ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ  ΚΑΙ  ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ  ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ  ΤΟΥ  ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ  ΙΣΤΟΡΙΑΣ  Σύγχρονες  Στρατηγικές  στο  πλαίσιο  της  Ιστορικής  Εκπαίδευσης    

Θεσσαλονίκη,  Φεβρουάριος-­‐Μάρτιος  2015  Αρμόδιος  Τσιβάς  

Δρ.  Επιστημών  Αγωγής,  Σχολικός  Σύμβουλος  Συντονιστής  Επιμορφωτικού  Προγράμματος  

 

3η  ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ:  «ΟΙ  ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ»  

οι  νέες  προτάσεις  της  διδακτικής  της  ιστορίας  

Σημαντικές  κινήσεις  ανανέωσης  της  ιστορικής  εκπαίδευσης,  στο  πλαίσιο  των  επιστημολογικών  και  ερευνητικών  εξελίξεων  (δεκαετία  του  1960)  στα  σχολεία  του  δυτικού  κόσμου  

Η  σπουδαιότητα  των  κινήσεων  σχετίζεται  με:    α)  το  θεσμικό  τους  χαρακτήρα,    μεταρρυθμιστικές  προσεγγίσεις  στο  πλαίσιο  της  εκπαιδευτικής  πράξης  και  δεν  περιορίζονται  στο  επίπεδο  του  πειραματικού  ή  εναλλακτικού  διδακτικού  περιβάλλοντος  β)  την  ταυτόχρονη  εμφάνιση  ανάλογων  κινήσεων  σε  διαφορετικά  εκπαιδευτικά  συστήματα  (Βρετανία,  Γαλλία,  ΗΠΑ)  γ)  τη  σπουδαιότητα  των  κινήσεων  ως  προς  την  επίδραση  τους  στην  εξέλιξη  του  διδακτικού  αντικειμένου  

υρίαρχος  στόχος  στο  πλαίσιο  των  «νέων  κοινωνικών  σπουδών»  

η  ριζική  αλλαγή  του  τρόπου  διδασκαλίας  της  ιστορίας  και  η  ισχυροποίησή  της  στο  πρόγραμμα  σπουδών,  σε  ένα  επισφαλές  για  το  διδακτικό  αντικείμενο  εκπαιδευτικό  περιβάλλον  στον  πυρήνα  της  νέας  κίνησης  η  ιστορική  διερεύνηση,  η  προσέγγιση  της  δομικής  διάρθρωσης  του  επιστημονικού  αντικειμένου,  με  την  αξιοποίηση  μεθόδων  και  εργαλείων  για  τη  διατύπωση  συμπερασμάτων  περί  του  ανθρώπινου  παρελθόντος  

Η  εφαρμογή  των  αρχών  της  «νέας  ιστορίας»  

στο  πλαίσιο  του  προγράμματος  Schools  Council  Project,  History  13-­‐16    

Η  «νέα  ιστορία»  ταυτίζεται  με  το  πρόγραμμα  με  ιδιαίτερη  έμφαση  στη  χρήση  και  στην  αξιοποίηση  των  ιστορικών  πηγών,  στην  καλλιέργεια  δεξιοτήτων  και  στην  ανάπτυξη  διαδικασιών  κατανόησης  των  εννοιών  που  προσδιορίζουν  την  ιστορία  ως  επιστημονική  πειθαρχία    Αποδοχή  βασικών  αρχών  ταξινομίας  διδακτικών  στόχων  Bloom  και  θεωρίας  του  Bruner:  διάκριση  των  αρχών  και  της  δομικής  δυναμικής  του  διδακτικού  αντικειμένου    διαμόρφωση  «απραγματοποίητων»  στόχων  ,  σύμφωνα  με  τη  πιαζετιανή  παράδοση  έμφαση  στη  φύση  της  ιστορικής  σκέψης,    άρθρωση  της  διερευνητικής  μάθησης  ανάγκη  διάκρισης  των  αρχών  και  της  δομικής  δυναμικής  του  διδακτικού  αντικειμένου,  ως  ιδιαίτερης  μορφής  γνώσης  και  όχι  ως  σώματος  γνώσης  προς  απομνημόνευση    

Η  γαλλική   υπό  την  απειλή  της   Η  σχολική  ιστορία  σε  συνεχή  απόκλιση  από  τις  

3

  2  

περίπτωση   κρίσης  και  της  περιθωριοποίησης  της  σχολικής  ιστορίας  

προσδοκίες  της  μεταβαλλόμενης  σκοποθεσίας  του  διδακτικού  αντικειμένου  υπέρ  της  διαμόρφωσης  των  μελλοντικών  πολιτών  της  χώρας  

Η  «παιδαγωγική  της  αφύπνισης»  (τέλος  της  δεκαετίας  του  1960)  

η  ιστορία  σημαντικό  εργαλείο  της  πνευματικής  αφύπνισης  με  την  υποστήριξη  των  διαδικασιών  κατανόησης  στο  πρωτοβάθμιο  σχολείο  αφετηρία  ο  τοπικός  ορίζοντας  του  σχολείου    εμπλοκή  σε  διαδικασίες  ερευνητικής  εργασίας,  στο  πλαίσιο  μιας  διαθεματικού  χαρακτήρα  διδακτικής  στρατηγικής  αποδοχή  μιας  εννοιολογικής  προσέγγισης  με  σπειροειδή  μορφή  του  παρελθόντος,    στόχος  η  συνειδητοποίηση  της  διάρκειας  και  του  χώρου  η  ιστορική  γνώση,  ως  γνώση  μεθόδων  και  δεξιοτήτων  παρατήρησης  με  τη  χρήση  ιστορικών  ντοκουμέντων,  έμφαση  στη  θεματική  της  καθημερινής  ζωής  του  σύγχρονου  παρελθόντος  

Bradley  Commission  on  History  in  Schools  

αποτελεσματική  διδασκαλία  της  ιστορίας    

συστάσεις  για  το  κεντρικό  ρόλο  της  ιστορίας  στο  πρόγραμμα  των  κοινωνικών  σπουδών  στην  προοπτική  του  ιστορικού  εγγραμματισμού    τόνωση  του  ενδιαφέροντος  για  την  ιστορική  εκπαίδευση  των  παιδιών    κατάρτιση  των  υποψηφίων  εκπαιδευτικών  σημείο  εκκίνησης  της  έκρηξης  νέων  ερευνητικών  προσεγγίσεων    συνεισφορά  στη  διαμόρφωση  προγραμμάτων  σπουδών  σε  επίπεδο  πολιτειών    συγκρότηση  του  γενικού  προγράμματος  σπουδών  για  την  πρωτοβάθμια  και  δευτεροβάθμια  εκπαίδευση  

Η  γερμανική  περίπτωση  

Επανακαθορισμός  της  σχολικής  ιστορίας  στο  πλαίσιο  γενικότερης  πολιτισμικής  οριοθέτησης  

Η  σχολική  ιστορία  δεν  καλείται  απλά  να  δεξιωθεί  τις  μορφές  και  τις  αξίες  της  ιστορικής  επιστήμης,  αλλά,  κυρίως,  να  προσδιορίσει  τη  μορφή  της  γνώσης  και  της  σκέψης  που  προάγει  στην  εκπαιδευτική  της  προοπτική.    Οι  προσπάθειες  για  αλλαγές  στα  προγράμματα  σπουδών  έχουν  ως  αποτέλεσμα  να  ωθήσουν  τη  διδακτική  της  ιστορίας  πιο  κοντά  στην  παιδαγωγική  και  να  μεγαλώσει  το  χάσμα  από  το  χώρο  των  ιστορικών  σπουδών  

ζητήματα  διαλόγου  της  διδακτική  της  ιστορίας  στη  (δυτική)  Γερμανία  δεκαετία  του  1980  

μεθοδολογική  προσέγγιση  της  διδασκαλίας  λειτουργία  και  χρήση  της  ιστορίας  στη  δημόσια  σφαίρα  διαμόρφωση  της  σκοποθεσίας  της  ιστορικής  εκπαίδευσης  και  ο  τρόπος  επίτευξής  τους  ανάλυση  της  φύσης,  της  λειτουργίας  και  της  σημασίας  της  ιστορικής  συνείδησης    

Η  ελληνική  περίπτωση  

η  διδασκαλία  καθηλωμένη  σε  παραδοσιακές  αγκυλώσεις  

εμμονή  του  εθνοκεντρικού  πλαισίου  διαμόρφωσης  των  προγραμμάτων  σπουδών    παιδαγωγική  κυριαρχία  του  μοναδικού  σχολικού  εγχειριδίου