2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ .................................................................................................. 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ .................................................................................................. 2

ΕΛΛΑΔΑ ............................................................................................................ 5

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ «ΜΟΥΣΙΚΗ» ................................................................. 5

Η ΛΕΞΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ............................................................................................... 5

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ - ΛΑΪΚΑ ΚΑΙ ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ ...................................................... 6

ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ...... 6

ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ............................................................................................. 6

ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ............................................................................................. 8

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ......................................................................................... 8

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ ........................................................... 8

ΑΠΟ ΤΟΝ 4Ο ΩΣ ΤΟΝ 8Ο ΑΙΩΝΑ ........................................................................... 9

ΑΠΟ ΤΟΝ 8Ο ΩΣ ΤΟΝ 13Ο ΑΙΩΝΑ ......................................................................... 9

ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ ................................................................................. 10

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ................................................................................. 10

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ...................................................................................... 11

ΑΚΡΙΤΙΚΟ ΚΑΙ ΚΛΕΦΤΙΚΟ .................................................................................. 11

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ...................................................................................... 12

Η ΑΣΤΙΚΗ ΛΑΪΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ................................................................................ 13

3

ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ................................................................................................ 14

ΤΟ ΛΑΪΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ......................................................................................... 14

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΤΕΧΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ .................................................................. 17

Η ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗ ΣΧΟΛΗ ................................................................................... 17

Η ΕΘΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΧΟΛΗ .............................................................................. 18

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΠΕΡΕΤΑ ..................................................................................... 19

ΕΥΡΩΠΗ .......................................................................................................... 21

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ......................................................................................................... 21

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ .................................................................................................... 22

ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ........................................................................ 28

ΜΟΥΣΙΚΑ ΕΙΔΗ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΧΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ......................................... 31

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΚΛΑΣΙΚΟΙ ΣΥΝΘΕΤΕΣ .................................................................... 32

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ............................................................... 35

ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ............................................................ 38

ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΜΟΥΣΙΚΗΣ..................................................................... 41

ΑΣΙΑ ................................................................................................................ 45

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ...................................................................................................... 51

ΑΦΡΙΚΗ ........................................................................................................... 54

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ..................................................................... 55

LUCKY DUBE ............................................................................................... 55

4

BAABA MAAL .................................................................................................. 57

AKON .............................................................................................................. 59

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ................................................................... 67

ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΤΗΣ Δ.ΑΦΡΙΚΗΣ ............................................................................... 73

ΑΜΕΡΙΚΗ ......................................................................................................... 74

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΗ ΑΜΕΡΙΚΗ ................................................................................ 74

ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ ............................................................................................. 75

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΤΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ ................................................................ 91

ΠΗΓΕΣ ........................................................................................................... 105

5

ΕΛΛΑΔΑ

Ετυμολογία της λέξης «Μουσική»

Η λέξη μουσική, σύμφωνα με τα γραπτά των αρχαίων ελλήνων ποιητών και

φιλοσόφων παράγεται από το «Μούσα».

Η λέξη μουσική

Η λέξη μουσική, στη σημερινή εποχή, σημαίνει την τέχνη των ήχων, αντίθετα με

τους αρχαίους Έλληνες οι οποίοι έδιναν στη λέξη μουσική διαφορετικό νόημα,

εννοούσαν την αδιάλυτη ενότητα ήχου και λόγου, κάτι που δεν υφίσταται στις

μέρες μας. Με την άθληση γυμνάζεται το σώμα, ενώ με τη μουσική το πνεύμα.

Αρχαία Ελληνική Μουσική

Η αρχαία ελληνική μουσική κατέχει ιδιαίτερη θέση ανάμεσα στους μουσικούς

πολιτισμούς της Αρχαιότητας. Ο κυριότερος λόγος γι' αυτό είναι οπωσδήποτε το

γεγονός ότι οι ιστορικές μαρτυρίες και οι πηγές για τη μελέτη του αρχαίου

ελληνικού μουσικού πολιτισμού είναι περισσότερες απ' ότι για οποιονδήποτε άλλο

μουσικό πολιτισμό της αρχαιότητας. Εκτός, όμως, απ' αυτό, και ίσως χάρη σ' αυτό, ο

αρχαίος ελληνικός μουσικός πολιτισμός άσκησε μεγάλη επίδραση σε

μεταγενέστερους μουσικούς πολιτισμούς στην Ευρώπη αλλά και στη Μέση

Ανατολή, κυρίως στον αραβικό μουσικό πολιτισμό. Η επίδραση αυτή αφορά,

τουλάχιστον στην περίπτωση της ευρωπαϊκής μουσικής, την αισθητική της

μουσικής, την μουσική δημιουργία, την μουσική αγωγή και γενικότερα τη θέση της

μουσικής στην παιδεία, τη θεωρία της μουσικής και άλλους τομείς, οι οποίοι είναι

σήμερα, όπως άλλωστε και οι προηγούμενοι αντικείμενο της μουσικολογίας.

Τη μεγάλη σημασία που έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες στη μουσική φανερώνουν

πλήθος ποιητικές αναφορές, παραστάσεις και μύθοι. Έτσι, ο Ορφέας με

την λύρα του γοήτευε τ' άγρια θηρία, οι πέτρες, γοητευμένες από το παίξιμο

του Αμφίονα, πήγαιναν χορεύοντας και έμπαιναν μόνες τους στη θέση που έπρεπε

όταν πρωτοκτιζόταν η Θήβα, και ο Αρίωνας γοήτευε με την κιθάρα του τα δελφίνια

της θάλασσας. Οι μύθοι αυτοί φανερώνουν μια βαθιά πίστη στη δύναμη της τέχνης

των ήχων και παραπέμπουν σε πεποιθήσεις για τις μαγικές ιδιότητες της μουσικής,

κοινές σε όλους σχεδόν τους μουσικούς πολιτισμούς του κόσμου.

Η επίδραση της αρχαίας ελληνικής μουσικής σε μεταγενέστερους μουσικούς

πολιτισμούς δεν οφείλεται μόνο στις οποιεσδήποτε ιστορικές μαρτυρίες και πηγές

σχετικά μ' αυτή. Οφείλεται, και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό, στην επίδραση που

άσκησε συνολικά ο αρχαίος ελληνικός και ρωμαϊκός πολιτισμός στη νεότερη

6

Ευρώπη προπαντός στα χρόνια της Αναγέννησης, αλλά όχι μόνο τότε. Η αρχαία

ελληνική μουσική έγινε για τους ουμανιστές, αλλά συχνά και για τους μουσικούς

της Αναγέννησης το ιδεατό πρότυπο μουσικής. Έτσι, όπως συμβαίνει συχνά σε

παρόμοιες περιπτώσεις, δημιουργήθηκε γύρω από την αρχαία ελληνική μουσική

ένας μύθος στηριγμένος περισσότερο στη μουσική πραγματικότητα

μεταγενέστερων εποχών και σε ιστορικές πλάνες, παρά στη θετική γνώση των

πηγών που διασώθηκαν. Ο μύθος αυτός ήταν οπωσδήποτε παραγωγικός για την

εξέλιξη της νεότερης μουσικής, όπως δείχνει π.χ. η γένεση της όπερας. Για την

γνώση όμως της ίδιας της αρχαίας ελληνικής μουσικής είχε αρκετές αρνητικές

συνέπειες, τις οποίες η μουσικολογική έρευνα άρχισε να ξεπερνάει από τα μέσα του

19ου αι. και εξής. Απ' αυτή την εποχή άρχισε ουσιαστικά μια συστηματική έρευνα

της αρχαίας ελληνικής μουσικής απαλλαγμένη από τους παραμορφωτικούς φακούς

μεταγενέστερων εποχών.

Ελληνική μουσική - Λαϊκά και Ρεμπέτικα

ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Τον 19ο αιώνα η ελληνική μουσική αναπτύσσεται με συνθέτες όπως ο Νικόλαος

Μάντζαρος (συνθέτης του Εθνικού Ύμνου της Ελλάδας) και ο Σπυρίδων Σαμαράς

(συνθέτης του Ολυμπιακού ύμνου). Στις αρχές της δεκαετίας του '50 η ελληνική

μουσική, ήταν τα Λαϊκά (μουσική βασισμένη στο μπουζούκι) με ήχους που έφεραν

μαζί τους οι Έλληνες από τη Μικρά Ασία στη δεκαετία του 1920 και η ελληνική και

ξένη ελαφρά μουσική, με Ευρωπαϊκούς κυρίως ήχους και επιρροή.

Ελαφρά μουσική: Η πιο αντιπροσωπευτική ελαφριά μουσική στις δεκαετίες το 1950-

1960 προέρχονταν από τα τραγούδια του Μάνου Χατζηδάκη, του Μίμη Πλέσσα και

άλλων και ερμηνεύτηκε από καλλιτέχνες όπως, η Νανά Μούσχουρη, η Τζένη Βάνου

κ.α. Λαϊκά και Ρεμπέτικα. Το Ελληνικό Λαϊκό τραγούδι ήταν δημοφιλές κυρίως στην

εργατική τάξη κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1940 και 1950Το κάθε αυτού

Ρεμπέτικο τραγούδι δεν ήταν γνωστό στις μεγάλες μάζες μέχρι τη δεκαετία του

1970 και ειδικά μετά την μεταπολίτευση όταν ο Γιώργος Νταλάρας, ο Μπάμπης

Γκολές και πολλοί άλλοι άρχισαν να αναπαράγουν παλιά Ρεμπέτικα τραγούδια που

μαζί με τα αντάρτικα είχαν γίνει ανάρπαστα. Το ρεμπέτικο έχει τις ρίζες του στην

Μικρά Ασία και εμφανίστηκε τη δεκαετία του 20 κυρίως στον Πειραιά όπου

κατέφθασαν πολλοί πρόσφυγες. Το ρεμπέτικο αρχικά ήταν το τραγούδι των

περιθωριακών. Οι μεγάλοι όμως συνθέτες του ρεμπέτικου όπως ο Μάρκος

Βαμβακάρης, ο Γιάννης Παπαϊωάννου, ο Τσιτσάνης και άλλοι το εξέλιξαν και το

έβγαλαν από τους τεκέδες και το περιθώριο.

Είδη και μορφές

7

Η αρχαία ελληνική μουσική ήταν μονοφωνική. Από τις σωζόμενες πηγές

μαρτυρείται επίσης ένα είδος ετεροφωνίας, ενώ η πολυφωνία φαίνεται ότι δεν

ήταν σε χρήση. Το αρχαιοελληνικό μέλος ταυτιζόταν απόλυτα με την ποίηση με

τρόπο που ήχος και λόγος συνταιριάζονταν σε ένα αδιαίρετο σύνολο, όπου ο

ρυθμικός στίχος υπαγόρευε το ρυθμό της μελωδίας (μέτρο) και δενόταν μαζί του. Γι'

αυτό και τις περισσότερες φορές, ποιητής και συνθέτης ήταν το ίδιο πρόσωπο. Έτσι

το μέτρο της ποίησης καθόριζε και το μέτρο της μουσικής που έφτασε σε μεγάλη

ποικιλία, παρακολουθώντας την πλούσια ποιητική μετρική και τους τρόπους της

απαγγελίας.

Την πρώτη μορφή έντεχνης ποίησης και μουσικής τη συναντάμε στην μορφή

του ομηρικού έπους. Σε αυτά τα χρόνια οι αοιδοί (ποιητές και μουσικοί

ταυτόχρονα) ιστορούσαν - άλλοτε σε συμπόσια και άλλοτε σε επίσημες γιορτές και

αγώνες - πολεμικές δόξες και κατορθώματα, συνοδεύοντας την απαγγελία τους με

τη λύρα ή την κιθάρα. Φήμιος, Θάμυρης, Δημόδοκος είναι ονόματα αοιδών που

αναφέρει ο Όμηρος σαν τους πιο ξακουστούς της εποχής του.

Στους ίδιους καιρούς ήταν γνωστά και διάφορα άλλα λαϊκά τραγούδια, όπως

ο θρήνος και ο ιάλεμος (μοιρολόι), ο λίνος (θρηνητικό τραγούδι για τον αποχωρισμό

θέρους και φθινοπώρου), ουμέναιος (τραγούδι του γάμου), ο κώμος (που έκλεινε

τα γλέντια) και άλλα.

Σε αντίθεση με την επική, η λυρική ποίηση, που αναπτύχθηκε τον 7ο και 6ο αιώνα,

εκφράζει υποκειμενικά συναισθήματα του ποιητή. Με τις ωδές, τους παιάνες,

τα επινίκια, τα παρθένεια, τα επιθαλάμια, ανάδειξαν την άφταστη τέχνη τους σειρά

ολόκληρη από λυρικούς ποιητές ο Αλκαίος, η Σαπφώ, ο Ανακρέοντας, ο Πίνδαρος,

η Κόριννα, ο Στησίχορος είναι οι πιο γνωστοί της εποχής εκείνης.

Ο 5ος π.Χ. αιώνας είναι ο αιώνας ακμής της αττικής τραγωδίας και κωμωδίας, που

φαίνεται να έχει τις ρίζες της στη λατρεία του Διονύσου και ιδιαίτερα

στο διθύραμβο και σε άλλα χορευτικά τραγούδια, όπως τα φαλλικά, με σκωπτικό

και άσεμνο πολλές φορές περιεχόμενο. Το νέο αυτό δραματικό είδος έδενε

αναπόσπαστα ποίηση, μουσική και χορό. Έτσι τα χορικά μέρη, τραγουδιόνταν με

συνοδεία αυλού, ενώ οι μονόλογοι και οι διάλογοι γίνονταν με

συνοδεία λύρας ή κιθάρας.

Η ενόργανη μουσική (αυλητική και κιθαριστική τέχνη) αναπτύσσεται και αυτή σε

πολύ μεγάλο βαθμό από το β' μισό του 5ου αι. π.Χ. Στους διάφορους μουσικούς

αγώνες, που διοργανώνονταν, οι καλύτεροι αυλητές και κιθαρωδοί, έπαιρναν

χρηματικά ή άλλου είδους βραβεία. Ανάμεσά τους ακουστός ο αυλητής Σακάδας,

θριαμβευτής στους Δελφικούς αγώνες, και ο Τιμόθεος από τη Μίλητο. Πρέπει να

σημειωθεί ότι η ενόργανη αυτή συνοδεία του τραγουδιού, χρησιμοποιούσε, πολλές

φορές, διάφορα μετρικά μελωδικά στολίδια, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως

αλλοιωνόταν έτσι, και ο μονόφωνος χαρακτήρας της μουσικής, αφού μοναδικός

8

σκοπός του ενόργανου ήχου, ήταν η υπογράμμιση του ρυθμού, που λογαριαζόταν

ως το βασικότερο στοιχείο της μουσικής.

Μουσικά όργανα

Όσο για τα μουσικά τους όργανα, αυτά ήταν έγχορδα, κρουστά και πνευστά.

Τα έγχορδα ήταν συνήθως του τύπου της λύρας, όπως Χέλυς, βάρβιτος, κιθάρα, φό

ρ μιγξ, Ψαλτήρι κ.α. Στα τέλη τουλάχιστον του 7ου αιώνα π.Χ. χρονολογείται

η άρπας (τρίγωνον), ενώ από τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. μαρτυρούνται οι

αρχαίες πανδουρίδες (έγχορδα του τύπου του λαούτου), οι οποίες θεωρούνται

πρόγονοι του σημερινού ταμπουρά και μπουζουκιού, τόσο κατασκευαστικά, όσο

και ετυμολογικά.

Στα πνευστά συγκαταλέγονταν συνήθως οι αυλοί, μονοί ή διπλοί, με διπλή

συνήθως γλωσσίδα, σαν τον σημερινό ζουρνά και οι σύριγγες, μονοκάλαμες ή

πολυκάλαμες. Κλασικός στην ελληνική λογοτεχνία είχε γίνει ο συνδυασμός της

λύρας (ή κιθάρας) με τον αυλό. Ένα ακόμη όργανο της εποχής αποτελεί και

η ύδραυλις, το οποίο, λόγω της μεγάλης του ηχητικής έντασης, χρησιμοποιούνταν

συχνά σε εορταστικά και αθλητικά γεγονότα (π.χ. ιπποδρομίες).

Κρουστά ήταν τα κρόταλα ή κρέμβαλα, τα τύμπανα, τα κύμβαλα, καθώς και

διάφορα σείστρα και κουδούνια (κώδωνες). Η χρησιμοποίηση του κρουστών δεν

ήταν τόσο διαδεδομένη στα αρχαία ελληνικά μουσικά δρώμενα, όσο

στις διονυσιακές τελετές οργιαστικού χαρακτήρα, όπου γινόταν χρήση κυρίως

τυμπάνων, κυμβάλων και κουδουνιών.

Ελληνιστική εποχή

Στην ελληνιστική εποχή ο λόγος, η μουσική και ο χορός αρχίζουν να διαχωρίζονται

σε ξεχωριστούς κλάδους και να μην αποτελούν σαν και πρώτα μια τέλεια ενότητα.

Έτσι, ο διθύραμβος, από ομαδικό, λατρευτικό τραγούδι που ήταν, τώρα

τραγουδιέται από ένα πρόσωπο για να φανερωθεί και να επιβληθεί, ένα πνεύμα

δεξιοτεχνίας. Αρχίζει η εποχή των "βιρτουόζων", που είναι περιζήτητοι και

πληρώνονται μεγάλα ποσά.

Βυζαντινή και μεταβυζαντινή εποχή

Λέγοντας βυζαντινή μουσική εννοούμε τη μουσική της Ορθόδοξης Ανατολικής

Εκκλησίας, όπως διαμορφώθηκε στους βυζαντινούς χρόνους και μετά από την

πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Όπως οι περισσότερες μορφές τέχνης που

έχουν σωθεί από εκείνη την εποχή, έτσι και η βυζαντινή μουσική εξυπηρέτησε

βασικά την Εκκλησία και αποτελεί μια σύνθεση από αρχαία ελληνικά, στοιχεία και

διάφορες ανατολικές μουσικές επιδράσεις.

Χαρακτηριστικά στοιχεία της βυζαντινής μουσικής είναι: η μονοφωνία, η έλλειψη

ενόργανης συνοδείας και το σημειογραφικό παρασημαντικό της σύστημα, που

εξελίχθηκε σταδιακά στο πέρασμα των αιώνων. Η Ορθόδοξη Εκκλησία από τους

9

πρώτους κιόλας χριστιανικούς αιώνες, είχε αποκλείσει τα μουσικά όργανα από την

λατρεία. Βέβαια από τον 4ο αιώνα βρίσκουμε στο Παλάτι, στον Ιππόδρομο,

στην Αγία Σοφία κ.ά. την ύδραυλι (εφεύρεση του Κτησίβιου του Αλεξανδρινού), το

οποίο χρησίμευε στην κοσμική μουσική και μόνο για την εκγύμναση των ψαλτών.

Την ιστορία της βυζαντινής μουσικής μπορούμε να τη χωρίσουμε σε 3 εποχές.

Από τον 4ο ως τον 8ο αιώνα

Από τον Μέγα Κωνσταντίνο ως τον Ιωάννη το Δαμασκηνό, η εκκλησιαστική μουσική

αναπτύσσεται ιδιαίτερα, μαζί με το τελετουργικό τυπικό. Ο χριστιανισμός έχει

επίσημα αναγνωριστεί, οι διωγμοί είχαν σταματήσει και η ψαλτική μουσική έχει

γίνει βασικό στοιχείο της Λειτουργίας.

Οι πρώτοι χριστιανικοί εκκλησιαστικοί ύμνοι ή ψέλνονταν, από ολόκληρο το

εκκλησίασμα ή από έναν ψάλτη, που τον ακολουθούσε το πλήθος ψέλνοντας μαζί

του μόνο τις τελευταίες συλλαβές . Σιγά-σιγά η υμνωδία αρχίζει να πλουτίζεται. Οι

διάφορες αιρέσεις παίζουν σπουδαίο ρόλο σε αυτό, καθώς προσπαθούν για

προσηλυτισμό περισσότερων οπαδών να χρωματίσουν ελκυστικότερα τη μουσική

τους. Για τούτο και εκείνοι που έγραφαν τους ύμνους και αυτοί που τους

μελοποιούσαν, δε δίσταζαν να χρησιμοποιούν παλιές μελωδίες, που τις

αναζητούσαν σε κοσμική μουσική. Με την εξάπλωση του Χριστιανισμού

παρουσιάζεται επίσης η αντιφωνία, ο χωρισμός δηλ. των ψαλτών σε αριστερό και

δεξιό χορό, που ο καθένας ψέλνει ύστερα από τον άλλον, το ίδιο μέλος, (επίδραση

από το χορό της αρχαίας τραγωδίας). Με το πέρασμα του χρόνου διαμορφώνονται

δύο ειδών μελωδίες: το ειρμολογικό μέλος (γρήγορο και συλλαβικό) και το

στιχηραρικό μέλος (πιο αργό και μελισμαστικό).

Οι σπουδαιότεροι διαμορφωτές της εκκλησιαστικής μουσικής αυτής της εποχής -

που κατά κάποιον τρόπο αποτελεί και το σύνδεσμο της βυζαντινής με την αρχαία

ελληνική μουσική – είναι οι Εφραίμ ο Σύρος, Αμβρόσιος των Μεδιολάνων, Μέγας

Βασίλειος, Γρηγόριος Ναζιανζηνός, Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Όλοι αυτοί

έγραψαν ύμνους και τροπάρια, που, ανάλογα με το περιεχόμενό τους, χωρίζονται

σε απολυτίκια, μεγαλυνάρια, κεκραγάρια κλπ. Από τους μελωδούς και υμνωδούς

της ίδιας εποχής σπουδαιότεροι είναι ο Ρωμανός ο Μελωδός, που χάρισε στη

βυζαντινή μουσική κάποιους από τους ωραιότερους ύμνους και τροπάρια (Η

Παρθένος σήμερον κ.ά.).

Η βυζαντινή μουσική ως τον 8ο αιώνα έπαιξε και στην Ευρώπη αξιόλογο ρόλο.

Εισχώρησε στη Ρώμη, στη Νότια Ιταλία, τη Φραγκονία, την Ιρλανδία και

περισσότερο στο γειτονικό βαλκανικό χώρο που συχνά συνδεόταν με τη βυζαντινή

πολιτική, ώστε να γίνεται ένα από τα όργανα της προπαγάνδας της.

Από τον 8ο ως τον 13ο αιώνα

10

Από τον Ιωάννη το Δαμασκηνό ως τον Ιωάννη Κουκουζέλη, η βυζαντινή μουσική

γνωρίζει τη μεγαλύτερη ακμή της. Καθιερώνοντας επίσημα τα τρία μουσικά γένη

(διατονικό, χρωματικό, εναρμόνιο) διαμορφώνεται και τρίτο είδος μελωδίας, το

παπαδικόν μέλος, που συμπλήρωνε τα δύο άλλα (ειρμολογικό και στιχηραρικό) και

ήταν πιο αργό από αυτά. Χωρίζεται επίσης το έργο του υμνογράφου από το έργο

του μελοποιού και η μουσική γίνεται εκφραστικότερη και παίρνει ένα περίτεχνο και

διακοσμητικό ύφος.

Αυτή την εποχή ακμάζει και η μεγάλη μορφή της βυζαντινής μουσικής, ο Ιωάννης ο

Δαμασκηνός. Διάσημος θεολόγος, φιλόσοφος και υμνογράφος, συγκέντρωσε όλες

τις λειτουργικές μελωδίες, που ήταν σύμφωνες με το ορθόδοξο δόγμα και το

αυστηρό πνεύμα της βυζαντινής μουσικής (αποκλείοντας ότι θύμιζε παλιό

ειδωλολατρικό τραγούδι) τις κωδικοποίησε στην Οκτώηχο, που είναι το

σπουδαιότερο από τα έργα του και στάθηκε σταθμός στην εξέλιξη της βυζαντινής

μουσικής. Στην περίφημη αυτή Οκτώηχο είναι συγκεντρωμένοι οι καλύτεροι ύμνοι

καταταγμένοι σε ομάδες.

Στην ίδια εποχή ακμάζουν και οι υμνογράφοι Θεόδωρος και Ιωσήφ Στουδίτης, ο

Πατριάρχης Φώτιος, ο Λέων ο σοφός, ο Κωνσταντίνος Ζ' Πορφυρογέννητος,

ο Ιωάννης ο Γλυκύς, ο Μιχαήλ Ψελλός, η μοναχή Κασσιανή κ.ά.

Μεταβυζαντινή εποχή

Κατά την Οθωμανική περίοδο η εκκλησιαστική μουσική δεν σταμάτησε να

αναπτύσσεται και ονομάζεται συχνά μεταβυζαντινή. Η θεωρητική και πρακτική

μελέτη των περασμένων εποχών γίνεται η κύρια απασχόληση των ειδικών. Ο

σημαντικότερος από τους θεωρητικούς αυτών των χρόνων είναι ο Ιωάννης

Κουκουζέλης, που ασχολήθηκε με τις μουσικές μελέτες, τη συγγραφή σπουδαίων

θεωρητικών έργων και τη σύνθεση τροπαρίων και ύμνων.

Εκτός από τον Κουκουζέλη και άλλοι, όπως ο Γ. Παχυμέρης και ο Μανουήλ

Βρυέννιος, πρόσφεραν σημαντικές υπηρεσίες στη θεωρητική μελέτη της μουσικής

του καιρού τους. Η πιο σημαντική όμως εξέλιξη αυτής της εποχής, είναι η λεγόμενη

«απλοποίηση» της βυζαντινής μουσικής (σημειογραφίας), η οποία πέρασε από

πολλά στάδια.

Ο Βαλάσιος (17ος αιώνας) και ο Πέτρος ο Πελοποννήσιος (18ος αιώνας)

απλοποίησαν το σύστημα της σημειογραφίας, το οποίο πήρε την τελική του μορφή

μόλις στις αρχές του 19ου αιώνα από τους τρεις μεγάλους μουσικοδιδασκάλους,

τον Χρύσανθο Μαδύτου, τον Γρηγόριο τον Πρωτοψάλτη και τον Χουρμούζιο

Χαρτοφύλακα. Σε αυτούς τους τρεις οφείλεται και η ονομασία των επτά φθόγγων

της βυζαντινής μουσικής: πα, βου, γα, δη, κε, ζω, νη.

Νεοελληνική μουσική

11

Με τον όρο νεοελληνική μουσική εννοείται το σώμα της ελληνικής μουσικής και

καλύπτει χρονικά την περίοδο από τον 16ο αιώνα έως τη σύγχρονη εποχή. Από τις

απαρχές της νεοελληνικής μουσικής και τον Φραγκίσκο Λεονταρίτη, τη νεοελληνική

όπερα, τη Νεοελληνική Εθνική Μουσική Σκηνή, την νεοελληνική ηλεκτρακουστική

εποχή, τον Ν. Σκαλκώτα και τον Γ.Α. Παπαϊωάννου η νεοελληνική μουσική φέρει

εγγενώς ένα πλούσιο παρελθόν σε ό.τι αφορά στη λόγια και τη λαϊκή της

παράδοση.

Δημοτικό τραγούδι

Το ελληνικό δημοτικό τραγούδι αναπτύχθηκε παράλληλα με την βυζαντινή

εκκλησιαστική μουσική και διαδόθηκε κυρίως με προφορικά μέσα. Είναι και

αυτό μονοφωνικό και τροπικό στη δομή του, ενδεικτικό μάλιστα είναι ότι η

πιστότερη καταγραφή του γίνεται με την βυζαντινή σημειογραφία. Δεν ήταν

άγνωστο επίσης το φαινόμενο κατά το οποίο τα λόγια γνωστών εκκλησιαστικών

μελών αντικαθίσταντο ακόμα και με σατυρικούς στίχους και τραγουδιούνταν σε

γιορτές και πανηγύρια, πράγμα που είναι αποδεδειγμένο ότι συνέβαινε κατά

καιρούς και με την δυτική εκκλησιαστική μουσική του Μεσαίωνα.

Ακριτικό και Κλέφτικο

Ως αρχή του δημοτικού τραγουδιού θεωρείται το ακριτικό τραγούδι, που

δημιουργήθηκε στη χρονική περίοδο από τον 9ο έως και 11ο αιώνα περίπου. Η

θεματολογία του ήταν η ζωή και τα ηρωικά κατορθώματα των ακριτών, που

κατοικούσαν στα σύνορα της βυζαντινής αυτοκρατορίας με σκοπό την προστασία

των συνόρων από τις συχνές εξωτερικές επιθέσεις της εποχής. Τη σκυτάλη από το

ακριτικό τραγούδι πήρε το κλέφτικο, το οποίο διαδόθηκε από στόμα σε στόμα και

σε πανηγύρια στα χρόνια της τουρκοκρατίας, με κορύφωση στην περίοδο

της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Το κλέφτικο τραγούδι ήταν δημιούργημα της

ρωμέικης ζωής, εμπνευσμένο από τη ζωή και τη δράση των κλεφτών και

των αρματωλών είναι γεμάτο από αυθορμητισμό και ειλικρίνεια συγκίνησης.

Στεριανό και νησιώτικο

Οι περισσότεροι μελετητές διαιρούν την ελληνική δημοτική μουσική σε δύο ομάδες:

Την στεριανή (Ήπειρος, Θεσσαλία, Μοριάς, Ρούμελη, Μακεδονία)

Την θαλασσινή ή νησιώτικη (νησιά και Μικρασιατικά παράλια, Θράκη καθώς

και Κύπρος)

Οι διαφορές των δύο ομάδων συνίστανται κυρίως στα παρακάτω σημεία:

Στους ρυθμούς: Οι νησιώτικοι χοροί είναι συνήθως δίσημοι, ενώ στην ηπειρωτική

Ελλάδα, οι πεντάσημοι και επτάσημοι χοροί είναι πολύ συχνοί (π.χ. Καλαματιανός

σε 7/8).

12

Τρόποι: Στη στεριά χρησιμοποιούνται κυρίως ανημιτονικές κλίμακες (κλίμακες που

δεν έχουν ημιτόνια κατά την διαδοχή των φθόγγων τους), σε αντίθεση με τα νησιά.

Ομοιοκαταληξία και αυτοσχεδιασμοί είναι συχνοί στα νησιά, ενώ στην στεριά

παρατηρούνται πολύ σπάνια (π.χ. μανιάτικα μοιρολόγια)

Συνδυασμοί οργάνων: Στην στεριά, ο χαρακτηριστικός συνδυασμός οργάνων ήταν

αρχικά η "ζυγιά" νταούλι και ζουρνάς (αργότερα κλαρίνο), ενώ στα νησιά τουμπί και

λύρα (αργότερα λαούτο και βιολί). Στα νεότερα χρόνια οι καθιερωμένοι αυτοί συνδ

υασμοί αμβλύνθηκαν.

Δημοτικό τραγούδι

Το Δημοτικό τραγούδι ως λογοτεχνικό είδος αντλεί το υλικό του από την προφορική

λογοτεχνική παράδοση, αυτήν που αναπτύσσεται από την ανάγκη που έχει κάθε

άτομο και γενικότερα κάθε λαός να εκφράσει τα συναισθηματικά του και ψυχικά

φορτία, τα ιδανικά του, τους πόνους και τις χαρές του, ακόμα τις εντυπώσεις και τις

σκέψεις του μέσα στην ευκολομνημόνευτη ποίηση.

Βασικά χαρακτηριστικά

Τα βασικά χαρακτηριστικά του δημοτικού τραγουδιού, με τα οποία και

χαρακτηρίζεται ως τέτοιο συνοψίζονται στα ακόλουθα εννιά:

Η ανωνυμία του δημιουργού. Ο δημιουργός και συνθέτης του δημοτικού

τραγουδιού παραμένει άγνωστος.

Η απροσδιοριστία του ακριβούς τόπου προέλευσης. Μπορεί να είναι γνωστός ο

τόπος αναφοράς, όχι όμως ο ακριβής τόπος σύνθεσης.

Η απροσδιοριστία του ακριβούς χρόνου σύνθεσης. Μπορεί να είναι γνωστός ο

χρόνος αναφοράς όχι όμως ο ακριβής χρόνος σύνθεσης.

Η λαϊκή έκφραση ακολουθώντας τοπικά ιδιώματα. Το δημοτικό τραγούδι

αποδίδεται πάντα με το χρονικά τοπικό γλωσσικό ιδίωμα.

Ο λαϊκός ψυχισμός, όπως αυτός εκδηλώνεται στη ζωή.

Οι παρατηρούμενες παραλλαγές. Όσες περισσότερες παραλλαγές παρατηρούνται

τόσο περισσότερο φέρεται καταξιωμένο.

Η απόδοση σε τραγούδι και όχι ποίημα. Το δημοτικό τραγούδι δεν απαγγέλλεται.

Το ζωντανό ύφος και η ρεαλιστική περιγραφή, και τέλος

Το χαρακτηριστικό μέτρο. Ο ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος (πολιτικός στίχος)

κυριαρχεί απόλυτα. Ακολουθούν, με μεγάλη διαφορά, ο ιαμβικός δωδεκασύλλαβος

και ο τροχαϊκός στίχος. Η ομοιοκαταληξία σπανίζει, κάποιες φορές είναι

συμπτωματική και είναι απαραίτητη μόνο στα λιανοτράγουδα.

Είδη δημοτικού τραγουδιού

13

Το ελληνικό δημοτικό τραγούδι ανάλογα με το θέμα του διακρίνεται στα ακόλουθα

βασικά είδη:

Ακριτικό (π.χ. Ο Θάνατος του Διγενή)

Κλέφτικο

Ιστορικό

Θρησκευτικό

Παραλογήα[›] (π.χ. το Γεφύρι της Άρτας)

Νανούρισμα

Ταχτάρισμα

Λάχνισμα

Ερωτικό

Γαμήλιο

Ξενιτιάς

Γιορταστικό

Μοιρολόγι

Γνωμικό

Σατιρικό

Βαΐτικο κ.ά.

Αναγνώριση

Σημειώνεται ότι τα τέσσερα πρώτα μπορεί ν΄ αποτελούν έπη, ή μυθιστορίες και

κατά είδος να δημιουργούν σειρά, τους λεγόμενους κύκλους (π.χ. ακριτικός κύκλος).

Η αστική λαϊκή μουσική

Στα αστικά κέντρα με έντονη ελληνική παρουσία

(Πόλη, Σμύρνη, Σύρος, Γιάννινα, Θεσσαλονίκη, Πειραιάς) διαμορφώθηκε στις αρχές

του 20ού αιώνα, ανάμεσα σε άλλα μουσικά είδη, και ένα είδος λαϊκού τραγουδιού

που ονομάστηκε «ρεμπέτικο». Η ονομασία του όρου είναι αβέβαιης ετυμολογικής

προέλευσης. Ανάμεσα στις πιο διαδεδομένες εκδοχές είναι: από το

αρχαιοελληνικό ρέμβω/ρέμβομαι (υποδηλώνοντας τον περιπλανώμενο, τον άεργο).

Ωστόσο η λέξη είναι στενά συνδεδεμένη, με τη λέξη μάγκας, ειδικά μετά και από τις

πολυάριθμες σχετικές μελέτες που είδαν το φως της δημοσιότητας.[2] Ως μετεξέλιξη

του ρεμπέτικου θεωρείται το λαϊκό τραγούδι των δεκαετιών του 1950-1960, το

οποίο συνεχίζει να ακούγεται και εξελίσσεται μέχρι και σήμερα. Στην δεκαετία του

1960 κάνει την εμφάνισή του και το έντεχνο τραγούδι, αρχικά με την έννοια της

14

μελοποιημένης ποίησης και των "κύκλων τραγουδιών" και κύριους εκπροσώπους

τον Μάνο Χατζιδάκι και τον Μίκη Θεοδωράκη.

Το Ρεμπέτικο

Ως περίοδοι του ρεμπέτικου αναγνωρίζονται, με μικρές παραλλαγές, από τους

μελετητές οι εξής:

Πρώιμη περίοδος (π.1890-1922): Επικρατούν θεματολογικά οι αναφορές στην

παρανομία, τα ναρκωτικά, τη φυλακή και το σινάφι των περιθωριακών. Ο

δημιουργός είναι συνήθως ανώνυμος και η διάδοση προφορική και περιορισμένη.

Χώρος παραγωγής είναι συχνά ο «τεκές» και η φυλακή.

Κλασική περίοδος (1922-1940): Η ρεμπέτικη αργκό και τα ανατολίτικα στοιχεία που

προέρχονταν από τη Σμύρνη αρχίζουν να υποχωρούν, Σ' αυτό συνέτεινε και με

σχετικές απαγορεύσεις η λογοκρισία της μεταξικής δικτατορίας. Τα τραγούδια

έχουν ως θέμα τους τον έρωτα, τη θλίψη και τη ρεμπέτικη ζωή. Η λαϊκή ορχήστρα

εμπλουτίζεται και χώρος παραγωγής είναι πλέον η ταβέρνα.

Εργατική περίοδος (1940-1953): Τραγούδια διαμαρτυρίας, της εργατικής ζωής, του

ξενιτεμού, της μάνας. Το στιχουργικό ύφος αποκτά περισσότερο ποιητικό

χαρακτήρα και όσον αφορά στην ενορχήστρωση, χρησιμοποιούνται πρόσθετα

πολυφωνικά όργανα, όπως το ακορντεόν και το πιάνο (Τσιτσάνης). Τα τραγούδια

διαδίδονται με δίσκους και στα «κέντρα διασκεδάσεως».

Σημαντικές σχολές του Ρεμπέτικου ήταν:

η Σμυρναίικη Σχολή (Παναγιώτης Τούντας, Βαγγέλης Παπάζογλου), που αποτελεί

γέφυρα της 1ης και της 2ης περιόδου. Αναπτύσσεται στην κοσμοπολίτικη

ατμόσφαιρα της Σμύρνης, με τα καφέ «Αμάν» και τα καφέ «Σαντάν». Ενορχήστρωση

με σαντούρια και βιολιά («σαντουρόβιολα»), ρυθμοί εννιάσημοι

(καρσιλαμάς, ζεϊμπέκικο).

Πειραιώτικη Σχολή του κλασικού ρεμπέτικου (Μάρκος Βαμβακάρης, Γιώργος

Μπάτης, Ανέστης Δελιάς, Στράτος Παγιουμτζής), που καθιερώνει

το μπουζούκι («μπουζουκομπαγλαμάδες»).Ζεϊμπέκικο και χασάπικο είναι οι

χαρακτηριστικοί ρυθμοί.

Το λαϊκό τραγούδι

Ο Βασίλης Τσιτσάνης είναι από τους πρωτεργάτες του ελληνικού λαϊκού

τραγουδιού, αποτελώντας ταυτόχρονα και γέφυρα ανάμεσα στο ρεμπέτικο και στο

λαϊκό (δεκαετία του 1950 και εξής). Η μετάβαση στο λεγόμενο «λαϊκό» γίνεται

φανερή στην μουσική με την επιβολή ευρωπαϊκού κουρδίσματος στο μπουζούκι και

την προσθήκη της 4ης χορδής από τον Χιώτη (1953), γεγονός που σηματοδοτεί ότι ο

δημιουργός μπορεί να γράφει τραγούδια με «αρμονίες» («ματζοράκια-μινοράκια»

κατά τον Τσιτσάνη). Η δισκογραφία, το ραδιόφωνο και οι ελληνικές

15

κινηματογραφικές ταινίες επηρεάζουν αποφασιστικά την δημιουργία και την

διάδοση του λαϊκού τραγουδιού. Στη θεματολογία επικρατεί το ερωτικό στοιχείο,

αλλά δε λείπουν και θέματα που αφορούσαν στα προβλήματα της ελληνικής

κοινωνίας, όπως ο εμφύλιος, η μετανάστευση, η ξενιτειά, η φτώχεια, οι κοινωνικές

αδικίες. Στο πλαίσιο ενός γενικότερου εξωτισμού, εισάγονται επίσης

αραβοπερσικές διασκευές τραγουδιών και εξωτική θεματολογία, αλλά και ρυθμοί,

απόρροια της τάσης φυγής από κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα της

μετεμφυλιακής περιόδου. Το λαϊκό τραγούδι γίνεται σταδιακά αποδεκτό και από τις

ανώτερες κοινωνικές τάξεις («Λαός και Κολωνάκι») και ανάλογα με τις προτιμήσεις

του κοινού διαμορφώνονται επιμέρους ύφη, όπως «βαρύ λαϊκό», «ελαφρολαϊκό

κτλ».

Σημαντικοί δημιουργοί, εκτός από τον Τσιτσάνη, ήταν οι: Γεράσιμος

Κλουβάτος, Γιώργος Μητσάκης, Θόδωρος Δερβενιώτης, Μπάμπης

Μπακάλης, Απόστολος Καλδάρας, Άκης Πάνου

Ερμηνευτές (ενδεικτικά): Στέλιος Καζαντζίδης, Πάνος Γαβαλάς, Μανώλης

Αγγελόπουλος, Καίτη Γκρέυ, Γιώτα Λύδια, Πόλυ Πάνου, Βαγγέλης Περπινιάδης

Στιχουργοί: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, Χαράλαμπος Βασιλειάδης, Κώστας

Βίρβος, Χρήστος Κολοκοτρώνης, Κώστας Μάνεσης.

Το έντεχνο τραγούδι

Εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του 1950 - αρχές δεκαετίας του 1960 με

πρωτεργάτες τους: Μάνο Χατζιδάκι (Ο Κύκλος με την κιμωλία, Παραμύθι χωρίς

Όνομα)

Μίκη Θεοδωράκη (Επιτάφιος).

Ο όρος ΄΄έντεχνο-λαϊκό΄΄ περιέχει δύο αντιφατικές έννοιες, δηλωτικές του διχασμού

του Νεοέλληνα ανάμεσα στην λαίκή παράδοση και τον δυτικό προσανατολισμό[3] Ο

Μίκης Θεοδωράκης ορίζει το έντεχνο λαϊκό τραγούδι ως[4]: «ένα σύγχρονο σύνθετο

μουσικό έργο τέχνης που θα μπορεί να αφομοιωθεί δημιουργικά από τις μάζες».

Αφετηρία της προσπάθειας αυτής είναι ο «Επιτάφιος» (1958, σε ποίηση Ρίτσου), για

τον οποίο ο Θεοδωράκης αναφέρει: «δεν είναι τίποτε άλλο παρά το πάντρεμα

ανάμεσα στη σύγχρονη ελληνική μουσική και στη σύγχρονη ελληνική ποίηση».

Ως αποτέλεσμα δημιουργείται μια παράδοση μελοποιημένης ποίησης που

ονομάζεται «έντεχνο τραγούδι».[5] Διαφέρει από το λαϊκό κυρίως στο στίχο, αλλά

και στη μουσική (ενορχήστρωση, ύφος). Ο χαρακτήρας του είναι περισσότερο

δυτικός όσον αφορά στα συνθετικά μέσα, δεν έχει όμως καμία σχέση με τη φόρμα

του δυτικοευρωπαϊκού ρομαντικού και μεταρομαντικού έντεχνου

τραγουδιού Ληντ (Lied). Το ελληνικό έντεχνο τραγούδι αποκτά γρήγορα μεγάλη

απήχηση στις πλατιές μάζες, φαινόμενο πραγματικά σπάνιο για τα ευρωπαϊκά

16

δεδομένα. Σε αυτό συνέβαλε και ο ενεργός πολιτικός ρόλος του συγκεκριμένου

είδους κατά τη περίοδο της δικτατορίας.

Μερικά χαρακτηριστικά της παράδοσης αυτής του έντεχνου λαϊκού τραγουδιού

είναι:

Οι κύκλοι τραγουδιών: δίσκοι με ενότητες τραγουδιών που ακολουθούν μια ενιαία

κεντρική ιδέα. Πρόκειται για μελοποιημένη ποίηση σύγχρονων – κυρίως Ελλήνων –

ποιητών ή στιχουργών.

Καθιέρωση του λαϊκού τραγουδιστή και του λαϊκού μουσικού οργάνου (μπουζούκι)

ως αυθεντικών εκφραστών του γνήσιου ποιητικού πάθους.

Νέα μορφή επικοινωνίας με το κοινό με την καθιέρωση της λαϊκής συναυλίας σε

ανοικτούς ή ειδικά διαμορφωμένους χώρους, με μαζική συμμετοχή.

Ενδεικτικοί κύκλοι τραγουδιών που θεωρούνται σήμερα κλασικοί του έντεχνου

τραγουδιού είναι:

Μίκης Θεοδωράκης: Άξιον Εστί («λαϊκό ορατόριο», Ελύτης).

Μάνος Χατζιδάκις: Μεγάλος Ερωτικός (διάφορα ποιήματα με κοινό

θέμα: Σαπφώ, Ευριπίδης, Σολωμός, Καβάφης, Ελύτης, Γκάτσος κ.ά.).

Γιάννης Μαρκόπουλος: Ιθαγένεια, Χρονικό (Μύρης).

Θάνος Μικρούτσικος: Ο Σταυρός του Νότου (Καββαδίας).

Σταύρoς Ξαρχάκoς: Κατά Μάρκον (Γκάτσος):

Άλλοι σημαντικοί συνθέτες που υιοθέτησαν το τραγουδιστικό κλίμα του έντεχνου

ήταν οι: Μάνος Λοΐζος, Δήμος Μούτσης, Χρήστος Λεοντής, Δημήτρης Λάγιος, Νίκος

Μαμαγκάκης και από πλευράς στιχουργών οι: Λευτέρης Παπαδόπουλος, Μάνος

Ελευθερίου, Τάσος Λειβαδίτης κ.ά.

Η πιο αυθεντική έκφραση του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού -από ερμηνευτικής

πλευράς- θεωρείται η Μαρία Φαραντούρη, ενώ άλλοι ερμηνευτές που

εκπροσωπούν αυτό το είδος μουσικής είναι η Δήμητρα Γαλάνη, η Μαρία

Δημητριάδη, η Μαρίζα Κώχ, η Τάνια Τσανακλίδου, ο Μάριος Φραγκούλης, η Έλη

Πασπαλά, ο Βασίλης Λέκκας κ.α. Στην παράδοση του έντεχνου τραγουδιού

προστέθηκαν αργότερα, μέσω της διάδοσης των μπουάτ, οι "τραγουδοποιοί", που

γράφουν τη μουσική, το στίχο και τραγουδούν οι ίδιοι τα τραγούδια τους .

Πρωτεργάτης θεωρείται ο Διονύσης Σαββόπουλος, ενώ ανάμεσα στους σημερινούς

εκπροσώπους του είδους είναι ο Σωκράτης Μάλαμας, ο Μανώλης Λιδάκης,

o Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Ορφέας Περίδης, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, ο Γιάννης

Αγγελάκας (στην περίοδο της Σόλο καριέρας του) κ.ά. Από τη δεκαετία του '70 και

μετά, εμφανίζεται και το ελληνικό ροκ που πατάει κυρίως σε δυτικές μουσικές

φόρμες αλλά χρησιμοποιεί ελληνικό στίχο. Σημαντικοί εκφραστές του είδους

θεωρούνται ο Παύλος Σιδηρόπουλος, ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας και ο Δημήτρης

17

Πουλικάκος. Στις επόμενες δεκαετίες ακολουθούν τα γκρουπ Τρύπες, Μωρά στη

Φωτιά, Ξύλινα Σπαθιά, Διάφανα Κρίνα, Ενδελέχεια, κ.ά.

Νεοελληνική έντεχνη μουσική

Με την έκφραση νεοελληνική έντεχνη μουσική εννοούμε την μουσική

δημιουργία κοσμικής μουσικής από Έλληνες επώνυμους δημιουργούς από την

ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και εξής. Ο όρος υπονοεί συνήθως μουσική σε

δυτικοευρωπαϊκό ύφος γραμμένη από επώνυμους Έλληνες στο πλαίσιο της

ελληνικής εθνικής μουσικής σχολής (με ιδρυτή τον Μανώλη Καλομοίρη) ή από

Έλληνες συνθέτες εκτός εθνικής μουσικής σχολής, αλλά με σημαντικό έργο,

αναγνωρισμένο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Νίκος Σκαλκώτας, Γιάννης

Χρήστου, Γιάννης Ξενάκης).

Η επτανησιακή σχολή

Κατά τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο τα δείγματα επώνυμης κοσμικής

μουσικής είναι μάλλον περιορισμένα, σε αντιδιαστολή με την

εκκλησιαστική βυζαντινή μουσική, και ως κοσμική μουσική εννοείται κατά βάση

το δημοτικό τραγούδι. Τα πρώτα γνωστά δείγματα επώνυμης κοσμικής μουσικής

της νεοελληνικής ιστορίας προέρχονται από τα Επτάνησα, που ήταν και μία από της

σημαντικότερες διόδους εισαγωγής των ευρωπαϊκών ιδεών και της δυτικής

μουσικής (μέσω Ιταλίας) στην υπόλοιπη Ελλάδα, πριν και μετά την ένωση με αυτήν

(1864). Από τις αρχές του 19ου αιώνα άρχισαν να ιδρύονται Φιλαρμονικές

Εταιρείες - αρχικά από Ιταλούς - στην Ζάκυνθο, την Κεφαλλονιά και την Κέρκυρα,

παίζοντας σημαντικό ρόλο στην μουσική εκπαίδευση των κατοίκων τωνΙονίων

νήσων, σύμφωνα με τα ιταλικά πρότυπα. Επίσης, η επικοινωνία των Επτανήσων με

την Ιταλία, η ανάπτυξη του εμπορίου, οι μελοδραματικοί θίασοι, που κάθε χρόνο

έκαναν στα νησιά την επίσκεψή τους, συνετέλεσαν στο να αναπτυχθεί σε αυτά μια

αξιόλογη μουσική κίνηση και να δημιουργηθεί μια πλούσια σχετική μουσική

παράδοση, που ονομάστηκε επτανησιακή μουσική σχολή. Σε αυτήν ανήκουν όλοι οι

πρώτοι επώνυμοι Έλληνες συνθέτες, με σημαντικότερο τον Κερκυραίο Νικόλαο

Χαλκιόπουλο Μάντζαρο (1795-1872). Ανάμεσα στους μαθητές του Μάντζαρου ήταν

οι: Αντώνιος Καπνίσης, Φραγκίσκος Δομενεγίνης, Παύλος Καρρέρ (ή Καρρέρης στα

ελληνικά), Σουζάνα Νεράντζη κ.ά. Σημαντικοί επτανήσιοι συνθέτες θεωρούνται οι:

οικογένεια Λαμπελέτ (Εδουάρδος και οι γιοι του Ναπολέων, Λουδοβίκος και

Γεώργιος), Σπυρίδων Σπάθης, Σπυρίδων Σαμάρας, Σπυρίδων Ξύνδας κ.ά.

Η επικοινωνία των Επτανήσων με τη Δύση έκανε την επτανησιακή μουσική, ακόμα

και τη λαϊκή (καντάδα και αρέκιες), να μείνει προσκολλημένη στα πρότυπα της

ιταλικής όπερας. Οι Επτανήσιοι συνθέτες κατηγορήθηκαν αργότερα δριμύτατα από

εκπροσώπους της Εθνικής Σχολής (με γνωστή τη σχετική διαμάχη Καλομοίρη-

Λαμπελέτ) ότι, παρόλο που εμπνέονταν από την Επανάσταση του 1821 και άλλα

18

εθνικά θέματα, δεν μπόρεσαν να δώσουν «ελληνικό χαρακτήρα» στη μουσική τους,

παραμένοντας σε μια στείρα μίμηση της αντίστοιχης ιταλικής. H πρόσφατη έρευνα

έχει καταρρίψει εντελώς τη μονόπλευρη αυτή θεώρηση, μιας και έργα που θα

μπορούσαν να γίνουν δεκτά ακόμη και από την 'κατά Καλομοίρη' ιδέα της εθνικής

μουσικής έχουν συντεθεί ήδη από το 1837. Άλλωστε, το κριτήριο της ελληνικότητας

της μουσικής που έθετε η εθνική μουσική σχολή δεν ήταν ποτέ ξεκάθαρο ή

μετρήσιμο και θεωρείται σήμερα αντικείμενο μουσικολογικής έρευνας.[6]

Τα τελευταία χρόνια, έπειτα από διάφορες μουσικολογικές έρευνες (π.χ. Γ.

Λεωτσάκου) που είχαν ως αποτέλεσμα την ανεύρεση πολλών χαμένων έργων

Επτανησίων συνθετων, αρχίζει να επανεκτιμάται η εν πολλοίς αδικημένη

Επτανησιακή Μουσική Σχολή. Αποδεικνύεται μάλιστα ότι η μουσική γλώσσα των

Επτανησίων διαθέτει ένα ιδιαίτερο μεσογειακό χρώμα και ακόμη ότι Εθνική

μουσική σχολή προϋπήρχε στα Επτάνησα ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα η "Ανατολική Συμφωνιά" του Μάντζαρου, "Το

Ξύπνημα του Κλέφτη" (έργο για πιάνο) του Ιωσήφ Λιβεράλη, η "Δέσπω" του

Καρρέρη (όπερα) κ.ά, έργα που βρίθουν ελληνικότητας. Η άγνοια του έργου αυτών

των προικισμένων συνθετών οδήγησε σε εντελώς λανθασμένα συμπεράσματα και

επιπόλαιες κριτικές, που δίχασαν και διχάζουν την ελληνική μουσική, στερώντας της

μία από τις ωραιότερες μουσικές σελίδες της, την επτανησιακή. Στο Νικόλαο

Μάντζαρο χρεώθηκε συχνά ακαδημαϊσμός και ιταλισμός. Ωστόσο αποδεικνύεται

πως οι επιρροές που είχε δεχθεί ξεπερνούσαν τα όρια της Ιταλιάς. Μουσικά του

έργα μπορούν κάλλιστα να συγκριθούν με έργα Γάλλων και Αυστριακών κλασικών

συνθετών. Η Επτανησιακή Σχολή αποτελεί φαινόμενο ιδιαίτερο στο χώρο της

Μεσογείου. Την ίδια εμπαθή κριτική εδέχθη και η πολυφωνική εκκλησιαστική

μουσική των Επτανήσων. Εν τούτοις διαθέτει κι αυτή ένα ξεχωριστό χρώμα,

απόλυτα επτανησιακό, και εξίσου νόμιμο με το λεγόμενο "κωνσταντινουπολίτικο".

Η εθνική μουσική σχολή

Η ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους, η ανάπτυξη των πόλεων αλλά και η ανάδυση

νέων κοινωνικών ομάδων, δημιούργησαν ένα καινούριο μουσικό γούστο στην υπό

διαμόρφωση αστική τάξη, στραμμένο προς την Ευρώπη. Είναι η εποχή με τους

ιταλικούς μελοδραματικούς θιάσους που επισκέπτονται τακτικά την Αθήνα από

το 1840 και μετά. Το ιταλικό μελόδραμα διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο στη

διαμόρφωση του μουσικού γούστου των νεότερων Ελλήνων. Σε αυτό συνέβαλαν

σημαντικά και οι επτανήσιοι μουσικοί, οι οποίοι δραστηριοποιήθηκαν και στην

Αθήνα για τη διάδοση της ευρωπαϊκής μουσικής με την ίδρυση διάφορων μουσικών

σωματείων ή ιδιωτικών σχολών. Η συστηματοποίηση όμως της μουσικής

εκπαίδευσης αρχίζει με την ίδρυση του Ωδείου Αθηνών το 1871. Το Ελληνικό

Ωδείο (και το Εθνικό Ωδείο αργότερα) με τα παραρτήματά τους στις διάφορες

πόλεις, βοήθησαν να πλατύνει ο κύκλος των σπουδαστών μουσικής.

19

Οι πρώτοι συνθέτες που θεμελιώνουν στις αρχές του 20ου αιώνα τη

νεοελληνική εθνική σχολή είναι: ο Διονύσιος Λαυράγκας, ο Γεώργιος και

ο Ναπολέων Λαμπελέτ, ο Μανόλης Καλομοίρης, οΜάριος Βάρβογλης και ο Αιμίλιος

Ριάδης. Η δράση τους, εκτός από το καθαρά δημιουργικό τους έργο, απλώνεται και

σε άλλους σοβαρούς τομείς, όπως η μουσική εκπαίδευση, η συλλογή, μελέτη και

εναρμόνιση δημοτικών τραγουδιών κ.ά. Ο Μανόλης Καλομοίρης, που

εγκαταστάθηκε το 1910 οριστικά στην Αθήνα, θεωρείται ο ιδρυτής και ο οργανωτής

της ελληνικής εθνικής μουσικής σχολής. Ο Καλομοίρης, μέσα από την αρθρογραφία

του στο περιοδικό Νουμάς υποστήριζε σθεναρά τις απόψεις του για

τον δημοτικισμό και για μια εθνική σχολή μουσικής στα

γερμανικάρομαντικά πρότυπα με ενσωματωμένα «ελληνικά» θέματα

και μοτίβα(όπως θεωρούσε π.χ. ο Καλομοίρης το τριημιτόνιο), κατηγορώντας

παράλληλα τους επτανήσιους συνθέτες - κυρίως τον Γεώργιο Λαμπελέτ και τον

Σπύρο Σαμάρα - ως ατάλαντους και την ιταλική μουσική ως «εμπορική». Τις

απόψεις του αυτές τις αναθεώρησε αργότερα, λίγο πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο,

οπότε και είχε αναγνωριστεί από το ευρύ κοινό ως η σημαντικότερη

προσωπικότητα της εθνικής μουσικής σχολής, έχοντας δημιουργήσει έναν

σημαντικό κύκλο Ελλήνων συνθετών, με στόχο την προβολή του έργου της σχολής

στο εξωτερικό. Στους συνθέτες αυτούς συμπεριλαμβάνονταν και οι: Μενέλαος

Παλλάντιος, Δημήτρης Λεβίδης, Γεώργιος Σκλάβος, Πέτρος Πετρίδης, Λώρης

Μαργαρίτης,Γεώργιος Πονηρίδης, Ανδρέας Νεζερίτης Αγαμέμνων

Μουρτζόπουλος κ.ά.

Ξεχωριστή θέση πρέπει να δοθεί στον πιανίστα, συνθέτη και μαέστρο Δημήτρη

Μητρόπουλο, που, τελικά, καθιερώθηκε σαν διευθυντής ορχήστρας και διηύθυνε

κατά καιρούς τις μεγαλύτερες συμφωνικές ορχήστρες του κόσμου, προωθώντας

σημαντικά τα έργα Ελλήνων συνθετών στο εξωτερικό.

Η ελληνική οπερέτα

Στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 1900, παράλληλα με την εμφάνιση της Εθνικής

Μουσικής Σχολής, δημιουργείται και ελληνική οπερέτα. Το κοινό της Αθήνας είχε

ήδη γνωρίσει την γαλλική οπερέτα από το 1871 από περιοδεύοντα γαλλικό θίασο.

Το Σεπτέμβριο του 1908 ο θιασάρχης Αντώνιος Νίκας αποφασίζει να ανεβάσει μία

οπερέτα με Έλληνες εκτελεστές. Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1908, έπειτα από

σύντομες αλλά εντατικές πρόβες, ανεβαίνει σε ελληνική μετάφραση η οπερέτα

"Μαμζέλ Νιτούς" (Mam'zelle Nitouche) του Hervé με πρωταγωνίστρια τη Ροζαλία

Νίκα, και αρχιμουσικό το Θεόφραστο Σακελλαρίδη και σημειώνει εκπληκτική

επιτυχία, παρά τις αρχικές επιφυλάξεις ορισμένων. Γρήγορα ο ηθοποιός και

θιασάρχης Ιωάννης Παπαϊωάννου (1875-1931) με την χρηματική ενίσχυση του

Φώτη Σαμαρτζή, Πατρινού δερματέμπορου, δημιουργεί τον πρώτο αποκλειστικά

οπερετικό θίασο, που αφού ανεβάζει επιτυχώς πολλές γαλλικές και αυστριακές

οπερέτες, στην πορεία ανεβάζει ελληνικές με πρώτη το "Σία κι αράξαμέ" (1909)

20

του Σακελλαρίδη. Η συγκεκριμένη είναι η πρώτη ελληνική οπερἐτα, αν και συχνά,

λανθασμένα, θεωρείται ως πρώτη το "Πόλεμος εν πολέμω" του Σαμάρα. Η οπερέτα

κερδίζει αμέσως την αγάπη του κοινού εξ αιτίας του εύθυμου περιεχομένου της, τη

ωραίας μουσικής και της χρήσης δημοτικής γλώσσας. Ακολουθούν σε λίγο ο ένας

μετά τον άλλον οι θίασοι "Αφεντάκη", "Αθηναϊκή Οπερέττα", "Λαγκαδά", "Νίκα" και

άλλοι.

Το δρόμο που άνοιξε ο Σακελλαρίδης ακολουθούν ο Διονύσιος Λαυράγκας ("Λήδα"

1909), ο Σπυρίδων Σαμάρας: "Πόλεμος εν πολέμω" (1914), "Πριγκήπισσα της

Σασσώνος" (1915), "Κρητικοπούλα" (1916), ο Νίκος Χατζηαποστόλου: "Μοντέρνα

καμαριέρα" (η πρώτη του οπερέτα, 1916) και άλλοι συνθέτες όπως οι: Ιωσήφ

Ριτσιάρδης, Μάρκος Μαστρεκίνης, Ανδρέας Μαστρεκίνης, Σπυρίδων

Καίσαρης, Αττίκ, Γιάννης Κομνηνός, Θεόδωρος Σπάθης, Χρήστος

Χαιρόπουλος, Μίμης Κατριβάνος, Άγγελος Μαρτίνος, Γιάννης Κωσταντινίδης κ.ά. Η

οπερέτα άρχισε να παρακμάζει μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1930.

Οι Θεόφραστος Σακελλαρίδης και ο Νίκος Χατζηαποστόλου είναι οι κυριότεροι

εκπρόσωποί της. Το πιο δημοφιλές έργο του Σακελλαρίδη είναι "Ο Βαφτιστικός"

(1918) και του Χατζηαποστόλου "Οι Απάχηδες των Αθηνών" (1921).

Σημειώνουμε μερικούς από τους θρυλικούς πρωταγωνιστές της ελληνικής

οπερέτας:

Μελπομένη Κολλυβά, Ροζαλία Νίκα, Έλσα Ένγκελ, Αφροδίτη Λαουτάρη, Άγγελος

Χρυσομάλης,Γιάννης Στυλιανόπουλος, Ζαζά Μπριλλάντη, Μάνος

Φιλιππίδης, Γιάννης Πρινέας,Κυριάκος Μαυρέας, Ζωζώ Νταλμάς, Ηρώ

Χαντά, Πέτρος Κυριακός, Μιχάλης Κοφινιώτης, Ολυμπία Καντιώτου-

Ριτσιάρδη, Σπύρος Μηλιάδης, Παρασκευάς Οικονόμου,Σωτηρία Ιατρίδου, Νίτσα

Φιλοσόφου,Άγγελος Μαυρόπουλος, Άννα Καλουτά, Μαρία Καλουτά, Ορέστης

Μακρής, Μαρίκα Κρεβατά, Λέλα Πατρικίου, Σπύρος Πατρίκιος, Μαρίκα

Νέζερ, Πέτρος Επιτροπάκης, Αριστείδης Πανταζινάκος, Ανθή Ζαχαράτου

Η σύγχρονη ελληνική μουσική

Με το Νίκο Σκαλκώτα, ένα άλλο κεφάλαιο της ελληνικής μουσικής ιστορίας άνοιξε.

Το έργο του μεταφέρει στην ελληνική μουσική τις σύγχρονες μουσικές τάσεις. Αν

και το δημοφιλέστερό του έργο στο ελληνικό κοινό είναι οι 36 Ελληνικοί Χοροί, οι

περισσότερες συνθέσεις του ακολουθούν το δωδεκάφθογγο σύστημα, αλλά με ένα

ιδιότυπο προσωπικό ύφος, το οποίο δημιούργησε ένα απροσδόκητο ενδιαφέρον σε

όλους τους πρωτοποριακούς μουσικούς κύκλους της Ευρώπης (και αργότερα της

Ελλάδας), δυστυχώς μετά τον πρόωρο θάνατό του (1949).

Οι σημαντικότεροι Έλληνες συνθέτες σύγχρονης μουσικής μετά τον Νίκο

Σκαλκώτα (χρονολογικά) ήταν οι Ιάννης Ξενάκης (1922-2001) και Γιάννης

Χρήστου (1926-1970), το έργο των οποίων απέκτησε πολλούς φανατικούς

θαυμαστές εντός και εκτός Ελλάδας.

21

Άλλοι συνθέτες που ακολουθούν στο έργο τους τις σύγχρονες μουσικές τάσεις:

ο Γιάννης Α. Παπαϊωάννου, ο Γιώργος Σισιλιάνος, ο Δημήτρης Δραγατάκης,

ο Γιάννης Κωνσταντινίδης (γνωστός και με το ψευδώνυμο Κώστας Γιαννίδης ως

συνθέτης ελαφράς μουσικής), ο Μιχάλης Αδάμης, ο Δημήτρης Τερζάκης, ο Θόδωρος

Αντωνίου, ο Γιώργος Κουρουπός, ο Κυριάκος Σφέτσας, ο Χρήστος Χατζής, ο Χάρης

Ξανθουδάκης, ο Γιώργος Ζερβός,ο Παναγιώτης Κόκορας, ο Μάριος Ιωάννου

Ηλία και πολλοί άλλοι, (βλέπε σχετικά και σε αρχεία της Ένωσης Ελλήνων

Μουσουργών)

ΕΥΡΩΠΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ως μουσική ορίζεται η τέχνη που βασίζεται στην οργάνωση ήχων με σκοπό τη σύνθεση, εκτέλεση και ακρόαση/λήψη ενός μουσικού έργου. Με τον όρο εννοείται επίσης και το σύνολο ήχων από το οποίο απαρτίζεται ένα μουσικό κομμάτι.

Γνωστή και ως Απολλώνια Τέχνη, η μουσική παίρνει το όνομά της από τις εννέα Μούσες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Καθ' αυτή την έννοια, η μουσική διέφερε σημασιολογικά της σημερινής χρήσης του όρου, και περιελάμβανε το σύνολο των τεχνών που βρίσκονταν υπό την προστασία των Μουσών. Στην Αρχαία Ελλάδα, ο όρος εννοούσε την Ποίηση, το Μέλος και τον Χορό ως μια αδιάσπαστη ενότητα τεχνών η οποία καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα στο Θέατρο, ενώ τη θεωρία της Μουσικής εξέφραζε ο κλάδος της Αρμονικής. Ο διαχωρισμός αυτός υιοθετήθηκε και αναπτύχθηκε από τον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό. Έτσι σήμερα μπορούμε να πούμε ότι η μουσική ως τέχνη, έρχεται να καλύψει την ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει με τους ήχους, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ψυχικές του καταστάσεις.

Τόσο ο ορισμός της μουσικής, όσο και σχετικά με τη μουσική θέματα όπως η εκτέλεση, η σύνθεση και η σπουδαιότητά της, διαφέρουν από πολιτισμό σε πολιτισμό και ανάλογα με το κοινωνικό πλαίσιο. Η ερώτηση τί είναι μουσική; έχει γίνει θέμα συζητήσεων - μεταξύ λογίων και μη -, έχει δεχτεί πληθώρα απαντήσεων, όμως καμία δεν ερμηνεύει το φαινόμενο της εν λόγω τέχνης σε καθολικό, διαπολιτιστικό επίπεδο. Μεταξύ άλλων, λεξικοί ορισμοί ορίζουν τη μουσική ως τέχνη και επιστήμη των ήχων ενώ το Βρετανικό Λεξικό της Οξφόρδης εξηγεί πως πρόκειται για "μια από τις καλές τέχνες που ασχολείται με το συνδυασμό ήχων με σκοπό την ομορφιά ως προς τη φόρμα και την έκφραση των σκέψεων και συναισθημάτων." Ένας συχνόχρηστος ορισμός προέρχεται από τον μουσικοσυνθέτη Έντγκαρ Βαρές (Edgar Varese), ο οποίος χαρακτηρίζει τη μουσική ως οργανωμένο ήχο. Ωστόσο, ο αμερικανός εθνομουσικολόγος Μπρούνο Νετλ αναφέρει πως "πολύ λίγοι λαοί έχουν έννοιες (κι επομένως λέξεις) αντίστοιχες με αυτή της Ευρωπαϊκής μουσικής."

22

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Η μυθολογία είναι παλιά όσο παλιός είναι και ο άνθρωπος, εξελίξιμη όσο εξελίξιμος είναι και ο άνθρωπος και όπως όλα τα ανθρώπινα πνευματικά δημιουργήματα είναι

απείρως ανθεκτικότερη και μεγαλύτερη από ίδιο τον άνθρωπο.

Το ερώτημα βέβαια που τίθεται σήμερα είναι: σε τι εξυπηρετεί, γιατί δημιουργήθηκε και διατηρεί πια και καμία αξία πέραν της μουσειακής;

Η μυθολογία βασικά βασίζεται στην αντιστροφή της Βιβλικής ρήσης, δηλαδή εδώ ο άνθρωπος είναι αυτός που «έπλασε» τον θεό του κατ’ εικόνα και ομοίωση και στην ουσία κάθε μυθολογική δημιουργία αποτελεί μια αντανάκλαση του ανθρώπου απέναντι στο θείο και κατ’ επέκταση απέναντι στο Άγνωστο και στο Μεγάλο. Συνεπώς έχουμε να κάνουμε με θεότητες «ποτισμένες» με ανθρώπινες ιδιότητες, χαρακτηριστικά και πάθη που αντιμετωπίζουν και διαχειρίζονται τις διαχρονικές αγωνίες και αναζητήσεις που έχουν να κάνουν με τη Ζωή, το Θάνατο, τη

Δημιουργία, τη Φύση.

Έτσι λοιπόν, όταν ο άνθρωπος προσωποποιεί όλα αυτά, μέσα από μορφές και νόρμες που του είναι οικείες, τότε μπορεί το Ξένο να το κάνει Οικείο, το Φόβο να τον εξευμενίσει και να βάλει τη ζωή του σε αρμονία με το Θείο Δίκαιο…και έτσι να ζήσει, να αναπτυχθεί και να πεθάνει, δηλαδή ζώντας μέσα σε μια Τάξη, εξυπηρετώντας κάποιο Σκοπό και πιστεύοντας σε κάποια Ιδέα.

Η μουσική πως συνδέεται με όλα αυτά;

Μα αποτελεί το πρωταρχικό στοιχείο κάθε δημιουργίας, κάθε μύθου και κάθε λατρείας από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος μέχρι και σήμερα. Η μουσική πάνω απ’

όλα είναι Αρμονία, βασίζεται πάνω σε μια εκ των βασικών του αισθήσεων, την ακοή και συμβολίζει την τιθάσευση των χαοτικών, απεριόριστων και ανεξάντλητων ήχων που κατακλύζουν τον άνθρωπο από τη στιγμή που θα γεννηθεί μέχρι τη στιγμή που θα πεθάνει. Πολύ πριν ο πολιτισμός δαμάσει την Ύλη, πρώτα κατάφερε να ελέγξει

23

τον Ήχο και αυτό είναι η πρώτη μεγάλη επιτυχία στην προσπάθεια για οικειοποίηση και κατανόηση του έξω κόσμου.

Είναι λογικό και επόμενο σε κάθε μυθολογία να υπάρχουν διάχυτα ένθετα και σύμφυτα στοιχεία μουσικής σύνθεσης, αφού μάλιστα η εφαρμογή των μύθων ως θρησκευτικών συστημάτων πια, οδήγησε στην για λατρευτικούς λόγους μουσική δημιουργία, καθώς μέσα από τη μουσική ο καθένας μπορεί να αισθανθεί, να έρθει πιο κοντά ή και να φοβηθεί ακόμη το Θεό. Φυσικά κάθε λαός-κουλτούρα-πολιτισμός όπως έφτιαξε τη μυθολογία που του ταίριαζε, έτσι έφτιαξε και τη μουσική του.

Η Ελληνική μυθολογία, η οποία αποτελεί και την κορωνίδα αυτής της διαδικασίας είχε συνδέσει άρρηκτα τη μουσική με τη μυθοπλασία και πώς να μην το έκανε άλλωστε, μια και το ιδανικό του ελληνικού πολιτισμού ανέκαθεν υπήρξε η αρμονία. Έχει λοιπόν ένα κύριο θεό του Δωδεκάθεου τον Απόλλωνα ως βασικό της θεράποντα, «Μουσηγέτης Φοίβος» ονομαζόταν, αλλά και πολλούς άλλους να εμπλέκονται, όπως ο Ερμής που κατασκεύασε τη λύρα, ενώ ακόμη έχει και δευτερεύουσες θεότητες όπως είναι οι 9 Μούσες…

και φυσικά ήρωες-μουσικούς όπως ο Ορφέας που συγκίνησε με τη μουσική του μέχρι και τον Άδη για να ξαναφέρει την Ευρυδίκη του στη ζωή αλλά καθότι και ανυπόμονος (όπως παραδοσιακά είναι όλοι οι μουσικοί) την έχασε μη περιμένοντας να την αντικρύσει μέχρι να φτάσει στην επιφάνεια της γης, ή ο Αρίωνας που ενώ κάτι πειρατές τον ρίξανε στη θάλασσα αυτός μάγεψε με τις μελωδίες του τα

δελφίνια και γλύτωσε.

24

Τέλος η καλλιτεχνική κορύφωση του αρχαίου ελληνικού πνεύματος που ήταν το Θέατρο, το οποίο συνέθετε μοναδικά το Λόγο τη Μουσική και την Ποίηση, για να προσφέρει τελικά την κάθαρση της ψυχής.

Επειδή όμως όλα αυτά είναι γνωστά αξίζει να δει κανείς και τη θέση της μουσικής στην παγκόσμια μυθολογία.

Ξεκινάμε λοιπόν με ένα πολύ σπουδαίο πολιτισμό και μυθολογία αυτόν της αρχαίας Αιγύπτου με την μορφή της Αθώρ (Hathor) να δεσπόζει. Η θεά με την κατεξοχήν μητρική φιγούρα αυτή της αγελάδας ήταν η μητέρα του θεού-ήλιου των Αιγυπτίων του Ώρου και γενικά θεωρούνταν ως η γενεσιουργός μήτρα όλου του κόσμου. Και

επειδή η δημιουργία είναι συνώνυμο της μουσικής οι Αιγύπτιοι την λάτρευαν και ως θεά της μουσικής, μάλιστα όταν την αναπαριστούσαν, στα κέρατα της δίνανε υφή λύρας και ως έμβλημα της είχαν δώσει το σείστρο.

25

Οι τελετές προς τιμήν της γίνονταν στην αρχή του έτους του αιγυπτιακού

ημερολογίου (20η μέρα του μήνα Θωτ), διαρκούσαν 5 ημέρες και φυσικά πρώτη θέση είχαν τα μουσικά δρώμενα και η τελετουργική οινοποσία. Φυσικά ως θεά της μουσικής ήταν πολύ αγαπητή και δημοφιλέστατη ανάμεσα στο εξαιρετικά εκτεταμένο αιγυπτιακό πάνθεον.

Αλλάζουμε ήπειρο και πάμε στους Ναβάχο της Βορείου Αμερικής είχαν και αυτοί την ηρωίδα τους την Γκλίσπα (Glispa), μια γενναία Ναβάχο η οποία είχε μάθει από το θεϊκό Φίδι τη μαγική μουσική την οποία και χρησιμοποιούσε για θεραπευτικούς σκοπούς και τη δίδαξε στους ανθρώπους. Ο μύθος αυτός των Ναβάχο εκφραζόταν στα θρησκευτικά τους δρώμενα μέσα από τις τελετουργίες που διευθύνει ένας σαμάνος-μάγος μεταμφιεσμένος σε φίδι.

Ξαναρχόμαστε στη Γηραιά Ήπειρο και ειδικότερα στην εξίσου Γηραιά Αλβιώνα με τον Γκουάιον (Gwion) το στερεότυπο σύμβολο του βάρδου-πολεμιστή. Ο Γκουάιον ήταν ήρωας της Κελτικής Ουαλίας, ένας παλικαράς, σοφός, ποιητής και τραγουδιστής του Μεσαίωνα που αντίστοιχα ζούσε, πολεμούσε και τραγουδούσε έντονα. Τα ποιήματα που του αποδίδονται βρίσκονται στο λεγόμενο «Βιβλίο του Τάλιεσιν του Βάρδου», που ονομάστηκε έτσι επειδή, όταν η θεά Τσέρνιντγουιν του ανέθεσε την φύλαξη της χύτρας της έμπνευσης και της γνώσης για χάρη του γιού της Αβαγγντού, γεύτηκε μερικές σταγόνες και ξαναγεννήθηκε ως βάρδος παίρνοντας το όνομα Τάλιεσιν, που στα αρχαία κέλτικα εκφράζει την αξία και τη μεγαλοσύνη.

Έτσι λοιπόν ο μύθος αυτός έρχεται να δώσει σάρκα και οστά στους περιπλανώμενους μουσικούς και ποιητές του Μεσαίωνα τους βάρδους, οι οποίοι ήταν οι κληρονόμοι μιας παμπάλαιας μουσικής παράδοσης που φτάνει μέχρι στους

26

ραψωδούς και αοιδούς της αρχαίας Ελλάδας και οι οποίοι είχαν κάνει κτήμα τους το «Μουσέων ερατόν δώρον».

Μένοντας στους Κέλτες, στην Ιρλανδία και πέφτουμε πάνω στον Φινν (Finn). Πιο σκοτεινός τύπος και κυρίως μάγος-πολεμιστής αυτός ο Κέλτης έγινε γνωστός γιατί απέφυγε και νίκησε τη μουσική ως φορέα μαύρης μαγείας και καταστρεπτικής δύναμης.

Η ιστορία αυτή εντάσσεται σε έναν από τους σημαντικότερους κύκλους της κελτικής μυθολογίας με θέμα τον αγώνα που έκανε ο Φινν εναντίον του Οίκου του Μόρνα, του οποίου οι γιοί είχαν σφαγιάσει τον πατέρα του. Ο μύθος λοιπόν λέει ότι αφού πρώτα ο Φινν μαθήτευσε κοντά στους φοβερούς Φίαν, μυήθηκε στον πόλεμο και

στη μαγεία και σε ηλικία μόλις 8 χρονών αντιμετώπισε το φοβερός τέρας Άλλεν Μακ Μίντχα (μπορούμε ασφαλώς να υποθέσουμε ότι θα ήταν Σκοτσέζος), το οποίο

κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια της γιορτής Σάμχαιν μάγευε με τη μουσική του τους φρουρούς της βασιλικής πόλης του Τάρα, αφαιρώντας τις ικανότητες τους και κατόπιν έκαιγε την γύρω περιοχή. Ο Φινν όμως απέφυγε την κακή επίδραση της εξίσου κακής μουσικής και αποκεφάλισε το τέρας. Εδώ πάντως βλέπουμε και την αντιστροφή όπου η μουσική ή καλύτερα η χρήση της γίνεται φορέας κακού και η κατανίκηση της είναι βασικό συστατικό για να επικρατήσει ο καλός ήρωας.

Αλλάζουμε πάλι ήπειρο και πάμε στην εξωτική Μελανησία όπου συναντάμε τον καλόβουλο και κυρίαρχο θεό Κατ (Qat). Πολλές μυθοπλασίες, περιπέτειες και ιστορίες συνοδεύον αυτόν τον Μελανήσιο θεό της Δημιουργίας και του Πολιτισμού, η βασική όμως είναι η Ιστορία της Δημιουργίας (με τη μουσική ως ζωοδόχο

στοιχείο): ο Κατ θέλοντας να βάλει μια τάξη στον κόσμο και επειδή μέχρι τότε υπήρχε μια ατελείωτη ημέρα σκάρωσε τη νύχτα. Φτιάχνοντας λοιπόν τη φυσική διαδοχή ημέρας-νύχτας έπιασε και έπλασε τους ανθρώπους, από ξύλο και άργιλο τον άντρα και από φυτικές ουσίες τη γυναίκα και όταν ολοκλήρωσε το έργο του έδωσε τη σκυτάλη στη μουσική για να τους δώσει ζωή βάζοντας τα δημιουργήματα

27

του να σηκωθούν για πρώτη φορά και να χορέψουν χαρούμενα υπό τους ήχους ενός ξύλινου τυμπάνου. Δυστυχώς όμως ταυτόχρονα δημιουργήθηκε και ο θάνατος από την αράχνη Μαράβα, η οποία ζηλεύοντας τον Κατ έπλασε και αυτή ανθρώπους και γυναίκες αλλά επειδή τους έχωσε μέσα στη γη, αυτοί πέθαναν αμέσως. Σε αυτή τη Μελανήσια μυθοπλασία παρουσιάζονται πολύ σφιχτές και αλληλένδετες οι έννοιες Ζωή-Θάνατος, Μουσική-Δημιουργία και Μέρα-Νύχτα.

Στην Πολυνησία και τη Νέα Ζηλανδία και συγκεκριμένα στον θεό Ρόνγκο ή Ρόο ή Λόνο ή Όνο (Rongo, Ro’o, Lono, Ono). Βασική θεότητα της Πολυνήσιας μυθολογίας, με πολλά ονόματα και ιδιότητες. Με το όνομα Ρόνγκο σημαίνει σάλπισμα ή φύσημα και ο ίδιος ο θεός παρουσιάζεται σαν ένα τεράστιο φυσικό μουσικό όργανο, δηλαδή

ένα όστρακο θαλάσσιου τρίτωνα που οι Πολυνήσιοι αποκαλούν αντίλαλο (κάτι σαν τη δική μας μπουρού),

ακόμη με το όνομα Όνο θεωρείται ως ο κατεξοχήν προστάτης του τραγουδιού, ενώ στην Χαβάη συναντάται ως Λόνο ο προστάτης των λουλουδιών και της γεωργίας με κύρια γιορτή αυτή της συγκομιδής τη Μακαχίκι, γεμάτη με χορούς, τραγούδια και

φαγοπότι. Για ακόμη μια φορά η μουσική, λατρεία και η γονιμότητα συνδέονται άρρηκτα.

Και ο κατάλογος συνεχίζεται από τη Λαπωνία μέχρι την Αυστραλία και από το Καμερούν έως τη Φινλανδία, καθώς όπου υπάρχει άνθρωπος υπάρχει και μύθος, όπου υπάρχει μύθος υπάρχει και μουσική, όρεξη να έχει κανείς να βρίσκει σύμφυτο το μύθο με τη μουσική, παντού και πάντα.

Τώρα πια πιστεύω ότι έχει απαντηθεί το γιατί δημιουργήθηκαν οι μύθοι, όσον αφορά τώρα το ποια αξία μπορεί να έχουν και ποια να είναι άραγε η θέση τους στο σήμερα, είναι πολύ απλό. Η μυθοπλασία είναι μια διαρκής εξέλιξη στο ανθρώπινο γίγνεσθαι καθώς πάντα ο άνθρωπος θα πλάθει τους μύθους που χρειάζεται για να

μπορεί να αντιμετωπίζει καλύτερα την πραγματικότητα και ακόμη πιο σημαντικό για να μπορεί να ονειρεύεται. Και πάντα από μια γωνιά, αν όχι και σε πρώτο πλάνο, θα ακούγεται, θα υποβόσκει και θα ενυπάρχει η μουσική.

28

ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Κλασσική Περίοδος

Τα βασικά όργανα που κυριαρχούν στην μουσική της κλασικής περιόδου είναι:

το πιάνο (pianoforte), που σταδιακά αντικαθιστά το προγενέστερο κλειδοκύμβαλο

το βαρύτονο (baryton), μπάσο έγχορδο όργανο που παιζόταν με δοξάρι το

κλαρινέτο, που βρίσκει θέση μέσα στην ορχήστρα και αποκτά αξιόλογο ρεπερτόριο

το φυσικό κόρνο, χάλκινο πνευστό.

Αρκετά όργανα υπέστησαν τροποποιήσεις κατά την κλασική περίοδο. Για

παράδειγμα, το "κλασικό" κόρνο διέφερε σημαντικά από το μπαρόκ κόρνο καθώς

ενσωμάτωνε και τη δυνατότητα αλλαγής τονικότητας, χάρη σε επινόηση του

κατασκευαστή Michael Leichnamshneider. Επιπλέον στο κλαρινέτο, διάφορες

παραλλαγές του έκαναν την εμφάνισή τους, όπως το βαρύτερο τονικά κόρνο di

bassetto, από τα αγαπημένα όργανα του Μότσαρτ.

Αξίζει να σημειωθεί ακόμα ότι η κλασική περίοδος χαρακτηρίστηκε και από την

εμφάνιση της αποκαλούμενης Harmonie, ενός συνόλου πνευστών οργάνων που

περιλάμβανε μέχρι δώδεκα όργανα, κυρίως χάλκινα πνευστά αλλά και κλαρινέτα,

όμποε ή φαγκότα. Αρκετοί συνθέτες αξιοποίησαν τέτοιου είδους σύνολα, τα οποία

ήταν ιδαίτερα δημοφιλή.

Το Μπουζούκι είναι λαουτοειδές έγχορδο λαϊκό μουσικό όργανο, με αχλαδόσχημο

αντηχείο (σκάφος) από επιμήκεις ξύλινες λουρίδες, τις ντούγιες, και μακρύ

βραχίονα, το μπράτσο ή μάνικο με κλειδιά στην άκρη για το χόρδισμα (κούρδισμα).

Κατά μήκος του βραχίονα υπάρχουν λεπτά μεταλικά ελάσματα, κάθετα προς τον

επιμήκη άξονα του βραχίονα, που σφηνώνονται σε μία λεπτή σχισμή και λέγονται

τάστα. Τα διαστήματα ανάμεσα στα τάστα, οριοθετούν την απόσταση του

ημιτονίου.

29

Το Μπουζούκι είναι λαουτοειδές έγχορδο λαϊκό μουσικό όργανο, με αχλαδόσχημο

αντηχείο (σκάφος) από επιμήκεις ξύλινες λουρίδες, τις ντούγιες, και μακρύ

βραχίονα, το μπράτσο ή μάνικο με κλειδιά στην άκρη για το χόρδισμα (κούρδισμα).

Κατά μήκος του βραχίονα υπάρχουν λεπτά μεταλικά ελάσματα, κάθετα προς τον

επιμήκη άξονα του βραχίονα, που σφηνώνονται σε μία λεπτή σχισμή και λέγονται

τάστα. Τα διαστήματα ανάμεσα στα τάστα, οριοθετούν την απόσταση του

ημιτονίου.

Διαθέτει τρεις ή τέσσερις διπλές, και σε ορισμένες περιπτώσεις μονές, χορδές τις

οποίες χτυπά ο μουσικός με ένα μικρό πλήκτρο την πένα. Αρχικά το μπουζούκι

έφερε τρία ζεύγη μεταλλικών χορδών κουρδισμένες σε τόνους ΡΕ-ΛΑ-ΡΕ (υπάρχουν

επίσης αναφορές για επτάχορδα ή και οκτάχορδα τριφωνικά μπουζούκια πάλι σε

χόρδισμα ΡΕ-ΛΑ-ΡΕ, με τη διαφορά ότι η μπάσα ΡΕ και άλλοτε και η ΛΑ

αποτελούνταν από 3 χορδές), ενώ αργότερα απέκτησε τέταρτο ζεύγος και

30

κούρδισμα ΝΤΟ-ΦΑ-ΛΑ-ΡΕ (πάλι ανά ζεύγος). Παλιότερα τα κουρδίσματα

(ντουζένια) άλλαζαν ανάλογα με τον μουσικό δρόμο (μακάμ) της εκτελούμενης

μελωδίας. Οι τρόποι αυτοί διατηρήθηκαν μέχρι τον μεσοπόλεμο και χάθηκαν

σταδιακά, οριστικά δε με την επικράτηση του τετράχορδου. Σύμφωνα με τον

αείμνηστο Άκη Πάνου, μπουζούκι είναι μόνο το τρίχορδο ενώ το άλλο, το

τετράχορδο, το ονόμαζε ο ίδιος τετράφωνο (ή κιθαρομπούζουκο).

Διαθέτει τρεις ή τέσσερις διπλές, και σε ορισμένες περιπτώσεις μονές, χορδές τις

οποίες χτυπά ο μουσικός με ένα μικρό πλήκτρο την πένα. Αρχικά το μπουζούκι

έφερε τρία ζεύγη μεταλλικών χορδών κουρδισμένες σε τόνους ΡΕ-ΛΑ-ΡΕ (υπάρχουν

επίσης αναφορές για επτάχορδα ή και οκτάχορδα τριφωνικά μπουζούκια πάλι σε

χόρδισμα ΡΕ-ΛΑ-ΡΕ, με τη διαφορά ότι η μπάσα ΡΕ και άλλοτε και η ΛΑ

αποτελούνταν από 3 χορδές), ενώ αργότερα απέκτησε τέταρτο ζεύγος και

κούρδισμα ΝΤΟ-ΦΑ-ΛΑ-ΡΕ (πάλι ανά ζεύγος). Παλιότερα τα κουρδίσματα

(ντουζένια) άλλαζαν ανάλογα με τον μουσικό δρόμο (μακάμ) της εκτελούμενης

μελωδίας. Οι τρόποι αυτοί διατηρήθηκαν μέχρι τον μεσοπόλεμο και χάθηκαν

σταδιακά, οριστικά δε με την επικράτηση του τετράχορδου. Σύμφωνα με τον

αείμνηστο Άκη Πάνου, μπουζούκι είναι μόνο το τρίχορδο ενώ το άλλο, το

τετράχορδο, το ονόμαζε ο ίδιος τετράφωνο (ή κιθαρομπούζουκο).

Ο όρος κιθάρα χρησιμοποιείται στην Ελληνική Αρχαιότητα για να περιγράψει ένα

έγχορδο μουσικό όργανο που ανήκε στην οικογένεια της λύρας.

Σήμερα η λέξη κιθάρα αναφέρεται στο σύγχρονο μουσικό όργανο "guitar" (ένας

όρος που προέρχεται από το Αρχαιοελληνικό όρο κιθάρα). Το άρθρο αυτό

αναφέρεται σε αυτή την σύγχρονη χρήση του όρου δηλαδή στο όργανο guitar. Η

σύγχρονη κιθάρα είναι ένα έγχορδο νυκτό μουσικό όργανο που ανήκει στην

31

οικογένεια του λαούτου. Στη σύγχρονη εκδοχή της, αποτελείται συνήθως από έξι

χορδές, ωστόσο συναντώνται και παραλλαγές με επτά, οκτώ, δέκα, δώδεκα και

δεκαοκτώ. Ο όρος κιθάρα περιγράφει εν γένει αρκετά όργανα που εμφανίζουν

παραλλαγές ως προς τη μορφολογία τους ή τον τρόπο εκτέλεσής τους. Σύμφωνα με

το σύστημα ταξινόμησης Hornbostel-Sachs, ανήκει στα σύνθετα χορδόφωνα. Από το

δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα, αποτελεί ένα από τα πλέον δημοφιλή μουσικά

όργανα, καθώς χρησιμοποιείται σε μια πληθώρα μουσικών ειδών, όπως η τζαζ,

μπλουζ, ροκ, heavy metal, ποπ, λαϊκή και παραδοσιακή μουσική, ενώ στη νεότερη

ιστορία της χρησιμοποιείται σε ένα αυξανόμενο ρεπερτόριο κλασικής μουσικής.

H Γκάιντα ή τσαμπούνα ή τουλούμι ή αγγείο είναι ένα είδος άσκαυλου, δηλαδή είδος παραδοσιακού μουσικού πνευστού μουσικού οργάνου, αποτελούμενο από ασκό και από ξύλινο μέρος. Η γκάιντα αποτελεί παραδοσιακό μουσικό όργανο σε όλη την Ευρώπη, Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή. Η γκάιντα αποτελείται από τον ασκό, το επιστόμιο και το τμήμα παραγωγής ήχου. Το τελευταίο απαρτίζεται από δύο ξεχωριστούς αυλούς. Ο ένας, κοντός με τρύπες, παράγει τη μελωδία και ο άλλος, μακρύς χωρίς οπές, παράγει ένα φθόγγο που κρατάει το ίσο.

ΜΟΥΣΙΚΑ ΕΙΔΗ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΧΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Η κλασική μουσική χαρακτηρίζεται γενικά από μια ομοφωνική μουσική γραφή κατά

την οποία κυριαρχεί μια βασική μελωδία ενώ τα υπόλοιπα συνοδευτικά μέρη

υποστηρίζουν την μελωδία αυτή. Το ύφος αυτό ήταν σε πλήρη αντίθεση με την

πολυφωνική και αντιστικτική δομή της προκλασικής ή μπαρόκ μουσικής. Επιπλέον

το κλασικό ύφος εισάγει μια μελωδική και αρμονική περιοδικότητα. Το μουσικό

32

κείμενο χωρίζεται τις περισσότερες φορές σε σύντομες περιόδους ή φράσεις ενώ οι

αρμονίες εναλλάσσονται με βραδύτερο ρυθμό. Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό της

κλασικής μουσικής είναι η εναλλαγή συναισθημάτων και διάθεσης, κάτι που δεν

παρατηρείται στην μπαρόκ μουσική όπου ένα μουσικό κομμάτι εκφράζει από την

αρχή ως το τέλος του μια συγκεκριμένη συναισθηματική κατάσταση.

Σημαντικοί κλασικοί συνθέτες

Γιόζεφ Χάυντν (1732-1809)

Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (1756-1791)

Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (1770-1827)

Αντρέα Λουκέσι (1741-1801)

Φρασουά Ζοζέφ Γκοσέκ (1734-1829)

Κρίστοφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ (1714-1787)

Μούτσιο Κλεμέντι (1752-1832)

Λουίτζι Μποκερίνι (1743-1805)

Γιόχαν Κρίστιαν Μπαχ (1735-1782)

Καρλ Φίλιπ Εμάνουελ Μπαχ (1714-1788)

Βίλχελμ Φρίντμαν Μπαχ (1710-1784)

Ρομαντική ονομάζεται η μουσική που ανήκει στο ευρύτερο πνευματικό κίνημα που εμφανίστηκε στο τέλος του 18ου αιώνα στη Γερμανία και διαδόθηκε κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19ου στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από έντονες αναφορές σχετικά με την ελευθερία του ανθρώπου, την παιδεία του, την σχέση του με τη φύση αλλά και τον άνθρωπο. Κυριαρχεί μία τάση απελευθέρωσης των συναισθημάτων που δεν υπήρχε στις προηγούμενες εποχές και οι καλλιτέχνες εκφράζουν τον πόνο, την αγάπη, την χαρά χωρίς να αισθάνονται την ανάγκη να τα καλύψουν.

Αυτές όλες οι τάσεις ήταν φυσικό να επηρεάσουν την τέχνη στο σύνολό της και φυσικά και τη μουσική που από την πλευρά της εκφράζει όλες αυτές τις επιθυμίες και τα αισθήματα με νέες τεχνικές όπως:

Αλλοιωμένες συγχορδίες

Συνεχείς μετατροπίες (αλλαγές τονικών κέντρων - κλιμάκων)

Πληθωρικότητα στη μελωδική έκφραση

Πλούσιες σε ηχοχρώματα ενορχηστρώσεις και πολυπληθείς ορχήστρες

Οι παρτιτούρες των ρομαντικών είναι γεμάτες σημειώσεις σχετικά με την εκτέλεση του έργου έτσι ώστε να μην αφήνουν μεγάλο περιθώριο αυτοσχεδιασμού ενώ ένα είδος που αναπτύσσεται έντονα στην περίοδο αυτή είναι η "Προγραμματική Μουσική". Σε αντίθεση με την "Απόλυτη Μουσική" που στηρίζεται στην καθαρή έμπνευση, η προγραμματική μουσική προσπαθεί να απεικονίσει παραστάσεις ή

33

συναισθήματα χρησιμοποιώντας τα εκφραστικά μέσα που προσφέρουν τα μουσικά όργανα, όπως αντίστοιχα χρησιμοποιούν οι ζωγράφοι τα χρώματα.

Σημαντικά γεγονότα της εποχής είναι και η ανάπτυξη της τεχνικής της ενορχήστρωσης και οι βελτιώσεις και αλλαγές στην όπερα.

ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗ

Ο όρος ροκ στη μουσική, χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα είδη που

προέκυψαν από την εξέλιξη του είδους του rock and roll. Η μουσική ροκ (rock) [1]

στο σύνολό της, αποτελεί ένα είδος δημοφιλούς μουσικής που χαρακτηρίζεται

συνήθως από έντονο ρυθμό και από ευδιάκριτη, χαρακτηριστική μελωδία

φωνητικών η οποία συνοδεύεται συνήθως από ηλεκτρικές κιθάρες, ηλεκτρικό

μπάσο και ντραμς. Πολλές φορές χρησιμοποιούνται και πληκτροφόρα όργανα,

όπως πιάνο ή συνθεσάιζερ.

Εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1950 στην Αμερική και είχε ως βάση την

τεχνοτροπία του Rhythm and Blues και το ρυθμό του rock and roll των

αφροαμερικάνικων κοινοτήτων των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς και το rockabilly,

που ουσιαστικά ήταν η έκφραση των λευκών μέσω των προαναφερθέντων ειδών

αφροαμερικανικής προέλευσης. Συνεισφορά στον ήχο που πρωτοχαρακτηρίστηκε

ροκ, θεωρείται ότι είχε και η country μουσική. Αυτή, είχε στοιχεία μπλουζ και

βασιζόταν στα παραδοσιακά είδη μουσικής των κατοίκων των ΗΠΑ και ήταν πολύ

δημοφιλής, κυρίως μεταξύ των λευκών και στο Νότο.

Η μουσική ροκ επηρεάστηκε και επηρεάζεται ακόμη και σήμερα από τα άλλα είδη

μουσικής που είναι δημοφιλή ανά περίοδο. Στη δεκαετία του 1960, η παραδοσιακή

(folk) μουσική των λευκών κοινοτήτων των ΗΠΑ επηρέασε το υβρίδιο που ήταν

γνωστό ως ροκ εκείνη την περίοδο, αλλά και επηρεάστηκε από αυτό με αποτέλεσμα

τη δημιουργία του φολκ ροκ. Παράλληλα, γίνεται γνωστό το μπλουζ ροκ που

αποτελεί την έκφανση του ροκ που δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στην ηλεκτρική

κιθάρα και στις μπλουζ ρίζες της μουσικής αυτής. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960,

εμφανίζεται το ψυχεδελικό ροκ, που φέρει στοιχεία από μουσικές της ανατολής.

Λίγα χρόνια αργότερα, οι μουσικοί της ροκ που είχαν τζαζ παιδεία και μουσικοί

τζαζ, δημιούργησαν το μίγμα που έγινε γνωστό ως τζαζ-ροκ φιούζιον, ή απλά

φιούζιον. Στη δεκαετία του 1970, το ροκ υποσκελίστηκε από την επικράτηση της

ντίσκο που αποτελούσε ένα μίγμα σόουλ, φανκ και λάτιν μουσικής και δέχτηκε

επιρροές από τα είδη αυτά. Παράλληλα, δημιουργούνται τα υποείδη σοφτ ροκ,

προγκρέσιβ ροκ, πανκ ροκ και χέβι μέταλ. Τη δεκαετία του 1980, γίνεται δημοφιλές

το χαρντ ροκ και το εναλλακτικό ροκ (alternative rock) κάνει τα πρώτα του βήματα.

Στην επόμενη δεκαετία, τα υποείδη της ροκ που εισάγονται είναι το γκραντζ, το

μπριτ ποπ και το ανεξάρτητο ροκ (indie).

Aντιπροσωπευτικά συγκροτήματα: Scorpions,Τhe Beatles, Deep Purple, Pink Floyd

34

ΠΟΠ ΜΟΥΣΙΚΗ

Ποπ ονομάζεται ένα είδος μουσικής. Με αυτό τον όρο χαρακτηρίζονται ελαφριές

μορφές ξένης μουσικής, ή αντίστοιχες ελληνικές δημιουργίες πάνω στα ίδια

πρότυπα ρυθμού και μελωδίας (δεν θα πρέπει όμως να συγχέεται με την αντίστοιχη

ελληνική λαϊκή μουσική σκηνή). Ο όρος Ποπ προέρχεται από τον αγγλικό όρο

popular, που σημαίνει δημοφιλής.

Κάποια από τα πιο κοινά θέματα στα οποία αναφέρεται η ποπ μουσική είναι τα

συναισθήματα και η ρομαντική αγάπη. Τα κύρια μουσικά όργανα που

χρησιμοποιούνται είναι η κλασική κιθάρα, η ηλεκτρική κιθάρα, το αρμόνιο και τα

ντραμς.

Αντιπροσωπευτικά καλλιτέχνες: Madonna, Lady Gaga, One Direction

ΝΤΙΣΚΟ ΜΟΥΣΙΚΗ

Ενώ η μουσική Funk (φανκ) αποτελούσε τμήμα της ροκ εντ ρολ σκηνής στις αρχές

της δεκαετίας του 1970, τελικά έδωσε χώρο σε πιο εύπεπτα τραγούδια με χορευτικό

ρυθμό. Το είδος της disco (ντίσκο) ξεκίνησε από σχήματα και καλλιτέχνες όπως οι

Donna Summer, K.C. and the Sunshine Band, MFSB, The Three Degrees, The O'Jays,

Barry White, Gloria Gaynor, CHIC, The Trammps και άλλους. Ξαφνικά πολλές

επιτυχίες των τσαρτς είχαν χορευτικό ρυθμό ντίσκο και οι ντισκοτέκ (οι χώροι

διασκέδασης με μουσική ντίσκο κυρίως), που ήταν δημοφιλείς στην Ευρώπη,

κέρδισαν έδαφος και στις ΗΠΑ.

Ένα γκρουπ στενά συνδεδεμένο με την εποχή της ντίσκο ήταν οι Bee Gees, των

οποίων η μουσική για την ταινία του 1977, με τίτλο Πυρετός το Σαββατόβραδο

(Saturday Night Fever), σημάδεψε το απώγειο της εποχής. Πολλά γνωστά σχήματα

της ροκ όπως οι Rolling Stones, ο Rod Stewart, οι Queen και οι Grateful Dead [3]

χρησιμοποίησαν ρυθμούς ντίσκο στις κυκλοφορίες τους, ενώ πολλοί ροκ

ραδιοφωνικοί σταθμοί ξεκίνησαν να εκπέμπουν πρόγραμμα ντίσκο.

Το τέλος της δεκαετίας του 1970, ξεκίνησε σταδιακά η πτώση της δημοτικότητας

του είδους της ντίσκο, αφού για πολλούς η μαζική παραγωγή και εκμετάλλευση του

δημοφιλούς είδους, είχε ως αποτέλεσμα την πτώση σε ποιότητα της μουσικής

αυτής. Το κίνημα αντι-ντίσκο οδήγησε σε γεγονότα ενάντια στους ραδιοφωνικούς

παραγωγούς και υποστηρικτές της ντίσκο με γνωστότερη ίσως τη "disco demolition

night" (ελεύθερη μετάφραση: "Νύχτα κατεδάφισης ντίσκο") στις 12 Ιουλίου του

1979, που μια εκδήλωση του μπέιζμπολ στο Σικάγο μετατράπηκε σε μακελειό από

μικροδιαδηλώσεις, με αφορμή την πυροδότηση μιας μικρής βόμβας στο κέντρο

γηπέδου από τον Steve Dahl, ραδιοφωνικό παραγωγό που είχε απολυθεί από

σταθμό που υιοθέτησε ντίσκο πρόγραμμα.

35

Οι αντιδράσεις οδήγησαν σε σταδιακή ανάκαμψη των πωλήσεων για τα άλμπουμ

της ντίσκο, αλλά το είδος παρήκμασε μέχρι το 1980. Παρόλα αυτά, οι χορευτικοί

ήχοι της ντίσκο παρέμειναν. Οι δίσκοι του είδους χρησιμοποιήθηκαν αρχικά σαν

υπόβαθρο μουσικής για παρουσίαση του εκάστοτε εμφανιζόμενου DJ σε χώρους

διασκέδασης. Οι παρουσιαστές, γνωστοί ως MC's (Masters of Ceremonies - Εμ σις),

εξέλιξαν τον τρόπο παρουσίασης και τις μεθόδους που είχαν για να ξεσηκώσουν το

κοινό και έτσι δημιουργήθηκε σταδιακά η μουσική χιπ χοπ - ραπ όπως την ξέρουμε

σήμερα.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Στην Αρχαία Ελλάδα

Κατά την αρχαϊκή και κλασική εποχή, ο όρος μουσική εννοούσε τον μουσικά

προκαθορισμένο στίχο, όπως εμφανιζόταν στα διάφορα ποιητικά είδη και κυρίως

στη λυρική ποίηση. Με τη σημερινή σημασία του όρου, η ενότητα μουσικής και

λόγου άρχισε να κλονίζεται κατά το δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. και σε αυτό

συνέτειναν διάφοροι παράγοντες όπως η εισαγωγή καινοτομιών στη σύνθεση του

μέλους, η εκτεταμένη ανάπτυξη της δεξιοτεχνικής οργανικής εκτέλεσης, οι

μεταβολές στον τρόπο εκφοράς της γλώσσας και η μετέπειτα απώλεια της

προσωδίας της.

Η μουσική της Αρχαίας Ελλάδας ήταν ένα μείζον κομμάτι του αρχαιοελληνικού

θεάτρου - μεικτές χορωδίες τραγουδούσαν για διασκεδαστικά, εορταστικά και

πνευματικά δρώμενα. Χρησιμοποιούνταν μουσικά όργανα όπως, μεταξύ άλλων, ο

αυλός, η λύρα, και ιδιαίτερα η κιθάρα. Η μουσική ήταν σημαντικό μέρος της

αρχαιοελληνικής παιδείας, όπου τα αγόρια ξεκινούσαν μουσικές σπουδές από έξι

χρονών. Η αρχαιοελληνική μουσική θεωρία περιελάμβανε τους τρόπους, οι οποίοι

αποτέλεσαν βάση για τη δυτική θρησκευτική και κλασσική μουσική, κι επίσης

χρησιμοποιούνται εκτενώς στη τζαζ. Αργότερα, η αρχαιοελληνική μουσική δέχτηκε

επιρροές από τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή αυτοκρατορία, καθώς και από τη μουσική

της ανατολικής Ευρώπης.

Μεσαίωνας

36

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα (500 – 1400), το μοναδικό ευρωπαϊκό ρεπερτόριο που διασώζεται και χρονολογείται πριν τις αρχές του 8ου αιώνα είναι το μονοφωνικό λειτουργικό τραγούδι της Ρωμαϊκής Καθολικής Εκκλησίας, της οποίας η κύρια παράδοση ονομάζεται Γρηγοριανό Μέλος. Παράλληλα με τις εκκλησιαστικές και ιερές παραδόσεις, υπήρχε μια ζωντανή παράδοση λαϊκών τραγουδιών με μη-θρησκευτικού χαρακτήρα (αγγλ., secular song).

Κατά την Αναγεννησιακή περίοδο (1400 - 1600), ένα μεγάλο μέρος της διασωθέντας μουσικής της Ευρώπης του 14ου αιώνα είναι λαϊκά τραγούδια. Από τα μέσα του 15ου αιώνα, η πολυφωνία χρησιμοποιούταν από συνθέτες και τραγουδιστές σε θρησκευτικές συνθέσεις. Διακεκριμένοι συνθέτες της περιόδου θεωρούνται οι Παλεστρίνα (Palestrina), Τόμας Μόρλεϊ (Thomas Morley) και Ορλάντο ντι Λάσσο (Orlande de Lassus).

Τον ενδέκατο αιώνα, ο Βενεδικτίνος μοναχός Γκουίντο ντ' Αρέτσο,(Guido d'Arezzo,(995 - 1050) καθιέρωσε ένα σύστημα καταγραφής της μουσικής, βασιζόμενο σε οριζόντιες γραμμές και τετράγωνα σύμβολα τα οποία σημείωναν τη σχέση της εκάστοτε νότας με μια κεντρική. Το σύστημα αυτό θεωρείται ως ο πρόδρομος του πενταγράμμου που επικρατεί στη Δυτική μουσική σημειογραφία μέχρι σήμερα.

Κλασική μουσική

Στη δυτική Ευρώπη, η μουσική εξελίχθηκε από τη μονοφωνία ως την πολυφωνία και την ομοφωνία, από την εξάρτησή της στο ποιητικό - κυρίως θρησκευτικού αρχικά περιεχομένου - κείμενο, έως την ανεξαρτητοποίηση της από τη γλώσσα μέσω της ενόργανης μουσικής, από τις πρώτες προσπάθειες για δημιουργία ενός ορθολογικού συστήματος σημειογραφίας από τον Βοήθιο κατά τον 5ο αιώνα, μέχρι την τονική μουσική και από εκεί στην ατονικότητα στις αρχές του 20ου αιώνα. Στον δυτικοευρωπαϊκό χώρο επινοήθηκε επίσης και τελειοποιήθηκε σειρά από

37

συστήματα Μουσικής Σύνθεσης, όπως η Αντίστιξη ή Κοντραπούντο, η Φούγκα, η Αρμονία, ο Δωδεκαφθογγισμός ή Σειραϊσμός.

Ιστορία της κλασικής μουσικής

Μουσική Μπαρόκ ονομάζεται η μουσική που εντάσσεται στην γενική καλλιτεχνική

τεχνοτροπία που ονομάζεται Μπαρόκ και αναπτύχθηκε πρώτα στην Ιταλία κατά τον

17ο αιώνα και εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη.

Είναι ένας ρυθμός πολύπλοκος, γεμάτος, εντυπωσιακός, σε αντίθεση με την ηρεμία

και γαλήνη που επικρατούσε στην Αναγέννηση, αλλά και οργανωμένος και

κωδικοποιημένος, χωρίς την κουραστική φόρτιση του 15ου αι. Η τέχνη του Μπαρόκ

εντυπωσιάζει, συγκινεί και διεγείρει τη φαντασία με τον πλούτο των διακοσμήσεων.

Μουσικές προτιμήσεις των νέων

Η επιρροή της μουσικής

38

Μουσικοί καλλιτέχνες στην Ευρώπη

Amy Winehouse

Η Amy Winehouse, ήταν Βρετανίδα τραγουδίστρια και συνθέτρια, γνωστή για τα δυναμικά της contralto φωνητικά και την εκλεκτική μίξη διάφορων μουσικών ειδών, συμπεριλαμβανομένων της σόουλ, τζαζ και Rhythm n Blues μουσικής σκηνής. Το ντεμπούτο άλμπουμ της, Frank, απέσπασε θετικές κριτικές στο Ηνωμένο Βασίλειο και προτάθηκε για βραβείο Mercury. To επόμενο άλμπουμ της Back To Black, που κυκλοφόρησε το 2006, προτάθηκε για έξι υποψηφιότητες των βραβείων Γκράμι και κέρδισε πέντε βραβεία, κατακτώντας το ρεκόρ για τις περισσότερες νίκες από γυναίκα καλλιτέχνιδα σε μία βραδιά, και κάνοντας έτσι την Γουάινχαουζ την πρώτη Βρετανίδα καλλιτέχνιδα η οποία κέρδισε πέντε βραβεία Γκράμι, συμπεριλαμβανομένων τριών βραβείων της κατηγορίας ''Μπιγκ Φορ'' (Big Four,

39

μουσικός όρος για τα τέσσερα πιο σημαντικά βραβεία Γκράμι: βραβείο για τον ''Δίσκο Της Χρονιάς'', βραβείο για την ''Ερμηνεία Της Χρονιάς'', βραβείο για τον ''Καλύτερο Προτοεμφανιζόμενο Καλλιτέχνη'' και βραβείο για το ''Τραγούδι Της Χρονιάς'').

Στις 14 Φεβρουαρίου 2007, κέρδισε ένα βραβείο Brit, αυτό της Καλύτερης Βρετανίδας Γυναίκας Καλλιτέχνιδας, ενώ είχε προταθεί επίσης για το βραβείο Καλύτερου Βρετανικού Άλμπουμ. Έχει κερδίσει τρεις φορές το βραβείο Ιvor Novello, μία φορά το 2004 για το ''Καλύτερο Εναλλακτικό Τραγούδι'' (σε μουσική και στίχους) για το τραγούδι Stronger Than Me, μία φορά το 2007 για το ''Καλύτερο Εναλλακτικό Τραγούδι'' για το τραγούδι Rehab, και μία φορά το 2008 για το ''Καλύτερο Τραγούδι'' (σε στίχους και μουσική) για το τραγούδι Love Is A Losing Game, μεταξύ άλλων σημαντικών διακρίσεων. Το άλμπουμ είναι το πιο επιτυχημένο σε πωλήσεις άλμπουμ της δεκαετίας 2000-2009 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η Γουάινχαουζ έχει αναγνωριστεί ως επιρροή για την ανάπτυξη της καριέρας πολλών γυναικών καλλιτέχνιδων της σόουλ μουσικής, καθώς και για την ανανέωση της Βρετανικής μουσικής.

Η Γουάινχαουζ βρέθηκε νεκρή στις 23 Ιουλίου 2011 στο σπίτι της στο Λονδίνο. Αιτία του θανάτου ήταν υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μετά από περίοδο αποτοξίνωσης. Η οικογένεια της Γουάινχαουζ και φίλοι της παρακολούθησαν την κηδεία της στις 26 Ιουλίου 2011. Τον Άυγουστο του 2011, το άλμπουμ της Back To Black έγινε το πιο επιτυχημένο άλμπουμ του 21ου αιώνα σε πωλήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου.

Οι Scorpions είναι ένα ροκ συγκρότημα από το Αννόβερο της Γερμανίας. Σχηματίστηκε το 1965 από τον κιθαρίστα Ρούντολφ Σένκερ, ο οποίος είναι το μόνο σταθερό μέλος της μπάντας. Το συγκρότημα έγινε γνωστό κατά τη δεκαετία του 1980, έπειτα από την μεγάλη μουσική επιτυχία του, κυρίως μέσα από τα τραγούδια Rock You Like a Hurricane, Νo one Like You, Send me an Angel, Still Loving You και Wind of Change. Η μπάντα είναι ταξινομημένη στην 40ή θέση, στον κατάλογο του VH1 με τις μεγαλύτερες μπάντες της ροκ μουσικής σκηνής. Eπίσης, τo Rock You Like a Hurricane βρίσκεται στη 18η θέση του καταλόγου του VH1, με τα 100 καλύτερα ροκ κομμάτια. Στις 24 Ιανουαρίου 2010, μετά από 46 χρόνια εκτελέσεων, η μπάντα ανακοίνωσε ότι θα αποσυρθεί μετά από μια περιοδεία για την υποστήριξη του νέου τους άλμπουμ Sting in the tail. H μπάντα πούλησε πάνω από 100 εκατομμύρια άλμπουμ σε όλο τον κόσμο.

Ο Ρόμπι Γουίλιαμς είναι Άγγλος τραγουδιστής στα είδη μουσικής του Ποπ, Ροκ και Ντανς. Γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1974 στο Στάνφορντσάιρ της Αγγλίας. Οι ιδιότητες του είναι ηθοποιός, συνθέτης, τραγουδιστής και μουσικός. Είναι επίσης μέλος του γκρουπ Take That και από εκεί άρχισε την καριέρα του. Το 1995 φεύγει από το γκρουπ κάνοντας σόλο καριέρα, κάτι που άξιζε επειδή είναι γνωστός παγκοσμίως. Στις 15 Ιουλίου 2010 ανακοίνωσε πως ξαναμπαίνει στο γκρουπ των Take That, και ότι τον Νοέμβριο θα βγει ο καινούργιος τους δίσκος.

Το πρώτο του άλμπουμ ήταν το 1997 με τον τίτλο Life Thru a Lens από την εταιρεία δισκογραφίας EMI. Έγινε γνωστός για το τραγούδι Angels όπου τότε ακουγόταν πολύ καιρό. Άλλα τραγούδια που τον έκαναν γνωστό είναι τα Old Before I Die, South of the Border. Επίσης ο Γουίλιαμς έγινε γνωστός για το δεύτερο του άλμπουμ του,

40

το I have Been Expecting you που βγήκε το 1998. Το τραγούδι που ακουγόταν τότε ήταν το Millenium. Το τρίτο και το τέταρτο άλμπουμ βγήκαν το 2000 με τον τίτλο Sing When you are Winning και το 2001 με τον τίτλο Swing When you are Winning.

Οι Rolling Stones (Ρόλινγκ Στόουνς - Κυλιόμενες Πέτρες) είναι ένα από τα σημαντικότερα βρετανικά ροκ συγκροτήματα που έγινε δημοφιλές κατά τη διάρκεια της "βρετανικής εισβολής" στις αρχές της δεκαετίας του '60. Το είδος τους βασίζεται στο ροκ & ρολ. Το συγκρότημα δημιουργήθηκε στο Λονδίνο το 1962 από τον αρχικό ηγέτη Μπράιαν Τζόουνς, αλλά τελικά επικράτησε η συνεργασία του τραγουδιστή Μικ Τζάγκερ και του κιθαρίστα Κιθ Ρίτσαρντς οι οποίοι συνέθεταν στίχους και τραγούδια. Ο πιανίσταςΊαν Στιούαρτ, ο τυμπανιστής Τσάρλι Γουάτς και ο μπασίστας Μπιλ Ουάιμαν συμπλήρωσαν τα μεταγενέστερα μέλη του συγκροτήματος. Ο Ίαν Στιούαρτ απομακρύνθηκε ως επίσημο μέλος του συγκροτήματος το 1963 αλλά συνέχισε να συνεργάζεται με τη μπάντα ως οδικός διευθυντής και πιανίστας μέχρι το θάνατό του το 1985.

Οι πρώτες μουσικές συλλογές της μπάντας ήταν κυρίως covers αμερικανικών μπλουζ και των R&B τραγουδιών. Το κομμάτι, "(I Can't Get No) Satisfaction", καθιέρωσε τους Stones ως την πρώτη εκτέλεση Ροκ. Αρχίζοντας με την μουσική συλλογή "Aftermath" το 1966 , τα τραγούδια του Τζάγκερ και του Ρίτσαρντς, που βοηθήθησαν τον μουσικό πειραματισμό του Τζόουνς, επέκτειναν την πάντα παρούσα υφολογική ευελιξία τους. Ο Τζόουνς απεβίωσε το 1969 αμέσως μετά από την πυρκαγιά από τη ζώνη και αντικαταστάθηκε από τον Μικ Τέιλορ, τον οποίο διαδέχτηκε ο Ρον Γουντ το 1974. Ο Ουάιμαν αποσύρθηκε το 1993 και αντικαταστάθηκε από τον Ντάρυλ Τζόουνς, ο οποίος δεν συμμετέχει επισήμως στο συγκρότημα.

Το συγκρότημα έχει στο ενεργητικό του 55 μουσικές συλλογές και είχε φτάσει στην κορυφή των βρετανικών και αμερικάνικων 10 κορυφαίων κομματιών 32 φορές. Έχουν πωλήσει περισσότερα από 200 εκατομμύρια μουσικές συλλογές παγκοσμίως. To Sticky Fingers του 1971 διαδέχθηκαν 8 διαδοχικές μουσικές συλλογές που έφτασαν στο Νο.1 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1989 οι Rolling Stones εντάχθηκαν στο αμερικανικο Rock and Roll Hall of Fame, και το 2004 πήραν την 4η θέση στους 100 μεγαλύτερους καλλιτέχνες όλων των εποχών του περιοδικού Rolling Stone. Έχουν την 2η θέση στους καλλιτέχνες όλων των εποχών στο Acclaimedmusic.net. Η πιο πρόσφατη μουσική συλλογή τους, A Bigger Bang, κυκλοφόρησε το 2005 και συνοδεύθηκε από τις υψηλότερης συνολικής είσπραξης συναυλίες στην ιστορία, οι

41

οποίες διήρκεσαν μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού του 2007. Κατά τη διάρκεια των συναυλιών στην Αμερική το 1969, ο διευθύνων των συναυλιών τους Σαμ Γκάτλερ τους σύστησε ως την "μεγαλύτερη μπάντα Ροκ εν Ρολ στον κόσμο", ένας τίτλος που έχει παραμείνει.

Ευρωπαϊκά Φεστιβάλ Μουσικής

Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision

Ο Διαγωνισμός Τραγουδιού της Eurovision (στο εξής θα αναφέρεται στο κείμενο ως Eurovision), είναι ετήσιος διαγωνισμός που διοργανώνεται ανάμεσα στα μέλη της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης (European Broadcasting Union – στο εξής θα αναφέρεται ως EBU), στον οποίο κάθε χώρα συμμετέχει με ένα τραγούδι που πρέπει να ερμηνευτεί ζωντανά στην τηλεόραση. Στην συνέχεια γίνεται ψηφοφορία από την οποία προκύπτει το δημοφιλέστερο τραγούδι. Κάθε χώρα συμμετέχει μέσω της κρατικής της τηλεόρασης (που αποτελεί μέλος της EBU) και αποστολή της είναι να επιλέξει το τραγούδι και τον ερμηνευτή που θα εκπροσωπήσει την χώρα στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό.

Ο διαγωνισμός διεξάγεται ανελλιπώς κάθε χρόνο από το 1956 και αποτελεί έναν από τους μακροβιότερους τηλεοπτικούς θεσμούς. Εκτός αυτού, αποτελεί το δημοφιλέστερο διαγωνισμό του είδους του που διοργανώνεται ανά το παγκόσμιο: ο αριθμός των τηλεθεατών που τον παρακολουθούν ετησίως εκτιμάται μεταξύ 100 και 600 εκατομμυρίων. Ενδεικτικά, μεταδίδεται σε χώρες όπως: Αυστραλία, Καναδάς, Αίγυπτος, Ιορδανία, Χονγκ Κονγκ, Ινδία, Κορέα, Νέα Ζηλανδία και ΗΠΑ αν και αυτές οι χώρες δεν συμμετέχουν στον διαγωνισμό.

Στον διαγωνισμό συνήθως συμμετέχουν τραγούδια που εκπροσωπούν την ποπ μουσική. Εν τούτοις πολλές χώρες έχουν πειραματιστεί και με άλλα είδη μουσικής όπως η έθνικ, παραδοσιακές μουσικές από όλα τα μέρη του κόσμου, Λατινική αλλά και Ροκ, Ραπ και Heavy Metal.

Κατά την διάρκεια των ετών ο διαγωνισμός έχει μεταμορφωθεί από ένα από τηλεοπτικό πρόγραμμα σε έναν θεσμό γιγαντιαίων διαστάσεων. Σχεδόν όλες οι χώρες της Ευρώπης (ακόμα και αυτές που τώρα δεν υπάρχουν όπως η Γιουγκοσλαβία έχουν συμμετάσχει στον διαγωνισμό και η λέξη «Eurovision» είναι αναγνωρίσιμη σε όλη την Ευρώπη.

Tomorrowland (φεστιβάλ)

42

Το Tomorrowland οργανώνεται από την ID&T, εταιρία ψυχαγωγίας και μέσων μαζικής ενημέρωσης. Λαμβάνει χώρα στο Βέλγιο ως ένα φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής, το οποίο διοργανώνεται κάθε χρόνο στην πόλη Μπουμ από το 2005. Τα πρώτα ονόματα που συμμετείχαν στο συγκεκριμένο φεστιβάλ ήταν οι Push (M.I.K.E.), Armin Van Buuren, Cor Fijneman, Yves Deruyter, Technoboy και Coone το έτος δημιουργίας του.

Το τελευταίο, αποτέλεσε και την 8η έκδοη του συγκεκριμένου φεστιβάλ, λαμβάνοντας χώρα μεταξύ 27 και 29 Ιουλίου 2012, με την συμμετοχή DJs όπως οι Afrojack, Above & Beyond, Basto, Carl Cox, Ferry Corsten, Sander van Doorn, Swedish House Mafia, Avicii, Fatboy Slim, Laidback Luke, David Guetta και Steve Aoki.

Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α

Όπως το αντίσοτοιχό του στην Ολλανδία, το Mysteryland, το οποίο λαμβάνει χώρα στην γειτονική χώρα από το 1993, είναι ένα μεγάλο σε μέγεθος, και άκρως επιτυχημένο φεστιβάλ. Περιτριγυρισμένο από μια διακόσμηση που θυμίζει παραμύθι, το Tomorrowland προσφέρει μια ευρύτητα μουσικών ειδών εντός των πλαισίων της ηλεκτρονικής μουσικής. Από το 2005, λαμβάνει χώρα κάθε καλοκαίρι στην τοποθεσία Schorre Boom, με παγκοσμίου φήμης DJs όπως οι Armin Van Buuren, David Guetta, Ferry Corsten, Bob Sinclar να το έχουν τιμήσει με την παρουσία τους.Στο Tomorrowland, οι χώροι διεξαγωγής του κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το είδος μουσικής που παίζεται σε αυτούς. Για παράδειγμα, το 2006 υπήρχαν 10 διαφορετικοί χώροι στο Tomorrowland, στον καθένα από τους οποίους έπαιζε και διαφορετικό είδος μουσικής.

2005

Η πρώτη έκδοση του συγκεκριμένου φεστιβάλ έλαβε χώρα το Σάββατο 14 Αυγούστου του 2005. Μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα που πήραν μέρος ήταν οι: Push (M.I.K.E.), Armin Van Buuren, Cor Fijneman, Yves Deruyter, Technoboy, Coone.

2006

Την Κυριακή 30 Ιουλίου 2006 έλαβε χώρα η δεύτερη έκδοση. Τα σημαντικότερα ονόματα που έδωσαν εκεί το παρρόν ήταν οι: Armin Van Buuren, David Guetta, Fred Baker, Zany, Ruthless, Marco Bailey. Ο DJ και μουσικός παραγωγός Paul Oakenfold είχε επίσης ανακοινωθεί πως θα συμμετείχε, αλλά τελικά ακύρωσε την εμφάνισή

43

του την τελευταία στιγμή, καθώς εκείνη την περίοδο βρισκόταν σε περιοδεία με την Madonna.

2007

Στην τρίτη έκδοση του 2007, για πρώτη φορά το φεστιβάλ διήρκεσε δύο ημέρες. Συγκεκριμένα έλαβε χώρα το Σάββατο 28 και την Κυριακή 29 Ιουλίου.

2008

Το 2008 το φεστιβάλ έλαβε χώρα το Σάββατο 26 και την Κυριακή 27 Ιουλίου. Αξιοσημείωτο εκείνη την χρονιά ήταν η συμμετοχή περισσότερων από 100 DJs. Επίσης, ο αριθμός των επισκπτών ξεπέρασε τις 50,000 για πρώτη φορά στην ιστορία του.

2009

Για την πέμπτη έκδοση η ID & T δημιούργησε ακόμη περισσότερους χρόνους, μια πίστα σκι, και ακόμη περισσόετρα. Στον χώρο "Sun" συμπεριλήφτηκε και μια σκηνή "I love the 90's", όπου διάσημα ονόματα (Push, Natural Born Deejays, SASH, ...) της dance μουσικής σκηνής έδιναν το παρρόν. Οι La Rocca βρέθηκαν επίσης για πρώτη φορά στο Tomorrowland εκείνης της χρονάς. Η έκπληξη του φεστιβάλ, πάντως, όσον την κεντρική σκηνή του, ήταν ο Moby. Το Tomorrowland 2009 έλαβε χώρα το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Ιουλίου προσελκύοντας περισσότερα από 80.000 άτομα κόσμου.

2010

Οι Swedish House Mafia και ο David Guetta έσπασαν κάθε ρεκόρ, καθώς ήταν υπεύθυνοι για την μαζική παρουσία κόσμου σε ένα φεστιβάλ που κράτησε πάνω από δύο μέρες. Το Tomorrowland είχε κάνει sold-out αρκετές μέρες πριν καν ξεκινήσει. Αυτή η έκδοση αποτέλεσε και ένα νέο ρεκόρ, με περισσότερους από 120,000 επισκέπτες σε διάστημα άνω των δύο ημερών.

2011

Λίγες μόλις ημέρες μετά την έναρξη της προπώλησης εισητηρίων, το Tomorrowland σημείωσε sold-out. Πλέον μετρά τρεις μέρες διάρκεια έναντι δύο που ήταν κατά το παρελθόν, ενώ προσήλθαν πάνω από 180,000 επισκέπτες. Οι David Guetta, Nervo, Swedish House Mafia, Avicii, Tiësto, 2ManyDJ's, Carl Cox, Paul van Dyk, Tensnake, Laidback Luke, Brodinski, De Jeugd Van Tegenwoordig και δεκάδες άλλοι DJs εμφανίστηκαν ζωντανά εκείνη την χρονιά. Επίσης, ψηφίστηκε, εκείνη την χρονιά, ως το καλύτερο φεστιβάλ στο είδος του παγκοσμίως.

2012

Η έκδοση του 2012 έλαβε χώρα την Παρασκευή 27, το Σάββατο 28 και την Κυριακή 29 Ιουλίου. Στο συγκεκριμένο φεστιβάλ συμμετείχαν 400 DJs, μεταξύ των οποίων και οι Skrillex, Avicii, Skazi, David Guetta, Nervo, Hardwell, Swedish House Mafia, Afrojack, Steve Aoki, Carl Cox, The Bloody Beetroots, Paul van Dyk, Martin Solveig, Chuckie (DJ), Fatboy Slim και Pendulum, παίζοντας ζωντανή μουσική σε 15 σκηνές κάθε μέρα. Λόγω της τεράστιας επιτυχίας του Tomorrowland και του γεγονότος πως λαμβάνει χώρα στο Βέλγιο, η ID&T αποφάσισε να πραγματοποιήσει μια ειδική προσφορά προς τους Βέλγους με ειδική προπώληση (80,000 από τα συνολικά

44

180,000 εισητήρια) το Σάββατο 24 Μαρτίου. Σε λιγότερο από μια ημέρα, το σύνολο των προς διάθεση εισητηρίων είχε πουληθεί με τις λίστες αναμονής στο διαδίκτυο να φτάνουν τα 2,000,000 άτομα κατά στιγμές. Η προπώληση εισητηρίων σε παγκόσμια κλίμακα ξεκίνησε στις 7 Απριλίου, στις 11 π.μ.. Μέσα σε χρονικό διάστημα μικρότερο των 2 ωρών, τα υπόλοιπα 100,000 εισητήρια είχαν εξαντληθεί. Το φεστιβάλ εκείνης της χρονιάς χαρακτηρήστηκε από την πολυεθνικότητά του, προσκελκύοντας πάνω από 75 διαφορετικές εθνικότητες. Περισσίτερα από 35,000 άτομα κατέφυγαν στην λύση του κάμπινγκ λόγω του κόστους, στον χώρο με την ονομασία "Dreamville." εντός της περιοχής του Tomorrowland.

Πηγές

`1. Wikipedia http://en.wikipedia.org

2. Music Heaven http://www.musicheaven.gr

3. Youtube http://www.youtube.com

45

ΑΣΙΑ

Κίνα

Οι γνώσεις μας για την πολυσύνθετη ιστορία της Κινέζικης μουσικής βασίζονται σε μια πληθώρα γραπτών, χαρακτικών και ζωγραφικών μαρτυριών 2000 χρόνων.

Μουσικά όργανα

Ένα από τα σημαντικότερα όργανα της Κίνας, ξεχωριστό για το ιδiαίτερο ηχόχρωμά του, είναι το πνευστό όργανο ντι (di, dizi) (βλ. φωτογραφία), που, παρόλο που μας θυμίζει το δυτικό φλάουτο, είναι φτιαγμένο από μπαμπού και το ιδιαίτερο ηχόχρωμά του οφείλεται σε μια ειδική μεμβράνη που τοποθετείται κοντά στο επιστόμιο. Στο ηχητικό παράδειγμα Ο πράσινος λωτός το ντι συνοδεύεται από το πνευστό σενγκ (sheng), το οποίο στάθηκε πρόγονος των παρόμοιων πολύαυλων οργάνων που θα δούμε παρακάτω στην Ταϋλάνδη και το Λάος.

Το πιο αντιπροσωπευτικό έγχορδο όργανο της Κίνας λέγεται πίπα (pipa), μοιάζει με το λαούτο κι έχει 4 χορδές.

Ένα άλλο έγχορδο όργανο είναι το ερ-χου (erhu) που έχει 2 χορδές, μακρύ μπράτσο, κυλινδρικό κορμό καλυμένο με δέρμα φιδιού και παίζεται με δοξάρι. Ο εκτελεστής του ερ-χου χρειάζεται το μισθό πολλών μηνών προκειμένου να αγοράσει ένα καλό τέτοιο όργανο. Στο ηχητικό παράδειγμα Φεγγαρόφωτο στον ποταμό Τσινγκ Γιανγκ τα δύο όργανα πίπα και ερ-χου παίζουν μαζί τη μελωδική γραμμή.

Ένα ακόμη από τα βασικά κινέζικα όργανα είναι το γιανγκίν (yangqin) που μοιάζει με το δυτικό σαντούρι ή κανονάκι. Έφτασε στην Κίνα από το εξωτερικό τον 16ο αιώνα και γι’ αυτό το όνομά του σημαίνει “ξενόφερτο όργανο”. Στο ηχητικό παράδειγμα Κεντημένο πουγκί το γιανγκίν παίζει, όπως συνήθως, το ρόλο του αρχηγού του μουσικού συνόλου και κινείται με ιδιαίτερη μαεστρία πάνω στους φθόγγους της πεντατονικής κινέζικης κλίμακας.

Κινέζικη όπερα

Ανάμεσα στην ποικιλία των θεατρικών ειδών της 'Άπω Ανατολής, ίσως το μοναδικό αμετάβλητο στοιχείο είναι η παρουσία και η σημασία της συνοδευτικής μουσικής. Στην Κίνα μόνο, τα είδη όπερας που υπάρχουν υπολογίζονται σε 350 και τα περισσότερα από αυτά αποτελούν έναν παράξενο συνδυασμό λόγου, τραγουδιού, παντομίμας, χορού και ακροβατικών. Το πιο διαδεδομένο είδος είναι η όπερα του Πεκίνου όπου η μουσική, ο λόγος, τα κουστούμια και το μακιγιάζ είναι καθορισμένα κι έχουν συμβολικό χαρακτήρα.

46

Στη λυρική άρια Η εκδίκηση , που ανήκει στην τραγουδιστική παράδοση ερχούανγκ (erhuang), ο ερμηνευτής είναι ένας ηθοποιός και συνοδεύεται από ένα κλασικό σύνολο της όπερας του Πεκίνου.

Θιβέτ Παρόλο που τα τελευταία χρόνια το Θιβέτ ανήκει στην Κίνα, η πολύχρονη ανεξάρτητή του πορεία στα ιστορικά χρονικά, έχει αντίκτυπο και στη μουσική του. Στο Θιβέτ, τη “σκεπή του κόσμου”, όπως χαρακτηριστικά αποκαλείται λόγω του υψόμετρού του (4.000 μέτρα), ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η μουσική που συνδέεται με τις διάφορες θρησκευτικές βουδιστικές αιρέσεις. Οι ιδιαιτερότητές της διαφαίνονται σε όλα τα στοιχεία της, μα περισσότερο στα παράξενα ηχοχρώματα που προκαλούν τα μοναδικά κρουστά και πνευστά όργανα. Το ηχητικό απόσπασμα προέρχεται από μια ηχογράφηση στο Μοναστήρι του Thamou, όπου διαμένουν μοναχοί και μοναχές της Θιβετιανής αίρεσης των γκελούγκπα (gelugpa). Εκτός από τις ανδρικές και τις γυναικείες φωνές που εδώ συνδυάζονται, μπορούμε να ακούσουμε και ένα τμήμα οργανικής μουσικής, όπου κυριαρχεί το πνευστό όργανο ντριλλ-μπου (drill-bu) που θυμίζει το δικό μας ζουρνά.

Ιαπωνία

Μουσικά όργανα

Ένα από τα πιο γνωστά όργανα της Ιαπωνίας είναι το έγχορδο μπίγουα (biwa) που όπως μαρτυρά τόσο η εικόνα όσο και το όνομά του κατάγεται από το κινέζικο όργανο pipa που συναντήσαμε παραπάνω.

Στο ηχητικό παράδειγμα Tyusingur ακούμε την τεχνική παιξίματος tikuzen, ενώ η γιαπωνέζα ερμηνεύτρια, χρησιμοποιώντας τους ιδιαίτερους λαρυγγισμούς της παράδοσης της χώρας της, τραγουδά το φημισμένο μύθο για τους 47 βασιλικούς υπηρέτες.

Μουσικό Θέατρο

Όπως και στην Κίνα έτσι και στην Ιαπωνία, η μουσική είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το θέατρο, εξυπηρετώντας άριστα της ανάγκης της δραματικής πλοκής. Πολλά είναι τα είδη του ιαπωνικού θεάτρου με κυριότερο το θέατρο Νο. Στο ηχητικό παράδειγμα Nozakimura http://www.mmb.org.gr/files

/world music/japan3.mp3ακούμε τη μουσική μιας παράστασης κουκλοθέατρου. Τον ερμηνευτή, που τραγουδά σύμφωνα με το τραγουδιστικό ιδίωμα gidayu busi, συνοδεύει το πολύ απλό και χαρακτηριστικό ιαπωνικό τρίχορδο όργανο συαμίσεν (syamisen)

47

Αυλική μουσική

Ένα από τα σημαντικότερα είδη της Ιαπωνικής μουσικής είναι η μουσική γκαγκάκου που συνδέεται με την παραδοσιακή μουσική της αυτοκρατορικής αυλής. Σήμερα το είδος αυτό χωρίζεται σε τρεις υποδιαιρέσεις:

στα τραγούδια και τους χορούς από την ιαπωνική παράδοση

στη μουσική και τους χορούς από άλλες χώρες, και στα φωνητικά είδη με καταγωγή τόσο από την Ιαπωνία, όσο και από άλλες χώρες.

Παραδοσιακή μουσική

Στην παραδοσιακή μουσική της Ιαπωνίας ο ρόλος των δύο φύλων είναι καθορισμένος και οι σχετικοί κανόνες έχουν μεταφερθεί αυτούσιοι μέσα στις εκατοντάδες των χρόνων.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της λαïκής Ιαπωνικής μουσικής είναι το Τραγούδι από τον Γάγγη , που με τον έντονα χορευτικό του ρυθμό, είναι ένα από τα δημοφιλέστερα παραδοσιακά τραγούδια στην Ιαπωνία.

Κορέα

Παρόλο που για πολλούς θεωρείται ως ο δρόμος της διακίνησης των πολιτιστικών αγαθών ανάμεσα στην Κίνα και την Ιαπωνία, στην ουσία η Κορέα έχει τις δικές της μουσικές παραδόσεις που συχνά διαφέρουν αισθητά από εκείνες των γειτονικών της χωρών, ιδιαίτερα όσον αφορά την παραδοσιακή της μουσική.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό της παραδοσιακής μουσικής της Κορέας είναι ότι στο παραδοσιακό τραγούδι δεν υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στους ερασιτέχνες και τους επαγγελματίες, ή τους αρχάριους και τους εξασκημένους μουσικούς. Το ηχητικό παράδειγμα Arirang είναι ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα κορεάτικου παραδοσιακού τραγουδιού.

48

Οι κορεάτες τραγουδιστές εφαρμόζουν τεχνικές διαφραγματικής αναπνοής, τόσο στη θρησκευτική όσο και στην κοσμική τους μουσική. Tο τραγούδι Σαν θηλυκός φασιανός που κυνηγιέται από γεράκι που ανήκει στο φωνητικό γένος καγκόκο τραγουδιστής βασίζεται στις παραδοσιακές αυτές τεχνικές και συνοδεύεται από ένα τυπικό κορεατικό ορχηστρικό σύνολο. Κυρίαρχο ανάμεσα στα όργανα είναι το έγχορδο καγιαγκούμ Μογγολία

Η παραδοσιακή μουσική της Μογγολίας εκφράζει την ιστορία και την ταυτότητα των μουσικών της με έναν έντονα ποιμενικό χαρακτήρα. Ο χαρακτήρας αυτός γίνεται έκδηλος ακόμα και στην κατασκευή των οργάνων της. Για παράδειγμα, το πιο αντιπροσωπευτικό όργανο της χώρας, το μορίν χούουρ ,όπως μαρτυρά και το όνομά του που σημαίνει “το βιολί του αλόγου”, έχει σκαλισμένο στο μπράτσο του ένα κεφάλι αλόγου, ενώ οι δύο χορδές του, καθώς και το δοξάρι, είναι φτιαγμένα από τρίχες αλόγου.

Νοτιοανατολική Ασία

Η μουσική καθεμιάς από τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας είναι σαν ένα μοναδικό μείγμα μπαχαρικών. Μερικές κουζίνες είναι πιο “πικάντικες” από άλλες. Στο σύνολό τους όμως, οι χώρες αυτές βασίζουν τη μουσική τους στον αυτοσχεδιασμό, όπου μέσα σε ένα σύνολο ο κάθε ένας μουσικός είναι τελείως ελεύθερος, πράγμα που οδηγεί σε ένα ιδιαιτέρως ενδιαφέρον ηχητικό αποτέλεσμα.

Ηπειρωτική Νοτιανατολική Ασία

Καμπότζη

Στο βασίλειο της Καμπότζης οι άνθρωποι, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, ανήκουν στη φυλή των Κμερ . Στο ηχητικό παράδειγμα Thep monorom μπορούμε να πάρουμε μια ιδεά για τη μουσική τους. Οι Κμερ μαθαίνουν τη μουσική τους παράδοση από στόμα σε στόμα και από γενιά σε γενιά, ακολουθώντας πιστά τις τεχνικές οδηγίες των προγόνων τους. Οι χορευτές με τη σειρά τους εξασκούνται στο παλάτι από την ηλικία των 5 ετών προκειμένου να μάθουν να εναρμονίζουν το σώμα τους στα καμπυλόγραμμα σχήματα που ορίζει η φιλοσοφία τους. Στη φωτογραφία εικονίζονται μπροστά οι χορεύτριες και στο βάθος οι μουσικοί του συνόλου.

49

Ταϋλάνδη

Η Ταϋλάνδη, όπως και οι Φιλιππίνες, υπήρξαν πάντα ανοιχτές προς τις πολιτιστικές επιρροές του δυτικού κόσμου. Η αμιγώς παραδοσιακή μουσική της Ταϋλάνδης, ιδιαίτερα στο βορά, ακούγεται πλέον σπάνια, και μερικά από τα βασικά της όργανά της τείνουν να εξαφανιστούν μετά το θάνατο των σημαντικότερων μουσικών της. Σύμφωνα με τους βοριοταϋλανδούς, η παραδοσιακή μουσική είναι για τους ηλικιωμένους και τους φτωχούς, ενώ η εξευρωπαϊσμένη μουσική απευθύνεται στους νέους που κοιτάνε μπροστά. Οι σύγχρονοι μουσικοί προσπαθούν να ενσωματώσουν στοιχεία της παραδοσιακής τους μουσικής στη σύγχρονη δυτική μουσική κουλτούρα. Αυτή ακριβώς η τάση εκφράζεται με τον καλύτερο τρόπο στο ηχητικό παράδειγμα της τεχνικής lam sing όπου το καέν, ένα από τα πιο δημοφιλή όργανα της χώρας, που προέρχεται από το κινέζικο σενγκ, συνδυάζεται με τα δυτικά ντραμς και άλλα ηλεκτρικά όργανα.

Λάος

Παρόλο που το Λάος είναι ιδιαίτερα αραιοκατοικημένο, ακριβώς λόγω των τεράστιων γεωγραφικών και γλωσσολογικών αποστάσεων που υπάρχουν ανάμεσα στις διάφορες περιοχές του, η μουσική του παρουσιάζει πολλές και ετερόκλητες όψεις. Σχεδόν παντού όμως, η επιρροή από τη γειτονική Ταϋλάνδη είναι εμφανής, κυρίως λόγω της ομοιότητας των παραδοσιακών οργάνων των δύο χωρών. Το κυρίαρχο μελωδικό όργανο είναι το κένε , που προέρχεται από το κινέζικο σενγκ, και αποτελείται από 16 αυλούς. Στο μουσικό παράδειγμα της τεχνικής lam salavane το ακούμε να συνοδεύει τον παραδοσιακό τραγουδιστή ο οποίος ονομάζεται μόλα και κατέχει μια εξέχουσα θέση στην κοινωνία του Λάος, όχι μόνο ως μουσικός, αλλά κυρίως ως ένα άτομο με ευρύτερες γνώσεις για τον πολιτισμό, την ιστορία, τον Βουδισμό κ.α.

Βιετνάμ

Το Βιετνάμ ήταν κινέζικη αποικία για περισσότερα από 1000 χρόνια, γι αυτό και η μουσική επιρροή της κινέζικης μουσικής είναι ιδιαίτερα έντονη. Στο Βιετνάμ είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις πότε μια μουσική παράσταση είναι παραδοσιακή και πότε έντεχνη, γιατί και τα δύο αυτά είδη έχουν κοινά στοιχεία. Αντίθετα, σημαντικές είναι οι διαφορές ανάμεσα στην θρησκευτική και την κοσμική μουσική. Στην πρώτη, η μουσική είναι μέσο επικοινωνίας ανάμεσα στους ζωντανούς και τους νεκρούς, τους παριστάμενους και τους θεούς. Στη δεύτερη, οι παραστάσεις γίνονται μακριά από τους ναούς, και συχνά συνδυάζουν χορό και θέατρο. Στο μουσικό παράδειγμα κοσμικής μουσικής Αδερφέ γύρνα πίσω τον τραγουδιστή συνοδεύει ένα σύνολο από

50

κρουστά γκονγκ, τα οποία ανάλογα με το μέγεθός τους, την ιεραρχία και το ρόλο τους μέσα στο κομμάτι, μπορούν να χαρακτηριστούν ως «πατέρας», «μητέρα», «αδερφός» κλπ.

Ινδονησία

Ιάβα

Όταν ο γνωστός γάλλος συνθέτης Ντεμπυσί πρωτάκουσε τη μουσική της Ιάβας, θαμπώθηκε από τον υψηλό βαθμό τελειότητας της ετεροφωνίας (όπως αυτή ονομάστηκε από του μουσικολόγους) που άθελά τους οι παραδοσιακοί μουσικοί χρησιμοποιούσαν. Σήμα κατατεθέν της μουσικής της χώρας είναι η παραδοσιακή ορχήστρα κρουστών γκάμελαν που ακούμε και στο παράδειγμα Srempeg, pelog patet wolu , και αποτελείται κυρίως από γκονγκ, τύμπανα και διάφορα μεταλλικά κρουστά. Ο έντονα ρυθμικός της χαρακτήρας έγινε ιδιαίτερα αγαπητός και στη Δύση και επηρέασε πολλούς γνωστούς συνθέτες. Οι μουσικές παραστάσεις συνήθως διαρκούν πολλές ώρες, ξεκινώντας από τη δύση και καταλήγοντας λίγο πριν από την ανατολή του ήλιου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της μεγάλης μουσικής παράδοσης της Ιάβας είναι ότι πολλές γυναίκες είναι άριστες ερμηνεύτριες οργάνων, παρόλα αυτά σπάνια εμφανίζονται δημόσια.

Μπαλί

Κι εδώ, η ορχήστρα γκάμελαν παίζει δεσποτικό ρόλο. Στο μουσικό παράδειγμα ακούμε ένα συγκρότημα ανδρών τραγουδιστών, που, σύμφωνα με την παράδοση κεϊκπουνγκ , μιμείται τον ήχο και το ρόλο των οργάνων στην ορχήστρα γκάμελαν. Η κινητήρια δύναμη της μουσικής είναι οι πανάρχαιες τελετουργίες, οι οποίες διέπουν και όλον τον πολιτισμό του νησιού. Το μυσταγωγικό στοιχείο είναι τόσο έντονο ώστε μερικά κομμάτια είναι τόσο ιερά που τα ονόματά τους παραμένουν μυστικά και οι ηχογραφήσεις δεν επιτρέπονται. Σε μερικά χωριά, οι επισκέπτες από άλλα μέρη θεωρούνται ρυπαροί και μολυσμένοι και γι αυτό απαγορεύεται ακόμα και να δουν τα όργανα.

Φιλιππίνες

Οι Φιλιππίνες, όντας ένα αρχιπέλαγος αποτελούμενο από 7.100 νησιά και λόγω των αντιθέσεων των δύο κυρίαρχων θρησκειών (ανάλογα με την περιοχή), του χριστιανισμού και του μωαμεθανισμού, παρουσιάζουν σύνθετη μουσική εικόνα. Παρόλα αυτά, το κυρίαρχο στοιχείο στη μουσική

51

τους σε όλα τα μήκη και πλάτη είναι ο ρυθμός. Το πιο αντιπροσωπευτικό όργανο είναι το ταγκούνγκο, όπου τα γκονγκ που αιωρούνται παίζουν ταυτόχρονα ρυθμικό και μελωδικό ρόλο. Τα υπόλοιπα όργανα που συνοδεύουν τόσο τα γκονγκ όσο και την ανθρώπινη φωνή κατασκευάζονται στην πλειοψηφία τους από μπαμπού. Ένα μεγάλο μέρος της μουσικής δημιουργίας στις Φιλιππίνες βασίζεται στα πασίγνωστα έπη που συνδέονται είτε με τους εθνικούς τους ήρωες είτε με τον Μωάμεθ και τους απόγονούς του.

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

Αβορίγινες Ίσως θα έπρεπε να ξεκινήσουμε από το μακρινό παρελθόν, πριν ακόμα οι άποικοι εγκατασταθούν σ' αυτήν την χώρα και αλλάξουν το πρόσωπό της. Πριν τον ερχομό των αποίκων ο πολιτισμός που επικρατούσε ήταν αυτός των ιθαγενών Αβοριγίνων.

Οι Αβορίγινες ζούσαν σαν νομάδες γύρω από το βράχο Άιερς, γνωστό και ως Ουλούρου στη γλώσσα τους.

Ένα στοιχείο του πολιτισμού των ιθαγενών ήταν το ντιτζεριντού.

Είναι ένα μουσικό όργανο, ένας μεγάλος ξύλινος σωλήνας από τον οποίο με ένα φύσημα παράγεται ένας παράξενος ήχος σαν βούισμα.

Πρόκειται για ένα απλό κούφιο κλαδί από ευκάλυπτο, το οποίο λειτουργεί ως αντηχείο, ενισχύοντας τους ήχους που παράγει ο μουσικός με το στόμα του. Ένα όργανο με εντυπωσιακές δυνατότητες παρά την απλότητά του. Το ντιτζεριντού χρησιμοποιείται ακόμα στις θρησκευτικές γιορτές των Αβορίγινων.

52

Μπορείτε να βρείτε μουσικές βασισμένες στο ντιτζεριντού όπως π.χ. η ηχογράφηση Ankala & World Orchestra: Didje Blows the Games η οποία βασίζεται στον μύθο των Αβοργίνων που αναφέρει ότι, στην εποχή της δημιουργίας του κόσμου, τα πνεύματα γύριζαν όλο τον -ρευστό ακόμη- κόσμο και τραγουδούσαν καθετί που έβλεπαν.

Καθετί έπαιρνε υπόσταση μέσα από το τραγούδι τους. Επιχειρώντας να αποδείξει ότι ο μύθος αυτός "κρύβει νουν αλήθειας", μια ομάδα μουσικών από όλες τις γωνιές της Γης κι από πολλές διαφορετικές μουσικές παραδόσεις ένωσε τις δυνάμεις της. Οδηγός τους η μαγεία του αυτοσχεδιασμού και η φαντασία.

Ως κοινός παρονομαστής χρησιμοποιήθηκε ο ήχος του "ντιτζεριντού", του ιδιόμορφου αυτού μουσικού οργάνου των Αβοριγίνων.

53

54

ΑΦΡΙΚΗ

Η μουσική της Αφρικής

Η Αφρική είναι μία μεγάλη ήπειρος με πολλές ιδιομορφίες. Γνήσια αφρικανική μουσική πρέπει να θεωρηθεί όχι εκείνη που έχει επικρατήσει στα βορειότερα αυτής της ηπείρου και είναι έντονα επηρεασμένη από τα ξενόφερτα μουσικά στοιχεία του Ισλάμ, αλλά η μουσική εκείνη που συνθέτουν και εκτελούν οι Αφρικανοί αυτόχθονες που ζουν νότια της Σαχάρας, δηλ. στην κεντρική και νότια Αφρική. Η καθαυτό λοιπόν μουσική της Αφρικής είναι η νέγρικη μουσική, η μουσική των μαύρων.

Η ανομοιογένεια της μουσικής γλώσσας ορισμένων αφρικανικών λαών είναι καρπός της ανάμειξης δύο διαφορετικών πολιτισμών: της ισλαμικής μουσικής και της μουσικής της νοτιοανατολικής Ασίας.

Η ύπαρξη πολλών φυλών σε ολόκληρη την ήπειρο ευνόησε την ανάπτυξη μουσικών ιδιαιτεροτήτων από κάθε χωριστή κοινότητα. Κάθε κοινότητα έχει τα δικά της τραγούδια που είναι: τραγούδια της δουλειάς (σκάλισμα, αλώνισμα, σκάψιμο κ.ά), τραγούδια διασκέδασης και θρησκευτικά τραγούδια.

Στις αφρικανικές κοινωνίες, χώροι μουσικών δραστηριοτήτων είναι η πλατεία του χωριού, ο δρόμος, οι αυλές, ο ναός ή το παλάτι του φύλαρχου.

Η μουσική συνοδεύει απαραίτητα κάθε κοινωνικό γεγονός με τη συμμετοχή όλης της κοινότητας, στις τελετουργίες και τις κάθε είδους εκδηλώσεις. Ομάδες ανδρών και γυναικών συνδυάζονται σε αξιοθαύμαστες χορωδίες. Στα τραγούδια διασκέδασης – που δεν είναι απαραίτητη η συμμετοχή όλης της κοινότητας – χρησιμοποιείται πολύ συχνά ο αυτοσχεδιασμός.Σε πολλές περιπτώσεις οι ανθρώπινες φωνές ακούγονται παραλλαγμένες, “παραμορφωμένες”, καθώς απομιμούνται ήχους του φυσικού περιβάλλοντος, ζώων, πουλιών κ.ά.

Παρόλες τις μουσικές ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής, συναντούμε ωστόσο σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο κοινά χαρακτηριστικά, όπως: την αρχή της προφορικής

- από στόμα σε στόμα μετάδοσης της μουσικής παράδοσης.

την πολυρρυθμία’ ακούγονται ταυτοχρόνως διαφορετικά ρυθμικά σχήματα π.χ. άλλο γιά τη μελωδία και άλλο γιά τα όργανα.

την πολυφωνία- ακούγονται ταυτόχρονα περισσότερες από μία φωνές που είναι αρμονικά συνδυασμένες μεταξύ τους αλλά και ανεξάρτητες

01 κλίμακες που χρησίμοποιούν

είναι πενταφθογγες, επτάφθογγες και σπάνια εξά-φθογγες κ.ά.

Τα όργανα διακρίνονται στις τέσσερις γνωστές κατηγορίες: τα χορδόφωνα, τα αερόφωνα, τα ιδιόφωνα και τα μεμβρανόφωνα.

Τα κύρια αφρικανικά έγχορδα είναι τεσσάρων τύπων: τα τσί-τερ, τα λαούτα, οι λύρες και οι άρπες.

Τα αερόφωνα επίσης είναι πολλά- υπάρχουν αυλοί, διπλοί αυλοί, αυλοί του Πάνα, σάλπιγγες και κόρνα από διάφορα υλικά (κόκαλο, μέταλλο, ελεφαντόδοντο ή ξύλο)

55

Από τα ιδιόφωνα, ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα ξυλόφωνα, τα μπίρα, ή “πιάνο του αντίχειρα” ή μαρίμπα*

Τέλος, σπουδαίο ρόλο στην αφρικανική μουσική παίζουν τα μεμβρανόφωνα. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία τύμπανων σε πολυάριθμες παραλλαγές (τύμπανα μονά, διπλά, τύμπανα τριβής, του νερού…)

Τα όργανα είναι συνήθως προορισμένα γιά συγκεκριμένες τελετουργίες ( μαγικές, θρησκευτικές) και, μάλιστα, μερικά από αυτά απαγορεύεται “επί ποινή θανάτου” να παίζονται από γυναίκες ή μη μυημένους.

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ

Lucky Dube

Lucky Philip Dube (pronounced doo-beh) (3 August 1964 – 18 October 2007) was a South African reggae musician. He recorded 22 albums in Zulu, English and Afrikaans in a 25-year period and was South Africa's biggest selling reggae artist. Dube was murdered in the Johannesburgsuburb of Rosettenville on the evening of 18 October 2007.

B I O G R A P H Y

E A R L Y L I F E

Lucky Dube was born in Ermelo, formerly of the Eastern Transvaal, now of Mpumalanga, on 3 August 1964. His parents separated before his birth and he was raised by his mother, Sarah, who named him Lucky because she considered his birth fortunate after a number of failed pregnancies. Along with his two siblings, Thandi and Patrick, Dube spent much of his childhood with his grandmother, while his mother relocated to work. It was from there that he was introduced to the Mormon religion. In a 1999 interview he described his grandmother as "his greatest love" who "multiplied many things to bring up this responsible individual that I am today."

Beginning of his musical career

As a child Dube worked as a gardener but, as he matured, realizing that he wasn't earning enough to feed his family, he began to attend school. There he joined a choir and, with some friends, formed his first musical ensemble, called The Skyway Band. While at school he discovered the Rastafari movement. At the age of 18 Dube joined his cousin's band, The Love Brothers, playingZulu pop music known as mbaqanga whilst funding his lifestyle by working for Hole and Cooke as a security guard at the car auctions in Midrand. The band signed with Teal Record Company, under Richard Siluma (Teal was later incorporated into Gallo Record Company). Though Dube was still at school, the band recorded material in Johannesburg during his school holidays. The resultant album was released under the name Lucky Dube and the Supersoul. The second album was released soon afterwards, and this time

56

Dube wrote some of the lyrics in addition to singing. It was around this same time when he began to learn English.

Moving into reggae

On the release of his fifth Mbaqanga album, Dave Segal (who became Dube's sound engineer) encouraged him to drop the "Supersoul" element of the name. All subsequent albums were recorded as Lucky Dube. At this time Dube began to note fans were responding positively to some reggae songs he played during live concerts. Drawing inspiration from Jimmy Cliff and Peter Tosh, he felt the socio-political messages associated with Jamaican reggae were relevant to a South African audience in an institutionally racist society.

He decided to try the new musical genre and in 1984, released the mini album Rastas Never Die. The record sold poorly - around 4000 units - in comparison to the 30,000 units his mbaqanga records would sell. Keen to suppress anti-apartheid activism, the apartheid regime banned the album in 1985. However, he was not discouraged and continued to perform the reggae tracks live and wrote and produced a second reggae album. Think About The Children (1985). It achieved platinum sales status and established Dube as a popular reggae artist in South Africa, in addition to attracting attention outside his homeland.

Commercial and critical success

Dube continued to release commercially successful albums. In 1989 he won four OKTV Awards for Prisoner, won another for Captured Live the following year and yet another two for House Of Exile the year after. His 1993 album, Victims sold over one million copies worldwide. In 1995 he earned a worldwide recording contract with Motown. His album Trinity was the first release on Tabu Records after Motown's acquisition of the label.

In 1996 he released a compilation album, Serious Reggae Business, which led to him being named the "Best Selling African Recording Artist" at the World Music Awards and the "International Artist Of The Year" at the Ghana Music Awards. His next three albums each won South African Music Awards. His most recent album, Respect, earned a European release through a deal with Warner Music. Dube toured internationally, sharing stages with artists such as Sinéad O'Connor, Peter Gabriel and Sting. He appeared at the 1991 Reggae Sunsplash (uniquely that year, was invited back on stage for a 25 minute long encore) and the 2005 Live 8 event in Johannesburg.

In addition to performing music Dube was a sometime actor, appearing in the feature films Voice In The Dark, Getting Lucky and Lucky Strikes Back.

Death

On 18 October 2007, Lucky Dube was killed in the Johannesburg suburb of Rosettenville shortly after dropping two of his seven children off at their uncle's house. Dube was driving his Chrysler 300C which the assailants were apparently after. Police reports suggest he was shot dead by carjackers. Five men have been arrested in connection with the murder. Three men were tried and found guilty on

57

31 March 2009; two of the men attempted to escape and were caught. The men were sentenced to life in prison.

Legacy

On 21 October 2008, Rykodisc released a compilation album entitled Retrospective, which featured many of Dube's most influential songs as well as previously unreleased tracks in the United States. The album celebrated Dube's music and honored the contributions he made to South Africa.

Baaba Maal

Baaba Maal (born 12 November 1953) is a Senegalese singer and guitarist born in Podor, on the Senegal River. In addition to acoustic guitar, he also plays percussion. He has released several albums, both for independent and major labels. In July 2003, he was made a UNDP Youth Emissary.

B I O G R A P H Y

Baaba Maal was expected to follow his father and become a fisherman. However, under the influence of his lifelong friend Mansour Seck, Baaba devoted himself to learning music from his mother and his school's headmaster. He went on to study music at the university in Dakar before leaving for postgraduate studies on a scholarship at Beaux-Arts in Paris. He is well known in Africa and internationally is probably Senegal's most famous musician after Youssou N'Dour.

Baaba sings primarily in Pulaar and is the foremost promoter of the traditions of the Pulaar-speaking peoples who live on either side of the Senegal River in the ancient Senegalese kingdom of Futa Tooro.

In 1998, Baaba recorded "Bess, You Is My Woman Now" for the Red Hot Organization’s compilation album Red Hot + Rhapsody a tribute to George Gershwin which raised money for various charities devoted to increasing AIDS awareness and fighting the disease. In 2002, Baaba again worked with the Red Hot Organization and appeared on a track titled "No Agreement" alongside Res, Tony

58

Allen, Ray Lema, Positive Black Soul and Archie Shepp for the tribute album to Fela Kuti, Red Hot + Riot.

On 7 July 2007 Baaba performed at the South African leg of Live Earth.

Baaba Maal's album On The Road, a live acoustic album recorded straight from the mixing boards of his shows over the last ten years, was released on 10 August 2008. A new studio album, Television, was released on 1 June 2009.

M U S I C

After returning from study in Paris, Baaba studied traditional music with his family griot, blind guitarist Mansour Seck, and began performing with the band Daande Lenol. Baaba's fusions continued into the next decade with his Firin' in Fouta (1994) album, which used ragga, salsa and Breton harp music to create a popular sound that launched the careers of Positive Black Soul, a group of rappers, and also led to the formation of the Afro-Celt Sound System. His fusion tendencies continued on 1998's Nomad Soul, which featured Brian Eno as one of seven producers. In addition to his various solo releases, he was featured on two tracks - "Bushes" and "Dunya Salam" - on the concept album 1 Giant Leap.

He also featured on two tracks "Hunger" and "Still" on the Black Hawk Down soundtrack and performed on the title track of the 2008 video game Far Cry 2. He played at Bonnaroo and the Sierra Nevada World Music Festival in 2010.

He has recently featured on a track on the new Get Cape, Wear Cape, Fly album entitled All of This Yours.

Baaba Maal sang the track for Kerala Tourism's 2010 ad campaign "Your moment is waiting" with music composed by One Giant Leap.

59

Akon

Aliaune Damala Badara Akon Thiam (born April 16, 1973), professionally known as simply Akon, is a Senegalese American R&B and hip hoprecording artist, songwriter, record producer and businessman. He rose to prominence in 2004 following the release of "Locked Up", the first single from his debut album Trouble.

He has since founded two successful record labels, Konvict Muzik and Kon Live Distribution. His second album, "Konvicted" received three nominations for the Grammy Awards in two categories, Best Contemporary R&B Album for "Konvicted" album and Best Rap/Sung Collaboration for "Smack That" and "I Wanna Love You".

He is the first solo artist to hold both the number one and two spots simultaneously on the Billboard Hot 100 charts twice. Akon has had four songs certified as 3x platinum, three songs certified as 2x platinum, more than ten songs certified as 1x platinum and more than ten songs certified as gold in digital sales. Akon has sung songs in many other languages like Spanish, Hindi etc. He was listed by the Guinness Book of World Records as the #1 selling artists for master ringtones in the world.

Akon often sings hooks for other artists and is currently credited with over 300 guest appearances and more than 35 Billboard Hot 100 songs. He has worked with numerous performers such as Michael Jackson, Eminem, Snoop Dogg, Whitney Houston, Bone Thugs-N-Harmony, Gwen Stefani and many more artists. He has had five Grammy Awards nominations and has produced many hits for artists such as Lady Gaga, Colby O'Donis,Kardinal Offishall, Leona Lewis etc. Lady Gaga, T-Pain and many other artists who were given their chance at fame by Akon.

60

Forbes ranked Akon 80th (Power Rank) in Forbes Celebrity 100; in 2010 and 5th in 40 Most Powerful Celebrities in Africa list; in 2011. Billboard ranked Akon No. 6 on the list of Top Digital Songs Artists of the decade.

E A R L Y L I F E

Akon was born in Saint-Louis, Senegal, and spent much of his childhood in the West African country Senegal, which he describes as his "hometown." The child of a dancer mother and a renowned percussionist father, Mor Thiam, Akon learned to play five instruments, including drums and guitar and djembe. At age 7, he moved with his family to Union City, New Jersey, splitting his time between the United States and Senegal until settling in Newark, New Jersey. Growing up in New Jersey, Akon had difficulties getting along with other children. When he and his older brother reached high school, his parents left them on their own in Jersey City and moved the rest of the family to Atlanta, Georgia.

Akon has stated in interviews that his full name is Aliaune Damala Akon Thiam and that as a Muslim, he has never drunk alcohol or smoked. although there is some ambiguity and debate about Akon's legal name and birth date. Akon is usually credited as Aliaune Thiam. In addition to the longer form, Akon's full name has been reported both as Aliaune Badara Thiam and Alioune Badara Thiam and the former was used on an official document issues against the rapper by the county of Dutchess, New York.

In regards to his birth date, Akon is very protective of it, which is the reason many media outlets have reported incorrect dates. However, legal documents released by The Smoking Gun list Akon's name as Aliaune Damala Thiam and his date of birth as April 16, 1973.

M U S I C C A R E E R

2003–05: Discovery and Trouble

Akon's alleged three years in jail saw him begin to recognize his music abilities and develop an appreciation for his musical background. Music mogul Devyne Stephens, president of Upfront Megatainment first heard about Akon when the rapper Lil' Zane brought him along to Stephens' rehearsal hall, a place that at the time saw talents such as Usher and TLC being developed. The relationship between Stephens and Akon began as a friendship and mentorship, with the young artist regularly stopping by to ask for advice, but when Akon lost his deal with Elektra Stephens signed him to his production company and began grooming him professionally. The songs Akon recorded with Stephens were brought to the attention of Universal's imprint SRC Records. In an interview with HitQuarters SRC A&R Jerome Foster said, "What caught my attention right away was "Lonely", and I said, 'this kid is official – this is a huge record." Foster and SRC CEO Steve Rifkind immediately boarded a private plane to Atlanta to meet the young artist. Akon knew of Foster's work as producer Knobody and so there was a mutual respect for one another and the pair hit it off.

61

Akon increased his exposure further by collaborating with overseas artists, including New Zealand's rapper Savage ("Moonshine" from album of the same name) and hip-hop producer P-Money("Keep on Callin'" from Magic City), performing choruses as a featured vocalist.

Akon's solo debut album, Trouble was released on June 29, 2004. It spawned the singles "Locked Up" and "Lonely", "Belly Dancer (Bananza)", "Pot Of Gold", and "Ghetto." "Locked Up" reached 8th position in the U.S. and 5th in the UK. "Ghetto" became a radio hit when it was remixed by DJ Green Lantern to include verses from rappers 2Pac and The Notorious B.I.G. The album is a hybrid of Akon's silky, West African-styled vocals mixed with East Coast and Southern beats. Most of Akon's songs begin with the sound of the clank of a jail cell's door with him uttering the word "Konvict".

In 2005, he released the single "Lonely" (which samples Bobby Vinton's "Mr. Lonely"). The song reached the top five on the Billboard Hot 100, and topped the charts in Australia, the UK and Germany. His album also climbed to number one in the UK in April 2005. When music channel The Box had a top ten weekly chart, which was calculated by the amount of video requests, Akon's "Lonely" became the longest running single on the top of the chart, spanning over fifteen weeks. Akon then released another single featuring with a New Zealand rapper, Savage with the single Moonshine, which had become a success in both New Zealand and Australia, becoming number one in the New Zealand charts. In 2005, He made his first critically acclaimed guest appearance on Young Jeezy's debut album, Let's Get It: Thug Motivation 101, with the song "Soul Survivor." In December the same year his manager, Robert Montanez was killed in a shooting after a dispute in New Jersey.

2006–07: Konvicted

Akon performing with Gwen Stefani on The Sweet Escape Tour.

Akon's second album, Konvicted was released on November 14, 2006. It included collaborations with Eminem, Snoop Dogg and Styles P. The first single "Smack That" featuring Eminem was released in August 2006 and peaked at number two on the Billboard Hot 100 for five consecutive weeks. "I Wanna Love You," (featuring Snoop Dogg) was the second single released in September, it would go on to earn Akon his first number-one single on the BillboardHot 100, and Snoop's second. "I Wanna Love You" topped the U.S. charts for two consecutive weeks. In January 2007, a third single "Don't Matter" which earned him his first solo number one and second consecutive Hot 100 chart topper was released. "Mama Africa" was

62

released as a European single in July 2007, making it the fourth overall single from the album reaching just 47 in the UK. To coincide with the release of the Platinum (deluxe) edition of the album "Sorry, Blame It on Me" was the album's fifth single, debuted in August 2007 on the Hot 100 at number seven. The deluxe version was fully released on August 28, 2007. The final single was confirmed by Akon to be "Never Took the Time." Konvicted debuted at number two on the Billboard 200, selling 286,000 copies in its first week. After only six weeks, Konvicted sold more than one million records in the U.S. and more than 1.3 million worldwide. The album was certified platinum after seven weeks, and after sixteen weeks it was certified double platinum. It stayed in the top twenty of the Billboard 200 for 28 consecutive weeks and peaked at number two on four different occasions. On November 20, 2007, the RIAA certified the album ‘triple platinum’ with 3 million units sold in the US. It has sold more than 5 million copies worldwide. He has achieved gold and platinum certifications in twenty-three countries with the album .

On October 5, 2006, Akon broke a record on the Hot 100, as he achieved the largest climb in the chart's 48-year-history with "Smack That" jumping from number 95 to 7. The leap was fueled by its number six debut on Hot Digital Songs with 67,000 downloads. The record has since been broken several times. In December 2006, Akon's "Smack That" was nominated for Best Rap/Sung Collaboration at the 49th Annual Grammy Awards, but lost to Justin Timberlake and T.I.'s "My Love".

When asked by an interviewer on MSN.com in October 2007 what his fans could expect in the future, Akon responded, "Just expect the unexpected.The fans can definitely know that I'm gonna always come a whole new way of how they saw me last And that's always been my goal—to kind of surprise them and come from a blindside angle because that's how you keep the excitement going about you. You always want to do something they would never expect you to do, and then when you do it, you do it well."

2008–09: Freedom

63

Akon in October 2009

Akon released his new album Freedom on December 2, which spawned four singles: "Right Now (Na Na Na)", "I'm So Paid" (featuring Lil Wayne andYoung Jeezy), "Beautiful" (featuring Kardinal Offishall and Colby O'Donis) and "We Don't Care". "We Don't Care" has failed to chart significantly in many countries, only reaching 61 in the UK and 91 in Australia. After the unexpected death of The King Of Pop Michael Jackson, who Akon was working with in Jackson's last years, Akon released a tribute song called "Cry Out Of Joy". Akon & Michael Jackson were close friends near the end of Jackson's life.

Speaking of his relationship with Michael Jackson to noted UK R&B writer Pete Lewis of the award-winning 'Blues & Soul' in October 2008, Akon stated: "Mike is the King Of Pop, and I think that it's a dream come true for ANY major artist/songwriter/producer to be able to work with the best in the business! You know, to work with someone like Mike – who's created opportunities, opened doors for so many people, and achieved so much in the music world, period – is just an experience which would be enough to take home for ANYONE! I mean, when I first flew up to Vegas and met him it was almost like we'd known each other for YEARS! LITERALLY! 'Cause musically we were on the same exact page! The chemistry was just INCREDIBLE! And, as a person, he was the most cool, humble dude I've ever met! I mean, we even actually got to go to the movies together – in broad daylight! Which was an experience in itself!" Freedom was certified platinum in US and achieved gold and platinum certifications in many countries .

David Guetta collaborated with Akon in "Sexy Bitch", a first house track by Akon, and has been a "summer anthem" across the globe. Reaching No. 1 in more than 6 countries, and charting at 5 on the Billboard Hot 100, it is featured on Guetta's One Love album. It is Akon's 19th Top 20 hit worldwide.

2010–present: Stadium

The album's lead single, "Angel", was released to US radio stations on September 14, 2010, and was released as a single on September 27, 2010. It was produced by French producer David Guetta. Akon performed the song during the 2010 Victoria's Secret Fashion Show. Akon travelled to Jamaica to work with Damian, Julian & Stephen Marley. Stadium will be released somewhere in March 2013.

Featured projects

In 2006, Akon started his new record label Kon Live Distribution under Interscope Records. His first signed artist was Ray Lavender.

He was featured on Gwen Stefani's latest album, The Sweet Escape. He made an appearance on the title track and second single, "The Sweet Escape." Akon produced the song. On December 10, 2006, Akon and Stefani appeared as musical guests on Saturday Night Live, however they did not perform the song as Stefani had not yet learned the lyrics. He performed the song live, however, on American Idol on March 28, 2007 due to Gwen Stefani's appearance as a

64

coach the night before. "The Sweet Escape" has reached No. 2 on the Billboard Hot 100.

Akon collaborated with Chamillionaire on his mixtape, Mixtape Messiah 2, featuring on the track “Ridin' Overseas” which he also produced. The mixtape was available for download on Chamillionaire's website from December 24, 2006.

In 2006, after their 2005 Akon-produced single, "Soul Survivor," the duo of Akon and Young Jeezy said that there is a lot more to expect from them in the future. The pair announced there are currently plans for a collaborative album. Akon also appeared on Bone Thugs-n-Harmony's album Strength and Loyalty and Three 6 Mafia's eighth studio album, Last 2 Walk, We The Best by DJ Khaled, Fabolous's album, From Nothin' to Somethin', with 50 Cent on some tracks for Curtis, T.I.'s 5th album, T.I. vs. T.I.P., Mario's third solo album Go!, and produced with Daddy Yankee" in the song called "Bring It On" on the album called El Cartel: The Big Boss which was released on June 5, 2007.

On July 7, 2007 Akon performed at the American leg of Live Earth.

In November 2007, Akon recorded a remix of "Wanna Be Startin' Somethin'" with Michael Jackson. In February 2008, the remix was released on the 25th anniversary rerelease of Michael Jackson's Thriller. Akon produced the track entitled "Echo" on Latin Boy band Menudo's latest album, released in the spring of 2008.

‘Konvict Music’ would be responsible for the re-release of Kat Deluna’s debut album 9 Lives (album) which would feature Akon on the single "Am I Dreaming."

In July 2008, a song called "Hold My Hand" circulated the internet. The song is an R&B duet/collaboration between Michael Jackson and Akon, composed by Claude Kelly. There also exists another version featuring only Akon. It was not included in the track list for Freedom as Akon previously stated. During an interview with Tavis Smiley, Akon said that Jackson had planned on a high-profile release including a music video until the track had leaked. This is Jackson's last known song before he died on June 25, 2009. Recently Akon has finished work on the song and it will included on the upcoming posthumous album, Michael. The song itself was released as a single on November 15, 2010.

Akon was also the executive producer of Kardinal Offishall's fourth solo album Not 4 Sale, released September 9, 2008. The promo single "Graveyard Shift" features Akon as does the first single "Dangerous", which peaked at No. 5 on the Billboard Hot 100, and won the award for Single of the Year at the 2009 Juno Awards.

Akon co-wrote and recorded "Put It on My Tab" with New Kids on the Block for their 2008 reunion album The Block.

Akon co-wrote and produced Leona Lewis' hit record Forgive Me, off her debut album Spirit.

He is currently working with X Factor 2008 winner Alexandra Burke on her upcoming debut album.

65

Akon co-wrote Kon Live artist Lady Gaga's worldwide hit "Just Dance", which also featured Colby O'Donis, and which earned a Grammy nomination for Best Dance Recording at the 51st Grammy Awards.

Flo Rida’s new album R.O.O.T.S. features Akon on the track “Available”.

Akon has recorded a song with E-40 titled "Wake It Up" for E-40's album, The Ball Street Journal. Akon experiments with the auto-tune effect in the song.

Rap singer Nelly confirmed that Akon, Pharrell, and T-Pain have talked about forming a rap supergroup in 2009.

Akon and Konvict Muzik are also producing hip hop/rock group Flipsyde's 2009 release, State of Survival, which will be released via Kon Live Distribution and Cherrytree Records.

Akon worked with Whitney Houston for her 2009 comeback album I Look to You. He appears on the track "Like I Never Left".

IsThereSomethingICanDo.com, launched On March 25, 2009, The social action collaboration project between the artists Peter Buffett and Akon has partnered with DoSomething.org, to coincide with the release of "Blood Into Gold". The song focused on human trafficking and featured both artists.

In May 2009, Akon collaborated with Taiwanese artist 潘瑋柏 (Wilber Pan)

and released another version of the song, Be With You.

Akon worked with bachata group Aventura and Reggaeton duo Wisin & Yandel on All Up 2 You the second single from Aventura's album The Last that dropped in June. The song received two nominations at the Premios Lo Nuestro 2010 for "Urban Song of the Year" and "Video Collaboration of the Year".

Akon recently signed Jayko, a Hispanic R&B and Reggaeton artist, to his label and is working with him on his debut album titled "Marcando Territorio"

Sexy Bitch was released in July 2009, a collaboration with French DJ David Guetta.

In August 2009, Akon released another version of Beautiful featuring BoA, a popular and legendary Korean singer. However, this version was for the Japanese market.

Akon also sang in a song with Colby O'Donis called "What You Got".

In 2009, Akon collaborated with Pitbull on the single "Shut It Down" from the album "Rebelution".

Akon worked to help Matisyahu remix his single "One Day" on his album Light.

In 2010, Akon collaborated with up and coming pop singer JRandall on a song entitled oo la la" which premiered on JustJared.com on October 6.

In 2010, he is one of over 70 artists singing on "We Are the World: 25 for Haiti", a charity single in aid of the 2010 Haiti earthquake.

66

He also entered into the Indian market, working with composers Vishal-Shekhar on the soundtrack to the Bollywood action film Ra.One. The first song "Chammak Challo" has been released on YouTube where he sings in the Indian language Hindi. He also sang another song called "Criminal" for the film.

Akon co-produced Natalia Kills' first single, "Mirrors", from her forthcoming debut album, Perfectionist.

Akon, the internationally known R&B artist, recorded a song for No Labels which is now used as the organization's anthem.

In 2010, Akon collaborated with Dr. Dre and Snoop Dogg on "Kush", the intended first single from Dr. Dre's forthcoming album Detox however the album's release remains up for discussion and "Kush" and "I Need a Doctor" were removed from the album.

In 2011, Akon signed singer/songwriter Jeffree Star & produced his first single, Prom Night!

Akon collaborated with music director duo Vishal-Shekhar and sung a song "Chammak Challo" as a part of the soundtrack for the 2011 Bollywood film Ra.One. Akon received a nomination forBest Male Playback Singer at the 2012 Filmfare Awards for song "Chammak Challo".

In 2012, Akon collaborated with Korean girl-group Wonder Girls on their English single Like Money and appeared in the song's official music video.

Jeffree Star released his Mr. Diva EP under Akon's Kon Live Distribution label on October 2, 2012.

In 2012, Akon collaborated with Latin singer, Pitbull on his seventh studio album Global Warming for the song titled Everybody Fucks, which also includes American rapper David Rush.

O T H E R V E N T U R E S

Television and film

Akon has confirmed that a reality television show is in the works. It will be called "My Brother's Keeper" and the point is that Akon's two nearly identical brothers will go around in Atlanta posing as him fooling people into thinking that it is in fact Akon. They will try to get VIP treatment, girls and free things. Akon has claimed that people have mistaken his brothers for him many times in Atlanta which is what the show is based on.

Akon is planning to work on a full-length movie titled Illegal Alien. The film is based on some of the events of his life and actor Mekhi Phifer is set to play him. Besides Akon confirmed in August 2007, in the interview with Polish website INTERIA.PL, that he works on a movie "Cocaine Cowboys," which tells the story of Jon Roberts, the main pilot of Medellin Cartel (Colombian drug traffickers). He was also featured on

67

a Verizon Wireless commercial and singing Snitch along with Obie Trice on a CSI: Crime Scene Investigation episode named "Poppin' Tags."

On November 30, 2007, Akon entered the Big Brother house in Pinoy Big Brother Celebrity Edition 2 as a guest so the housemates can meet him for only 100 seconds. He also appeared on November 17, 2008 edition of WWE Raw, with Santino Marella citing him in his speech. Because of Santino's Italian Stereotyping, he mispronounced Akon's name to "Akorn".

On April 27, 2008, Akon appeared with Colby O'Donis in Dance on Sunset. On January 27, 2010, Akon performed on the Brazilian reality show Big Brother Brasil.

Pepsi chose him to produce and record “Oh Africa” for the 2010 World Cup.

Fashion

In February 2007, Akon launched his clothing line, Konvict Clothing. It features urban streetwear including denim jeans, hoodies, t-shirts and hats. Aliaune is the upscale version, or high-end line, for males and females, which includes blazers, denim jeans and other items. Timothy Hodge appeared on MTV's Direct Effect alongside Akon while promotioning the Konvict clothing line.

Η μουσική της Δυτικής Αφρικής

Πολλοί τη θεωρούν ξένη και απόμακρη, επειδή δεν την έχουν γνωρίσει. Ωστόσο, αποτελεί έναν τεράστιο μουσικό "θησαυρό" που σίγουρα αξίζει να ανακαλύψουμε.

68

Ομάδα μουσικών

Το γεγονός ότι σπάνια οι μουσικοί της Δ.Αφρικής μιλούν και γράφουν για τη μουσική τους έχει ελαχιστοποιήσει τις πηγές των γνώσεων του Δυτικού κόσμου για την τόσο σημαντική μουσική αυτής της γωνιάς του πλανήτη. Αυτό λοιπόν που μπορεί εύκολα να πετύχει κανείς είναι το να διαμορφώσει μια επιφανειακή γνώση αρχικά, βασισμένη στις παρακάτω γενικεύσεις:

1. Η μουσική έχει λειτουργικό χαρακτήρα και σπάνια μπορεί να νοηθεί

αποσπασμένη από τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής.

2. Ο ρυθμός, συγκρινόμενος με αυτόν του Δυτικού κόσμου, αποτελεί ένα πολύπλοκο πλέγμα ρυθμικών σχημάτων.

69

3. Τα κρουστά όργανα κατέχουν σημαντική θέση στη μουσική αυτή και η ποικιλία τους είναι εκθαμβωτική.

4. Η μουσικότητα είναι έμφυτη στο λαό και γι' αυτό δύσκολα μπορεί κανείς να διαχωρίσει τους επαγγελματίες μουσικούς από το κοινό.

5. Η μουσική βασίζεται περισσότερο στον αυτοσχεδιασμό και λιγότερο στη σημειογραφία.

Παρ' όλο που πολλοί αντιμετωπίζουν τη μουσική της Δ.Αφρικής ως ένα ομοιογενές σύνολο, δεν πρέπει εδώ να παραβλέψουμε ότι η γεωγραφία της χώρας, με την

έρημο και τη σαβάνα στο Βορρά και τα δάση στο Νότο, έχει συμβάλλει σημαντικά στη διαμόρφωση εθνικών μουσικών παραδόσεων.

Πολύ συχνά, η μουσική της Δ.Αφρικής έχει εμπνεύσει δυτικούς καλλιτέχνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο γνωστός συνθέτης Philip Glass, που, γοητευμένος από την αισθητική αρτιότητα και την καλαισθησία της μουσικής αυτής, συνεργάστηκε με τον δυτικοαφρικανό συνθέτη Foday Musa Suso.

ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Κρουστά: Είναι η σημαντικότερη κατηγορία οργάνων. Ειδικότερα, τα

κρουστά που προσδίδουν στη μουσική της Δ.Αφρικής το ιδιαίτερο χρώμα της σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές της ηπείρου, είναι τα ιδιόφωνα κρουστά και περισσότερο αυτά που παράγουν μελωδικούς ήχους. Χαρακτηριστικά είναι το μπίρα και το μπάλα, ένα είδος ξυλόφωνου με 15 έως 19 τόνους. Βέβαια χρησιμοποιούνται και ιδιόφωνα χωρίς συκγεκριμένο τονικό ύψος, όπως τα

κουδούνια που παίζονται κυρίως από γυναίκες.

Ο Philip Glass με τον Foday Musa Suso

70

Μπάλα

71

Μπίρα

Όσον αφορά τα μεμβρανόφωνα κρουστά, ο πιο διαδεδομένος τύπος τυμπάνου είναι το τάμα που έχει δύο επιφάνειες που χτυπιούνται με τα χέρια ή με μπακγέτες. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα όργανα αυτά συνήθως δεν παίζονται από

επαγγελματίες μουσικούς.

72

Τάμα

Έγχορδα: Στη Δ.Αφρική υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες έγχορδων οργάνων. Η πρώτη περιλαμβάνει τα έγχορδα που παίζονται με δοξάρι. Η δεύτερη κατηγορία αποτελείται από τα νυκτά έγχορδα. Και στις δύο αυτές κατηγορίες συναντάμε έγχορδα με 3 έως 5 χορδές, με ηχεία κατασκευασμένα από κολοκύθες ή ξύλο. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι τα μονόχορδα όργανα, με δοξάρι ή νυκτά. Ένα από αυτά είναι το μόλο.

Η τρίτη κατηγορία εγχόρδων της περιοχής περιλαμβάνει τα όργανα που ανήκουν

στην οικογένεια της άρπας. Εδώ συναντάμε το πιο χαρακτηριστικό ίσως όργανο της Δ.Αφρικής, το κόρα. Το όργανο αυτό προέρχεται από την παράδοση των βασιλικών αυλών, διαθέτει 19 ή 21 χορδές και εκτελείται μόνο από άνδρες επαγγελματίες μουσικούς.

73

Πνευστά: Πρόκειται μόλλον για την κατηγορία οργάνων που παίζει το μικρότερο ίσως ρόλο στη μουσική της Δ.Αφρικής. Ο διαχωρισμός τους σε υποκατηγορίες ακολουθεί αυτόν της δυτικής μουσικής, δηλαδή υπάρχουν (μεταξύ άλλων) πνευστά που ανήκουν στην οικογένεια του φλάουτου,

όργανα που παραπέμπουν στα χάλκινα πνευστά και πνευστά που ανήκουν στην οικογένεια του όμποε, όπως η ευρέως διαδεδομένη αλγκάιτα.

ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΤΗΣ Δ.ΑΦΡΙΚΗΣ

Oι μουσικοί της Δ.Αφρικής έχουν αρχίσει και γίνονται γνωστοί

στους μουσικόφιλους του κόσμου. O Fela Kuti, ο ιδρυτής του afro-funk, έκανε την αρχή στη δεκαετία του '70 στις ΗΠΑ με το ριζοσπαστικό στίχο του (υπήρξε μέλος των Μαύρων Πανθήρων) και την ανοιχτή επίθεσή του στην κρατική

εξουσία στη Νιγηρία. Σήμερα, φιλτραρισμένη από το χρόνο και εμπλουτισμένη από τη δυτική μουσική, η παράδοση αυτή συνεχίζεται. Το μικρό Μάλι ιδιαίτερα, στη

δυτική Αφρική, βρίσκεται στην πρωτοπορία. O Salif Keita, ο κιθαρίστας Ali Farka Toure, η γνωστή για τους αγώνες της κατά της πολυγαμίας και υπέρ της σεξουαλικής προφύλαξης Oumou Sangare, το εκπληκτικό τυφλό ζευγάρι Amadou et Mariam, η Rokia Traore, ο τροβαδούρος Habib Koite, είναι οι κυριότεροι μουσικοί "πρεσβευτές" της χώρας αυτής με την τόσο πλούσια μουσική παράδοση και το χαρακτηριστικό ήχο της κόρας. Εκεί, κάθε χρόνο γίνεται το γνωστό "Φεστιβάλ της ερήμου", σε απόσταση 2 ημερών μακριά μέσα στην έρημο, όπου συγκεντρώνονται πολλοί Αφρικανοί μουσικοί και για 3 μέρες γιορτάζουν το δικό τους Woodstock. Το 2006 μάλιστα συμμετείχαν παίζοντας μαζί τους ο Manu Chao και ο Robert Plant. Άλλες εξαιρετικές περιπτώσεις είναι ο ποιητής-μουσικός Baaba Maal και ο γνωστός από τη συνεργασία του με τη Neneh Cherry Υoussou 'n Dour από τη Σενεγάλη, ο

Καμερουνέζος κλασικός πια Manu Dibango, η γνωστή σε όλους Cesaria Evora από το Πράσινο Ακρωτήρι, οι "Σενεγαλέζοι Buena vista" Orchestra Baobab. Και ο κατάλογος θα μπορούσε να συνεχιστεί για πολύ ακόμα...

Εκτελεστής του έγχορδου οργάνου κόρα

74

ΑΜΕΡΙΚΗ

Η Αμερική είναι ήπειρος του Δυτικού Ημισφαιρίου, που αποτελείται από τη Βόρεια

και Νότια Αμερική, τα εξαρτώμενα εδάφη και τις κτήσεις τους. Η Αμερική είναι

γνωστή και ως "Νέος Κόσμος", λόγω της ανακάλυψής της από τους Ευρωπαίους

σχετικά αργά, μόλις τον 15ο αιώνα. Είχαν προηγηθεί ήδη οι Βίκινγκς, οι Ινουίτ και

φυσικά οι αυτόχθονες πληθυσμοί της Αμερικής.

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΗ ΑΜΕΡΙΚΗ

Η μουσική των Αφροαμερικάνων, πλούσια σε ποικιλία και αντιπροσωπεύοντας μία μοναδική παράδοση, έχει πολύ σημαντική επίδραση στη σύγχρονη μουσική.

Η μουσική των Αφροαμερικάνων διαχωρίζεται από τη μουσική των υπόλοιπων Αμερικάνων εξαιτίας της ιστορίας της δουλείας των Αφροαμερικάνων και των αμέτρητων επικρίσεων που επιβλήθηκαν από αυτό το σύστημα της δουλείας. Αυτή η περίοδος ώθησε τους ανθρώπους να αναπτύξουν καινούργιους τρόπους για να εκφράσουν τις αντιδράσεις τους σ’αυτά που συνέβαιναν στις ζωές τους. Οι αφρικάνικες μορφές μουσικής απαγορεύτηκαν με μιας στους σκλάβους, γι αυτό κι αυτοί δημιούργησαν και εξέλιξαν μία νέα μουσική που ήταν ένα μίγμα των ήχων της πατρίδας τους με το στυλ της μουσικής των αφεντικών τους.

Ένα εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο της αφροαμερικάνικης μουσικής είναι ο ρυθμός της. Η αφρικάνικη επιρροή στην αφροαμερικάνικη μουσική φανερώνεται στο ρυθμικό χτύπημα των χεριών “παλαμάκια”, στους πολύ έντονους ρυθμούς και στη χρήση μετρικών και πολυμετρικών εφφέ. Για να ζήσει πραγματικά και να καταλάβει την ουσία αυτής της μουσικής, και ο ακροατής και ο ερμηνευτής πρέπει να συμμετέχει στο ρυθμό της μουσικής. Με το τραγούδι, τους ήχους του σώματος (σαν κρουστό όργανο), την κίνηση και το χορό, η ουσία της αφροαμερικάνικης μουσικής αρχίζει να αναδύεται. Είναι δύσκολο να ακούει κάποιος τη μουσική των Αφροαμερικάνων χωρίς να θέλει να κινηθεί ανταποκρινόμενος σ’αυτούς τους μεταδοτικούς ρυθμούς. Ο χορός, η κίνηση και οι μουσικές δραστηριότητες όπως τα παλαμάκια των χεριών, τα χτυπήματα των ποδιών και η “μελοποίηση” του λόγου (γνωστή ως ραπ) είναι πολύ σημαντικά για μία ξεκάθαρη κατανόηση της αφροαμερικάνικης μουσικής. Αυτή η κινητική αίσθηση διαποτίζει όλες τις αφροαμερικάνικες μουσικές παραδόσεις και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των εθίμων που έχουν σχέση με τη δουλειά, την προσευχή και τη διασκέδαση. Όπως και στην αφρικάνικη κουλτούρα, έτσι και η αφροαμερικάνικη μουσική δίνει άφθονες ευκαιρίες για αυτοσχεδιασμό. Υπάρχει μεγάλος βαθμός αμοιβαιότητας μεταξύ του χορού και της μουσικής, γιατί η μουσική συχνά σχηματίζει ένα χορό και με τη σειρά του ένας χορός δημιουργεί συχνά μία μουσική. Στην εκκλησία, για παράδειγμα, ο ιερέας συχνά καθορίζει τις κινήσεις των πιστών, αφού οι κινήσεις τους επηρεάζουν τη δύναμη και τις δυναμικές της λειτουργίας.

75

Βόρεια Αμερική

Στη Βόρεια Αμερική, η ινδιάνικη μουσική είναι σχεδόν μονοφωνική, αλλά υπάρχουν

εξαιρέσεις. Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι τύμπανα και

φλογέρες.

Στην Βόρεια Αμερική ο αρχαίος πολιτισμός των αυτοχθόνων συνάντησε τα

ευρωπαϊκά ήθη και έθιμα των εποίκων, αλλά και την αφρικανική παράδοση των

σκλάβων. Η μουσική είχε τη δυνατότητα να ‘’εκραγεί’’ προς μια πληθώρα πιθανών

κατευθύνσεων και το έκανε. Η μουσική των Ινδιάνων της Βορείου Αμερικής

διατηρήθηκε μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο των διαφόρων φυλών και στους πυρήνες

όπου αυτές κατάφεραν να επιβιώσουν. Δυστυχώς όμως τα λίγα ουσιαστικά

δείγματα που έχουν σωθεί (κυρίως μουσικές βασισμένες στο φλάουτο) είναι

ελάχιστα σε σχέση με την πλούσια παράδοση τους.

Σπιρίτσουαλς (spirituals): είναι ένα είδος λαϊκού, "μαύρου", Αφρο-αμερικάνικου τραγουδιού με έντονο το θρησκευτικό στοιχείο. Στα σπιρίτσουαλς συνδέονται παραδοσιακά τόσο με τα μπλουζ όσο και με την τζαζ μουσική και αποτελούν κυρίως έκφραση της θρησκευτικής πίστης. Είναι γνωστό ότι πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της τζαζ έπαιξε η θρησκευτικότητα των νέγρων. Η νέα θρησκεία ήταν ένα μέσο που μπορούσε να προσφέρει λυτρωτική διέξοδο και ελπίδα στους δούλους. Οι νέγροι παρατήρησαν μια μεγάλη ομοιότητα ανάμεσα στη δική τους καταπίεση και την καταπίεση των Εβραίων της Βίβλου. Καθώς από την Αφρική είχαν φέρει το μουσικό ένστικτό τους και τη δυνατότητα να συνθέτουν αυθόρμητα απλές μελωδίες, ήταν φυσικό να εκφράσουν την ελπίδα τους στο Θεό με θρησκευτικά τραγούδια. Σα λόγια σ' αυτές τις μελωδίες είναι συχνά παρμένα από χωρία της Βίβλου, όπου θριαμβεύει τό καλό.

Η πεντατονική κλίμακα (ο ήχος της οποίας αποδίδεται αν παιχθούν μόνο τα 5 μαύρα πλήκτρα μιας οκτάβας στο πιάνο), που τη συναντάμε στη λαϊκή μουσική πολλών λαών, υπήρξε βάση για τη μελωδία των χορωδιακών σπιρίτσουαλς, τα οποία δε σταμάτησαν να τραγουδιούνται μέχρι σήμερα από συγκροτήματα, ως κοσμικό μουσικό είδος, παρόλη την εξέλιξη της τζαζ. Η πρωτόγονη πεντατονική κλίμακα με το πέρασμα του χρόνου και την προσθήκη των λεγόμενων Blue Notes (πρόσθετες αλλοιωμένες νότες σε συγκεκριμένα σημεία της πεντατονικής κλίμακας), οδήγησαν στη λεγόμενη Μπλου κλίμακα (Blues Scale), που αποτέλεσε βάση για τη μελωδία των τραγουδιών Μπλουζ (Blues), αλλά και για την τζαζ μέχρι σήμερα.

Γκόσπελ (gospel=ευαγγέλιο) μουσική των μαύρων της Αμερικής, η οποία προήλθε από την παράδοση της εκκλησιαστικής λειτουργίας προτεσταντικών εκκλησιών και αναπτύχθηκε γύρω στα 1870, με σαφείς μουσικές επιρροές από τα σπιρίτσουαλς και τα μπλουζ. Χαρακτηριστικό της μουσικής γκόσπελ είναι οι εκφραστικοί αυτοσχεδιασμοί σε στιλ ρετσιτατίβο (είδος μουσικής απαγγελίας), το μελισματικό τραγούδι και η πληθωρική εκφραστικότητα. Μέσα στους ναούς, οι πιστοί και οι κήρυκες περιέρχονται σε έκσταση και τραγουδούν, ενώ επιφωνήματα, ευχές και επιδοκιμασίες ακούγονται από το εκκλησίασμα. Οι Πεντηκοστιανές κυρίως εκκλησίες, ακολουθώντας την επιταγή του Χαλμού 150 της Παλαιάς Διαθήκης

76

"πάσα πνοή αινεσάτω τον Κύριον", "εν ψαλτηρίω και κιθάρα", "εν χορδαίς και οργάνω", επέτρεψαν την χρήση μουσικών οργάνων στις εκκλησίες τους, όπως το ντέφι, το πιάνο, το εκκλησιαστικό όργανο, το μπάντζο, η κιθάρα κ.ά. Λουθηρανικοί χορωδιακοί ύμνοι και ψαλμοί υπήρξαν οι σπουδαιότερες μουσικές εκφράσεις που οι μαύροι αφομοίωσαν και ανέπλασαν. Aπό εκεί γεννήθηκαν τα σπιρίτσουαλς και τα γκόσπελ ως επέκταση αυτών. Tραγουδισμένα a capella (χωρίς μουσική συνοδεία) ή και με τη βοήθεια μουσικών οργάνων, χορωδίες μέσα στις εκκλησίες, περιπλανώμενοι τραγουδιστές (Mπλάιντ Γουίλι Tζόνσον), σολίστ και των δύο φύλων (Mαχάλια Tζάκσον, Tζέιμς Kλίβελαντ) και ιεροκήρυκες (αιδεσιμώτατος Tζ. M. Γκέιτς) κάνουν συνεχείς αναφορές στην Παλαιά Διαθήκη και παραλληλίζουν το πεπρωμένο των Eβραίων της Aιγύπτου με εκείνο των μαύρων των HΠΑ.

Μπλουζ: φωνητικό και οργανικό μουσικό ιδίωμα που εκφράζεται με “Μπλου” νότες

(blue notes) δηλαδή υφέσεις στην 3η και 7η νότα της κλίμακας και

επαναλαμβανόμενο μοτίβο συνήθως δωδεκάμετρης μορφής. Γεννήθηκε στις

αφροαμερικανικές κοινότητες των Η.Π.Α. ως ανάμειξη στοιχείων με αφρικανικές

ρίζες, εκκλησιαστική μουσική (σπιρίτσουαλς και Γκόσπελ), ύμνους του εμφυλίου

πολέμου κ.ά. μουσικά ιδιώματα. To μπλουζ επηρέασε σε σημαντικό βαθμό την

ύστερη αμερικανική και δυτικοευρωπαϊκή μουσική και συνδέθηκε με άλλα είδη

όπως το ράγκταϊμ, η Tζαζ, το Ρυθμ εντ μπλουζ (rhythm and blues) το Ροκ εντ ρολ

(rock and roll), το Φιπ χοπ και η Ποπ μουσική.

Για πολλά χρόνια το μπλουζ καταγραφόταν μόνο από μνήμης, ζωντανό και σε προσωπικό επίπεδο. Γεννήθηκε στο δέλτα του βόρειου Μισισιπή μετά από τον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο. Επηρεασμένο από τις αφρικανικές ρίζες του, μπαλάντες και ρυθμικούς χορούς, (τα τζαμπ απ), εξελίχθηκε σταδιακά σε μουσική για έναν τραγουδιστή, που δημιουργούσε διάλογο ανάμεσα στη φωνή και την κιθάρα του, τραγουδώντας έναν στίχο και απαντώντας οργανικά. Σα πρώτα μπλουζ ακολουθούσαν, σε ό,τι αφορά στο ρυθμικό τους πρότυπο, τον συχνά ακανόνιστο ρυθμό της φωνής, όπως φαίνεται σε ηχογραφήσεις της δεκαετίας του 20, ακόμη και της δεκαετίας του 30, από τους θρυλικούς Τσάρλι Πάτον, Μπλάιντ Λέμον Τζέφερσον, Ρόμπερτ Τζόνσον, Λάιτνινγκ Χόπκινς κ.ά.

Στη δεκαετία του 30 και του 40 τα μπλουζ κατέκτησαν τον Βορρά και πέρασαν στο ρεπερτόριο της μπιγκ μπαντ τζαζ. Η εισαγωγή του ηλεκτρικού ενισχυτή και η χρήση της τονικότητας της τζαζ άλλαξε ριζικά τη μορφή του “ηλεκτρικού” πλέον μπλουζ. Στις πόλεις του Βορρά, στο Σικάγο και το Ντητρόιτ, μπλουζίστες και σόλο κιθαρίστες (lead quitarists) όπως ο Μάντυ Γουότερς, ο Γουίλι Ντίξον, ο Τζον Λη Χούκερ, ο Φόουλινγκ Γουλφ και ο Έλμορ Τζέιμς έπαιξαν ηλεκτρικά και έκαναν δημοφιλή τα μπλουζ του Δέλτα του Μισισιπή, χρησιμοποιώντας στην μπάντα όργανα όπως το μπάσο, τα ντραμς, το πιάνο και περιστασιακά τη φυσαρμόνικα. Στην ίδια περίοδο στο Χιούστον ο Τι-Μπόουν Γουόκερ, και στο Μέμφις ο Μπι Μπι Κινγκ καθιέρωσαν ένα νέο στυλ που συνδύαζε την τεχνική της τζαζ με το ρεπερτόριο και την τονικότητα του μπλουζ.

77

Τζαζ: μουσικό είδος που αποτέλεσε εξέλιξη της λαϊκής αμερικανικής μουσικής κατά τον 19ο αιώνα, με αφρικανικές καταβολές. Περιλαμβάνει αρκετά μουσικά είδη που στηρίχτηκαν σε ένα κοινό σκεπτικό κατασκευής, τον μερικό ή και ολικό αυτοσχεδιασμό. Γνώρισε σημαντική ανάπτυξη και διεθνή αναγνωρισιμότητα κατά τη δεκαετία του 1920.

Σο τζαζ στιλ της Νέας Ορλεάνης έχει ολοφάνερη καταγωγή από τα στρατιωτικά εμβατήρια. Η ορχήστρα της Νέας Ορλεάνης αποτελείται συνήθως από τρομπέτα (ή κορνέτο), ένα κλαρίνο, ένα τρομπόνι, ένα κοντραμπάσο (ή τούμπα) και τύμπανα. Αργότερα προστέθηκαν και η κιθάρα και το πιάνο. Αξιοσημείωτη είναι η απουσία του σαξοφώνου. Σο ρεπερτόριο της Νέας Ορλεάνης είναι συνήθως χαρούμενο και μελωδικό, έχοντας σε μεγάλο βαθμό την καταγωγή του σε ευρωπαϊκούς χορούς ή εμβατήρια, με πιο ισχυρή επίδραση από την γαλλική παράδοση. Βασικό χαρακτηριστικό της τζαζ της Νέας Ορλεάνης είναι η -- συνήθως τριμερής -- πολυφωνία στη μελωδία. Σο αρχικό στιλ αποτυπώνεται στους πρώτους ηχογραφημένους δίσκους στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και γενικά δεν σημείωσε ιδιαίτερη εξέλιξη στα βασικά τουλάχιστον μορφολογικά χαρακτηριστικά του.

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα:

Μπορούμε να συνοψίσουμε κάποια βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του τζαζ είδους, τα οποία αν και δεν ορίζουν απόλυτα την τζαζ, βοηθούν σημαντικά στην αναγνώριση της:

Η τζαζ παρουσιάζει ιδιομορφίες σε σχέση με την Ευρωπαϊκή μουσική, καθώς δεν

χρησιμοποιεί μόνο τις βασικές κλίμακες της Ευρωπαϊκής μουσικής δηλ. μείζονες και

ελάσσονες (σύστημα που αντικατέστησε τον 17ο αιώνα τους Εκκλησιαστικούς

Τρόπους της Δυτικής Εκκλησιαστικής Μουσικής), αλλά και πολλές άλλες κλίμακες με

προέλευση από την Αφρική και αλλού, που χρησιμοποιούνται σε μίξη με τις

ευρωπαϊκές αρμονίες. Συχνά οι μουσικοί της Τζαζ, τη στιγμή του αυτοσχεδιασμού,

σκέφτονται και επιλέγουν νότες με βάση τις κλίμακες που αποδίδουν καλύτερα το

αρμονικό πλαίσιο μιας συγχορδίας. Έτσι, καθώς οι συγχορδίες που

χρησιμοποιούνται στην τζαζ είναι συχνά έντονα διάφωνες (7ης, 9ης, 11ης, 13ης,

αυξημένες, ελαττωμένες κ.λπ), πολλές από τις κλίμακες περιέχουν επίσης διάφωνες

νότες σε διάφορα σημεία της κλίμακας ώστε να αποδίδουν καλύτερα το αρμονικό

υπόβαθρο της συνοδείας. Η τζαζ στηρίζεται βαθύτατα σε ένα ακόμα αφρικανικό

στοιχείο, το ρυθμό, ο οποίος αποτελεί θεμελιώδες συστατικό της καθώς οργανώνει

τη μουσική. Οι ρυθμοί της τζαζ μουσικής είναι περισσότερο σύνθετοι και με

συνεχείς παραλλαγές που εναλλάσσονται, συνήθως δύο ή τεσσάρων τετάρτων. Στη

τζαζ μουσική, ο ήχος των μουσικών οργάνων αλλά και η φωνή, χρησιμοποιούνται με

έναν ξεχωριστό τρόπο. Σο ιδιαίτερο "χρώμα" του τζαζ ήχου, οφείλεται σε μεγάλο

βαθμό στην ανορθόδοξη τεχνική παιξίματος από τους πρώτους και αυτοδίδακτους

μουσικούς της. Κύριο χαρακτηριστικό της τζαζ είναι πως τα όργανα

χρησιμοποιούνται σαν ανθρώπινες φωνές. Η τζαζ έχει διαμορφώσει ειδικές

78

μουσικές φόρμες και ένα ιδιαίτερο ρεπερτόριο. Οι δύο βασικές φόρμες που

χρησιμοποιεί είναι το μπλουζ (ένα κύριο θέμα, κατά κανόνα δώδεκα μέτρων) και η

μπαλάντα (τυποποιημένο είδος συνήθως 32 μέτρων). Κυρίαρχο στοιχείο της τζαζ

είναι ακόμα οι ίδιοι οι οργανοπαίκτες και οι προσωπικοί αυτοσχεδιασμοί τους πάνω

στο κυρίως μουσικό θέμα. Η σύνθεση στην τζαζ είναι κατά κανόνα απλή για

ενορχήστρωση και διάφορες παραλλαγές στα πλαίσια του ατομικού ή ομαδικού

αυτοσχεδιασμού.

Σ Ο Υ Ι Ν Γ Κ

Το σουίνγκ (swing) είναι ένα είδος της τζαζ μουσικής που έγινε αυτόνομο και

αναγνωρίσιμο στυλ κατά τη δεκαετία του 1930 στις Η.Π.Α. Αποτελεί ουσιαστικά ένα

ενδιάμεσο σταθμό ανάμεσα στην παραδοσιακή και στη μοντέρνα τζαζ. Η ονομασία

του προέρχεται από το αγγλικό ρήμα swing, που σημαίνει κουνιέμαι, αιωρούμαι,

ακριβώς γιατί η μουσική ήταν εύθυμη και ρυθμική και γιατί συνδυαζόταν με τον

αντίστοιχο χορό που απαιτούσε ευκινησία.

Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α

Το είδος του σουίνγκ πρωτοεμφανίστηκε μετά το 1920 στο Σικάγο, στις μεγάλες

ορχήστρες νέγρων και κυρίως του Κάουντ Μπέζι και της Μαίρη Λου Γουίλλιαμς.

Μετά το 1930 όμως πλήθαιναν οι μεγάλες ορχήστρες και οι λευκοί άρχισαν να

αντιγράφουν τη μουσική των μαύρων. Η μουσική καλλιέργεια των λευκών τους

έκανε νά διαμορφώσουν ένα άλλο είδος τζαζ με στοιχεία ευρωπαϊκής μουσικής.

Από τότε μέχρι σήμερα δεν έπαψαν οι επιδράσεις, είτε προέρχονταν από την

κλασική μουσική είτε από την ξένη λαϊκή. Χάρη στο σουίνγκ, όμως, άνοιξαν οι

ορίζοντες της τζαζ και άρχισε η διάδοση της και εξω από την Αμερική.

Από το 1935 μέχρι το 1945 όλες oι ορχήστρες έπαιζαν σουίνγκ, η νεολαία χόρευε

τον αντίστοιχο χορό, το ραδιόφωνο μετέδιδε προγράμματα τζαζ ενώ παράλληλα

γίνονταν κοντσέρτα και περιοδείες. Επιπλέον, ο Μπένι Γκούντμαν είχε στεφθεί

βασιλιάς του σουίνγκ ενώ ονομαστές ορχήστρες ήταν αυτές των αδελφών Τόμμυ &

Τζίμμυ Ντόρσεϋ και του Γκλεν Μίλλερ.

Μέσα από τις μεγάλες ορχήστρες του σουίνγκ, ξεπήδησαν πολλοί μουσικοί που

έδωσαν ώθηση στους νεώτερους να καινοτομήσουν ριζικά στη τζαζ, προκαλώντας

τη βαθμιαία μετάβαση από τις παλιές μορφές προς τις νεότερες. Μεγάλες

προσωπικότητες αυτής της «μετάβασης» είναι ο Τσάρλι Κρίστιαν στην κιθάρα,

ο Λέστερ Γιανγκ στο τενόρο σαξόφωνο, ο Τζίμμυ Μπλάντον στο μπάσο και ο Ρόυ

Έλντριτζ στην τρομπέτα.

Στην εποχή του σουίνγκ θα πρέπει να αναφερθεί και ένας πολύ σπουδαίος

συνθέτης και πιανίστας, ο Ντιούκ Έλλινγκτον, παρόλο που δεν ανήκει ολοκληρωτικά

σε κανένα στυλ. Έγινε πολύ γνωστός με τη συμβολή του στη δημιουργία της

διασκευασμένης τζαζ για μεγάλη ορχήστρα, χαρακτηριστικό της περιόδου του

79

σουίνγκ. Ο Ντιούκ Έλλιγκτον είναι αναμφίβολα από τους σημαντικότερους

μουσικούς σε όλη την ιστορία της τζαζ καθώς η ζωή του συμβαδίζει με τη γένεση

και την ανάπτυξη της. Η μουσική του αποτελεί μια σύζευξη της παραδοσιακής και

της μοντέρνας τζαζ κατά ένα μοναδικό τρόπο.

Στα χρόνια του σουίνγκ εμφανίζονται και οι σημαντικότερες τραγουδίστριες και

τραγουδιστές της τζαζ: η Έλλα Φιτζέραλντ, η Μπίλλι Χόλιντεϋ, η Ανίτα Ό Ντέυ,

ο Φρανκ Σινάτρα, ο Τζίμμυ Ράσσιγκ κ.ά.

Ένας συνδυασμός του σουίνγκ με την αφρο-κουβανέζικη μουσική σχημάτισε

το Μάμπο και επηρέασε ορχήστρες όπως του Τίτο Πουέντε ενώ και οι ορχήστρες

σουίνγκ συνήθιζαν ναπαίζουν κομμάτια σε αυτούς τους ρυθμούς.

Ένα από τα θετικά στοιχεία του σουίνγκ ως μουσικό είδος αποτελεί το γεγονός ότι

χρησιμοποίησε στις ορχήστρες λευκούς και νέγρους μουσικούς μαζί. Αυτό ήταν

μια νίκη στις φυλετικές διακρίσεις των Αμερικανών και στην επιμονή τους να

θεωρούν την τζαζ μουσική μόνο των νέγρων.

Ροκ μουσική Ο όρος ροκ στη μουσική, χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα είδη

που προέκυψαν από την εξέλιξη του είδους του rock and roll. Η μουσική ροκ (rock)

στο σύνολό της, αποτελεί ένα είδος δημοφιλούς μουσικής που χαρακτηρίζεται

συνήθως από έντονο ρυθμό και από ευδιάκριτη, χαρακτη-ριστική μελωδία

φωνητικών η οποία συνοδεύεται συνήθως από ηλεκτρικές κιθάρες, ηλεκτρικό

μπάσο και ντραμς. Πολλές φορές χρησιμοποιούνται και πληκτροφόρα όργανα,

όπως πιάνο ή συνθεσάιζερ. Εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1950 στην

Αμερική και είχε ως βάση την τεχνοτροπία του Rhythm and Blues και το ρυθμό του

rock and roll των αφροαμερικάνικων κοινοτήτων των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς

και το rockabilly, που στην ουσία ήταν η έκφραση των λευκών μέσω των

προαναφερθέντων ειδών αφροαμερικανικής προέλευσης. Συνεισφορά στον ήχο

που πρωτοχαρακτηρίστηκε ροκ, θεωρείται ότι είχε και η country μουσική. Αυτή,

είχε στοιχεία μπλουζ και βασιζόταν στα παραδοσιακά είδη μουσικής των κατοίκων

των ΗΠΑ και ήταν πολύ δημοφιλής, κυρίως μεταξύ των λευκών και στο Νότο. Η

μουσική ροκ επηρεάστηκε και επηρεάζεται ακόμη και σήμερα από τα άλλα είδη

μουσικής που είναι δημοφιλή ανά περίοδο. Στη δεκαετία του 1960, η παραδοσιακή

(folk) μουσική των λευκών κοινοτήτων των ΗΠΑ επηρέασε το υβρίδιο που ήταν

γνωστό ως ροκ εκείνη την περίοδο, αλλά και επηρεάστηκε από αυτό με αποτέλεσμα

τη δημιουργία του φολκ ροκ. Παράλληλα, γίνεται γνωστό το μπλουζ ροκ που

αποτελεί την έκφανση του ροκ που δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στην ηλεκτρική

κιθάρα και στις μπλουζ ρίζες της μουσικής αυτής. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960,

εμφανίζεται το ψυχεδελικό ροκ, που φέρει στοιχεία από μουσικές της ανατολής.

Λίγα χρόνια αργότερα, οι μουσικοί της ροκ που είχαν τζαζ παιδεία και μουσικοί

τζαζ, δημιούργησαν το μίγμα που έγινε γνωστό ως τζαζ-ροκ φιούζιον, ή απλά

φιούζιον. Στη δεκαετία του 1970, το ροκ υποσκελίστηκε από την επικράτηση της

ντίσκο που αποτελούσε ένα μίγμα σόουλ, φανκ και λάτιν μουσικής και δέχτηκε

80

επιρροές από τα είδη αυτά. Παράλληλα, δημιουργούνται τα υποείδη σοφτ ροκ,

προγκρέσιβ ροκ, πανκ ροκ και χέβι μέταλ. Ση δεκαετία του 1980, γίνεται δημοφιλές

το χαρντ ροκ και το εναλλακτικό ροκ (alternative rock) κάνει τα πρώτα του βήματα.

την επόμενη δεκαετία, τα υποείδη της ροκ που εισάγονται είναι το γκραντζ, το

μπριτ ποπ και το ανεξάρτητο ροκ (indie).

Προέλευση: Rock and Roll και Rockabilly Σο ροκ εντ ρολ προήλθε από διάφορα

μουσικά είδη που ήταν δημοφιλή στην Αμερική στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και

γνώρισε εξαιρετική δημοφιλία στις αρχές και στα μέσα της δεκαετίας του 1950. Είχε

ως βάσεις του τη μουσική rhythm and blues και την country. Η ροκ εντ ρολ αρχικά,

ήταν ένα από τα είδη χορευτικής μουσικής των αφροαμερικανών. Μαύροι

καλλιτέχνες όπως ο Little Richard, ο Chuck Berry και ο Fats Domino ερμήνευαν

επιτυχίες του ροκ εντ ρολ, αλλά απευθύνονταν σε αφροαμερικάνικο κοινό. Αυτοί οι

καλλιτέχνες του ροκ εντ ρολ, δέχτηκαν ρατσιστικές κριτικές σε μια εποχή που οι

περισσότεροι χώροι διασκέδασης ήταν διαχωρισμένοι για λευκούς και μαύρους. Η

μαζική επιτυχία του ροκ εντ ρολ ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1950, όταν

λευκοί καλλιτέχνες διασκεύαζαν το υλικό των αφροαμερικάνων ή ακολούθησαν το

στυλ τους, στο μουσικό είδος που έγινε γνωστό ως ροκαμπίλι. Ο Έλβις Πρίσλεϊ, ο

Μπιλ Φάλει, ο Τζέρι Λι Λιούις και ο Τζόνι Κας ήταν μερικοί από αυτούς που

εδραίωσαν το ροκ εντ ρολ στη συνείδηση των υπόλοιπων Αμερικανών και

συνέβαλαν έτσι στην μεγάλη επιτυχία του. Ταυτόχρονα τα τεχνολογικά επιτεύγματα

της εποχής, δίνουν ώθηση στην οικιακή διασκέδαση που σχετίζεται με τη μουσική.

Οι δίσκοι γραμμοφώνου που παράγονται στα μέσα της δεκαετίας του 1950 είναι

πλέον 45 στροφών και όχι 78 και το 1957, η Ιαπωνική εταιρία TTEC (Tokyo

Telecommunications Engineering Corporation) που αργότερα μετονομάστηκε σε

Sony, εισάγει στην αμερικάνικη αγορά το πρώτο ραδιόφωνο με τρανζίστορ που

αποτελείται πλήρως από μικρού μεγέθους ηλεκτρονικά στοιχεία. Εξαιτίας αυτών, οι

νέοι σταδιακά μπόρεσαν να έχουν πρόσβαση σε ένα φτηνό σύστημα όπου θα

άκουγαν μουσική. Προς το τέλος της δεκαετίας του 1950, η δημοφιλής μουσική της

περιόδου ήταν γνωστή σε όλο τον αμερικάνικο πληθυσμό. Κοινό ανεξαρτήτως

χρώματος, παρακολουθούσε συναυλίες ροκ εντ ρολ και οι οπαδοί της μουσικής

ανακάλυπταν τους καλλιτέχνες που είχαν ερμηνεύσει πρώτοι τα κομμάτια που

ήξεραν από το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση. Παράλληλα, αν και οι πωλήσεις των

μεγάλων δισκογραφικών εταιριών γνώρισαν μια πτώση της τάξης του 30%, οι

ανεξάρτητες δισκογραφικές άνθισαν καταλαμβάνοντας ένα μερίδιο πωλήσεων

γύρω στο 55% στις ΗΠΑ. Οι πωλήσεις δίσκων ροκ εντ ρολ, κατέλαβαν το 1959 το

42,7% των συνολικών πωλήσεων. Βέβαια, εξαιτίας της επιτυχίας του είδους, όσοι

προωθούσαν καλλιτέχνες της εποχής, χαρακτήριζαν ως ροκ εντ ρολ και άλλα είδη

μουσικής όπως η ποπ της εποχής που είχε στοιχεία ροκ εντ ρολ, με στόχο την

προσέλκυση μεγαλύτερου κοινού. Εντούτοις, η επικράτηση του ροκ εντ ρολ

81

ξεπέρασε τα όρια των Ηνωμένων Πολιτειών και γνώρισε μεγάλη επιτυχία και στη

Βρετανία όπου αναπτύχθηκε το Βρετανικό ροκ.

Βρετανικό ροκ: Μέσα δεκαετίας 1950 - αρχές δεκαετίας 1960 Το Ηνωμένο Βασίλειο

το δημοφιλές κίνημα που είναι γνωστό ως "παραδοσιακή" τζαζ, έφερε πολλούς

Αμερικάνους καλλιτέχνες της μπλουζ και τζαζ στη Βρετανία, οι οποίοι μετέδωσαν

τους ροκ εντ ρολ και ροκαμπίλι ρυθμούς εκεί. Έτσι το ροκ εντ ρολ έγινε γνωστό και

στο ευρωπαϊκό κοινό και γνώρισε την αποδοχή του. Βρετανοί καλλιτέχνες όπως οι

Tommy Steele, Cliff Richard, και Billy Fury έγιναν γνωστοί στα μέσα και τέλη της

δεκαετίας του 1950, παίζοντας ροκ εντ ρολ και ροκαμπίλι. Η μουσική σκιφλ (skiffle)

που είχε τις ρίζες της στις ΗΠΑ από το 1920 και ήταν πολύ δημοφιλής στη Βρετανία,

επηρεάστηκε αισθητά από το ροκ εντ ρολ. Σο νέο αυτό ύφος άνθισε ιδιαίτερα στα

μέσα της δεκαετίας του 1950 καθώς δημιουργήθηκαν πολλά νέα συγκροτήματα,

μεταξύ άλλων και οι The Quarry Men του Τζον Λέννον, που αποτέλεσαν το

προπαρασκευαστικό συγκρότημα για τη δημιουργία των Beatles. Η Βρετανία,

ανέπτυξε μεγάλη σκηνή ροκ εντ ρολ, που αναπτύχθηκε γρήγορα απαλλαγμένη από

τα ρατσιστικά εμπόδια που κράτησαν τη rhythm and blues και άλλα είδη τέχνης

αφροαμερικανών, στην απομόνωση στις ΗΠΑ. Ο Κλιφ Ρίτσαρντ έκανε την πρώτη ροκ

εντ ρολ επιτυχία στη Βρετανία με το τραγούδι του Move It και έτσι τέθηκαν για

πολλούς, οι βάσεις για τη δημιουργία του Βρετανικού ροκ ήχου. Σο συγκρότημά του

The Shadows, ήταν ένα από πολλά που γνώριζαν επιτυχία με ορχηστρικά κομμάτια

μουσικής σερφ. Καθώς το ροκ εντ ρολ στην Αμερική άρχισε να φθίνει και να κλίνει

προς το ελαφρύ ποπ και τις γλυκανάλατες μπαλάντες που ακούγονταν σε κλαμπ και

χορούς, τα Βρετανικά ροκ συγκροτήματα συνέχισαν να παίζουν με ένταση, βαθιά

επηρεασμένοι από το μπλουζ ροκ.

Το Garage rock της δεκαετίας του 1960 Η Βρετανική Εισβολή (British Invasion) όπως

είναι γνωστή στον μουσικό τύπο η επικράτηση του Βρετανικού ροκ σε χώρες όπως

οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία, διέδωσε παγκοσμίως το Βρετανικό ροκ και

γνώρισε πολλούς μιμητές. Πολλοί εξ αυτών στις ΗΠΑ, προσπάθησαν να φτιάξουν τη

δική τους συνοικιακή μπάντα. Οι πρόβες και οι ηχογραφήσεις γίνονταν συνήθως

στα γκαράζ των σπιτιών τους χωρίς τα μέσα που παρείχε κάποια μεγάλη

δισκογραφική εταιρία της εποχής. Εντούτοις αρκετοί, όπως οι The Sonics, ξεχώρισαν

την περίοδο μεταξύ 1963 και 1967, οπότε και γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή του το

γκαράζ ροκ. Σο garage rock είχε ονομαστεί αρχικά punk rock, αλλά αργότερα

χρησιμοποιήθηκε ο όρος γκαράζ ροκ για να μη δημιουργείται σύγχυση με το πανκ

ροκ όπως το έκαναν γνωστό οι Sex Pistols, που έγινε πολύ δημοφιλές κατά τη

διάρκεια της δεκαετίας του 1970.

Η μουσική surf της δεκαετίας του 1960 Ο ήχος του ροκαμπίλι επηρέασε πολύ τη

Δυτική Ακτή της Αμερικής ως προς την ανάπτυξη ενός νέου είδους μουσικής που

ήταν κυρίως ορχηστρικό και έγινε γνωστό ως μουσική σερφ. Η υποκουλτούρα των

82

οπαδών του συγκεκριμένου είδους μουσικής ήταν συνήθως ανταγωνιστική αυτής

της ροκ εντ ρολ μουσικής, αλλά γενικά κατηγοριοποιείται ως ένα παρακλάδι της

ευρύτερης ροκ εντ ρολ σκηνής. Η σερφ ήταν πιο γρήγορη από το ροκ εντ ρολ και ο

ήχος της εμφάνιζε χαρακτηριστικές διαφορές, όπως οι κιθάρες με μεγάλο σήμα

αντήχησης (reverb) ή ηχούς για να δοθεί μεγάλη αίσθηση του βάθους στον ήχο.

Πολύ γνωστό συγκρότημα της σερφ ήταν οι Beach Boys που άφησαν το στίγμα τους

στη σερφ προσθέτοντας πλούσιες μελωδίες στη φωνή, δημιουργώντας αυτό που

έγινε γνωστό ως ο Ήχος της Καλιφόρνια.

Η Βρετανική ροκ σκηνή Μέχρι το τέλος του 1962, η Βρετανική ροκ σκηνή είχε

αρχίσει να έχει τα πρώτα της δείγματα με ένα μεγάλο εύρος αμερικάνικων

επιρροών και στοιχεία της soul, rhythm and blues και surf. Αρχικά, τα συγκροτήματα

του είδους μετέφεραν μελωδίες Αμερικανών καλλιτεχνών, αλλά αργότερα

εμφάνισαν και τις δικές τους συνθέσεις με μουσικές ιδέες όλο και πιο περίπλοκες,

δίνοντας πολλές φορές μεγαλύτερη βαρύτητα στο αφροαμερικάνικο στοιχείο. Οι

Beatles από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, έκαναν την εμφάνιση τους με ένα σετ

εμφάνισης, τραγουδιών και ύφους που έθεσε τα πρότυπα για τα μουσικά

συγκροτήματα του μέλλοντος. Στα μέσα του 1962 οι Rolling Stones ξεκίνησαν ως

ένα από τα πολλά συγκροτήματα που είχαν μεγάλη επιρροή από την μπλουζ, μαζί

με τους Animals και Yardbirds. Στα τέλη του 1964 εμφανίζονται οι Kinks και

ακολουθούν οι Who που παρουσιάζουν το νέο μοντερνιστικό στυλ. Προς το τέλος

της δεκαετίας, τα συγκροτήματα της Βρετανικής ροκ σκηνής, πειραματίστηκαν με το

ψυχεδελικό μουσικό ύφος που εμπεριείχε αναφορές στην υποκουλτούρα των

ναρκωτικών και στις εμπειρίες με παραισθησιογόνες ουσίες. Μετά την αρχική τους

επιτυχία στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι Beatles ξεκίνησαν σιγά σιγά να γίνονται γνωστοί

στις Ηνωμένες Πολιτείες, αρχικά μέσω παρουσίασης των κομματιών τους από

ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Αφού τα τραγούδια τους έγιναν

γνωστά εκεί, οργανώθηκε μια εκτεταμένη περιοδεία των Beatles στις ΗΠΑ που

οδήγησε σε μανιώδεις εκφράσεις θαυμασμού από πλευράς οπαδών, φαινόμενο

που έγινε γνωστό ως Beatlemania. Μετά τους Beatles και άλλα Βρετανικά

συγκροτήματα επισκέφθηκαν τις ΗΠΑ, όπως οι Rolling Stones, οι Animals και οι

Yardbirds.

Η μουσική ροκ ως αντικουλτούρα (1963-1974) τα τέλη της δεκαετίας του 1960 η

αντικουλτούρα της γενιάς μπητ συσχετίστηκε με το ευρύτερο αντιπολεμικό κίνημα που είχε

ταχθεί ενάντια στην απειλή της ατομικής βόμβας, κυρίως με την Καμπάνια για Πυρηνικό

Αφοπλισμό (Campaign for Nuclear Disarmament - CMD) στη Βρετανία. Και τα δύο κινήματα

συνδέθηκαν με την τζαζ σκηνή και με την αναγέννηση της μουσικής φολκ, που έλαβε χώρα

κυρίως σε Αμερική και Βρετανία τις δεκαετίες του 1950 και 1960.

Το Folk rock Η φολκ σκηνή απαρτιζόταν από καλλιτέχνες που πέρα από την ίδια την

παραδοσιακή μουσική, είχαν ενδιαφέρον στα ακουστικά όργανα, στα παραδοσιακά

τραγούδια και στην κάντρι μπλουζ, την ακουστική έκφανση της μπλουζ. Οι καλλιτέχνες της

83

αναγέννησης της φολκ που συντελέστηκε εκείνη την περίοδο, προτιμούσαν να ερμηνεύουν

τραγούδια που είχαν κάποιο κοινωνικά προοδευτικό μήνυμα, πράγμα που είχε απήχηση

και στο κοινό τους. Πρωτοπόρος της φολκ, πριν ακόμη από την περίοδο της αναγέννησης

της τη δεκαετία του 1950, θεωρείτο ο Woody Guthrie ο οποίος χαρακτηριζόταν ως

στρατευμένος καλλιτέχνης με πολλά τραγούδια διαμαρτυρίας στο ρεπερτόριό του. Στην

περίοδο της ανάπτυξης του κινήματος της φολκ, ο Μπομπ Ντίλαν ήρθε στο προσκήνιο και

έκανε επιτυχίες τραγούδια διαμαρτυρίας όπως τα Blowin' in the Wind και Masters of War.

Έτσι αυτού του είδους το τραγούδι έγινε γνωστό σε ευρύτερο κοινό. Οι Byrds, παίζοντας το

τραγούδι του Μπομπ Ντίλαν Mr. Tambourine Man, συνέβαλαν στην ανάπτυξη της μόδας

του Υολκ ροκ και έδωσαν ώθηση στο είδος του ψυχεδελικού ροκ το οποίο αντιπροσώπευαν

μεταξύ διαφόρων άλλων ειδών. Ο Ντίλαν συνέχισε την ανοδική πορεία του φολκ ροκ με το

σινγκλ για το τραγούδι του Like a Rolling Stone του 1965, να φτάνει στο νούμερο 2 των

τσαρτς των Ηνωμένων Πολιτειών, ακολουθώντας το Help! των εξαιρετικά δημοφιλών

Beatles. Καλλιτέχνες της φολκ ροκ όπως ο Neil Young, οι Simon & Garfunkel, The Mamas &

the Papas, Joni Mitchell και οι The Band, έκαναν το κίνημα της φολκ ροκ πολύ δημοφιλές

έως και μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1960 στην Αμερική. τη Βρετανία το φολκ ροκ έγινε

εξίσου δημοφιλές με την Αμερική. Οι Fairport Convention εφάρμοσαν τεχνικές της ροκ σε

παραδοσιακά Βρετανικά τραγούδια και το παράδειγμα τους ακολουθήθηκε από μπάντες

όπως οι Steeleye Span.

Το ψυχεδελικό ροκ Παράλληλα με το δημοφιλές φολκ ροκ και λίγο αργότερα

εμφανίστηκε και το ψυχεδελικό ροκ το οποίο προσέλκυσε έντονα το ενδιαφέρον

από τα μέσα έως τα τέλη της δεκαετίας του 1960. Η ψυχεδέλεια εμφανίστηκε

αρχικά στη φολκ σκηνή με τους Holy Modal Rounders που εισήγαγαν τον όρο το

1964. Με μουσικό υπόβαθρο που περιλάμβανε στοιχεία φολκ αλλά και jug band

(μπάντας παραδοσιακών και αυτοσχέδιων οργάνων), οι Grateful Dead μπήκαν στην

ίδια γραμμή με τους Merry Pranksters των οποίων η μουσική δημιουργία

τροφοδοτούνταν από τη χρήση LSD. Ο συναυλιακός χώρος με το όνομα The

Fillmore, αποτελούσε σημείο αναφοράς για τα συγκροτήματα του ψυχεδελικού ροκ

στη δεκαετία του 1960, όπως οι Country Joe and the Fish και οι Jefferson Airplane.

Οι Byrds το 1966 έκαναν επιτυχία το τραγούδι τους Eight Miles High το σινγκλ του

οποίου έφτασε στο νούμερο 14 στο Billboard Hot 100 των ΗΠΑ. Σο ίδιο κομμάτι

διασκεύασαν και οι Ολλανδοί Golden Earring, το 1970 και έτσι έγιναν γνωστοί στις

Ηνωμένες Πολιτείες με το ομώνυμο άλμπουμ τους. Η διασκευή τους στο εν λόγω

τραγούδι διαρκούσε 19 λεπτά, ενώ η αυθεντική εκδοχή του ήταν τρεισήμισι λεπτά,

στις συναυλίες τους στο Fillmore δε, όπου έπαιζαν τακτικά, διαρκούσε έως και 40

λεπτά με αλλεπάλληλα σόλο και τζαμαρίσματα (προσθήκες αυτοσχεδιασμού). Στη

Βρετανία, οι Pink Floyd, είχαν ξεκινήσει να αναπτύσσουν τις ιδέες τους πάνω στο

ψυχεδελικό ροκ από το 1965 στην "underground" σκηνή. To 1966, δημιουργήθηκαν

οι Soft Machine και ο Βρετανός Donovan κάνει επιτυχία το ψυχεδελικό με επιρροές

φολκ τραγούδι του, Sunshine Superman. Σον Αύγουστο του 1966 οι Beatles με το

άλμπουμ τους Revolver, χρησιμοποίησαν την ψυχεδέλεια σε τραγούδια τους όπως

το Yellow Submarine και το Tomorrow Never Knows. Οι Beach Boys του Brian

84

Wilson, κυκλοφορούν την ίδια χρονιά το Pet Sounds, με έντονα στοιχεία

ψυχεδέλειας, γεγονός που αποδίδεται στη χρήση LSD από τον Wilson που ήταν ο

κυρίως συνθέτης του άλμπουμ. Στην ίδια χρονιά εμφανίζονται οι Βρετανοί Cream με

τους Ginger Baker, Jack Bruce και Eric Clapton και συνδυάζουν το μπλουζ ροκ με την

ψυχεδέλεια. Σο 1967, ο Jimi Hendrix, γίνεται παγκοσμίως γνωστός με την εμφάνιση

του στο Monterey Pop Festival στην Καλιφόρνια, αφού την προηγούμενη χρονιά

είχε κάνει επιτυχία στο Ηνωμένο Βασίλειο με το σινγκλ του Stone Free. Με την

παγκόσμια φήμη που έχει πλέον εδραιώνεται σαν κιθαρίστας, που πέρα από τις

καινοτόμες τεχνικές του, χρησιμοποιεί στοιχεία ψυχεδέλειας τόσο στην εκτέλεση,

όσο και στην παραγωγή των τραγουδιών του, γεγονός που αλλάζει και τη θεώρηση

της παραγωγής δίσκων. Σο 1967 οι Pink Floyd κυκλοφορούν το πρώτο σινγκλ τους

με το τραγούδι του Syd Barrett, Arnold Layne και φτάνουν στο #20 στα Βρετανικά

τσαρτς για σινγκλς, αν και αργότερα το τραγούδι απαγορεύεται και δεν παίζεται στο

ραδιόφωνο, εξαιτίας του θέματος που πραγματεύονται οι στίχοι του (έναν άντρα

που ντύνεται με γυναικεία ρούχα). Σο άλμπουμ των Beatles με τίτλο Sgt. Pepper's

Lonely Hearts Club Band, κυκλοφορεί 4 μήνες μετά, τον Ιούνιο του ίδιου έτους και

κάνει μεγάλη αίσθηση στους κύκλους της ροκ μουσικής γενικά, ενώ στο τέλος της

χρονιάς κυκλοφορούν τα άλμπουμ The Piper at the Gates of Dawn των Pink Floyd

και το Disraeli Gears των Cream. Σο μεσουράνημα του ροκ σαν κίνημα των νέων

έγινε εμφανές σε μεγάλα ροκ φεστιβάλ στα τέλη της δεκαετίας του 1960 με πιο

γνωστό το φεστιβάλ του Woodstock του 1969 που ξεκίνησε ως μουσικό και

καλλιτεχνικό τριήμερο φεστιβάλ όπου συγκεντρώθηκαν υπερδιπλάσιοι του

προβλεπόμενου θεατές. Εξιδανικευμένο σήμερα, αναφέρεται σαν την κορυφαία

συγκέντρωση νέων, οπαδών της ροκ μουσικής και της υποκουλτούρας των χίπις.

Hip hop μουσικής

Hip hop μουσικής , που ονομάζεται επίσης hip-hop , ραπ μουσική ή hip-hop

μουσικής , είναι ένα είδος μουσικής που αποτελείται από ένα τυποποιημένο

ρυθμική μουσική που συνήθως συνοδεύει ραπ , μια ρυθμική και ομοιοκαταληξία

ομιλία που φώναζαν. Η εξέλιξη ήταν ως μέρος της χιπ χοπ κουλτούρας, μια

υποκουλτούρα που ορίζεται από τέσσερα βασικά υφολογικά

στοιχεία: mcing / ραπ , DJing / ξύσιμο , χορό διάλειμμα , και γκράφιτι γραφής .

Άλλα στοιχεία περιλαμβάνουν τη δειγματοληψία (ή σύνθεση ), και beatboxing .

Αν και συχνά χρησιμοποιείται για να δηλώσει ραπ, "hip hop" πιο σωστά

υποδηλώνει την πρακτική της ολόκληρη υποκουλτούρα . Ο όρος μουσική χιπ

χοπ είναι μερικές φορές χρησιμοποιούνται ως συνώνυμα με τον όρο μουσική

ραπ , αν και ραπ δεν είναι υποχρεωτικό στοιχείο της μουσικής χιπ χοπ? το είδος

μπορεί να περιλαμβάνει και άλλα στοιχεία της κουλτούρας του hip hop , όπως DJing

και το ξύσιμο, beatboxing, και ορχηστρικά κομμάτια .

Προέλευση του όρου

85

Δημιουργία του όρου χιπ χοπ είναι συχνά πιστώνεται με Keith

Cowboy, ράπερ με Grandmaster Flash και το Furious Five . Ωστόσο, lovebug Starski ,

Keith Cowboy, και DJ Hollywood χρησιμοποίησε τον όρο, όταν η μουσική ήταν

ακόμα γνωστή ως ραπ ντίσκο .Πιστεύεται ότι Cowboy δημιούργησε τον όρο

πειράγματα, ενώ ένα φίλο που μόλις είχε ενταχθεί του Στρατού των ΗΠΑ, με scat

τραγουδώντας τις λέξεις "hip / hop / hip / hop" με έναν τρόπο που μιμήθηκε

το ρυθμικό ρυθμό των στρατιωτών πορεία. Cowboy Αργότερα εργάστηκε το "hip-

hop" ρυθμό σε ένα μέρος του σκηνική παρουσία του, η οποία γρήγορα που

χρησιμοποιούνται από άλλους καλλιτέχνες, όπως η συμμορία Sugarhill σε " Delight

βιαστής της ».

Οικουμενική Zulu Nation ιδρυτής Afrika Bambaataa πιστώνεται με την πρώτη χρήση

του όρου για να περιγράψει την υποκουλτούρα στην οποία ανήκε η μουσική?., αν

και προτείνεται επίσης ότι ήταν ένας υποτιμητικός όρος για να περιγράψει το είδος

της μουσικής Η πρώτη χρήση του όρου σε έντυπη μορφή ήταν στην εφημερίδα

Village Voice , από τον Steven Hager, αργότερα συγγραφέας του μια ιστορία 1984

της χιπ-χοπ.

1970

Hip hop σαν μουσική και τον πολιτισμό που σχηματίζεται κατά τη διάρκεια της

δεκαετίας του 1970, όταν τα μέρη μπλοκ έγινε όλο και περισσότερο δημοφιλές

στην πόλη της Νέας Υόρκης , ιδιαίτερα μεταξύ των αφροαμερικάνων νεολαίας που

κατοικούν στο Μπρονξ . Αποκλεισμός μέρη ενσωματώνονται DJs που έπαιξε

δημοφιλή είδη της μουσικής, ειδικά funkκαι soul μουσική . Λόγω της θετικής

υποδοχής, DJs άρχισε απομόνωση των κρουστώνδιαλείμματα από λαϊκά

τραγούδια. Η τεχνική αυτή ήταν τότε σε κοινή Τζαμάικας μουσική dub , και σε

μεγάλο βαθμό εισάγονται Νέα Υόρκη από μετανάστες από την Τζαμάικα και αλλού

στην Καραϊβική, συμπεριλαμβανομένης της DJ Kool Herc , που γενικά θεωρείται ο

πατέρας του χιπ χοπ. Επειδή οι κρουστικές διακοπές funk, soul και disco στοιχεία

ήταν γενικά μικρή, Herc και άλλοι DJs άρχισαν να χρησιμοποιούν δύο πικάπ για την

επέκταση των διαλειμμάτων.

Turntablist τεχνικές - όπως το ξύσιμο (που δόθηκε στη Μεγάλο Wizzard

Θεόδωρος ), κτύπησε ανάμειξη ή / και ταιριάζουν, και να νικήσει juggling - τελικά

αναπτύχθηκε μαζί με τα διαλείμματα, δημιουργώντας μια βάση που θα μπορούσε

να χτύπησε πάνω, κατά τρόπο παρόμοια με σηματοδοτώντας , καθώς και την

τεχνική της φρυγανίσματος , μια άλλη επιρροή βρέθηκαν σε Τζαμαϊκανή μουσική

dub.

Hip hop μουσική στα σπάργανα, έχει περιγραφεί ως μια διέξοδο και μια "φωνή" για

τη νεολαία στερούνται πολιτικών δικαιωμάτων των χαμηλών οικονομικών

86

περιοχών, όπως ο πολιτισμός αντανακλούσε τις κοινωνικές, οικονομικές και

πολιτικές πραγματικότητες της ζωής τους.

Εισαγωγή της ραπ

Ραπάρει , που αναφέρεται επίσης ως mcing ή emceeing, είναι ένα φωνητικό ύφος

στο οποίο ο καλλιτέχνης μιλάει στιχουργικά, σε έμμετρο λόγο και στίχο, γενικά σε

ένα οργανικό ή συντίθενται ρυθμό . Beats, σχεδόν πάντα σε 4/4 υπογραφή του

χρόνου , μπορεί να δημιουργηθεί από τη δειγματοληψία και / ή τμήματα

αλληλουχίας άλλα τραγούδια από τον παραγωγό . Επίσης, ενσωματώνουν την

synthesizers, drum machines, και ζωντανά συγκροτήματα. Ράπερ μπορούν να

γράψουν, απομνημόνευση, ή αυτοσχεδιάζουν στίχους τους και να εκτελούν τα έργα

τους a cappella ή με ένα ρυθμό.

Hip hop μουσική προϋπήρχε της εισαγωγής του ραπ στην κουλτούρα του hip hop,

rap φωνητικά και είναι απούσα από πολλά κομμάτια hip hop, όπως " Hip-Hop, Be

Bop (Μην Stop)"με Man Parrish ? " Chinese Αριθμητική "του Eric B . & Rakim ? "Al-

Naafiysh (Η Ψυχή)" και "Είμαστε Rocking τον πλανήτη" από τον Χασίμ ? και «Γη

Προορισμός" από Newcleus .Ωστόσο, η πλειοψηφία του είδους συνοδεύεται από

φωνητικά ραπ.

Οι ρίζες του βρίσκονται σε ραπ Αφρο-αμερικανική μουσική και τελικά αφρικανική

μουσική , ιδιαίτερα των griots του πολιτισμού της Δυτικής Αφρικής. Οι Αφρο-

Αμερικανός παραδόσεις του «signifyin , οι δεκάδες , και ποίηση τζαζ όλα hip hop

μουσική επιρροή, καθώς και την κλήση και απάντηση πρότυπα της Αφρικής και της

Αφρικής και της Αμερικής θρησκευτικές τελετές. Soul τραγουδιστής James Brown ,

μουσική και «κωμωδία» πράξεις, όπως Rudy Ray Moore και blowfly συχνά

θεωρείται "νονοί" της μουσικής χιπ χοπ.

Μέσα σε Νέα Υόρκη, παραστάσεις μιλώ-λέξης ποίηση και μουσική από καλλιτέχνες

όπως The Last Poets , Gil Scott-Heron http://en.wikipedia.org/wiki/Hip_hop_music -

cite_note-26 και Τζαλάλ Mansur Nuriddin είχε σημαντικό αντίκτυπο στην μετα-

αστική εποχή δικαιώματα κουλτούρα της δεκαετίας του 1960 και του 1970, και έτσι

το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο hip hop μουσική δημιουργήθηκε.

DJ Kool Herc και Coke La Ροκ που επηρεάζουν το φωνητικό ύφος της ραπ με την

παράδοση απλή ποίηση στίχους πάνω από funk μουσικά διαλείμματα, μετά από

κόμμα-θεατών έδειξαν λίγο ενδιαφέρον για προηγούμενες απόπειρες τους να

ενσωματώσουν reggae-εγχύεται ψήσιμο σε μουσικά σύνολα. DJs και MCs θα

προσθέσει συχνά κλήση και απάντηση άσματα, που συχνά αποτελούνται από ένα

βασικό χορωδία, ώστε ο ερμηνευτής να συγκεντρώσει τις σκέψεις του (π.χ. «ένα,

δύο, τρία, y'all, με το ρυθμό").

Αργότερα, οι MCs μεγάλωσε μεγαλύτερη ποικιλία στα φωνητικά και ρυθμική

παράδοσή τους, ενσωματώνοντας σύντομα ποιήματα, συχνά με τη σεξουαλική ή

scatological θέμα, σε μια προσπάθεια να διαφοροποιηθούν και να ψυχαγωγήσει το

87

κοινό. Αυτά τα πρώτα κτυπήματα ενσωματώσει τις δεκάδες, ένα προϊόν της

αφρικανικής αμερικανικής κουλτούρας.Kool Herc & οι Herculoids ήταν η πρώτη

ομάδα hip-hop για να κερδίσει την αναγνώριση στη Νέα Υόρκη, αλλά ο αριθμός των

MC ομάδες αυξήθηκε με την πάροδο του χρόνου.

Συχνά, αυτές ήταν συνεργασίες μεταξύ πρώην συμμορίες , όπως Afrikaa

Bambaataa 's Οικουμενική Zulu Nation -πλέον ένας διεθνής οργανισμός. Melle Mel ,

ένας ράπερ με το The Furious Five είναι συχνά πιστώνεται με την ύπαρξη ο πρώτος

ραπ στιχουργός να αποκαλεί τον εαυτό του "MC". Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας

του 1970 -Β boying προέκυψαν κατά τη διάρκεια του μπλοκ κομμάτων, όπως β-

αγόρια και κορίτσια-b πήρε μπροστά από το κοινό να χορέψει σε ένα διακριτικό και

ξέφρενη στυλ. Το στυλ τεκμηριώθηκε για την απελευθέρωση σε έναν κόσμο ευρύ

κοινό για πρώτη φορά σε ντοκιμαντέρ και ταινίες όπως Style Wars , άγριο ύφος ,

και Beat Street . Ο όρος "B-boy» επινοήθηκε από τον DJ Kool Herc για να περιγράψει

τους ανθρώπους που θα περιμένουν για το διάλειμμα τμήμα του τραγουδιού, να

πάρει μπροστά από το κοινό να χορέψει σε ένα διακριτικό, ξέφρενη στυλ.

Αν και υπήρχαν πολλοί νωρίς MCs που καταγράφονται σόλο έργα του σημείωμα,

όπως DJ Hollywood , Kurtis Blow και Spoonie Gee , η συχνότητα της solo καλλιτέχνες

δεν αυξηθεί μέχρι αργότερα με την άνοδο των σολίστ με σκηνική παρουσία και το

δράμα, όπως LL Cool J. Οι περισσότεροι από νωρίς χιπ χοπ ήταν κυριαρχείται από

ομάδες όπου η συνεργασία μεταξύ των μελών ήταν αναπόσπαστο μέρος της

παράστασης. ] Ένα παράδειγμα θα ήταν η πρόωρη hip hop ομάδα Funky Four Plus

One , που εκτελούνται με τέτοιο τρόπο στοSaturday Night Live, το 1981.

Επίδραση της ντίσκο

Hip hop μουσική ήταν τόσο επηρεασμένη από τη μουσική ντίσκο και μια

σπασμωδική κίνηση εναντίον του. Σύμφωνα με τον Kurtis Blow , τις πρώτες ημέρες

του χιπ-χοπ χαρακτηρίζονταν από διαιρέσεις μεταξύ οπαδών και των επικριτών της

μουσικής ντίσκο. Hip hop είχε αναδειχθεί σε μεγάλο βαθμό ως «μια άμεση

απάντηση στην αποδυναμωθεί, εξευρωπαϊσμένο, disco μουσική που διαπερνούσε

τα ερτζιανά κύματα», και η πρώτη hip-hop βασίστηκε κυρίως στον σκληρό βρόχους

funk. Ωστόσο, μέχρι το 1979, ντίσκο instrumental βρόχους / κομμάτια είχαν γίνει η

βάση των πολύ μουσική χιπ χοπ. Αυτό το είδος πήρε το όνομα του "ραπ

disco". Κατά ειρωνικό τρόπο, hip hop μουσική ήταν επίσης υπέρμαχος στην

ενδεχόμενη μείωση της ντίσκο δημοτικότητα.

DJ Pete Jones, Eddie Cheeba, DJ Hollywood , και αγάπη Bug Starski ήταν disco

επιρροές hip hop DJs. Στυλ τους διαφέρει από άλλους μουσικούς hip hop, που

επικεντρώνεται στην ταχεία-φωτιά ρίμες και πιο πολύπλοκα ρυθμικά

σχήματα. Afrika Bambaataa , Paul Winley, Grandmaster Flash , και Bobby

Robinson ήταν όλα τα μέλη αυτής της τελευταίας ομάδας.

88

Στην Ουάσιγκτον, DC go-go αναδειχθεί ως μια αντίδραση ενάντια ντίσκο και

ενσωματώθηκε τελικά χαρακτηριστικά του χιπ-χοπ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας

του 1980. Το είδος της ηλεκτρονικής μουσικής συμπεριφέρθηκε παρομοίως, τελικά

εξελίσσεται σε αυτό που είναι γνωστό ως house

μουσική στο Σικάγο και techno στο Ντιτρόιτ .

Η μετάβαση στην εγγραφή

Πριν από το 1979, ηχογραφημένη μουσική χιπ χοπ αποτελούνταν κυρίως από PA

σύστημα ηχογραφήσεις των κομμάτων και στις αρχές του hip-hop mixtapes από

DJs. Πουέρτο Ρίκο DJ Disco Wiz πιστώνεται ως η πρώτη hip hop DJ να δημιουργήσει

ένα «μικτό πιάτο», ή μικτή καταγραφή dub, όταν, το 1977, συνδύασε τα δαγκώματα

ήχο, ειδικά εφέ και σταμάτησε να παράγουν beats τεχνικά μια ηχογράφηση.

Η πρώτη εγγραφή χιπ χοπ είναι ευρέως θεωρείται ότι είναι το Sugarhill

Gang "s" βιαστής της Delight », από το 1979. Ωστόσο, μεγάλη διαμάχη περιβάλλει

αυτόν τον ισχυρισμό, όπως κάποια σχέση " Βασιλιάς Tim III (Jock

Προσωπικότητας) "από το Band Fatback , που κυκλοφόρησε λίγες εβδομάδες πριν

"Delight βιαστής της", όπως ένα αρχείο ραπ. Υπάρχουν διάφοροι άλλους

διεκδικητές για τον τίτλο του πρώτου ρεκόρ χιπ χοπ.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, όλα τα σημαντικά στοιχεία και τεχνικές του

είδους χιπ χοπ ήταν στη θέση του. Αν και δεν είναι ακόμα mainstream, χιπ χοπ είχε

διεισδύσει έξω από τη Νέα Υόρκη? Θα μπορούσε να βρεθεί σε πόλεις τόσο

διαφορετικές όπως η Ατλάντα , το Λος Άντζελες , Ουάσιγκτον,

DC , Βαλτιμόρη , Ντάλας , Kansas City , San Antonio , Μαϊάμι , Σιάτλ , St. Louis , Νέα

Ορλεάνη , Χιούστον , και Τορόντο . Πράγματι, " Funk You Up "(1979), ο πρώτος

δίσκος του hip hop που απελευθερώνεται από μια γυναικεία ομάδα, και το δεύτερο

single κυκλοφόρησε από Sugar Hill Records , πραγματοποιήθηκε από την

ακολουθία , μια ομάδα από την Κολούμπια, Νότια Καρολίνα η οποία

χαρακτήρισε Angie Stone .

Παρά την αυξανόμενη δημοτικότητα του είδους, Φιλαδέλφεια ήταν, για πολλά

χρόνια, η μόνη πόλη που η συνεισφορά τους θα μπορούσε να συγκριθεί με της

Νέας Υόρκης. Hip hop μουσική έγινε δημοφιλής στη Φιλαδέλφεια στα τέλη της

δεκαετίας του 1970. Το πρώτο ρεκόρ κυκλοφόρησε είχε τίτλο "Συζήτηση Rhythm",

από Τζόκο Χέντερσον .

Οι New York Times, είχε βαπτιστεί Φιλαδέλφεια το "Graffiti Πρωτεύουσα του

Κόσμου" το 1971. Φιλαδέλφεια μητρική DJ Lady B καταγραφεί "στο ρυθμό Y'All" το

1979, και έγινε η πρώτη γυναίκα hip hop σόλο καλλιτέχνης για να καταγράψει τη

μουσική. Schoolly D , αρχής γενομένης από το 1984 και, επίσης, από τη

Φιλαδέλφεια, άρχισαν να δημιουργούν ένα στυλ που θα αργότερα γνωστό

ως gangsta rap .

1980

89

Η δεκαετία του 1980 σηματοδότησε τη διαφοροποίηση του χιπ-χοπ, όπως το είδος

αναπτύξει πιο πολύπλοκες μορφές. Νωρίς παραδείγματα της διαδικασίας

διαφοροποίησης μπορεί να προσδιοριστεί μέσω της κομμάτια όπως Grandmaster

Flash είναι " Οι περιπέτειες του Grandmaster Flash στα Wheels of Steel "(1981), ένα

ενιαίο αποτελείται εξ ολοκλήρου από κομμάτια δείγμα , καθώς και Afrika

Bambaataa 's " Planet Ροκ "(1982), που σήμανε τη συγχώνευση της μουσικής χιπ-

χοπ με electro . Επιπλέον, Rammellzee& K-Rob 's "Beat Bop" (1983) ήταν μια «αργή

μαρμελάδα», η οποία είχε μια dub επιρροή με τη χρήση του reverb και echo ως υφή

και παιχνιδιάρικο ηχητικά εφέ. Τα μέσα της δεκαετίας του 1980 σημαδεύτηκε από

την επίδραση της μουσικής ροκ , με την κυκλοφορία του άλμπουμ, όπως το βασιλιά

του Rock .

Βαριά χρήση της νέας γενιάς των drum machines , όπως το Oberheim

DMX και Roland 808 μοντέλα ήταν ένα χαρακτηριστικό πολλών τραγούδια της

δεκαετίας του 1980. Σε αυτήν την ημέρα το 808 kickdrum χρησιμοποιείται

παραδοσιακά από τους hip hop παραγωγούς. Την πάροδο του

χρόνου δειγματοληψίας τεχνολογία έγινε πιο προηγμένες?, ωστόσο νωρίτερα

παραγωγούς όπως Marley Marl χρησιμοποιούνται drum machines για την

κατασκευή beats τους από μικρά αποσπάσματα από άλλα beats σε συγχρονισμό ,

στην περίπτωσή του, προκαλώντας 3 Korg δειγματοληψίας καθυστέρησης μονάδων

μέσω ενός 808. Αργότερα, δειγματολήπτες , όπως το E-mu SP-1200 επέτρεψε όχι

μόνο περισσότερη μνήμη, αλλά μεγαλύτερη ευελιξία για τη δημιουργική

παραγωγή. Αυτό επέτρεψε τις διήθηση και layering διαφορετικά χτυπήματα, και με

δυνατότητα εκ νέου προσδιορισμό της αλληλουχίας τους σε ένα ενιαίο κομμάτι.

Με την εμφάνιση μιας νέας γενιάς των δειγματοληπτών, όπως το AKAI S900 στα

τέλη της δεκαετίας του 1980, οι παραγωγοί δεν απαιτούν την ενίσχυση των βρόχων

ταινία. Public Enemy το πρώτο άλμπουμ δημιουργήθηκε με τη βοήθεια των

μεγάλων βρόχους ταινία. Η διαδικασία της looping διάλειμμα σε ένα breakbeat

τώρα έγινε πιο κοινά με ένα sampler, τώρα κάνει τη δουλειά που μέχρι τώρα είχαν

γίνει με το χέρι από τον DJ. Το 1989, ο DJ Mark James με το ψευδώνυμο "45 King",

κυκλοφόρησε το "The 900 Αριθμός", ένα κομμάτι που δημιουργήθηκε breakbeat με

συγχρονισμό δειγματολήπτες και βινύλιο.

Το στιχουργικό περιεχόμενο του χιπ-χοπ εξελίχθηκε επίσης. Οι πρώτες μορφές που

παρουσιάζονται στη δεκαετία του 1970 αντικαταστάθηκαν σύντομα με μεταφορική

στίχους πάνω πιο περίπλοκη, πολυεπίπεδη instrumentals. Καλλιτέχνες όπως Melle

Mel ,Rakim , Chuck D , και KRS-One χιπ χοπ έφερε την επανάσταση με τη μετατροπή

της σε μια πιο ώριμη μορφή τέχνης. Η επιρροή single "The Message "(1982) από

τον Grandmaster Flash και το Furious Five είναι ευρέως θεωρείται ότι είναι η

πρωτοποριακή δύναμη γιασυνειδητή ραπ .

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, electro μουσική συγχωνεύτηκε με

στοιχεία του hip-hop κίνημα, σε μεγάλο βαθμό καθοδηγείται από καλλιτέχνες

90

όπως Cybotron , Χασίμ , Planet Patrol και Newcleus . Η πιο αξιοσημείωτη ήταν

υπέρμαχος Afrika Bambaataa ο οποίος παρήγαγε το single " Ροκ Planet ".

Ορισμένοι ράπερ τελικά έγινε mainstream pop καλλιτέχνες. Kurtis Blow 's εμφάνιση

σε ένα Sprite εμπορική , αποτέλεσε την πρώτη μουσικός hip hop, να

αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό προϊόν. Το 1981 τραγούδια

" Rapture "από Blondie και το " περιτύλιγμα των Χριστουγέννων "από τη new-wave

μπάντας Οι Σερβιτόρες ήταν ένα από τα πρώτα ποπ τραγούδια για να

χρησιμοποιήσετε κάποια ραπ στην παράδοση.

Πριν από τη δεκαετία του 1980, hip hop μουσική ήταν σε μεγάλο βαθμό

περιορίζεται στο πλαίσιο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της

δεκαετίας του 1980, άρχισε την εξάπλωσή της και έγινε μέρος της μουσικής σκηνής

σε δεκάδες χώρες.

Στις αρχές της δεκαετίας, Β-boying έγινε η πρώτη πτυχή της χιπ-χοπ κουλτούρας να

φτάσει την Ιαπωνία , την Αυστραλία και τη Νότια Αφρική , όπου το

πλήρωμα Μαύρο Noise καθιέρωσε την πρακτική πριν από την αρχή μέχρι το ραπ

αργότερα στη δεκαετία. Μουσικός και παρουσιαστής Sidney έγινε ο πρώτος μαύρος

παρουσιαστής της Γαλλίας τηλεόραση με την επίδειξή του HIPHOP η οποία

προβλήθηκε στο TF1 κατά τη διάρκεια του 1984, η πρώτη για το είδος σε όλο τον

κόσμο. Radio Nova βοήθησε να προωθήσει άλλες γαλλικές αστέρια

συμπεριλαμβανομένων Dee Nasty άλμπουμ των οποίων οι 1984 Paname Πόλη

Rappin » μαζί με συλλογές Rapattitude 1 και 2, συνέβαλαν σε μια γενική ενημέρωση

του Hip Hop στη Γαλλία.

Hip hop έχει κρατήσει πάντα μια πολύ στενή σχέση με την κοινότητα των

ισπανόφωνων στη Νέα Υόρκη. DJ Disco Wiz και το Rock Steady Crew ήταν μεταξύ

των πρώτων καινοτόμοι από το Πουέρτο Ρίκο . συνδυάζοντας αγγλικά και ισπανικά

στους στίχους. Το Mean Machineηχογράφησαν το πρώτο τραγούδι τους που

απορρέουν από τις «Όνειρα Disco" ετικέτα το 1981, ενώ Kid Frost από το Λος

Άντζελες ξεκίνησε την καριέρα του το 1982.

Cypress Hill ιδρύθηκε το 1988 στο προάστιο της Νότιας Πύλης έξω από το Λος

Άντζελες, όταν Senen Reyes (γεννημένος στην Αβάνα) και ο νεώτερος αδελφός του

Ulpiano Sergio (Mellow Man Ace ) μετακινήθηκε από την Κούβα στη Νότια Πύλη με

την οικογένειά του το 1971. Θα συνεργαστεί με DVX από Queens (New York),

Lawrence Muggerud ( DJ Muggs ) και Louis Freese ( B-Real ), μια μεξικάνικη /

Κούβας-αμερικανική μητρική του Λος Άντζελες. Μετά την αποχώρηση του "Ace" για

να ξεκινήσει σόλο καριέρα του, η ομάδα υιοθέτησε το όνομα του Cypress Hill το

όνομά του από ένα δρόμο που διασχίζει μια γειτονιά κοντά στη Νότια Λος Άντζελες.

Tο hip hop στέκεται ως ένα από τα πιο εμπορικά βιώσιμες είδη mainstream μουσική

στην Ιαπωνία, και η γραμμή μεταξύ αυτής και της ποπ μουσικής είναι συχνά

ασαφής.

91

Κεντρική και Νότια Αμερική

Η κεντρική και νότια Αμερική προσαρμόστηκε και αυτή στα μουσικά δεδομένα των

εποίκων. Από την Ισπανική Θεατρική Ορχήστρα γεννήθηκε το Μεξικάνικο Mariachi,

από τις Πορτογαλικές μελωδίες και τους Αφρικανικούς ρυθμούς η Βραζιλιάνικη

Samba.

Ρέγκε

H ρέγκε (reggae) είναι σύγχρονο μουσικό είδος που αναπτύχθηκε με επίκεντρο τη

Τζαμάικα στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Σε σύντομο χρονικό διάστημα

εξελίχθηκε σε κυρίαρχο είδος της τζαμαϊκανής μουσικής σκηνής, ενώ παράλληλα

διαδόθηκε διεθνώς με αξιοσημείωτη απήχηση στη Βρετανία, στις Ηνωμένες

Πολιτείες της Αμερικής και στην Αφρική. Οι ρίζες της ανιχνεύονται στο παροδοσιακό

είδος που ονομάζεται μέντο (mento) και χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα,

καθώς και στο είδος τού σκα (ska). Το μέντο χαρακτηρίζεται ως μία κατά βάση λαϊκή

και εορταστική μουσική, συνδεδεμένη με το χορό, που αναπτύχθηκε αρχικά στο

περιβάλλον των αγροτικών πληθυσμών της Τζαμάικα. Η μουσική σκα, επίσης

ρυθμική και χορευτική, αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950, με

χαρακτηριστικό ρυθμό 4/4, παρόμοιο με εκείνο του κλασικού rhythm and blues.

Ο μουσικός όρος ρέγκε και ο χαρακτηριστικός ρυθμός που ταυτίζεται με αυτόν

χρονολογούνται από το 1968, έτος κυκλοφορίας του τραγουδιού Do the Reggay του

συγκροτήματος Toots & the Maytals. Ένας ακόμα εκπρόσωπος της ρέγκε, ο

δημοφιλής τραγουδιστής Τζίμι Κλιφ (Jimmy Cliff), κατάφερε να αποκτήσει διεθνή

φήμη ως πρωταγωνιστής της ταινίας The Harder They Come (1972), που συνέβαλε

σημαντικά στη διάδοση του νέου μουσικού είδους. H ρέγκε διατήρησε κυρίως

τοπικό χαρακτήρα κατά τα πρώτα χρόνια διαμόρφωσής της, καθώς οι περισσότεροι

εκπρόσωποί της παρέμεναν στη Τζαμάικα ενώ μικρό δείγμα της μουσικής τους

ακουγόταν σε ραδιοφωνικούς σταθμούς εκτός της χώρας, κυρίως τραγούδια των

Τζίμι Κλιφ και Ντέσμοντ Ντέκερ που περιστασιακά προβάλλονταν στην Αμερική και

στην Ευρώπη. Στη δεκαετία του 1970 διαδόθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, κυρίως

μέσω Τζαμαϊκανών μεταναστών αλλά και εγχώριων μουσικών, ενώ σημαντική

συνεισφορά στη διάδοση της στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε πολλές ακόμα χώρες

του κόσμου είχε ο Μπομπ Μάρλεϊ, ηγέτης του συγκροτήματος The Wailers και ένας

από τους δημοφιλέστερους καλλιτέχνες του είδους παγκοσμίως. Ο Μάρλεΐ

εισήγαγε επίσης ορισμένες καινοτομίες στη ρέγκε, επιταχύνοντας ελαφρά το ρυθμό

της, χρησιμοποιώντας ενισχυμένες ροκ και μπλουζ κιθάρες καθώς και ένα φωνητικό

γκόσπελ τρίο (I-Threes). Επιπλέον, οι Wailers ενσωμάτωσαν στοιχεία δανεισμένα

από παραδοσιακούς αφρικανικούς και τζαμαϊκανούς ρυθμούς, όπως και από τους

τελετουργικούς τυμπανισμούς που αποτελούσαν μέρος της μουσικής παράδοσης

του κινήματος των Ρασταφάρι.

92

Ο Μπομπ Μάρλεϊ θεωρείται η αιχμή του δόρατος της ρέγκε μουσικής, ωστόσο κατά τη δεκαετία του 1970 αρκετοί μουσικοί συνεισέφεραν επίσης στην εξέλιξη του είδους, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αρκετών παραλλαγών του. Οι Sly and Robbie εισήγαγαν ένα γρηγορότερο είδος της ρέγκε που ονομάστηκε rockers, οι τραγουδιστές Γκρέγκορι Άιζακς και Ντένις Μπράουν τραγούδησαν με το χαρακτηριστικό ύφος τους το είδος που αποκαλείται lovers rock, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ξεκίνησε να αναπτύσσεται από DJs το πολύ δημοφιλές είδος του dancehall που χαρακτηρίζεται από το γρηγορότερο ρυθμό του, τη χρήση «συνθεσάιζερ» και rap φωνητικών.

Ως μουσικό είδος εξέφρασε κυρίως τις καταπιεσμένες και οικονομικά υποβαθμισμένες κοινωνικές τάξεις, με συχνές αναφορές στην ανάγκη ισότητας και δικαιοσύνης, όπως αυτές αποτυπώθηκαν στους στίχους των τραγουδιών. Ο τραγουδιστής του συγκροτήματος των Maytals, Φρέντερικ Χίμπερτ, όρισε τον όρο ρέγκε σχολιάζοντας χαρακτηριστικά: «Ρέγκε σημαίνει ό,τι προέρχεται από το λαό, κάτι καθημερινό, από το γκέτο [...] σημαίνει φτώχεια, δεινά, Ρασταφάρι, οτιδήποτε από το γκέτο. Είναι μουσική επαναστατών, ανθρώπων που δεν έχουν αυτό που επιθυμούν». Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, η ρέγκε συνδέθηκε επίσης στενά με το ρασταφαριανισμό, μεταφέροντας τα κοινωνικά και θρησκευτικά μηνύματά του και συμβάλλοντας στη διάδοσή του.

SALSA

H salsa είναι η λαϊκή μουσική του Πουέρτο Ρίκο και ευρύτερα της Καραϊβικής. Οι

ρίζες της χάνονται κάπου ανάμεσα στους αφρικανικούς ρυθμούς, τους

σπανιόλικους στίχους, τους μουσικούς των δρόμων της Κούβας, τη

λατινοαμερικάνικη jazz, τα τραγουδιστικά και χορευτικά στιλ του αρχιπελάγους.

Φέρνοντας κοντά τόσο πολλούς και διαφορετικούς Λατίνους μουσικούς, απόψεις

και μουσικά ιδιώματα, η salsa πέτυχε να αναδειχθεί σε τρόπο επικοινωνίας τόσο

στο εσωτερικό των κοινοτήτων, όσο και μεταξύ εθνών.

Μετά την κατάκτηση από τον Cortes και τη σταδιακή εξάπλωση του Χριστιανισμού,

άρχισαν να διαδίδονται στο Μεξικό τα μουσικά όργανα που έφεραν μαζί τους οι

Ισπανοί: Βιολιά, κιθάρες, άρπες, χάλκινα και ξύλινα πνευστά. Οι ντόπιοι μουσικοί

έμαθαν γρήγορα να τα παίζουν, αλλά και να φτιάχνουν απομιμήσεις τους με

σχήματα και κουρδίσματα δικής τους έμπνευσης. Από την Ισπανική Θεατρική

Ορχήστρα (υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλής κατά τον 16ο, 17ο και 18ο αιώνα,

93

περιλαμβάνοντας βιολιά, άρπα και κιθάρες ή παράγωγά τους) εξελίχθηκαν στο

Μεξικό τοπικά σύνολα που έπαιζαν περίπλοκες μελωδίες και γρήγορους ρυθμούς

με σπάνια δεξιοτεχνία και που έγιναν γνωστά με την ονομασία Mariachi.

SAMBA

Η Βραζιλία απέκτησε τη σύγχρονη μουσική της ταυτότητα στις αρχές του αιώνα με

τη samba, ένα μείγμα αφρικάνικων ρυθμών, πορτογαλικών μελωδιών και

ινδιάνικων ύμνων. Στα τέλη της δεκαετίας το ’50 ο Antonio Carlos Jobim, o Joao

Gilberto κ.α. με την βοήθεια τραγουδιστών όπως τον Frank Sinatra ανέπτυξαν την

πλέον επιτυχημένη διεθνώς εκδοχή της samba, τη bossa nova.

ΚΑΠΟΕΪΡΑ

Η Καποέιρα είναι Βραζιλιάνικη πολεμική τέχνη. Αναπτύχθηκε αρχικά από Αφρικανούς σκλάβους στη Βραζιλία, ξεκινώντας από την αποικιοκρατική περίοδο. Συμμετέχοντες από ένα roda (κύκλο) εναλλάσονται παίζοντας όργανα, τραγουδώντας και χωρίζονται σε ζευγάρια στο κέντρο του κύκλου. Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται από συνεχή ακροβατικά, προσποιήσεις, προφάσεις και εκτεταμένη χρήση του εδάφους, καθώς και σαρωτικών κινήσεων, κλωτσιών και κεφαλιών. Η τεχνική και η στρατηγική είναι τα στοιχεία-κλειδιά για ένα καλό παιχνίδι. Η καποέιρα έχει δύο κύρια είδη, γνωστά ως «τοπικό» και «Ανγκόλα».

Η Capoeira είναι μια βραζιλιάνικη πολιτιστική έκφραση που εμπεριέχει χορό,

πολεμική τέχνη, φιλοσοφία, άθληση και εκπαίδευση. Εξελίχτηκε στη Βραζιλία από

μαύρους σκλάβους, κυρίως από την περιοχή της Angola, οι οποίοι αρχικά

μεταφέρθηκαν από την Αφρική για να χρησιμεύσουν ως εργατικά χέρια στην

παραγωγή ζαχαροκάλαμου.

Οι σκλάβοι έφεραν ζωντανή την κουλτούρα τους και οι διάφορες εκφράσεις της αποτέλεσαν βασικά στοιχεία κατα τη δημιουργία και την εξέλιξη της Capoeira.

Το 1500μ.χ. ο Pedro Alvarez Cabral φτάνει στη Βραζιλία. Το 1530μ.χ. το πορτογαλικό βασίλειο ξεκινά την αποικιοκρατία της καινούργια κατακτημένης γης.

Όπως συνηθιζόταν, μια από της πρώτες κινήσεις ήταν η αιχμαλωσία του τοπικού πληθυσμού, των βραζιλιάνων ιθαγενών, για την εξασφάλιση εργατικών χεριών. Όμως η προσπάθεια με τους ντόπιους απέτυχε. Οι ιθαγενείς πέθαιναν εύκολα στην αιχμαλωσία από τις ασθένειες που τους μετέδιδαν οι πορτογάλοι, από την κακομεταχείριση ή ακόμα και από το γεγονός ότι δεν ήταν συνηθισμένοι στη σκληρή δουλειά.

Τότε οι πορτογάλοι άρχισαν να εισάγουν σκλάβους εργάτες από την Αφρική. Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ελεύθεροι άντρες αιχμαλωτίζονταν και επιβιβάζονταν στα φρικιαστικά και μολυσμένα αμπάρια των νέγρικων πλοίων, σε ένα εφιαλτικό ταξίδι με πορεία την σκλαβιά.

Έτσι άρχισαν να φτάνουν οι μαύροι αφρικανοί, αρχικά σε εκατοντάδες και μετά σε χιλιάδες.

94

Κατά τη μεταφορά τους στη Βραζιλία λοιπόν, οι σκλάβοι έφεραν μαζί τους τα ήθη, τα έθιμα, τη θρησκεία, τους χορούς, την κουζίνα και την κουλτούρα τους. Μια ζωντανή κουλτούρα, πολύ διαφορετική από την ευρωπαϊκή. Μια κουλτούρα που δεν ήταν φυλαγμένη σε βιβλία ή σε μουσεία. Γεννιόταν στο σώμα, στο πνεύμα και στην καρδιά του κάθε άντρα, μεταβιβαζόταν από πατέρα σε γιο, από μυημένο σε αρχάριο, από γενιά σε γενιά.

Φτάνοντας στην καινούργια γη αντιμετώπισαν μια δύσκολη πραγματικότητα, ζώντας στα ‘Senzalas’ (χώροι που έμεναν οι σκλάβοι που δούλευαν στις καλλιέργειες), και υποφέροντας μεγάλες βαρβαρότητες που τους οδηγούσαν να επαναστατήσουν πολλές φορές ακόμα και με την φυγή ή την αυτοκτονία.

Ενστικτωδώς οι σκλάβοι αντιλήφθηκαν ότι μπορούσαν να εξελίξουν μέσω του σώματoς, ένα είδος αυτοάμυνας και πάλης, την οποία θα χρησιμοποιούσαν ως όργανο για την απελευθέρωσή τους.

Με τις ολλανδικές εισβολές (1600) η καταπίεση και η αυστηρή παρακολούθηση των σκλάβων χαλάρωσε. Συνεπώς, με την αμέλεια των αρχών, οι σκλάβοι βρήκαν ευνοϊκές τις συνθήκες για να αυξήσουν τις φυγές τους, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τα ‘Quilombos’.

Τα ‘Quilombos’ ήταν οργανωμένες κοινότητες σκλάβων φυγάδων που βρίσκονταν σε στρατηγικά σημεία, κρυμμένα στα τροπικά βραζιλιάνικα δάση. Σ’ αυτό το νέο σπίτι οι μαύροι μπορούσαν να έχουν μια αξιοπρεπή ζωή, ζώντας ελεύθεροι και μπορώντας να εκφράσουν την πλούσια κουλτούρα των προγόνων τους. Το πιο σημαντικό από τα ‘Quilombos’ ήταν αυτό του ‘Palmares’ (1604 – 1695). Δεν έχει εξακριβωθεί ακόμα εαν η Capoeira άρχισε να εξελίσσεται στα quilombos ή στα Senzalas.

Με την αύξηση του αριθμού των φυγών και των επαναστάσεων των μαύρων, οι Senhores (αφέντες) υποπτεύθηκαν ότι οι σκλάβοι εξέλισσαν ένα αποτελεσματικό όπλο. Από εκείνη τη στιγμή άρχισαν να παρακολουθούν τις δραστηριότητες τους. Οι σκλάβοι, σε αντίθεση, περιέλαβαν τη μουσική και αλληγορικές κινήσεις για να μεταμφιέσουν την εξάσκηση της Capoeira. Μ’ αυτό τον τρόπο ο μαύρος εξασφάλισε την επιβίωση και την εξέλιξη αυτής της τέχνης.

Μετά την απελευθέρωση των σκλάβων (1889), οι μαύροι κατευθύνθηκαν στις πόλεις, όπου λόγω έλλειψης δουλειάς λόγω της διάκρισης και του ανταγωνισμού άλλων φυλών, αναγκάστηκαν να μείνουν άνεργοι, ζώντας στο περιθώριο.

Σ’ αυτή τη φάση, πολλοί μαύροι άρχισαν να χρησιμοποιούν την Capoeira ως επικίνδυνο όπλο, διαπράττοντας εγκλήματα, δημιουργώντας αταξίες και επαναστάσεις, που σε πολλές περιπτώσεις ήταν συμβάντα υποκινημένα από πολιτικούς.

Αυτή η κατάσταση ανάγκασε τις αρχές των πόλεων Rio de Janeiro, Salvador και Recife, να δημιουργήσουν μια νομοθεσία που καταδίκαζε οποιονδήποτε εξασκούσε Capoeira (1900).

Παρά την έντονη καταπίεση που υπέφερε, η Capoeira εξελίχτηκε από πολλούς Μαέστρους (Mestres) που την αγαπούσαν και έδιναν μια συνέχεια με γενναιόψυχο τρόπο. Το Salvador ( η πρωτεύουσα της πολιτείας της Bahia) υπήρξε η μητέρα-γη

95

όπου εξελίχθηκε η Capoeira και από τους σημαντικότερους στην εξέλιξή της Mestres, ξεχωρίζουν ο Mestre Pastinha και ο Mestre Bimba.

Ο Mestre Pastinha ( Vincente Ferreira Pastinha / 1889 – 1981), υπήρξε ο μεγάλος Mestre της Capoeira Angola, τελειοποιώντας την τέχνη των σκλάβων. Οργάνωσε μια σχολή και καθιέρωσε μια μέθοδο διδασκαλίας βασισμένη στις παλιές παραδόσεις, κάτοχος μιας μοναδικής φιλοσοφίας, συνήθιζε να λέει ότι « η Capoeira είναι ό,τι μπορεί να φάει το στόμα ».

Ο Mestre Bimba (Manuel dos Reis Machado / 1900 – 1974 ), υπήρξε ένας ολοκληρωμένος capoerista, που θαυμάστηκε από τους ίδιους του τους αντιπάλους. Εξασκούσε την Capoeira Angola, την οποία στη συνέχεια ανάμειξε/ συγχώνευσε με κινήσεις από άλλες πολεμικές τέχνες, δημιουργώντας την ‘Luta Regional Bahiana’ (τοπική πάλη της Bahia) ή κοινώς γνωστή ως Capoeira Regional, κάτοχο μιας ιδιαίτερης και επαναστατικής μεθόδου που βίραρε την πορεία της εξάσκησης αυτής της πάλης. Ο Bimba υπήρξε ο υπεύθυνος για την ακύρωση των νόμων που απαγόρευαν την εξάσκηση της Capoeira στη Βραζιλία, όπως και για την εισαγωγή αυτής της τέχνης στις υψηλές κοινωνικές τάξεις (1937).

Από τη δημιουργία της Capoeira Regional, αυτό το στυλ προώθησε την Capoeira λόγω της μεγάλης κοινωνικής της προβολής. Στην δεκαετία του ’50 συνέβη μια εξάπλωση της Capoeira Regional από την Bahia μέχρι την υπόλοιπη Βραζιλία, κυρίως λόγω της μετανάστευσης από τις βόρειες επαρχίες όπως η Bahia, το Pernambuco, το Maranhao, η Alagoas και η Ceara. Η Capoeira Angola διατηρήθηκε αφανής στην επαρχία της Bahia, όπου την πρόσεχαν και την συνέχιζαν οι Mestres της Angola (angoleiros).

Μέσα στη δεκαετία του ’70 με ’80, μεγάλοι Mestres δημιούργησαν ομάδες (grupos) της Capoeira σε όλη τη Βραζιλία με μεγάλη επιρροή, φέρνοντας κυρίως τις τάσεις της Capoeira Regional. Μέσα σ’ αυτά έχουμε τα γκρουπ ‘Cordao de Ouro’ του Mestre Suassuna, ‘Senzala’ του Mestre Itamar , ‘Abada’ του Mestre Camisa και το γκρουπ ‘Senzala de Santos’ του Mestre Sombra.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 συνέβη μια αναγέννηση της Capoeira Angola, λόγω της κοινωνικής δουλειάς του Mestre Moraes, ιδρυτή του γκρουπ G.C.A.P. (Grupo de Capoeira Angola Pelourinho), από τη Bahia και μαθητή του Mestre Joao Grande. Από εκείνη τη στιγμή, η Βραζιλία γνώρισε πολλούς μεγάλους Mestres της Angola, όπως ο Joao Pequeno, o Curio και o Bobo μεταξύ άλλων.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, κάποιοι Mestres αποφάσισαν να φέρουν την Capoeira σε άλλες χώρες, προκαλώντας εκεί μεγάλες προσδοκίες. Αυτές οι πρώτες εμπειρίες κινητοποίησαν τα βραζιλιάνικα γκρουπ για την διεθνοποίηση της Capoeira, μεταφέροντάς την στην υπόλοιπη Νότιο Αμερική, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.

Σήμερα, η Capoeira στην Βραζιλία έχει εξαπλωθεί πάρα πολύ, κατά μήκος όλης της έκτασης, με αποτέλεσμα να υπάρχουν χιλιάδες ακαδημίες που ετησίως ετοιμάζουν αναρίθμητες εκδηλώσεις σε εθνικό επίπεδο. Σε διεθνές επίπεδο, η Capoeira είναι πλέον παρούσα σε 65 χώρες του κόσμου και επιβεβαιώνει την επιτυχία της ως εργαλείο δουλειάς στην επίλυση προβλημάτων σε διάφορα ανθρώπινα επίπεδα.

Merengue

96

Merengue είναι ένα είδος μουσικής και χορού που κατάγονται από την Δομινικανή Δημοκρατία, η οποία έχει γίνει δημοφιλής σε όλη τη Λατινική Αμερική . Η ετυμολογία του ονόματός του είναι πολύ αμφισβητείται. Μπορεί να προέρχεται από τη γαλλική μαρέγκα , ένα επιδόρπιο που γίνεται από κτυπημένα λευκά αυγών και τη ζάχαρη, αλλά είναι εξίσου πιθανό να σχετίζονται με παρόμοια Δυτικής Αφρικής λέξεις που σχετίζονται με το χορό και τη μουσική.

Merengue αναφέρεται για πρώτη φορά στη Δομινικανή Δημοκρατία το 1854. Στη Δομινικανή Δημοκρατία, προήχθη από τον Rafael Trujillo , ο δικτάτορας από το 1930 - 1961, που μετατράπηκε σε εθνική μουσική της χώρας και το στυλ χορού. Στις Ηνωμένες Πολιτείεςγια πρώτη φορά διαδόθηκε από τη Νέα Υόρκη με βάση ομάδες και bandleaders όπως Rafael Petiton Guzman, αρχής γενομένης από τη δεκαετία του 1930, και Άγγελος Viloria y su Conjunto Típico Cibaeño στη δεκαετία του 1950. Ήταν κατά τη διάρκεια της εποχής Trujillo ότι η merengue "Compadre Πέδρο Χουάν", από Luis Alberti , έγινε μια διεθνής επιτυχία και η τυποποιημένη 2-αποτελούν μέρος του merengue.

Διεθνώς γνωστή τραγουδιστές merengue και ομάδες περιλαμβάνουν Fernando Villalona , Juan Luis Guerra , Eddy Herrera , Toño Rosario & Los Hermanos Ροζάριο , Los Toros Band, Sergio Vargas , Wilfrido Βάργκας , Johnny Ventura , Bonny Cepeda , Miriam Cruz & Las Chicas Del Can , Joseito Ματέο , Luis Ovalles, η προαναφερθείσα Άγγελος Viloria, El Cieguito de Nagua, kinito Mendez , Ravel, Jossie Esteban y la Patrulla 15, y su Pochy Cocoband, Cuco Valoy , Ο Freddy Kenton Orquestra, Ramón Ορλάντο , Sandy Reyes, Rasputin, Peter Κρουζ, Alex Bueno , Aramis Camilo, Jochy Hernández, El Zafiro, Διώνη Fernandez, Η Νέα Υόρκη Band, Anibal Bravo , Conjunto Quisqueya , Όλγα Tanon , Gisselle , και Grupomanía . Milly Quezada είναι γνωστή ως η βασίλισσα της Merengue . Η δημοτικότητα του Merengue αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς στην Βενεζουέλα . Βενεζουέλας merengueros περιλαμβάνουν Ρομπέρτο Αντόνιο, Miguel Moly, Natusha, Λος Melodicos . Merengue είναι επίσης δημοφιλής στην παράκτια πόλη του Γκουαγιακίλ στον Ισημερινό. Η merengue που παράγονται στην Νέα Υόρκη έχει γίνει πολύ δημοφιλής μεταξύ τους λάτρεις του ρυθμού αυτού. Μερικοί από τους Νεοϋορκέζους που παράγουν αυτό το νέο ήχο merengue είναι Mala Fe, Χένρι Χιμένες, και Aybar .

Μ Ο Υ Σ Ι Κ Α Σ Τ Υ Λ

Οι τρεις βασικοί τύποι του merengue έπαιξε στη μουσική Δομινικανή λόγω της υποδηλώνουν στίχους του και τις αισθησιακές κινήσεις του merengue χορευτές. Το όνομα του πολύ μουσική αφήνει να εννοηθεί διαμάχη: "perico ripiao", κυριολεκτικά "άρπαξαν παπαγάλος», λέγεται ότι είναι το όνομα του ένα πορνείο, όπου η μουσική ήταν αρχικά έπαιξε. Φυσικά, οι προσπάθειες να λογοκρίνει τη μουσική ήταν ανεπιτυχείς και σε μεγάλο βαθμό αντιπαραγωγική, δεδομένου ότι η δημοτικότητά του έχει συνεχιστεί μέχρι την παρούσα στιγμή.

Ρυθμίσεις

Merengues είναι γρήγορες ρυθμίσεις με 2/4 ρυθμό. Το παραδοσιακά όργανα για conjunto típico (παραδοσιακή μπάντα), η συνήθης απόδοση της ομάδας του merengue λαϊκή, είναι μια διατονική ακορντεόν , ένα two-sided τύμπανο, που ονομάζεται Tambora , που πραγματοποιήθηκε στον πρώτο γύρο, και

97

ένα Guira . Μια Guira είναι ένα κρουστό όργανο που ακούγεται σαν ένα maraca . Πρόκειται για ένα φύλλο από μέταλλο με μικρές προσκρούσεις σε αυτό (που δημιουργήθηκε με σφυρί και καρφί), διαμορφώνεται σε έναν κύλινδρο, και παίζεται με μια σκληρή βούρτσα. Η Guira βουρτσίζεται σταθερά στο downbeat με ένα "και-ένα" που ρίχνονται μέσα σε ορισμένα σημεία, ή να παίξει σε πιο σύνθετες μορφές, που χαρακτηρίζουν γενικά το χρόνο. Caballito ρυθμό, ή ένα τέταρτο και δύο οχτώ, είναι επίσης κοινά. Το διπλό επικεφαλής τύμπανο παίζεται σε μία πλευρά με ένα ραβδί συγκοπή και από την άλλη πλευρά με την παλάμη του χεριού.

Ρούμπα

Rumba είναι μια οικογένεια των κρουστών ρυθμούς, τραγούδι και χορός που

προέρχεται από την Κούβα ως ένας συνδυασμός των μουσικών παραδόσεων των

Αφρικανών έφερε στην Κούβα ως σκλάβοι και η ισπανική αποικιοκράτες. Το όνομα

προέρχεται από την κουβανική ισπανική λέξη Rumbo που σημαίνει « κόμμα »ή«

ξεφάντωμα ». Είναι κοσμική, χωρίς θρησκευτικές συνδέσεις. Οι άνθρωποι της

αφρικανικής καταγωγής στην Αβάνα και Matanzas χρησιμοποιήθηκε αρχικά τη

λέξη ρούμπα ως συνώνυμο για πάρτι . http://en.wikipedia.org/wiki/Rumba - cite_note-

3Olavo Alén αναφέρει ότι την πάροδο του χρόνου, "ρούμπα έπαψε να είναι απλά

μια άλλη λέξη για κόμμα και πήρε την έννοια τόσο της Κούβας ορίζεται μουσικό

είδος, αλλά και από μια πολύ συγκεκριμένη μορφή του χορού ». Ο όρος εξάπλωση

στη δεκαετία του 1930 και του 1940 για την ταχύτερη λαϊκή μουσική της Κούβας (η

« Peanut Vendor "ήταν ένα κλασική), όπου είχε χρησιμοποιηθεί ως ένα catch-all

όρος, και όχι όπως salsa σήμερα. Επίσης, ο όρος χρησιμοποιείται στη διεθνή

Λατινικής Αμερικής διδακτέα ύλη χορού, όπου αυτό είναι ψευδεπίγραφος: η

μουσική που χρησιμοποιείται για αυτό το χορό πιο αργή είναι η μπολερό-

γιο. Ballroom ρούμπα , ή Rhumba, είναι βασικά ο γιος και όχι με βάση την

αυθεντική λαϊκή ρούμπα. Ομοίως, η Αφρικανική ύφος της μουσικής ποπ που

ονομάζεται αφρικανικής Rumba ή Soukous είναι επίσης ο γιος βάση.

Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης σήμερα για διάφορες μορφές της λαϊκής μουσικής

από την Ισπανία, στο πλαίσιο της λεγόμενης οι Verdiales de ida y vuelta , ή μουσική

που αναπτύχθηκε μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού. Flamenco ρούμπα είναι

ένα είδος που είναι εντελώς διαφορετική από την κουβανική ρούμπα.

Τύποι

Κουβανική ρούμπα , κρουστά, τραγούδι και στυλ χορού που οφείλουν την

προέλευσή τους σε Αφρικανών σκλάβων στην Κούβα.

Ρούμπα (χορός) , διεθνείς στυλ χορού που αντιστοιχούν σε πιο αργή κουβανέζικης

μουσικής, όπως το μπολερό-γιο.

Καταλανικά Rumba (rumba catalana), είναι ένα είδος μουσικής που αναπτύχθηκε σε

Ρομά της Βαρκελώνης κοινότητα.

98

Flamenco ρούμπα , ένα ύφος της μουσικής φλαμένκο από την Ισπανία , επίσης,

γνωστό ως Gypsy ρούμπα ή ρούμπα Gitana.

Αφρικανική Rumba , Εμπνευσμένο από την κουβανική γιο, ένα ύφος της μουσικής

που δημιουργήθηκε στο Κονγκό, και εξελίχθηκε σε Soukous μουσική.

Mambo (μουσική)

Mambo είναι ένα μουσικό σχήμα και το στυλ χορού που αναπτύχθηκε αρχικά στην

Κούβα, με περαιτέρω σημαντικές εξελίξεις από Κουβανούς μουσικούς στο Μεξικό

και τις ΗΠΑ. Η λέξη "mambo" σημαίνει "συζήτηση με τους θεούς" σε Kikongo , η

γλώσσα που ομιλείται από την Κεντροαφρικανική σκλάβοι που λαμβάνονται για

την Κούβα .

Ιστορία

Σύγχρονη mambo ξεκίνησε με ένα τραγούδι που ονομάζεται "Mambo", γραμμένη το

1938 από τους αδελφούς Ορέστης και Cachao López . Το τραγούδι ήταν

ένα Danzon , μια μορφή χορού κατάγεται από την ευρωπαϊκή κοινωνική χορούς ,

όπως η αγγλική χορό χώρα, γαλλική contredanse , ισπανικά και contradanza . Ήταν

υποστηρίζεται από τους ρυθμούς που προέρχονται από την αφρικανική μουσική.

Cha-Cha-Cha

Cha-Cha-Cha είναι ένα ύφος της κουβανέζικης μουσικής . Ήταν μια λαϊκή μουσική

χορού που αναπτύχθηκε από την Danzon στις αρχές του 1950, και έγινε ευρέως

δημοφιλές σε όλη την Κούβα και το Μεξικό , τη Νέα Υόρκη .

Χαρακτηριστικά

Odilio Urfe περιγράφει το cha-cha-cha ως εξής: "... monodic χορωδιακά φωνητικά

στυλ με πινελιές από την chotis madrileño [βλ. ισπανικά Wikipedia άρθρο " Chotis "]

και ρυθμικά στοιχεία από το mambo -στυλ Danzon ? αλλά με ένα νέο διαρθρωτικό

σύλληψη:. εισαγωγή-στίχος-γέφυρα-coda σε διπλό χρόνο " Ωστόσο, σημειώνει ότι,

«ακατανόητο, Jorrin και μιμητές του δεν διατηρούν αυτό το συντακτικό τύπο

αργότερα σε συνθέσεις, ώστε να κυριολεκτήσουμε, μπορούμε να πούμε ότι η« La

Engañadora »ήταν η μόνη cha-cha-cha με βάση αυτή τη νέα ιδέα. "

Olavo Alén τονίζει την κληρονομιά ότι το cha-cha-cha έλαβε από το Danzon :

"Στην πραγματικότητα, το cha-Cha-Cha φαίνεται να είναι μια παραλλαγή της

Danzon. Η πρώτη διατηρεί μια δομή πολύ παρόμοια με εκείνη

του Danzon,δεδομένου ότι, παρά με τη διανομή ρόντο μορφή [του Danzon ], κάνει

έτσι μόνον από ένα εσωτερικό μετασχηματισμό των μελωδική και ρυθμική στοιχεία

που χρησιμοποιούνται στη σύνθεση του καθενός από τα τμήματά του. Επίσης, στο

cha-Cha-Cha , η ερμηνευτική λειτουργία του φλάουτου διατηρείται. Δηλαδή, ο

ρόλος της ως σολίστ και τα χαρακτηριστικά του τρόπο του αυτοσχεδιασμού

στηνDanzon επανεμφανίζονται στο cha-cha-cha με σχεδόν καμία αλλαγή. Ένα άλλο

99

σημαντικό χρέος που το cha-cha-cha οφείλει να το Danzon είναι η κατανομή του σε

ηχοχρώματα των οργάνων της. Οι μελωδίες του τα βιολιά εναλλάσσονται με εκείνες

του φλάουτου και εκείνων των φωνών με τον τρόπο που είχε γίνει στην

τυποποιημένη Danzon και την danzonete . Το κύριο στοιχείο που διαφοροποιεί

το cha-cha-cha από το Danzon είναι η ρυθμική κύτταρο που δίνει το όνομά της σε το

είδος. Cha-Cha-Cha είναι ένας ονοματοποιικός εκπροσώπηση των δύο ταχεία beats

που ακολουθείται από μια μεγαλύτερη (δύο όγδοα που ακολουθείται από ένα

σημείωμα τρίμηνο). Είναι επίσης σημαντικό το γεγονός ότι το cha-cha-

cha εγκαταλείπει τα στοιχεία από το γιο που είχε έχουν ενσωματωθεί

στο danzonete και επιστρέφει στην αυστηρή χρήση των στοιχείων του μουσικό

ύφος που γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο της Danzon οικογένεια των

μουσικών ειδών. "

Αργεντίνικο τάνγκo

Αργεντίνικο τάνγκο είναι ένα μουσικό είδος των απλών τετράκλινα μέτρο και

δυαδική μορφή μιούζικαλ , και ο κοινωνικός χορός που το συνοδεύει. Οι στίχοι και

η μουσική του χαρακτηρίζεται από νοσταλγία , εκφράζεται μέσα από μελωδικά

όργανα όπως το μπαντονεόν. Προέρχονταν από το τέλος του 19ου αιώνα, στα

προάστια του Μπουένος Άιρες , γρήγορα αυξήθηκε σε δημοτικότητα και διάδοση

διεθνώς. Μεταξύ ηγετικές μορφές του είναι ο τραγουδιστής και

τραγουδοποιός Carlos Gardel και συνθέτες / εκτελεστές Φρανσίσκο Canaro, Juan

D'Arienzo , Osvaldo Pugliese , και Astor Piazzolla

Μουσική

Αργεντίνικο τάνγκο μουσική είναι πολύ πιο πλούσιο από μουσική ταγκό αίθουσα

χορού. Ένα μεγάλο μέρος της μουσικής ταγκό αποτελείται από μια ποικιλία από

διαφορετικές ορχήστρες κατά τον τελευταίο αιώνα. Δεν είναι μόνο ένας μεγάλος

όγκος της μουσικής εκεί, υπάρχει ένα εύρος από τεχνοτροπικές διαφορές ανάμεσα

σε αυτές τις ορχήστρες, καθώς, το οποίο καθιστά ευκολότερο για Αργεντίνικο

τανγκό χορευτές να περνούν όλη τη νύχτα χορεύοντας μόνο αργεντίνικου

τάνγκο. Τα τέσσερα σχολεία εκπρόσωπος της Αργεντινής μουσική ταγκό είναι Di

Sarli , d'Arienzo , Troilo και Pugliese , οι τέσσερις απόγονος από την ιταλική

οικογένειες μεταναστών. Είναι ορχήστρες χορού, παίζοντας μουσική για χορό. Όταν

το πνεύμα της μουσικής χαρακτηρίζεται από αντίστιξη σήμανση, η σαφήνεια στην

άρθρωση είναι απαραίτητη. Έχει μια σαφή, επαναλαμβανόμενη παλμό ή ρυθμό,

μια ισχυρή tango-ρυθμού, η οποία βασίζεται στην 2x4, 2 ισχυρές beats στις 4 (por

dos cuatro). Astor Piazzolla τεντωμένο την κλασσική αρμονία και αντίστιξη και

μετακόμισε το ταγκό από το χορεύουν λόγο στο στάδιο συναυλία. Οι συνθέσεις του

μας πείτε κάτι της σύγχρονης ζωής και το χορό μας αφορά πολύ στο σύγχρονο χορό.

Bachata (μουσική)

100

Bachata είναι ένα ύφος της μουσικής που δημιουργήθηκε στη Δομινικανή

Δημοκρατία στα πρώτα τμήματα του 20ου αιώνα και εξαπλωθεί σε άλλα μέρη της

Λατινικής Αμερικής και της Μεσογείου Ευρώπη. Έγινε δημοφιλής στην ύπαιθρο και

τις αγροτικές γειτονιές της Δομινικανής Δημοκρατίας . Τα θέματά του είναι

συχνά ρομαντικά ? ιδιαίτερα επικρατούσες είναι οι ιστορίες του heartbreak και

θλίψη. Στην πραγματικότητα, ο αρχικός όρος που χρησιμοποιείται για να ονομάσει

το ύφος ήταν amargue («πικρία,» ή «πικρή μουσική»), έως ότου η μάλλον ασαφής

(και διάθεση-ουδέτερο) όρος bachata έγινε δημοφιλές. Η μορφή

του χορού , Bachata , αναπτύχθηκε επίσης με τη μουσική.

Επισκόπηση

Η πρώτη bachata αναπτύχθηκε αρχικά στη Δομινικανή Δημοκρατία γύρω από τις

αρχές του 20ου αιώνα, με μικτή Κούβας και μπολερό, που προέρχεται από τον

Υιό. Με στοιχεία της Αφρικής, σε συνδυασμό με την παραδοσιακή Latin /

Καραϊβικής ρυθμούς. Κατά ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας της μουσικής Bachata

δυσφημίστηκε από Latino / Καραϊβικής και της κοινωνίας των πολιτών που

σχετίζονται με την αγροτική καθυστέρηση και την παραβατικότητα. Όπως

πρόσφατα το 1988 Bachata θεωρήθηκε πάρα πολύ χυδαίο, αργό και μουσικά

ρουστίκ να εισέλθουν mainstream μουσική. Στη δεκαετία του 1990, των οργάνων

bachata άλλαξε από ακουστική κιθάρα χορδή χάλυβα σε ηλεκτρικό. Το νέο

ηλεκτρικό bachata (New York Style) σύντομα έγινε ένα διεθνές φαινόμενο,

και σήμερα bachata είναι τόσο δημοφιλές όσο το salsa και merengue σε κάποιο

χορό της Λατινικής Αμερικής-αίθουσες.

Όργανα

Η τυπική ομάδα bachata αποτελείται από πέντε όργανα: μόλυβδος κιθάρα ,

κιθάρα, ηλεκτρική κιθάρα μπάσο , τύμπανα και Guira . Η ρυθμική κιθάρα είναι

επίσης γνωστή ως Segunda και εξυπηρετεί το σκοπό της προσθήκης συγκοπή με τη

μουσική. Bachata ομάδες παίζουν κυρίως ένα απλό στυλ μπολερό (lead κιθάρα

χρησιμοποιώντας όργανα arpeggiated επαναλαμβανόμενες συγχορδίες είναι ένα

ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της bachata), αλλά όταν αλλάζουν για

να merengue bachata βάση, ο κρουστός θα στραφούν από bongo

σε Tambora τύμπανο. Στη δεκαετία του 1960 και του

'70, μαράκες χρησιμοποιήθηκαν αντί του Guira. Η αλλαγή στη δεκαετία του 1980

από τις μαράκες με την πιο ευέλικτο Guira έγινε ως bachata έγινε όλο και πιο dance

προσανατολισμό. Όπως reggaeton άρχισε να εξελίσσεται και να γίνει δημοφιλής,

πολλοί καλλιτέχνες άρχισαν να ενσωματώσει τις μορφές της bachata με

reggaeton. Ένα παράδειγμα αυτού θα ήταν Tego Calderon 's "Ρα" Que Retozen ", το

οποίο διαθέτει την χαρακτηριστικός ήχος της κιθάρας bachata. Ένα άλλο

παράδειγμα θα ήταν Ivy Queen 's "La Mala", το οποίο διαθέτει την υπογραφή ήχο

της κιθάρας bachata και πιο αργή πιο ρομαντικό ρυθμό όπως η ίδια υιοθετεί

υπερβολική συναισθηματική στυλ bachata του τραγουδιού.

101

Reggaeton

Reggaeton είναι μια αστική μορφή της μουσικής που έχει τις ρίζες της σε χώρες της

Λατινικής και της Καραϊβικής μουσικής . ήχος του προέρχεται από την Reggae en

Español από Παναμά . Το είδος ανακαλύφθηκε, διαμορφώνεται και έκανε γνωστό

στο Πουέρτο Ρίκο , όπου πήρε και το όνομά του? πιο σύγχρονων καλλιτεχνών της

είναι, επίσης, από Πουέρτο Ρίκο. Μετά τη γενική έκθεση του το 2004, εξαπλώθηκε

στην Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη, την Ασία και τις αφρικανικές κοινό.

Reggaeton συνδυάζει Τζαμαϊκανός μουσικές επιρροές του dancehall , με εκείνους

της Λατινικής Αμερικής , όπως η salsa , bomba ,Latin hip-hop και electronica . Τα

φωνητικά περιλαμβάνουν ραπ και τραγουδιού , συνήθως στα ισπανικά. Στίχοι

τείνουν να προέρχονται από hip hop και όχι από dancehall. Όπως και το hip hop,

reggaeton έχει προκαλέσει κάποια διαμάχη, αν και λιγότερο, λόγω ισχυρισμός

εκμετάλλευση των γυναικών.

Ενώ παίρνει επιρροές από hip hop και dancehall Τζαμάικας, reggaeton δεν είναι

ακριβώς ο Ισπανικός ή της Λατινικής Αμερικής, είτε της έκδοσης αυτών των ειδών?

reggaeton έχει το δικό του ειδικό ρυθμό και το ρυθμό του, , ενώ το hip hop είναι

απλά Λατινική hip hop ηχογραφηθεί από καλλιτέχνες του Latino καθόδου. Η

συγκεκριμένη " riddim "που χαρακτηρίζει reggaeton αναφέρεται ως" Dem Bow ". Το

όνομα προέρχεται από το τραγούδι dancehall με Shabba Βαθμοί που διέδωσε

αρχικά το ρυθμό στις αρχές του 1990 και η οποία εμφανίζεται στο άλμπουμ του Just

Πραγματικότητα.

Στίχοι και θέματα

Reggaeton λυρική δομή μοιάζει με στίχους χιπ χοπ. Όπως και το hip hop, reggaeton

πιο απαγγέλλουν στίχους καλλιτέχνες τους ραπ (ή φωνητικά που μοιάζουν με ραπ)

και όχι το τραγούδι ? ωστόσο, πολλοί καλλιτέχνες reggaeton εναλλάσσονται μεταξύ

ραπάρει και τραγουδάει. Reggaeton χρησιμοποιεί την παραδοσιακή δομή της ποπ

ρεφρέν στίχους, και γέφυρες. Όπως και μουσική hip-hop , reggaeton τραγούδια

έχουν άγκιστρα που επαναλαμβάνονται σε όλο το τραγούδι. Latino εθνοτική

ταυτότητα έχει ένα κοινό θέμα σε reggaeton, αρθρώνονται μουσικά, στιχουργικά,

και οπτικά.

Συνήθως, δεν είναι reggaeton τα CD με τίτλο " ρητή "όπως πολλά CD χιπ χοπ

είναι. Μια εξαίρεση είναι ότι Daddy Yankee 's Barrio Fino en Directo ( Barrio Fino

Ζωντανά ) είχε επισημανθεί ρητά για ανάρμοστο περιεχόμενο στις συναυλίες (και

για σαφή γλώσσα από τον Snoop Dogg στο τραγούδι « Gangsta Zone "), αν και η

τακτική έκδοση στούντιο τουBarrio Fino δεν επισημαίνεται ρητά. Μερικοί

καλλιτέχνες reggaeton, όπως ο Αλέξης & Fido , είναι σε θέση να παρακάμψουν

ραδιόφωνο και την τηλεόραση λογοκρισία χρησιμοποιώντας σεξουαλικά

υπονοούμενα και στίχους με διπλό νόημα στη μουσική τους. Μερικά τραγούδια

102

έχουν επίσης εκφράσει ανησυχίες σχετικά με απεικόνιση των γυναικών σε στίχους

τους.

Ενώ reggaeton ξεκίνησε ως ένα είδος αποτελείται κυρίως από άνδρες καλλιτέχνες,

υπήρξε ένας αργά αυξανόμενος αριθμός των γυναικών καλλιτεχνών κάνει το

ντεμπούτο του κατά τη διάρκεια των ετών. Αξιοσημείωτες γυναίκες καλλιτέχνες

reggaeton περιλαμβάνουν Ivy Queen , Mey Vidal , Adassa , La Sista και δόξα .

Reggaeton σε όλο τον κόσμο

Λατινική Αμερική

Reggaeton είναι πολύ δημοφιλής σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως

η Παναμά , Δομινικανή Δημοκρατία , Κολομβία , Κόστα

Ρίκα , Κούβα , Μεξικό και Βενεζουέλα. Reggaeton έχει γίνει βασικό μουσική σε

πολλά πάρτι και εκδηλώσεις, που συμπληρώνει την κοινή μείγμα merengue, salsa

και ηλεκτρονική μουσική, και άνοιξε μια τεράστια βάση οπαδών.

Κούβα

Cubatón είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται μερικές φορές για να ονομάσει

Κούβας reggaeton και άλλες φορές, μια μοναδική μίξη της Κούβας reggaeton με

άλλα μουσικά στυλ Κούβας. Στην Κούβα (και ορισμένες άλλες χώρες της Λατινικής

Αμερικής), όπου οι ιδέες και η γλώσσα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της

ανατίμησης της μουσικής, υπάρχει μια υποτιθέμενη κρίσιμη σπασμωδική κίνηση

ενάντια στην αυξανόμενη δημοτικότητα του reggaeton. Αυτό το ρήγμα που

υποτίθεται ότι υπάρχει συχνά μεταξύ των μελών της κουβανικής κοινότητας Hip

Hop. Σύμφωνα με την βρετανική μουσική λέκτορας Geoff Baker, πολλοί κριτικοί

υποστηρίζουν ότι οι στίχοι της μουσικής δεν διερευνήσει τυχόν θέματα παρελθόν

"σεξ, χορό, και ο ίδιος ο τραγουδιστής, σε διάφορους συνδυασμούς." Baker

πιστεύει επίσης ότι επειδή reggaeton έχει πίστη σε τόσους πολλούς Καραϊβικής και

της Λατινικής Αμερικής, που επισκιάζει σαφώς Κούβας μορφές και παραλλαγές της

μουσικής, όπως η κουβανική Hip-Hop, ακόμη και αν Hip-Hop είναι τελικά μια

βορειοαμερικανική μουσικό είδος. Δημοφιλή cubatón καλλιτέχνες

περιλαμβάνουν Eddy K , Gente de Zona , και Οσμάνι García . Το 2011, το Κουβανικό

κράτος κατήγγειλε reggaeton ως εκφυλίζονται, σε σκηνοθεσία μειωθεί "χαμηλό

προφίλ" airplay του είδους (αλλά δεν θα απαγορεύσει εντελώς) και απαγόρευσε τη

megahit Chupi Chupi από Osmani García, που χαρακτηρίζουν την περιγραφή του σεξ

ως «το είδος το οποίο ένα πόρνη θα πραγματοποιήσει.

Παναμά

Ισπανικά reggae αναπτύχθηκε ως αποτέλεσμα της Τζαμάικας μετανάστευση στον

Παναμά, ως αποτέλεσμα της Διώρυγας του Παναμά. Τελικά, πολλές από αυτές τις

Τζαμαϊκανοί είχαν προθέσεις να επιστρέψει στην Τζαμάικα, αλλά πολλοί από

αυτούς κατέληξαν διαμονή, και τελικά αφομοιώνονται και έγινε μέρος του

103

πολιτισμού. Εν τω μεταξύ, στη δεκαετία του 1970, όπως Panamanians El

Γενική άρχισε να παίρνει reggae τραγούδια και beats και τραγουδώντας πάνω από

τους στίχους με τους Ισπανούς. Μπορούν επίσης να επιταχυνθούν reggae beats,

και πρόσθεσε Ισπανικός και Latino στοιχεία τους. Η μουσική συνέχισε να αυξάνεται

σε όλη τη δεκαετία του 1980, με πολλά αστέρια ανάπτυξη στον Παναμά. El Γενικά

έχει ευρέως θεωρηθεί ως «Νονός της Reggae en espanol" οφείλεται σε πολλούς

από σπουδαία τραγούδια του. El Γενική παραιτήθηκε το 2004 από την μουσική

βιομηχανία, και από τότε έχει εργαστεί για να βοηθήσει τα παιδιά προνομιούχων

Παναμά.

Πουέρτο Ρίκο

Βεβαίως, αλλά αναπόφευκτα, reggaeton έχει γίνει γνωστή μέσα από το Πουέρτο

Ρίκο περισσότερο από ό, τι οποιαδήποτε άλλη χώρα? αυτό έχει δώσει Πουέρτο Ρίκο

ηγεμονική θέση πάνω reggaeton, ακόμη και αν η διαδικασία της αποκέντρωσης έχει

ανοίξει τρόπους για πολλούς καλλιτέχνες σε διαφορετικές Καραϊβικής και της

Λατινικής Αμερικής να παράγουν τα δικά τους τοπικές σκηνές reggaeton. Παρά την

αυξανόμενη δημοτικότητα του reggaeton στη Λατινική Αμερική πολλούς από τους

καλλιτέχνες του είδους και νέα ταλέντα εξακολουθεί να προέρχεται από το Πουέρτο

Ρίκο? πολύ με τον ίδιο τρόπο ότι η Νέα Υόρκη θεωρήθηκε Μέκκα χιπ-χοπ στη

δεκαετία του 1980. Reggaeton προέρχεται από τους ρυθμούς που σχετίζονται με

dancehall, soca και το clave tresillo από το γιο και salsa: η μετα-salsa γενιά νέων

μουσικών της δεκαετίας του '90 στο Πουέρτο Ρίκο. Πριν reggaeton εξερράγη στα

μέσα της δεκαετίας του ενενήντα, νέοι καλλιτέχνες του δρόμου, σε μεγάλο βαθμό

επηρεάζεται από την Ανατολική Ακτή hop hip και turntablism, τυλιγμένα σε

κομμάτια κασέτα. Παράλληλα με αυτό το πρώιμο hip hop επιρροές reggae-ραπ,

εξελίχθηκε το στυλ reggae Παναμά η οποία τελικά συγχωνεύονται σε reggaeton.

Παρά αγωνίζονται οικονομία του Πουέρτο Ρίκο, reggaeton αστέρια ήταν σε θέση να

επιτύχει την επιτυχία όχι μόνο ως παγκόσμια αστέρια, αλλά και τους τοπικούς

επιχειρηματίες? Αυτό έχει τεκμηριωθεί σε ετικέτες του κλάδου, όπως Μουσική ροής

DJ Νέλσον, El Daddy Yankee Records του καρτέλ, και Wisin και Ουαϊόμινγκ Yandel

της Εγγραφές . Μέσα από τα μοντέλα παραγωγής που προέρχεται από τις ΗΠΑ hip

hop καλλιτέχνες και βασίζεται σε λαϊκά κινήματα, reggaeton έχει ένα καλλιτεχνικό

όχημα κερδίζει δημοτικότητα σε όλο τον κόσμο, απέχουν κατά πολύ από την

προηγούμενη φήμη του ως ένα κακόφημο υπόγειο προϊόν της αστικής νεολαίας.

Ηνωμένες Πολιτείες

Με τη βοήθεια του NORE (επίσης γνωστή ως Noreaga), με έδρα τη Νέα Υόρκη

ράπερ, και την παραγωγή του του Νίνα Sky για το 2004 χτύπημα " Oye Mi Canto ",

το οποίο χαρακτήρισε εξέχοντες καλλιτέχνες reggaeton Tego Calderón και Daddy

Yankee , reggaeton γρήγορα κέρδισε τη δημοτικότητα στις ΗΠΑ. Σύντομα μετά,

104

Daddy Yankee τράβηξε την προσοχή πολλών μεγάλων ονομάτων στο χιπ-χοπ με το

τραγούδι του " Gasolina », που προωθεί το στυλ σε ολόκληρη τη χώρα. Επίσης το

2004, XM Radioξεκίνησε ένα κανάλι που ονομάζεται Fuego (ΧΜ) , το οποίο έπαιξε

αποκλειστικά reggaeton μουσική. Ωστόσο, XM Radio αφαιρεθεί το κανάλι το

Δεκέμβριο του 2007 από το σπίτι και το αυτοκίνητο δέκτες, αλλά μπορεί ακόμα να

μεταδοθεί από το XM Satellite Radio Ιστοσελίδα. Το είδος έχει επίσης το θεμέλιο και

βάση για μια σύγχρονη Λατινική Αμερική εμπορικό ραδιόφωνο φαινόμενο γνωστό

ως Hurban , ο συνδυασμός των όρων Ισπανικός και Urban, το οποίο χρησιμοποιείται

για να προκαλέσει τις μουσικές επιρροές του χιπ-χοπ και μουσική της Λατινικής

Αμερικής. Reggaeton σχηματίζονται από το hip hop και reggae, και έχει βοηθήσει

Λατινοαμερικάνοι συμβάλλουν στην αστική αμερικανική κουλτούρα, διατηρώντας

ακόμη πολλές πτυχές της ισπανικής πολιτιστικής κληρονομιάς τους. Η μουσική

συνδέεται με πολλά από τα κοινωνικο-οικονομικά ζητήματα που συμβαίνουν στην

Αμερική συμπεριλαμβανομένου του φύλου και φυλής που συνδέεται ιδιαίτερα με

το hip hop στην Αμερική σήμερα.

Underground clubs, νέοι στο κέντρο της πόλης, και τα τεράστια moguls χιπ χοπ όλοι

συμμετείχαν στην προώθηση του είδους στην κορυφή των charts.

Οι μουσικές του κόσμου, σαφώς και δεν εξαντλούνται εδώ. Τα ιδιώματα είναι πολύ

περισσότερα και τα στοιχεία που τα συνθέτουν ανεξάντλητα. Η καταγραφή τους

είναι μια προσπάθεια που απαιτεί χρόνο, μελέτη, και κάποια εξοικείωση ίσως με το

χώρο της μουσικής. Περισσότερο όμως προϋποθέτει ένα σεβασμό στις

διαφορετικές αξίες, τα ποικίλα έθιμα και παραδόσεις. Ο θησαυρός της μουσικής

υπάρχει και περιμένει να τον ανακαλύψουμε.

105

ΠΗΓΕΣ

1. Wikipedia http://en.wikipedia.org

2. Music Heaven http://www.musicheaven.gr

3. Youtube http://www.youtube.com

4.

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%C

E%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%8

3%CE%B9%CE%BA%CE%AE

5. http://lyravlos.gr/ancient-greek-music.asp

6. http://www.artmag.gr/articles/media-keyhole/item/682-music-in-ancient-greece

7. http://www.musicportal.gr/byzantine_music_popular/?lang=el

8. http://www.in2greece.com/english/opinions/2008/12/elliniki-

mousiki.html

9.

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%BD%CE%B9%C

F%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CE%A4%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%85%CE%B4

%CE%B9%CE%BF%CF%8D_Eurovision

10.

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%BA%CE%AC%CE%B9%CE%BD%CF%84%CE%B1

11.

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B9%CE%B8%CE%AC%CF%81%CE%B1#.CE.99.CF.8

3.CF.84.CE.BF.CF.81.CE.AF.CE.B1.

106

12.

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%B6%CE%BF%CF%8D%CE

%BA%CE%B9

13. Tomorrowland- http://www.youtube.com/watch?v=M7CdTAiaLes

14. The Rolling Stones – http://www.therollingstones.net/history.htm

15. Scorpions - http://www.the-scorpions.com/english/history.asp

16. Classical Music - http://en.wikipedia.org/wiki/Classical_music#Roots

17. Robbie Williams - http://en.wikipedia.org/wiki/Williams,_Robbie

18. Amy Winehouse - http://en.wikipedia.org/wiki/Amy_Winehouse

19. Μυθολογία(Ευρώπη)-

http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&sid=2094

20. http://musicstorytelling.blogspot.gr/2010/02/blog-post_1619.html

21.http://www.slideshare.net/kyriakisigma/ss-13223168

22.

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CE%B8%CE%B1%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%B5%C

E%AF%CF%82_%CF%80%CE%BB%CE%B7%CE%B8%CF%85%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%AF

_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%91%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF

%82

23. http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&sid=342

24. http://antipera-oxthi-culture.blogspot.gr/2010/01/mercedes-sosa.html

25. http://2gym-

pefkis.att.sch.gr/student_pages/latin%20xoroi/DIAFORA%20EIDH%20XORWN.htm

26. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%AD%CE%B3%CE%BA%CE%B5