800

Click here to load reader

Omnia Opera Aristoteles

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Aristóteles

Citation preview

I>XXX\x.. //.DUKEUNIVERSITYLIBRARYTreasure %oomy.-g-gTifLACKWELLBooksellersDigitizedbythe InternetArchivein 2011 withfundingfromDukeUniversityLibrarieshttp://www.archive.org/details/aristotelisomnia09aris-NonunuVolumeru.A VE R R O I SCORDVBENSISSermodcSubftantia^Orbis.Deftructio deftru&ionum Philofophie;Algazelis.DeAnimaebeatitudine,feuepiftolsudc>Intellcdtu.>uos quidemlibros m philofophia, tum Naturali,tumPoflnaturaliextra omnesin ^njiotelem commentariostpfeedtdtt.Qmdautem mipjts addttumftt^erfa,pagmademonflrat.M.AntonijZimara: infermonemde Subftantia OrbisContradi&ionumSolutiones.VENETIISAPVDIVNCTAJ.M.D. LXII.q/oqiINHOCNONOVOLVMINEHAC CONTINENTVR.AverroisSermo de Subftantia orbis,caftigatus,acDuobusCapituhsauc1:us,ab Abramo deBalmesHebra?o latinitate donatis.Deftru&io deftru&ionumPhilofbphieAlgazelis,CaloCalonymosHebr&o mterprete:inMetaphyficis quidem m Sexdecimdiuifa Difputationes,duabus addi-tis,cumpriusantehanctranslationemnonnift QuatuordecimefTent,pra?terquamq>in earum quamplurimispla?raq;interiecl:afuntdi!bia,qua?priu nonextabant:inPhyficis auteminQuatuor,quasidemLatimsdonauit.Tiaiftatusde Anima? beatitudine:Cui additaeftEpiftoladeIntellecl:u,qua: idemeft cumdidilibclliparte,eodem Calo inteiprete.M.AntonijZirnararSolut.Cont.infinctotiasvolumi-nispofita?funt..TfcEASSW DEXCAPITVMLIBRORVM,QV,I INHOC NONO VOLVMINEftftftCONTINENTVR.0*7/7(Capita lermonis deSubftan-tiaorbis.Efttbftantiacceli, eittsq;forma,ac materia. Ca.IfolioJ.ADr natura corporisccelt-flit, quo pailofitfim-quitate mttndi,ejrearudeflruclionibus,Dijf>.i . Drdejtrtttlionefermonit eorudettternitatemudi.ejr tpis,ejr motus.J8.cDtjp.3. De declarationedeceptionis eoruydtcenttumDeuglortofum ejji ages mvtdi, Cjr mundum opuscjr operatione eius.fo. 44.Kplex,noncompojitum,nograue,neq;le- DiJjr.+.Dcdeclaratione,quodnopojfuntite:acde pluribttt ipfitnaccidentibus. ajferre rattonem,quodfttejftciens munCaj>l fo.$.MTormaccelivirtuteejfe nein corpore:ip-Jumqifimplexejfe,nocopofitttm: eiusq;yirtuteyinacHonefinita,infinito, ster-Ttoq;tpemouerc,Cap.$,fo.%.1Quopaffoneceflariafit motut coeltcontinuatioctthttmferiorihttt.Ca.^.f.Io.cDf cceliftmplicitate^acftirituahtate.Ca.put.e,.folO.LHcorporacceleftia recipiuntdi eoru,qmoueruntArift. adopmanmenfiones terminatasf"m fuasfor- duq> formxcorporu cceleftif! nonmas,neq;pofluntrecipeieformas funtconftitutxpfuafubiecta,qmmediantibusdimenfionibusinter- tiicmotuseoruefientfinni.Etnonminatisjicuteftdifpodeformisge eftdicenduq^form^,quibusmouenerabilibus, &corruptibilibus,ne- tur corporacordeltiafint aheabeis,ccfleefteareciperedimenfionesta adquasmouen&q>ifte, quediculi mo,ex quonoconringir formas turnoeflernmateriaoino,&qca-&gcnerabiles, &corruptibiles: qcf rentfitu,funtformx,adquasmo~uenturSermoGuencutfi ill? , cjbus mooenrf,Cititformanmaterijs,&fintdiuifibilesperdiuifione earu. Qm,fiitaeflct,tuncill? formeexifterentinfubie-c"tis,&mouerentper motumfiibie-toru,&fic diuiderenfaddiuifionefubie&oru. mot ii.ri.fimoueteflentialiter ,eritdiuifibile eflentiahter,& fiper accides,paccfis. Ergonihileft in corponbuscoeleftib9,quo forma,quaeftmot9,difFeratabea, adquaeft motus: immo funt eedeforma%& nondifterunt, nifiindifpo-ne.Et,fiitaeflet,tuncfiiummoue-reefletfinitum.quod.n.mouet^im-poleeftvtfitprlcipiu mot9^terni.H&dicitArift.q?intelle&us, &Itelle-cttiidefuntincorporibus ccelefti-bus.&hoctotudicniflp^appetitu exiftentemeo, &motu locale.appetitus vero,q eft inhoc corpe,noeft,nifi qaeft corpusccelefteviuii perfe,appetes pfe, noj?ppotentiaexiftenteineodiuifibilepereiusdiuifione.eet.n.generabile,& conuptibile. &df ee motuperprincipiufeparatu,qdeftin eo,noperprlcipiu,qdeftpsineo. & hocxnodfviuu,&intelligens.Et,ficetintelligenspparteineo,n5eetin-I telligensp(e:&efletfimilehominiin hoc,q> hoeftintelligensppartein ipfb,&fiFr hoeft viuens,& appe-tens,& mouens inloco. Etvfr, quiadeclaratu eft aclioneifti9corporisefle ctema^declarabitTormaei9norxifterepfuumfubiectum&fuufubie&umefle fimplex, non com-pofitumcxmateria & forma :qo-nia, finaeflet, efletgenerabile, &corruptibile.Etqcf dicuntincjpientesphilofophari,q> anim^ iftorumcorporucceleftiufunt form^in materijs,qu?,f.acquirunt^ternitate ex Kformisimmaterialibus,nihileft.couenitenimvtid,qdnonhabet naturam eflendi jeternum,acquiraceternitatemabaho.&totuhoceflimpoflibile.natura enimgenerabtlis,&corruptibilis,nonrecipitetei:nitatem abalio. &hocmanifeftumeftei,quicofyderatfundametaAnft.Declaratueftigitur ex hocfermone,qufitfubftantiacceli, &fubftantiaquiditatis forma*,& materiaz eius.nontn omnia,quaedixi-mus,inuenimuseadeclaratain li-bris.quiperuenerunt adnosexvcvbisArift.fedaliqua eoruminueni-LmusIeisab eodeclarata, &ahqualequunturexdidiseius.ApparetmexverbisArift.q? ladeclarauit om-niaiftainlibris,quinon peruenc-runt adnos. Voceturlgiturlftctra-ctatusSermo defubftatiaorbis.di-gnior. n.eft hoc nomine,qlibri.in-tituleturigitur hoctitulo. &hicfi-nituseftfermo.Dcnaturacorporisccelefis, quopatlofttftmplex.non compofttum,nongra-ut, ntq;leue:ac depluribusipftus accidentibus.Cap.i.MPErfcrutandueftigitut dcnatu-ra corporiscceleftis, & quidin-tclligunt,cudicuntipfumeflefimplex,& non compofitu, & ipfumecneq;graue,neq;leue.Dicamusigi-turquomodoilludcorpusnonco-poniturexmateria&forma,ficutgenerabilia&corruptibiliacomponuntur.nulla.n.potentiaeftineoomnino:oe.n.in quoeftpotentianoeftpotentia,nifiad duocontra-dic~toria,fi potentia, quaeeftinfub-f tainia.Et manifeftumeft etiamq>forma,DeSubftantiaorbis.ii.ttkBIdc.i.deAia.14.Scj-Ccr.6.&.71.Qdodifferataia cij.&aiaaia-liu inmotu.cVide proh0c3.deAla.jj.fbrma,quamouetur,noneftgene-risformarumquatuorclemento--rum:quoniam,fieflctaliquid gencrisillarum,cfletpraue,aut leuc, &mouereturexfeperaccidcns,vtde-claratumeft m O&auoPhyficoru.rcmanetigiturvtnaruraeiusfitnatura anima:.Sed,quandonosinfpcxerimusammalia,qut-funthic,in-ueniemusduoprincipiaduorfi moIuum,quorumalterumprincipiujnotusredi, (cilicet motusadinfe-riusantadfupenus,&(ecundueftprincipiummotuslocalis procefli-ui.& inuenimus motumiftumeflecontranummotui declinatiois ef-ientialis,quieftieo.Etideoacciditd feflitudo,&cogituradquietem .vndenecefleeftvt principium mo-tuscoeleftiscorporis(itgenerisani-ma: tantum:&cpmotus, quemha-bet circulanter, (it motuspropria:animx, fecundumq>eft anima.Et,cuitafit,fequiiurq>illa naturacft,facit ipfiimeflecorpusnequeleue,neq$ graue, & mouericirculariter.Et ammali,quodefthic,contin2itnonmoueacirculariter,nmquiaeiusanimacoftituiturpcrcorpus,quod mouctur moturcto,&fic opponitfdeclinatiohic.Sed,quiaani-ma,qua:eftincorporeca:lefti,noncinnatamouericirculariterabco,quodeftinnatumcirculariter mo-uen,quia noneft anima in eoy\t incorporegrauiaut leui, cum ipfummoueaturex(eab anima, ideo animamhabettantum, &nonhabetaliudprincipium.&^quiamoueturcirculariter, (amusq>propriumil-lius ani mc,fmcp eft anima,eft mo-uerc circulaii ter. Natura lgit"lftiuscorporis non eft,nifinatura animc;moucntisinloco.Scd, quia naturacorporiseftaliaanaturaanimf^qaDeftcompofitufinedubioexmoue-te,& moto,&necefleeft moucns,&motumeflediuerfa,neceflccft confyderare de natura illius coiporis.Et,quiadeclaratiiefthoc coipus eeingenerabtle,& mcoriuptibilc, ap-parctcpeftneceflevt fitcorpus fimplex, non copofitumexmatcria, &forma.Et,quiaeft lndiuiduum dc-monftratum,&cnsdemonftratuminactu, &liabcnsvnamfiguraminaCtu,&omnialftafiintincorporcproptermatenam,&funtin materiapropterformam,necefleeft vthoccorpuscceleftefitmateiiaani-Emahumcctleftium.qu^ mouenturcirculariter exfe,&vtfityfecli9modis cxteris materi*e. &lioc,quianoneftin eodepotentijs,nifipo-tentiainloco,&demotulocalino-bilior omnibus , fcilicet circulans,quemadmodum habet nobiliflimam, & perfecliffimamfiguram,v>3'-ccefcilicet fphacricam. Et,quiade&"*'claratumeft dcformiscccleftibusXj.'ipfas nonhabereconftitutioncmper corporacceleftia: nam , fi ha~bercnt,tunc mouercnturexfc peraccidens, &indigercnt moto cxIcprimo eflcntiahter : declarauieftFenimin Octauo Phyficorum quodmotaexfe, qua?funthic vna eflentiainfpecie,reducuntur neceflarioad motum eflentialiter,& moucns,&qu6dfitcopofitumexvno mo-uente. & vno moto primo, &ad porum,&connenientiaintereaadefTecorporisccelertisnon fitnecef inuiceminordine,&quatitate,itafariaeiusforma,ficuteftdifp6in cpexomnib9pficiturvnusactus,fcorporibusanimaliu,qfunthic.in totusmundus.NulIa.n.dfiaeftin-animaljbus.n.quaefunthic,anime; terindigentiavirtutisadtiuctmcoreorii videnturneceflarie proeecor pore,&11101corpore,autT vno cor-poru eorum,quia nonfaluarentur porecopofito excorponbusfimplianimalia,nifiperienfibileanima, cibushmoi,&indifFerenterfiueil-&imaginatiua:corpusauticcele- ludcorpusfueritgeneratu,fiuen5fte,cumfit fimplex, &no tranfmu- generatum.vnde videmuscceluhatabileabaliquoextrinfeco,nofdi- berevnavirtutem,nontm mouengetin fuoefleanimafenfibili,aut temoTa,fed agente, & conferuante,imaginatiua,bfed tm indiget ani- ficuteftdifpo m corporehominis,mamouenteipfuminIocofemp, &incorporefa&oppfinepropiiu.&virtute,quenonfitcorpus,necin linis.n.fignificatagesfignificatio-corpore adlargiendiiipfi permane neneceflaria,ficut motufignificattiameterna,& motumeternu,qui mouens.Sedingenereagentiuqff-nonhabctpiincipiuneq;fine.cEt dameftpnustemporeado,&om-debesfcireq>iftudcorpusccelefte ne,quodfitinfphaeraiftiusmundi,nqindiget virtutemouentefemp eftiftius agetrs,&iftiusadti, quod-inlocotantu, fedvirtuteIargiente dam eft prius natura,ficuteft difpoinfe,&fuafubftantiapermanen- firiotemporiscumorbe,&agentistiammq>inuenitur leispomenfionibusindimelioncsalias in tentia ad motumIloco, & fiincor-actu,v.g.q>corpus,qiieftaer,tranf- porecccleftinofitpotentiaadtrafi-fertur m corpus, quodeftlgnis. Si mutationem.Et fubftantixexiftenigitur hoccorpus,quodcft coefor- tesinfubftantijsexif tetibusin corm?aens,&ignis,efletidcmnume- pore coelefti,non funtpotcntiaadroinaclu, tuncformaefletaccns. tranfmutationem,vt fuhltantia:&,ficflcntduornaetu,&tranfmu- exiftcntes infubftantijseuftenj^taretur vnumiuaherum, necefle busincorporegenerabili, &corrrupu-SermoHIngbaecfitib coueninnt,dirJerant'corporacclelha,&illud,qcfcongregaturillicexcorpore,& ala df nonc/quiuoce animal,fed fmprius &poftenus: & ioriecefleeft intalibusnaturisvtpii9fit caufapofterioris, vt didtumeftdehacnaturaalibi,v.g.illa,que;di-cunturcalida,feddiuerfan*fm magis,& minuSjQmigiturcoclumcoponiturcxmareria &forma, ficutcft difpoinanimalibus, qfunthic,declaratumeft.Ampliusin quocouenit fbrma iftorum cumfbrmisillorum,&in quodifferut, & in quodifFertvltimus motoriftoruabvltimo motoreilloru. Remanetigiturdeclararein quo differunt hxc duogenera,quo adaccidetia, & in quoconueniunt.Pifferuntinnapaffi-ua,que df alteratio, & conueniuntfmaccidentia, fm quae nontranf-mutaturfubftatia.hec.n.alteratio,fmquamtranfmutatur fubftantiaaltcrati,vf eflepropriacorporibus,quorumfubftantie; admifcenfpo-tentie,& funt corpora gcnerabilia,& corruptibilia. Accidentiavero,(\nontranfmutantfubftatiadcfere-tis,funtcoiavrriqjcorpori . Etpri-mu iftorucft motuslocalis ,&dia-phaneitates,&qualitates,quasfc-quunturifta,f rantas, &denfitas.videturenimqjraritas,&denfitascaufie fintfere diaphaneitatis, &nondiaphaneitatis.Sedtamendi-cuntur vtrsque invtroquecorporcfccundumprius, & pofterius,ficutdf corporeitas. Etfimiliter conuc-niuntinilluminationc,&obfcuri-Xtate.fed hcc magis vident*dici ?quiuoce,c|fmprius,&pofterius. Luxenim videturfieri inhoc corporeigneo diaphanofimphci,qcfcft mconcauoorbis Lune,qhagit in corpore denfb, & admifcetur cum eo.atcaufailluminatiomspartiu cor-poriscaleftis, fcihcet ftellarumvi-detcfledenfitasilliuspartis diaphana: in acluex orbe. &hoc apparetinftellis,qua;eclipfantfeadinui-cem, & hoc bene apparet in Luna.Et , cumitafit,ftellaru, & coelifub-ftantiaefteademnatura, fecun Ldum quod omnes Antiquidicunt,& vtnarrauitAriftotelesinlib.CorIi: &corpusccelefte fecundum hoceft diaphanumperfeinaclu, econtrariocorporibus diaphanis,quacfunt hic,quf funt diaphana mafcd fccun-i.Mcteo.dumDe Subftantia orbis.8A dumvclocitatemmotus.&ratioci-natiu inhoc exhoc,q>acciditinfagittadirecla,&refoluit plumburn,quodeft m ea.&dicit m Metaphy-iicacjnonfequiturvtfiaraccidensexfibi fimili,neq;ingenere,nequeinfpecie,ficutfequituriuqualitatibus,quxfuntfubf rantia:.Et expofitoresdantfecundam caufam,fci-licetilluminationem. dicuntenimquodlux,ineo q> lux, videturcale-facere,quandorefleclitur,& dicuntqjnoneftdeaccidentibusproprijsigni,(eddeaccidentibus communibusignij&ccelefticorpon.EtforteBdicendumeftadhoc,q?noneftre-motum vtcalordicaturineis xquiuoceper hoc fignum, fcilicet quiaacliocorumdiueifatur.calorenimignis corrumpit,&deftruit entia,&maximeignis illuminantis,calorverocorporumcaleftiumlargiturvitamvegetabile,fcnfibilem,&animalem. Etfmhoccaloreritduo-bus modis,calor,quicftde qualitatibuspaffiuis,qua:tranfmutatfub-ftantiam,in quafunt,&calor,quinoneft de quahtatibuspaffiuis. d-cuteftdifpofitioindiaphaneitate,& nondiaphaneitate,fiq> qua;damCfequiturqualitatempafliuam,&q-damnon.Confyderantesaiitactionemftellaruminantiquotemporevere dicuntq?qua:damlargiunturcaliditatem&ficcitatcm,quxdamcaliditate& humiditatem,quardafrigiditatem & ficcitatem,qua:dametfrifnduate&humidiutem.&ficquatuorqualitatescoescorpoiibuscalertibus, & quatuorelementisdicunturequiuoce,autfecudupnus,& pofterius. Etfbtte corpora cale-ftialaigiunturcalore,licet116fintcalidainfe:non.11.fequiturYt om-ne faciensaliquodaccides difpona Dtur perillud.v.g.qm non omne,qctmouet debetmoueri,neq; oe,quodnigrificat,debeteenigrum. Ethocapparetetiam exhoc,q?fi alteratu:eflet exaltcrato, & calidum ex cah-do.tuncprocedercturininfinitu,&nonlnueniretur primualterans,fi-cut fequiturin motu.neceflceftlgiturperuenireadalterans nonaltc-iatum,ficutadmouensnonmotu.Seddifferunt,quiamouensinlocononperuenitad aliquod mouesfe,fccundum totum, fcdad mouensahud:inalterationibusautemper-uenire poteftadalterasperahquaEdifpofitionem,qua: nonhabet caufam,&iftafuntcorpacalefha.Sed!illadifpofitio,quqeftineis,forteeftdegencreeius,quodagitTaliud,ecfortenon.v.g.quiacalefadtio, quaagitininfetioribus,eft anaturane-quecalida,ncq-, fngida,ficut motusciuseftanaturaneq;graui,neq;leui. & hocef t magis,quod apparet,cumhxqualitatesfintinuice ac"H-ua?, & pafliuajnecefleeft peruenircadqualitatesactiuas, que nonfuntpafliua?. Etapparenciuseft,&di-gnius,vtiftx,qua:funthic,nonrc-ducaturadqualitates,qua'funtfuiFgeneris: & nponantur,debentdicifecundumprius, &pofterius: fequereturenimvtdegcnerequalit.ttumpafliuaruefletaliquanon pafiua.quodeft remotu. apparetif/ic*exhocqignis n5fit primucalefa-cies, quiaepafliuus,fednccefleeflvtprimucalefaciens calefaoat perqualitatemnopalliua,ficutpnmilmouensmouetper difpofitionemnonmobile. Hoceftigitur,qdcur-ritinhacquasftionecurfu demon-ftrationumfcriptarum in iflisre-busSermoHModicu 3rcnobili,U. dclyderatanobisi nobili9mrtoaliovi de prohoci.deParti.ani-maliu.c.Gbusfm fundamenta,qu2eadeptifumusapetficiente hos fermones, cjfuitArifto.Nichomachifilius.&,3uiaiamperuenimusad locjuen-umfecundum menfuram,ad quaperuenitnoftrafcientiaNaturalisinrebusdiuinisremotisabiftolo-conoftro,compleamus huc fermonem,& gaudcamus defcientia, qu?accidit nobisdeiftisrebusoptimismagis,quam gauderimus defcien-tiacierebusnobis propmquis, &qii> nobis inuemuntur. quamuis. n.fcientia noftra deeispriorfitfcien-tia deillis, rhodicum tame de re nobili , & defydeiata nobiseft nobih9multo alio , & fcientiaeiuseft ma-gna.fortafleattamenid modicum,quodeftibi,efteligibili9multo,qctefthic. Deusigitur perducatnosadfelicitatem humanam , & vltimamperfetione,quinnobisna-turahtermuenitur:dequa fi per-fcurabiturhomo,videturnobiliusomnibus: & Deusno ponatnosineis,quorumimpedimentafuntres.qinobis funtexttifece,& intrlfece.Tormamcoeli yirtutemejfenonincorpo-re:ipjumq;jimj>lexeJfe,non com-I fofitum:eiuscj; yirtutem, inatlionefinitam,infinito,&ternocj;ttmouere.CaJ>. 3.QkViadeclaratueftcorpora cceMeftia componi exmouente,'& moto,& motorineis116eftcorpuSjficut eftdifpofitio incanerismotis exfe: & hocinvltimoOclia-78.8c.79 ui Phyfi. lnquoetiamdeclaratumeft cp motus, quo mouetuthoc corpus,eft eternus,ingenerabilis,& in-corruptibilis,&quiahoceft,decla-Kratumfuitilhcquodiftudmouensnoneftvirtus mcorpore, ficuteftanimalibus,fcihcetquodmouetiaipfa funtvntutesIcorpore . Ethocfuit declaratum ponendo duas pro-pofitiones,quarum vna eftq>omnisvirtus inmateriaeftfinitazmo-tionis: Alteraautemeft quodvir-tus,quaeeft maxima in corpore coelefti,eft infinitaj motionis: ex qui-busconcluditurq>virtus,qu? eftincorpore ccelefti, non eft inmateria.Propofitio autemdicens quodvir-tus, quxeft in corporecoelefti, eftinfinita;motionis^declaraftn O&a1+uoPhyfi.per eternitatem motus, &tempons. Dicensvero quod omnisvirtus,qumotoripfiusnoneftinmateria,&q>iftudquod moueifab eo,eft fimplex noncompofitum,&ficintendimusverificarepropofitione,inquapofuim9quodcuiushbetvirtutisin corporefuum mouereeft finitum, & fuummouetietiamcftfinitum. It,ficoceflerimuscpincorporecaeleftieft"virtusfinitaaliaa virtutemotiua,qno cft ln eo,neccoititui ft> ipfum,v.g.virtus,pq celumdf habere motum circularem,ficutgrauia, &Ie-uiaperformamdeclinationismo-tumredum,quavidehcetdicaturefleneq;graue,neq;lcue,itacp iftavirtusfitinmatena,& quod aggre-ga^cxmateiiaj&ipfafitcorpuscceleite,ficutdicitAuic.fcquitnecefla-riovtina^ternofitpofleadcoirup-tionem,abfqjeoq>corrumpatur.qddeftruiunvltimotradatuPri-mideCclo. Efleigiturneceflariiinoneftnifiduobusmodis,nccefla-rhi.fiexfe,&neceflariuabalio : qrftamccftpoflibileexfe.ficpoteftaliquisexiftimarein corporeccelefti,cpipfum.fhabeatvirtutemfinitam&acquiratneceflitateavirtutemfini ta.&fuper hoc fundauit Auic.fuadeclarationemdeefleprimi principijfinededarationeeius.cpeft mo-tuma-ternumeffe, &eft declaratiofundatafuperpropofitionesinftabileSjficuttuvides. Sedeftqu^ftiodehoc.quiaAriftotelesdicitindeCceloq> virtutescorporum ccele-ftiumfuntfinita-adionis.quiacor-poracejeftiafuntfinitxquantitatis&exhacpropofitionedeclarauitq?corporacceleftiafuntfinita: quan-titatis,&dedit caufamin hoc,quiacorporumcoeleftium qua-dam mouent vnamftellam, & qua'damplu-res,&dixitqu6dfiftella',qua:funtinorbeftcllarumfixarum,efletminores.aut maiores nonpoflent mo-ucreeasomnino,&declarauitillicvl'rq>,fivirtutes,quxfuntI corporibuscceleftibuseflentin calcfacien-do,&mouendovniuerialiterinfinitat,moueret corpora, auq funt apudnosininftanti.&hocfacitexiftimarequodincorporibuscceleftibusfuntvirtutesadtiu?finit?. AdhocExtraord.Auer. B dica-Atex.ii4vfq;i fineDubitacioSofo vide2.CC.J9.&71.fic.11.Mct.41.SermoGdicamusbreuiter,q>infinitumdiciturduobusmodis,quorumvnusevirtusinfinitajactionis,&paflionisintempore,&eftfinitainfe,f.invelocitate,&virrore,fecunduseftvir-tusinfinitaeactionis,&pafllonis infe.virtusautem infinita in actionefiia,autpaflionenonexiftnin cor-pore,fiuefuentcejefte,fiuegenerabile,&corruptibile . haecenimnonacciditcorpori,nififmq>eftcorpusinfinitum.&ideoorbesmouent,&mouenturintempore,virtutesve-roinactione,&paflione infinitasTHremporeneceflariumeftefleincorponbusccele(tibus:paflionequide,cjafuntfimpliciterfimplicia:actio-ne vero,qafua: forme no conftituuturperfubieitum.&vtrunq;eftimpoflibileincorporibusgenerabili-bus,&corruptibilibus,quiafuntc5poiitaexmateria,&forma. lnfinitumlgiturinvigore,cuiuscau(aeftcorpus,fmq? corpus,impoflibileeftincorponbusfiue coeleftibus,fiuealijs:infinitumveroin temporenecefleeeeincorporibuscejeltib9exdiuerfitate motoris, &moti ineis ajcorporibusgenerabilibus, &corruptibihbus:&eftimpolfibileincor-poribusgenerabilibus,&corrupti-bilibus,quiavirtuteseorum moti-uaefuntmateriales, &corpora fua,quxmoueturabeis,funtcompofi-taexmareria,&forma. Corpoiaigiturcceleftia ,&generabiha,& corruptibilia conueniunt in'hoc,quodactio,&paflioineisexiften-tcsfuntfinitaeinfe,&perhocmo-uenturinternpore,& qua?damfuntvelociora quibufdam.&,cumvirtuteseorum motiuxnonfunt mate-riales,ideorecipiuntexmodoilloreceptioneinfinitaintempore,n5leceptionefinita.quiavcro virtn-* Ktesj/enerabihum&corruptibiliumfuntmateria!es,ideonullaminfini-tatemrecipiunr.Etnonfequiturexhoc,quodincorporecelefti eft virtusfinitainactione,&paflione, vcineofitvirtusfinitaintempore.nequefequiturexhocq?fitvirtusfinita:aCtionis,&paflionis,vtfitcorpuspoflibilevt corrumpatur,autvtfitcompofitumexmateria,&forma.Poflibilitas enimnondebetefleni-fiexhoc,quodvirtusfinitaintem- .porefirv&quodipfafitcompofita.Eteftmanifeftumq>,fipofuerim9corpusceeleftecomponiexmateria& forma,fequiturinipfoeflevirtutemfinitaeactionis,&paflionisintepore,Manifeftumeftenimq>,fi mcorporecompofitoexmateria,&formaeflervirtusinfinitain tem-pore,fequereturinipfbefle virtute"-mfinitaminipfaactionc, aut pafcfione,&eftimpoflibileq> Ariftore.mtulitexpoffevirtutu,quibusmouenturcorporacelefliaintempore.j.Eteftmanifeftumq?non fequi-turetiamexhoc, q>corpusrecipit-paflionemfinitam in fe infinitamintcmpore,vt fit compofitumexmateria,&forma,ficutfequereturcumactio,&paflioeiusfueritfinita^in temporeprimumenim contin-gitei,fecundumquodeftcorpustatum:fecudumautem,fmq>eftcorpusnoncompofitum. Modusde-ceptionisinhacqu2eftione,&quodfecitputanArift.conrradicerefibi,eft a:quiuocatio iftorum duorunvnominum,finitum,&infinitum.quoniam,ciinondiftinguiturfini-tas,&infinitascontingentesintem-poreafinitate,&infinitatecontin-gentibus in actione,& paflione, co^tingitdeSubftantiaorbis. 10,cuomnecorpus agitperaliquod,&patiturperaliud,necefleeftvtoecorpus (it compofitumexmateria,&fbrma. Etadhocdica-museflevcrum.fedcorporiiquod-dameftc6pofitum,itaq:>forma 116coftituiturpermateria,uaqimate-iiaeftfubieclu tm,&uonmatcna,cuiuseflefitinpotentia,* vt coiptiscoeleftxr&quoddameftcopolitumexmateria, quxeftin potcntia, &forma,quxcoftituitpermareiinmvtcorporagiiabilia, &corrupnbi-lia. tEtexhocvf qjcorpusclicifdecisxquiuoce:quiaxtcrnum,&nonatcrntimnoncoicantinaliquoomnino.Apparetetiamexhoccorpuscclcftcnonhabcrefubicctum, nifitmproptcr motuIocaIem,corporaaiitgnabiiia,&corrupribiliahabctmateriamjij>gencrarionem,&corruptionem,daturaiiteisfoimajjpadtionem,feddifTercnter,quiainalteroefttemporeinfinita,in alteroverofinita:proptereaillx funtim-mareriales,iftx veroformxmate-riales. fccudumhocigiturdcbetin-tellioi iftaqftio.qua icrnoraui diuante*Iogicampcrfcrutationem.Quopaflo nectjjuriaftmotus caltcontinuattochthhis mjlrioribus.0/>. .4Vmdedaratum eftabAnft.q-> motusceli'eftprimusmotusj&fuitetdiitumq-> motuseftinmoto,feqtiiturexhocvthoc,qctDmouetuihocmotu,(itxternum.fienimeflet generabile, & corruptibile,(icmotuseiusn6efIetprim9motus.&,cucofyderauit res poffibilesinmotu,&quiete,fuitneccfleetia,propterhoc,q>motuseiuseftmot9primusanteomnemmotu,vteiusmotusfitxternus. Et,ciideclarauicifta,fcilicetcorpusefIexternum,&motumetiam,peifcrutabatur pn-modemotuccli.&inucnitiftumavirtutenequcgrauinequeleui.cu!enimomnisvirtus,autleuis, aucgiauisexiftatincorporegenerabiEn,ixcorruptibili,autnaturagenerabili,&corruptibili,autanimacxi-ftcteinmateria,necefTefuitvthxcvirtus,quxne*q;eftleuis,neq;gra-uis,fitincorporefimplici,nonna-Ixmis fubiedtum,nec contrarium, &\tfit animanecelTario, non admixtamaterixjfedanimacorporiseterni,iravtifta animanon fit abftra-claacorpore,&cumhocfeparataabipfb,inquantumiftudcorpusnoindigetipfa,quiaeftpermanensperfe,ficuteftdifpofitioinanimalibusquxftintcuvirtutibusnaturalibus,&vtillaanimafitineo:namomneFmotumcxfemoueturper virruteexiftentemineo. Et,cumconfydcrauitiniftisvirtutibus,declaratumfuitipfiipfamefievirtutemappeti-tiuamdevirtutibusanimxtantu.Et,cumconfyderauit deiftisvirtu-Vide.ii.tibusappetitiuiscceleftibus,inue-&c'} 'niteasmoueriadappetibile nobi-liusipfis. Et,ciimconfydcrauit invirtutibusappetitiuiscceleftibus,inueniteaseefinitarupotetiaru. Et,11#mc, ^,ciicofyderauitincotinuationc motus earu.fuitdeclaratuq> cacotinuationisiu motusearu noeiftavirt9,B i) quaScrmoGquamouetur.fed illud, quodIargi-tureicontiriuationem,eftaliquidappetibile. Et,quiacontinuationoprouenitnifiamotorenonmoto,fequitur quodiftud mouensnequeertcorpus,nec]-,potentiain corpore&q>efiintelligetiaabftracla: quodetiam dedaratumeftin lib. de Anima.fiq? oeqcfefttale,eftintelligen-tiaabfirata,&q>iftadcorpuscce-lefteinteliifnthancintelligentiam:intclhgentiaenim tranfmutatipsufecundumhocdeiyderium. Et, cuTex,c.ii4confyderauitetiamdecaufaxterni&nde.tatisceh,deciarauitinvItimoprimi"deCcelo&mundo,ineononexiftere potentiam omnino,& dedarauitetiamdevirtute,quamoueturcoe-lumIocaliter.fcilicetahimaappeti-tiua,ipfam nonhaberemateriam,nifi materiam, quaeeft in potetiainlocotantum.cumigiturfciuit hastrescaufas,compleuitfcientiam deccelo. Eteftdedaratumexhocto-to,quoddixitin.i. Cceli&mundi,fcilicetq^TnnceJoeflentpluresftell2e,autmaiores,cefIarentmotusei9,autefTentminoreSj&ficceffaretco-ceUciftrue tinuatio motus:motusenimeftne-ref.ctftrueceflarius,quoadcontinuationem.ret,&cc.-&fuitdedaratumexhisomnibus, -,j t> q> dator continuationismotuseftlu. Id.Def> r r rftruc. dedatormotuscceh,quia,nilupfeel-ftru.difp. fet,deftruereturmotus,&,fimotus,prima.ui-etiam ccelum:ccelum enimeftpro1*pter motum fuum.&fi motusccelideltrueretur,motusentiuminferiorum deftrueretur,&ficmundusexqeoverihcaturq>datorcontinua-tionismotuseft datorefle omnibus78.&.79 aliisentibus.Demonftratioaute",quavfuseftin vhimo.8.Phy.pro-bans, fq?virtusinfinitanonexiftitin corporcfinito.fiuefuerit matc-rialis,fiuenon,pluresindu*uader Krorem,&multotienslocutifuimusdediflolutionequaeftioniscontin-gentisinea,&fimiliterlocuti fui--mus de hoc,quod contingit exhoc,q>videlicet primummotumex fc,&exalioeft motumperaccidcnspnaturammotorisfui.&hocinten-debamusdeclarare.&eftmanifeftriq?qui deftruxitfcientiam caufariiillorumtriumquasfitorum,non c5plebitur in eo fcientiacceli.De cxlifmplicitate, acfpiritualitate.Gp. 5.Tex.c.71Si motusMet. 41vide concZim.Erfcrutandueft de hoc,quoddicunt,q>corpuscceleftecft fimplex, &fpirituale.intendunt.n.inipfoeiledimenfionesnoninmateria:& ideo nonrecipit alterationcinqaalitatibus,necinfubftantia.&eltficut dixitThemiftius,q> Sol, &Luna,&alia?ftella autfunt forme,ideftdimenfionesnon in matctia,ideftcorporafpiritua!ia,authabetmateriamsquiuocecumiftismateriis. Nullusautemdubitatinhocquod funt corpoia,qux mouentur,&etiamnullusdubitatq>corporanonrecipiunt aherationem,&tranfmutationeminfubftatia,nifiquiafuntinmateria,&ideoinueniturineisplufquam vnunumero, &funtfpecies,& genera.corpora igiturce-leftiafuntabfblutaamateria. Sedtamenfuit dubitatumdeeis,vtrumhabeant materiam,propter poten-tiam,quaseftineisadvbi:omnis.n.potentiaexiftitinmateriafedfortevideturqjiftamateriahabetcemediuminter materiam, qua:eft om-ninoinpotcntia,&interactumpurum,Hicv?velle corpoMraccleftiaeediuerfarufperu.Id. Deftr.deftru.di-fpu.j. Sedvide opp.i.cce.49..&c.19. co.videconuZini.Materiacejiheteemediuminterma-tcria, quxde Subltantiaorbis. iiAeftolnolpocenria,&ac"tumpurum.Dubitacioloanis.n.Mec.41.Solucio.rum,taIicettresdimefiones,inqui-busnotieftpotentiaomnino,&ficptentiahabebitgradus,&materiagradus,&perhancpotentiam indigentcorporacccleftia motore,inquononeft potentiaomnino.Ioannesautemdeditquxftionem,de qua pluresconfyderantes no po-tueruntcuadere.dixitcnimfi munduseftfinitus,debet haberepoten-tiamfinitam,igitureftgenerabilis,&corruptibihs. Etadhocdicen-lumeftq>generatio,&corruptio,&omnismotusefta viimte,quxc:habitus:&omnc,quodcatetcaufisniotns,necefIceft haberequietcm,quxefteiuspriuatio. Etnoncftimpoilibilecxiftcrcincorporefinito,quodcaretmotu,quieteminfinitam,licetcorpusfitfinitum,quiesenimeftpriuatio,&priuationoneftpotentia.vndedicitArift.quod,cumftclIxcaretcaufismotus,quashabentcorporacocleftia,denecefli-tatehabentquieteminfinitam,qucftpriuatiomotus.Etfimiliterdi-citquodteiradebethaberequiete"infinitam, quxeftpriuatiomotus,quiacaretagentemotumineam-hnitum. &ideodicit quodquies,quxeftin ea, contingit neceflaiiovtfit fortiorvirtutecccli, qua mo-ueiur,quiamouisfuperipfam fitctiammotusimpofiibihsineo,qdeftquiefcetiSjCumcaretcaufismo-tus.& hocmanifcftumeft perfe,InCoeloigitureftpriuatioinfinitalicetfitfinitum,cumquiesfitpriua-tio,nonvirtus,ficutexiftimaueriitquidixeruntquod,quieseft in eopervirtutem,immoneceflario cftperpriuationemvirtutis. & ideovidemusloquentesinhacquxftionequxrere,vtrummaneatperfe,autperdifpofitionem additam illi, &(jeftpeimanentiumperfe:quiaper-manentiaeftpriuatiomotus,&priuationonacaditei,nifiquiacaretagentemotum. & fciasquodhaecquxftioeft valdebona&ficconfu-matuseftlibellusdefubftatiaorbis.Hfc duo fiquentia capita,ab kbramodeRalmes latiiutate donata,quanquamabhoc traclatn feparata ejje -videantur,cum iameifinisfttimpof.tus:quiatamertin cademuerfanturre,inquaCS"priora:tdcoipfu Sextum,ejrSeptimum tracla-tusbuitis capita confituimus.ECorporacceleTJianoncomponiexmatt-ri'i>O-forma. Cap. 6.Iriphilofophantesdu-bitauerunt dere moto-risprimi, quandodixe-runtq>nonfitnecefla-liumq>iithicmotor,quinonfitmcorporeomnino:&iftud,quiaipfidixerunt,quodincejisfuntdue; virtutcs,quarumvnaeftqfuntjeter-ni,&alteraq?fint compofiti ex ma-teria,&forma,exquohxceftdifpofitiocuiushbetcorporis:ficqueconcluditurexhoclfiguratertiaquodyaliqua corpora xternafint compofitaexmateria&forma,&illa funtccTrporacceleftia. Hocautemeft,quiaipfiputaueruntq?omne pene-rabile, &corrupcibilecompohrumfitexmateria&forma,&iftudnoncouertatur. Etveritaseflquodiftapropofitiocouertitur:&hoc: quiadictumdicentisomnecorpusgencrabile,&corruptibileeft compofi-rumexmatcria,&forma,eftdefinirio generabilis,&corruptibilis,definitionesautemconuertunturcumB iij dcfini-ScrmoGdefinitisfuis. Etiamoecompofituexmateria,&formaeft alterabile:&oninea!terabileeitgenerabile&corruptibile.&, cumhocita fuerit,omnecompofitumexmateria,&formaeftnonasternunr.ficquecondudetur ccelos nOn efle compofitoscxmateria,&forma.Arifto.autemdedarauithancrem.quiaex quooneftincoelistranfmutatiofecundum fubftantiam,necalteratio, excjuo noneft eisfubiectum,neq; contrarium,manifeftumeltdedifpofi-tioneeorumcpipfi funtfimplices:fimplexautemefta:ternumneceflaHrio:&q>inueniaturexeisdedifpofitionematerixqjin eis fic potentiaadvbitantum,&q>propterea ipfidignioresfintnominisfubiedi, cnominismateria;. Etexeodeclaratumfueracciq?resfimplex no mu-tatfubftantiamfuam,fequiturq?ce_lisfit motor appofitus,&hic motornonhabeatconfiltentiaminccelo.quia.fi hoc efletita, ceji noneflentfimplices,&efletin eis potentia adreceptionem formxmouentiseos.fi autemefletineis potentia, feque-returq?corrumperentur. & ratiociInatuseftfuperhocquia,fiinefleteispotentia,efletfuapofitio,quiaiamexiuiflent m adtum, boceftiafuiflentcorrupti.quodeft falfumpoflibile:hincejisnofitpotentia,fequiturq>fintfimpli-ccs,&q?motoreorumnon fit for-inaineisfecundumjcpinueniuturformaeinmateriis,quiaefTenrgeneKrabiles, & corruptibiles: id autem,quodelttalisdcnominationis,eftfimplexneceflario. Quando autemAiifto.inuenitmotumcircularemmotum finfinitum,incepitperfti utaridemotoreiftiusmotusinfuiitivtrumfitpolfibilis,q>fi pofieteflevirtusincorpore,illudcorpusefletfimplexjvelefletfubftantiafepara-taabomnicorpore^&viditcjMiotufitcpiftaadioinfinitanonpofficeffeexvirtutefinita:&quodimpoflibilefitneceflanovtquicquafic exvirtuteinfinita,& denommeturfc-Lcundumhanc denominationem,quiaeftIfubiecto:quiavirtus,qu3Seft forma in corpore, non denomUnaturperfinitatem, neq;peripfiuspriuationem, nifiperfubiedunvnquoeft, exquonon contingit lftadenominatioqualitati,nifiproptercorpus,cuicontingitquantitas perfe.&vidicq>,fidenominarencurvirtutesiftajperpriuationem finitatispropterfubicclumfuum, fequeturexhocq>eflentxfubiedo mfinirtoinadu,hoceftexcorporeinfinito.&iamdeclaratumeft impoflibi-litasentitatiscorporisinSniti,&de Mclaratumeftq?nofitvirtus, de qnaverificecurcpfitinfinita fecundumhuncmodum,exquonon eft cor-pusinfinitum:ficq;manifeftumeftexhoccpdemonftratiode motoreabftradoconfiftitfupcrvenficauonecpinfinitum inadu fic falfum :ficq;relinquiturei.fecundumq? cogatdiui(io,q?dicamuseiforfanhecvirtuseftincorporefinito,fiuehoccorpusfitcompofitumex matcria,&forma,fiuefitfimpiex.Etinccpitdeclarareqjnonpofliteflevirtusinfiniia,quiafitincorporefinito.heceaimde Subftantiaorbis. 11Aenimpofitiofibiipficontradiceret, maiusccelo,quodeftpoflibilepfe,Dhoceftpofitiodicens virtus,qu?de impollibileperaccidens, & coclufitnominaturq?fitinfinita,quiafitinq>huitiscorporisvirt*fitmaiorviriubiedo.&ponereturfubiectum il tutecorporisminoris,qcFeftcaeluludhnitum:&fecitdehocfpeciem ppcam.quadiximus:quaeeft ppeevirtus,fit,exquoilleiampi3emiferat,&dequf eftincorporemaiore,fitmaiorclaraueratinlibroPriorumcp ali-virtute,qua:eftincorporeminori:quandofequaturcondufioimpof- fciuitq>falfitasefletq> concludaturfibilisexillo,cuiusamha praunifl? expofitionecorporisfiniti,inquofuntpoflibiles,velalteraearum.v. fitpotentiainfinita. Etiftacftde-g.quia iamdcclaratumeftq>linea, monftratiovera,in qua noncft du-mquantumlinea,diuidatunninfi- bitandum.quiaAri.iadeclarauitq>nitum,licetfit impoflibilisipfius di incorporefinito nonfitpotetia Uvuifioper accidens,inquantumcftli finita,nonfbluin corpore compofinea m corporenaturali, aqua,velto ex ma & forma,fedet incorporeigne.&exquodedarataeft ei ha;cfimplici.&declaratiofuaianotaeftpofitio,q>fi ponereturcorpus fini- de corne abfblute,fiuefuerit copofitum,inquoefletvirtus infinita,vt tii,fiuefimplex. Etfit hocnotudeCfitgratiacxemplicorpusccclijiam corpibuscceleftibus,cpopaeorum Fefletpoflibileq>ponereturcorpus funtfinita,&q>ipfamouenturtemxnaiuscorporecccli,hcetfitimpof- poribusfinitis,&q>quardaeorumfibileperaccidens:dcindeconiun- funtvelocioraaliquibus,&qua.'daXU,&pofuitremnotamdedifpofi- tardioraquibufda.&qiiintellioerctioneiftarumvirtutum,quxfunt turprincipia^quibusmoueYcorpain corporibus,fiuefintvirtutescor- cclef tiapmotore propriueis, hoc eporumfimplicium,velcompofito- virtusdefyderatiuaanimalis,vidc-ium,q>vjrtuscorporismaioriseft returdedifpofitionefuaq>nonpofmaiorvirtutecorporisminoris,ex ficeflevirtusnaturalis,quiavirtusquo hxvirtutes,quae funt m corpo- naturalis mouetur advbi, & eftvirribus.dcnominanturpermagnumtus,adcuiuseefequituraltcracio,&&paruumpropterfubiedaearum, illaeftgenerabilis,&corruptibilis:inquibusfunt,Etexquoverificata & virtutes,quibusmotientur cceli,fiicratei ha:c pofitio,pofuitcorpus no funtgnabilesueq; corrupnbiles iiij ciimSerGcumautemnonfintnaturales.iamneceflariofuntanimse.Ethociamdeclaratur,quia nobilifhmu animatorumjquodeftcorpusccekfte,nopoteftefiequinfitanimatum. Et,quiahaecanimanonfequituralte-rationem,exquofueratingenera-bilis,& incorruptibilis, ipfa naq;eftabflra&ain hoccorporefecundumdifpofitionem,quamdicimusdea-nima,qu6dfequaturalterationem,&fit generabilis & corruptibilis.qarcs,qua:moueturexfe,nonhabetmotionemnifi inquantumeft ina-Hnima,nonfecundumqu6dfuntformaeinmateriis incorporibus com-pofitis,quarumgenerationem prssceditalteratio. &exquoetiamfuitperfe notum quodcorp9maiusha-betvirtutemvelocionsmotus,le-quereturexpofitioncvirtutis infi-nhaeincorporefinito,qu6dmoue-returvelociusquocunquemotu,a-deoquodmouereturin nontem-pore,quodeftimpoflibile. Sicquedemonftrationcshuiusfpeciei,ciimponerenturfecundumhuncmoducflentdemonftrationesvera::&noeetleisdifficultas,nifiilli,quiigno-raueritid,quoddeclaratumeftexI hocinlibroPriorum. EtideonosOpioAuej nuemrnus Auepace,quafineganteeas,&intelligentemexformaver-borumAuic.dubiumin hacre.&ideo inueniuntur pluresillorum,quiinftiterunthbriseiusverifican-tesmotusinfinitos,quifinireturincoelo,quodnonfequereturex hoc,quodfithicmotorabftractusamaCSerroristerijs. Caufaautem huiuserrorisAuepace. fuit,quiapoflibiIeeftapud illosq?incorporexternofitrescompofitaexmateria & forma. ficq; ex eoeftmanifeftum quod,fifitcorpuscoe-moleftftimpoflibile fitquin fit in eoKvirtusdefyderatiua, quamoueturadmotorem,quieftfinis,&quodfitcumvirtutedefyderatiuaintelligens,& quodhec virtusdefyderati-ua cumfuoefle in corpore finitofitfinita,etfiefletfimplex,proutdiximus.EtiamdeclatauithocArift.perahasdemonftrationes,dequib*eft quod,ex quodeclaratumfucrateiquodhicfint motaexfe,quoruqua:damgignuntaiiqua exeis,&ficininfinitum,ficutgeneratur homoexhoie,&equusexequo, &ficdefimilibus,conclufitquodfithicmobileprimumcxfe,quodfitcau-Lfa,quafunthxcmouetiamota,qujcfuntinfinita:quiahoceftpoflibileper accidens noncemobileprimuperaccidens:quiacaufiequfuntpfe,noneftdubiumqu6dafcenduntin caufam primam perfe,in quaeftvltimum,& primum, & fequunturexiftoprimocaufeinfinita.*peraccidens,inquibusnoneftprimum,nequevltimum.Etexquofuitmotonshui9motiquodfitipfum mo-tuexfeipfbperle,quodeftexquoeftprimum,&ficeodemmodoimpoflibileeftipfumeflemotcmperaccidens,ficuteitdifpofitio motoruexfeipfisgenerabilium.&corrupti- Mbilium,exquo, quicquidmoueturfubcccloexfehabetmotumfuumfequentemalterationem, alteratioaute"eftcorporiautextrinfecus,velabintra,fedmotumprimimotinSfequitur akeratio,quia extra ipfumnoneftcorpus,necipfumeftcom-pofitumexmateria,&formapotentialiadfubftatiam, fedef t fimplex.&intedimusperfimplexquodnofitineohyiepotentialis,nifi advbifolum. Et,cum motuseiusfit conti-nuulde Subftantia orbis.13Anum,&ipfumfitinfefinitnmrmo- plex,&intranfmutabilis,quiamo- Dtumperformam^qua-eftineo^que uetcontinuo.&manifeftumeftq>eftaTadefyderatiua,&fuentcorp9motumprimumfitvnumfimpler,ccelefieaTatum,&oeaiatummouet"' exquonon moneturperaccidens.adamatumperdclydcniiexiftens quia,fi ipfumeflet compofitumexineo&oecorpusfueiitfinitevirtu forma, &materia,efletmobiIepertis,ficq;eftmanifcftumqi,fivirtus accidens.Et,cumhocitafit,manife defydcrijefl'etinhoccorpor,inqua- ftueftq?fithicmotorprimusfim-tumeft.fblumcfletfinit^motionis, plexintranfmutabilis,quieftnecef-&eftmanifeftumcpipfum acqui- farioabftradtusamateriis.&mani-fieritcontinuationemmotusp mo feftumeftq>hocfitmotumablllotorem,adquemfiniturmotus. Et primumfimpiex,quodeftcoelum.exhoccftdeclaratudcrehuiusmo &hoceft,cuiusdeclarationeminte"tuscpipiefitintellectusabftra&usa debamus.&jamAriftot.declarauitmateria, &q?ccelinon mouentur, hancrem.Exquo,quandofueritcoBnifiiecundumqiintelligruntipfum. pofitumexduobusoppofitis,&in-BSiautemimaginarcturaiiquodcor ueniturvnumeorufeparatumfmpusece!efte,in quofitvirtusinfini- efle,ficutetiamalteruminueniturta,efletmotustotius, &partisidcm, feparatum fecundum efle,exempli& finirctur qnicquideft hicde mo- gratia, fi muenireturrcs mota mo-tibusabillis,&cfletvnusmotusfi- uens,&vltrainuenireturresmotanetemnore.&hoceftdi(pofitiofer nonmoucns,ficmanifeftumeftq?monisArifto.Et,fieflentincorpo fequaturexhocq?inueniat^rcsmo-reftcllatoftclia:pli;resijs,qiia:funt, uensnonmora, omninofeparatafeftaretcorpus,quiapotcntiaeius cft cundumefle.verbigratia,quandofinitafupraid,quodmouet.&,fifta inueniturcolorcompofitusexalberetmotus,nonpoflerprimusmotor dine,&nigredine,vtfi diceresru-facereacqunciccicontinuitatcmo beum, &vltrainuenitur nigredoj>tusultradeperdit!onem,&cflet mo ,fe,ficeftncceflariumvtinueniaturtuseiuscorruptibihs.fi auremcoriu albcdopcrfefeparatatirubeo.AcCperetureiusmotus,coirumperetur iterum,quia,vtaitArift.principiu^ipfumperquietem,&conumperc- oportetefle,quodpta:cedatnatura-turomniaentia,quorumefleeftin literid,cuiuseftpnncipiuni.quia,(imotu.LaudeturDeusille,quipro- indigerethoe,noneflctpriusnatu-uidit huic mundo per inuentionem ra,quiaprius naturaeftquod,qua-huiuscorporismobiIis,quodeftfi- doaufertur,aufert"'id,qi!oeftprius',nitimotnsfccundumaliquampar- &quandohocitafucrit,fotmacontem,&infinitifccundumaliquam ftansinmaterianoneftpriornatu-partem.Exquoautcmmotumpri- ra,qmateria,ficq-, noneft verumq>mumexfenonfinirur motuseius, principiumfitcompofitumexfor-ncq;moueturpeiaccidens,quiamo ma,&materia.&iterumomneco-torineofm moduagentiseftmo- pofitumeftinpotentiafimplex,intorfm modumfinis,manifeftu eft nulloautem auerno eftpotcntiavtojeiusprimusmotorfitvn9,&fim- difloluatur. Ha:itaq;funtdcmonftranones,SeiGftrationes,qutbusvfuseftArift.fmhancquantitatem,&funtuua:,&vcrae,vtcerno. ComplaceatfibiDeusinnobisdceo, quodfcripfimusinhocqu^fitOjquodeftnobilillimumqua:fitum,&maximeinquoerra-ueruntphiloibphi.Hocautema&ucftinMarrochiaanno.dlxxiiii.ad computuminnouatorislegis,ideftmaumethi.Qufiturn-,quo0flendit,quomodcorporaccelefiia, cumjintfinita,ZST posfibiliacxfe,acquirant abali-o omnemotuhabeatinouens,oportetq> mouensha:c corporafitpotentia.velpotcnti?. qua-rumconfiftentianonfit incorpo-re,exquofuntimpartibilesadpartitioncm corpons illarum.Etmanifeitum fuit quodfunt impartibiles adpartitionem corporumearum,quiavirruscorporis minorisearu, & corIponsmaiorisfuntarqualesinmobilitate nondeficicte. Siautemefleutpartibilesadpartitionem corporisearum,inquofunt,fequeretur ne-ceflarioq>virtuscorporis minoris,Vtfidixiflem virtutem mouentemorbem minorem,moueretbreuio-ri tempore qvirtus moues orbeftellatum.quiaiameftmanireftumq>virtuspartiscorporum,quoruvir-tntespartiunturadpai titionemeo-rum,fit minorvirtutetotius.&haecdemonftratiocontinetvirtiuema-gentem,&patiemem,qujefuntinmoomnicorpore,ficutexquifrtumeft %PrimoCcclij&mundi . Et,firesitafehabet, lamomnisvntusincorpore,agcnsvclpatiens, eit neceflanofinita:exquovirtustotiusineiseftmaiorvirtutepartis,&virtus maio-riseorumeftmaior virtute mino-ris.resautuaeft,fiincorporibusccjelcftibusfitvirtus recipiens, & agensinaliudneceflarioeftfinita. hoc autemficexiftenteiampoftibiliaefsetfmeorumnaturam. Siauthocitaeflet,tunceflet aliquod ^ternum poffibiliscorruptionis.iamautoftenfaefthuiusimpoflibilitasPrimoCce-li.quia,fihocefletpoflibile,[iampof tfibileefletq? conuettaturpoflibileineceflarium.&,fidixerimusq> nonhaberent poflibilitatemcorruptio-nis,iamnonhaberentvirtutesrece-ptrices,necagentesfinitasrquodeftimpoflibile,cumfintcorporafinita.cumautem eftcommonftratumq>earumvirtutesreceptrices, & agen-tesfuntfinit,ex eo quodcontingiteisde vehementiamotus. & eiustarditate, & virtuteajjentisinaliudabeis,&iusdebilitate.intendoautempervirtutemagenti.virtutcscorporca:iecipientes,& agctes,quedamfuntneceflariofmnaturasfuasfinita?,quaefuntinpotentiamaterixprimae,& noneftpoflibileeisq>fintinfinit3e, hoceftq>fintdcnaturaneceflarij, nequeex naturafua.ncq;exalioabeis, velfine mc-dio,velmediantibus potentijsalijsinuentisinmateria. &hoceft,quiaiftarnmpotcntiaruagenteshhtcontiaria^&patientesfuntcoiundbeformis,quibusfuntcontraria,fiuefue-rintde Subftantia otbis.14Arintifbefimplices,fieutsutquatuorelementa,(iuefuetintcompofitxexelementisi&qusdaearufunt,quazfuntfinitx fmnacura fuam,(edred-ditxfuntinfinitx,&tranflatrfue-runta napoflibihsinnaturanecef-larij,quiaeftfmfuam naturaminh"itumagens,&neceflarium,&funtpotentia:,qua: nonfuntincorpori-bus,&irae funt,quibus non fun tco--rraria,neq;funtinmateriamedian-tibusformis,quibusfuntcontraria.Et,nifihoceflec,cogerernosduhiuprxcedens,&elt (ermodicentis quoetita.'ternumid,inquoeitpotentiaBpoflibilitatis,&efletaliquodpofli-bile non exiensin adumtototepo-re.Hocauteftfalfum,quiaporentiapoflibilicatisinhocloco, quaeom-prehendithicinfcli'usinuaeaif,c6-prehedtfea.poftqipfamdenudaue-ritapotentiisnopoflibilibusfmnaxuram.denudatio autemillaif abil-liseft fel(a.& p5illi uspoi'is et fmfuanam eftfalfa.&hoc,quia femitaindoperfcrutatusfueritintelleclusdeDvirtutibusfinitis.quibusnofuntco-traria,decernetearumnaturaapudipfumq>fua? adioncs, &pasfionesfunthnita.*:&,quandoperfcrutatusefietdeis,(ecundum q-> nonfitpolfibileeisq>feparcnturabinfiniroagerefecundumearumfubftantia,fuif-fetapudipfum(aliumcpfirineispotentia adpoflibilitatem,fecunduq>funtconfiftentesin rebusnonpoflibilibus,fedneceflariis(ecundumfubftantiam earum. Et,quandohocfuerit;intelleclum fecundumhoc,diflolueretur dubium praeccdehs,& foret veium,quoddicitAlexan.Ederegiminibusorbium,quodefthoc.fcilicetfi impoflibileeflecquod.fit coi pus infinitum, lam omnccorpuseflecfinitum . &,fiomnecor-pusefletfinitum, haberet virtutemfintam. exquo autemccelifuntcorpusfinitum, fcquitut quodeorumvirtusfit finita. fi autemeflet fini-ta, aliqua diequiefceret . quandoreli'useftq>denudetnaturas,quen6 autemquiefcerecdeftruererur.fiaufuerintdenudatseaieinuice^&fcru- tem totumhoceflet, iam redirc-teturconfequentiaiHasnaturasefse mus,&diceremusquodptimorumtialiter, &iudicetdeeis,fmq>fucrlt corporumcontinuatioeflet pro-denudatx,iudicio quodam.qnau t pterca ufam primam,&continua-"Cconfyderareteasfmqtfuntcompo- tiocorporumtranfmutabiliumpro1iita:,&fua:conditionisfitcpnonfe- ptercorporaprimaconfiftenriaproparantur,iudicafletdefalfitatcilli' pterprimam eaiflam. Et fuiflctiudiciideeis.Ver.g.quodfacitGeo etiamfermoAuicen.verus, videli-metra.ipfe.n.qhdenudauitfuperfi- cetquodresncceflanefintduarumciemaequalem, &circularema materia, iudicarecq? vtamureisfmreindiuifibilem.quandoautemPhy-ficusperfcruracuseflechoc,declara-receiusfalficace",exquoomniaduocorpora,qua: tangerenturacorpo-ribusnaturalibus , oporrerccquodunumtangeretaliud (ccundumpartcmditifibUcm.Eclimilitcr^quau-partium neceflanxexfuafubftan-tia. eft autemncceflanumcx fuafub(tantiaillud,quoddiciturnecef-fariaeenricacisfecundum fuamfor-mam, &quxdamfuntncccflariexalioabeis,poflibilesex fubftan-tiafua. hoceltdiclum fecundumconfyderationem fua; fubftanriae,uonquodcispenitus fit poflibili-tas,SermoGtas,&hxfiint, dequibusdiciturquodearumnaturaconuertacurcxpoflibiliinneceflarium apudintel-Jec"tum,fednoninefle,&impofTibi-liseftipfiustranslatioadefle. Acetanimx corporumcoeleftium nonfuntaliquid vltravirtutescompre-hendentesformasfpiritualesdenu-datasamateria,&quandointelle-ftusfcrutatusfuerithasvirtutes, &denudaueriteasaformisfpirituali-bus,inueniteasdenaturapoflibi-Iis.quando au temeas ftrutatus efletfmq>impofTibileeftvtdenudenturaformisfpiritualibus,inuenieteasHde natnra neceflanjfmaliud abeis.quia,fiipf?eflentneceflaria:fmfua.fubftantiam, ficutdeeiscrediderutAldaharij, noneflent de natura poffibilisfmfuamfubftantiam.iamautemconftitit demoftratioq>fint denaturapoflibilisfmfuamfubftan-tiam5quandoeasintellecT:usdenudaueritanaturanecefTatij fecundumfuamfubftantiam, qusfuntforma:fpirituales, quiaipfiefuntcorporafinita,fed no funtcompofitaexfor-ma& materia, fm quod fua formaconfifteretinmateria. quiatahasutpollibilia exfua fubftantia, nonne-*ceflariaexalioabeis.Etfillhoceftdifpofitio caufgcumcaufato.& hoceft,quiaomnecaufatum,quandoipfumfpeculatusfueritintelleclus^iu-dicabitipfumefle poflibile ex fuafubftantia.&,fiefletcaufatumacaufaaeterna,'effetomnimodenecefla-riumpei ahud abeo.fi autemefTetcaufatumacaufapoffibili,impofli-bileeffet ipfumeffeneceflarium p Kaliud ab eo.poflibile autemfimplicitercftopofitumneccflariofimpli-citer,&naturamedijinterillaeftpoflibilisexfuafubftantia necefla-ria ex alio abea. ficitaq;efti udiciuverum apud intelleclumineiusco-prehenfioneharumpotentiarurh.EtfecundumhocexponeturfermoProphetatinAlchorano,quandodicitur,omnisreseftcorruptibilispre;terfaciemeius.Etexeo,quodmaniDjflolutifcftatumeftinhocfermone,diflol-^nnS"ueturquseftioloanniscontraPeri-pateticosdexternitate mundi. quiaille aitiamoftendit Ariftotelesq?lomnecorpusfitfinitu,&cpcuiufq;finitivirtusfitfinita,ergononveri-ficare^demundoqjfitaucrnus.quiaimpoflibileeftcpillud,cuinoncftvirtusinfinita,fitvirtutisinfinita:,nifipofeeet cppofe couertatur inncceflanum .Latuitauteucpvirtutesfinitxfuntduarumfpecierum.Vir-tus, cui abeiusinitioeftpoflibileq>recipiatneceflitatemabalioabeo,& nonauferatur neceflarium,quiapoflibileefta?ternumefTe necefla-num,flcutdixitAriftoteles octauoPhyficarumaufcultationum.Et virtus,dequaeftimposfibiIecprecipiatneceflitatem abalioab ea.& fimiliterneq-,inparticulari,uelinvniuerfalibusfuis,velfuisgene-nbus.SermonU AeJubjlantla orbis fnlt.MAVE RR OISDESTRVCTIODESTRV C TIONV MPHILOSOPHIjEALGAZELIS.CaloCalonymosHebraeointerprete:AdiunclismultisDifputationibus,acetiamVubijsMgaTjUs,procederetpriua-remutate,aliquaeft,qua?eftinfub tio vfqueadfinem,adquemperue- MIftantia,&aliquainqualitate,&ali- nit,&q?inciperetcfleabeo,inquoquain quantitate,& ahquainvbi. inccepit, & efle antea nonfuit de voEtAntiquumetahquoddf deanti Iuntateeius,&ideononfuitprodu-quoexfe,&aIiquoddeantiquoex ,(icutretardatur repudiumloquela:vfq; ad aduentumconditionis,ciimfueritmane,autaliud,ficretardatureiTcmundiinactioneDeivfq;adte*pusinuctionisconditionis,a quo dc17pendet.&efthora,quaintenditefle Deius. Attamennoneftficinmate-nalib9,ficuteftiintellectualib9.quiautcmaflimilathuncmundum materialemintellectuali, eft exeis, quifequunturcorticesrerum.AIS A 2 E L.AltAlga.Noneftnecefleapudiuflum,&noneftapudadue-tumconditionisrerardantisiufluimandantis.quoniamnoeritiuflusabfq;co,cpcopuleturciactio man-dantis, &noneft proportiointelle-ctiexeo,quodaflumituranaturaihacintelhgentiaafubiectofibiconuenienti. DeindedixitAlga.refpo EdensquidemprofcctaAflaria.&re-fponfioelt,vtdicaturfalfumeflevoluntatemantiquam dependereabinnouationerei,quicquidfit, &c.vfquead, &mconueniens abfolutunonfufficitabfq; demonflratione.AVERROES.AltAuer.Hicfermoeftexfer-monibus nimiumrethoricis.&viseiuseftq>,cupofucritaliquisquod,cumfitagenscumomnibusfuiscoditionibus, lmpoflibileeftvcretarderureiactum,n6euadetquinFponat hocfciri aut rone, aut quiae"exrebusufenotis.fi aut rone,opor-tet quideeu.vt eaafterat: &tnnullacftibi ro. fi veropofuerit hoctan &necefTeeftvo-bisdicerecyinonfitpar, necimpar,vtrecitabimuspcftca.Eth.-ecctiameftquxiliofbphi(lica.&fiimmaei'e(t.qib,quemadmodumvosnopo-teltiscoinradicerenoftre*rationi,q?mtinduifitcreatus, & eftquia,fiel-fet noncrcatus,eflent reuolutionesnonpares,necimpares,ficctianosnonpoflinnuscontradiccrefcrmo-nivcftro.q>,cumfueritagensnSdcficiens habercconditionesagentis,Bnonretardetnr einctum.&hicqiii-demfermofiniseiuseftconfirmaredubnationem.&eamcofircri:&eftvn?. intcntionumfbphiflarum. Tuaurem,quihuiclibro incumbis,iamfciuiitifermores,qiiosdixerutPhi-lofbphiarcaafrirmationem.cpmu-dus(itantiquus,cumhacratione,&fermone^qviosdixitfeclaAflanaincoriadidtioneiius.&audirationesfel\xAflariarcircanouitatem:&audifl"moiH'S,ouosdixerijtPhilo(b-phiincontradictionerationufeftaeAflaria:in eo, quod fcripfitifte ho.A L G A Z E L.C AItAlgazel.Erdicimus,quareXV.negatisaduerfario, cudixeritantiquitaremmudieflefalfam^quoniamcaufabitreuolutionesorbisinfinitasnumero, &none(t numerusvniratibuscarujicechabuerintfex-tum,quartum, & medietatem. namorbisSolisvoluitur inannovno, &orbisSatumivoluit"intrigintaan-nis,iiff reuolutioSacurnierit tertiaparsdecimqreuoli:tionisSoIis,&reuolutioIouismedietasfexta?reuolutionisSolis:naipfevoluirurin duodecimannif. & ficut noneftfimsinnumeroreuolutionumSaturnijficDnoneftfinisinnumeroreuolurio-numSolis,Iicetfinttertiapaisdeci-mx,&fic etiam no eftfinisinreuo-lutionibus orbisftellarufti.qua:voluunturintrigintafexmillibusan-norunifeme!,ficutnoncftfinis irlmotibusortusSolisindie,&noifrefemel. Si autemaliquis dixerirq?falfitas huius habeturneceflario.qua-roquomodorecedctabhocfermo-ne?Siverovixerit,numerusharureuolutionuauteftpar,autimpar>fiPfeupar,& impar?(eunec par,nec impar. Siquidemdixeritispar, &im-par(imul,feunecpar,necimpar,tiic Ehabebitutfalfitaseiusneceflario.Siverodixeritispar,tuncparfietim-parin eodem.&quomododeterminauitid, quodcftinfinitom vnum.Si veroimpar, tuncimparfietparin eodem.& quomodo terminauit hoc vnum,quofitpar? & fequi-turvobisneceflariofermo,q) nofitnecpar,necimpar.AVRROES.AltAuer.Summahuiusfermonis eftjcumimawinatifuerintduomotushabcresreuolutionesinterextremiratesvniustPts,deindeFimaginata fucritparsvniufcuiufq;eoifinterextremitatesarceriusteporis,tunc proportioparris adparterneftproportiototiusadtotum.Ver-bigratia,fi f uerit reuolutio Saturniinfpatiotemporis.quoddicituran-nus,tertiaparsdecimarpanisreuohuionisSolisineodemfpatiojtunc,ciimlmaginatifuerintomnesreuolutionesSolis ad omnes reuolu-tiones Saturni,quxfuerintin co-demtemporc,de neceflitatequi-dem crit proculdubio proportioC ii om-Difputatioomniumreuolutionumvniusmo- dubitationeseuenieteseisrahocca- ICpimlo. tusadoesreuolutionesaltenus mo-tusproportiopartisadpartem.Attamen,cunonfuerit inter duosmot'vfisproportio:quiavnufquifq;co-rum eft inpotentia,i .nonhrisprin-cipium,nccfinem,&fueritibipro-portio inter partes,quiavnaquccjucearu meft in actu,tunc nofequiturdcneceflitatevtfitproportiototiusad totumproportiopartisadparte,YtpofuerunthoTesinronibusfuis:qmnonreperiturproportio-tnterduasdimenfiones,&duasmefuras,Hquaif vnaquaeq;poniturinfinita,crgoAntiqui,quiapofueruntexempligratia vniuerfum motum fblis nonhfeprincipium,necfinem,&ficmotumSaturni, nonerit quidempro-portiointereosomninovtfequaturcx hoc,vtfummavniufcuiufq;eoiffitfinitaficutfequitur in duab9par-tibusipfiusfummai.&hoceftmanifeftumperfe. Hicaiitfermo facitopinari q>,cumfuerit proportio partiumadpartesproportiomultiadpaucum,>ficetiamfequit' in gencre,vtfit proportiovnius eorum adal]-terumproportiomultiadpaucum.I Attamenhocfequitur.cumfuerintamba: fummxhnitae : ciiaiit no fueritibifinitas, non eftlbi multuudonecpauci tas.&, cumponitur,q>ibifitproportiomultitudinisadpaucitatem,,imaginaturq>fequatexhocaliafalfitas,& eftqfit infinitum maius infinito: quod quidemeflfalsu.cum.n.accipimusduoinfinitain a-clu,tucreperitur,pportiointer ea:ciimautemaccipimuseainpoten-tia,noneftibi proportio.Hjeceft refponfiohuicquaeftioni: non autemid,cum quo refponditAlga.pro PhiEtdifficillima omniumcftilla, quaafliietifunt dicere,f.fi fuc-rintmotusintemporeprarteritoinfiniti, nonreperitur motusexeisintcmporepraefentidemonftrato,nififinittfintantcamotuslfiniti. &hocquideeft verum,&concefI"um apudPhilofophos,fipofitifuerint motusprjeccdcntcsconditiorequifitam effepofteriorum.nam,cumoporteatvtreperiaturvnus,oportetvtrepe-rianturantecumcauGeinfinira:.&nemofapientumconcediteflecau-fasinfinitas, ficuteft poffibilehocapudDaharios: quoniam fequerc-LturefTe caufatum abfq; caufa, &motum abfq; motore .fed Philofbphi,quiainduxit eos demoftratio,q> hi cfit pnncipium motiuumxternum.cuius efle nohabet principium, necfinem,&quoda&io ei us necefleeftvtfit non retardans efle eius,fequi-turergoapudeosvtactioeiusnonhabeatprincipium,ficuteftinefleeius. finautem,tuncaclioeiusericpoflibilis,nonneceflaria,& nonericprincipiumprimum,ergofcquiturvtactionesagentis.cuiuscflenohabetprincipium,nonhabeantprincipium,ficuteftdifpofitioinefleeius. M&,curaficfuerit,necefleeftvtnonfitaliquafuarum operationum pn-marumconditiorequifitalneffefccundae. quoniam vnaqueq;earumnon agi t perfe, &efle vnamante al-terameftperaccidens.&eftpoffibi-leapudeosefleinfinitumperacci-dens,nonautemperfe.immoeftncceflevtfithaicipcciesinfinitinecefariafequensefleprincipijvolunta-ri)aeterni . &hoc nonef t inimagi-nationibusmotuumfucccdetium,lofbphis. &cumhocrcfoiuuturoe"s autcontinuorumtfhjfedetinrebusinPrima. t9Ainquibusexiftimaturquodprsece- habetprincipium,habetfinem:hoc Ddensfitcaufafubfequetis,vthomo,autemnonhabetfinem: ergononqmo-enerathominem,&fimilia,na habuitprincipium.&ficeftdifpofi-facienshominemdemonftratum,tioinprimo,&vltimo,fcilicetcpoemediantealiohomine,necefleeft habensprincipium,habctfinem:&deuenueadagensprimiiantiquil, quodnonhabetprincipiumnoha-cuiuseflen6riabetprincipium,nec betfinem:&quodnonhabetfine,infaciedohominemabhomine, & non eftceffatio alicui partiumeiuscflehominemabaliohomineinin inreiveritate,neceft principiuali-finirumeftgeneratioperaccidens: cuipartiumeiusin reiveritatc: &anticipatio vero,&poftpofitio pfe, quod noneft principiumalicuiparnamficut?gens,cuiuseflenonhft tiumfuarum,nonhabetfinem. Ecprincipiom,noeftprincipiumope ideo,cuminterrogauerunt Loquenrationibusfuis,quasoperaturabfq; tesPhilofbphos,ficeflauerintmo-oinftrumeto,ficnoueftprincipiuin tus,quifuntantemotumprazfente*,ftiumento,quooperaturoperatio- refponderutcpnonceflauerintnamEnesfua.squibusnoneftprincipium expofitioneeoru,cpnonefteisprincx operationibusquidem eius,qua- cipium nonhabentceflationem. o-runimoseft,ut fintcum inftrume- pinio autemLoquentium,q?Philoto.Et,quiaopinatifunrloquetesq> ibphiconceduntceflationemeoru,id,quodeftperaccides,fitperfe,ne- noneftvera. quoniamnonceflaegaueruntefleeius,&cftdirricileol- apudcos,nifiid,quodinccepit. Igi-uerefermonemeorum:&exiftima turdeclaratumefttibicpinrationi-uerutcpratioeorumfit neceflaria. bus.quasrecnauitexLoqnentibusAttamehoceftmanifeftumexverdeinnouationemundi,noneftfuf-bisPhilofophorum.qm declarauitficientiaad rangendumgradum vcpnncepsPhi!ofophorum,&eft Ariritatis,&q?nondeueniuntadgra-ftoteles,cp,fi motus haberet motu, dum demonftrationismecrationes,nonefletmotus:&,fielementumha quasreritauitexPhilofbphisinhocqberetelementum,nonreperireturIibro,perueniuntadgradusdemonclemcntum.Ethicquidemmodus ftrationis.&hoceft,quodintcndi-*infinirinonhabetapndeosprinci- musdcclarareinhoclibro.Etme-pium.necfinem,quarenoneftve- liusquodpoteftcumeorefponderirumdiceredealiquoeius^qifiniat*, intetrogantideeo,quodingreflum,neqjqjfitingrediensipfum eflein eftexoperibuseiusin tcmporeprartcmporepra:terito,necfiniet,qmo- terito,vtdicaturq? ingrefTumeftexmne,quodfinitur,iamincacpit,& opcribusfuis,ficutingreflumefter'quodnoninccepit,nonfinietur,& cflceius.amboenimnohabe"tprin-hocetiameftmanifertumexeo,qct cipium.Idautem,cumquorefpon-principium,&finisfuntinpraedica- ditAlga.proPhilofbphiscircaconmentorelationis.Quarefequiturei,tradi&ionemrationis,qu6dfitah-quidicitcpeltinfinitasinreuolutio quismotuumorbiumvelociora-nibusotbisinfuturum,vtnonpo- lio,&dirficultatemincis, efthoc,natineisprincipium.namoe",quod quoddicit.C iij ALGA-Difputatio ma,nonautemcxtraanimam.idau>hxreuolutionesfuntcolledtiovni- tem,quodeftexeototum inaficeis.fiuenumerarumremaneat,fiucpar,autimpar: incoveroq?eftex-deficiat.cumactempofuerimusnutraanimam,nondenominarurnec"merumexnumeris,necefTeeftcre-par,necimpar.&ficeriamcftid,*dereq>nonporeftquifpiamcuade-quodfueritdeeoinpra:tcnrum,&re,quinfitpar,autimpar,fiueiudi-ponaturefleinpotentia extraani-cauerimuseumefle.fiue n5efle. namam,fq? no habet principium, ncclicetnonreperiaturpoftefle,n5de- denominaturcpfitpar,necimpar,ficittnha3cpropofitio,&noiimuta nifiponaturinactu,f.habenspnncituc harccft fumma fermoniseius.pium,& fincm. ergo omnes motusaverroes. nonhabciirestotum,neccollefitpar,necimpar,neq;q>inccepit, tione.imagiuaturo^fitextraanimaBequcq>finietur,necingrcdiensin indenominationeilla.Et,quoniamtcmpusprasteritum,necinfuturu : nihilefteius, quodfueratinpr^te-namid,quodeftinpotentia,efttac ritum,quodima?ineturinanima,id,quodnoneft.&cftid, quodvo- nififinitu,exiftimaturq>oe, quodhieruntPhilofbphi,cumdixerintq? fuerat inpraetentum, fitficnaturareuolutiones^quaefuerantinprane- eiuscxtraanimam. Et,quoniamiitum,&infuturumnonreperiun- id,quodcriteiusinfuturum,adiu-tur. Difpofitioautemhuiusquae- uatimaginatioqfit infinitumexftioniseft, omne,quod denomina- eo,q>imaginabiturparspoftparte",tureflc colledtiodeterminata,habes ficutexifti mauit Plato, &fetaAf-p.rincipium,&finem,autdenomina fariaq>fit poflibile, vtfintreuolu-turin hocexeo,cphabet pnncipiu,tionesor bisin futuruminfinitae.EtbocPrima. zohoctotumeltiudiciumimaginabile,nondemoftratiuum.&ideofuitmagisapprehedens radicem fuam,& magis con (eruans pofitione fuamille.quipofuitmiidumhabereprincipium, ponendohaberefinem,utfecerantaliquiLoquentium. Ser-moautemAlga.pofteaq>nosdici-museisq;noneftfal(umfecundumradicesveftrasponereentiaprx(cntiaeademinefle, diueriatamenindenominatione, & funtinfinita,&fun t animx hominu feparata.* a cor-poribushoiamortis,qua:funten-tianondenominata,necparia ,necimpatia.ipfi autcmnegant quoddfcontrahoc(cientianeceflaria,ficur,ciimvospofuiftisdeftruCtione de-pendentuevoluntatisantiqu? innouationinece(Iariara,eftfermoinvltimitatemollitiei. Summaauteiuseft,q* nondebet denegariid, quoddicimusdeeo,quodeftneceflariiiapudvos.q? nofit neceflarium,poftquamvosponitisrespoflibiles, quarumimpoflibilitatem pomtaduer-fariusefle nota deneccsfitatemtelleclus.ideftq>,ficutvosponitisrespoffibiles,&aduer(ariusopinaturquodfintimpoflibiles, ficponitisvosresnecefiatias,&aduer(aiiusponiteasnonefleneceflarias. &nonjpoteftisinhoctotoadducerediffercntiaminter duas pofitiones.Et iamdecla-ratumeftin Logicisq>huiufmodieftdifputatioRhetoricadebihs,autSopbiftica. Attamen refponfioinhoccft,vtdicaturcpid,quodponi-tur notum,neceflarioeftficinfeip-io. Qjjodverovosponitis, quoddeftrudio eius fitnotaneceflario,nonett.ficutvosponicis.&noneftviaadhabendumdiffercntiimco-xum,nifipcrvirumperfcde,natu-ralitatis,ficut,cilmaliquispofueritDaliquemfermonem efleverfum,a-liumvcroquodnofit verfus,qu6ddifcerneiehocfpedatadvirumperfeda* naturalitatis fcientiaIn ata ho-^mini. Ponereautemanimasabf-quemateriamultasnnmeroe'tc|dnonnotumexopinionibjsPlnlo-fbphorum. namcaufa multirudi-nis numerahs eft matetia apudCarmllti-eos:caufaverodiftindionisinmultL" ,m,'"'... . T meralis ctitudine numcralieltrorma. Re-ip& nu,peririautemmultanumero,eadem di.anctio,tamen formaabfquematcria, eftsyerojquid dubium. namnoncognofci-nl')!,"^^tur, necdiftmguiturindiuiduumma.abindiuiduoaliquoattnbuto, ni-Efiperaccidcns, quoniamrcpcrituraliud.quodcommunic.itci inatiri-butoillo : diftinguiturtamenindi-uiduumabindiuiduoexparre ma-terix. Etiamimpoflibilitasrepe-riendi infinitumei, quodeftina-du,eftradixnotaexopinionibusPhilofbphorum,fiuefintcoipora,fiuenonfuucorpora. & nonrcperituraliquis, quifatiat difterentiaminterhabentem fitum, & nonha-bentem fitum in hacre,nifi Aui-cennatantum:ahjveroomnes,noninuem ahquemeorum, qm hocdi-car.&nonconuenit radicifuarumFradicum &eftexrebusvanis. namPhilofbphidenegantinfinituminadu ,feucorpusdeu no corp us.quoniamiequiturexeo,quodfitinfi-nitummaiusinfinito. Auicennaautemintcditblandirivulcroineo,inquoafliietisutaudiredeanima.Sedeftfeimopaucxfu(ficienti.t,&blanditiei.nam,fi eflentinfintainadu.efletparsvttorum,fcilicetcumdiuifum fucrit infiiutum in di.aspartcs.vcrbigra.fihnea,autnumc-C 1 1 ijrusDifpCrusefTet infmitainaclucxduobusJatenbus, deindcdiuidaturinduaspartes,tuncefletquxhbetparriuin-finitain a&u, &totueftinfiniru ina&u.crgototu,&pars,quadibeteoifcfleinfinituminactu. & hoceftfal-fum.& hoc totumfequitur,cuponiturinfinirum inaclu, nonauremin porcnna.A L G A Z E l.AltAlga.Siautemdixeriropi-'nionemPlaronisefle vera: &eftq? animafir anriqua,& vna:diuidi cur ramenin corporibus:&, cumfeparerurabeis,rediradfonrem,&Hradicem,&fitvna.Picimusq?hocemagis abominabile,& magis abfur-dum,&potiuscredidebetq>fitcontradicensneceflitarisinrelle&us.Narosdicimusq?aiaSocratis eft aliaabaniniaPlatonis.fienimefletea-dem,fequererurinconueniensneceffario.quoniamvnufquifq;appre-hendiranimamfuam,&benefcitq?nonfitanimaalterius.fiauremef-fereadem,eflentaequalesinfcientijs,quaefuntattributaeflentialiaani-mabus,ingredienriaquidemcfianimabusin omnirelarione.Siverodixeritisq>fitvna,diuiditurtamecir-Icaalligantiamcumcorporibus,dicimusdiuidivnum,nonhabensqui-demmagnitudinem,menfuraali-quain quantitate menfurabilieftfalfumdencceflitareintelledus.Etquomodovnumfietduo?immomillerdeindereditinvnu.fedhocintelligiturde habente magnitudi-ncm,&quantitarem:ficurmaredi-uidirurinlacus, & flumina,& ad idredeunt:id autem,quodnonhabetquantitatem, quomodo diuiditur?Et inrenrioin hocrotoeft declararecj>ipfinon viceruntaduerfariosexutatioopinioneeorumdedependentiaToKJunrarisanriqua?ininnouarione,ni-fi cumrariombusneccfiiraris inno-uanrisrequifiti,q> hocfitpoflibile:&q?ipfinonpoflimrabfbluiabeo,quiratiocinaturneceflariocumeisinhis rebus contra opinionemeoif,& nonporeftfugi,& euadi ab eo.AVERROES.AltAuerr.Socrateseft aliusiPlatone numero:&tamenip-fe,&Plato funt idcmin forma,quaeeftanima. fi autemefleranima So-cratisaliaab anima Platonis nume-ro,ficutSocratcseftaliusaPIatonc**numero ,tunceflet animaSocraris,&animaPlatonisducnumero, &eaedeminforma.&efleranim?anima. &, cumneceflefuerit, vtfit a-nimaSocratis,&Platonis eaderrtin forma, & ideminforma,eueniteimultitudonumeralis,ideftdiui-fioproptermaterias, tunc,fi animanonmonturad morremcoiporis,feu fueririneaaliquidhuiufmodi,necefle eft,cumfeparerur acorpori-bus,vtfitvnanumero.hxcautemfcienria noneftvia adipifcendi eaminhocIoco.Sermoautem,quemfe\|cirindeftructioneopinionisPlaro-nis,eft fophif ticus. &fumma ei9eft,quoniaanimaPlatonisauteftaliaab animaSocraris, aur eft eade:fedilla noneft anima Soeratis:ergoeffcalia. Attamen nomenalietatiseftarquiuocum. fic etiam& identitatisnomendiciturtotmodis,quibusdicituralietas.&animaquidcmSo-cratis,&Platonisfunreaedemali-quo modo,&mulraealiquo modo:acfidiceresfunreaedemexparteformae,&mulraeexpartefubiecTi ea-rtim.Cum autemdixitcj> no imaginaturPrima. 11Anaturdiuifio,nifiineo,quodhabet quopofTumusabfbluiabeo. NamDquantitatem,eftfermofalfusinpar omnisfermodedaraturcum rebuste.quoniamhoceftverum in eo, notis,cjuibusarqualiterambocre-quoddiuiditurperfe,&noncftve- duntaduerfarii. &,cumratiocmarumineo,qunddiuiditurperacci- tuseftvnusaduerfariorum inom-dens:ideftquodilluddiuiditurper nifermonequodfitaliterquamfit,accidens,quiaeftindiuifibiliperfe. ilIe,quepofuitaduerfarius,noneritdiuifibile autemperfceft corpus.fibivia contradicendiei,fedtaliseftexempligratiadiuifibileperacci extrafpeciemhuraana,&funtho-tlenseft,vtdiuifioalbedinisreper- mines,quosdebemuscorrigere, &txincorporibus,cumdiuiditur cor caftigare.Quiveroratiocinatuseftpus per fe:&ficforma:, & animar di inperfe noto quod nofit perfe no-ividunturperaccidens,ideftperdi- tumpropter errorem inqredie"rem.uifionemfubie&iearum. Anima ineo.hicquidemeft-ei medela.&. autemprarcxterisaflimilaturlumi eftfolueredubitationem lliam.Bni,&,ficutlumendiuidituraddiui- Attamenquinoncoceditper feno-fionem corporum illuminatorum, tum,quiaeft diminutusinnatura-Eipfi non viceruntaduerfarios infinitum.fidixeritisfinitum,ergoex opinioue eorumde dependentia efle creatorisfuitfinitum.fivero involuntati6antiquaeininnouatione, finitum,ergofinitaeftmenfura,innificumrationibus necetfitatisin- quafunt poflibihtatesinfinitx,&nouatisrequifiti:&ipfino poflunt ambofalfa. Dicimuscpmenfura,&abfbluiabeo,qui ratiocinatur de- tempusfuntcreataapudnos. &nosmonftratiuecumeisin iftis rebus declarabimusverificationemrefpo contraopinionemeorum,&nopo fionisadhoc,cumloqucmurdelc-tcfteuadiabeo. Egoauremdico cundarationeeorum,cpquiratiocinatuseftdceo, quod a v E RROES.eftnotumperfequodfit talealiter A It Auer.Plurimieorum,quiquamfit,nonreperitui flrmo,cu jfxdixcruntinnouationcmmuadiDifpGdi,dixeruntinnouationemtempo-riscum co.Quare,cumciixitcj? mefutadimiflionipoffibilitates rerumfuntexcis,qua:connectunturrebus,fiuefintpracedentesresipfasfiue cum eis,vt tenetaliqui, & funtrxcefiarionumerantesrcsipfas.SiutatioautemfalfumeflrepcririreuolutioKnesinfinitasantereuokitionemre-pertamminftante,tunceritfalfum,repcnripoffibilitatcmreuolutioniiinfinitarum- nili quodpofletdice-realiquisquodtempuseftterminatummcnfura,ideft tempus mundi:&impoffibileeftreperiritcpusma-iuseo,&minuseo.vt Philofophidicunt de menfura mundi.&ideoiftifermonesnqnfuntdemonftratiui.Qjjareeflctmagiscautumdicentimundumeflecreatumponeretempusterminatummenfura, &noponerepoffibilitateanteid,quodeftLposfibile,& pouereetiammagnitu-dinemfinitam.fedmagnitudohettotum,tempus verononhet totu.A L G A Z -E L.AltAlga.tecitasdcphilofbphisineo,q> negaruntaduerfario,cpfitexperfenotisretardariactio-nemantiquiantiquo,aliquafpecierationuminhacpropofitione.Siautemdixerit,quarenegatisdimit-tentirationesnecesfitatis,&adduccti rationemeisex alijsmodis?&c.vfque & nondifcernitur, & cogno-fcitur res a fuofimiliin ahquo.AVEKROES.MAItAuer.Summaeius,quodrecitauitipfede Philofophisitihoccapitulo,eft in adducendoratione,cpimposfibile fit reperinin-nouarumabagenteanernoexeo,quodimposfibileeftvtfitibivolu-tas.Attamenha:cqua:ftioefteisco-grua,cumconceflenntaduerfariocpoppofitaomniafuntindfiarefpc&u advoluntatemantiqua.tamid^quodfueritexeisintfpore,vtpri%& pofterius,&ta id.quodeft in qualitatccontraria,vt albedo, & nigre-do:&ficpriuatio,&eflefuntapudcosPrima. i1Aeosindifrerentiarefpe&uadvolun funtfalfa.Inprimoautemfermonc Dtntemprimam.&, quoniamconcef quaficonccderenteis,q?oiafuntfi-ferunthancpropofitionemaduerfamiliarefpe&uadagensprimum, &rio licetnonteneanteam,dixerunt fequitfeisvtfitibi approprianspn*eisqidenaturavoluntariseftnoin eo.&hoceftfalfum.Et,quiarefponclinaremasrisa&ionemvniusduo- denrq?voluntasfitatttibutum,cu-rumindiffercntiumprcalio,nifiexiusnaturaeftdifcernerc, &cogno-atiquoappropriante.&eftcaufa,q fcerefimileafimih,ineocpeftfiPe,reperiturinvnoduorum,quamoncontradixerunteis,q?hocnonintel3fepentnrinalio.finautem,tunceetligitur,neceftquidintellctcualedevnumduorumindiffcrentiumcafuvoluntate,&quafinegauerutcis ra&fortuna.Philofbphiautemconft dicem,quaiamc6cefierunt.Hecefttentureishunciermoncm.nam,fi fummahuiuscapituli.&eft pcrmucflctvoluntasabartcrno,tuncer!ettatiofermonisa quaiftioneprimaposfibilefieri innouatumabanti- ad fertmonemdevoluntate.-permu-Bquo&,cumnonpotucrintLoquc*-tatioautcmeftoperatiofophiftica.Etesre(pondere,coacTifuntaddicen- a l g Az e t.dumquodvoluntasantiquafitat- AItAlga .rcfpondenspro Lo-tributnm,cui9naturafitdiftingue- JTVquentibuscircaaffirmationereremabindiflcrentiabfqueeo,q?volunratis.Dubitatioautemcftdu-fnibiapproptiansinclinansactio- pIiciter,Primoquidcm,cumdixe-nemvniusduorumindifTerentiumrinthoc,nonpoteftimaginari':nprxalio:ficutcahditaseftattributu anfcitishoc denecesfitatc,aut fpecucuiusnaturaeftcalefacere,&fcien-latione,autimposfibileeft ratioci-tiaeftattributum,cuiusnatnraeftnaiialiquodeoru,vfq-,adaffirma-apprehendere fcitum. Attamenreattributum,cuiusnaturaeftap-cisrefpondctaduerfiiriusex Philo-propriareremfuoindifferenci?fbphis,hoceft falfum,& nonpoteftimaginariefleeius.quoniamduoindifFercntia,qua:apudvolentemCfuntarquaIiter,nonpedetac~tio eiusAVR*.OES.AltAuer.Iftadifputatioinclu-diturinduabusrebus.Primamagisinvnoquaminalio, nifi in eft,quiatpfeconcedtt,q>voluntas,qeofuntdinrerentia,ideftineo,qdrapparetnobis,noncftverumdecaeftinvnoeorumattributum,quod dicerequoddiftinguatremafimi-noneftinalio.cumverofuerinta:- li,ineoquodcftfimile. &ratioin-qualia omnibus modis,& nonfuc- tellecfualisiamcogit,vtfit attribu-rttibi appropriansomnino, tucvo tumtalein agente primo,&id, quoluntaspendebitineisxqualitcr. &, exiftimaturiniposflbilccfleattribucumpendebitineisxqualiter,&ip- tumtale,eft,ficutcxiftimaturcpn6fa fucritcaactionis, noneft depen- eft hicens,nccinfra mundum /nccdentiaaclionisinvnoeoru magis cxtra.Etfecundumhocvoluntasatotiaminalio.&tuncautpendetin tributaipfi DcogIoriofb,&volun-duabusactionibusfimul.autnope- tashominiscrtndi&xaequiuoccjftUcmcqucm vuocorum,&ambo cuceftinnomincfcietia:,&aliisac-txibutis,Gtributis,quorumefTeinaeterno,noeft proutcft in innouato,appellam9tameneamvoluntatem inlege.Attamenapparetq?finisgradushuiusdifputationisefttopicus. quo~niamdemonftratio, qua:indticitad affirmandumattributumtaleinhacrc,fiq>approprietfimiIein efleanonfimili,eftpofitiovolitorumfimilium,&tamennonfuntfifni-lia:immo etiamfunt oppofita,poftquamomniaoppofitareuertunturadefle,&pnuationem,qu2efuntinvltimitateoppofjtionis,quxeftre-Hpugnansfimilitudini.&pofitio eo-rum,q>resinquibuspendetvoluntas,fintfimiles,eftpofitiofalfa:&fermo crit de hocpoftea. Si autemdi-xerint,nosautemdiximusq>funtfimiliarefpectuadvolens, poftquamfueritremotumabintentionibus:intentionesenimfunt,quaeappro-priantremmagisvniactioni,quaalteri:dicimusq?intentiones,qua;fiintexeis,quibusperficitur fubfta-tia volentis, vtintentio noftra,quapendet volutas noftra inrebus,funtfalfiede Deo.quoniamvoluntasta-liseftdefydenum reiadperfedio-nem apuddiminutionemrepertamI infubftantiavolentis . intentionesvero,quasfuntinfubftantia voliti,non ex eoq>aliquidvoliti peruenitvolenti,quodnonfueratineo,fedhocpcrucnitvolitotantum,vtexi-tus rei a priuatione adefle, noneftdubiumqjefTeeftme]iusfibi,quapriuatio,i.rei exeunti .& hxc eft di-fpofitiovoluntatisprima^ cumcntibus.quoniamipfaeligitfempereismeliusduorumoppofitorum:&hoceflentialiter,&primo.&ha:c evnafpecierumdifputati6is,quasincludithicfermo. SecundaveroeftDifputatioquiaipfenonconcedithocattribu-Ktumvoluntatis,qua:eftinapparen-tia nobis,& conatuseft affirmareq>reperiaturinnobisinrebusfimili-bus voluntas,quxeligit rempraefi"mili.&adduxitadhocexemplum,vtfiponanturantealiquem duo daclyli fimilesomnimode,& confyderatcpimpoffibileeft eos fimul capere,&confyderatq>nonimaginetucapud cuminclinansadaliquemeo-r um,& lpfe proculdubio eliget vnu,eorumln capiendo. Quod quidern,eftfophifticurh. Nam,cumpofue-ritahquod taIe,&pofueritvolentequeminduxitneceflitasadcomededum da&ylum,feu ad capiendum,tunc captio quidemvnius duorumdaclylorumlnhacdifpofitionen5eftdiftinguerefimilea fimili,fedeft tenere fimile loco fimilis : &quemcunqueeorumacceperit,pecueniteivolitum,&eritadimpletaeiusintentio:& voluutas fuaerit pedensinelectionecaptionisvniuseorum,potiusquamin dimiflioneab-foluta,nonautemincaptionevni'eorum,&elec~honeeius, potiusquain dimiflione alterius,fcum ponanturinteutionesineisa:quales,quo-niamipfenoneligitacciperevnuj^|eorum,quodcunq;fit,&inclinateuadrelinquendtimaliud.&hoceftmanifeftumperfe. namele&iov-niuseorumpraealioeft inclinatiovniuscorupr? alio,&impofeeftvtinclinetadvnumduorumfimiliuprae alio;in eoq?eftfimile.fi autemfuerint ineflefuo,in eoq? funt duoindiuidua,nonfuntfimilia:namo-mniaduo indiuidua, differtvnumeorumabalioaliquoattributo,ap-propriatoei.ergo,fi pcfuerimus voluntatependereinaliqua^reappro-priataPrirrta.13Apriataalicuieorum,tuncimagina- innouatiomundidignioralia/dici Dturefle voluntasin aliquo eorumptureisq> iampoflibile faerat eisre-alio,proprer differentiam repertam fpondere huicq? creatiomundifuitineis,iguurnoneritpendensvolu inhoradigniori.fedappropinqua-tasiuduobusfimilibus,ineoquod tureisduofimilia,interqua:impoffuntfimilia. Hxc cftdifpofitio rei, fibilc eft Philofbphis ponerediffc-quamnarrauitdeprimomododu rentiamrquorumvnumeftappro-bitationis.DeinderecitauitAlga.fe priatiopartis motus,quieft m orbicudummodumdubitationisineo, bus:fecundumvero appropriatioquoddixeritnonreperiri attribu- locipolorumorbiumquoniamo-tum,c]uoddiftinguet vnumfimi mniaduopunctaoppofita,qua:po-lium ab alio,&dixit. fuerimus inlinca protracta ab vnoa l g a z e i. eorumadaliud,tranficnspercen-AltAlga.EtmodusSecundus trumfpha:ra:,poflunteflepoli.ap-dubitationiseft,quianosdici propriatioautemduorumpunclo-Bmus,vosauteminopinione veftra rumprarcarterispuctis.qu.TjpofluntEeftisindigentesappropnationcrei eflepolieiufdemfplucra:prxcaete-prxfimili.quoniammunduseft a rispunctis,qua:funtinillafphajra,caufafuacaufanteeum in difpofi- noent,nifiexattnbutoappropria-tionepropriacumaffimilatioedif- te vnumduorumfimilium. Sive-ferentiarumeius: &quareappro- rodixcrinrq noneft verumvto-priaturaliquibusmodis? &falfitas mnislocusfphejra:pollit efle locusdifrerentixreiafimiliinintellectu polorum,dicitur eis,fequituruobisautlnecelfitatenatiualiter,autcoa fecundumhancradicemq?no eritclenondirFerr.&c.vfquead,fuitau fimiliumpartium:&iamvosdixi-tcmaffirmatio fitus meo,potius ftis inmultislocisq>eftfimplcx, &quammutatiofitus.&hoceftjqcF propterbocfuiteingura fimplcx,nonpoteft euadi abeo. &cft rotunda.Viterius.fi pofuerintaverroes. q>fintibilocanonfimilia,dicefeisAltAuer.Prouenitexhocfer- quomodofuntdiffimilcsnaturali-Fmonecpoportetdencceffita- ter?anexeoq>funtcorpus,autcxtc Philofbphosconfiteriq>fit hic a-eoq> funt corpus ccelcftc?& non poliquodatttibutumagentimundu, teft eflepriuatio fimilitudinishisappropriansremprxfimih.namip duobusmodis.Dixit&.cumficfuefiteuentqjmunduspotefteflema- nt,(icutftatapudeos,dicereq>ho-ior quam eft,aut minor.&,cumfic rxin innouatione mundi funt fimifuerit,funtfimiles circa efTeeius.Si les,fic beneftat aduerfario diccrc q>autemdixerintPhilofbphiq?mun omnespartcsorbisfunta2quales,vtduspoflibileeftvtfitinfigurafibi fintpoli.&nonvideturqjhocappropria,&quanritatecorporum ap propriatureisin vnofitu pra: alio,propriatorum,&numeroappro- necinvnolocopraralio.&bajccfcpriato.&qjhaicaffimilationoima- dedaratiohuiusquarftionis,&cftginatur,nifi rn tempotcinnouatio rhctorica:nammulta,qua:apparentais,&q> non finb i hora.in qua fuit demonftratiue cflcneceflaria, funtptimoGe cop6~ne mundtquamplunma.DifpHprimoafpeclupoflibilia. AttamercfponfioapudPhilofophosettq?jpfiopinaturfuifleapudeosdemoftrationem,q>mundusfitcompofi-tuscxquinquecorponbus,corporequidemneq;graui,neq;leui, &eftcorpus coelcfte rotudum,q uod mo-ueturcirculariter,&quatuorcorpoiibus:quorumduofuntficutextrema:namvnuraefigraueabfblutc,& eft terra,quasert centrum corpo-riscirculari,&alrerumeftleueab-fblure,&eftignis,quieft inconcauitateorbiscircularis:&id,quodfeq-turterram,&eftaqua,eftgraueincornparationeadaerem.&leuequidemincomparaticneadrerram:&aflociaruraquaeaer,&eflleuisinc6parauoneadaquam3&grauisinc5parationead ignem.Et caufaq>ter-rarfitgrauitasabfolute,eftquiaeftIvltimitateremotionisamotucirculari:&ideofuitcentrum fixum.Etcaufaleuitatisignisabfoluteeft,quiaelvltimitate appropinquationisniotuici rculari,& corpora, quafuntinterea,reperitur eis vtrunq;fimul.fgrauitas&leuitas,quiafuntin medio inter duo extrema.floctlI6giorem,&locumpropinquiore.&,nifieffet corpuscirculare, n5eetibinecgraue,necleue naturaliter,eciurfum,necdeorfum naturali-ter,nccabfolutequidem,necrefpe- omnis mundus,qui po-nitur,impoflibileeft vtfit, nifiexiftis corporibus,& cp corpora au t e-runt circularia,&erunt nongrauianecleuia,autrec~ta,&eruntgrauiaautleuia,f.ignis,autterra,autquodeft interca,&q>ifta no funt,nificircularia,autincontinentecirculari:quoniamomnecorpusaut rriouc-turamedio,autadmedium,autcircamedium:&q>inmotibuscorporumcceleftiumeft dextrum,&finiftrum,&comifcenturcorporaquatuor,&fiuntexeisomnesgenerationescontrarix:&q>iftaquatnorcor Mpora contraria nondeficinnt efle^ppter motusillosingeneratione continua,&corruptionecontinua,i.inpartibusfuis. quoniam,fideficeretSi defieialiquishorummotuum,tunccorreta, ' qiirumpereturbxcordinatio, &pro-^,^"portto.nam mamfeftumeflq> ha?ccorrupciordinationecefleeft vtfitcofequesturheccnumetumrepertuminiftis moti-dmauoibus.fi cnimefletmagis,aut>minus,*giperucneretur h^cordinatio.auteetfufiaorlaliaordinatio, &numerushorumca-4.ui(motuumauteftdeneceffitateadef?Ppofijfeeius,quodefthic,autadbeneee:viderfEthoctotumnon expc&es hiczim.declara-Prima.24/declararidemonflratiue.fiautem feruntinanimalinonrotundo fi-fuerisexhominibusdemonftrario gura,&potentia,&inanimahrotunisjfpeculr.redelii- inlocis fuis.& dodifteruntpotentiatantumrqua-audihicfcrmones,quifuntmagis reexiftimaturineisprimoafpeclafufncicnres(ermonibusiftorum:&, cpnondifterant,&q->poffibilefitvcfinonfecerintteadijifciventatem fintpoliinorbe,qua:cunquepun-facienttamente adipifri dominiu cfafuerint.Etquemadmodum,fia-cogitationis:quxmouebitteadha hquisdixeritcphicmotuslhacfpe-bendumvcritateminfpeculado in cieanimalis.i.quafefthic^poiTibileicientiis.Namconfydcraq-quihbet cftvtfitinquocunq;Iocoeius,&q?orbisorbiumcejeftuimeftviuens: fitinloco,vbieftina'ia fpecie ani-quoniamfunthabentescorporade malium,eftderidendum:quoniamterminat?mffuiar,&figi'.rx,& mo datumtrft ommanimalimotu fie-uenturexfecxpartibusdetermina- riinlocisconucnientibusnaturanltis,nonexquacunquefit:&omne, liusanimalis,autinlocotali,&iua-*quodefttale^eftviufs ncceflano.f. liononpoteftfienmotusilliusaninos,cumvidemuscorpusdetermi- malis:ficeftdifpofitio in diucrfita-nata?quantitatis,&qualitat:smoue tecorporumcoelcftiurninlocisporiinlocoexfeapaitedeterminata, lorumexeis.namcorporacceleftianonpropteraliqi>idabcrtra,neccx nonfunteademfpecie,pluraveroquacunouepnrteexpartibiis.&mo numero,fedfuntplurafpecie,vrin-ueturfimuladduaspartesoppofi- diuiduaanimaliumdiuerfbrum,li-tas,(cntcntiabimi!Sdecifiuc q-> drvi cetnonreperiatunlliusfpecieinifiuens.Diximijsautcmnofi nroptcr vnumindiuiduumtantum.Eth^caliquidabextra,qiioniamferrum cademrefponfioeft,quatdiciturinmoucturadmagnetem.cumoccur refponfione, qnarecccli mouenturriteimagnesabertra,acet:.iniquia adpartcsdiucrfas namexeo ,quodCmoueturadcaaqualibe!nartc par funranimalia,ncceflceftvt moueatium.Et,cumverificatu fucrithoc, turexpartibusdcterminatis,ficutecrgocorporacceleftiahabent loca indexttQ,&fimfho,&ante,&retroquxfuntpulinatu;a!itcr:&iiiipofi- quxfuntpartesdeterminara'in mofibilccilvtfintpoli prsetcr lUalo- tuanimalis,nifiq>funtduierfaina-ca.ficutanimalia,quae(unt hic,ha- nimahbusdiuerfisfigura, &poten-bentmembrapropriainlocis pro- tia,&funtdiuerfaincorporibnscoepriiscorporis,&ineorumoperatio lcftibuspotentia.&ideo pofuitArinibuspropriis,&impolTibile eft vt fto.q?incejofitdeftrum,&finiftrufintinaliisloeiscorum,ficut mem ante,&tetro,&furfum,&deorfum.bramotus,quaefuntinlocisdeter- Diuerfitasautcmcorporum ccelc-minatisanimalis.poliautem funti ftiuminpartibusmotuueft,quiaanimalicirculariin graduhorum difreruntfbecie:&cftquidpropriumembroruro.fq^funtmebramo- eis,Ccpdifrerantfpecieseorumpro-tuum.EtnullaeftdifTeretia in hoc pterdiuerfitatcm partiummocuuinteranimaliarotundicorporis,& corum. tEtconfyderacorpuscce-nonro tudi,niliq?ifta inembradif- lcfte pnmum ee vnumaninval, cuidctermi-Corgacocleftia nonfunteadefpe.Idcmlib.defbaorb.ca.f.videopp.icomnisacT:iohabearagens.&eftvia,qua nonprocefleruntAnti-qui:&profcctoiecuti funciftiduoviriinhocLoquencesnoftrxgcn-cis. Accamenquoad innouatio-nemtotiusapudtenenteminnoua-Etionemciusnonimaginaturquide"ineoantecedes,necfubfequens. qtnantecedens,&fubfequens in horisimaginanturin comparacioneadinftansprjcfcns: &,cumnonfueracancecreacionemmundiapudeosrepus,quomodoiinaginacurvcprs-cedacinltansipfum,in quo creatuseftmundusP&nonpoteftdemon-ftrarihoraIcreacione mundi:quoniamanceaaucnonfueractcmpus,autfueraccempusinhnituni: &ambobusmodisnon demonftracurcihorapropria,inquapendeac voluncas.&ideoHfclibernomcnpropriii Ffibi congruumpra:cxtcriseft De-ftrucliofimplicitcr,nondeflrucliophilofophandi.namquodfacitadi-pifciincumbentcmeieftdeftrucre,&deuaftarefententias. Et, cumdixitfiautemfuerinteipoflibiles ra-tionesdiuerfitacis cumfimilicudi-ne,conueniuncaduerfario racionesdiuerfitatisinrebus,&difpofitioni-bus,.i.fiverificacumfueric Philofb-phisponerediuerficateminpartib*motuunijverificacuretiamaduerfarioponercdiuerfitacemintemporiExtraord.Auer. D busDifputatioGbuscum credulitate fimilitudinis Seddebesfcircq?Plii!oibphipmit-1Cineis. Artamenharceftcontradi- tuntefleinnouatumabinnouatolctiofecundumfermonemdicentis, infinitumperaccidcns,cumfueritnonfccundumremipfam,cumco- hocreiteratuminmateriacompre-cediturproportiointer partesoppo hcnfafinita:vtq>fitcotruptiocor-fitas,&tepora diuerfa.&huiccotra riiptiineiscouditio requifitafnef-dicitproporuoinhacmutationete fefecunditantum.ver.g.quoniamporum,&panium.&aduerfarioeft eftnecefleapudeos vtfiomoabhoponerearqualhatemintereosinra- minegcneretur,cumconditione,tionediuerfitatis, autrationefimiliq>corrumpatur homopraecedens,tudinis,quareomniaiftafuntfer- itacp fitmateria,exquagenerctutmonestopici. tertius. verbi gratiaq> imaginentuta l g A z E l. duohomines,quorumprimusfccicAItAlga.Dubitatioautem Se- fecundumexmateriahominiscor-cundaproradicerationiseo- rupti:&,cumfuerithomo feciidus,Hrumeftvtdicatur, vosnegatisema ipfemethomoprimuscorrumpit,Lnationemprouenientemabanti- &facithomofecundusex materiaquo,&tamenimpoflibileeftvobis eiushominemtertium,iterumcor-ablquecofeflioneeius.Naminmu. rumpiturhomofecundus,&facit dofuntinnouationes,&habentcau exmatenaeiushomorertiushomifas.fiauteminnouationesilkepro- nemquarxum.Nampoteftimagi-ceflerintadaliasinnouatioes,&fic nariinduabusmateriispofle fieriininfinitum,eitfalfum.&hocnon actionemininfinitum,abfqjeoq?eftid,quodcogitet aliquis intelli- fequaturindefalfitas. & hoctantu,gens.Siautemhoceetpoflibile,eii quantumremanctagens.&,cuhoctis abfqueneceflitate concedendia- apens nonfueriteipi incipium,necgenSj&affumarcneceflariumiiief finisineflefuo,tunchxcadrionoaie,quodeftfuftentaculuminnoua- habebitprincipiumineflefuo,nectionumpoflibilium.&jCuminno- finem,vtdeclaratumeftfuperius.uationeshabuerintextremitatem, Etficacciditimaginari ineisin te-adquamdeueniat pr#cefTusearii, porepra:terito,fcuprarcefleritho- Mtuncillaextremitas crit antiquum minemhomo,quieumfecerit,&ipfum.ergonon euadetfccundum hocorruprus,&antehominemil-radicemveftram,quinpermittam9lumhomo,qui eumfecerit,&ho-cmanationeminnouatiabauerno. mocorruptus.namomnetale,cumaverroes. fuftentaturinagenteantiquo,tuncAltAuer.SivellentPhilofophi eftinnaturacirculi,inquoimpofliponereensanriquumin efle bilecfteflequidtotum.Si verofucppter ens,quod innouatur,hoc mo rit homo ab hcmineexmateriisindoinferedorationem,fcihcetfi po- finitis^&poflibileeftvtaddaturadfuiflentq>innouatum,I e6q>eftin ditioneinfinita,tiiceftfalfum:quonouatum, emanatab auerno, tunc niamefletpoflibile reperiri mate-efleteisrefugium exonerandife a riaminfinitam,&reperireturqud-dubitationern hacdifputatione.dam totum,quod nofiniretur:quoniamPriiTiAniam/ireperireturtotumfinitumadditumadditioneinfinita,abfqueeo,q? corrumpaturaliquideius,tuccrit poflibile,vtreperiatur totum,quodnonfinitur :&hoceft,quodiamprobauitArifto.inlib.Phyfi.ergomodus,quoprobaueruntAnti-quiensantiquum,quodnonmo-ueaturomnino,noncftexpartecffe innouatorum ab eo,ineoq funtinnouata,fedineoq>funtantiquaingenerc.Etconueniensapudeoseft,quod hic proceflus in infinitumfcquatfabenteagcteantiquo: quo-niam innouatumnecefleeft vt feBquaturpcrfeacaufainnouata.Sedmodus,quopofuerur Antiqui,quoadefleensxtcrnumvnumnumc-ro,abfqueeo,quodrecipiataliquafpeciemmutationis,fed duomodi:quorumVnuseft,quotiiaminuenerunthoceflecirculare antiquum',inuenertuitenimgenerationemhoininis,quireperitur nunc,eflecor-ruptionemprxcedentis,&genera-tionemhuiuscorruptionemprxcedentis,&ficcomiptionemeius,qcr1corrumpiturexeis,lnuenerunteflegenerationemfubfequcntis:&intulerunt deneceffitate quod hxc mu-Ctatioantiquafit a motore antiquo>&motoantiquo,nonmutabili exfc,fedquodmutaturtantuminlo-cofecundumpartes,fcilicetappro-pinquandoquibufdamgeneratis,&diftando.&hoceritcaufacorru-ptioniscorruptiexeis,&generatio-nisgenerati:&illudeftcorpuscele-fte&hocquidemcorpuseftens,nomutabiIe:&ipfumeftcaufainnouationumexparteoperationumfua-rum^qua^hunr^&ipfutnjexpartecotinuationisharumoperationumjeiCnon habcnsprincipium,necfiue,a. 8eftexcaufa nonhabenteprincipiu,Dnecfinem. Secundusautemmo-dus,quopofueruntensantiquum,noncorporeumomnino,nechabesmateriam,efr, quia inuenerunt omniagenera motuudeueniread motuminloco,& inueneruntmotuminlocodeueniread mobileex fe a.motorcprimo,nonmotoomnino,necperfe,necperaccidens:{inaute,reperirentur motores,qui moucu-tur,fimulinfiniti:&hoceftfalfum.Etoportetvthicprimusmotor fitxternus:fin autem,nonefletprim*.Et,cumficfuerit,tuncomnismot*incflcdeucnitadhuncmotorempEfe,non autemper accidens:&eft id,quodreperitur cum omni motoinhora,quamouetur. EfTeautemo-bileantemotorcm,vthominemgenerariab homine, hoceft per acci-dens,nonperfe. Motoraute, quircquiritur in hominea principiogenerationiseiusadfinemcfleeiuseft hic motor. & ficefle huius mo-torisrequiriturinefleomniumen-tium,&requiriturin conferuatio-ne eorum,qux funtin ccelo, & ter-ra,&reliquorum, quxfuntinme-dio.Ethoctotum116 dedaratur mhoclocodemonftratione,fed fer- Imotnbus, quifuntdegenerehuiusfermonis,&funtmagisfufricientes,quamfermonesaduerfariici,quiconfiteturveritatem. Et,cumdc-claratumfuerittibihoc,nonindi-gescuafionibus,quibustueturfeAlga.a quxftione Philofophorumcircamodosdubitationumcontraeosm hac difputatione:quoniamfunteuafionesdimiiiutx.nam, cumn5fuentfibideclaratus modus,quo pofuerunt ens xternuminefle, n5 eritdcclaratuseimoduseuafiomscoruD ij ciDifputatioGexefTe innouatiabxterno.&hoccft,ficutdiximus,mediateeo,quodeftanernumexfe^fedgenerabilc, &corruptibilejppter motusfuospar-ticulares, nonpropter motumvni-uerfalemcircularem,feumedianteeo,quodeftpaflionis 16^112in ge-nere,fnonhabensnecprincipium,necfinem. SermoautemAlga.refpondet proPhilofophis. Si autemdixerit,nosequidemnon negamuscmanationeminnouati ab an tiquoabactemo,nonauteminnouatumKprimum,ideoreiterauit quxftioneeis. Sedrefponfiohuiusquaeftio-niseftid,quodpra:ceflitdemodoemanationis innouati abantiquoprimo,nonineoq?eft innouatum,fedineoq->eftanernum,exeoq5effcanernum fecundumtotum,innouatumvero fecundumpartes.nani06agens*cternum apudeos,fi emana-uerit ab eoi nnouatumper fe,noeftantiquum primumapudeos.&a-ideftquodcu