABN AMRO Bank N.V., Groningen

J. de Hoop Leijdsman Elektro BV, Groningen

E. Gebraad Fortis Bank, Groningen

FrieslandH.W. Geursen Noord Nederlandse Draadindustrie b.v.,

Dokkum

mw E.A. de Wit-Hooites United Restart, Heerenveen

F. Rijpma ABN AMRO Bank N.V., Leeuwarden

drs. J.W. Stuiver HB Inventure BV, Heerenveen

mw M.E.H Visser Ondernemers Instituut, Leeuwarden

J.F. de Jong Randstad, Heerenveen

J. Konijnenberg Philips DAP BV, Drachten

mw drs. M.G.P. Staps-

Verschuuren Nrd. Hogeschool Leeuwarden- Instituut

Economie en Management, Leeuwarden

W.Th. Dijkstra Zandleven Coatings BV, Leeuwarden

A. Lucas Lighthouse-ICT bv, Heiloo

drs. E. Smit Autonational B.V., Sneek

mr. J. Stoker Trip Advocaten & Notarissen, Leeuwarden

DrentheJ. Vording Heijmans IBC Bouw Assen BV, Assen

J.D.C. Bollen Hemmen B.V. Aanneming Wegenbouw,

Emmen

mw H. van der Veen United Restart, Assen

A.W.M. Selten Stichting Wooncom, Emmen

A. Schipper RA Deloitte, Emmen

ing. K. Streutker Katshaar Zuivel, Coevorden

M.H.C.G. de Laat MBA TCA Bonnet, Assen

F. Alfrink Menzis, Zwolle

ir. J.L. Oosterveld DOC Kaas, Hoogeveen

H.R.F. Sulman Falck / Prened, Zwolle

mw A. de Groot-

van der Keur TPC BV / Aviation Eventgroup, Epe

L. Venema Bouwbedrijf Lucas Venema B.V., Gasselte

Lt-Kolonel H. Prins Regionaal Militair Commando Noord, Assen

mr. C.T. Dekker Nysingh Advocaten-Notarissen, Zwolle

Nieuwe leden

Dhr. Geursen

Dhr. Selten

mevr. de Wit Dhr. Konijnenberg

Dhr. Vording

Leg contact met uw klant via een advertentie in

NoordNieuws en

LedenboekBel Lilian de Winter: 0592-376933

of mail: [email protected]


De discussie over de Zuiderzee-

lijn bevindt zich na negen jaren

nog steeds in de voorbereidende

fase. Met dank aan de Commissie

Duijvestein dreigt de Zuiderzee-

lijn opgeofferd te worden op het

altaar van de bestuurlijke zuiver-

heid. VNO-NCW Noord is van

mening dat Nederland alle belang

heeft bij een ultrasnelle vervoers-

lijn die Amsterdam via Groningen

verbindt met het Europese achter-

land. Stop de consultancycultuur

en investeer in een zweeftreinver-

binding die Noord-Nederland defi-

nitief uit haar isolement haalt.


Z u i d e r z e e l i j n d i s c u s s i e : S f e e r v a n a f b l a z e n v e r z i e k t p u b l i e k d e b a t

Miljardenoverschrijdingen van de HSL Zuid (totale kosten: € 6.5 miljard) en de Betuwe-

lijn (totale kosten: € 4.7 miljard) hebben de snelheid uit het Zuiderzeelijn-debat gehaald. Sinds de commissie Duijvestein heeft vastgesteld dat er in het verleden rommelig is omgegaan met grote infra-structuurprojecten, dreigt de o zo gewens-te Zuiderzeelijn het eerste slachtoffer te worden. De Zuiderzeelijn als uitverkoren modelproject voor bestuurlijke zuiverheid.

Bijna-dood ervaringHet publieke debat houdt het midden tussen een bijna-dood ervaring en grote huiver waar het de aanleg van majeure infrastructuur betreft. Hoewel de besluit-vorming rondom de Zuiderzeelijn vanaf het prille begin verantwoord is verlopen – en zich in werkelijk niets laat vergelijken met de HSL Zuid of Betuwelijn – hangt er een sluier van wantrouwen en cynisme overheen. Nederland gaat gebukt onder een consultancy cultuur. We weten voort-durend redenen te bedenken om iets niet te doen. Publiek ondernemerschap vinden we doodeng. Liever zitten we stil in een hoekje.

Het is in Nederland not done om te pleiten voor een spraakmakend project. Zelfs een project voorzien van een heldere financi-ele onderbouwing met ondubbelzinnige waarborgen heeft moeite zich te bewijzen. Bovendien een project waarvoor betrok-ken lagere overheden bereid zijn fors de buidel te trekken op een niet eerder vertoonde schaal. Nota bene een openbaar vervoersysteem waarin de markt uitbun-dig wil participeren. Niet eerder vertoond in Nederland!

Het kabinet heeft in maart 2005, conform

de aanbevelingen van de Tijdelijke Com-

missie Infrastructuur (TCI), geconcludeerd

dat de besluitvorming en beheersing van

grote projecten verbeterd moet worden.

De Tweede kamer heeft ingestemd met

de voorgestelde aanpak om het besluit-

vormingsproces zodanig te faseren, dat

er concrete beslismomenten ontstaan. Dit

proces kent een voorbereidende fase die

resulteert in een besluit over de nut en

noodzaak van het project op basis van een

structuurvisie. Afgesproken is dat de con-

cept structuurvisie op 1 april 2006 gereed

moet zijn.



Z u i d e r z e e l i j n d i s c u s s i e : S f e e r v a n a f b l a z e n v e r z i e k t p u b l i e k d e b a t

Europa is leidraadHet is essentieel dat de Zuiderzeelijn er snel komt. Die biedt vanuit de Randstad via Flevoland, Friesland en Groningen aansluiting met Duitsland, Polen en Scan-dinavië. De recente oproep aan de Duitse regering van de noordelijke Duitse deel-staten voor de aanleg van een zweeftrein-verbinding ondersteunt deze inzet. VNO-NCW Noord en VNO-NCW zijn van mening dat de snelste variant - de zweeftrein - de meest positieve effecten heeft en daarom de voorkeur verdient. Het zal de ruimtelijke kaart van Nederland wijzigen, waarbij de ontbrekende schakel met Noordwest Europa vanuit Nederland voor het eerst serieus wordt ingevuld. Het voorkomt ook dat de Randstad een peri-feer eindstation blijft, zonder inbedding in een transeuropees netwerk met Scandi-navië en Hamburg - Berlijn. Kortom: de Europese dimensie dient veel bepalender te zijn als leidraad van handelen. Laten we ophouden met kortetermijndenken. Meer dan ooit zijn wij net als andere landen binnen Europa, onderdeel van een groter geheel geworden. Dus laten we ook groter denken. Besturen is meer dan rekenen. Besturen is besilssen op basis van een samenhangende visie en de risico’s nemen die daarbij horen.De Zuiderzeelijn dient allerlei doelen. Behalve het verbeteren van onze positie in Europees verband helpt de verbinding ook de problematiek in de Randstad op te lossen. Voor het noorden is het een positieve impuls, zowel economisch als sociaal. Agglomeratie-effecten zullen zich versneld voordoen, terwijl natuurschoon zich beter beschermd weet.

Braindrain-trainNoord-Nederland wil niets liever dan een halt toeroepen aan de onevenredige jaar-lijkse uitstroom van getalenteerde jonge-

ren die afzwaaien van onze kennisinsti-tuten en uitwaaieren naar elders. Voor het eerst heeft dit jaar krimp plaats. Virtueel ligt er al jaren een braindrain train tussen het Noorden en de Randstad, zonder dat hier ooit een serieuze Haagse politieke beschouwing aan is besteed. Een zweef-treinverbinding over het Zuiderzeelijn-tracé zal leiden tot meer wisselwerking tussen regio’s en dito meer marktinitiatie-ven genereren binnen gebieden die verder verwijderd liggen van het economische kerngebied.

“ V N O - N C W N o o r d v r a a g t b e w i n d s l i e d e n

e n T w e e d e K a m e r v i s i e t e t o n e n ”

Het noorden vraagt een verbinding via het Zuiderzeelijntracé waarvan de kostenraming 4.3 miljard euro bedraagt voor een zweef-trein / hogesnelheidslijn. Een nut en nood-zaak discussie is een verplicht onderdeel bij een investeringsvoorstel van deze grootte. Tegelijkertijd mag de regio beleefd wijzen op de bijna 200 miljard euro die dankzij de noordelijke aardgasbaten hun weg heb-ben gevonden en nog steeds vinden naar de vele infrastructuurprojecten en de nationale mainports. Is het teveel gevraagd hiervan een fractie terug te zien in een stuk verbin-

dende infrastructuur, die de noordelijke regio definitief uit haar isolement haalt ?De vraag stellen is haar beantwoorden.


Bij het onderzoek naar nut en noodzaak

van de Zuiderzeelijn wordt de komende

maanden breder gekeken naar de oplos-

singen voor problemen in Noord-Neder-

land en het noordelijk deel van den Rand-

stad ( de Noordvleugel). Tot nu toe werden

de oplossingen gezocht door het verbete-

ren van de bereikbaarheid, nu zal ook wor-

den gekeken naar andere ruimtelijke en

economische mogelijkheden. Dit heeft het

kabinet onlangs besloten op basis van een

probleemanalyse. Na inspraak en advies

zal er voor de zomer een definitief besluit

genomen worden.

Ongeremde stijgingen zijn géén natuurwet

H u n z e e n A a ’ s d u u r s t e w a t e r s c h a p v a n N e d e r l a n d


De voortdurende stijging van de

waterlasten baart het bedrijfsle-

ven al geruime tijd ernstige zor-

gen. Vanuit diverse waterschaps-

gebieden wordt het bedrijfsleven

geconfronteerd met kostenstij-

gingen van 30% of hoger. Deze

ontwikkelingen maken het nood-

zakelijk dat de rijksoverheid zorg

draagt voor een verantwoorde

kostenontwikkeling. Dat wil zeg-

gen toeziet op een financierings-

structuur met voldoende waar-

borgen voor kostenbeheersing

vindt VNO-NCW Noord.

De waargenomen lastenstijgingen, de geplande investeringen en de noodzaak voor een verantwoor-

delijke kostenontwikkeling vormen elk afzonderlijk en in combinatie voldoende redenen voor een ingreep van de wet-gever. Hoe? Door bij wet de maximale hoogte van de tariefstijgingen vast te leggen, waarmee de lastenstijgingen niet

Het waterschap Hunze en Aa’s is het

duurste waterschap van Nederland.

Dat blijkt uit een onderzoek van de

VEMW, de belangenbehartiger van de

watergebruikers. Hunze en Aa’s vraagt

71 euro verontreinigingsheffing per

vervuilingseenheid. Waterschap Rijn

en IJssel in Gelderland rekent daarvoor

41 euro. De VEMW vindt de tarieven

van waterschappen ondoorzichtig en

pleit daarom voor een commissie van

toezicht.

verder gaan dan de inflatie in ons land.Op dit moment ontbreekt een goede ana-lyse van wat beleidsmatig of financieel de opgave is. Terwijl helder is dat:- Droogte, de komst van meer water, de

Kaderrichtlijn Water, de rioleringsachter-stand en de afvoer van regenwater forse investeringen noodzakelijk maken

- Nu al gaat er jaarlijks ruim 5 miljard euro om in het waterbeheer, maar deze extra investeringen zullen leiden tot een enorme kostenstijging.

- Uit rapporten en studies terzake kan worden afgeleid dat deze extra investe-ringsopgave ongeveer 1.6 miljard euro per jaar zal bedragen.

Ook voor het bedrijfsleven is bescherming tegen wateroverlast en toegang tot schoon water essentieel. Maar VNO-NCW is ook van mening dat het tot de taak en verant-woordelijkheid behoort van de overheid om gezonde macro economische verhou-dingen te bevorderen. Daaronder valt ook een verantwoorde ontwikkeling van de waterschapslasten, welke een dominant aandeel vormen in de totale kosten voor het waterbeheer.


VNO-NCW NoordNieuws februari 2006 39VNO-NCW NoordNieuws juni 2004 39

Colofon Agenda meer informatie: www.vno-ncwnoord.nl


NoordNieuws, het magazine van VNO-NCW Noord, verschijnt zes maal per jaar en wordt verspreid onder leden in Drenthe, Friesland en Groningen

Oplage: 1900 exemplarenRedactie: P.J.M. Buurman, [email protected] 188, 9750 AD Haren tel.: (050) 534 38 44, fax: (050) 534 61 45

Website: www.vno-ncwnoord.nl

AdvertentieverkoopKoninklijke Van Gorcum bv, AssenLilian de Winter 0592-376933

BasisvormgevingLieuwens Communicatie & Vormgeving, Lemmer

Prepress en drukKoninklijke Van Gorcum bv, Assen

DistributieAlbracht, Groningen

VNO-NCW Noord vertegenwoordigt in Gronin-gen, Friesland en Drenthe 12.000 bedrijven waar-bij ruim 1300 persoonlijke leden de harde kern van de vereniging vormen. Genoemde bedrijven representeren tachtig procent van de werkgele-genheid in de marktsector. Zestig procent van het ledenbestand zijn mkb-bedrijven.

maandag 27 februari 2006StatebijeenkomstPlaats: Landgoed Stania State, Oenkerk

Ontvangst: 17.00 uur

Einde: 20.30 uur

Spreker: J.J. Atsma, lid CDA fractie Tweede Kamer der Staten Generaal

Een diner maakt onderdeel uit van deze bijeenkomst.

bij deze bijeenkomst is uw partner van harte welkom

Aan deze bijeenkomst zijn kosten verbonden

donderdag 2 maart 2006Open HaardvuurbijeenkomstProvincie, gemeente en bedrijfsleven: een ménage à trois.

Plaats: Chateau De Havixhorst, De Wijk (Dr)


Einde: 20.00 uur

Sprekers: A.L. ter Beek, Commissaris van de Koningin provincie Drenthe

C. Bijl, Burgemeester gemeente Emmen

G. Welling, voorzitter VNO-NCW Drenthe

Een diner maakt onderdeel uit van deze bijeenkomst.

Aan deze bijeenkomst zijn kosten verbonden

dinsdag 7 maart 2006Het rendement van opleidenBedrijfsopleidingen: uw euro’s waard? in samenwerking met Vetron.

Het kiezen van de juiste opleiding en opleidingspartner is een kritisch en ingewikkeld proces.

Bespaar geld en verbeter resultaten door effectief en professioneel in te kopen.

Plaats: Meerwold, Groningen


Einde: 18.00 uur

dinsdag 14 maart 2006Bedrijfsbezoek DOC KaasInnovatie van het zuivelste water

Plaats: Hoogeveen

Ontvangst: 15:30 uur

Einde: 18:00 uur

Spreker: ir. J. Oosterveld, directeur

“Zelfvoorzienend in water”

donderdag 23 maart 2006Bedrijfsbezoek Koninklijke Lankhorst Euronete Group BVHoe een touwfabriek voortdurend productie- en procesinnovatie nastreeft en daarmee wereldspeler

van formaat is geworden

Plaats: Sneek


Einde: 18.30 uur

Spreker: ir. E.E.L.A. Flohr MBA, vice-president

“Friesland: zorgparadijs of innovatieparadijs?”

dinsdag 28 maart 2006Grote zorgconferentieDagprogramma:

- publicatie rapport STEC groep

- de noordelijke zorgeconomie als wervend exportprodukt;

- zorg als strategisch speerpunt voor noordelijke bedrijvengeid

Plaats: Meerwold / Groningen

Vrijdag 8 september

2006

Ondernemersgala

VNO-NCW Noord

in het Martiniplaza

te Groningen

Openingsfeest nieuwe

verenigingsjaar

Koninklijke Van Gorcum BV

Industrieweg 38, 9403 AB Assen

Postbus 43, 9400 AA Assen

[t] 0592 37 95 55

[f ] 0592 37 20 64

[e] [email protected]

[i] www.vangorcum.nl

Gelukkig zijn wij er voor u!

Koninklijke Van Gorcum heeft u het nodige aan extra’s te bieden.

Daarom durven wij ons ook drukker ++ te noemen.

Maak maar eens een afspraak om te ontdekken wat dat inhoudt!

Kijk snel op www.vangorcum.nl.

Drukker

Documents

NoordNieuws 1 (2006)