1

به نام

شاخصهای ارزیابی وب سایتها )کمی و کیفی( و راهکارهای ارتقاء

1392اسفند

 مقدمه

افزایش روز افزون دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در چند دهه اخیر در سطح جهان و نیز توجه بیشتر به آموزش عالی در می77ان کش77ورهای در ح77ال توس77عه، موض77وع رق77ابت می77ان دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی را بیش از پیش برجس7ته س7اخته اس7ت. ب7ه عب77ارت دیگ7ر، دانشگاه ها در عرصه جذب دانشجو، گرانت ها و طرح های تحقیقات ملی و بین المللی و ن77یز تبادل استاد و دانشجو در حال رقابت با یکدیگر هس77تند و بس77یاری از آن ه77ا از این طری77ق ب77ه دنبال جذب اعتبارات مالی ملی و بین المللی هستند. از این رو وجود معیاری برای ارزی77ابی و رتبه بندی دانشگاه ها مهم به نظر می رسد و بر همین اساس در دهه اخیر نظام ه77ای متع77دد و متنوع رتبه بندی دانشگاهی، طراحی، اجرا و پیاده سازی شده اند. با توجه ب77ه اهمیت ج77ذب دانشجو و بودجه، روسای اغلب دانشگاه ها در دنیا به دنبال بهبود رتبه خود در این نظ77ام ه77ای رتبه بندی دانشگاهی بوده و مرتباً جایگاه دانشگاه خود را در این نظام های پایش و رص77د می

کنند. میالدی در دنی77ا ظه77ور یافتن77د. در این می77ان1865 سیستم های رتبه بندی دانشگاهی از سال

نظام های مختلفی به موضوع رتبه بندی دانشگاه های جهان پرداخته اند و از روش ها و شیوه های مختلف و متفاوتی برای ارزی77ابی و رتب77ه بن77دی دانش77گاهی اس77تفاده نم77وده ان77د. از می77ان شاخص های مورد استفاده، تقریباً همه نظام های رتبه بندی از شاخص کمی و کیفی ارزی77ابی وضعیت آموزشی، پژوهشی، رفاهی و نیز وضعیت دانش آموختگان دانشگاه مربوطه استفاده می کنند. مجموعه این شاخص ها نمادی از کیفیت موسسات و دانشگاه ها براساس م77واردی از جمله ترکیبی از داده های مبتنی بر تجربه، برونداد پژوهشی و استنادات ص77ورت گرفت77ه ب77ه آن ها و نظرات گروه های متفاوت متخصص شامل دانشجویان، دانش آموختگان ،فن آوران و

کارفرمایان می باشد. یکی از این نظام های رتبه بندی نظام رتبه بندی وبومتریکس است که دانش77گاه ه77ا براس77اس

واق77ع در اینتولیدات علمی قرار گرفته بر وب سایت شان ارزی77ابی و رتب77ه بن77دی می کن77د در نظام رتبه بندی دانشگاهی، وب سایت دانشگاه آینه تمام نما و عرصه ارای77ه تولی77دات علمی و

. پژوهشی دانشگاه مربوطه قلمداد می شود از این رو در این مطالعه به صورت مشروح وب سنجی ، اصول و قواعد مربوطه با نگاه

ویژه به محتوی در ابعاد ذیل معرفی شده و موارد مربوط به داوری وب سایت در این ابعاد ITجهت آشنایی مدیران، مسئولین روابط عمومی ، مسئولین وب سایتها و مسئولین

دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ارائه گردیده است :کیفیت در زمینه فنی-کیفیت در زمینه محتوی-

استانداردهای ارائه محتویساختار و اصول خبر و خبر رسانی

2

( WEBOMERICSوب سنجی )

وب سایت های دانشگاهی از مهمترین ابزار ارتباطی جهت معرفی و برقراری ارتباط با دانشگاه ه77ا و موسسات آموزش عالی در سطح ملی و بین المللی می باشند از طریق وب سایت ه77ر دانش77گاه می توان دانش7کده ه7ا ومراک7ز وابس7ته، مق7اطع و رش7ته ه7ای تحص7یلی، امکان7ات آموزش7ی، پژوهش77ی و همچ77نین اس77اتید، دنش77جویان و دانش آموختگ77ان آن دانش77گاه را در س77طح جه77انی مع77رفی نم7ود. وب سایت های دانشگاهی در کشورهای مختلف از اهمیت زیادی برخ77وردار می باش77ند. زی77را ارتق77ا کمی و کیفی این وب سایت ها می تواند شانس بازیابی و رویت دانشگاه را توسط کاربران بیشتری اف77زایش دهد. از این رو بررسی میزان موفقیت وب سایت های دانش77گاهی در برق77راری ارتب77اط و نش77ان دادن خود در فضای مجازی وب و به طور کلی ارزیابی عملکرد این وب سایت ها به اندازه ارزیابی فع77الیت

های آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها و رتبه بندی آکادمیک آنها دارای اهمیت می باشد. ( مط77رح میWebometricsبررسی و تحلیل وب سایت ها از فعالیت هایی است که درحوز وب سنجی )

ش77ود. وب س77نجی علمی اس77ت ب77ر پای77ه روش ه77ای اطالع س77نجی ک77ه ب77ه تحقی77ق در م77ورد م77اهیت و خصوصیت وب سایت ه77ا می پ77ردازد. تحلی77ل محت77وای ص77فحات وب در این علم از طری77ق محاس77به و تجزیه و تحلیل پیوندهای درونی و بیرونی )دریافتی( آن ص77فحه وب انج77ام می ش77ود. پیون77د ب77یرونی ی77ا

outlinkپیوندی است که از یک صفحه وب موجود در یک سایت به ص77فحه وب موج77ود در س77ایت دیگ77ر Externalداده می شود. پیوند ممکن است خارجی و یا داخلی باشد. پیوند دری7افتی خ7ارجی ی7ا   Inlinkاز

یک صفحه وب خارج از وب سایت به وب سایت مورد نظر برقرار میشود در حالی ک77ه پیون77د دری77افتی داخلی از سایر صفحات وبی همان سایت دریافت می شود. از دی7دگاه وب س7نجی پیون7دهای دری7افتی

ی77اVisibilityخارجی از اهمیت بیشتری برخوردارن. زیرا هر چ77ه تع77داد این ن77وع پیون77دها بیش77تر باشدقابلیت رویت آن وب سایت باالتر است.

Webعامل تأثیر گذار وب )   Impact   Factorاز شاخص های مهم وب سنجی است ک77ه از طری77ق تحلی77ل ) میانگین پیوندهای داده شده به یک وب سایت محاسبه می گردد. هر چه مقدار این عامل بیشتر باش77د میزان اعتبار، قابلیت رویت و شانس بازیابی آن سایت در سطح ملی و بین المللی اف77زایش می یاب77د.

یا عامل تأثیرگذار وب کلی نامیده شده وOverall WIFتحلیل کلیه پیوندهای زده شده به یک وب سایت مورد نظر ک77ه توس77طنسبت تعداد پیوندهای دریافتی به تعداد صفحات وبی وب سایت عبارت است از

Absoluteجستجوگرهای وب بازیابی و نمایه می شوند. عامل تأثیرگذار وب خالص )خ7ارجی( ی7ا  WIFی7ا External   WIF نسبت تعداد پیوندهای دریافتی خارجی به تعداد ص77فحات وب نمای77ه ش77ده از وب س77ایت

که توسط جس77تجوگرهای وب بازی77ابی ش77ده اس77ت. یکی از مهم77ترین کاربرده77ای وبموردنظر استسنجی، رتبه بندی دانشگاه ها براساس تأثیرگذاری وب سایت آنها می باشد.

نظام های رتبه بندی دانشگاهی

نظام ملی و بین المللی رتبه بن77دی دانش77گاهی در جه77ان وج77ود دارد ک77ه در25در حال حاضر بیش از میان آنها چند روش بیشتر مورد توج77ه ق77رار گرفت77ه اس77ت و از اهمیت نس77بی بیش77تری در عرص77ه بین

ب77ه عن77وانت77ایمز در انگلس77تانالمللی برخوردار است. در میان این نظام ها، چه77ار ش77یوه رتب77ه بن77دی وبوم77تریکس، رتب77ه بن77دی دانش77گاه ش77انگهای چینق7دیمی ت77رین نظ77ام رتب77ه بن77دی، نظ77ام رتب77ه بن77دی

( OIC رتب77ه بن77دی دانش77گاه ه77ای جه77ان اس77الم ) و در نه77ایت اس77پانیا Cybermetric آزمایش77گاه تحقیق77اتی وجود دارند. طراحی شده توسط سازمان کنفرانس اسالمی

نظام رتبه بندی ویژه ای نیز در کشور، برای دانشگاه های علوم پزش77کی وج77ود دارد ک77ه براس77اس آن این دانشگاه ه7ا س77الیانه ارزی7ابی و رتب77ه بن77دی می ش7وند. در این نوش7تار ب7ه ط7ور خالص77ه ب7ه ش77رح

مختصری در مورد هر کدام از این نظام های رتبه بندی می پردازیم.

3

(Times Higher Education supplement(THES)نظام رتبه بندی )

معرفی Times موسس77ه   Higher   Education   supplement-   THESیکی از موسس77ات وابس77ته ب77ه مجل77ه))

میالدی ت77اکنون ب77ه انتش77ار من77ابعی در م77ورد1910بریتانیایی تایمز در لندن است ک77ه از س77ال آموزش عالی می پردازد.

میالدی برای اولین بار این موسسه با همکاری موسسه کاک77ارلی س77یموندرز )2004در سال QS اقدام به رتبه بندی دانشگاه های دنیا با نام )QS-THEنمود. این نظام رتبه بندی تحت عنوان

این موسس77ه همک77اری خ77ود را ب77ا موسس77ه2010 مش77هور اس77ت. در س77ال Timesرتبه بن77دی ( پایان داد تا با همکاری شرکت تامسون رویترز شیوه جدی77دی را ب77رایQSکاکارلی سیموندرز)

رتبه بندی بنیان گذاری کند. گ77روه طبق77ه بن77دی ش77ده اس77ت )ج77دول5 شاخص مجزا است ک77ه در 13این شیوه مبتنی بر

%(، شاخص استناد )تأثیر تحق77ق( )30%( ، شاخص پژوهش )30(.شاخص آموزش )1شماره %( ش77اخص ه77ای2/5%( درآمد ناشی از همکاری با ص77نعت )5%(، ترکیب بین المللی )32/5

این نظام رتبه بندی را تشکیل می دهند.

4

THES: لیست معیارها، شاخص ها و وزن مربوط به آنها در نظام رتبه بندی 1جدول شماره

وزنشاخصمعیار

نوآوری، درآمد حاصل ازصنعت

درآمد تحقیقاتی حاصل از صنعت به ازاء هر عضو %5/2هیأت علمی

نسبت اعضای هیأت علمی بین المللی به داخلیتنوع بین المللینسبت دانشجویان بین المللی به داخلی

22

محیط آموزشی–آموزش

آموزشجوایز دکترای تخصصی به ازاء هر هیأت علمیتعداد دانشجویان پذیرش شده به ازاء هر عضو

هیأت علمیدرآمد به ازای هر عضو هیأت علمیاعطای درجه دکترا و کارشناسی

15%6%

5/2%25/2%25/2%

تحقیقات- حجم، درآمد، اعتباراعتبار پژوهشدرآمد پژوهشمقاالت به ازاء هر عضو پژوهشی و دانشگاهیدرآمد تحقیقات عمومی با جمع درآمد تحقیق

5/19%25/5%5/2%75%

%5/32تأثیر استناداستنادات، تأثیر تحقیق

س معیارهای فوق، این موسسه سالیانه به ارزش77یابی و رتب77ه بن77دی دانش77گاه ه77ای دنی77ابراسا دانشگاه برتر دنیا را اعالم می نماید. مبن77ای نم77ره دهی و محاس77به نم77ره200اقدام نموده و

به باالترین امتیاز در هر معی77ار و100 با اختصاص نمره 100نهایی، تراز کردن نمره بر مبنای سپس جمع نمرات تراز شده معیارهاست. الزم به ذکر است که نمره ه77ر ش77اخص ب77ا اعم77ال

کردن وزن شاخص مربوطه محاسبه شده و در نهایت جمع می شوند. این روش شبیه به روشی است که در تراز کردن نم77رات آزمونه77ای ورودی موسس77ات ع77الی کشور مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش تعدیل نم77ره بس7یار ب77االی ی7ک موسس7ه ی77ا دانشگاه باعث ارتقای بیش از حد آن دانشگاه شده و بر رتبه سایر دانشگاه ها اث77ر منفی می

ب77ه ج77ای توزی77عtimes میالدی موسس77ه 2007گذارد به همین دلیل در ارزیابی رتبه بندی سال برای تعدیل نمودن آن داده ها استفاده نمود در این توابع وضعیت هرscore 7خطی از توزیع،

دانشگاه نسبت به متوسط وضعیت دانشگاه های مورد مطالعه و فاصله آنها با میانگین جامعهمورد بررسی محاسبه می شود.

5

(ARWUنظام رتبه بندی شانگهای )

معرفی وابسته به دانشگاه شانگهای چین ازThe institute of Higher Educationموسسه آموزش عالی

میالدی و با هدف ارائه یک نظام جدید رتبه بندی که امکان حضور بیشتر دانش77گاه2003سال دانشگاه برتر دنیا فراهم نماید بوجود آورد. 500های این کشور را در

اگرچه مدت زیادی از عمر این نظام رتبه بندی نمی گذرد اما در همین مدت کوت77اه این نظ77ام رتبه بندی توجه بسیاری از افرد را به خود جلب نموده است به گونه ای ک77ه فق77ط وب س77ایت

200این موسسه تاکنون بیش از یک میلیون بازدید کننده داش77ته و روزان77ه ب77ه ط77ور متوس77ط دانشگاه برتر توسط این نظام ه77ر500نفر به آن مراجعه می کنند. مجموعه نتایج رتبه بندی

منتشر می شود. ARWUساله در مجموعه تحت نام

معیارهای رتبه بندی دانشگاه ها و درصد وزن آنها براساس نظام شانگهای عبارتند از : تعداد دانش آموختگان دانشگاه که موفق به دریافت جایزه نوبل یا نشان ه77ای مهم علمی-1

%( 10شده اند ) اعضای هیأت علمی موسسه که موفق به دریافت جایزه نوب77ل ی77ا نش77ان ه77ای مهم علمی-2

% ( 20شده اند ) ISI  (20%) گروه موضوعی براساس بانک 21محققان با میزان ارجاع زیاد در -3 science (20%) و Natureتعداد مقاالت منتشر شده در مجالت -4ISI (20%) بانک اطالعاتی SCIتعداد مقاالت نمایه شده در نمایه -5عملکرد آموزشی دانشگاه با توجه به تعداد دانشجویان و اعض77ای هی77أت علمی دانش77گاه )-6

10 )%

6

Quacquarelli Symonds )موسسه کاکارلی سیموندز( QSنظام رتبه بندی http://www.topuniversities.com

معرفی ( قبالً با همکاری نشریه آموزش عالی تایمزQuacquarelli Symonds موسسه کاکارلی سیموندز)

دانش77گاه برت77ر200لندن، اقدام به رتبه بندی ساالنه دانشگاه های جهان و انتش77ار لیس77تی از این دو نظام رتبه بندی2010 می نمود که از سال THES – QS world Universityدنیا را با عنوان

به تفکیک به ارائه نتایج رتبه بندی خود بر اس77اس معیاره77ای2011از هم جدا شده و در سال سال متوالی منتشر شده و به عنوان یکی8مشخص شده پرداختند. این رتبه بندی تاکنون در

از گسترده ترین منابع جهت مقایسه اطالعات دانشگاه های معتبر دنیا مطرح شده است. این دانشگاه برجسته را مورد توجه قرار داده است. 712، 2011نظام رتبه بندی در سال

شیوه رتبه بندی این نظ77ام مبت7نی ب77ر نیازه77ای منطق7ه و ب77ا توج77ه ب77ه نظرس7نجی گس77ترده از مسئولین موسسات و دانشگاه های دنیا اقتباس شده است. ش77اخص ه77ایی ک77ه در این نظ77ام لحاظ شده اند، در راستای تعیین عوامل نشان دهنده توانمندی موسس77ات و دانش77گاه ه77ا می باشد، به طور مثال شاخص تعداد دانشجویان دک77ترای تخصص77ی ب77ه عن77وان یکی از مهم ت77رین

م77ورد توج77ه ق77رار گ77رفت. همچ77نینQSشاخص ها اعالم گردید و ب77رای اولین ب77ار در ارزی77ابی مفاهیم دیگری مانند رضایت دانشجویان، کیفیت، تعداد و م77یزان ارتباط77ات ب77ا دیگ77ر دانش77گاه

های دنیا در این نظام رتبه بندی مورد توجه قرار گرفتند.

7

معیارهای رتبه بندی ب77ا اس77تفاده از ش77ش معی77ار ک77ه ب77ه عن77وان مهم77ترین معیاره77ای ارزی77ابی کیفیQS رتبه بندی

- ب77ه ه77ر ی77ک از این معیاره77ا،2دانشگاه ها محسوب می شود، انجام می گیرد. جدول شماره وزن مناسبی اختصاص داده شده است. این شاخص ها عبارتند از:

% 40اعتبار دانشگاه با وزن -%(10اعتبار افراد شاغل )با وزن -%( 20نسبت اعضای هیأت علمی به دانشجو )با وزن -%( 20میزان استناد هر عضو هیأت علمی )با وزن -%( 5تعداد عضو هیأت علمی بین المللی )با وزن -%( 5تعداد دانشجویان بین المللی )با وزن -

در این نظام رتبه بندی میزان استناد به مقاالت اعضای هیأت علمی با استفاده از پایگ77اه دادهscopusکه استناد ب77ه مق77االت را در س77طح جه77انی ان77دازه می گ77یرد. اس77تخراج می ش77ود. این

پایگاه به دلیل اینک77ه طی77ف وس77یعی از مجالت را پوش77ش می ده77د، انتخ77اب ش77ده اس77ت. ب77ه منظور انجام رتبه بندی عادالنه برای دانشگاه های کوچک77تر، اس7تناد ب7ه ازای ه7ر عض77و هی77أت علمی به جای استناد کل مورد اندازه گیری قرار می گیرد و دو معیار آخر با استفاده از آمار و ارقامی اندازه گیری می شود که توسط خود دانشگاه ها به موسسه ارائه شده است. نسبت هیأت علمی به دانشجو اهمیت زیادی دارد چرا که این میزان مدت زم77انی را ک7ه عض7و هی7أت علمی به هر دانشجو اختصاص می دهد را نشان می دهد. این تاوان دانشگاه ه77ایی اس77ت ک77ه عرصه را بر دانشجویانی که نمی توانند هزینه بدهند تنگ می کنند و همچنین تقدیری است ک77ه

برای دانشگاه هایی که به دانشجو توجه ویژه ای که سزاوار اوست ارائه می کند. نسبت اعضای هیأت علمی بین المللی، تعداد درخواست های بین المللی یک دانش77گاه نس77بت به اعضای هیأت علمی آن دانشگاه و تمایل دانشگاه برای جذب هیأت علمی از سراسر جهان را نشان می دهد . در نهایت نسبت دانشجویان بین المللی نیز بیانگر توانمندی آن دانشگاه در عرصه بین المللی است. این معیار بیانگر فرصتی ب77رای دانش77جویان و نش77ان دهن77ده تعه77دات دانشگاه برای بازکردن درها برای جذب دانشجویان خارج از کشور ب77ا توج77ه ب77ه جه77انی ش7دن

آموزش است.

8

SClmagoنظام رتبه بندی دانشگاهی و موسسات آموزش عالی

معرفی

توسط گروه پژوهشی ب77ه همین ن77ام در دانش77گاه گران77ادا در اس77پانیاSCImagoنظام رتبه بندی انجام می شود که براساس تعداد مقاالت علمی موسسات آموزش ع7الی کش7ورهای مختل7ف

آن ها را ارزیابی و رتبه بندی می کند. این رتب77ه بن77دی یکی ازscopusموجود در بانک اطالعاتی جدیدترین و جامع ترین نظام های رتبه بندی پژوهشی دانشگاه ها و موسسات پژوهش مح77ور

میالدی منتش77ر ش7ده اس7ت.2011در جهان اس7ت. س7ومین نس7خه این رتب77ه بن7دی در س7ال موسسه از سراسر جهان است که ب77ه پنج بخش س77ازمانی و براس77اس من77اطق3042شامل

جهانی گروه بندی و طبقه بن77دی ش77ده اس77ت. اخ77یراً این نظ77ام رتب77ه بن77دی دو ش77اخص جدی77د عملکردی )نمایه تخصصی و میزان تعالی( را به چهار شاخص قبلی برای ارزیابی دستاوردهای

پژوهشی دانشگاه ها افزوده است.

خصوصیات بارز این رتبه بندی عبارتند از در این نظ77ام از دانش7گاه ه7ا و س7ایر س7ازمان ه77ایتأکید ب77ر فراگ7یری در سراس7ر جه7ان:

پژوهش محور در اندازه های مختلف و با م77أموریت ه77ای مختل77ف متعل77ق ب77ه پنج ق77اره جه77اناستقبال می شود.

این برنامه به کاربران اجازه می ده77د ت77ا رتب77ه بن77دی خ77ود را براس77اس فیل77ترمشتری مداری: کردن و ترکیب موارد تهیه شده طراحی کنند. همچنین با اندازه گیری با مقایسه موسسات بر اساس نیاز، فرایندهای ارزیابی ک77اربران امک77ان تص77میم گ77یری در ابع77اد مختل77ف پژوهش77ی را

فراهم می سازد. جامعیت اطالعات در این نظ77ام ب77ه اس77تفاده از بزرگ77ترین بان77ک اطالع77اتی علمی یع77نی بان77ک

scopus .به نتایج قابل اعتماد ، دقیق و جامعی دسترسی خواهیم داشت

9

شاخص ها این موسسه نش77ان می ده77د ب77ه منظ77ور بررس77ی عملک77رد موسس77ات2011 گزارش جهانی

ش77اخص اس77تفاده می کنن77د. این ش77اخص ه77ا براس77اس خ77روجی ه77ای علمی4تحقیق77اتی از موسسات و استنادهای دریافتی است درک چگونگی محاسبه و اندازه گیری بینش بیشتری در

زمینه این نظام رتبه بندی ارائه خواهد کرد. میزان برونداد علمی .1

برونداد علمی به صورت تعداد مقاالت علمی که در مجالت دانشگاهی معتبر منتشر می ش77ود توانایی موسسه یا دانشگاه را در تولید دانش نشان می دهد. عواملی مانند اندازه موسس77ه و پروفایل محققان و سایر عوام77ل دیگ77ر، ارزش برون77داد علمی ایش77ان را تحت ت77أثیر ق77رار می

دهد. میزان همکاری های بین المللی .2

این ش77اخص توانمن77دی ه77ای دانش77گاه ه77ا و موسس77ات آم77وزش ع77الی را ب77رای برق77راری ارتباطات بین المللی از طریق نسبت دستاوردهای پژوهشی که با همکاری موسسات خارجی تولید شده است را نشان می دهد. امتیازها براساس تحلیل خروجی های پژوهشی موسساتی

که وابستگی آنها شامل آدرس بیش از یک کشور است محاسبه می شود. میزان تعدیل شده اثر .3

این شاخص، تأثیر علمی موسسه یا دانشگاه را برجوام77ع علمی نش77ان می ده77د. ب77ه منظ77ور محاسبه عادالنه این تأثیر، اثر اندازه موسسات و تعداد پژوهشگران آن ب77ر برون77داد پژوهش77ی

مقایس7ه بین می77انگین ت77أثیرحذف و تعدیل می شود. معیار تأثیر نرمال شده اثر یک موسس7ه، را ممکن میعلمی یک موسسه و میانگین ت77أثیر جه77انی انتش77ارات موسس77ه در هم77ان زم77ان

سازد. میزان انتشارات کیفی دانشگاه .4

سهمی از انتشارات یک موسسه که در مجالت آکادمیک معت77بر دنی77ا منتش77ر می ش77ود در این شاخص مورد محاسبه و توجه قرار می گیرد. مجالت در نظر گرفته ش77ده ب77رای این ش77اخص،

قرار می گیرند.SCImagoمجالتی هستند که در اولین چارک طبقه بندی شده توسط

10

تایوان HEEACTسیستم رتبه بندی

معرفی دانش77گاه برت77ر در سراس77ر500این نظام رتبه بندی، ارزیابی و رتب77ه علمک77رد مق77االت علمی

شاخص ارزیابی کلی عملک77رد مق77االت علمی8جهان را نمایش می دهد. سه معیار بر اساس دانشگاه، در این نظام رتبه بندی مورد استفاده قرار گرفته است معیارها عبارتن77د از عملک77رد

%( 50%( و پژوهش های برتر )30%(، تأثیر تحقیق )20یا بهره وری پژوهش ) بر رتبه بن77دی مبت77نی مق77االت علمی تأکی77د دارد. تأکی77د ب77ر عملک77ردHEEACTسیستم رتبه بندی

پژوهشی، شاخص های این سیستم رتبه بندی را نسبت به شاخص های سنتی از قبی77ل اعتب77ار دانشگاه که توسط داوران منعکس می شود و یا تعداد برندگان جوایز نوبل که تمایل به توج77ه به دانشگا های با سابقه طوالنی و یا دانشگاه های کشور توسعه یافته را دارند، عی77نی ت77ر می

سازد. HEEACT آغاز کرد و رتبه بندی مبتنی بر2007 رتبه بندی علمی دانشگاه های جهان را در سال

در رتب77ه بن77دی موض7وعی در زمین77ه عل77وم وHEEACT منتش77ر س77اخت. 2008رشته را در سال دانشگاه برتر را500 رتبه بندی HEEACT، 2011 پیشرو بود. در سال 2010مهندسی در سال

براساس عملکرد کلی منتشر کرد. نتایج رتبه بندی رشته ای و موضوعی ب77ه ص77ورت جداگان77هاعالم می شود.

11

شاخص ها ( و نمای77ه اس77تنادیSCI این سیستم رتبه بندی، داده های کمی برگرفته از نمایه استنادی علوم)

( را ب77رای ارزی77ابی عملک77رد برون77داد پژوهش77ی دانش77گاه ه77ا ب77ه ص77ورتSSCIعلوم اجتم77اعی ) مقاالت علمی مورد استفاده قرار می دهد. شاخص های م77ورد اس7تفاده در این سیس77تم رتب7ه

( بر ویژگی های زیر تأکید دارند. 3بندی )جدول شماره شاخص های ارزیابی کیفیت تحقیقات )تأثیر تحقیقات و تحقیقات برتر(تأکید بر کیفیت تحقیق:

درص77د از امتی77از عملک77رد را ب77ه خ77ود اختص77اص می ده77د. این ش77اخص براس77اس تع77داد80 می باشد. h- indexاستنادها و

تأثیر اندازه بر نتایج نظام رتبهنرمال سازی اندازه دانشگاه ها و یا تعداد اعضای هیأت علمی: بندی غیر قابل چشم پوشی است. به خصوص زمانی که تعداد مقاالت به عنوان تنه77ا ش77اخص برونداد پژوهشی در نظر گرفته شده است. از آنجا که تعداد مقاالت ارتباط ن77زدیکی ب77ا تع77داد اعضای هیأت علمی دارد. به کارگیری ش77اخص تع77داد مقال77ه ه77ا اغلب ب77ه نف77ع دانش77گاه ه77ای

-hبزرگتر است. این سیستم رتبه بندی این نقص را با ترکیب میانگین تع7داد اس7تنادها و   index  درصد30در محاسبه امتیاز عملکرد دانشگاه تصحیح می سازد. گنجاندن دو شاخص که با هم

امتیاز کل برای آنها در نظر گرفته شده است. توازن ارزیابی کمی و کیفی تحقیقات را فراهممی سازد و عملکرد دانشگاه را بدون در نظر گرفتن اندازه آن محاسبه می کند.

درصد نمره را به خود اختص77اص می55 )که محاسبه عملکرد پژوهشی کوتاه مدت دانشگاه دهد( مقایسه عینی تر بین دانشگاه ها با سوابق تاریخی متفاوت را تضمین می کند.

HEEACT- لیست شاخص ها و وزن مربوط به آنها در نظام رتبه بندی 3جدول شماره وزنشاخصمعیار

تولیداتپژوهشی

سال اخیر11تعداد مقاالت تعداد مقاالت سال جاری

10%10%20%

تأثیر پژوهش سال اخیر11تعداد استنادهای سال اخیر2تعداد استنادهای

سال اخیر11میانگین استنادهای

10%10%10%

30%

پژوهش هایبرتر

h- indexدو سال اخیر سال اخیر11تعداد مقاالت با استناد باال در

تعداد مقاالت سال جاری در مجالت با ضریب تأخیر باال

20%15%15%

50%

12

نظام رتبه بندی سازمان کنفرانس اسالمی( oTC )organization of the Islamic Conference

معرفی کشور اس77المی تش77کیل ش77ده اس77ت ب77ا57در سالهای اخیر سازمان کنفرانس اسالمی که از

هدف بهبود و ارتقاء جایگاه دانشگاه های جهان اسالم، اقدام به طراحی یک نظام ارزشیابی و رتبه بندی ویژه ای تحت عنوان نظام رتبه بندی دانشگاه های جهان اسالم نموده است. ح77دود

میلیارد نفر را¼ تا 1/3یک پنجم جمعیت دنیا را مسلمانان تشکیل می دهند که جمعیتی حدود در بر می گیرند. در میان کشورهای اسالمی بیشترین رشد تعداد مقاله به ت77رتیب مرب77وط ب77ه

کشور ترکیه، ایران و مصر می باشد. میالدی سازمان کنفرانس اسالمی در مکه مکرمه این حقیقت مطرح2005در نشست سال

دانش77گاه500شد که متأسفانه تعداد بسیار کمی از دانشگاه ه77ای جه77ان اس7الم در فهرس7ت برتر دنیا قرار دارند و بدین ترتیب این ایده شکل گرفت که کشورهای جهان اسالم خود اقدام به طراحی و ابداع یک نظام ویژه جهت رتبه بندی دانشگاه های جهان اسالم نماین77د. در هم77ان

دانشگاه برتر جهان اسالم توسط بانک سازمان کنف77رانس اس77المی20جلسه مقرر گردید که مورد حمایت مالی قرار گیرند تا امکان ارتقای رتبه آنها در سایر رتب77ه بن77دی ه77ای جه77انی ن77یز

2007 و 2006فراهم گ77ردد. روش77ها و ش77اخص ه77ای این نظ77ام رتب77ه بن77دی در اجالس س77ال تدوین شد و در آخر نهایی گردید.

شاخص ها شاخص های این نظام رتبه بندی شامل موارد پنجگانه زیر است:

% 50شاخص ارزیابی فعالیتهای پژوهشی با وزن -1% 30شاخص ارزیابی فعالیتهای آموزشی با وزن -2% 7شاخص ارزیابی وجه بین الملل با وزن -3% 3شاخص ارزیابی امکانات با وزن -4% 10شاخص ارزیابی فعالیتهای اجتماعی اقتصادی با وزن -5

هر کدام از این حیطه ها نیز به موضوعاتی تقسیم می شوند که شامل موارد زیر است:

الف( شاخص های ارزیابی فعالیتهای پژوهشی کیفیت پژوهشی برحسب متوسط تعداد ارجاعات به تعداد مقاالت منتشر شده .1 کارآیی پژوهش77ی برحس7ب تع7داد مق77االت منتش77ر ش77ده ب7ر تع77داد اعض7ای هی77أت علمی.2

موسسه حجم پژوهش برحسب تعداد مقاالت منتشر شده در سال ارزشیابی .3نرخ رشد کیفیت پژوهش برحسب فرمول تعریف شده .4نرخ رشد کارایی پژوهشی برحسب فرمول تعریف شده .5وایز بر حسب تعداد جوایز اخذ شده توسط موسسه .6

ب( شاخص های ارزیابی فعالیتهای آموزشی . تعداد اعضای هیأت علمی موفق به اخذ جوایز 1( ISI, ISC. تعداد اساتید براستناد در )2

نسبت اعضای هیأت علمی دارای مدرک دکترا به کل اعضای هیأت علمی .3تعداد دانش آموختگان موفق به اخد جوایز علمی .4(ISI, ISCتعداد دانش آموختگان بر استناد در ).5نسبت اعضای هیأت علمی به دانشجو .6نسبت دانشجویان تحصیالت تکمیلی به کل دانشجویان .7نرخ رشد دانشجویان تحصیالت تکمیلی .8نسبت دانشجویان موفق به اخذ جوایز بین الملل .9

ج( شاخص های ارزیابی از بعد بین المللی

13

. نسبت اعضای هیأت علمی بین المللی به کل اعضای هیأت علمی 1. نسبت دانشجویان بین المللی به کل دانشجویان 2 . نسبت اعضای هیأت علمی خارجی دارای مدرک دکترا به کل اعضای هی77أت علمی دارای3

مدرک دکترا. تعداد کنفرانسهای بین المللی برگزار شده توسط دانشگاه 4. تعداد همکاری های بین المللی انجام شده 5. جوایز برحسب تعداد جوایز اخذ شده توسط موسسه 6

د( شاخص های امکانات . سرانه تعداد عناوین کتاب به ازای هر دانشجو 1. تعداد مجالت و نشریات ادواری 2.تعدادموسسات و مراکز تحقیقاتی وابسته به دانشگاه 3. جوایز برحسب تعداد جوایز اخذ شده توسط موسسه 4

ه7( شاخص های معیار اقتصادی اجتماعینسبت درآمد حاصل از قراردادها، مشاوره ها به کل درآمد دانشگاه .1تعداد کل دوره های بازآموزی برگزار شده .2 نسبت تعداد دانشجویان شرکت کننده در پروژه های کارآفرینی و ارتباط ب77ا ص77نعت ب77ه ک77ل.3

دانشجویان spin- offتعداد مراکز رشد و شرکت های .4

امتیاز نهایی هر دانشگاه عبارت است از مجموع امتیازات محاسبه شده فوق ه77ر س77اله اعالم میشود. با توجه به عدم دسترسی به نتایج اولیه، بررسی جایگاه دانش77گاه ه77ای کش77ور در این رتبه بندی میسر نیست ام77ا ب77ا نیم نگ77اهی ب77ه ش77اخص ه77ای ط77راحی ش77ده ب77رای رتب77ه بن77دی دانشگاه های جهان اسالم، می توان دریافت که اکثر این شاخص ها همان شاخص های م77ورد استفاده در سایر نظام های رتبه بندی هستند با این تفاوت که وزنها و معیارهای ان77دازه گ77یری متفاوت بوده و ب77رخی ش7اخص ه77ا ن77یز ب77رای کش77ورهای جه77ان اس77الم ک77ه اک77ثر در مجموع77ه

کشورهای در حال توسعه هستند بازبینی و تعدیل شده اند.

14

نظام رتبه بندی ملی جهت ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه های علومپزشکی کشور

معرفی ارزشیابی دانشگاه ه77ای عل77وم پزش77کی کش77ور در حیط77ه مع77اونت پژوهش77ی و س77پس1379از سال

مراکز تحقیقاتی آغاز شد. در این ارزشیابی که به ط77ور س77الیانه توس77ط مع77اونت تحقیق77ات و فن77اوری وزارت متب77وع ص77ورت میپ77ذیرد، رون77د فعالیته77ای پژوهش77ی ش77امل درون77داد، فراین77د و برون77داد م77ورد

اس77تفاده از و تولی77د دانش، حاکمیت و ره77بریارزشیابی قرار می گیرد. این ارزشیابی در چهار محور صورت می گ77یرد و دانش7گاه ه7ای عل7وم پزش7کیتوانمندسازی و تحقیقات دانشجویی و دانش موجود

گانه مورد رتبه بندی قرار می گیرند. 3براساس نمره تراز شده نهایی و درتیپ های شاخصها

الف( شاخص های محور حاکمیت و رهبری نسبت طرحهای ارجاع شده به کمیته اخالق به کل طرحهای مصوب در سال ارزشیابی (1عملکرد دانشگاه در خصوص اولویتهای پژوهشی (2وجود سامانه علم و فناوری فعال (3عملکرد کمیسیون نشریات دانشگاه (4نحوه همکاری در اجرای ارزشیابی ساالنه فعالیتهای پژوهشی (5عملکرد آزمایشگاه های مرکزی (6

ب( محور توانمندسازی تعداد همایش های بین المللی یا منطقه ای برگزار شده (1تعداد همایش های کشوری برگزار شده (2کسب رتبه های برتر درجشنواره های رازی و خوارزمی (3تعداد کارگاه های برگزار شده جهت پژوهشگران و سایر ذینفعان(4

ج( محور تولید دانش، استفاده از دانش موجود و بسیج منابع مالیتعداد کتب تألیفی (1ارجاع به مقاله دانشگاه در کتب مرجع بین المللی (2نوآوری، اکتشاف، اختراع و بومی سازی فناوری (3مقاالت ارائه شده به صورت سخنرانی یا پوستر در همایشها (4مقاالت ارائه شده درهمایش های خارجی (5مقاالت منتشر شده در مجالت معتبر (6کسب رتبه های برتر دانشجویی در جشنواره های رازی و خوارزمی (7

د( محور تحقیقات دانشجویی تعداد کنگره های دانشجویی برگزار شده (1تعداد تورهای تحقیقاتی برگزار شده برای کمیته تحقیقات دانشجویی (2کارگاه های برگزار شده کمیته تحقیقات دانشجویی (3تعداد مقاالت استخراج شده از پایان نامه ها (4تعداد طرح های مصوب کمیته تحقیقات دانشجویی (5عملکرد آزمایشگاه های مرکزی (6

به غ77یر از ارزش77یابی س77الیانه فعالیته77ای پژوهش77ی دانش77گاه ه77ا توس77ط مع77اونت تحقیق77ات وفن77اوری، ارزشیابی دیگری به صورت جداگانه توسط معاونت آموزش وزارت متب77وع ب77رای دانش77گاه ه7ا ص77ورت می پذیرد که رتبه بندی هر دانشگاه را براساس برونداد، فراین77دها و درون77داد م77ورد ارزش77یابی و رتب77ه

بندی قرار می دهد. نظام رتبه بندی وبومتریک

Webometrics – Ranking web of world universities

معرفی Centro(,CINDOC 777 میالدی مرک777ز اطالع777ات و م777دارک ملی اس777پانیا )2004از س777ال   information 

Documentacion   Cientificaکه وابسته به ش77ورای ملی تحقیق77ات اس77پانیا اس77ت. ط77رحی را تحت عن77وان بررسی وب سنجی دانشگاه ها و مراکز تحقیق77اتی آغ77از ک77رده ان77د ک77ه این موسس77ات و مراک77ز را ب77ر اساس داده های موجود در وب سایت آنها رتبه بندی می نماید. این رتبه بندی تحت عن7وان رتب77ه بن77دی

درج میwebometrics.info معروف است و نتایج ارزش77یابی آن در وب س77ایت webometricsوبومتریکس

15

شود. این ارزشیابی دو بار در سال در ماههای ژانویه )دی ماه( و جوالی )تیرماه( ص77ورت می پ77ذیرد و در واق77ع رتب77ه بن77دی وبوم77تریکس م77یزان فع77الیت علمی و آموزش77ی وب س77ایت ه77ای دانش77گاه ه77ا و

موسسات علمی و آموزشی را به صورت دوره ای نشان می دهد. مرکز تحقیقاتی گردآوری، تجزیه و5000 موسسه آموزشی و 16000در این سایت اطالعات بیش از

2500 دانش77گاه برت77ر و موسس77ه آم77وزش ع77الی و 8000تحلیل و رتبه بندی شده است. و در نه77ایت مرکز تحقیقاتی برتر را در هر دوره ارزشیابی معرفی می نماید. گرچه واژه وب سنجی در علم سنجی و اطالع رسانی یک مفهوم عام محسوب می شود با این وجود نت77ایج ب77ه دس77ت آم77ده از این روش ب77ه عنوان یکی از نظامهای رتبه بندی دانشگاهی در دنیا پذیرفته شده است به عب77ارت دیگ77ر در این روش برونداد پژوهشی دانشگاه مربوطه، قرار گرفته بر روی وب سایت موسس77ه م77ورد ارزی77ابی ق77رار می

گیرد. شاخص های وبومتریکس به این دلیل بوجود آمده اند که میزان توج77ه موسس77ات را ب7ه نش77ر اینترن77تی نشان میدهد. بنابراین دانشگاه های با کیفیت آموزشی باال ممکن است به دلیل عدم تمایل به سیاست های انتشار اینترنتی، در این نوع رتبه بن77دی، رتب7ه م77ورد انتظ77ار خ77ود را بدس7ت نیاورن7د. در عین ح77ال

با ق77رارموسسات آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی کشورهای در حال توسعه در این روش رتبه بندی چ77را ک77ه ممکن اس77تدادن دستاوردهای علمی خود بروی اینترنت می توانند وضعیت بهتری پیدا کنند

نسبت به دانشگاهی تراز اول دنیا بسیار فاصله داشته باشند اما با این روش می توانن77د وض77عیت خ77ودرا بهتر نمایان کنند.

در این نظام رتبه بندی واحد تحلیل وبگاه دانشگاه یا موسسه مربوطه است بنابراین تنها دانشگاه ها و را مورد توجه قرار میدهد. اگر نهاد یا سازمانی بیش از یک دامنهدامنه وب مستقلمراکز تحقیقاتی با

اصلی داشته باشد دو یا چند آدرس آن مورد بررسی قرار می گیرد.

16

شاخص ها شاخص های مورد محاسبه در رتبه بندی وبومتریکس به شرح جدول زیر می باشد.

WEBOMETRICS : لیست شاخص ها و وزن نظم رتبه بندی 4جدول شماره

وزنشاخص50%(Visibilityرویت پذیری )

20%(sizeاندازه و حجم وب سایت )15%(Rich filesتعداد فایل های غنی اطالعاتی )

تعداد مقاالت بازیابی شده از طریق اسکوالرگوگل )Google scholar)15%

هر یک از شاخص های رتبه بندی وبومتریکس دارای جزییات بسیاری است و روش هایی برای محاسبههر یک وجود دارد. تولید محتوای روز آمد و کارا در وب سایت بهترین راه حل خواهد بود.

% 50 با وزن visibility شاخص رویت پذیری )مشاهده پذیری( صرف وجود وب سایت در یک دانشگاه یا موسسه تحقیق77اتی و وج77ود ص77فحات متن77وع و متع77دد در آن دلیل بر وجود امکان دسترسی به منابع موجود در وب سایت آن موسسه و یا مرکز تحقیق77اتی نیس77ت.

searchقابلیت جستجوپذیری صفحات وب یک دانش77گاه از طری77ق جس77تجوگرهای وبی   engineو امک77ان بازیابی منابع موجود در وب سایت یک دانشگاه با کمک این ابزارهای جستجو که تحت عن77وان ش77اخص

visibilityاز آن یاد می کنند اولین شاخص در حیطه شاخص های رتبه بندی وبومتریس77ک ی77ا وب س77نجی است.

یکی از معیارهای اندازه گیری این شاخص تعداد پیوندها )لینک ها( داده ش77ده ب77ه ص77فحات وب س77ایت موسسه توسط دیگر سایت هاست. به عبارت دیگر چند بار به صفحات این موسسه یا مرکز تحقیقاتی

inدر وب سایتهای دیگر ارجاع شده است. این شاخص اصطالحاً تحت عنوان   linkبیان می ش77ود روش های به صفحات موسسهin linkنمره دهی این شاخص نیز محاسبه تعداد کل پیوندهای خارجی یا همان

Yahooمذکور از طریق جستجوگر   explorerاست که در نهایت نتایج براساس مقیاس لگ77اریتمی نرم77ال شده و مورد مقایسه قرار گرفته، مبنای رتبه بندی قرار می گیرند. به طور خالصه شاخص های زیر در

موثرند. visibilityقابلیت مشاهده یا های که در سایت های دیگر به سایت دانشگاه موردنظرداده اند. External inlinkتعداد -تنوع لینک ها )تعداد لینک هایی داخل وب سایت دانشگاه( -رتبه صفحه ایکه شامل وزن لینک های مرتبط با آن می باشد- های وب سایت دانشگاه self linkتعداد - وب سایت های دانشگاهی کشور حداقل می بایست دو زبان7ه باش77ند زی7را س77نجش معیاره77ای-

اصلی رتبه اغلب وابسته به زبان انگلیسی است. که عبارت ازرتبه بندی وب دانشگاه ها براساس شماره تعداد لینک ه7ای دری7افتی وبGفاکتور-

سایت دانشگاه مربوطه از وب سایت های سایر دانشگاه ها، ب7ا اس77تفاده از موت77ور جس77تجوی در واقع شاخص محبوبیت ی77ا اهمیت وب س77ایت ه77ر دانش77گاه از دی77دگاهGگوگل است. فاکتور

سایر موسسات علمی است. این شاخص به بررسی دانشگاه از طریق وب سایت می پردازد مرکزیت وب سایت دانشگاه را در شبکه وب سایت های دانشگاهی اندازه می گیرد.Gفاکتور

لینک بازگشت به وب سایت دانشگاه -

% 20 وزن size اندازه و حجم وب سایت تعداد صفحات موجود دروب سایت یکی ازشاخص های موثر در ارزی77ابی وبوم77تریکس دانش77گاه هاست در این قسمت شاخص های مربوط به اندازه یا حجم اطالعات موجود بر روی وب سایت

قرار می گیرند. این شاخص های عبارتند از :تعداد صفحات وبی دانشگاه یا مرکز پژوهشی - دامنه واحد، همه سایت های زیر مجموعه دانشگاه بای7د زی7ر مجموع7ه دامن7ه دانش7گاهی خ7ود-

باشند چرا که دامنه های متفاوت در رتبه بندی لحاظ نمی شوند. تعداد زیر دامنه های مستقل وب سایت - توان77ایی در تولی77د الک77ترونیکی دانش )ش77امل دسترس77ی ب77ه مق77االت بین المللی و مجالت بین-

المللی( و دسترسی به پایگاه اطالعاتی مهم داخلی و خارجی از طریق وب سایت دانشگاه ها

17

ارائه برنامه های آموزشی الکترونیکی در وب سایت دانشگاه ها - ،Goolge، Live searchتعداد صفحات وب سایت هر موسسه بصورت جستجو ازطریق جستجوگرهای

Yahoo و Exalead .محاسبه می شود تعداد صفحات بازیابی شده توسط هر جستجوگر سپس به روش لگاریتمی ب77ر مبن77ای ح77داکثر ی77ک تراز شده و نمره مربوطه محاس77به می ش77ود. از آنج77ا ک77ه نت77ایج بازی77ابی ش77ده در ه77ر جس77تجوگر متفاوت از دیگر اس77ت مق77ادیر ح77داقل و ح77داکثر تع77داد ص77فحات بازی7ابی ش77ده توس77ط این چه77ار جستجوگر حذف شده و برحسب جمع مقادیر باقیمانده، رتب77ه ای ب77ه موسس77ه مربوط77ه اختص77اص

می یابد.

% 15 ( با وزن RICH FILES تعداد فایل های غنی اطالعاتی ) بی شک وجود منابع اطالعاتی در قالب فایلهای الکترونی77ک ب77ر روی وب س77ایت ه77ر موسس77ه می توان77د دلیلی ب77ر غن77ای علمی و حجم تولی77د دانش آن موسس77ه باش77د. ب77دین ت77رتی ش77اخص س77وم درحیطه شاخص های رتبه بندی وبوم77تریکس موسس77ات آم77وزش ع77الی، تع77داد فای77ل ه77ای علمی

موجود در وب سایت مرکز مربوطه است. به هر حال انتشارPS و DOC، PDF، PPTمرتبط با پسوند  power و ی77ا اس77الیدهای word،PDFنتیاج علمی به صورت الکترونیک ب77ه یکی از س77ه ش77کل فایله77ای

point : صورت می گیرد. در این قسمت شاخص های مربوطه عبارتند از این شاخص شامل تع77داد و عن77اوین مق77االت، تع77داد کنف77رانس ه77ا، صفحات شخصی محققان:-

تعداد پیش نویس ها، تعداد فایل های داده ای خام می باشد.انباره ها )شامل تعداد انباره های موضوعی( - های تخصیص یافته از دانشگاه Hostingتعداد -تعداد منابع و مواد آموزشی مربوط به دانشجویان-گزارشات سازمانی - تعداد کتابخانه های الکترونیک که این معیار خود شامل تعداد موجودی های الکترونیک کتابخان77ه-

به تفکیک پایان نامه، طرح پژوهشی و نقشه ها می باشد. برهمین اساس تعداد فایل های مرتبط علمی، موجود در وب سایت موسسه برحسب ن77وع ف77رمت مربوطه از طریق اسکوالرگوگل شمارش شده و درنه77ایت پس ازتب77دیل ب77ه ی77ک توزی77ع لگ77اریتمی،

نرمال و مبنای محاسبه برای رتبه بندی قرار می گیرد.

Google تع\\داد مق\\االت بازی\\ابی ش\\ده از طری\\ق جس\\تجوگرهای علمی scholar % 15 باوزن

جستجوگرهای علمی گوگل امکان بازیابی و محاسبه تعداد مقاالت وارجاعات صورت گرفته به هر موضوع را فراهم نموده و براساس ش77اخص ف77وق مج77دداً وب س77ایت ه77ای رتب77ه بن77دی و ارزی77ابی

وبومتریکس، ترکیبی از مق7االت منتش7ر ش7ده موسس77ه درپنج2011میشوند. در رتبه بندی ژانویه  Google scholar براساس جستجو در2010 تا 2006سال منتهی به سال رتبه بندی یعنی سال های

و نیز تعداد مقاالت دانشگاه مربوط به پنج سال منتهی به سال رتبه بندی محاس77به ش77ده در نظ77ام مبنای محاسبه قرار خواهد گرفت.scimago SIRرتبه بندی

پس ازمحاسبه رتبه وب سایت هر موسسه براساس شاخص ه77ای چهارگان77ه ف77وق، نم77ره و رتب77هکلی موسسه مذکور محاسبه می شود.

فقط دانشگاه هایی که یک دامنه مستقل دارند دررتبه بندی در نظر گرفته می شوند. اگر موسسه ای بیش از یک دامنه اصلی داشته باشد، دامنه ه77ای دیگ77ر تجزی77ه و تحلی77ل خواهن77د ش77د. ام77ا تنه77ا

بهترین رتبه منتشر می شود. حتی اگر این دامنه جدید جاری یا ارجح نباشد.

2012 در سال WEBOMETRICS : لیست جدید شاخص ها و وزن نظم رتبه بندی 5جدول شماره

وزن %شاخصscimago10امتیاز در

50 5اسکوالر15فایلهای غنی20صفحات وب

2050پیوند

18

G20فاکتور

19

وضعیت وب سایت های دانشگاه های علوم پزشکی ایران در نظامارزیابی وبومتریکس

60 میالدی بیش از 2007براساس رتب77ه بن77دی وبوم77تریکس انج77ام ش77ده در ج77والی س77ال دانشگاه برتر دنیا در آمریکا و کانادا قرار دارند200درصد دانشگاه های برتر در فهرست

دانشگاه برتر واقع ش77ده ان77د.200 درصد از 2/5این در حالی است که در قاره آسیا فقط دانشگاه برت77ر دنی77ا در این نظ77ام200 کشور دارای بیشترین تعداد دانشگاه در فهرست 5

رتبه بندی، شامل آمریکا، آلمان، کانادا، انگلستان و هلند اس77ت. ب77ر این اس77اس، دانش77گاه 8 درصد، دانشگاه های کان77ادا 10 درصد، دانشگاه های آلمان 53های ایالت متحده آمریکا

درص77د دانش77گاه ه77ای4 درص77د، دانش77گاه ه77ای هلن77د 6درص77د، دانش77گاه ه77ای انگلس77تان درصد ، دانش77گاه2 درصد دانشگاههای سوئیس و نروژ هر یک 3استرالیا وسوئد هر کدام

% از دانشگاه های برتر دنی77ا را براس77اس1های اتریش، ایتالیا، برزیل و ژاپن نیز هر کدام شاخص های وب سنجی به خود اختصاص دادن77د. پنج درص77د باقیمان77ده ب77ه س77ایر کش77ورها

اختصاص یافت. دانشگاه نفت و معدن ملک فه77د، دانش77گاه ته77ران، دانش77گاه آمریک77ایی ب77یروت، دانش77گاه امارات متح77ده ع77ربی، دانش77گاه ب77رزینت فلس77طین، دانش77گاه ص77نعتی ش77ریف، دانش77گاه القدس اورشلیم، دانشگاه علوم پزشکی ته77ران، دانش77گاه س77لطان ق77ابوس در عم77ان ب77ه

دانشگاه برتر خاورمیانه قرار گرفتند. سایر دانش77گاه ه77ای ای77رانی در10ترتیب در جایگاه ، دانش77گاه13، دانشگاه صنعتی اصفهان رتبه 12این گروه شامل صنعتی امیرکبیر در رتبه

های علم و صنعت ایران، تربیت مدرس، خواجه نصیرطوسی، علوم پزشکی شیراز، ام77ام دانشگاه های برت77ر ق77رار گرفتن77د. دانش77گاه ته77ران19 تا 15صادق به ترتیب در رتبه های

موفق به کس77ب رتب77ه دوم وب س77نجی دانش77گاه ه77ای خاورمیان77ه ش77د. در این رتب77ه بن77دیدانشگاه علوم پزشکی تهران برترین دانشگاه علوم پزشکی ایران شناخته شد.

در گروه کشورهای خاورمیانه دانشگاه های علوم پزشکی تهران، شیراز اصفهان به ترتیب را کسب کردند. در گروه دانشگاه های آسیایی دانشگاه های توکیو،28 و 18، 8رتبه های

تایوان وکیوتو رتبه های اول تا سوم را کسب کردند.دراین رتبه بن77دی هیچ ی77ک از دانش77گاه دانشگاه برتر آسیایی از نظر شاخص ه77ای وب س77نجی ق77رار100های ایران در فهرست

نگرفتند. مطالعات انجام شده در زمین77ه وب س77ایت ه77ای دانش77گاه عل77وم پزش77کی کش77ور و س77ایر دانشگاه های ایرانی وج7ود مش7کالتی را در س7اختار و محت7وای وب س7ایت ه77ای دانش7گاه علوم پزشکی کشور نشان می دهد که موجب شده وب سایت های دانش77گاه ه77ای عل77وم پزشکی ایران تاکنون موف77ق ب77ه کس77ب رتب77ه ه77ای ب77االیی در رتب77ه بن77دی وب س77ایت ه77ای دانشگاه های جهان نشده باشند. این مطالعات نشان دهن7ده کم ب77ودن م77یزان تأثیرگ7ذاری وب سایت های دانشگاه های علوم پزش77کی ای77ران و پ77ایین ب77ودن رتب77ه ه77ای آنه77ا از نظ77ر

شاخص های وب سنجی بوده است. واقعیت آن است که عوامل بسیاری در پ7ایین ب7ودن رتب7ه ه77ای وب س7ایت ه7ای دانش7گاه علوم پزشکی ایران موثر بوده است وجود نقایصی در طراحی ساختار و محت77وای این وب

کم ب77ودن تع77داد ص77فحات روزآم77د، ض77عف در ط77راحی وب س77ایت هاس77ایت ه77ا از جمل77ه ،فقدان نقشه جامع وب سایت و موتور جستجوی داخلی در اغلب وب سایت ها، انگلیسی

پ7ایین ب7ودن م7یزان، محدودیت امکان دسترسی به من77ابع اطالع7اتی از طری7ق وب س7ایت نقص در ثبت و مع77رفی وب س77ایت دانش77گاه ه77ای عل77وم، نش77رالکترونیکی و تحت وب

از جمله دالیل ضعف دانش77گاه ه77ایپزشکی ایران در راهنماها و موتورهای جستجوی وب علوم پزشکی ایران در وب و پایین بودن رتبه وب سایت این دانشگاه ها می باشد.

با توجه به بررسی های انجام ش77ده درخص77وص وب س77ایت ه77ای دانش77گاه ای77ران و س77ایر کشورها و همچنین در نظر گرفتن شاخص های مورد نظر در رتب77ه بن77دی وب س77ایت ه77ای دانشگاه های جهان به منظور بهبود ساختار و ارتقای رتبه وب دانشگاه های علوم پزشکی در رتبه بن77دی وب س7ایت ه77ای دانش77گاه ه77ای جه77ان، الزم اس7ت تمهی77داتی در جهت رف77ع

، اس77تفاده از نظ77راتمدیریت محتوانقایص مذکور در نظر گرفته شود. ثبات آدرس دهی، ک77اربران س77ایت، ک77اربرد زب77ان بین المللی، ط77راحی نقش77ه ج77امع وب س77ایت و موت77ور

20

جستجوی داخلی، سازماندهی پیوندها، بکارگیری ق77الب، قلم و عناص77ر گ77رافیکی مناس77ب، ، ارائه اطالعات متنوع، معرفی منابع درس77ی،معرفی اساتید و دانشجویانطراحی ساده،

روزآمدسازی منظم صفحات فارس77ی و انگلیس77ی وب س77ایت، مع77رفی و ثبت وب س77ایت های دانشگاه در راهنماهای وبی و موتورهای جستجوی پربازدید از جمله روش های اس77ت که می تواند در ارتقا رتبه وب دانشگاه های علوم پزشکی ایران در رتبه بن77دی وب س7ایت

های دانشگاه جهان به نحو چشمگیری تأثیرگذار باشد.

اصول طراحی وب سایت ها به منظور محبوبیت

Usage میزان استفاده از در این قسمت شاخص های مربوط به استفاده از وب س77ایت ه77ای دانش77گاه م77ورد توج77ه

قرار می گیرد.این شاخص ها عبارتند از : تعداد کاربران و بازدید کنندگان -تعداد دفعات استناد و ارجاع -تعداددانلود، مقاالت،ا نتشارات، گزارش های دانشگاه از طریق وب سایت دانشگاه -

Usability قابلیت استفاده یا صفحه اصلی بهتر است بدون نیاز به پیمایش نمایش داده شود و زیبایی یازیبایی ظاهر:

خوش نمایی زیاد سایت ممکن است کاربر را منحرف و مفید نباشد. اعضا به طور کلی ب77ه ج77ای خوان77دن مت77والی جمالت، ص77فحه را اس77کن میارائه محتوا:

کنن77و بن77ابراین بای77د محت77وا ب77ه گون77ه ای باش77د ک77ه ف77رد در ح77داقل زم77ان ممکن مط77البموردنیاز را بیابد. اطالعات تماس باید در تمامی صفحات وب سایت در دسترس باشد.

امکان استفاده اسان از تمامی توابعو عملیات در سایت ارائه شود دسترسی ساده: دربخش های تعاملی: ب77ه ط77ور واض77ح ب77ا اس77تفاده از ک77د رن77گ و ت77رکیب گرافی77ک، متن،-

استفاده شدن لینک نشان داده می شود. استفاده از تابع برگشت درصفحه به آسانی امکان داش7ته باش7د و ک7اربر اطالع7ات را ب7ا-

استفاده از دکمه برگشت از دست ندهداطالعات به درستی وسریع انجام پذیردو بارگذاری صفحه، بازیابی -

Usabilityاثربخشی : ارزیابی استفاده از وب سایت برای کسب اطالعات - ارزیابی اثربخشی سیستم درمراحل جستجوی اطالعات -از دست ندادن تعامل با منابع متفاوت در سیستم -تهیه بازخورد اطالعاتی و مناسب از منابع و آنچه که جستجو می شود. -مرتفع کردن نیاز برای به خاطر سپردن نام کاربری و رمز عبور درهمه تعامالت -

Usability بهره وری یا کاربری - سرعت بارگذاری صفحات -مراحل دانلود کردن نباید منجر به قفل سیستم شود-ویژگی های زمان خروج باید شفاف مشخص شود.-

Usability برچسب ها - کنترل رابط کاربری که متن در یک فرم نم77ایش می ده77د ی77ک کن77ترل اس77تاتیک ب77دون-

تعامل باشد. نوار ابزارها، دکمه ها، آیکون ها، ویژگی های کشویی باید دروب سایت مربوط77ه ارائ77ه-

شود و برچسب ها بدون ابهام باشد. Usability قابلیت یادگیری -

یادگیری آسان سایت، حتی اف77راد ت77ازه ک77ار بتوانن77د از آن ب77ه راح77تی به77ره ب77رداری و-استفاده کنند.

درگاه هایی برای آموزش مجازی رشته ها که منجر به ق7ابلیت اس7تفاده بیش7تر س7ایت-شود ایجاد شود

استفاده از فایل های راهنما، خود آموزها و مواد آموزشی آنالین توصیه می شود -Usabilityقابلیت پیمایش سایت -

21

با استفاده از ابزار قابل دسترس برای راه77بری س77ایتقابلیت پیمایش یک سایت - مثل دکمه برگشت، لینکها شامل لینک برگشت ب77ه ص77فحه اص77لی و برنام77ه ه77دایت از

طریق چند الیه لینک بین صفحات برخی از بازدید کنندگان مستقیماً ازطریق ص7فحه اص7لی وارد س7ایت نمی ش7وند، ام7ا-

اگر ساختار سایت خوب تنظیم شده باشد موتور جستجو قادرخواه77د ب77ود ک77ه س77رعت در موت77ور جس77تجوی گوگ77لnucssiآن را انتخاب کند به طور مثال ب77ا اس77تفاده از واژه

لینک مستقیم بازیابی می شود. Usability مراحل جستجو -

قادر به انجام انواع جستجوی ها برای سطوح مختلف مهارتی می باشد. موارد گوناگونی برای جستجو در صفحه اصلی وجود داشته باشد مث77ل لیس77ت ال7ف ت77ا ی و ی77ا جس77تجوی

عمومی اکثر کاربران ترجیح می دهند قبل از انجام جستجوی از یک تور راهنما استفاده کنند - تابع جستجو باید شامل فهرست کتابخانه، انواع مواد قابل جستجو استراتژی جس77تجو-

کرد باید به روشنی مشخص گردد که جستجو بر روی چه بخشی انجام می گ77یرد، کات77الوگ-

یا وب سایت کتابخانه یا موسسه و یا حتی اینترنت توابع جستجو باید مقادیر پیش فرض ب77ا تنظیم77ات از پیش تع77یین ش77ده را دارا باش77ند.-

عالوه بر امکانات متقابل ، پایگاه داده های جستجو باید از تس77هیالت چ77اپ، ارس77ال درلیست برخوردار باشند.

عالمت گذاری رکوردها، مرتب س77ازی رکورده77ا براس77اس ح77روف الفب77ا امک77ان پس77ت-الکترونیک رکوردها، امکان جستجوی چندپایگاه را دارا باشند.

Usability واژگان - کفایت و ج7امعیت اص7طالحات و عب7ارات ب77رای توص77یف محت77وا، ب77ه ط7وری ک7ه ب77رای-

کاربران آشنا باشد. تمایز میان واژه های سریال و دوره و مجله باید به وضوح مشخص شود و در گ77زارش-

های سالیانه همه موارد تحت پوشش واژه مناسب قرار گیرند. دامنه پوشش منابع الک77ترونیکی، بای77د تعری77ف ش77ود و مش77خص گ77ردد چ77ه م77واردی را-

پوشش می دهد. تنها پایگاه داده ها و ی77ا مجالت الک77ترونیکی و لین77ک ه77ای خ77ارجی ب77هسایر منابع و غیره کفایت نمی کند.

Usefulnessسودمند بون یا در این قسمت شاخص های مربوط به استفاده از وب سایت دانشگاه مورد توج77ه ق77رار

می گیرد. این شاخص ها عبارتند از : تعداد کاربران و بازدید کنندگان تعداد دفعات استناد و ارجاعتع77داد دانل77ود مق77االت، انش77ارات و گ77زارش ه77ای دانش77گا ه از طری77ق وب س77ایت

دانشگاه : اعتبار

این بخش به درستی و صحت منابع، نسبت ها، هدف ها اشاره دارد. :کامل بودن

قابل دسترسی بودن اطالعات کامل مربوط به یک موضوع خاص - عدم اطالعات ناکافی برای درک ساختار کتابخانه های دیجیتال به عنوان مثال، اطالع77ات-

ناقص در داده های کتاب شناختی مانن77د نب77ود تلفن، پس77ت الکترونی77ک، ک77د شهرس77تان وغیره

دسترسی به اطالعات منتشر شده در گذشته - وضوح و روشنی

هنگامی که دایرکتوری برای اطالعات کارکنان ساخته می ش77ود بای77د روش77ن ش77ود ک77ه آی77اکارکنان به طور موقت در این پژوه قرار گرفته اند یا نه

سطح جزییات: انواع اطالعات قاب77ل دس77ترس)خالص77ه، متن کام77ل( بای77د مش77خص گردد

ارتباطات: نتایج جستجو با واژه مورد جستجو مرتبط باشد

22

ق77ابلیت اطمین77ان: این بخش اعتب77ار من77ابع – م77یزان رض77ایت فعلی وآین77ده و ابع77اد وظایف کاری را در بر می گیرد.

به موقع بودن: زمان و ناریخ آخرین روز آمد سازی سایت و کسی که روزآمد کرده است مشخص شود

مناسب بودن: موض77وعات م77ورد عالق77ه در ح77ال حاض77ر، ب77ا موض77وعات مرب77ط ب77ا موضوع خاص

امکان یافتن و مرتب کردن براساس یک موضوع خاص ب77ه ط77ور مث77ال: زی77ر لین77ک منابع الکترونیک می بایست منابع الکترونیک مبت77نی ب77ر اش77تراک، من77ابع دسترس77ی باز، محتوای دیجیتالی، سی دی و منابع دیداری شنیداری، اختراعات و اس77تانداردها

مشخص و متمایز گردد.

توصیه هایی برای بهینه سازی و باال بردن رتبه وب سایت در موتورهای جستجوگر

بپرهیزیدید. spamاز -به دنبال تقلب در بهبود رتبه خود در گوگل نباشید. -هر مطلبی در وب سایت دارای فقط یک آدرس باشد.- ه77ایCMSساختار وب سایت به ساده ترین شکل ممکن حفظ شود، ح77تی االمک77ان از -

آماده استفاده نشود. از نقش لینکهای ورودی و خروجی وب سایت و نیز موارد زیر غافل نشوید: -

لینکهای ورودی به وب سایت لینکهای خروجی از وب سایت لینکهای دو طرفه لینکهای داخلی یک وب سایت کلمات کلیدی وب سایت استانداردسازی کد صفحات

از اسپم بپرهیزید تصویر اشتباه برخی از کاربران پر کردن ص77فحات خ77ود از کلم77ات کلی77دی و ب77دون مفهوم می باشد که این امر کامالً اشتباه می باشد. فراموش نکنید که هدف نه77ای شما کاربران هستند و اگر به فرض هم با کلم77ات کلی77دی دروغین وارد وب س77ایت شما شدند به سرعت آن را ترک خواهند کرد و تأثیری بدی از وب سایت ش77ما ب77ر روی آنها باقی خواهد ماند. همچنین موتورهای جس77تجو هم دارای تکنیکه77ایی ب77رای

تشخیص کلمات کلیدی دروغین می باشند. از تقلب بپرهیزید

ممکن است افراد با هوش راههایی کاذب برای اف77زایش رتب77ه خ77ود و دیگ77ران در موتورهای جستجو ابداع کنند ام77ا فرام77وش کنی77د ک77ه هم77واره ی77ک رق77ابت بین این افراد و موتورهای جستجو وجود داشته است. پیاده سازی روشهای مقابه ای بودند که به نظر می رسید که یک بازی بی پایان باشد. از طرفی موتورهای جستجو روز

به روز هوشمند تر می شوند و فریفتن آن هم مشکل تر می شود. ب77ه خ77اطر مش77کالتKeyword اعالم کرد ک77ه دیگ77ر متات77گ 2009گوگل در سپتامبر

ایجاد شده توسط آن، تأثیری در رتبه بندی گوگل نخواهد داشت در جمع بندی این موارد می توان گفت که تکنیک های تقلب اگر چ77ه ممکن اس77ت در کوتاه مدت جواب دهند اما در بلند مدت کامالٌ بی فایده هستند. به77تر اس77ت ب77ه

جای پرداختن به تکنیک های تقلب به دنبال راههای اصولی باشند. مطالب در وب سایت باید دارای یک آدرس مستقل باشد

این موردی است که به صورت کامل در وب سایت های ق77دیمی ت77ر رع77ایت ش77ده اس77ت ک77ه در آن ی77ک وب1است. منظور رعایت هم77ان س77اختار ب77ه اص77طالح وب

سایت از تعدادی صفحه داینامیک یا استاتیک تشکیل شده است که این صفحات ازطریق پیوند به یکدیگر مرتبط می شوند.

23

ک77ه در آنه77ا تنه77ا بخش77ی از ی77ک ص77فحه میAJAXاستفاده از تکنیکهایی موسوم به تواند تغییر کند در بارگذاری صفحه بس77یار ارزش77مند اس7ت و لیکن این ص77فحات از دید موتورهای جستجو گ77ر دور می مانن77د. واقعیت این اس77ت ک77ه هن77وز موتوره77ای جس77تجو آم77ادگی ک77افی ب77رای فهرس77ت ک77ردن این ص77فحات را ندارن77د از ط77رفی موتورهای جستجو برای ارجاع دادن کاربران به مط77الب وب س77ایت ش77ما نی77از ب77ه آدرس دارن77د ت77ا ک77اربر ر ا ب77ه آن مطلب ارج77اع ده77د. این در ح77الی اس77ت ک77ه در

هیچ آدرس مشخص77ی ب77رای مط77الب در نظ77رAJAXبس77یاری از پی77اده س77ازی ه77ای گرفته نمی شود و کاربر تنها با کلیک بر روی قسمتهایی از ص77فحه مط77الب جدی77د

را در صفحه ظاهر می کند. پیشنهاد این است که در بخشهای عمومی وب سایت خود را به هیچ وجه در پش77ت

AJAX .پنهان نکنید ایجاد لینکهای ورودی به وب سایت

لینکهای ورودی به وب سایت ما لینکهایی هستند که در وب س77ایت ه77ای دیگ77ر ب77ه وب سایت ما ایج77اد ش7ده ان7د ک77ه ه7ر چ7ه تع7داد آنه77ا بیش7تر باش7د، رتب7ه م77ا ن77زد موتورهای جستجو باالتر می رود. البته هر چه اعتبار وب سایت لین77ک دهن77د بیش77تر

باشد، لینک او هم از اهمیت بیشتری برخوردار است.

ساختار وب سایت به ساده ترین شکل ممکن آن حفظ شود ,JSPام77روزه اک77ثر ص77فحات ب77ا اس77تفاده از تکنولوژیه77ای مث77ل   ASP,   netدر هنگ77ام

درخواست کاربر ساخته )رویکرد داینامیک دارند تا استاتیک( و یا ت77دوین می ش77ود. استفاده غیر صحیح از این تکنولوژیها باعث پیچی77ده ش77دن س77اختار وب س77ایت می شود که خود مشکالتی به همراه دارد. یکی از اصلی ترین این مش77کالت ب77ه وج77ود

( در وب سایت است که موتورهای جستجو می توانند در آن گرفتارTrapآمدن تله )شوند که البته به جای گرفتارشدن وب سایت شما را ترک می کنند.

همیشه سعی کنید ساختار و آدرس صفحات وب سایت به ساده ترین شکل ممکن حفظ شود. شما بای77د بتوانی77د س77اختار وب س77ایت خ77ود را ب77ه ص77ورت ی77ک نم77ودار درختی رسم کنید که در آن صفحه اصل مرکز نم77ودار و ص77فحات دیگ77ر ب77ه ت77رتیب

اهمیت به آن مستقیماً و یا با واسطه صفحات دیگر متصل شوند. ه77ای آم77اده هم خ77ود می توان77د ب77اعث مش77کل ش77ود. سیس77تمهایCMSاستفاده از

مدیریت محتوای آماده به دلیل اینکه به صورت همه منظوره نوشته شده اند اغلب دارای ساختار پیچیده می باشند امکانات بسیاری دارن77د ک77ه بال اس77تفاده ب77وده و از آنها استفاده نمی شود و یا بی دلیل و فقط به خاطر اینکه در سیستم وج77ود دارد ا آن استفاده می شود. همه آنها کندتر از سیستمهای استانداردی که مخص77وص ی77ک وب سایت نوشته شده اند عمل کرده و مشکالت امنیتی بیشتری دارند و همینظور

بسیاری از آنها باعث به وجود آمدن تله در وب سایت می شوند. امروزه علیرغم اینکه سیستمهای مدیریت محتوا آم77اده پیش77رفت چش77مگیری پی77دا ک77رده ان77د ام77ا متأس77فانه در وب فارس77ی ش77اهد این هس77تیم ک77ه بس77یاری از این سیستمها به طور صحیح نص77ب و راه ان77دازی نمی ش77وند و از امکان77ات سفارش77ی

سازی بالقوه آنها استفاده نمی شود. .از نقش لینکهای ورودی و خروجی وب سایت خود غافل نشویداز دید موتورهای جستجو لینکها نقش ارزش77گزاری روی ص77فحات وب را

دارند. .دروب هم لینکها نقش تأیید کننده یک وب سایت را دارنداگرچه ما لینکهای رد کننده نداریم اما وقتی یک وب سایت به وب سایت

دیگر لینک می دهد در واقع ازدی77د موتوره77ای جس77تجو آن وب س77ایت راتأیید کرده است.

.از لینکهای کور و شکسته پرهیز کنیددقت در لینکهای خروجی از وب سایت

24

ب77ا آگ77اهی از نح77وه ارزش گ77ذاری ص77فحات توس77ط موتوره77ای جس77تجوگر و ت77أثیر لینکهای ورودی، لینک دادن بی قید و شرط به وب سایت های دیگر بایست با دقت

بیشتری انجام پذیرد. چراکه طراحان موتورهای جستجو برای مقابل77ه ب77ا این س77وء اس77تفاده و همینط77ور برق77راری ت77وازن بین لینکه77ای ورودی و خ77روجی اق77دام ب77ه دخ77الت دادن ف77اکتور لینکهای خروجی کردند به نحوی که لینک دادن به وب سایتها با رتبه پایین تر، ت77أثیر

منفی روی اعتبار وب سایت شما خواهد داشت. لینک های دو طرفه

لینک دو طرفه همان لینکهای ورودی و خروجی بین دو وب سایت است. لینکهای دوطرفه معنای ویژه ای برای برخی موتورهای جستجو به خصوص گوگ77ل دارند. به نظر می رسد از دید گوگل وقتی دو سایت با هم لینک دوطرفه دارن77د ب77ه

هستند و ارتباط دارند و باال بودن رتبه یکی ب77اعثAffilliateنوعی با هم به اصطالح باالرفتن رتبه دیگری می شود.

لینکهای داخلی یک وب سایت لینکهای داخلی به برخی صفحات یک وب س77ایت ب77اعث اف77زایش رتب77ه آن ص77فحه نسبت به سایر صفحات می شود. ساختار صحیح یک وب س77ایت ب77ه گون77ه ای بای77د

باشد که همه صفحات از طریق لینک به صفحه اصلی متصل شوند. نکته مهم ان است که در داخل صفحات باید بیشترین لینکها به صفحه اصلی باشد.

عدم توجه به روشهای کاذب روشهای غیر معقول برای باال بردن رتبه وب سایت

.تا می توانید در صفحات خود تگ متا بگذارید و موارد آنها را با کاما از هم جدا کنید در صفحه خود حتماً به گوگل لینک بدهید در صفحات خود متن نامرئی بگذارید پایین صفحه خود را پرنقطه کنید همه نوشته های صفحه تان را تگH1 .قرار دهید

بدیهی است که اکثر این روشها نه تنها بی فایده اس77ت بلک77ه ممکن اس77ت ب77ه عن77وانتقلب شناخته شده و رتبه سایت شما را پایین هم بیاورید.

استاندارد سازی کد صفحات استاندارد بودن دارای اهمیت است. موتوره77ای جس77تجو ب77رای پ77ردازش ص77فحات شما کدهای آن را می خوانند و درصورتی ک77ه ص77فحه ش77ما دارای ک77دهای اض77افه، درهم و اشتباه باشد ممکن است به درستی نتوانند صفحه ش77ما را فهرس77ت بن77دی

کنند. از این رو الزم است کدهای شما صحیح و بدون خطا باشد.

25

search Engine Optimization (SEO)معرفی تکنیک های

موتور جستجوی گوگل تکنیکی را بیان می کند که به کمک آن می توانید تمام فایلهایی را که تمایل دارید توسط گوگل ایندکس شوند را در یک فایل، مع77رفی کنی77د. ب77رای این من

XML س7ایت )XMLمنظور باید نقش77ه   sitemap را در ی7ک فای7ل ب77ه ن7ام )sitemap.xmlق7رار دهید.

فایلی به نامrobos.txtدر ریشه وب سایت خود قرار دهید. به کمک این فای77ل می توانی77د به موتورهای جستجو بگویید چه فایل یا پوشه هایی را ایندکس کنند و چه فایل ی77ا پوش77ه

هایی را نادیده بگیرند. در بررسی وب سایتهای رقبا حتماً به این نکته توجه کنید که از چ77ه وب س77ایتهایی ب77ه آن

وب سایت های لینک وجود دارد. هنگامی که یکdomain ثبت می کنند، آن را درآدرس google.com/addurl.html.اضافه کنید یکی دیگر از راه های موثر در افزایش رتبه یک وب سایت، بکار بردن تاالرها و انجمنهای

گفتگو در وب سایت است. این کار باعث می شود که کلمات کلیدی مورد نظر ش77ما ب77ه طرق مختلف در تاالرهای گفتگو تکرار شود. عالوه بر این ب77اعث می ش77ود ک77ه بینن77دگان

وب سایت و در نتیجه ترافیک وب سایت باال رود. نوشتن مقاله در زمینه های مرتبط با فعالیت شما یکی از راههایی است که به کم77ک آن

می توانید لینکهای خارجی وب سایت خود را افزایش دهید.

نحوه رصد وب سایت دانشگاه

مراجع\\ه نم\\وده و س\\پس از مس\\یرهایwww.google.comابتدا به ص\\فحه اول ذیل ، فایل های محت\\وایی و ص\\فحات این\\دکس ش\\ده درس\\ایت را محاس\\به

نمایید .

برای محاسبه فایل ها و صفحات می توانید از عبارات زیر استفاده نماید:

محاسبه تعداد صفحات ایندکس شده از سایت در گوگلSite : Yourdomain 

محاسبه تعداد فایل های پی دی اف ایندکس شده از سایت در گوگلSite: Yourdomain filetype:pdf 

محاسبه تعداد فایل های پاورپوینتSite : Yourdomain filetype:ppt

محاسبه تعداد فایل های پی اس ایندکس شده ازسایت در گوگلSite: Yourdomain filetype: ps

محاسبه تعداد فایل هایwordایندکس شده از سایت در گوگل Site: Yoyrdomain filetype:doc

برای محاسبه تعداد مقاالت ایندکس ش77ده در گوگ77ل اس77کوالر در ب77اکس جس77تجو از www.scholar.google.comقالب زیر استفاده نمائید:

Site : Yourdomain

برای محاسبه م7یزان بازدی77د و رتب77ه بن77دی وب س7ایت در بین س7ایتهای داخلی و بین استفاده نمایید. www.alexa.comالمللی از سایت

26

پیشنهادات در راستای ارتقاء رتبه وبومتریکس دانشگاه های علوم پزشکی کشور

وب سایت نشریات دانشگاه تحت دامنه اصلی دانشگاه قرار گیرد. -1 وب س77ایت بیمارس77تان ه77ا، مراک77ز تحقیق77اتی و مراک77ز درم77انی بهداش77تی در س77طح-2

شهرستان و روستا تحت نام دامنه اصلی دانشگاه قرار گیرند.,word.excelکلیه مستندات فای77ل ه77ای -3   powerpointدر ش77اخه ه77ای قاب77ل دس77ترس در

سایت دانشگاه قرار گیرند. بانک های اطالعات مقاالت علوم پزشکی کشور در سایت دانشگاه ها قرار گیرند. -4 هر دانشگاه لینک صفحه در برگیرنده آدرس همه دانشگاه های علوم پزش77کی کش77ور-5

را در صفحه اصلی خود قرار دهد. دانشگاه ها با تعامل با دانشگاه های وزارت علوم، آدرس دانشگاه خ7ود را در س7ایت-6

دانشگاه آن قرار دهند. با هماهنگی استاندار و مسئولین عالی استان، سایت های محلی استان آدرس سایت-7

دانشگاه را به عنوان لینک در صفحه اصلی خود قرار دهند.با تعامل با سایت های برتر کشور، آدرس سایت دانشگاه را در سایت ها قرار گیرد.-8 انجام مصاحبه با خبرگزاری ها و سایت های خبری ب7ه ص7ورت برنام77ه ری77زی ش7ده و-9

قرار دادن آدرس سایت دانشگاه در مصاحبه ها و خبرها ایجاد انباره های موضوعی و بانک های اطالعاتی تحت وب باصفحات قابل دسترس77ی-10

توسط موتورهای جستجو ایجاد فضای هاستینگ شرکت های همکار دانشگاه تحت نام دامنه دانشگاه -11 اما باید ص77فحات پرمحت77واتعداد صفحات سایت در رتبه بندی کلی سایت موثر است، -12

لذا باید دستگاه تالش کند تعداد ص77فحات وب س77ایت را ب77ا مط77الب پرمحت77وا وباشندمرتبط افزایش دهد

های متفرقه در رتبه بن77دی لح77اظ نمی گ77ردد. ل77ذا مراک77ز تابع77هDomainآدرس ها و -13 دانشگاه های علوم پزشکی کشور باید از داش77تن س7ایت مج77زا پره77یز کنن77د و همگی

دانشگاهی خود قرار گیرند. Domainزیر مجموعه با توجه به اینکه یکی از معیارهای اصلی افزایش دهنده حجم وب سایت، وجود منابع-14

الکترونیک بین المللی از جمله بانک های اطالعاتی، مجالت و مق7االت می باش77د، ل77ذا دانشگاه باید لینک منابع الکترونیک بین اللملی ، ملی و بومی خود را در صفحه اصلی

قرار دهد. First Clickوب دانشگاه به صورت با توجه به سیاست های حاضر در راستای جذب دانشجویان خارجی، تغییر و تح77والت-15

درنظام آموزشی و همچنین ارتقاء رتب77ه وبوم77تریکس، دانش7گاه ه7ای عل7وم پزش7گیکشور باید اقدام به عملی کردن آموزش از راه دور نمایند.

( و ج77زوات درس77ی اس77اتید در ف77رمت )pptفایل های اسالیدهای دروس تئ77وری اس77اتید )-16pdf.Doc .در سایت در بخش گروه آموزش مربوطه قرار گیرد )

,pdfرزوم7ه اس7اتید ب77ه زب77ان ه77ای فارس7ی و انگلیس در ف77رمت )-17   Doc,   HTMLقاب77ل ) دسترس باشد. در رزومه اساتید بخش مقاالت، طرح های تحقیق77اتی، پای77ان نام77ه ه77ا تکمیل گرد د وهر یک از موارد به صفحه اصلی مقال77ه ی77ا ط77رح و ... لین77ک ش77ود. در صورتی که مقاالت درسایت های معتبری ایندس شده باشد باید آدرس اینترنتی منب77ع اطالعاتی در روزمه قید گردد همچنین ذکر آدرس اینترنتی دانشگاهی ضروری است.

,pdfطرح درس های گروه های مختلف آموزش77ی در ف77رمت )-18   Doc,   HTMLدر بخش ) گروه آموزشی مربوطه قرار گیرد.

( در وب سایت قرارpdf, Doc, HTMLگزارش های ساالنه و ماهانه دانشگاه در فرمت )-19گیرد.

فایل های اسالیدهای کنفرانس های کالسی دانشجویان ارشد و دک77ترای تخصص77ی در-20 در سایت در بخش گروه آموزشی مربوطه قرار گیرد. PDF وdocفرمت

پای7ان نام7ه ه7ا و ط7رح ه77ای تحقیق7اتی در لین77ک مجموع7ه ه77ای کتابخان7ه الکترونی7ک-21دانشگاه قرار گیرد.

27

نام دانشگاه در سر صفحه کلیه صفحات و حتی در متن هر ص77فحه ذک77ر ش77ود ت77ا موت77ور-22جستجو موارد بیشتری را بازیابی نماید.

بهینه سازی موتورهای جستجو با توجه به ساختار فنی وب سایت انجام گردد. -23,Yahooایندکس کردن وب سایت در موتورهای جستجوی معت77بر ازجمل77ه -24   Google,   live 

search , Exalead. کلیه لینک های در تمامی مسیرها تعریف شود برای مثال ممکن است نام ی77ک اس77تاد-25

در چندین صفحه س7ایت عن77وان ش7ود )در گ7روه آموزش7ی در قس7مت پژوهش7گران، مدیران( بدیهی است در کلی77ه ص77فحات ن77ام این ف77رد در روزم7ه آموزش7ی پژوهش77ی

مرتبط باشد. به منظور معرفی وب سایت دانشگاه به سایر سازمان ها و افزایش بازدید کنن77دگان-26

وب سایت، ضروری است منابع و محصوالت نرم افزاری رایگان در س77ایت دانش77گاه. به حق کپی رایت در این مورد دقت شوداست.

استانداردهای طرحی وب سایت ها رعایت شود. -27وب سایت دانشگاه به طور مستمر روز آمد سازی گردد. -28

منابع :

معرفی راه کارهای ارتقاء رتبه دانش7گاهها در نظ7ام رتب77ه بن7دی . کمیت7ه کش7وری وبوم7تریکس وزارت-بهداشت درمان و آموزش پزشکی

ModireSite.comبهینه سازی ساختار سایت برای موتورهای جستجو . علی نورهانی . - بهینه سازی موتورهای جست جو برای سایتهای مبتنی بر پی . اچ . پی؛ دی77ری، کریس77تین ؛ س77یروویچ ،-

جمی-http://www.webometrics.info   

28

نتایج رتبه بندی دانشگاه های علوم پزشکی کشور بر اساس نظام رتبه بندی وبومتریکس ميالدی و مقایسه آن با سال قبل2014در ژانوية سال

پس رفت رتبه دانشگاه را نسبت به دوره قبل بهبود رتبه و فلش قرمز )فلش سبز نشان می دهد(

نام دانشگاه علوم پزشکیرتبه رتبه

جهانی ژانويه2014

رتبه جهانی جوالی2013

رتبه جهانی ژانويه2013

رشد رتبه اخير

نسبت به رتبهقبلی

درصد رشد رتبه در ژانويه

2014

61578461216922دانشگاه علوم پزشكي تهران111841579140639525دانشگاه علوم پزشكي شيراز212591649118539024دانشگاه علوم پزشكي اصفهان313581807169044925دانشگاه علوم پزشكي مشهد4-13921351242441-3تربیت مدرسدانشگاه*5

6 دانشگاه عل77وم پزش77كي ش77هيد

14611711135025015بهشتي18832123195824011دانشگاه علوم پزشكي تبريز72859315120582929دانشگاه علوم پزشكي كرمان829263860243693424دانشگاه علوم پزشكي بيرجند9

3062326536722036شاهد*دانشگاه1031053686307658116دانشگاه علوم پزشكي زنجان11

12 دانش77777گاه عل77777وم پزش77777کی

32534052313579920توانبخشی

13 دانش77گاه عل77وم پزش77كي بقي77ه

3645377542441303الله

14 دانش77777گاه عل77777وم پزش77777كي

38054350274354513مازندران

15 دانش77777گاه عل77777وم پزش77777كي

3995429331582987كرمانشاه401754363705141926دانشگاه علوم پزشكي همدان16

17 دانش77777گاه عل77777وم پزش77777كي

4212421132821-0كردستان

18 دانشگاه عل77وم پزش77کی ش77هید

428656354613134924صدوقی یزد4288428633262-0دانشگاه علوم پزشكي اراك19434687734698442750دانشگاه علوم پزشكي قم2044044889521148510دانشگاه علوم پزشكي گيالن21443656186696118221دانشگاه علوم پزشكي بابل22448355634398108019دانشگاه علوم پزشكي اروميه2350815900351981914دانشگاه علوم پزشكي گلستان24530565404193123519دانشگاه علوم پزشكي اردبيل25

26 دانش77777گاه عل77777وم پزش77777كي

542965934512116418هرمزگان547678877521241131دانشگاه علوم پزشکی زاهدان27563581014427246630دانشگاه علوم پزشكي لرستان285713889311358318036دانشگاه علوم پزشکی ارتش29

30 دانشگاه عل77وم پزش77كي جن77دي

601082854836227527شاپور اهواز601674917645147520دانشگاه علوم پزشكي ايالم31611887856169266730دانشگاه علوم پزشكي بوشهر32

29

620862445868361دانشگاه علوم پزشكي سمنان33625176514476140018دانشگاه علوم پزشكي كاشان34

35 دانش77777گاه عل77777وم پزش77777كي

662885526866192422رفسنجان679681154732131916دانشگاه علوم پزشکی قزوین36680282029466140017دانشگاه علوم پزشكي ياسوج37735099226109257226دانشگاه علوم پزشكي گناباد3880238869567084610دانشگاه علوم پزشکی سبزوار39

40 دانش77777گاه عل77777وم پزش77777کی

83081101317518270525خراسان شمالی-84175716106612701-47دانشگاه علوم پزشكي فسا41

42 دانش77777گاه عل77777وم پزش77777كي

8470108296134235922شهركرد

43 دانش77گاه عل77وم پزش77كي آزاد

93539735112843824اسالمي960112323837227222دانشگاه علوم پزشكي شاهرود441011410645113585315دانشگاه علوم پزشكي جهرم4510269127679925249820دانشگاه علوم پزشكي زابل461249215592-310020دانشگاه علوم پزشکی دزفول47

48 دانشگاه عل77وم پزش77کی ت77ربت

1415918437-427823حیدریه

30

31

80-naJ 80-luJ 90-naJ 90-luJ 01-naJ 01-luJ 11-naJ 11-luJ 21-naJ 21-luJ 31-naJ 31-luJ 41-naJ0

005

0001

0051

0002

0052

0003

0053

نمود\ار مقایسه ای رتبه های احراز شده توسط دانشگ\اههای علوم\ پزشک\ی ته\ران XIRTEMOBEW تا ک\نون با شاخصهای8002، اصفه\ان و شیراز از سال

د\ره

رتب

XIRT

EMO

BEW

21-naJ 21-luJ 31-naJ 31-luJ 41-naJ0

005

0001

0051

0002

0052

0003

0053

0004

0054

0005

ECNESERPTCAPMI

SSENNEPOECNELLECXE

- دا7ن7شگاه علوم پ7زشکی ا7صفهانxirtemobew 7 ن7م7ودا7ر رون7د شاخصهای مورد سنجش 2102-4102

فرم داوری کیفی وب سایتلیست معیارهای اصلی:

- رابط کاربری۱- نحوه پیمایش۲- محتوا۳- مدیریت مخاطب۴- خدمات الکترونیک۵

عنواننتیجه ارزیابیتوضیحات

با يك نگاه كلي به طرح و ظاهر صفحه اول سايت نظرخود را بيان نماييد.

- خيلي خوب1- متوسط2- ضعيف3

كاربر پسند بودن راب77ط ك77اربرو تم سايت

ريارب

ط كراب

در خصوص كليه صفحات سايت فونت هاي بكار رفته را چگونه ارزيابي مي كنيد. دقت كنيد ف77ونت ه77ا باي77د روي همه مرورگرها و سيستم عامل هاي به يك شكل نش77ان داه شود. از طرفي تنوع زيادي نداشته باش77ند. ح77داكثر

نوع فونت كافي است.3

- خيلي خوب1- متوسط2- ضعيف3

استفاده از فونت هاي مناسب و اس7777777تاندارد و خوان7777777ا و همينطور استفاده از رنگ هاي

مناسب در متون

برچسب براي يك تصوير باعث مي ش77ود ك77ه ب77ا گ77رفتن نشانگر م77وس روي آن تص77وير ي77ك ن77وار زرد رن77گ روي

تصوير ظاهر شود و توضيحي در خصوص تصوير بدهد.

- خيلي خوب است. در همه ص77فحات و1بخش اخبار رعايت شده است

- متوس77ط. در ب77رخي ص77فحات رع77ايت2شده است.

- ضعيف: هيچ جا رعايت نشده است.3

ب77راي ه77ر altوجود برچس77ت تصوير

- خيلي خوب. هيچ صفحه تكراري وجود1ندارد.

- متوس77ط. ب77رخي مط77الب در بعض77ي2صفحات تكرار شده اند.

- ضعيف. به نظ77ر مي رس77د ب77راي زي77اد۳ جل77وه داده تع77داد ص77فحات مط77الب در جاهاي متعددي كپي ش77ده ان77د و مط77الب

كامال تكراري هستند.

نبود صفحات تكراري در وبگاه

در برخي سايت ها باكليك ب7رروري ه77ر عن7وان، ص7فحه دانلود يك فايل ظاهر مي شود. كه اص77ال خ77وب نيس77ت.

موج77ودhtmlهمه صفحات حتي االمكان بايد به ص77ورت در دس77ترسهم آن pdfباشند و در صورت لزوم نس77خه

باشد.

- خيلي خوب۱- متوسط۲- ضعيف۳

اراي77ه ص77فحات و مط77الب ب77هhtmlفرمت

اگر چه در گزینه قبل تأکید می شود که ص77فحات س77ایت باش77ند ا م77ا ب77رخیhtmlحتی المق7دور بای7د ب77ه ف77رمت

گزارشات، مقاالت و فرم ها بای77د نس77خه مناس77ب ب77راي چ7اپ ران77یز داش77ته باش77ند. یع77نی ی77ک آیکن ی77ا لینکی در

 pdfصفحه موجود باشد تا بتوان آن صفحه را به فرمت اما بدون ه77در و منوه77اي س77ايتhtmlو يا همان فرمت

دریافت نمود.

- خيلي خ77وب: در هم77ه ص77فحات لح77اظ۱شده است.

- متوس77ط: در ب77رخي ص77فحات لح77اظ۲شده است.

- ضعيف: در هيچ صفحه اي لحاظ نشده۳است.

ارايه نسخه مناسب براي چاپ

- خيلي خ77وب. ب77اهرمرورگري مش77اهده۱مي كنيم به يك صورت نشان مي دهد.

- متوس7777ط. بعض7777ي ص7777فحات آن در۲مرورگرهاي مختلف بهم ريخته است.

- ض77عيف: ص77فحه اول)ي77ا بس77ياري از۳ ك77امال ناخوان77اXصفحات ( آن در مرورگر و غيرقابل استفاده است.

س777ازگاري ب777ا مرورگره7777ايمختلف

اين م77ورد ممكن اس77ت در خص77وص هم77ه س77ايت ه77اموضوعيت نداشته باشد.

- خيلي خوب.۱- متوسط۲ - ض77عيف: دقيق77ا از ي77ك س77ايت خ77ارجي۳

الگو گرفته است. و با مدل تعريف شدهدر سازمان ما همخوانی ندارد.

در نظ77ر گ77رفتن وي77زگي ه77ايفرهنگي در طراحي وبگاه

32

منظور سازماندهی مناس77ب مط77الب در ق77الب منوه77ا ا س77ت. در ب77رخی س77ایت ه77ا این س77ازماندهی بس77یار مطلوب و دقیقا با مدل ذهنی کاربران مطابقت دارد. به طوری که فرد ح77تی ب77رای اولین ب77ار هم ک77ه ب77ه س77ایت مراجعه می کند به سرعت مط77الب م77ورد نظ77ر خ77ود را پیدا می کند. در واق77ع ح77دس می زن77د ک77ه مطلب م77ورد نظرش درکدام گزینه منو باید باشد و دقیق7ا هم درس77ت

است.

- خيلي خوب۱- متوسط۲- ضعيف۳

گروه بن77دي درس77ت منوه77ا دروب گاه

تحا

صفن

بیور

مر و

تدای

هي:

وبرنا

منظ77ور از نقش77ه س77ایت نقش77ه س77ازمان ی77ا چ77ارت سازمانی نیست. بلکه منظور ساختار درختی و سلس77له مراتبی لینک ها در سایت است که معموال در یک صفحه مجزا و با عنوان نقشه سایت نشان داده می ش7ود. ی7ک

نمونه از آن را درلینک زیر ببینید.http://www.ict.gov.ir/sitemap-fa.html

- خيلي خوب: نقش77ه س77ایت کام77ل و ب77ه۱روز است.

- متوسط: نقش77ه س77ایت وج77ود دارد ام77ا۲کامل و به روز نیست.

- ضعيف: اصالً نقشه سایت وجود ندارد.۳

نقشه سايت

- خيلي خوب: امکان جس77تجوی س77اده و۱ پیش77777رفته در س77777ایت وج77777ود دارد. و جس77تجوی پیش77رفته آن عملک77رد خ77وبی

دارد. - متوس77ط: فق77ط ی77ک جس77تجوی س77اده۲

دارد.- ضعيف: اصالً امکان جستجو ندارد.۳

امك7777ان جس7777تجوي ك7777ارا وپيشرفته مطالب

- خيلي خوب: این امکان درهمه صفحات۱وجود دارد.

- متوس77ط: در ب77رخی ص77فحات وج77ود۲ندارد.

- ضعيف: در هیچ صفحه بجز ص77فحه اول۳وجود ندارد.

وجود پيوند براي بازگش77ت ب77هصفحه اول درهمه صفحات

در خصوص صفحاتی ک77ه عم77ق پیم77ایش آن ه77ا بیش از یک می باش7د. ک7اربرد دارد. ممکن اس7ت این را مع7ادل

بدانید. در حالی که این گونه نیس77ت. همیش77هbackکلید کلید فوق صفحه باالتر را نشان نمی دهد.

- خيلي خ777وب: در هرص777فحه ای از وب۱ گاه لینکی به صفحه قبلی)اصطالحا صفحه

پدر( وجود د ارد. - متوسط:در برخی صفحات مح77دود این۲

امکان وجود دارد.- ضعيف: چنین امکانی اصالً وجود ندارد.۳

وجود پيوند براي بازگشت ب77هیک صفحه باالتر

ناوبری به معنای راهنمای پیمایش صفحات است. یع77نی در هرص77فحه ای ک77ه هس77تیم مش77خص باش77د ب77ا چ77ه پیمایشی به صفحه مورد نظر رسیده ایم. برچسب ه77اي ن7اوبري باي7د خوان7ا و روش77ن باش77د. عن7وان ردی7ف قب7ل ناوبری را درحد یک صفحه باالتر ذکر کرده است. اما در این ردیف منظور ناوبری از صفحه اول ت77ا ص77فحه فعلی است. قطعاً سایتی که این امکان را داشته باشد امکان ردیف قبل هم در خصوص آن صادق اس77ت. نم77ونه ای از راهنم77ای ن77اوبری در زی77ر آم77ده اس77ت: ف77رض کنی77د در صفحه با عنوان» هدف و ماموریت سازمان« هس77تید و راهنمای ناوبری ب77ه ش77کل زی77ر در ابت77دای ص77فحه آم77ده

باشد. ص77فحه اول-< مع77رفی س77ازمان-< ه77دف و م77اموریت

سازمان این راهنما نشان می دهد که شما ب77ا دو ب77ار پیم77ایش از

صفحه اول به این صفحه رسیده اید.

- خيلي خوب۱- متوسط۲- ضعيف۳

ن777اوبري مناس777ب و يكس777اندرهمه صفحات

و مشخص ب77ودن مک77ان ک77اربردر هر نقطه

باش7د. ب7ه عب7ارتی3یعنی بیشينه عمق وب گاه حداكثر حداکثر با سه لینک بتوان به ص77فحه م77ورد نظ7ر رس77ید. وقتی ساختار سلسله مرات77بی ص77فحات نش77ان داده می شود)همان نقشه سایت( میزان عمق هر ص77فحه را ب77ه

خوبی می توان محاسبه می گردد.

- خيلي خ77وب: ص77فحاتی ب77ا عم77ق زی77اد۱وجود ندارد.

- متوس77ط: ب77رخی ص77فحات ب77ا بیش از۲سه بار پیمایش قابل دسترس است.

- ض77عيف: بس77یاری از ص77فحات وض77عیت۳پیمایش نامناسبی دارند.

عمق وب گاه

- خيلي خوب: مط77الب مهم و پرمراجع77ه۱ ب77ا ی77ک ب77ار کلی77ک از ص77فحه اول قاب77ل

دسترس است. - متوسط: برخی مطالب مهم ب77ا چن77دبار۲

کلی77ک در ص77فحات می77انی قاب77ل دس77ترساست.

- ضعيف: وضعیت اصالً مطل77وب نیس77ت.۳ بس777یاری از مط777الب مهم در ص777فحات

میانی گنجانده شده است.

امكان دسترس77ي ب77ه ص77فحات مهم وب گاه به طور مس77تقيم

از صفحه اول

33

- خيلي خوب: عنوان ها بسیار مناس77ب و۱کامل انتخاب شده است.

- متوسط: ب77رخی از ص77فحات ی77ا عن77وان۲ ندارند ویا عنوان آن انتخاب شده سنخیتی

ندارد. - ض77عيف: تع77داد قاب77ل مالحظ77ه ای از۳

صفحات اصالً عنوان ندارند.

گويا و قابل فهم بودن عن77وانصفحات

گاه وب

ویحت

م

خيلي خ77وب: عن77وان ه77ا ک77امالً ب77ا محت77وامنطبق است

متوسط: در برخی از ص77فحات عن77وان ب77امحتوا تناسب ندارند.

ضعيف: تعداد قابل مالحظ77ه ای ازعن77اوینصفحه ها با محتوا متناسب نیست.

مطابق بودن محت7وا ب77ا عن7وانصفحه

خيلي خوب: مط77الب موج77ود در ص77فحات وب سایت کامالً متناسب ب77ا ه77دفی اس77تکه براساس آن وب گاه ایجاد شده است

متوسط: بهتر از این می توانست باشد. ض77عيف: مط77الب ج77انبی بس77یار بیش77تر از مطالبی است ک77ه انتظ77ار می رفت در وب

سایت وجود داشته باشد.

مطابق بودن محتوا با ه77دف وماموريت وب گاه

این گزین77ه ممکن اس77ت ب77رای ب77رخی وب س77ایت ه77اموضوعیت نداشته باشد.

- خيلي خوب: کامل معرفی شده است۱ - متوس777ط: تاریخچ777ه دارد ام777ا کام777ل۲

معرفی نشده است.- ضعيف: هیچ اشاره ای نشده است.۳

معرفي سازمان يا شركت ك77ه وب گ77777اه متعل77777ق ب77777ه آن

است)تاريخجه(

این گزین77ه ممکن اس77ت ب77رای ب77رخی وب س77ایت ه77اموضوعیت نداشته باشد.

- خيلي خوب: یگ صفحه به آن اختصاص۱ داده ش77ده اس77ت و ک77امالً ب77ه آن پرداخت77ه

شده است - متوسط: به صورت صریح بی77ان نش77ده۲

اس77ت. ام77ا بص77ورت ض77منی می ت77وان ب77امطالعه چند صفحه مرتبط آن را یافت.

- ضعيف: اصالً به آن اشاره نشده است.۳

مشخص بودن سياست و خ77طمشي سازمان

- خيلي خوب: یک گزینه مش77خص و ج77دا۱شرح خدمات سازمان در ص777فحه اول قرارگرفت777ه اس777ت ک777ه

اطالعات آن نیز کامل است. - متوس77ط : خیلی مش77خص نیس77ت و ی77ا۲

کامل پرداخته نشده است.- ضعيف: اصالً به آن اشاره نشده است.۳

مشخص بودن فع77اليت ه77ا وخدمات سازمان و ارايه آن ها

- خيلي خوب۱- متوسط۲- ضعيف۳

موج777ود ب777ودن ن777ام كام777ل سازمان یا موض77وعی ک77ه وب گ77اه براس77اس آن ایج77اد ش77دهاس77ت در عن77وان، سرفص77ل)

headerو لوگوي وب گاه ) این گزین777ه ممکن اس777ت ب777رای ب777رخی وب س777ایت ها

موضوعیت نداشته باشد. - خيلي خ77وب: ب77ه ص77ورت ی77ک ش77مای۱

گ77رافیکِی، کام77ل و ب77ه روز در وب س77ایتوجود دارد.

- متوس77ط : وج77وددارد ام77ا به77تر از این۲می توانست باشد.

- ضعيف: اصالً وجود ندارد.۳

موجود بودن چ77ارت س77ازمانيدر وبگاه

- خيلي خوب۱- متوسط۲- ضعيف۳

تناس77ب ن77ام دامن77ه ب77ا ح77وزه فعاليت وب گاه و كوتاه و ب77ا

مسما بودن آن متن باید روان و صحيح و قاب77ل فهم باش77د. ب77ا توج77ه ب77ه

)خیلی خ7وب ت77ا ض77عیف( امتی77از۳این موضوع از ی7ک ت7ا دهید.

- خيلي خوب۱- متوسط۲- ضعيف۳

گوي77ا و روش77ن ب77ودن مت77ون ومحتواي صفحات

منابع دیداری و ش77نیداری بای77د متناس77ب ب77ا متن باش77د و چیدمان مناسبی در صفحه داشته باشد. م77یزان آن بای77د به ان77دازه باش77د. زی77اد ب77ودن این گون77ه من77ابع در ص77فحه لزوماً زیبایی و خوانایی صفحات را شامل نمی شود. با

)خیلی خ77وب ت77ا۳ ت77ا ۱توجه به این موض77وع ی77ک امتی77از ضعیف( به وب گاه بدهید.

- خيلي خوب۱- متوسط۲- ضعيف۳

هم77راه ب77ودن متن ب77ا عكس،نمودار، صدا وتصاوير مرتبط

- خيلي خوب: در همه صفحات مش77خص۱ است چه کسی صفحه را ایجاد و وی77رایش

کرده است. - متوس77ط: در ب77رخی ص77فحات مش77خص۲

است

وج77ود اطالع77ات نويس77ند گ77ان محتوا و ويرايش كنندگان براي

هر صفحه

34

- ض777عيف: درهیچ ص777فحه ای مش777خص۳نیست.

- خيلي خوب: درهمه ص77فحات مش77خص۱است

- متوس77ط: در ب77رخی ص77فحات مش77خص۲است

- ض777عيف: در هیچ ص777فحه ای مش777خص۳نیست

مش77خص ب77ودن ت77اريخ ايج77اد وويرايش هر صفحه

- خيلي خوب۱- متوسط۲- ضعيف۳

سلسله مراتبي بودن محت77وا و ايجاد تمايز بين محتواي مهم و

غيرمهم خيلي خ77وب: هم77ه مط77البی ک77ه انتظ77ار می رود در این سایت وجود داشته باش77د،

اطالع رسانی شده است.متوسط: جای برخی مطالب خالی است. ض77عيف: بس77یاری از مط77الب و خ77دمات وجود دارد که باید در این سایت نسبت ب77ه آن اطالع رسانی شود اما اشاره ای نش77ده

است.

پوشش و جامعيت اطالعات

- خيلي خوب: اخبار و اطالعیه ها بایگانی۱می شوند. و امکان جستجو دارد.

- متوسط : بایگانی آن ناقص است ی77ا و۲امکان جستجو ندارد.

- ضعيف: هیچ مطلبی بایگانی نمی شود.۳

وجود بايگاني محتوا

توضيح: اگر مطلب از وب گاه يا منب77ع ديگ77ري برداش77تشده مرجع اصلي خبر ذكر شود.

- خيلي خ77وب: هرح77ا مطل77بی را از منب77ع۱ دیگ77ری آورده اس77ت ب77ه آن اش77اره ک77رده

است. - متوسط: برخی م77وارد ب77ه این موض77وع۲

توجه نشده است.- ضعيف: اصالً رعایت نمی شود.۳

رع77777ايت حق77777وق معن77777وي پديدآورندگان و ارجاع دقيق و صريح )براساس استاندارد( به

مطالب وبگاه

- خيلي خوب: وب گاه ک77امالً ب77ه روز می۱باشد.

- متوسط: نسبتاً به روز می باشد.۲- ضعيف: اصالً به روز نیست.۳

ب77ه روز نگ77ه داش77تن محت77واي ص7777فحات وب گ7777اه بط7777ور

بمتناوب هن

ي - خيلي خ77وب: اخب77ار جدی77د، ب77ه روز و۱

کامل - متوس77ط: ب77رخی از اخب77ار وی77ا ب77رخی۲

مواقع- ضعيف: اصالً اخبار به روز نیست.۳

به روز بودن اخب77ار وب گ77اه وسازمان

استفاده بيش از حد از تصاوير وجلوه هاي چندرسانه اي باعث كن77دي بارگ77ذاري ص77فحات و ع77دم زيب77ايي آن مي

شود.

- خيلي خوب:۱ - متوس77ط: در ب77رخی ص77فحات رع77ایت۲

نش77ده اس77ت و به77تر از این می توانس77تاستفاده شود.

- ض77عيف: در ص77فحه اول ی77ا بس77یاری از۳ صفحات اصالً استفاده نشده است یا بیش از حد استفاده شده است. و به خوانایی، زیبایی و سرعت بارگذاری ص77فحات خل77ل

وارد شده است.

تص777اوير و جل777وه ه777اي چن777د رس777انه اي ب777ه ان777دازه و ب777ه ص777ورت مناس777ب در وب گ777اه

استفاده شده است.

محتوا

ي چن

- خيلي خوب: درهم77ه ص77فحات مناس77ب۱استفاده شده است.

- متوس77ط: در ب77رخی ص77فحات س77نخیت۲وجود ندارد.

- ض777عيف: تص777اویردر ص777فحه اول ی777ا۳ بس777یاری از ص777فحات هیچ س777نخیتی ب777ا

محتوای صفحه و هدف وب گاه ندارد.

تناسب محتواي چند رسانه اي بامحتوای صفحات و اه77داف و

نوع وبگاه

- خيلي خ77وب: حجم محت77وای چندرس77انه۱ای بهینه شده است.

- متوسط : برخی از محتواها را می توان۲به فرمت کم حجم تری ارایه نمود.

- ض7777عيف: در این زمین7777ه هیچ تالش7777ی۳صورت نگرفته است.

بهينه سازي محتواي چندرسانهاي

- خيلي خوب۱- متوسط۲- ضعيف۳

زمان بارگذاري اولين صفحه

سر

35

ريپذي

س تر

دس و

تع

- خيلي خوب۱- متوسط۲- ضعيف۳

پيون77د ب77ه س77اير وب گ77اه ه77ايمشابه

پیوند م77رده پیون77دی اس77ت ک77ه ب77ا کلی77ک ب77رروی آن هیچ سایتی مشاهده نمی شود. احتماال آدرس اش77تباهی ذک77ر

شده و یا قبال فعال بوده و اکنون غیرفعال شده است.

- خيلي خوب۱- متوسط۲- ضعيف۳

ع77دم و ج77ود پيون77دهاي م77ردهوشكسته شده

كلمات كليدي مناسب و بهينهتوسط مركز ارزيابي مي شود.همانند د وره کافیست کلمات کلیدی اعالم گردد. س77777ازي ص77777فحات ب77777راي

موتورهاي جستجو تع77داد ارجاع77ات ب77ه وبگ77اه ازتوسط مركز ارزيابي مي شود.به شیوه دوره قبل توسط مرکز ارزیابی می گردد.

ساير وب گاه ها گر وجود زبان دوم براي سايت مورد ندارد ذكر نماييد.ا

مثال ممكن است سايت كامال ب77ومي باش77د و ني77ازي ب77هترجمه آن به زبان دوم نباشد.

- خيلي خوب: اكثر صفحات وبخش اخبار۱به زبان انگليسي ترجمه شده است

- متوس777ط: فق777ط ص777فحات مح777دودي۲ترجمه شده است

- ض77عيف: هيچ ص77فحه اي ترجم77ه نش77ده۳است.

چندزبان بودن وب گ77اه)زب77انانگليسي(

قاب77ل دس77ترس ب77ودن كلي77هتوسط مركز ارزيابي مي شود محت7777وا ب7777راي موتوره7777اي

جستجو)تعداد صفحات ايندكس شده(

- خیلی خوب۱-متوسط۲-ضعیف۳

امك77ان ارس77ال م77دارك م77وردنياز به صورت آنالین

تدما

77777777

خ

کونی

ترلک

ا

- خیلی خوب۱- متوسط۲- ضعیف۳

م77777يزان راهنم77777ايي و اطالع رساني كاربران از نحوه اراي77ه

خدمات سازمان

- خيلي خ77وب: وج77ود د ارد و ك77امال پوي77ا۱است

- متوسط: وجوددارد اما گزارشات كامل۲نيست.

-ض777عيف: هيچ اطالع777اتي در اين زمين777ه۳ارايه نمي دهد.

نمايش تعداد بازديدكنن77دگان ازوبگاه )روز-ماه-سال(

باط

مخت

یریمد

- خیلی خ77وب: در م77رود هم77ه ص77فحات۱نشان داده می شود.

-متوسط: در برخی صفحات فع77ال ش77ده۲است.

-ضعیف: هیچ جا نشان داده نمی شود.۳

نم777ايش م777يزان بازدي777د ه777رصفحه از وب گاه

ارزیابی دقیق تر توسط مرکز-با مراجعه ب77ه پایگ77اه دادهمربوطه-صورت می گیرد.

- خی77ل خ77وب: وج77ود دارد و نظ77رات۱نشان داده می شود.

- وجود دارد اما زیاد فعال نیست.۲-وجود دارد یا اصالً فعال نیست.۳

وج77ود نظ77رات/ب77ازخورد د روب گاه

- وجود دارد و كامل مي باشد۱- وجود دارد اما ضيعف است۲- وجود ندارد۳

وج77ود پرس77ش ه77اي مت77داولدروب گاه

- وجود دارد. و بسيار كامل است۱ - وج77ود دارد ام77ا مي توان77د كام77ل ت77ر۲

باشد.- وجود ندارد۳

وج77ود ص77فحه درب77اره م77ا د روب گاه

- خیلی خ77وب-وج77وددارد و بس77يار كام77ل۱است

- متوسط-وجود د ارد اما مي تواند كامل۲تر باشد.

-ضعیف- وجود ندارد.۳

اطالعات تماس با سازمان ي77افرد و يا افراد پاسخگو

-خيلي خوب۱-متوسط۲- ضعيف۳

س77777رعت پاس77777خگوي ب77777ه درخواس77ت ك77اربر در قس77مت نظ77777رات/ش77777كايات/ت77777االر

گفتگو/... -خیلی خوب: وجود دارد و بسيار فعال و۱

پويا است- متوسط:وجود دارد اما فعال نيست۲- ضعیف: اصال وجود ندارد۳

تاالر گفتگو دروب گاه

حفظ حريم شخصي كاربران- خيلي خوب۱

36

- متوسط۲- ضعيف۳

37

ابزارهایی برای بررسی کیفیت وب سایتبررسی سازگاری بین مرورگرهای مختلف

مراجع7ه کنی7د.BrowserShots.orgبرای دیدن سازگاری سایت در مرورگرهای مختلف ب7ه س7ایت . ۱ در این سایت با دادن آدرس سایت، اسکرین شات هایی از ظاهر در نسخه ه77ای متف77اوِت مرورگره77ای

مختلف قابل نمایش میباشد

برای تست وبسایت به صورت زنده در یک سیس77تم عام77ل متف77اوت و مرورگره77ایش می توانی77د ب77ه. ۲ مراجع7ه کنی7د. این س77ایت همچ7نین اج7ازه اتص77ال ریم7وت ب7هCrossBrowserTesting.comس7ایت

کامپیوترهای تستش را می دهد. )این سایت رایگان نیست.(

Source Code Validation و چک لینک ها برای اطمینان از اینکه که هیچ ایراد اچ تی ام الی در کد نیست. پس از طراحی یک سایت و میتوان.۱

امتحان نمود. W3.org سایت Source Code Validatorآن را در

ایرادات سی اس اس کد قابل شناسایی میباشد. بعضیCSS validation toolبا استفاده از ابزار . ۲ ممکن است کمی سخت گیرانه باشند و با وج77ود این ای77رادات ب77ازW3.orgاز ایرادات گرفته شده در

می کند. استانداردهم کد به خوبی کار می کند. اما برطرف کردن این ایرادات کد را

۳. broken links ن77ات فان77د منتهی می ش77وند.۴۰۴ )لینک های خ77راب، لین77ک ه77ایی ک77ه ب77ه ص77فحات صفحاتی که قبال وجود داشته اند و االن دیگر وجود ندارند و اتصال آنها با سایت شکسته ش77ده اس77ت.(

چک کنید. Link Checkerها را با

میتوان فید وب سایت را چک نمود. W3C از Feed Validation Serviceبا استفاده از . ۴

سرعت و در دسترس بودن Web ان777دازه گ777یری م777دت زم777ان ل777ود ص777فحه ب777ا اس777تفاده از اب777زار .۱ Page Analyzerاز

WebsiteOptimization.com .

URL چک در دسترس بودن سایت توسط بازدیدکنندگان در سراسر جه77ان ب77ا .۲ Check از Internet Supervision .

( Search Engine Optimizationسئو )Google بدست آوردن یک آناالیز کامل از وض77عیت س7ئو ب7ا اس7تفاده از .۱ Analyticsب7رای ورود از .

اطالعات حساب گوگل خود استفاده کنید.

38

SEOیا دیدن سایت به صورتی که موتورهای جس77تجو آن را می بینن77د ب77ا اس77تفاده از . ۲ Browserاز seo-browser.com ).این ابزار رایگان نیست( .

)یا اطالعات عم77ومی دامین( ب77ا وارد ک77ردن ن77ام ی77کwhois بدست آوردن اطالعات سئو و جزيیات .۳. Whois Databaseدامین در

در دسترس بودن Wave اطمینان از حداکثر در دسترس بودن سایت ب77ا اس77تفاده از .۱ Accessibility Evaluatorاز

WebAIM .

. ready.mobi تست سایت از نظر سازگاری با استفاده از ابزار .۲

توجه ویژه ای داشته باشید. این دو ابزار کاربردYSlow و Google Page Speedدر آخر به دو ابزار یکسانی دارند و به خوبی ایرادات صفحات را از هر نظر )اندازه بزرگ عکس ه77ا ت77ا توص77یه ب77رای یکی کردن فایل های سی اس اس( بررسی می کنند و می گویند که رفع هر یک از این ای77رادات چ77ه مق77دارس7777777777777777777رعت ل7777777777777777777ود ص7777777777777777777فحات را ب7777777777777777777اال می ب7777777777777777777رد.

قابل دسترسی است. اینجا در Google Page Speed- نسخه آنالین

Google- برای دانلود افزونه Page Speed برای هر یک از مرورگرها ب77ه قس77مت Downloadsدر مراجعه کنید.این صفحه

مراجعه کنید. اینجا به YSlow- برای نصب افزونه

39