Činjenica da se partizanskerevolucionarne i radničke pesmeponovo čuju na ulicama ne govori oprošlosti već o našoj sadašnjosti a

Vezani članci

Tamara Obrovac Uglazbeničkom miljeu radikalniglasovi su gotovo nečujniGoran Dević Snimanje filmaje politički aktIlko Ćimić HRT je okupiranStipe Ćurković Demokracijaje rezultat klasne borbeRaško Miljković lsquoZlogonjersquoimaju lekovito dejstvo

Piše Davor Konjikušić

Goran Dević Snimanje filmaje politički akt

ImpressumKontaktiPretplataKiosci

ž | ж | žжPretražiPolitika

DruštvoKulturaKronika

VijestiIntervjuiKolumne

Ana HofmanPartizanske pesmeuče nas kako dadignemo glas

Intervjui 28 svibnja 2018

Piše DavorKonjikušić

Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

E

zapravo najviše o nemogućnostizamišljanja budućnosti i nekog novogboljeg društva Čini se da smo potceniliistorijski značaj ideje antifašizma injenu vitalnost aktuelnost i potencijal

tnomuzikologinja Ana Hofman u svojimistraživanjima uspješno povezuje glazbu zvuki politiku u postjugoslavenskim društvima a

posebnu pažnju pridaje pitanjima roda sjećanja iaktivizma Autorica je knjiga lsquoNovi život partizanskihpjesamarsquo i lsquoGlazba politika afekt novi životpartizanskih pjesama u Slovenijirsquo Predavačica je naFilozofskom fakultetu u Novoj Gorici i na

Dabac na uliciAnn Murray Umjetnicipredosjećaju dolazak rataZajedno protiv rezovaOna borkinjaLuka Ostojić Ne postoji niknjiževno ni medijsko tržišteZemlja bez budućnostiArpad Schilling Orbanusam rekao da zavarava svojnarodIvan Salatić Nemabudućnosti bez utopističkeprošlostiŽarko Vijatović Zagreb mije neizmjerno nedostajao

Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

postdoktorskom programu Istraživačkog centraSlovenske akademije znanosti i umjetnosti a trenutnoje na postdoktorskom studiju u New Yorku

Na festivalu aktivističkih zborova održanom uZagrebu sudjelovali su i oni poput 29 novembra izBeča i Kombinatki iz Ljubljane koji pjevajurevolucionarne partizanske pjesme Koji je političkipotencijal tih pjesama danasDanašnje vreme koje obeležava kriza neoliberalizmanesumnjivo je proizvelo nove fašizme ali je isto takoreaktualizovalo antifašističke i socijalističke ideje naglobalnom nivou U trenutku u kome je razbuktavanjenovih oblika protesta postalo deo političkesvakodnevice te ideje dobivaju nov život Nažalost nadelu su nove borbe za lsquostarersquo vrednosti ndash socijalnaradnička prava prava na abortus itd Ove pesme sevraćaju da nas upozore na važnost dizanja glasaglasnog izražavanja otpora i bučnog zalaganja zadruštvene promene Činjenica da se partizanskerevolucionarne i radničke pesme ponovo čuju naulicama ne govori o prošlosti već o našoj sadašnjosti azapravo najviše o nemogućnosti zamišljanjabudućnosti i nekog novog boljeg društva Oživljavanjepartizanskih revolucionarnih i radničkih pesamatakođe govori da se polje političnog premestilo izvan

Revizionističkiprocesi u novim

državama izjednačilisu pojmove

antifašizmasocijalizma

komunizma itotalitarizma a

partizanske pesme sukao lsquozvučnapropaganda

totalitarnog režimarsquomorale biti udaljene

od naših ušnihmembrana

Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

onoga što po pravilu razumemo kao mesto politike ndashskupština političkih stranaka izbora Ljudi se osećajuisključeno sa pozicija odlučivanja i prepušteni namilost i nemilost političkih klasa kao glasnogovornikakrupnog kapitala pa su postojeći načini političkeparticipacije i mobilizacije izgubili svoj potencijal Zatose sve više eksperimentiše sa novim načinimapolitičkog delovanja a aktivistički horovi predstavljajuvažan deo tih zalaganja za otvaranje novih prostorapolitičkog Zato politički potencijal partizanskihpesama ne možemo tražiti isključivo u njihovimporukama već i u činjenici da se one izvodekolektivno i omogućavaju stvaranje novih formiudruživanja Pevajući aktivizam kako u svojoj knjizilsquoNovi život partizanskih pesamarsquo nazivam ovakavoblik političkog angažovanja omogućen je krozkolektivno iskustvo čulnog kao oblik političnostiumetnosti i eksperimentisanja sa novim oblicimadruštvenosti

Zagledanost u prošlost

Može li kolektivno udruživanje u horovimatakođer biti važno

Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Kao što sam već istakla politički potencijali umetnostiusko su povezani sa politikama participacijeAngažovani aspekti delovanja horova nisu samo umobilisanju ljudi da se društveno i politički aktivirajuveć pre svega kao primer prakse udruživanja sa svimunutrašnjim dinamikama koje je pratePostjugoslovenski aktivistički horovi fukcionišu ponačelima samoorganizacije horizontalnom principuorganizacije i kolektivnog odlučivanja Kroz razmenudaha frekvencija afektivnih stanja ali i informacija iliodeće članice i članovi doprinose traganju za novimnačinima društvenog umrežavanja i kreiranjakolektiva solidarnosti Zato se može reći da je njihovcilj uspostavljanje novog lsquozvučno-društvenog poretkarsquokao otpora pasivnim potrošačkim muzičkimaktivnostima Takođe oni deluju kao prostor za noveprakse udruživanja i tako razvijaju vid organizacijekoja predstavlja alternativu klasičnom konceptucivilnog društva koji se bazira na definisanimunutrašnjim strukturama i hijerarhijskom načinuupravljanja i odlučivanja Sve to naravno nepodrazumeva odsustvo hijerarhija već horovipredstavljaju kompleksnu mrežu grupa pojedinki ipojedinaca koji se udružuju Zato ovakvo muzičkoudruživanje ipak nikako ne podrazumeva svođenjepojedinačnih članica i članova na delove kolektiva

Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Kada ljudi pjevaju partizanske pjesme nije li tuviše riječ o romantičarsko-nostalgičnim osjećajimasentimentalnosti a manje o političkoj agendiGlavni problem je u tome da se političnosti muzičkihžanrova povezanih sa socijalističkom prošlošću nužnoposmatraju u okviru vrlo pojednostavljenih dihotomijanostalgija ndash političnost eskapizam ndash angažovanost Uvreme trajanja drugog festivala aktivističkih horova uLjubljani sociolog i nekadašnji član pank grupePankrti Gregor Tomc izjavio je da je horsko pevanjeprevaziđeno i da se ne može smatrati kulturnimbuntom a još manje društvenom kritikom Za njeganovoosnovani horovi ne donose ništa novoneočekivano niti uznemirujuće već objašnjava da jeto puki nostalgični eskapizam koji je primeren zadržavne proslave i crkvene obrede ukratko zaideološku potrošnju Ironično je da su istog danahorovi bili glavni akteri okupljanja u znak podrškeprotestu u parku Taksim Gezi u Turskoj a lsquoPesmaotporarsquo (lsquoPesem uporarsquo) Ksenije Jus u izvođenjuŽenskog hora Kombinat nekoliko meseci pre togaproglašena za himnu protesta u Ljubljani Tomčevaizjava je još jednom potvrdila da se o političkompotencijalu muzike u postjugoslovenskom konteksturazmišlja u ograničenom okviru već pomenutihdihotomija između političkog i nostalgičnog

Aktivistički horovinaglašavaju da

antifašizam nije biosamo borba za

oslobođenje protivokupatora već

emancipatorskipokret i socijalna

revolucija usmerenana radikalnu

transformacijudruštvenih odnosa

Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

komercijalnog i angažovanog te eskapističkog iemancipatorskog Zastupam suprotan stav koji nesamo da tvrdi da zagledanost u prošlost nije nužnopasivizacija već može biti i korak dalje u emancipacijiKada se radi o muzici i zvuku sentimentalizam je većdavno potvrđen kao važan kanal za uspostavljanjerazličitih oblika javne intimnosti i stvaranja novihsolidarnosti Duboko sam uverena da uvid uintenzitete čulnih iskustava muzike kao spektraosećanja i afekata potvrđuje da je sentimentalizamisto kao i idealizam važan deo politika budućnosti

Koji su sve procesi doveli da toga da su 1990-ih ljudiprivođeni zbog pjevanja jedne od najpopularnijihpartizanskih pjesama lsquoOj Kozarorsquo Kako supartizanske pjesme postale utišanePartizanske pesme su dugo bile utišane kaoideologizovani zvuk čiju su društvenu angažovanostusmeravale partijske elite Nakon raspada Jugoslavijeantifašističko nasleđe postalo je simboličko breme naleđima lsquonovih građanarsquo i kao takvo izopšteno je izreferentnog okvira zvaničnih politika sećanja upostjugoslovenskim nacionalnim državama Njihovrevolucionarni društveno angažovani iemancipatorski značaj je nakon 1991 biominimalizovan i neutralizovan Revizionistički procesi

Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

u novim državama izjednačili su pojmove antifašizmasocijalizma komunizma i totalitarizma a partizanskepesme su kao lsquozvučna propaganda totalitarnog režimarsquomorale biti udaljene od naših ušnih membrana Sadaone preobučene u novo ruho dobivaju nove živote ičini se da smo potcenili istorijski značaj idejeantifašizma i njenu vitalnost aktuelnost i potencijal

Specifikum Slovenije

Kako to da je u Sloveniji puno više sačuvankontinuitet u odnosu na period bivše države negošto je to slučaj na primjer u Srbiji i HrvatskojKada je reč o kontinuitetu izvođenja partizanskihpesama posle raspada Jugoslavije potrebno se osvrnutina niz ideoloških formacija koje uslovljavajuspecifičnosti slovenačkog konteksta Oni su uslovljenii specifičnošću partizanskog otpora u Slovenijipozicijom Slovenije u okviru Jugoslavije i činjenicomda je ona prva bivša jugoslovenska republika koja jepostala članica EU-a Ipak specifičnosti antifašističkogpokreta u Sloveniji se naglašavaju od sredine 1980-ih aposebno posle sticanja nezavisnosti Time je dodatnoistaknut nacionalni značaj NOB-a dok je u SrbijiHrvatskoj ili BiH ova prošlost podlegla radikalnijem

Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

revizionizmu 1990-ih Slovenački istoričar OtoLuthar navodi da je jedan od dominantnih pristupaistorijskom sećanju na NOB bio tzv objektivističkipristup uz naglasak na nacionalnom pomirenju koje ćeomogućiti prekid tenzija između dva pola podeljenogdruštva Ova vrsta lsquoprikrivenog revizionizmarsquodoprinela je takozvanoj nacionalizaciji istorije Drugogsvetskog rata i predstavljena je kao neotuđivi deoslovenačkog nacionalnog bića Zato su se partizanskepesme posle raspada Jugoslavije u Sloveniji pokazalekao manje sporne u odnosu na drugapostjugoslovenska društva U ostalim delovimanekadašnje Jugoslavije je etnička klasna polna igeneracijska pluralnost jedna od najvažnijihkarakteristika partizanskog pokreta Naglasak ne samona etničkom aspektu NOB-a već na NOB-u kaograđanskom ratu bio je iskorišćen za relativizacijuuloge kolaboracionista njihovo predstavljanje kaonacionalnih oslobodilaca i slavljenje fašizma pogotovou vreme jugoslovenskih ratova U slučaju Slovenijeodsustvo multietničke samoidentifikacije omogućiloje lakše pozicioniranje umetničkog nasleđa NOB-a udominantne nacionalne okvire Tako su partizanskihorovi koji su osnovani za vreme i nakon Drugogsvetskog rata nastavili da nastupaju a slovenačkepartizanske pesme nisu nestale iz repertoaralsquoklasičnihrsquo horova Ipak 1990-ih je njihovo izvođenje

Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

svedeno uglavnom na proslave udruženja boraca NOB-a i važne godišnjice u vezi Drugog svetskog rata

Ali do nacionalizacije antifašizma dolazi i u drugimpostjugoslavenskim republikamaDa ti su pokušaji primetni i u ostalimpostjugoslovenskim društvima Nedavna sudskarehabilitacija Draže Mihailovića i aktuelni postupakrehabilitacije Milana Nedića u Srbiji nedvosmislenopokazuju da zvanične politike sve više predstavljajuantifašizam kao legitimno nasleđe ali to rade tako daga lsquodeideologizujursquo i integrišu u etnonacionalnediskurse Muzejske postavke u kojima vidimo slikekolaboracionista i partizana jedne pored drugih kaodeo strategija lsquonacionalnog pomirenjarsquo i ublažavanjaideoloških podela kroz relativizaciju kolaboracijecrkveni obredi na partizanskim grobljima uvođenjenovih praznika ndash na primer Dan sećanja na srpskežrtve u Drugom svetskom ratu ndash govore o ništa manjeopasnim tendencijama da se iz jugoslovenskogantifašističkog pokreta istisne borba za društvenuklasnu rasnu rodnu i druge jednakosti i socijalnaprava Ostaje samo nacionalno oslobođenje odokupatora neutralizovano i oslobođenolsquoproblematičnihrsquo ideoloških konotacija Aktivističkihorovi koji pevaju partizanske pesme rade upravo

Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

suprotno naglašavaju da antifašizam nije bio samoborba za oslobođenje protiv okupatora većemancipatorski pokret i socijalna revolucija usmerenana radikalnu transformaciju društvenih odnosa

Intervjui

Tamara Obrovac Uglazbeničkom miljeuradikalni glasovi sugotovo nečujniNisam se nikada susrela snekim glazbenikom koji bi

Intervjui

Goran DevićSnimanje filma jepolitički aktOno što radim nisu samokulturni proizvodi već i nekioblik društvene

Intervjui

Ilko Ćimić HRT jeokupiranNovinar portala IndexhrOno što bi trebalo biti javniservis postalo je ne samopolitički servis vladajućevećine nego i servis koji

Intervjui

Stipe ĆurkovićDemokracija jerezultat klasne borbePovjerujemo li liberalnimnarativima onda su općeglasačko pravo demokracija

Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

imao tu vrstu netrpeljivostišto je dosta logično sobzirom na to da je glazbazaista metafizički jezikkomunikacije čija je suštinavibracija dakle na neki načinsama struktura postojanjaKao građanki mi naravnonije drago kada osnovnecivilizacijske vrijednostidođu u pitanjePiše Antonela Marušić

komunikacije Ideja da jemoguće snimatidokumentarni film 2019godine koji neće biti političkičin je iluzija Ako me netkozbog toga neće pustiti najavnoj televiziji ili miodobriti financijska sredstvato mi je potvrda da sam napravom putuPiše Davor Konjikušić

služi za čišćenje i lakiranjesvih onih koji služe tojvećiniPiše Mirna Jasić Gašić

pa čak i država blagostanjadirektne konzekvenceliberalizma Ali mi znamo dato historijski ne stojiPiše Srećko Pulig

PolitikamdashHrvatskaBalkanSvijet

Društvomdash

Kulturamdash

Kronikamdash

VijestimdashHrvatskaBalkanSvijetKultura

IntervjuiKolumne

ImpressumKontaktiPretplataKiosci

Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD