208
С.Б. Єгоричева ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ Рекомендовано Міністерством освіти і науки України як навчальний посібник для студентів вищих навчальних закладів Киів – 2007

ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

  • Upload
    others

  • View
    8

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

С.Б. Єгоричева

ОРГАНІЗАЦІЯ

ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У

ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

РекомендованоМіністерством освіти і науки Українияк навчальний посібник для студентів

вищих навчальних закладів

Киів – 2007

Page 2: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

УДК 336.71(075.8)ББК 65.262.1я73 Є 30

Гриф наданоМіністерством освіти і науки України

(Лист № 1.4/18–Г–549 від 13.04.2007 р.)

Рецензенти:Яковенко Л.І. – доктор економічних наук, професор, заві�

дувач кафедри політичної економії Полтавського державногопедагогічного університету ім. В.Г. Короленко;

Табачук Г.П. – кандидат економічних наук, доцент, заступ�ник завідувача кафедри банківської справи Львівського інсти�туту банківської справи Університету банківської справи На�ціонального банку України.

Єгоричева С.Б.Є 30 Організація діяльності банків у зарубіжних країнах: Навч.

посібник. — К.: Центр учбової літератури, 2007 — 208 с.

ISBN 978�966�364�485�1

Навчальний посібник надає базові знання по основах бан�ківської справи та особливостях її розвитку у зарубіжних краї�нах. Розглянуті організаційні аспекти банківського бізнесу, ос�новні операції, що виконують сучасні комерційні банки, окремінапрямки банківського менеджменту та маркетингу. Особливаувага приділяється вивченню та аналізу новітніх підходів доздійснення банківських операцій. Теоретичний матеріалпідкріплюється прикладами із сучасної банківської практики.

Для студентів економічних спеціальностей, аспірантів, вик�ладачів, працівників банківської сфери.

ISBN 978�966�364�485�1 © Єгоричева С.Б. 2007. © Центр учбової літератури, 2007.

Page 3: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

3

����� ���............................................................................................. 5

� ���� 1. ��������� ����� � �� � �� � �� � ����................... 7

1.1. ��������� � �� �� � ��������� ��� ������ ������.........7 1.2. ���� ��� ������� ����� � ������� ��� ����

�������� ....................................................................... 12 1.3. ������� ��� ������ ������ � � ����� � ����-

��� ����������............................................................. 16 1.4. !��������� � ��������� � �������� "� �#��-

������ ��� ������� ����� ........................................... 24 � ���� 2. �� ����! � �"�������! ��!��� �� � �����#-��� ������ ......................................................................................... 28

2.1. ������ � ������� ���� ���� ������ ������............ 28 2.2. ��� ��� ���� ������ ������ � ��� ��� �� ��

��������. !����� �������� ������ ......................... 36 2.3. ! ����������� � ��� � ���� ������� �����............ 41 2.4. $��� � ������� ������������ ���������� ............ 46

� ���� 3. $ ������! ������� � �����#� " ����.................. 51

3.1. �� ������ � ������� �������� ��#���� ����� ...... 51 3.2. %�#����� �#� ���� ���� ������� �����, ����

����������� ������� .................................................... 56 3.3. ������ � ������� ����������� ������� ................. 61 3.4. &���#����� ����� ����'��� ��� ��� ���� -

������� �������........................................................... 64 � ���� 4. % �����#��# ���� ������ "� & ��� � ��������.................................................................... 72

4.1. (���� ���� ����������� � ����� # ������� ������������ �� ������� ........................................... 72

4.2. (������� '������ �� �������..................................... 77 4.3. )��������� #������ �� �� � �������� �� ����-

�����......................................................................... 82 4.4. &����� ���������� ��������� � �� ����������

�������������� ���*��� ............................................... 86 4.5. (������������ ������ #� ����� ��+��..................... 91

Page 4: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

4

� ���� 5. %������ ������� ������............................................... 97

5.1. ! �������� � ������ �������� � �� ������� ������............................................................................. 97

5.2. /�#� # ����� � ��������. (������� �� ��-���� ���������� ����� �� #������� ........................ 105

5.3. !��������� # ����� � �#����'��� � ����-���� .............................................................................. 113

� ���� 6. '��������� ��������� � ������� � ������� ��-������ ............................................................................................... 121

6.1. ������ � ���� ����������� ��������� ...................... 121 6.2. :���������� #������ ����� � �# ������

#� ����� ������ #�#� �� ........................................... 126 6.3. ;��� ��������� �������� ���� ������� ����� .......... 132 6.4. ���’� ������ ������ ���� ������ ������ .............. 136 6.5. � �������� �������� ������ �� ���� ������

#�#� �� ........................................................................... 139 � ���� 7. ��(��� ���# ����������# ������................................ 143

7.1. <������ ����� ������ ������������ ������� � ���� ������� � ����������� �� ��............................... 143

7.2. (������� ��������� ����� ����� �� �������......... 150 7.3. (���� ���� #������ ���� ������ ������.................... 157 7.4. !�+� �� ���������� ��������.................................... 164

� ���� 8. '���������# �������" � ��������#�� ���� ����������� � ��" ......................................................................... 168

8.1. ������ � ���������� ������������ �� ������ .........168 8.2. (������� ��������� �� ��������� � ����� ��-

�� ������� ����� ........................................................... 172 8.3. &� �������� ���� ����������� #����� � � ���-

��� ��� � .......................................................................... 178 8.4. =��������-#��� �������� �#� ���� ���� ������

������............................................................................... 184 ) ���� ............................................................................................. 193 ���� � ��� ���� ��� � �������............................................. 204

Page 5: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

5

���*+

)��������� ������ ����� ������ ��� ������ �������� ��-'����� ������� ���������, ��� >� ���� ���� ������* ������� >�-�� ����������� � #� � ��#����� ������� � �+���� ��� ���, ��-���#�'��'� �� ��+�� ��� ����� �������'���� ���’*���� � #�� ����� # ������ ����� ���. �������� � ������� ���������� ������ * ��#� ���� ������ �������'���� ������, ���������� ������������� � ��������� �� ���� � ���, �� � �������� ���#�-�� ���, � � �+��, � ����� ���#������� ��� ����.

? ���� '� ��, � �����-��������� ���� ��������� � ��� * ���* ������ ������� ��� ���� ���������. ;�� ��� ��������'�� ���� � – � ��� �� � ����������� #������ �� ����, ������ �� ���� �������, ����� ���'�� ������, ������ � ����, �������-����'��� # �� �� – '��� #����� �#��� �� ������� � �������� ������ ���������-� ������ �����.

; ������ ������ � ������������ ������� ���������� ��-*�� �����, ����������� ����� ��� ���� ���#�����, >� ������-���� �������-����'��� # �� ����, �����+���� ������ ���� ��-#���� � #�������� ����� ����� �� ���������� �����, �����������*� ������� ���������. $�� ���, � ����� ������ ���-�� ����� ����������� �������� ��� # �'���� ������������ ��-���'�� � ��� ��� ������� ����� ����� ����������� #�����.

�������� ���� ����� ����� ��������� � ��� �# ������ ������-� ���*���, �� ������ ��������, ��� 200 �� 300 ����� ����������� #�����. <���������� �������� ������ #� ���* #����������� � ��-������� #������ �� ���'��� ����������� �# ��� �� � �������� ��'������ # ���'���� �������.

%���� ���'������ #������� #����������� �� ������ ��� �����, >� ���� ���������� � # ����� ��������� �� �� “! �������� ��-������ ������ � �� ������� � �����” �� ������� �#���������� “(���� ���� ���������” ����������� ����� ���� �#����'�� ��-�#� ���� ?� ����. @����� ���� ��� ?� ���� � ������ �������'�� �#����� ���� ������* ����� �������� � ����� ����� ���������, ��� ���, ������� # ����#�� � ��������� � ������������� ��������-��� ������, ��# ���� �#���� ����������� ������ �� ������ ��������� �� ������� � ���, ���������� ������������� ������� ���������� �����. A��� �������� ���'������ �����#���� � ���-�� ������ *:

Page 6: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

6

- ����� �������, �������� ������� � ��� � ����� ����� ���-������, ���������� ���� ����� � �� �� ����������� �# ���;

- ��� ����� � ��� #������-� ��������'��� �#� �, >� �� ��-� ���* ������ � ���� ����������� �#� ����;

- # ����� ���� ��'����� ��� ������ ������� ����������� ���-��� ���� ����� # �������� � ���� ������ � ��� � ������-��� ������� ����������;

- �� ����� ������� ��# �� �������� ������ � DD: ����� � � �������� # ������ ������������ ������� ���������, ������ ���� �������� ���������, ���������� �����, �����#��� ����-������ �>�. ��'���� ����� �������� ����������� ��������, �� ����� �� ����

��������� �#� ����, #������� ����� ����� �� ���������� ��-��� �������� ������ ������� ����������� # ���������, # ����- ��� ���������� ���������� � ��������'��� ���������, #����->���� ����� �� � ��������� �� ������. A��� #�������, �� ��+ #����, ���� ��� ������� � �� ����� ���� �������, �� ���'�-��� �� ��# ��� “������� � � ���”, � # ���'��� ��������-��� # ���������.

Page 7: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

7

1. �,/��:;</� ':/%= �: >? �@;< � ,%@/@���� 1.1. + � �(���! � A ��� �"�������� ���������� ������ ? ��'������ ���� � ����� ��������� #��’���� � ����� ���-

�� �������'�� ��� ��� ��������� ���� �������'��� ���’*���: ��-�� ������ � ������ ������ � ���������, # ������ ���� � � ����� �� ������ �����. ;�� ���� ����� ���#�� � � ����� ���������, �����'� � �� ������� ��+�� ���’*��� ��'����� ������ � �+��� ��� �� � #� �������'� ��� � ����� ������, ��� ���#���, #�-#�����'� #���'����� ��+��� ��'����� ����'� ��� ���.

= ����� ���������, >� ��� �'�� ������� � ����-��� � ����, ����'� ��#�������� ������'�� �#����� �� ����, ��� ��� ������, �� �� ��� ���*�� ������� #����� ��������, ���-���, >� �������� � ���*����� � #�������� ������. &����*-��+�� � ��� ��� '������ � ������ ������ * ����������, �� � ������������� ���#��� ��� ������* ���, >� �� ��������� ���-����'�� ��� � ��������� ������ � ��������� � �������.

��'���� ����� #������ � � ���� ���������. $������� ��-�� �#� ����, � ����������� � ��� �, ������ ����������, ��-+� �*�� ��� � ��������, �� �������� ���#��* ���� ��� ����-�� �� ������� ��� ������������ ���������� �����. )���� ���� ����� ��� � � ��������� ������#��� ����� �� �������, ��� � ��� ����� ��'����� ������� ��+�� �������'��� ���’*��� � ��� � � �������� ���#��� ��� � ����.

<���� � ��, ����� ����'�� * ���� ������� #��# �*������, �� #� �������� ������ ����, ����� # ������ ��������� #����-�� � �� �� ������� �� �, �� � ����#���� #�������� �����#�'�� ������ ����� ���������� � ��������� ����������� ������. A��� �������� �����’*���� ������ ��'����� ����������� ������ ��-������ �#� * ���������# �����#��# ����, ��� * � ����� �� ���-����'���� � � �����������-# ����� ���������.

? ����� � ����� ��� ����� ����� �������� #�- ������: ��� ������, ������������, �� �����, �� ������, ��� ����, �� ������ � ���� – )��� � �����, )��� :���� �>�, ��� ������ �� *���� – �� ������� #� +��� ��� ����������� ������ �� ����, �� ������* # ������� ����� �� ������� � �������.

:�� �'�� ��������� ��������� ������ ���� ���������� # ���-���� ������ ���� � ��� �������� ��#����, �� ������� *�����

Page 8: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

8

������������ � �+���� �����. <���� � ��, # ���'�� �� XIX �., ����� � ��������� � ����� ��� ������� �� �������� ��#����� ������� – ��� ���� ���������� ������� ����������� � ����>��� � �+���� ��� ���, � ���� ������� ��#���� #������� ������� – ������, ��� ��������. A����� +������ ������ � ������ ���-����� #��� # ���������� #� ��� ��, >� ��# ���������� � ��-���� ������ � ���'��� ���������� �����, #������ # ������ ������ ������ ������� ���� ������ ������ �����*� ������ �� ����� �����, ��� �� �� ������� ���� �� �� ����.

&�������� �������, >� ����� � ���� �������'��� ������ �� #�'��� DD �. ��� ������� ��������� ������ ���� ���� +��� ��-+� � *� �#������� � �����. A��, � �E@ � ��� #� ��� �������� �� ���+� ��� 5 ��' ������, ����� � ��� ��� # ��� ��#����� � ���� ������� �� ���� ����� ��������� ��#����. !��, � ����+��� � �-�� ���� �#�������� �������� ����� ���� ��� ��� # ���� DD �., �������� '����, � #� ��� ��� ����� �������� �������.

� ���'�� ��� ��� ��������� ������ �+�� ����� +�����. $����� � #� +��, ����#����� # ��� ��������� ������ ��������� �� ����� ���#�����+��� ���� ������� ����� � ����, ��������� '��� ��� #���#��� #� ��� ����� �� ��� ������ ��������� ����. ���� �� ��� ��������� � 1694 ��� )��� @�����, ��� �������� �����*�� ����� �+�� ��� ������ ������ ���� (��' ���� ��-�������� �����'��� ��� ��������� #� +�� ��������� ������ )��-��� ��������� (E����) � 1650 ���). H������ – #������ ���-���� ��������� �� ���*� ��� �� � � ����� �� ������ ����� ����+�� ����� ����� � ������� ��� ������� ����� � ���� ����-���� ����� – “Old Lady” (“%��� #�������� ����”).

% ���� +�� #� ����'�� ��� ��� ����� � ���������� ��� � �� ���� � ������ #�'��� ���� � ���������. ? ����+��� � ��� ���� ��� ����� ����� ���� ��� ��� ���� ���� '����, # �'��� � ��-��� � �����������-# ������ �� ��. J� ���� ���: - ���� ��� �� ������ ���� (�� 100% – �� �'��� �� ���� � ����

��#����); � ��+ '�� #������ �� ������� * ����� ���� � ���, � ;����� ) ����, �<&, � ����, =�����, <��� �>�;

- ������� �� ��� ���� � ����� '����� �'��� �� ���� (� )���-��� 50% ����� ������� �� ����, � @�� �� – 70%, � M#���� – 55%, � E����� �� 58,7% ����� ������� �������, ��+� '����� ����� – # ������ ������, ���������� ������� �>�);

Page 9: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

9

- ������ ������, �� � ����#���� �������� ������� ��� �����-�� �����. J ������ * ���������� � ����* ����� � �E@. ? #���� ��� �'�� #� ���� ��� ����� ����� ����� ��� ����

� �����������-# ����� �� ��, ��� ��������� ������*� ��������� ������ #� ���� ��������� ������ �� ����� �� ���� ��� �� ������. A� ����� ������ ����� � # �������. )��� @����� �� 1946 ��� ��� # ������ �� #� ���*�, ��� � ��� �� ��� ���������������� � �� �� “#����'��� �� #� ����” � �� �� ��������� � 100%- �� ����-���� � �� (=����'�����). %� 1962 ��� )��� :�#���� �� 30% ��-����� # ������� ��#����, #��� #������ #� ��+�� �� �� �� -����. )��� @ ������ ��� ��� ���� � 1935 ��� � ������� �� ��� ���� �� �'��� # ������ ������� ��, � � 1945 ��� �����-���� � #����� �� ������ ��������.

N� ����*�� �#���'���� E��� @�� ���, � � ���� ����� ��� ��� ������ (�<�), �� ������* ������� ��� ������� �����, ���� ��� ��� � 1913 ���. !��� � �������� � �� ���, ��� � ���-������ # � ��� ���� �<� � ��� #��������� � �� ������, – � ���-���� ��� ���� �������� ����������� ��� � ����#�>��� ����� ��� ��� �������� �# ������, �������� #�#� ���� �# ��� ��� �� *��-��� ��������� ��� ���� ��������� � �������� �����, >� �� ���#������� ������� ��� ��������� ����� ���.

; � ������������ � ��� � ���� ������ ��� ���� ������ ���-�� ������� � �������� �����: � ���� �# ������ �<�, ���� �-���� ��� ��� ����� � �����–'���� ������ (���. ��. 1.1.1).

M� ��'���, <��� �� ��'�� �<�, >� ��������� � ;�+������, ������*�� �� ���� '�����, �� # ����'���� # �������� �� ���-��� ����� �� � ��� 14 ���� ���� '����, >� ��# ������ ��'� ������� #� ���� ��� #���������� ������ � '����� <��� �����'�-���. = �� ���, ����� ��� '���� �� ����� ������� �� ������ ���� ������� ��� ����� �� ���. H����� <��� �� ��'�� # ����'�-*�� # �������� �� '���� �� '����� �� '�� � ���.

Page 10: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

10

���. 1.1.1. ������� �� ������� ��������� ������� ���

$������� <��� �� ��'�� �<� * ����� �� �#� ����� ��� �-

��� ������, ��� ������ �� ��������, #�� ����� ���*���������� ������ � ���� ������ � ���, ��������� *����� ����� ��-� ������ #������ � �#���'���� E��� � �'��� � ���������� ����������� ��������.

����������� ���� ������ ��� ���� ������, ��� ����'�*�� 12 � �� * ������� ���� ��� ������, #�+� �*�� �� #����� ���-� ���'��� �����, � �� � ���� ���� �� ������� � ������ +�-�� (���. ��. 1.1.2). P� ����� ����� �� ����� �� ������ ����-

<��� �� ��'�� - - - - - - - - - - - 7 '�����, >� # ����'���� # �������� � ���� ������ ������

12 ���� ���-��� ��� ���� ������

- - - - - - - - - =���� ���� � 9 �� ��� �-��, �� # �-

���'��� ��- ��� � �. .

�����

���� ������ ����� ���-

� ���� ���� - - - - - - - - - - <��� �� ��-'�� #��� 5 # �������� ���� ������

��� ���� ������

3000 ���� ���-

��� ������ – '����� �<�

���� ����� ��������-���� ��� - - - - - - - - 12 '�����

<��� �-�� ��-����

!#� ���� �� ���-

� ���� ����

!���-����

�����

;�������* (� �����)

<������* � �����'�* =� �*

;���������

� ����'�* 3 �� ��� �� ;��� ��� 6 �� ��� ��

Page 11: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

11

��� ������ – '����� ������ � ������ ������, �� �� ������ � �-���� ���������, �������� ���� �� � 6%. A��� ����'�� ����- ����� ��� ��� ����� * # ������ �������� ������ – '����� ���-��� � �� ���, �� ���� ��������� ������ ������ � ��+� ������� ��� ������� �����.

���. 1.1.2. ���������� ���������� �� ������� ��������� ���� ���

)������ – '������ �<� * �������+� # ����� ���� ����� �����,

�� '���� ��� # �#���* ����+� ��� 70% ���� ��#����� � ������ ������ �E@. =������� �� ������� ����� 3 ��. � 7,5 ��. ��� �-�������� ������ (�� ������ 2005 ���). �� �����, �� � ����� ��-��� – '���� �<�, �����'���� ��, >� ���� ���� ���*���� ��-���� � ���� ������ ������ � �� ������ ���� #��������, � ��� '���� � � ������ ���������� � �+���� ��+�� �� ������ #����� ��� � ������� ���� ������ #�#� ��.

J� ����� ��� ��� +��� � ���’� �� ��� �� ����� �� ������ ���� ������� ��� ����� ����� (��+� � # ����'���� <���� �� ��'��). J� ���’� �� ��� ��, � ���� '� ��, ��� ��� # �����-�� �����, � ���� �����, ����’����� ����� �, �� ���� � ����- ������ ������������� ���. N���� ����� ���� ����� �������-����� ��� # ������ ����������� � <���� �� ��'�� � ;�+������ � ����* ����������� ������� # ������� ����� ��� #������.

Page 12: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

12

A���� '����, � �����������-# ����� �� �� �������� ��� ���-��� ������ ����� � ��� ����� ��� ���� ������������, # �� # ����#��� �������� #����� ����+�*�� �����'��� �� ���� � ������ �� ������� �# ������, ��#��� �� �����������, >� �����-�* �� ��� #� + �� ��� � ��� ���� ������ ���#������.

1.2. ��� �������� " ����

� �� ��� ��� # " ��!��� �� !��������� ����� (��. “status”- ������>�) ��� ������ ���-

��� ���������� ��, >� ���� #�*����� � ���� �� ��� ��� ������-����� ������� � � ���� �� ������� �# ������. A��� #�� # ������ ������ ��� ������� ����� ������� ���� ��� � ����� � ������ ��+�� �� ������ � �����, >� ��� �#���� �������������. J�� �-���� ����� * � ���'���� �������, ����� ��� ����� ������ ��� ����� �� ����, ����� �>� ���� �� ������ #� �����* � �� ������ ��������.

; ���� � ����� ��*, � # �����, �������� �������, � ��� ��� ��-������� � ��� �#���� ������� � ������� ��� ������� �����, � ���� �����'��� ��� ����� � ����� �� ���������. ? ����� �� ����� ��-����� ��� �������� ��� ������� ����� ��������� � ���������. !������� # ������ ����, >� �����* ���� ��������, * ����� # � ��� ������ ���� � ����, ��# �����, ����� “� � )��� @�����” (1998), ����� “� � &�������� ���� ������ ����” (1957), “@� # � ���� ������ ��� �” (�E@, 1913), ����� “� � &����������� ���� ����>� � ���������� # ���” (1997), “� � J�� ������ ���� <� ()��� <����)” (2002) �>�. J� ������ ���������� � �����������-# ������ ���� ��� ������� �����, # ����� � # ����'��� ���� �� �������, ���� ���� � ���*������������ � �� �����, ���� #��-�������� � ���������� ��� � � ����.

<���� �� ������� # � ��� ������ ���� ���� ���*����������� � ��+��� ��������� ����������� ������ ��������, � # �����, ������� # � ���������� ��������, ��� �����'�* ������� # ��� � ����’��� � ������ ������� >��� �� ��� ������� �����.

(���� ���������� ���*����’��� ��� ������� ����� � ��>�� ���������'�� � ����� � ����, # ��������, ���� ���, ��� ���-����+ ���������� � # ���'���� �����+���� * ���� ���*�������-���� � � ���.

Page 13: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

13

$ �������, >� ��������� ��� �� �� �������� �� ��#��� ��� �-������ �����, ��� � ��� � ���� � �� ��� ������ ������ ������ ������ ���� ��’��� � �#��# ��. ? � ������������ � ��������� � ���#������ �������� �����, �������� ������� ����� �* ���'�-�� ��� � ��������� �� ����� � �+���-� ������ #������ �� ����, � � �������'��� #������ � ��. ��� ���� �'���� �� ���*�����-����� * # ������� ��� ������ ������ ����� ��� #������ �� ���������� � �� ��� ����������� ����� � ����� #����� ��� � �'��� � ����� � �����. ? �������� ��� ������*, � # ���-��, #���� ��������� ��� �������.

���� �����'��, >� ���� '��� ����������� ��� ������� ����� �����*�� �# �>��� � ���� �� #��������� ��+�� � ����� �� -������ �����. ? �������� �� #�� * ���'�� ����+�� � ����� �-��* #���� �������� ��� ������� ����� � #����� �����# ��-����, ���� # ��� � ��������� ��� � �'��� ������ �� �+���� #����, #� ����'��� �������������. $� ������ ��������� ����-��� ��� ������, >� � ����#���� ����� �����'�� ��#��� ��-��������� ��� ������� �����: – ���������� ������� �� ���� ����������� ��� ��� �'���; – �������� ����������� ������� ����� �������� ��� ������

������ � # � ��� ��� �����; – #� ��� # ����'��� � ��������� �� ������, ��>�� �������-

��� � ��� �� ��� �� ��� ������� �����; – � ���, �� ��� # ����'�*�� �� ����� ��� ������� �����; – ������� '� ��������� � ����� '��������� � ��� �����; – ����, ���� ���� ������*�� ��� ������ � �� � ����

�������'��� ��� ������, >� * � ��#� ������ �����; – �������� �� ����������� � �� � ���� ��� ������� �����; – # ���� # ����� �, �� ��� ��� ��>������'��� #������� ��-

��� ��� ������� � ���. A���� '����, � # ������ ����������� ����� ������� ��� ��-

#��� – #����'��� � �������'���. �����'�� ����������� ��� �-������ ����� �����'�*�� # ����� �� # ����'��� ������ � '��-��� # ������, � ����� ������ #�������� ���� ('�� ���+�� � �� #� ������� �� #�����, �� ����+� �����������) � ����������� �������� # ������ ������ �+��� � ���� � �� ��� #� �����-�. /������'�� ����������� �������� ����� ����� � ���� ���- ��� �� ��� ������� ����� ��� #������ � � ��������� ��-���’���� ��� ������� ����� ������'�� � ������� � �. $

Page 14: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

14

����� ��#����*, >� �������� ������� ����������� ��� ������� ����� * �� �� ������ �� # �����+���, � ������ � ������ ���*-���������� ��� ��� � �������'�� ������.

@�� �� C �� C �������� ���� ��� ������ ������ � ��� ���-�, �� �����'��� � ���#������� �������, * �����#�'��� ���������� ������������ ����� � ���������� ������������� ���������-� ������ ������ �� ����. A��, � ������ “� � @�� ������� ����-�������� ����”, # ������ � 1998 ���, �� ������� ���� ��� ��-������� ���� '����: “@�� ������� ������������ ���� � ���� ��-���� ���� �������, >� �������� � ���� ��#� ������, �� ���* ���������� ���. ? ����� �������� ��� #������ � �� �� ����� ��� ��� �������'���� � ����� � �����#�'��� �������, � ���� #�� ������ �#����� �������'�� #������ "� �#�������� ����� ����� � ��� ��#����, �>� �� �� ��� ���* ��������� ��-����� ����������”.

������� ������ ����'��, >� ��#�+���� �������� ��� ������� ���#��� ����� #��’���� �� �����#�'���� ������� #����'��� � �������'��� ����������� ��� ������ ������. �# ��� � ���, >� � �, � # �����, ���* #� ������ # � �������� �� ���� ������ �����: �������, ����#���*��� ���������� '� ����� ���� ��, ��� ���� ��� ���#� �' ������ ������ ���� �� ����, >� #������ � �����#�'���� ������� ������������� �������'���� � ����� � ������ #����>��� ��*���� ��� ��������. ? ����� ��� ����-������ ��� ������ ���� ����#�* ���* ����� # �������.

$ �������, >� �� � ����������� �� # ��� ���� � ���������, ��� �������� � �� ������� ��� �� � ������� ���������� �� #� �-�� 50-�–80-� ���� DD �. ����'��, >� �������+�� ��#���� � �����-#�'���� ��� �+���� � �����+���� ���������� � �+�� ������ � � ����, �� ��� ����� ����� * �������� ����������� (���. ��. 1.2.1).

Page 15: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

15

:����� ����������� ��� ������ ������ ���. 1.2.1. ��!����’��� ����� �����"�� � ������ �����#�����

"��������� ���� � ���� ���� ����� )��������, ����������� ��� ������� ����� ����� �� ��'��

�� ���� ��� ���������, ��� >� ��� ��������* � �+���-� ����� #������ �� �������� �� ������� �������, � � � ������-�� ���������������'��� ����� � ���� � ��� �����'� ���� ��� � ��+��� � ������ ���������� �����.

A �������� ����������� ���������� �����*�� %��'������-���� � �<&, ��� �������� ������� ��� ��� "� �#�������� ���- ������� �����. $����� � ��������� ����������� �������������, ��� ������ ���� ��� ����* ���� #������ � � ���, ��� �� ��-���’����� ��������� ���� �������, �>� ���� �� �# ������ �� #�� ���� ������� ����������. )���+ ���, ��� ��* # ��� ���� ��-� ���� – �� ���, >� ������������ ����. ���� ������ ���� ���� ������� �� ������ � ��������� ����� �� ���� ����� #����� � ����� � ��������� ������. &� #��#� �������� �� ������ �, �� ������ ��� ��������, ��� �� �*�� ������� # � ��� ������ ����.

������� &������������ ����� E����� �� �������� ���� ����+-��� ������ (� ��� Q���� : “/�������� ���� ���� ������������ �� ����� ������ ������ �� ������ ���#��� ��� ����� � ��� ��#�-���, ���� ��� ������ �� � �����'����� #����'��� � �����������-

9 8 7 6 5 4 3

0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5

:�#���

&��� $������:���

;������ ���� @�� ��� � ����

)����� �#���'��� E��

M#��� =����� &��� �����

E����� � &���''���

<���

�� ��

���

�� (%

)

Page 16: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

16

��'��� ��� ����. @�� >� # ���+�: ��������� ���� #������ ��� � ���� ���� ������ «��».

&���� +����� ����� ����� # � &����������� ����, # ����� � 2003 ���, � ����� �����'�* ������������ ����� ��� ������� ����� � # ����#� ���� �����������, ��+� * ���� ��������� >��� ��������� ����� ��� � ������������ #������. <���� � ��, �������� ������� ����������� �������� � ������� ����- ����� ���� ������ ���, #� ������ � � ����������.

? �E@ �������� ����* ���� ��� # ��� “�� ����� � �+� � �����'�� �� �� ���”, � �� # ��� ���� ����� '��� ���������� ��� ���� ������ ��� ���� ������. ;���� (��-R���� (� �� (������ �<� � 1952-70 ����) ���� �� ���� ��� ������� ������� ��� �-������ �����: «$������ ���� ������ ��� ���� ������ #����* � ���, >�� # �� �� '�+� �� #��+�, ����� ���� ��'� �� >� # �-�����*��», �� ����� #��� �����'� ��� ��� ������� ����� � ��� ��� �� �����+���� � �+���� ���� � #� ���� �������'���� � �����. �<� #������� ����� ���� ���, ��� ��* �����'�� # �-�� ������ ����� �� ������, >� �����'�* �� � ����������� � ������-������� ������.

%� �������� �������� ��� ���*� �������� ��� ����� ����� �������� #���� ������� � ���� � ���*�� ��#� ������ ���� �-�� ��� ����� �#���� �� � �+���-� ����� ������.

1.3. $����� ���������� ������

������� � ���� � C �� � ��� C ; �������'��� ��� �� �, � # �����, �������� ��� '�� �

������� ������� ��� ������ ������: ���� ��������� ����#����� ������ ������, * ������ ������, ����� �� � �� � �������� � �+���-� ����� ��������� � ��������� � ����.

�� + �� ���, �� ��� ������� �������, � # ����������� �� -����, ���������'� ��� �#���� �����#�� � � � ��!, � # �����, ����� � �����+���� ������, ��� ������������ � ������ � �-+��, >� * ���������������� �������� ������� #���+��� �� ����� �����’����. ? ����� � ����� ��� ������ ���� ����#����� �����-��* ���� ������ ���� (��# �����, � � ����� �&% � � � ����� J�� ������ � ������� "� �#�), ��� �� �� �������, � # �����, ��-���*�� ������ ��� �������� (�����'�����).

Page 17: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

17

(���#��� �� ������ ������������ � �+���� ������� ����* ���-������ ��� ������� ����� ���� #�� ��� ���� �������� � �-+��� ���� � ���������� � ������ �������. ���� ��#�>���� � ���� ������ ��������*�� � #����� ������� ��� ������� ����� � �����#�'�*�� ������������� ��� ���� � ���� � ���� � ���-���� �����’������ (���. ���. 1.3.1).

; ������ ���� #����� � ��������� � �����#�'��� ���������� � �+����� ����� # ����*�� ������ �����, �������� # ������ ��-����� ���, >� ���� �� �� ���� ����� � �+�� ������ � ��� �-� ��������, ����'�� �� �# ��������. ����� ���� ������ � � �+���� ���� ����� � ���, ��������'� �� �# �������� # �-��� ������� '��� ��� ����� ��������� ������������ �� ����-���, �� �����*��. $� # �������� ���#� ��, � ����-���� ��� #�-��� ���� ���������� � �+����� ����� �# ����� �������'�� ������� � �� ������� ��������� ����+� ��� 50%, ��� ���� # ������ #������ ����� ��������� � ��� � ����� ��� ������ ������.

������� 1.3.1. ���� � � ������ � � ���� ���� �� ���

(� � ��� 2006 ����) ��� . ��.

:���� ��� +����� ��� $���� � �#�������� # �-�� ��#���'��� 13,2 )������ �<� � ����� 758,3

(���� 0,7 !#� ���� �#� 30,4

������ 0,3 %�#���� ��#������ ������ 14,2

J���� #�#� � � �� � � ����� � �����, � .'. 788,9 %�#���� =����'����� 4,9

– >� �������� � ��-���'��� �������� �<� 766,4 :�+� ��#���� 0,3

– >� * �����#�'���� �#� ���� �#� 22,5 :�+� #����� 10,3

&� ������� 1,9 =�#��� 29,5 :�+� ����� 42,9 <���� 847,9 <���� 847,9

!� ���� ������ * ����� � �������+ ��������� � �� ����

# ������. $� ������ ����������� ���#���� De La Rue, ����� � ;���-��� ) ����� �� �� ���� ������ >��������� �� �'�*�� 95 ����� �� ������, >� � ���������� �� ����* ������� 3,4 ���. � ����� ��

Page 18: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

18

������. A��� � �� ������� ������ ������������ � ������������ � ��� � � ����'��� ���� �� ���� ��������� � �+�� * ����� �� ��������� �������.

J� # ������ #������ �������� � ��� � ����� ��� ������ ������ ���� � ��� ����, ������ ���� �� ����� ����� �� ����. &��� ������ ��� # ���� ��� ��� (���� ����� ��������� � ����-��� �� � �+����� ��� �� IACA (International Association of Cur-rency Affairs), # � ����������� ��� ���� �#� +� ������+��� � 2005 ��� �� :D (���� ����� ����� ����� #� ���������� � �+���-�� ��� �� � <���.

!'������� �������*� � �������� ���������� ����� * #����->��� ���� � �������� ���������� ������ � ����. ������� ������������ ��������� ������ ��� �� ����� ��������� ��# �-����: ��������'����, #���� ���'���� � ������-����'���� ������. A �������� �����*��, >� ����� 6-7 ���� �� ���� #������ ���-����� ������ � ������� ��������� ������ �� �� ���� � ����-+�������������. ? ��’��� � ��� ��� ����� ����� � �� ������ � �+���� ������ ������������ #�#� ��� (��� #����� ��) ������ ������, ���������� �#����� � ���, ���������� ����� ���'�� ������� ������, �#�������� �� ��, ��� �#� �� ���� �>�. &��-����+ �� ��� ���� # �������� * ���� � �E@ �� �� NexGen (��-��#���� #�������) � �������� ���� ����������� 2004 ��� � ���-������� �������� ��������� MVC (Moire Variable Color).

!������ '���� � �������� �������'��� ��� �� � ������ ����-�� �*�� #���� ��� ����� ��� ������� ������� ��������� ������� � �� ���������� ������� ��������� � �+���� ���� � ������ ��#��������� �-� �+�� (#� + �� ���, � �+��, >� ��� -���� �����'�� � �� ��� :�� ��) � ������� ���� ������� ��� �� ������. &� ��#� �'��'� �� ��'��� ������� ��*� # ����-��, ���� �������, >� #��� >� �������� ���� � �+�� * ������-'���� ����� (������� 0,05% ��� ����� ��������� ������), � � ��� ������ ������ � ��� * '�� �� �� ���� � ���������� ���#�-������ ��� �������.

;������'� A����C ���� ������, ��� ������ ���� � ���� ���#��� ����� �� ��* �# �� � ���’*���� ���#��� ����� � � ����-�����. \��� ���*�� �� * ���� ���� ����� �����, �� ����#��� � ��� #��� ������� ��� ���������� � ���� � ��� ������� ���-����. H������� �������� ��� ������� ����� � ����� #���� * ���#� ������ �����#�'��� ���#��� ��� #�������� ��������, ��-

Page 19: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

19

��������� ������ �� �������, ��� ��� �� ����� ������. %� �������� ����� ������� ��� ������ ���� ��� ���* ��� �� ����- ������ ������, ����* ������ �� ������ ����������� �� ���� �-���� � ����, � ��������* ����������� �� ������ � �������������-�������� ���+���, �������* ����� � ��� ��� �� �������� ������.

�������� � ����+��� � ��� ���� ���� ����� ����� �����’���� ��� ���� � ��� ������� ����� ��� �� # �� ����� ��#������ �����’����, �� ���� ����� ����’������ ��� ���. ? ����+��� �� ��� ��������# ������ �����’������ ������, >� #������� ��� �������, * � ����� ��#���� � ��#���� �� ��#����. :�+� ���� #������ ����'���� � ����� ��, >� ��� �����, �����'� � ���� ���� �����, >� ����������� ��� ������� �������. $������, � # �����, �����'�*�� �� �� � ���� � ����� ��� �-��� �����, � ����� ��� ��� ������ ���� ��������* ����'�� ���'� �� �� � ���#�������� �� ���� � �+����� ����.

M� # �����, �� �� ��� ���� ����� �� �����’���� ������ � ���-������ ����� ���'�� ���'� �� �, >� ����������� �� ������� � ������������ �����. R��� �����’���� #� �� �� ��������� ���-���� �� #������� ��� �������. :���� ����� ��� ���� ����� ��-����� ��� ���� �� ��#�����, # �������� ����� ����� ��� @��- ��� � M#���.

? �E@, �� ����’����� ��� �� ���� ������� >� 1863 ���, ��-������� ������ #������, >� #��#����� #�� ����’����� ��� ��-����, * ���������� ��#���� (��� ������ �� ��#���� � '�-���� ��#����), � ����� ������ #��# �*��� � ������ � �����’���� #� *� �������.

$ 1980 ��� ������� # � �� ��������� ��#������ ������ � ��� ��� �� � �+���� ������ ���� ��������� �����’���� #� ����’������� ��� ������� �������� ���>������ � � ������ �������, >� �������� ���+�. J� ���� � ������ �� ���, >�� ���-��+�� ���>������, ���� ��� � �E@, � #� ������ � ��+��� � ������, ��� ���������.

$���� �� � ��� ��� # ������� ���� ������ ��� ���� ���-���� ����� � �� ��#�����, ���� �<� ����� �� ��� ������ ���'���� ��+� ��� ��� ������� ����� # �#������ � �+��. $��- ���, �<� '��� ������������ ����+��� ��� ��� ������ � #� ���� �������'���� �#���. $����� � ��������� ���� ����*� �<�, � � ���� 1991 ��� �� �� ��� ��� #� ������� � ���'��� ���� ����

Page 20: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

20

������� � 3% �� ���. ? ����� 1992 ��� �� �� #� ����������� ��#����� ���� ����+��� � 12 �� 10%. ��� �'��� �� � ��� ���� �����, ���#������, #����>��� ���������� ����������� ������.

? &���''��� �� #������, >� #������� ����’������� ��� ��-�����, �������� ������ �� ��#���� � #��'�� ������, ������ �� � �� � �>���� ������ �� � �� �� '�� ��� ����. = �� ���, #������� ��� ������� ����'��� ������������� � ���� � �� ��-�� �����’���� � ���� �� ���� ����. <���� � ��, � #������, >� #������� ��� �������, �����'���� ���, >� #��’���� � ��-���������� ��#� �.

%��'���������� ���� �����* �� �� ����’������ ��� ��� � �� ��������� ��� ���������� ��#����. &�# �����, � 1994 ��� �� ���, >�� ����+�� ����� ���������� ��#����, ��� ������ ���� &���''��� ��� ����+���� ��*�� ������ �� �� ��� ������ �� �� ��������: #� ������� �� ��#���� – � 12.1 �� 5%, #� � ������ ������� – � 4,95 �� 2%, #� �>����� ������� – � 4,15 �� 2%.

M� # �����, �� �� ��� ���� ����� �� ������ ������� ��� ����� #������. M� # �����, #� � ������ ��#����� ����������� ����+ ������ �����, ��� #� ��#����� �� ��#����. � ��, ��# �-����, � :����, ;������ �����, ��������� =� �� �� �� ��� ������ * *������ �� ���� ����� ����������� �����’����. A��, � =� �� *���� �� �� ��� ���� ����� ���� ������� � ��#�� 1981 ���. $����'���, >� � ��� � ���� � �� ��� #� ���� ������� ������� �� �� ��� ���� ����� �� # � �� ����������� ��#����� #����>������ �� 100%.

; �� ���� � �����, ��# �����, � &��� ������, �� �� ��� ���� ����� ����������� +���� #� ����� �� ��� ��� ������ ���-��� � ���� ������� �������. @ )��� @����� # ���'�� �� ���� ��-���* ����� ��� ����� � �+���-� ������ #������, ��������-�'� �� �� ��� ������ �� ���� 0,45% ��� ����� �����’���� ���� ������ ������.

;������'� ��� “� ���� � � ������� ��������” �� ���� ���-��� ������, ��� ����� ����� ������ �� �� ���� ����� (�� � -��� ��� ������ �� �� 3-4-� ������) � ���� �� #�#������ �����-���� ��+��, ����'� � #���'�������� #��� � ���� � ��������� �����. M� # �����, �� � ���� #������ ��� �����#�'��� ���� ���-���� ��������, �� ������� ������� #�#� ��� ��� �������� �� -������ �����’������ ������.

� �� ����# �� ��� � ����� �� * �������, � ������*�� � # ������. (�������� ��� ���� � ����� ������������ ����-

Page 21: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

21

��� ��� �� ���� �� �, �����#� ��, ��� ���� � �+���-� ������ ��� � � ����, ����������� ���� #���'�������, ���� � ���������� �����#�'���. � �� � ����� # ����� ����� ��� � �����'���, ���� ����������� ��+� ���� ������������ ��������� �� �-���� ���� ����������. A�� ����� � �E@ ��� ��� #��� � � �-��'��� ���� 11 �� ��� 2001 ���, ���� �� �� �������������� � &��-\� �� �# �'���� ���� ���'�� �� ���� # �������� #��-���� � ������ FedWire. $����� ���� ������ ��� ���� ������, ���� ��#���'��� ���� ������ ������ �� #�� ���� ���������� �� ������ � �� �� 135,0 ��� �� 11,8 �� � ���� �� �E@.

$� �� ���� ������ � ���� ������������ #������� �� �������� (��������), >� #��’���� � #� �� �������� ��������, � ����� ���, >� ������� #�� �����#�'��� ������� #�#� ���. ? ����+��� � ��� ���� ��� ����� ����� ���� ���#��� ����� #� �-� ������� �������, ������ ���� ������� �������. ;����'��� ������� ;������ ����, =�����, ���������� �������� <��#��-���� � �����#� , �� #��� �������� ��� ��� ������� � ���� ���-���� ������� ����#��� �������� ����.

N� ����*�� ����� ���� � �����, � � ������� ��� �����-�� �����, � # �����, �� ���*�� ������� #� ���� ������ #�#�- ��, >� # ������� #�� ������. )���-#���'������ ��� ���* # ��� �������� �� ��#������� � ��� ������� ����� ����� #�#� �, ��� �>� � ��� �� #���+�*�� � � ��, ���� #� ����� � �������� ��� ������� ����� � ��������� ���.

�� ������'� � ��� � � �+���� #�����, ��� ����� ����� #�-������� �����#�'���� +����� � ���#� ������ ������������� ��-������� ������������ �� ������� � #������. <���� � ��, ������-� �'��� ��� ������ ������ � #������� ������� �� * ����’������ – ���� ����� ��������� ��+� ��� ���� �� ��-������ ��� �����. ������������� ���� ����� ������������ #������, � FedWire, CHIPS, BACS, CHAPS, TARGET � ��+��, ���� ������� � ���#�������� ������ ������ #��������.

$ �+��, �������� ����’���� ��� ������� ����� � ����� ������ * ��� ��� �� �������� � ������ ������ � ���� ��#���-���� �����������, �����#�'��� ��������� ����, ������� ����� ���� ��� � �������� ���������� ������ ���*� ������-����� ������ � ����. � � ��������� ����� ������� ��� ������ ���� ���� # ������ � ������ ������ � ��+��� �� ������� ��-� ����'��� � ������.

Page 22: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

22

;������'� ������� ������� �!�, � # " ������ � ���-�� ��, ��� ������ ���� ���� ������ � ����� ������, � ��� '���� ������ ��� ��������, �������* #����� � # ������ #����� �� ��#� ������ �����'�����, ����#�* ������� � �� � ��-�������� #����.

!���������'� �� ������ �� �, ��� ������ ���� �� � �'��� � ����>���� �� ������ ������ #�#� �� � * ��������� �� '����, ���� #������ �� ������� �� �� ���� #��’���� � � �+���-� ������ #�������. ; �������������� �� ������� �� �� �������� ������-�� ��� ������� ����� * �����#�'��� �#�������� ���� �� ��-���������� ����'��� ��+�� �� ����������� �� ������ �� �.

;�� ����� � �� ��� ������ ���� ��� ���* � �����* �������-���� ��� �� �� ����. ;�� �������* ��������� ����� ����� �� �������, ���� #�������� �������, �� � �'��� � �#� ���� ���-����� ���� #���'����� ��#����� � �����. J�� ������ ����, � # �����, # ������* ���� � ���� � ����� ����� � ����������� ������-� ������ � ���������.

�� ����'� �� ������� ������� ���#�����! "� & � -������ " ��"�C����!, >� �� #��� ������, >� �������� ��-������ � �+���-� ������ #������ ��� ������� ����� * ��� �-���� ��������� ��#�������� �# �������� ������������ � �+���� ������� � �����#�'��� �����'��� ������ #������ � �� ����-���. ? �� �� '�� #������ ��� ������� ����� * ����*� � �������� ��������� ��������� �������'���� ������ �� ����, >� �# -������ �� ��� ����� ������� ������� ���’���� �, ��#������� � ���� � ��� ����.

%� � �+���-� ������ #������ �� ��� �� ��# �� ����� �#���� �� # ���� ����� ���. J�� ������ ���� �� �����'�* ���-#��� ����� ��������� ���� �� ������ � �+��, �� ���� � � � ���-��� �#� ���� ������, � ���� �����* ������, �� �#��� �������� �#������ �� ���. $������ ��� ���#��� ����� ���’���� �, �� ��-��� ��� �������� �#� � �+���-� ������ #������, ����� � ��� �� ��� ���*�� ���#������� ���� �� ��� ������ � #�*�-����� �������'��� � ������� ������ ������: – �� ������� (����. restriction – ��������) � �+���-� �����

#������, �# ������ �� ��� ��� ����+ �� ���� ���� � ��-������ ������ � ������ �#� ���� ���� ������ ������. ;��� ���� �����*�� � ���� �� ���� � ������*�, � ���� �� ����������� �����'��� �������� ������� ��������;

Page 23: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

23

– ���#������������ (����. expansion – ��+� ���) #������ ��-# ������*�� ��+� ���� ���+���� � ��������, #�����-����� �������� � ����� �������� � �+�� � �����. J�� ����� ����� ���� � ���*�� ��#� ������ � ��������

��� ����� � �+���-� ������ #������: – ����� ���������� ������� (�������� ��� �������� #������) –

�#����* �� �# �������� ���� ������ ������ � ������ � ���-� � ��� ������� �����, ���� '���� #����>��'� ������ ���-�������. !�������� ������� – �� ���� � ����� ��� ������� �����, � � ����+��� ��������� � ��� ��� ��� ���� ����� ��-���� ���� �����*��. A��, # ���� 2004 ��� �<� #’� �-��� #����>����� �������� ����� �� 0,25% �� 2,25% �� ������ ���, � ������� '��� �#� +� �� #�#� ���� � ��� � ����� #� ���>��� �������'�� ����� � "� �#�;

– ����� �� � ����’������ ��� ��� ���� ������ ������ * ���� #�-����� ��� ������, �������� ����� �����'�� �� ������� ��*�� � ����� ����� �������� ������� ���������� ������. A��� �� �� � ������ ��������� ������� ��������� ��� ���� # ���'�� �� ���� �����*��;

– �#� ���� �� ���� ���� ���� # �������� ����� �#� ���� #� ��#���� ��� # ����� ��� ������ ������ ������ #�#� �� � ���-������� ��������� �� ������� ������. %� �������� ������ #�#� ��, � ���� ���������� �#� ���� �� ���� ���� ����, �������: �����'������ �������, �����'������ �����’����, �� -����� ���������, ��������� ���#���� �>�. J� �������+ �#� ���-��� � �'��� ��� ����, ��� +� ��� ��������*�� � ;���-��� �����, � ���� � &���''���, :���� � � �����. ? �� � ��� ����� ������������ � ������� ����� ���������

�������� � �����. ? � ����� � &���''���, �� �������� ������ #���� ���� �#� ���� #� #� �� ��������, ��� ������ ���� ���� ����������� ���� �� #� ������ ��������. (������� �� ����� * ���������� “� ������ ����”, ��� �������� ������ � �����, >� ������� ��� ������ ������. ; �� ��� #� ���� ���� �����-�� � ��������� ����� ����� � �����, ��# �����, �#����'�� (������������� � ;������ �����, �E@, )������ �>�).

Page 24: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

24

1.4. @� ���� �� �"�������� � ��!��� �� D�� ��#��� " �������� " ����

<���� �� ���������� "� �#�������� �������� ����� (";�)

��������� # ���� ��� ��� "� �#������� ������ ��� ������ ������ ("�J)) � "� �#�������� ��� ������� ����� ("J)), ����-���� ������ # � ������ ���� ��������� '������ (��� ������� �����, >� ������ '������ 1 ����#��� 1993 ���.

"� �#������� ��� ������ ���� ��#�'�� ���� �� #�'��� ��#� 1998 . � � ����� �-��-(���� (�<&). ��#� ������� ���� ��� "� �#������� ������� �����, �������� �������� ���� ���� # ������� #������'�� ��� �� ��� ��� "� �#������� ���-��� ��� ������ ������.

%� ������ "�J) ����� "� �#������� ��� ������ ���� � ��-��������� ��� ����� ����� �� ��� – '����� "�. � �� ��� ����� ����� �� �� ���, �� �� �� �� �'��� � �������� �����, ���� �#��������� ����: ���� ���� # ��� �� ������� ����� ���#�-����� ���*� ������������ ����� ��� #������, ��� �� ����� � �� �'��� �� � # ����� # ��� �+��� >��� *����� � �+���-� ������ #������ � ����� ���� *� �, �� � ��������� #����� ��-# ���� ��*� #������.

"�J) ��* ��� ������� �������: – �����'�� � ��# ��������� �#����� ����� �� #������ �����; – ���������� �#� ���� � ���������� �������; – � ������ ������ ��� �� � ���-'����� �������� ����� �

�� ���� ����; – �# �� �� �������� �������������� #������� �����.

=� ������� � "�J) ��������� #��������� � ���� "� �#��-������ ��� ������� ����� – =� ���� ���, ;������'�� ����� � H��� ����� ��� (���. ��. 1.4.1).

%� ������ =� ����� ��� ����� # ������� ������������ ��� ������ ������ � ��� – '����� �������� ����� � +��� '����� ;������'��� ������. !�������� ����’����� =� ����� ��� * # ��� �� ���� � �������� �+���, ���������� �� �����#�-'��� �������� �������, #��������� �� "J), � ���� �� ������ ����� ��� #������ ���� *� �. !����* ����'�* �+��� >��� ��-��� ����� ��� #������, ���������� ����� � ��� ��� ���.

Page 25: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

25

���. 1.4.1. $�����"�%� �������

&���'�%����� "���������� ���

%� ������ ;������'��� ������ ����� # ������ "J), ���� ��-��#��� � >� '�� � '����, ����� ��� �� �� �������� ��������, �� ���� ������ ���� � � �+���-����������� ��� �. �� +�� ����� ;�-�����'��� ������ "J) � �������� +��� ���� ���� # ����'��� �� ��-� �'� �� ������� � ��� – '����� "� � ) ������ �� #�'��� ��� 1998 . )��� ���� #��������, >� # � ����#���� # ����'���� '��-���� ;������'��� ������ "J) #������ ��� # ��������� �� � �-

%������ ����

��� ���E�# � ���

F��������� ����

������� # ��-�������� � ;�+������

$�������� ��#� ����

%�#� ���� ��� �+���

��������

<��� ;������-'��� ������

%�#� ���� #� �����������

H��� ������ ��#� ���� #�

��� ��, ������ � � ���������

H��� ������ ��#� ����

���� �������� �����

%�#� �-��� ���- �+�����

�����

H��� ������ ��#� ���� ����� ��-

��� � *� �-#������� ��������

H��� ���-��� � ���-'��� ��#� -

����

��� �� �� � #������ >��� #� �-

�����

H��� ���-��� ��#� -���� ��-

�����

)�������� ��#� ����

H��� ������ �������'��� ��#� ����

%�#� ��������� ��� #�-

�����

%�#� ���� ����������

���������� � ������

H��� ������ ��#� ����

������� �#�- ����

H��� ������ ��#� ����

#������� ���-�� � ������� ��� �� ��� �

H��� ������ ��#� ���� #� �����������

Page 26: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

26

��, �� �� ���� ����� ������� � ���� #� +��� ������. $ ����#��� 2003 ��� # �������� "J) * m��-=��� A �+�. A� ��� #���������� # �-������ "� �#�������� ��� ������� ����� ������ � (��� ������� ������ �� ������� 8 ����. ;������'�� ����� �����’����� �# �-�������� ����� �� #������ ������ � �+����� �� ����� ��� � ����� ��������� �������� ������������ ��� ������ ������.

%� ������ H��� ������ ��� "J) ����� # ������, ����-# ������ � �� ������ ��� ������ ������ ���� �� ��� "�, � '��-��� �������� �����, �� � �� '�����. H��� ����� ��� # ������* ��������� ������� ������������� ;������� ������ �� ���-�� ��#� ��� ��� "� �#�������� �������� �����, �������� ����-�� � ��� "� �#�������� ����� >� �� ����+�� �� ���� *� �, � ��� '���� >��� ���������� �������� �� ��� *� � �� ���� ��� � ���.

H������ ��� �������� "� �#�������� ��� ������� ����� � "�J) �����'��� � ������ � # � ��� ��� ;������� ����� � #����* � #��- ������ ������� ���������� � �# ���� ��������� ����� �#����� �-��� – �������� ��� ������� � #�������� ������������� � �����.

"� �#������� ��� ������ ���� ��* �����'�� # ��� �� ������ ����-�� � ����� *� �����. = �� ���, ��� ��#�����* � ����� ����� � ���#�- �+������� # �������� # ����������� ������ �� � ������� �����-���� � ���������� ���������� ������, ������* ����� ���� � *� �#������ �#�� ��������, ��� �*, �� �'��� ������������ ��� ���-��� ������, �����'�� ����, ��������� �� �������� ���� �������.

"� �#������ ������ ��� ������ ������ * ����������, >� ��-��������� � � (��� ������� �����, �� � � ������ # � "�J) � "J). ;������'� ���� �������, �� "J), �� ����-��� � ���������-��� ��� ������ ������, �� '���� �� �� ����� � ����� �� #������ ��� ��� �� ���������� �� ������ �����+��� ������ '� # ����� ��� ��������. :������� � � ���� �#����� ����, � ���� � �� �� ���-'����� �� #������ �������� �#����� �� '����� #������-���� � ����� ��� ������ ������ � ��������� ���� ����� �������.

"������ �'�������� � ���������� ��#���� "� �#�������� ��� ������� ����� * ����������� ��� ����� �����. ?'��� � ��#�-��� ����*�� �� �� ������� “���'�”, ��� �� �������� ���#����-�� �� '���� �������� ��� �+����� # ����� ������ �� ����-'���� � '���� �� �������� � �#����� ����; ��� ������� ���� '���� ��#��� "J) ������� ��� ���+� �� 4 �� � *� �.

"� �#������� ��� ������ ���� ��* ���� �� ���� �����. \��� ��-�� ����� ������� � ���� � ����� �#����� ���� ��� ������������ �� ������ ��������. &� �+�, "J) ��* # ��� # ����� ����’����� �� ����� � �����, ���������� �� �������� ��� ����� �������.

Page 27: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

27

!��������� �������� "� �#�������� ��� ������� ����� #��-��* � ���, >� ��� #������ ���� ���*����� � �������� ������-����� � ���� � ��� ���� *� �, �� ���� ���� ������� ����. A��� ���� �� ������ #���� �#����� � �� ��, ��� #������ �� ������� � ���� – '���� ";�: ������ ����� ����� �� #������ #� ���>���� 7,8%, ������ – 2,7%, �� ������ �� � – 60%, �������� ������ – 3% ;;�, ������ �#����'�� ��� – 2%. A����� � ��� #� ���>��� ��� #��������� "J) ��* ��������� �������� '���� �������.

%� �����#�'��� ����� ����� ��� #������ "J) ���� �����* � � �#� �#��������� ��� ������: - # ������ �����, >� �����+���� "J) �� # ������� ����-

��� �#� ���� � ���� ������� �������; - # ������� ������ ��� ��#�����-� ������ �#� ���� � ���� -

������� ������� �� #�� ����� �� ����������; - ���������� ��� ����’������ ��� ��� ���� ������ ������ �

��� ��� �� ���� �� ������. H �+���-� ����� #������ "J) � � �������� ���� ���� �� ���-

�� ����� ���������� ����� �� �������� �� ��* ��� �'��� ��������, �� ����+ ������� � ���������� * ���'��� ������� ���� ��������.

% �� ���� �������! � �������!

1. !�� ��� ����� ��� �'�� � �������'�� #� ������� ��������-� ��� ������ ������. M���� +����� ���� ��� ������?

2. &����� � �����������-# ����� �� ��, � ��� ����� ���������-��� ��� ����� �����. &������ # ������ � #�������� �� ���-� ��� � ����.

3. ;����'� ���������� � ��������� � ������������� ���� ���-��� ��� ���� ������ �E@ � ��� ������� ����� ��*� � ����.

4. ? '��� #������ ���������� ����� ��� ������� ����� � ��-���� � ����� �� ������ �����?

5. N� * �������� ���� �������� ��� ������� �����? $������ ���-#������ #������� � ������� # � ��� ������ ���� ��������� � ���.

6. R�� �����#�'�*�� ����������� ��� ������� ����� � '� ����-�� �� ����?

7. !�� ��� ����� �������, >� �������� ��� ����� �����, � ��-������� # ������� �� ��'����� # ����� � ��� � ��������� �-������ ����������.

8. R�� ���� ��������� ����������� ��� ��� "� �#�������� ���- ������� �����?

9. %��� �� ��� ����� � ������������ � ��� � � � ����� �# ������ "J).

10. M�� ������� � �#� ���� ������* "� �#������� ��� ������ ����?

Page 28: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

28

2. ���@�,//G �: @�F:/��:��G )�G;</@��� %@�,���H/=? ':/%��

2.1. ����� � �� ��� ���� � �����#��� ������

)���� * ����*� � �������� ����� ��'����� ������ ��������

���#��� ���. H������ �� # ����'��� – #��� ������� � #� ���->���� � �+���� ��+�� ��� � ���� �� �� #���'��������, ��� # �-������ �� #���#���. )��������� �# ��� ������� � � ����� #�����-+�� ������ �� ���� ��#����, >� # ������ �������, ��� �#�'��� ��� �� �� ����� ������.

A� ��� “����” #������ ��� � ���������� ����� “banque” � ��-��������� “banca”. J� �����, ���#������, ����'��� “�� ��” � “��-���” � ������ �������� # � ��� ������� �������, �� �#�'��� ��-�������� �����. �� �� �����* �� ������� ��� �����, � ����� “banca” � :���� � D:: �. ����'��� ��� ��� ���� �� ������, ��� ������, �� � �� �������'�� '��� �����'��� �# ������� � �������-���� ����� ��� ����������+�� ����.

;����*��, >� #� +� ����� � ��'������ �������� ����� � ��-�� �’����� ���� � :���� � D::-DV ����� (��# �����, )��� (�-��'� � ��� ����� ��� ���������� � 1397 ., )��� H���� – � 1407 �-��), � �� ���������� ������ � ��������� ����������� �# ���. $����� # � �� ����+���� � �� ���� � � �����, �� ���� �������� � ��-��������� �#� ���� – �����, ������ ����� ������, ������, ���-��� “��� �” � “�� �” �>�.

!������� ���������� ������� ��� #� ���� ������������� #� �-����� ��#���, ���� � �������� �#� ����, � ����� � ����� ����� “���� �����” ��� � ���������� ����� “commerce”, >� ����'�* “� -����”. ? #�����+��� � ��� “���� ������” � ��� ���� #� ������ ���� � �� �� #��� ����* �������, ���������� �� ��� �����.

��'����� ���� ������ ���� ��* ��������� ��# �#������ ���-�� ���*��� ���� ����� # ������ � #�����, ���� � ��� ��� � ��������, >� ������ �� ��� ���������� �#� ���� >������ # ���-�� � ���� �������� � # ����� ���� ���� ����������� �����-��. = �� ���, � �#� ����, >� � ����� ����� �����������, ��-��� ��������� � ��+� ��������� � ��������� (� ����� �#����, ����� �� �>�).

A��� �� �����'��� ������ ����� � �����'� ���� �#� ���� ��-������� ��� �� �� �������, ��� ��� ���� � ���� ����������.

Page 29: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

29

���� ��� +���� ��� ���������� ������������ ����+��� � ���, �� �����'�* � ���'��� ���� �����. ? ���#�������� �� ��������-���� ������������, ���� – �� ��� � ����� � ��������, >� ����-��* ��#�����, � ����� � �� �������� �#� ����. &���������+�� ������� � ����#�* �� ����� �, >� ����� ��������� �� �#� �-���, ��� � �, >� ���� �������� �� ����'����, � ����#���� (�� ���-���� ��� ��+�� ���������-� ������ ������). ;������ ��#������ ������ � ���������� ������������ ������������, �� ������� �� ���, >� �������� ����������� �#� ���� * ��������, � �� #���-'��� � �������� �������'���� ���’*��.

z ���'�� ����'��� ������ ����� ��* ������ ���'���, �������� ������* ����� ���� ���� ��� ��+�� ���’*��� ���#���- �����. @�� �� ���+ �������� * ���������� ���� �������'��� ������, >� ������*, � ��� '����, �����'�� �������, >� ����-���� �����.

$ �������'��� �'�� �� �, ����, #� + �� ���, – �� ��������, ��-������� #��# �*����, ���’*� ���#��� �����. \��� �������� ��* �� ��� �����, � �� ����'�� �� ��� , ��' � �������*�� � ��� � ������. ;������ �#�����'��� # ������ ����������� ����-���� ����#��� #������ ������, >� ������� �� ��� �- � ���- � ����, ������������ ��'����� ������ � �+��� ��� ��, � ����, � ���� ���������� #������ � ������ ��������� #������, �� ��-��, �����������, #��� ������� � ��#����-# ����� ������ #�#� ��, ��������� ���� �>�. )���� � ����� �������� �#� ��� �� ��-�������� ��� �������� �� �������, � �� ����� � �# ���-����� ��������� ��������� ��+�� (����#�'��� � ���>������) � �� #� � ��#����� +���� ���������� ����� ����������.

&�������� �����'��, >� ���� * ���� ������ #��# �*�����, �������� ���� �������� ����*�� �� # ����#�� # ��������� ���-#��� �����. ;�� ���� ������ * ����� ����� #��# �*�����, �������� # ���* �� ����������� ����, �� ������ #������ ���-�� ���� �� ���� �� ���*���, ���� ��� ��, �� ��������� ����� #������, �� ���� � ���� ����������� # ������.

? ���*������������ � ���*���� ���� – #� �� ���� #��# �*��-��. <����# ���� #� �� ���� ��������� ��������� �� ��� �����-���� ���*��� ���� �� ��, �� ������ ���*���� �������������.

?���������'�, ����� ������, >� ����� * ������ ���#����� �#�����'��� �������, �� �� ��� – ��������'�, #� � ��#�������,

Page 30: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

30

#��� ��������, ��� �����, ��������� � �+����� ��� �� � �������� �� � �����.

)��������� �������, >� ������ � ������ � ����, ��� ��� ��-�������� ������, �� ������*�� ��� �'�� � ��� �#��*�� �����-������� �������������. A��� ���������� ������ ����� � ���, ��-� ��� �� � ����������� � ��� �, ������� ��� ������� ���� ��, �� �� ��� ����������� ������, ��#��� ������ � �+���-� ������ �������� � � ����, ���������� �����, ����� �������'-���� ������, �#����� ��������� � �+����� ��� ��.

&�# �����, � �����'��� @�� ��� � ���� �������� ������ ������-��� �� ����� – �E@ � =����� – �������� # �� # ������� #����-�� �� � ��������� ������� ����������� �����. ? �E@ �� �����*�-� �� �� ��� ����+� 7,5 ��. ���������� ������ (��# ������ 1980-� ���� �� ���� ����� 13,0 ��'), ��� >� �� ��������� '��� �� ���� ���� ����� ���� ���� �����. J ���� ��� ��#������ � ������� ����������� ��� �'���� ��# ��� ��� ������� ��� �������� �������'��� ����� (�������� �>� �� ����'�* �� ������ ���� � ��-����� #����'��-������� +���). &� �� ��������� ��������� ����� �� ��#������ ������ ������������ �� ��� ����������� ���-������.

? =����� � ����������� ������ +��� ������� � ���� ���'�� ���+�� �� ���� �� ���� ������ ������, ��� ���� ���� ��������� � ����� #� ���� � �� �� � ����.

&�������� �����'��, >� � ���� ��� �'���� ������ � ���� ��-����� ����������� � ��"��� ���� ���������� �����. $� ����� ������� � ��� � ��� ���������� ������ ����� �������-��� ��� ���� �#� ���� � ������� ���*��� #����� �#�� #�����. J�� �# ����������� � ��� � ������ � ����+��� �������*� �#��-����� � ��� – &���''���, � �����, E����� �� �>� – � ����+�� ��-��� ����� � % ���� ����������� %� ����� "� (1989), � ��� ��-���'�*�� ����#��� #� ���� ��# ���� ����������� ��������: 1. $���'��� ��#����� � ��+�� ��� ���, >� #������ #��� ���-

�, ��� ���*���. 2. = ��������, ����'��'� �#����'� � ��������, �#��'��

� ��������, ���� ���, ����������� ���� ������ �������� (����'��'� �� ������).

3. ���������� ������. 4. ������� #� #� ����� � �+��.

Page 31: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

31

5. ;�#��� � ������������� #������� ������� (��# �����, � ���-��� �� ��, �� ����� '���� � ����������� ��������).

6. H� ���� � #� �'�������. 7. A� ���� �� ������� ������ ��� �� ������ ���*���: ��� ����-

��� � �+����� ���� ('�����, ��������, ��#������� �� �-������� �>�); ��������� ������; ����������� �’�'� ���� � �#�������; �������� � # �������� ��� �������; ���-���� #�#� ���, >� #� ������.

8. ?'��� � ������ ����� � ������ #����� ������� ��� ������. 9. =����������� #��# �*��� #� � ��� � ��#����, �� ����'��

� ����� � #��’����� #�����, ������������ � #������, >� �������� �� ��� � # ������ #��# �*���.

10. H �+��� #��� �������. 11. �� ������ �# ������ � ������������. 12. $�� ����� � �# ������ ������� #�#� ���. 13. �������, >� ������� � ��������. 14. ������� >��� ��� ����� �������� ���*���.

=��� ����� �����, �� ���� # ��� ��������� ��� ���� ������-����� �#� ����, ���� ����� ����� �������, � �#�������� �����'�-��, >� ������� � ���� �#��� ���*�� ������� �� ����� ��������� ����������� ��������.

@�� ����� ������� �� ��� ����� �� ����'�*, >� ��� ����’����� #������ ������� ����� �#� ����� ��� �����'���. " ����� # �������, ���� ����� ������� ��� ��� ���� ������ � #��-��� ��# ����, >� �� ���� # ���������, � ������ ����� ����� �� ��+��. A��, Chase Manhattan Bank (�E@), #� �#��+� � ���� �� ��� ������>� �� #�'��� 90-� ����, # ���� �# ��������� �-+��� >��� ������� ��� �� ��# ���� ��������, �� ���� #�����-� ��������� �� ����� ��� � ��� ��� �� ��� #������ ���#���-��� (# �#����� ����������� �#� ���� � "� �#�, ����� � ����������� �������, �# ������ #��������� ������� �>�). $ ��-+��� ����, ���� #������� �������� ��� , >� ���� ��������� �� �����, – ��� ����� ������, ��� ��� #������� ����������� ������� � 1989 ., �# ������ ��+���, #� ������� ���������, ��� �-���� �������� ���*���.

����������� � ��� � ����������� ������ #� ����'�* �� �-��� ���������'�� ��#���� ��� �������� � ������� �� ���� ��-��� ���������� ������. A��� � ��� � �������, ��# �����, � �E@ � M#����, �� ���������� �#� ���� #� # ����� ��#����� � ��-

Page 32: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

32

��'� � ����� # ���'�� �� ���� 1990-� ���� ���� ���������'� ��������� ��� �#� ���� #� ��#���� � ����>���� ������ #�#� ��, ���� � �� �������, � ������� �>�.

? ����� ������������ � ��� � ���� �#������������ �����, �� ����� �# ������� ���� �������� � ��� �������� ��# -����: >��� �� ��� � # ������, �� ���� # �#�����, >��� �#� ���*���, >��� ���� �����������, >��� ���� ���'��� ��� � �#� �-��� (���. ��. 2.1.1).

���&�� �� �� E� ����

;������ <�����������

���’�/����� ����� (������� H��������� =� #� ���� %��I��

���. 2.1.1. ('���� �'�"����"�� ��������� ����

�#���������� �#����* �� �� ��� ���*� �������� �����, �����-

'��'� ���������� � ��� � ���� #������ � ������, � ��� � ��-����� � �� �, �#������� � ��������� ���� � ���*�� �� �>�. &��#�+� ���+��� ������ �#������������� ������ * �����������, �#��'��, �>���� � ���#� ��-��#� ��, ��, �� �'�, �� ���+ ����-���� ����� ������������ � � ������ ����� ������� ����������� ������.

��������#�� ����� – �� � ����� �������, �� # ����� ��-����������-�������� ��������. ;��� ��������� ����>��� �� ��������� ���� ����� � ��������� �� #� ����, �������� ���-� � #���������, � ������ #�������� ����������� ��� ����-���, � ��� ������ ������������. <��� �� ��� ������ �� ��-��� ���� �� ������ ��#���� ������ #�#� ��. &������+ �������� � ���� * ��� �#������������ ����������� �����, � Gold-man Sachs, Merrill Lynch, Warburg Dillon Read, Lehman Brothers �-

Page 33: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

33

>�. ������� �������, >� �������'�� '���� � ���� #� +�� � ���� ���� ������������ ������ � #����� ���� �� #����� ���� �#����� ����+� ��� 95% ���� ��� �#� ����.

�� �E�� ����� �#����������� �� ������� ������ ������ #�-��� #�� ������ �� ������� – ����� � �����. =�+� �� ������ � ����� �#��'��� ���� � ���* ��� # ����� �������� ����� � �#��'��� ���������, �� * ��������� �� ������ �����’������ �����, >� �� ����� ��������� �������. &������+ ��������� * �� ��� �#��'��� ������ � &���''���, �� ���� ����* ������� 30 �� ������ � # ������ ������ ����� # �����. &��#�����+��� �������� Allgemeine HypothekenBank Rheinboden AG, Deutsche Hypotheken bank, Eurohypo AG. � ������� �������� � ��� � �#�-�'���� � ���� � � ����� * ���� Credit foncier de France, ��� ��� ��� ���� >� � 1852 .

@J���� ����� � �*���� ���� �������� �� ����'��� � ����� ������� �������� �� #����� � �� � ������ #���'�� # ������ ������. ;��� ������ �������+��� ������ � �E@, ;������ ��-���, �<&, @�� ���� � � ����� �������������� � �����. A��, � ���-������ ������ “The Trustee Savings Bank Group” (;����� ) ����) �� 1995 ���, ���� �������� �� ��� � ������ Lloyds, ������� 16 �>����� ������ � ����� ������ � ����. ? &���''���, ��������'� �� � >� �������'�� ������� ��������� “Sparkassen” – �>���� ����, �� ������ �������� ���� ���� '�� ��� ������ ��� ���� -������ ������ � ���� �� ����'�*�� � � ���� ������� 460.

,��� �� -��� ��� ����� � ������ � �� ����� �#� ����, >� #��’���� �� �����+����������'��� �������� � ����� ����� ���� ��#����. &�# �����, � �E@ ���������* Export-Import Bank of the United States, ��� �'��� Eximbank, ��� ��� ���������� �� -����� � 1934 ��� � �������� ���� �����*�� �� ���� �������.

(��� ����� ����� * �����#�'��� ����������� ���#� ��� �#� ���� � ���, ���� # ����� ��������� ������� �� ����� ��� �� ��'�� ����� ����, ��# �����, ���� � ���, ���� � �������� ��� � ������ ���� * ������ �������� ��� �� ��-��#� � ��* # ������ � ����#�� �� ������ ����� ������ �����. � �� ����� �������� ����� * �� ������� � ����� �� #�#������ ���'��� ��#���� ���#� � ��, # �� #����� ��#� � ��, � ������� � ���-�� �>�.

? ��'����� ������ # ����� ���������� ����� ��������� ��������-��� ��������, >� #����� '���� #��’���� � �� �� ����������, �-

Page 34: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

34

��� #� �#������ � #���������� �#����������� �� ���� ������. ����� ������ ����� ���� ���� ��� # �����, � ������� ����-��� ��� ��������� ������������� ���#���*� McKinsey �����-�� �#���� # ������ ���� ���� �� *� �#������ ���������� ������. $� #� ����'����� �#���������, � ���������� ��� ����� ����� #������� �� '�� � #��’*� �#������ � �#�, ����� � ��� ���� �#���-��������� �� ������� ��������� �������� ��������

�� +� � �#� ��� � ����� – ����������- ��� ���� ���- ��’�� �, >� # �#��������� �������������� ���*��� � ����-����� ���#���� #����� #� ���� ����������� #����� � # ������, � ���� ��������� ������������. ;�������� ������������ �� ��-��������� ���� ������ � ���� �� ����+��� ������� ���+�, ��� �� �� (5-10) � ���� ����� ������ �� �������������� �������. %� � ���� � �#� ����� ��������� �����, >� �#��������������� �� �� ���� ����������� # ������ �� ��� ����� ��� ��’�� ��; �-��� ���’*� �#������� ������ ����+��� #� 5 – 10 �� ����� � # ������.

&���#�� � �#� ��� � *� �#������ ����� �#���� # ������, >� ��������������� ������ �� #� ���� � ����������� ������- ��, �����'� �� ������������� �� #� ����� � ����������� #����-��. ? ��� �� ���� ��� ����� ���*��� � �� ��� "� �#� �� ����+��-� �� ����+� 3-5. &� �+�, �� �������� ������� #��’*� �#������ # ������ � – #���'������� #�����, �� ������������ ��� �+�� � ����� ���� #�����, ������������� ����� �� ���������� �� -��� � �� ������� ���� �� ����. A��� ����� ����� �� ��� �-����������� � �� �������� ���� ����� ���������.

$��'����, �� �� ����� �������� �������� ��� # �������, # �-� ���� * ����� ������ �� ������� # ������, >� ���������� � ��+ '�� � *� �#�������� � �������� ������������ �������, � #� + �� ���, � ����� ������ ���� � ��� �������� ������������ ��#����. P� �������� �� ������ 25 ����, �� ������ � ��������� ������ “The Banker”, #����� '���� ��� ����� � ������ 2.1.1.

Page 35: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

35

������! 2.1.1. /�#����&� ����� ��� � � ������ ��!" �� �� " ������

��� �� ��� 1980 ��� 1994 ��� 2005 ���

'��� %���-�� '��� %���-

�� '��� %���-��

1. Credit Agricole (� ����)

6.2 Sanwa (M#�-��)

22.6 Citigroup (�E@)

79.4

2.National West-minster (;����� ) ����)

5.1 Dai-Ichi Kan-gyo (M#���)

22.4 HSBC (;����� ) ����)

74.4

3. Barclays (;���-�� ) ����)

4.8 Fuji (M#���) 22.2 Bank of Amer-ica (�E@)

74.0

4. Bank of Amer-ica (�E@)

3.9 Sumitomo (M#���)

22.0 J.P. Morgan Chase (�E@)

72.5

5. Citicorp (�E@) 3.9 Sakura Bank (M#���)

21.4 Mitsubishi UFJ FG (M#���)

63.9

6. Banco do Brasil () �����)

3.6 Mitsubishi (M#���)

19.8 Credit Agricole (� ����)

60.6

7. Lloyds (;����� ) ����)

3.3 HSBC (;�-���� ) ��-��)

18.0 Royal Bank of Scotland (;�-���� ) ����)

48.6

8. Midland (;���-�� ) ����)

3.2 Credit Agri-cole (� ��-��)

17.3 Sumitomo Mit-sui FG (M#���)

39.6

9. Paribas (� ��-��)

3.0 Citicorp (�E@)

17.2 Mizuho FG (M#���)

38.8

10. Algemene Spaar-en Lijfrente-kas ()�����)

3.0 Union Bank of Switzer-land (E���-�� �)

16.2 Santander Cen-tral Hispano (:�#���)

38.4

���� �������, >� � �����'���� #� ��� ���� � ��#���� �����-

��+�� ������ ���� �����+���� � �� ������� ����+� ��� � 12 �-���. ������� ���� ���'��� � ��� � �#��� ���*�� ����#�� ��-�����: �>� �� #�'��� 1980-� ���� ����+��� ���� ������ ���� ���+����� � $������� "� �#�, � �� ����� 90- � – � M#����, � � ��- ����� 2000-� ���� '���� ������� � ��� ������� � @�� ��� ���� # ���'�� ��������.

Page 36: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

36

2.2. �� ����! � �����#��� ������ � � �� �� �� �� ��!�����C

$������ ��� #� ��� �� ������ ������� ��#���� ���� ���-

�� ����� ����� ��� ����� � ������ #������ ��� ������� ��� ��� ���. ? #������ ������ ��#��� �� ��*�� +���� ���-���� ������ ����������� ���#������� '����, ��� #��, ����- �� ���� �����'�*�� �� � ���� ���#����������� � ��� ���� ��-�� ��� ���� � ���� ������, >� � ���*�� �� ��������� ���� �� ��. ������ ����� ����� �����+���� ���� ������ ��-#���, ����'��'� ����� �'�������, >� �� ������ * ���������, ��� � �����+��'� ���� #�� �� ������ ��#��������� # �����.

@������ �� ����� �� ���� ������ ��#��� �� ������ ������ � # ����� ����� � ���� � #� ���� #� �� #�������. $�� ���, ��-�� ���� ��������� +���� ���� ��� #��#���� �� ����� �����#�-'�� �'��� +� ����� ���� � ����� � �� ����� ������ �� � �����-+���� ���� � ��#����. A��� �� �������� ������� ���� ������ � ���� * ������� ���� ��� ������, ��' �� #� +�� ����� ������ ����������� �# ��� ���� ��#��������� ���� # ����� ����� ���� ���� � #� �� ���� �� ��. ;��� ��� ����� � ����, �������� � ;�-����� �����, &���''���, E����� ��, �E@. J�, � # �����, ����� ��� ��� �������, >� ���� ������� �#����� � �������� �#���-��������� �#� ���� �� # ������������ ���*���.

��� ��� ���� ������� ����� ������� * ����� �������� # �-���� �� � ��������*��, � # �����, ��������� � �#��������� ����������� �������������. !���’������ ������ #�'��� ����-���� ����� * ��� ���� ��� �������� �� # ��� �������� ��������-��� �#� ����. J� #��’���� � ������� ���#������ ���'���� � ��-��'���� – ����������� ����������� ��������. &���������� �� ����������� * ����� � �� ������ ��������� # ����#�� ��������-���� ������, >� ���� # ���� )���������� ������� � ��������-���� ������ (����� ����� � �����, ��� ���� � 1974 ���, >� �� ���* � �# ������* ������������’����� �� �� ����������� ��-������).

? ��������� )����������� ������ �����'�*��, >� #����� �� ����'� �������� #������ ��� �� ����. ! ���������, >� �� ���#���-���� #����� � �� ��, �� ���� # ��� ������� ����������� ��-������. � � ������ ����� �� ����'� �������� � ���� ������������ ������ ������ ��������� ������� ������������ ���� � ���-

Page 37: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

37

���� ��#���� � � ��� � �������� �����, ����� � # �������� ���� �� ��� �� � ��>�� ������� ��, � ��������� ��� �+����� �# ��-����, �#� ������ ���������� #���, #��� ������ ����� �� ���-����'� #� �#�����.

&�# �����, >�� #�'�� ���� �������� � �E@, ���� #������ ��� ��� '� � , ��� ��������, ��� ����� ���#�������� +�� (�� �����, >� ���� ��� � ����� +�� � #��#� ��������� ���� ��-����������) ��� � � ���� ��#� =�� ��� � � �+����� ����� # � ����'� ���� ������� '� � � (�� ������������ ������, >� #��#�- �������� ������������� ������������ � �� ��� '������ � �<� * ����’������).

� � ����� ��������� ������� � ����, � ��� '���� >��� ��-������ �����������. A��, ������������ ���� ���� ��� � ��������-��� � �#�� �������� �� ���+� 5 ����. � � ��������� ����� � �-������� ����� ��� ��� �����, �������� ��#����, #� �#����� ��� ���� # �����, ���#����� �� ������ ������ �>�. ;���� ��������� �������* ���� ����� ���� ������� � �-�����. ? ������ ������� #������� ����� �� � ��������� ����� ���-��� =�� ��� �� � �+����� ����� ������*�� � �� '� ��+�� ��-����.

; M#���� � ����� ����������� ����������� �������� * �����-� ��� ��������. ?������ ��� ���� �������� * ���#�������� ��#�-���, ���������� ������ ���� ������� ����, �� #����� ���������� ����. )��� #������ ��� � ����������� � �� �� ������� ���� �-�� ���� �� ������ ��#����� �� ���+� 1 �� � *�. ? ���� ����� #������ ��� ����� “����”.

? E����� �� ������ ��������� ������ ������������ �������-���� #��� % ���� ������� ����� �� ���� �� �*� ����� ������� ��#���� ���� ���� �����. Q������ ����*�� ���� ������ ���-�������� ������*� ����� � ��� ���, �>� ���� ���#�����* ����-���� ���� ������� ���� ������� ������ # � �����. M�>� � # �-���� ���� ����������� ������� ����*�� #� �+��� ������, ������ ������� ���� ��� ������� ����������.

;# ����� ������� ���� �������� ������>� �� ��� ���� ��-��� ������ �������� � ;������ �����, �� �� #�'��� 80-� ���� DD �. ���� ������* �������� �����'��� #�� “����” � ��� ����-��������� �*� ������ ������. %� � ��������� ����� �� #� ���� ���� �#���������� �������, � # ����#� ��������� � ���������-���� ������ ���������� ��������� $������ # � ���#���� 1948

Page 38: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

38

���. A���� ���� ������ #����� �� ����������� ����������� ����-���� # ���� �� +� ����� ��#��������� “�����������”, �� # �-����� ������ � ���������� �� � ���������� � �� �������. )� ��-�� � ��� � ��� � �� ������� ��������� ���� ���� ������� � ���.

? 1979 ��� #� ���, >� �������, ��� ��������. ;�� ����� ���� �������� �� ��� ����� ��: “������� �����” (recognized banks) � “���#���� #� # ����� ��#�����, >� ����������” (licensed deposit takers). �� +�� ������� �� #� ����, ��� ���� #������ ��� “��-�����” )����� @����� �� ��� � �� ��� – ������� ��#����, ����-���� #������ ���� � #�����, ������� �#���� � �������� ����. %� ������ ��*� � �#� ����+�� ������ ��� ������ ����, � ���� ����� � �������� ����. :�+� � ����� ������ ���� �����’���� � ���-� �������� #��� ��������� ��������.

$����'���, >� )��������� # ����#� ������������ ������ �����-'��� �������� ��� ��� �� ����� �� ��� ���� ���� ������ ��-����, � � �� ����� ��#��� �� “��*���� �����”, ��#������'� ����-������������ # ������ � ������������ ���� �. %� �����#�'��� ���������� ������ �� ����������� ������� #������ ��� ����-�����'� �����'��� ���� ��� �������� � ���������, ��# �����, ��� ������ ���� � (���) �#������������ ������� (�� �, �����-���, ������), >� # ����� � ������ ������ � ��� ������ ��-���� ��� ������ ���� ��������.

J� � ��������� #������ ���, � ������ ����, '��� �����'��� ���-����, � � �����, – ���� ��� #����������. %� �������� #����-����� ������� ���� #������ ��� �#� ����� ����������� � ��� � ���*�� ��#� ������ ������ ��� ��. $����������� ��-���’����� ��� �� # ����� #���, � ����� ���� ����������� � ���� ������������ ������, #�'����'� ��� ����������� � #����-���� �#��� ����� �� �������� ������ �� ����� ����������, � �-��� ����� � �� �� ������ ��������� � ������� ������. %� ��-��+��� � ��� �� ��� ��� * #�*����� ������������ ��� ��� �� �������� ������ �� ������ ������� ������ ��������� � ������� ���#��� �� �� #� ��� �� ���#��� ����� � �����.

������ ������'�� � ��������� � ����� � �� '� ��+�� � ���� ������ ����� ���* ���������� �� #����'���� � ���������-�������'���� ������, �� ������, �������, �� �� �+���� �� ��� '� ��+��� ��#�. A��� � ������� ����������� # ����� ������ ���� #������ �� � ��������� ������������ ������. ? ����+��� �� -��� ������� ������������ ��������� � ������ #�������� �����-

Page 39: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

39

'�� �� ��� ������ ����. �� �� ��� � ��� ;������ ����, @�� �-��, :�#���, �� �����, &��� �����, � ���� �&%, � ���� J�� ���-��� � ������� "� �#� �>�.

? ����� � ����� ��� ��� �������*�� �� ��� ������� ���-����, � ��+��� �� ������� � ������. A��, � =����� – �� )� � ��-���� �� ����������� ���������, >� * #�������� ������ ��� ��-������, � Q������� �� – ;������ �����, � E����� – ?# ������ ����������� ������ E�����, � @�� �� – ������ ��� ��������.

!����� � �#� ������� � ����, � ��� ����� �������*�� ��� ������� ������� ���� � ��+��� � ������. %� ��� �����-���, ��� ���, E����� � (&����������� ���� E����� �� ���� � ���� ������ ����������� ������*� � )���������� �������), &���''��� (%��'���������� ���� � ���� ������ ��������� #� ������ �� � ������ �# ����, >� ������ � � ��� � ������ �-�� ��������), :��� ((�������� ����� ����� #� � ���� � ��-�>������� � )��� :����), � ���� ()��� � ����� ���� � )�������-��� ������*�), �E@ (���� ����� ��� ��� ������ �#����� �� ������� =�� ��� � � �+����� �����, ���� ������ ������*� � ������� ��#����� � ������������ ��#� ������� � � ��� +���).

!���� � �������� ��# ���� ���� � ����� ������������ ���-������ � ��� ��� * # ������� ������ �������� ���������-� ������ �������, >� ������* �����'�� ��������� ������� �� ������ ������� �� ����������� ���� � ������ �# ������ ���-����. J ���� #������ �������� �� # ����#��, >� ���� �����-'���, ��� ���, ������� ������: 1. ; ������'� �#������� �����, ��������� ��# ���� ������� ��-

�� �������� #������ ���: ����� ���������, ��� ����������, ���� ������ � �������� ��� ���, �������� ��#����, ����-������ �# ������ ������.

2. @������� ���� �� * #���������, ��� ��������� ������� #� �-���� #� ��������� ������� ������ ��� ����� � ����, ��� ���- ���� �������. %� ����� �������*�� ����������� ������ � ������ ��������: ��� ������������ �������, ���� ����� �>�, � #��� #� ������� �����, >� �������� � ������ ������-�� �������.

3. %� # ������� #� ��������� ������� ��������� ��� ��� *���� �� ������ �� ���, ��� ����� ���'��� #������ �������� ���-��. !�������� ������ #��������� �������� ������ * � ��� ��

Page 40: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

40

� ��������� �������*��. � � ������� �������*�� �� #� ����� � �� �������� ���'�����, � ���� #� ���� ����� ������ – #�-������ �����, ������ ���� ��, >� �����'��� ����� #���������.

4. � ������� �������� ����� ���������� ��+� �� �� ���� �-������� ����������� ������ � ����������� ��� �. &�������� ���-�, >� � �*�� �� ������ ���� ��������� �������.

5. ?�#�� ����������� ������� ������� ��� ���������� #������ ���-������ �� � ������ ���� �����. ? �� ������� # ����� ��� ����#�'���� ������ ������ ����-

����� ������ ��������� ���� ������ ������. !���*� � �������+ #�+� ���� � ���� * ��� �������� ������ �@(/L, ���#������ �� ��� �������� ���� ������� ����� �����*�� �� 5-������� +��-���: ����������+� ����� ��� ���� ������ 1, � �����, >� ������� �� ���� ���� – 5. ���� ����� ������ � ����� �� #� +��� ���- ��� ���� �������� �� ��������: - capital adequacy – �������� ��#����; ����*�� ������ ���� �

��#���� ����� � �'�� �� � ���� �������� �� ������ ��� �-��� � ���� ��;

- asset quality – ���� ������; �����'�*�� ��������� #��� ���-� ������, � ���� �#��� # �������� � ����� �� ��������� ��-�������� ��� �����;

- management – ���������; �������� ����� �# ������ ���-��� � � �������� ���� ����������, � ��������� ����, ���-��� ��� ��� � �������� ���������'�� �� �; - earnings – ���������; �����*�� ����������� ����� � �'��

�� � �������� ���� ������� �� #� �#���� ��+� ��� ������-����� ��������; – liquidity – ����������; �����'�*�� ����� �����-����� ����� � �'�� �� � �� �������� �� �������� � ���'��-���, �� � ��#� ����'���� �����’����.

$ 1997 ��� � ������ ���� ������� ����� ������ – '������� �� ������� ������ (sensitivity), � ��’��� � '�� ���� ������ ����� �@(/LS. &���� #� ��� ����'�* ������ ����� ������� ������ (����������, �������, ������� �>�) � ������ �# ������ ����.

<���� � ��, ������ �@(/LS �� * *����� � ����, >� ���� ��-���*�� ���������� � ������. A��, )����� @����� �� ������ ���������� ������� ������ ���� �����*�� ������ RATE, >� ����'�* � ���*��#��’����� �����: ������ ����� (risk assess-ment), ��� ����� ������ (tools) � ������ ���������� �� ����-������ (evaluation).

Page 41: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

41

?���������'� ������ ��������� ������, >� ��� ���� ��-�������� ������������ ������, ������� �� ������� ����� �� ����� �����'����, � � ������'���� ������, >� �������*�� #�� '�� ������� #� ��� ��. ;��� �� #��������� � ���� ��� # ��� � ��-�� �������� ���������� ��������� �� ��#������� ����- ��� ������ � �����#�'��� ���������� ���*� ����������� ����-��.

2.3. @�"�������#�� ����� � �����#� " ����

! ����������� � ��� � ���� ������� ����� ���� #��’���� ��

� ����*� ���� �������� � ��#���� ��� �������� # ����� # ���- �# ���������� �+���. � ��� � ����� �����'�* ������� ����-'�� ���*����������� ����� �# ������ � �������������� ��� , �� ����* ��� � ���#����������� � #���������, >� ������* ���-����+ �������� ������ #��������� �����.

� ��� �� #������� ����� �����'�*��, ��� ���, � �������'-��� ���������� � ������� ��� ������� ���� ��, �� �� ��� – ������� �����, ��� � ���� ������ � ������������� ����������, ����������� �� ������� � �� #� ����� ����� �, ���� ��� ��-������. A��, ��������� # ���������� ���� ����� ��+� � ��� �, ��� � �#���, >� ��������� � ����������� ��� �; ���� � ������-���� ������ – ��+�, ��� � # ����������, �>�.

@�� �#������� ����������� �������� ��� ���� �����'�* ����-������ #����� ���� � ��� ��� #�� ������� � ������ � ���������, �� �������� �#� ����� � +���� �������. �� +� #��’���� � ����-����� �������, >� ��� #� �� ������, � ��� – �� �����#�'���� ���� ���� �������������� #�� �������.

;������ ��� � � ������������ � ��� � ������ ����� ��� ����-��� � ���� �# ������ ���� ��������, �� ��� �������� �������� ��� � ������� �� (�'�������) � ��� �� ��� �� �����. $������� ���- � ������� �� ���������, � # �����, ���� �� �� �� � ��������� �������� �� ������� �������� �����, ��� �� �+��� ��� � ��-��'�� #����, � ����: �����'��� � ����� ������ �����, ������-� ���� � ��#������ �� ���� ����, ����� ���� � ������� ��#�-��� �����, ���� ����� �'��� �������� �������� �����, ��#���� # �����, # ����'��� ������ # ������ ����� �>�.

<��� �� ��� ��, �� # ����'�*�� ��� ��� ������� ��, �� ����-���* ���#��� ������� �� ������� �#� ����� �����, # �� ����

Page 42: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

42

�� ��� �, � �+��, ���#������� �� ��#�+�� ���� ��������. ;�-�� #������ �����#�'�� ���#����� �# ������, ���#������ #����-���� � ��������� #������, ���� �� ��� �+��� ��� ��� � �� �-���� # ���� � �������, ��� ������ ������� ��������, ����'�� �� ���� � ����� �������������� ������� ��.

<��� �� ��� �� ��� �* #���� ������, ������� ��� ������-*�� ��� ����� ������*�� � ������ ������������ ������. M� # �����, # � ��� �� ����� '�� � ������� ������, ������ �� ������ ��������. ;������'�� �����*�� #��'���� ������� �-������ #������; � ������ ����* �������� >��� ������� -��� ��#����� � �������� ��� >��� � ����� #���� #���� ���� � >��� ��� ���������� �����; ����� #� ������ �#� ���� ��- �* ��� ����� ��������; ��������� ����� #� ��� * �������� �����.

%� ��>�� ������� �� ���� ������� ����� ��������: ������ ��� �� ��� ��, # ������, �������'�� ����-# ������, ����-# �������, ��� ���'��, ��� ��� � ����� . H�����, � # �����, * �������'�� �� ��� �� �����, ��� #������ ���� ��* ��� �� ��-� �� # � ������>� ����� � # � # ���'�� ��������� #������, >� ���� # ����. � ������ * ������� ������ �� ������� ����� � ���#�����* �� �# ������ �#� ������ ��������.

;���-# �������, � # �����, �'����� # ������ ��# ��� ��-������ �����. ��� ���'�� ���#�����* �� ��� ����� ��������� ��+�� � ������ #�#� ��, � �������, �� ��� ���� �� � ����� ���-��������� ������. =�� ��� ����* ����� ������� �� � ������� �������, � ���� ���#�����* �� #�������� # ���� ������ ��-�� ������� �����.

%� � ��� ��� ��������, '� �� �� ��������� +���� ����-���, ��������� #� + �� ��� ���� #���� �# ������, >� ����'�* # ���������� � #�������� ���� �����, �� ���� ����������; � ���'�� ������ � ������ ����������� ���#���. ���������� ���� �����#�'�* ����� ������� � �� �, ������� �������� ����� � ��-�� ������� #��# �*����. %� ������ ����� ����� ������� �, ������ ��� �+�������������� �� �������, ����.

)��� ����������� �����#�'�* ���� ���� �� ���� ����� � ��-�� �������� ��’���. @������ ������ ���� ����'�* �# ������ #� �������, ������ ��, � ���� ���#��� ���� #�� ������.

R� �� ���� ���� ������ �������� ��������� �#� ����� ���-���� �����. ;�� ���#��* ������ ����������� ����������� #����� –

Page 43: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

43

� ��������, ����������, ��#�����, �� ��������, ������, ����-�� � ��+� �#� ����, >� #��’���� � �������������� ���*���. J�� ���� * ��� ������ ������, �� �� ������ ���������� ������.

$����'��� � ��� � * �������+ ��������� (���. ������ :), # �-� � ��� � �������� ���� ������� ����� ���� ����'�� � ��+� #�� ������, �������� �� ������ # ����#���, >� ����� ����� �#������� ������ ���� ���� ����������� � ���������.

M� ������, ���������� �������� �� ��� ���*�� �������� �#�-����'���� �����. ��-#� +�, ���������� #������ ��* ����� ����-��� �� ��� , ��� ����� � ��������� # ���� ��� ��� �� �� ��-����� � ����. = �� ���, ���������� #������ ������ #��’���� � � �+���, � ��� # ���'�� ����-�� #������ � # ����� # ������� ����������� �#� ���� ��* � �+��� �� �����. &� �+�, ������� ��-����� ����� #����� ���������� �������� #������ �� ������ ��-����� ����� ��������������� � ���#���.

A��� ���'���� ���� �� ����, +������� � ���#�'���� # �-������ �#� ����, � ����� ���� �� ����� ����# �������� ���-�������� �������, ����� ������ �#������� ���*����� #�� ����-��� �����, >� �����'�*�� � ������������ � ��� ��.

@����� � ������������ � ��� �������� ������ ����'��, >� �� ����� ���������� ������ �� ������� � ����� � ����� ����������� ��������. ���� � ������ � ������������ � ��� ������ # �-����� �� ��������� �� ���#����, # ���������, ���'���� � �-����� �� �����, >� ����������, � ������ ����������� ����. : ���-����+� �� ����� � ������ � ��������� ���� ���� ������ �������� �����.

? �� ������� �� �� � # ����� �����*�� �������� ����� ��-��#��� � ����E��� � ����# �"�������#��� ���� ����. %� ��������, � ���� '� ��, �������� �������������, ���������, � �*-������ �� ���� ���� ���� ��� �� � �#� ���*���.

���"������ �� ��� ������� � ����������� �������� � ��-� ��� #�� ������� ����� ���#������ ����������� # ������ � �#� ����, >� # �#������ ����. @������� ����� �#� ���� � ����� ��� ���� ���� �, �������, �# ������, ��#� �����, >� ��������� ���#������� ��# � ����������� ��������. A� ����� �����'�� �#� ������� #�� �����, � ������, ������������, ��#�-�����, ����� ����� �� ������� �>�.

J ������ �����*�� �����'��� � #��� >� �������+ #�+� �-���. � �� �� �� ����'�*, >� ������������� ������ * *���� # ���-

Page 44: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

44

����� � �����������+��. $� �������� ���#� ��, ���� ������ �� # ������ �� ��*���� ��� �'��� ������� �����-���#��� ����� �� � � �����+��� # ���������� # ��� ����������� # ������-���. )���� �� �����* �� ������ ����� �������, ����, >� �� � �����* #� �� ����.

�# ��� � ���, >� � ����������� �������� ������� ������� �� ����� �� ������, � ��� �� � ����'�� ���� �������, �� � ����� ������������ � ��������, �� ������� � ��� �� ������� �� #��-���� ������� ����. $����� �’��*�� � ��� ������ ����������� � ��� � – �����%�, >� � �*������ �� #���� ��� � ��������. ;#� +� ��������� � ��� � ���� �# �������� � ��� ���������� First National City Bank >� � 60-� ���� DD �.

? ��������� ������������ ������� �� ��� ��� � �������� #���-����, � # �����, �� ����� � �� ���: “� ���”, “�������” � “�������� ��#����” (���, �� ����������� � ��������*�, “���� -����� ���������� ��������”, “����������� ���������� ��������” � “ ����� ���������� ��������”). �� +� � ��� ���� ���*����* � � ������ �����, � ��� – � � �+���� ����� � ����� ��#����, � – � ����� #����� >��� �# ������ ������. =����� � ��� ��� �������� ���#�����* �������� ������������. ? ������� ��-���� �# ������ ���� ��������� �������� ���� ���� �������� � �� ���� ������, >� ���� ����� ������ �������� ���� ����� ��-��# �������� ������� ��+�� �������'��� ���#����.

;����� �����, �������'��� #����+�� ���� � ����������� � �-�� �, ����� ����� ������� �# ������ �*� '� ��+�� ����� ��-����� � �� �� ��'� ���� ���#����, #� ��� ��'��� �� �������. �������� �������+� ����� ���� – USB, Citigroup, Mizuho Financial Group, HSBC Holdings �>� – * ������������ �������-���#�����, >� # ��������� ����� �� ���� �������� ���� ���������� #�����. M� # ����� � ��� � �������� ����� ������ ��� ��������� ���� PNC Bank, +��-��� � � ���� ���+����� � ���� ����� �� � ��� ��’*���* ����������� ����������� ����, �� #� ������ ��-����, ������, >� #��’����� � �#� ����� � �� �������, ���������� ������� � � ��������, ���� '� �# ������ ������, �# ������ ������������� �������, ������ ���*����� �����.

�� ������ ���������� ������ * ���#������� #����� �� ������ ����������� #�����, ��� ��������� * #���� ������������ ������ ��-�������� ������� ��� ��+��.

Page 45: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

45

A � ������ �������� � ��� � ����� � �*��*�� � �����-��) ����. ;��� # ������� ����� �������� �����, ��� # ���* � ����� � ����� � �������, � ��� ��� ���� � �� ������ #��- ������ ��� ��'� �� ���#����, >� ���#������� �� �������� � �� �-���� ������ ������. ? #�����+���, ������� ��� �������, � ������-����� � ��� � #�� ������ ���� �������� �� �������������� ��� ���������� # ����#��.

R��� � ������ � �*��*�� � ���'� ��!����, ����� � ��� �� ��� ���*�� ���#�������� ��� �����, #� �����, � ��� #�- ���* �#�����'���� �������������, �� �������*�� '� �� �� �-��� #�� �����. A��, �� ����� � �#��� ���*��� ����� ��� ����-����: ����� � �� ����� ������, �� #� ������ ������, �������������� �� #� ����, ������� # ����� ���*��, ������ ���-*�� – ����'�� �����, ���������� ���*�� �>�.

!���� � ��������� ���������� �������� � ������������� �� #� ������ � # ������ ���*��� ���� ��� #� ��� ��� ����� �� ������� � ������ “�� �����” (����. “wholesale”) ����� � “ ��-� ������” (����. “retail”) �����.

N� ����*�� ����E� � � ����, � ���� * ���������*� ���� ��� ����+� # ����#��, �� ���� ������� ��>�.

;��� ����� ����� ��� �� �'��� ������, �� �������* ����-���������� #���� � #���� #� � �#�� ���*���, � # �����, ���� �� �� ������ #�� �������, �� ��������� � '� ��+� �#� ����, � #��- �������, �� ��������� # ���� # �����, ��� ���#��� ����� �������� � ���*����. ? ����� ����� # ����� ������, >� ��-������ ����� #�����, # ���� ������� “� ��-����” (����. front office) – “����������� # ������”, �� ������� #������ � ��-��'���� ����� ���*���, # ����� #�����, ��������� ������ �� �>�.

��� �, >� �����*�� ��� ������ ����������� �#� ����, � ����� ����� ���-���� (����. back office). P� �������� * ������ �#� ���� ��� # �����, �� ������, # ��� �+��� � ��� ��� �� ���� ���������, ��������� ������� ����� �#� ����. %�� �� �� ������ ������* � ������ ���’���� � ����, #� ��� ����� � �# ���*���, � �*����� ��� # ������ #� ����� �������.

%� ����� ��� ������ �� ��� �� ������� ����� ���#������ ���� ����� – �������������� � ������ ����, >� ���� �������-��� �� ���#� ���� � ��� �������. %� ����� � ����� �� ��*�� ����#�� ����� – ������ #�� ���� # ������, �� ��� ����� �#���-�����, �������� ��� * ������������ # ��������� � ��-����� �

Page 46: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

46

#���� � ��������� ��������� ����� ����� �#� ����, ��� � ������ ���� �����, >� ��������� # � ��������� �#� ����, �'��� � �����-����� ������ ��, ��� �� ���� ����� ����� ����������� �#� ����. J� ������ � �������� ������ � ����� ����� “����-����” – “# ���-���� #�� �����” (����. middle – office).

A���� '����, �� �'�� � ��� � ���� ����+� ��������� ����� ����� � ���#���� �� ����� � ����'��� ������� � �����+-����� �� �����>� �����. @������'�� �������� ��������� � � �� ������� # �������� #������, >� � ��'����� ������ ������* ��� ��-��+��� #�+� ���. A� �������� ����� ������*�� � ����#-���� ����������� ������-# ������ – ��������, �# ����'�� � #�� ����'��. � � ����� #�� ������-# ������ �����*�� ����� �����# ������ ����#���� ���*��#��’����� ����� ��������, >� ������ � #����� ��������*� #� ��� �* ��� �� � # �����, >� ���� ������� �� ���*���. ! ����������� � ��� � ����� � ���-�� ��� ����*�� � ���#�������� �� �����'���� ����������� # �-�����.

2.4. ���� � �������! ��������� " �����(���

%������� ����-���� ���� ������� #��# �*����, � ��� '����

�����, � ������ �������� �� �����>� #� ���* �������� ��� �# ������, ��� ���� ��������� �������� �����, >� #����� #� �� #��# �*�����, �����#�'��� ���� ����� ����# �������� � ���������� ��������.

J��� ������������ ���������� ���������� ����� ������������� ���� ������� �����, �� ����� #������ �� �������'�� � ���������.

� ���� ������, >� ����������+�� ������*��) ����) ��-��� * ��� ���� ������������� # �����, >� ��#����* � # � ��� ����� � ���� ������� #��# �*����. %�����, � ��� ����� # ����� ����������� ��� �����, �� ���� �����+��� �� �������� �����, – �������� ����� (������� � ��� #�������), �� �'����� #������� ������� �� ��������� ��#���; ������� �����, �������� ����� ���� ��� �������� �����'��� ���#��� ����� ������� ��� # �������-�� ���� �����; ����� ���*��, �������� ���������� ��#�� ����-'�� # � ��������� � ������� ���������� �������.

� �� � �*���� �������� ����� #������ ��� �� ����� �� ��-���������� #��'���� # �����, � ������� ����-��� �����, � ��� '���� � �� ������ �������� �� ������ ���������� ������, �

Page 47: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

47

� �� ������������ �� ��� �������. J� #� ����'�* ��� ��� ���� �� � ����� ������ ������� # �����, #��������� �� ������ # ������, # ����� ����� �� � ���� �� � ����������, #����->��� ������� �� ��� ����� � �������� ��������� �>�.

&�������� � ��������, >� ���� * �#�����'��� ���� ������ #��# �*�����, � ���� ������������ ������ ����� ������� � �-+���� ��� ��� ���#������. ? ��’��� � �� ����������� ������-��� #������ ��� � �*������� �� �����#�'��� ��� ����� ����-'���� ��+��, �� ���*'���� � #���� #��� ���� �� � ���� �� � ����������. <�������� ����� ��� #� ����'�* ��� ��� � ����� ������ �# ������ #��'��� ����������, ������������ ����� � �����’���� �� � ����� � ������, ������� ���#������� ��� ���, �����#�'��� ������� ���� � ������� #� ���.

��"�����% �'�� ����� ������������ ���������� #� + �� ��� #��’����� � ����������� �������+ #������ ���������� #� �� ���*��� ����� � ��� ����� � ���� #�����, +������� � �����- � �������������. %� ����� ������ �# ������ #������ ��� � ���*�� ��#� ������ �� �������� ���������� # ��������� � �������� ������������ ����, ���#������ ������ ���� �����, ����-���� # �� ��� �� #����>��� ������������ � #� �#�������� �#�-�������� �>�.

���������� ��#�� ����� ������������ ���������� ���� #��-��* � �# ���� ������� ������ ��������� � ������, �� ���� ����-��� � �������. )��� * ���#������ �������, ��� #��������� �-��� #��’����� ���� �������� �� ��������� �������'��� ������� � �� ����� �� �#����� ��� ��� ���� #�����+��� ��+� ��� ������� �#� ����.

$ ����� ���#������� ����������� ���������� ����� ����� ����+�� ���* ����� ����� � ��� ���� ������� '���� �� ������ “��'��� ������”, ��������� # ����#��� ���� ��� * # ��� ��� ��������, ���+� ��������� �� �� � �# ������ � ������ ��+-�� �� ��������� ���������� # ����� ��� # ����� >��� ��� ��� ��-�����+����� �� �����>�. �� �� ��� ������ ����� ������ Banque Alternative Suisse (E����� �), Ethikbank (�<&), Cultura Sparebank (&� ����) �>�. !������� ������� � ������� '�� ��� Grameen Bank �� )�������+, ��� �#��������*�� �� ��� �� ��������� � � 2006 ��� � ���� &���������� # ���� �� � �� �# ��� #�������� �������.

? �� � ���, ��# ����� � M#����, ����� ������ ��'�� ������� # ��������� �����, � ��� �������� ����’���� ������� �#�� ���-

Page 48: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

48

���� �����*�� ��������� ���#������� ���'��� ����� � �����-� ��*� ��������� � ����� # ���'��� ��������.

;�>������'��� �������'�� � ��������� ���� ����� �����'��� � �������! ��������� " �����(���. �� �� �������� ������� – ��� ��� ���#������� ���������� �# ������: - # ��������� ����� # � �����#�'���� # ������� ��� ���-

�� ������������ �������; - ���������� # � �#�������� ����� # �����; - �������, >� #� ����'�* �� ���� ���������� ������ �����

����� ������ � �����'��� ������ ������ ��� ���; - #� �������, >� �����#�'�* ����������� ��������� ���� #���-

������ ���������� � #� ����'�* � ��������� ���'���, ��� �-������� ����������, ��� �+����� ��� ��� �>�. ?# ������ +���� #�������� ����� �������*�� � � ������-

�� ������ #��������� ���������� ����� � �����#�'��� �� ���-#�������� ��� ����.

$ �'�� �� � �����, ����������� ��������� #����*�� �� ��� ��# ���: A����� ��# �����(��� � ��������! ���� ��� �. ? ���� '� ��, ���������� ����������� ���������� * #��������, ������, � �������� � ��� ���.

+������� ����'�* �������� #� �#������� � #��'��� #�����, �� #������ �����#�'�� �������� ����� ������� �������, � ����� � ����� �� ��������, ������ # � ������� ������� �������� #� ������ � ������� ��� �� � �� �. ��������� �� ����* ���-�� � ��������, � ��� �������� # ������ ��������. ����� ��-������ �����'�� ��# ��� #�+��� ����� ��� � ������ �������-� � ������ ����� ����� �� ���� ����������� #�����.

����� �# ������� �� ������ �������� ����� � ������ � �� �� �-���� ��# ����� �� ������ #� ����� ����'�� �������� �����-��� � # ���������, � ��������� �� #�#� ���� #� ���� � #� ���-� �>�� ������. (�� ���� ������� �������� ����� #������� � �������� �������� � ������ ���� ������� �����, � ��, ������ �-���� ��� ��, �������� � #��������� � ������� �# ��������� �+���.

!����� ������'��� ���� ����� ������* ������ ����� �������, # �� ����� ��������� ������'�� �� ������ � �� �� ����� ��-# ����� ���*� ��������: ������ � ������� #� ��� �����, ����-��������� #� ���, � �����# �������� #���'��������, ����-���� �������� ��#���� �����, # ��������� �� ���� �#� ���� � #�� �������, #��������� ���������� �>�.

Page 49: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

49

$�����"�� ����������� �������� ���� ��� ������� � #�#� �-������ #� �� ���, ������*�� ��+�, >� �� �������� * ��� ��� ���-������ ���*����’���� ��� ����� #�� �������� ����������� �������.

/������� � ����������� �������� #����*�� �� �����+��� � ��� �+���. $����+��� ��� ��� ��������� ��� ����� �����, ��-+� �#���������� � ����, �����+�� ����� ���� �� ��. ����� ���-��� � ������*�� ��� �+��� ��� ���, ��� � * '������ ������-���� ���� ������� �����. J� ������� #����� '���� ������* ��� �����, ������� � � ���#�������� �� �� #����������, � ���� �#�-������� ����� ���� ������, >� ��� �*�� � ������� �����. H�-������ # ����'���� ��� �+��������������� ��� ��� * ����� ��� ���� ������ �� � ����� ������ +���� ��� ��� �#� ������ ������ ������� ��������� � ��������� ���'��� ������������, ��������� �������� � ��������� � �������� ����� �� ���� ��-����� >��� �� �������.

*��������! ���� ��� � ���� ������� ����� * #����� ����-��� � ������������ �������, �# ������� �� �� ������ *����� # ��������� �������, �� �# ������ �� �+���� ���� ���#���� ��-�����, >� ��� #� �� ������. ������ �# ������ #� ������� ��� �*�� � � �������� � ����'��� � ���'��� ����� �������-������ ����� � �������*�� �� ������ �� ���� ��� ���� #������.

� ���� �# ������ #� ������� ���#��* #� �#������ � #��'-�� #�������� #� ��� ����� � #� ������, #���� � ���#�������-� ��� ��, ������ �������� ����������� # ���������, �� ���� ���-��� �������� �� # ���, ���������� ����� �� � ������ #� ������ �>�.

!��������� ������������ #� ������ ��������� �#�������� ���-�������� ��������. ;�����, >� ����� # ����� � ����������� ��-���� � ������'���� �� �����>�, � ������ �������'����� � ��-����������, ��� �� �������� ��* �������� �� ��� . J� ������* ��� #� ������ ���������, #����>���� ���#����������� � �-������ ���, >� ����� �#� ���, ����� ����� � ���*��� ���#�-�� ����� �#����* �� �������� �������.

!������� ������ �� #� ������ ��������� � � ��’��� � ����-������� ��� ����� ����������� �*����� � ��+�� �������������� ���� �����, �� ���, ���#������ �� ��# ��� ��������, ���� ��-��# ����� ��� # �������� �����. A��� ��*�� �������� �� ���-�� * ������ �#�� �������� � �'�� �� � �� ��������.

Page 50: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

50

<������ ������ � ��������� ����������� �# ���, ����� ��� �� ���� �� ���*��, � ����� ���'��� ������'��� � # �������� ���� � ����� ����� �� #����>��� ��#�� ��������������� # ��� ����������� # ���������. J� �������* ����������� #������-�� #����>��� �� ������������ � ��� #��������. M� # �����, � ��'����� ������ �������� ����� # ����*�� � ��������� ���#� � -����� ���'��� �#��������� � ���#�������� �� ���� ��������, >� #������ ��������.

;������� ������ �� ������� ���� ����� * ��������� � ����-������ ��������� ������� ���*����� ��� ����� � ��� ���� #�� ��-������ � ����� ����� ��� # ���������. $��������������� * ���� # � �, >� �� ��� ���� – �� ����, � ���� # ����� �� �� ��� �.

% �� ���� �������! � �������!

1. %��� �����'��� ���� ������� �����. !�� ��� ����� ���� � ����������� #��� ������ � ���’*�� ���#��� �����.

2. M���� ��������� ���� ��� �����'���� ����������� ������-���� ����������� ����� �� ���� � ���?

3. R� ������ ���� � ���� � �� ���� ����������� ����������� ������ � ������ �#� ����, >� # ������?

4. R��� ��������� ����������� ����������� ��������? 5. ? '��� ;� ��'�� # �'��� ����������� ���������� ������ �

��������� ����������� ��������? 6. R� ������ ������� ������������ ��������� � ������ ����-

��* �����'�� ��� ������ ����? &������ # ������, >� #��-�� ����� ;�+� ���#�����.

7. &����� � ���� �# ������ ���� ������ ������ � �� �������. 8. M�� ������ �#� � ������������ � ��� ����������� ������ �

��� * ��# ��� �� ��'����� ��������? ������ # �'��� ����-�� � ������������ � ��� ������.

9. !�� ��� ����� ���� ����������� ��������. M��� '���� ���� �#������ �� �����'��� ������� ������������ ����������?

10. M�� ���������� �# ������ #� ������� ������ � ���� ������ ������?

Page 51: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

51

3. $@��*�://G �,�*���� %@�,���H/@F@ ':/%*

3.1. $ ������! � A����� ����� " ������ ���� %� ��������� ���� ������ � ���#��� ����� �������� ����� #�-

����� ��� � ���*�� ��#� ������ #���� ���� � �+���� ��+��, ��� ��� ���. � ���� �� �� ������, �#������� �� � ��� �, � ���� ���� �# ������ ����� ��� ����� � �+���� ��+�� ��* �� ���� ������� ����� ���� ������ ���'���. !'������, >� ����� �-�� ��� ���� ������* ����� ������ # ������ � ��+� ���� ���� ��������.

!#� ����, �� ��#������ ��� ���� ����� ����� �� ���� ���� ��� ��, ��������� #��������, �������� ���� ����� ������ � #����� ������� �����. $����� � �����'��� � ����������� # ����� �������, ��� �� ���� ������ ������ #������� �� ������, ��-��'��� � #���'���.

������# ������ ���� ��* ����� � �+��� ��+�, ������� ������� ��� (������������) �����, � ���� ��+�, ��� ��� � # �-���� ���� #�����+�� ��������. �� ����� � #��# �*������ ��+�� ��� ���#��� �����, ������� ��#��� ���� ������� ����� �����* �����'�� #���� ���� � ���� ����#���� ��#���� – 8 % – 10%, ��� � � # ��������� #��# �*��� ��� #������� ������� 40% – 50%. A��� � ��� � ��� ��� ��#����* ���� �� �#������� ������������ �������. N� %. <��� �� ���� ��, >� “������ ������� ����� � #�'�-����� ����� � ��� ������, ���� ��� ������* '��� � �+�. ���� ��� �#� �* ����� �������� ��+���, ��� ��+� ��#�����. %���-���� ����� “����� �” ���� � ������ ���������, � ��� #��# �*��-�� �� ���� � ������. J� ��� �� ����� , >� #����* � ��� � ���� ��-#���”.

M�>� � #��# �*��� ������� ��#��� �����#�'�* �������� ��-��+��� �#� ������ ������� � #�� ���* #����# ��������, � ������� ����������� ��#��� ������* ��>� ��+� A�����.

�� +�� � ��� * �����))*, >� #��’���� � ��������� �������-������ ���#������ � ��#�+���� �������������� ������. ! ���� ������������ ������ � ����� ��� ������ ������ ���������� ��-��������� ����� ������� ��#���� �� ������, >� ��� ����, � #�����+� ��+� ��� �������� ����� ��* �������� ��+� # � ���������� �� �>���� ��#����. %� ���'�� ������, >� �� ����-

Page 52: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

52

���� �� ������ ����'��� ��#����, ����������� #���� ����-���� >��� ��# ���� ��������.

? �� ������� �������'��� ��� �� � ��>������'��� ������ ���#��� ����� #��’��*�� �� � �������� � ����+���� ������-����� ������. �# ��� � ���, >� ��� ����� ����� #� � � ������-��� ���'���� ���� � ������������ ��#���� ����� �������� ��- �����, � ���#�������� �� ��� ��������*�� ��������� ��� ���� �� ������� ��� ��� � ������� ����� ����� ����������� �#� ����. J� � ���* �����#�'�� �� �������� ����� ��+� ��� ���+���� ���� ������� �#� ����, ��������� ������� � ���� �������� # �����.

= �� ���, ������� ��������� ���� � ��#���� ���� ������� ����� #����>�* ���� ��� �� �� � �+���� �����, #����+�* ��-��# �� ���������� ��� ���, '�� ���'�� ����+�*�� ���� � �� ��� ���������� (���# �������� ����� ������� ���� ��-���’����).

0���� ���"�� ������������ ��#���� #����* � ���, >� ��� ������ �����#�'���� ��� ���� ���������� � � ���� �� �����. =��� ������ ������ � ������ ������� ��������� ����*�� #���� �������'�� �����������, >� ���� #� ����'�* � �������'�� ���-#�����������.

������ �������'��� ���#����������� ����� � �� � #����* � ���, >� ������ ��+� ����� ������ �����#�'���� ���� ��-���’����. ? ��� ���� ���� ���� ������� ����� ������� ��#��� ���� �����*�� �� #���+��� ���� �������� #� �� ����������� � �+���� ��+�� �� ���� ���� �������, ���������� ��������� � ��+�� �� ����� �����’���� �>�. ? ��'����� ������ ������ # ���'�� � ���� � ����� ����� � ������� ��#����� ��>� ���-��� ���'��� �������� �������. � �� ���� ��* ���� � � �'�� �� � ��������� #�� � #��'��� ������ ����� �� ������ �������� ��#����.

$'������ ���"�� �������� ��#���� #����* � �����#�'���� �#� ������ �������� ���� ������� �����, # �� �� ����� ���� * � ��� ���� � ��* �������� ���'��� ��+� �� #� +�� ��#�� ��-������ �����. ;����� ��+� ���� �������� ������ �� # �-����� �����, ��������, ���������, ���#’�� ��� ������, ������ �>�

� ��� � ������� ��#����� ����� ���� ������ ������ ����� � ��� �� ���*�� �� #����� ����� �� ���� �� ��������. � ��

Page 53: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

53

�������� ������� �����'��� ������ ��#���� � �� ������ ���� �������� ���� ���� ����� � 1988 . )���������� ������� � ������������ ������, ��� �����'�*��, >� ��#��� ����� ������-*�� � ��������� � ���������� (�� ����� Tier I � Tier II – ��#���� #� +��� � � ����� �����).

&������+ �������� �������� �� �� " ������ * �����-��% '��� �����, ��' ���� ����'��� ���� ������� �������� '�-���� �������� ��#���� (�� 10%).

)���, ��� ���� � ������ ������� ���� ��� ����, ���� ����-��� � # ���, �� � # ����������� �����, '���� ��� � ���������� ����� ������� ��#���� ����* �����. � ��� �����, � ������, ���� ����� ��������� # ��� ������ �� ��� �� ������� ��, �� ��� � �����'�*�� >� �'�� #� ��� ��#����� # ����� � ���� ����-������. ;�������� �� # ������������ ����� �����#�'���� �������-���� ����������� ���� ����������, # �� ���� �� ���� # ��� ������ �� ��� �� ������� �� � �� �� �� �'��� � # ���� ������-����+�� �+��� ������� �� �����.

( ������% '���, ��� �������� ������, ��� �*�� �� �-����� ������ ��� �� ����� �� ��� ����� � �� ���������, ���� ���������� ����� �� ������ ������� #�#��� � ���� �� # ����� #� ���>�* ����������. � ����� ����'��, >� ����#�'��� ���� ����� �����+�� ���� ��� ����� ����+�� ����������� �� ��� �����.

%� ������ ��������� ��#���� ������ ���� �����'� �����% '������ – '����� # �����, �� ����+�*�� � ��#� ������ �����. &�# ������ ��� ������ ���� �������� � �� ���� ������� �� �����*�� �� ������ # ������ � ������. R����� # ����� �# ����*�� �� ��#��� #������, ����������, �� ������ ��� -���. R�����, >� ����+�*��, * ������ � �+���� ��+��, ��� ��#� ������ ��� �� ��� �� ����� � ��� � ������� ��.

%� �������� �������� �������� ��� �� �� ��#���� ��#�- ����'������ ������� � ��� �� �� #�� � �������� � � ��� � ������ � ������������ �#� ����. $� ������ ������� �#���-��� ���� ����������� �� ���. !������� ����, >� #� � �������-� ������� � ��� �� �� #�� � ������ ������� �#� ����, �� �-������� � # �����, >� #�����* �#����������, � �����, � # �����, ��������� ����>�� �� ��� �������. A��� ��� ����-'��� � ������ �� ������ �#�������� ��������� � �� ����� ��������� ��� �#� ����.

Page 54: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

54

%����� �� ����!, �� � ��� ��#, ������*��, � # �����, � ������ ������ �����’���� ������, �� ����� ��� # ��������� ��#�������� �����, ����������, ������������� �� �������� �>�. ; ������ ������ � �� ������� ����������� # ����� ��-����� ���� ��� ���� ��� �����, ��� � ���������, >� ����� �-��� � �����; ��������� � # ���� �'��� � # ������, >� #� ����'�-�� #� ������� �����’���� ������� ��� �������� ���� �����; ����� #�#� � �'��� �>�. <���� ���������� ��#���� �� ���� ������� ����+� ��� 100% ��� ����� ���������.

� �� � ����� � �����, ��# �����, � ;������ ) �����, �����-� ����� �����’���� ����'�� �� ����'���� �� �������� ��#�-���, � ���� ��� � ������ ��������� �����’����.

? 1996 ��� )���������� ����� ��#����� ����� �������� ��#�-��� ���� ������ ������ >� ���� '������ – ������ � ��� ��-��!, �� ���� ���� ��������� �� ���� ������ ���� ��������� �� � (��� ����, >��� ���� ����������� #����� #� ��� #���-+���). � �� �� ��+� � �������� � ������ �������� ��#���� ��+� � ���, �>� ���� �����* ������ �����, �����#�'���� ��� � * ��#��� ����� ���.

:�� �'�� �� �����'��� ��#�� �������� (��� ����������) ������������ ��#���� � ������ ������ ���� ���������� ���� � �� ��. !���� � ����� �+�� #���������, ��� #����� '���� ��-������*�� � ��������, * �����+��� ��#���� �� ���� ����'���� ������ ��#�����. ? ����������� ������ �E@ �� #�'��� DD �. ��� �������*� �� #������ ��� ��� ���'� 10%.

? 1930-� ���� ���� ����� �� #� ��� �� � ������� ��#�����, � ������'�, >� ���� ����� � ���� #� ���� ����������� ������ ���� � '���� �������� # �'�� ���� ��� ���������� ������, ��-# �#������� ��+�� #������� ���������� – �����+��� ��#���� �� ��������� ���� ������. � �� � �������, ���� #��� % ���� ���-���� ����� ����� ������ ���'�� ��+� � �� ����� ����� #�#� �, >� ���� ������ ��������� � �� ���� ����� ��#�����, ��������-����� � #������� �������� ��#���� – ���� ���� �� �������� � �����+��� ��#���� �� ����� ���������� ������ � �� ����-��� ���'���� �#�'��� �� ���+� 20, � #����+� – 15 ��������.

$ 1988 . �� ������ �+��� )����������� ������ � ������������ ������ ���� ��� #������� ��� ����� ����� �� ��� � ���� ����-'��� ���� ���������� �� ���� �� ���+� ��� 8%, # �� �����������

Page 55: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

55

� ���� ������������ ������ ��� ���� ��������� ����������� � ����+ �� ��� ������ �� ������.

%� �� ������ #�������� �������� ��#���� ��� ���� ������ �����, � � �������� �� #���������� �����, �������� �� #���� �������*��, >� �����'���� �� ������ �����������, # ����� )���������� ������: ������ � ����, ��+� �� ������ � ��� ���-���� �����, �� ����� ����� #�#� � – 0; ������ � # ����� ���������-�, ������#����� ����� #�#� �, ������������� � ���� – 0,2; �#��'-�� #����� – 0,5; ��� ��+� #����� � ���������, � ���� �������, ������� ������ �>� – 1. �������� �������� ��#���� �� �����-*�� � �����+��� ���� ���� � �� ���� ������, �������� �� ��-�����*�� �����.

? 1996 ��� � )��������� ����� ���� ������� ���� #�# ���� – ���� �����'��� ������ �� ������� ������ (�� ������, # ������-��, �������� � ��������) � ������ ���� ��������� ���� �����-��� ������ ������ �� ������. ;����'�� )���������� ����� �� �-��� � ��# �#������ �� ������ ��� #��� # �#������ >��� #� ����� #� ������ �����, ��� ���� �>� �����#�'�� ���#�������� ����������� ����� �� ��#���� ����� ������ ����� ����� ������-����� ��������.

% ��� )��������� �����, �� ��#����* � #�������* #� +�, ��-�� # ���� � 2004 ���. ? ��� ��������� ����� ��� �� ����, � ��� �#��: ������� #����, #��’���� � �#� �������� �������, >� �������� '� �� �������, ����'�� � ��������'�� #������. = �� ���, ������+�*�� �� ����������� �������� ��� ��� � ���� � ����� ������������ ������ �� #� ���� � ��������� �� ���-��� ���������� ��#���� ������� �� ����� �����, � ���� ����-������� ��� � ��*� ���� ����� �� ���*���, >� ��� �* ����� �� � ����� ���� � �� ����������� ������.

A���� '����, #� �� ������� #���* # ������ #�������� #��-��>��� ��� ��#���������. ;������, �����+��� �������� ������-������ ��#���� �������*�� ����� �#�������: �� ������ ��� �-+��� ��� �� � �� ������ �����+��� ��� ��.

�� +�� �#���� #����* � # �������� #����� ����������� #����-��, ������ ��� ������� �� #����>��� #����� ���� �� ��#���-������ # ����� �� ������ ��� �'��� ��� ���������� ��� �'��� ��#�� ���������� �� ����� ���'����� �����.

%� � ����� ����� ��������� #� + �� ��� �������� ����� ������ #�#� �� �'��� � ������ #�#� �� � # ���� ������ �� �����.

Page 56: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

56

���� ���� ��������� # ���� �������� �������, � � #� +� '� �� �� �������, � ����#��� �� � �����.

�#�������+��� ��� ��� ����� �����+��� �������� ��#���� �� ���� �����'�*�� ���� �� ����� � ���� � ����*�. ;����� �����, >� �� ������ ��� ���� �� ������������ � ����� ��-��� ���������� �����, ���� ��������� ��#����� ���'����, # ����������� ����� ��� ��������� �� #�� ����� ���#� � ����� ��� ���*� ��������. ? ����� ������ ��� ��������� ��*�� ��-������. ;���, � # �����, �� ����� ����'�� ������ �� '� �� ���-������ ���#������� �#�����, ����+ �������� ��� #����# ���-�����. = �� ���, �������� �� ���� �� ��#���� ������ #�#� �� #����� ��������� �� ���� ���� ����, �� ����>��� #��’���� � �������� �� ���� � �������. A��� ����� ������ �������� ����+� #�������� �� ��� �+�� ��� ��� �� �>��� �������� ��-#����.

? ��'����� ������ ������ ��� ������������ ��#���� ������ �������*�� +���� ��� � #�������� ����������� ������. !��-����� �� ����� �� # ����� ���������� � �E@, �� # ���� 2004-2006 ���� �������+ ���'���� #����� ���� ��#��� ������ Bank of America ����������� ������ FleetBoston Financial � MBNA Cor-poration, ������ J.P. Morgan Chase – �������� ����� Bank One, ���-��� Wachovia – ����� Golden West Financial. (���� ���������, >� #��������� ��� �� ����� �������� ���������� �����, � � � �-#�� ��������� ������� �� ������� ��’�. @������'�� # ����� �'�-����� � � "� �#�, �� #���� ������������ ������������ ������� ���� #����'���� � # ����� ����������� # ����� �#���� ��� ��������� ���#�����.

3.2. )�� ���� ������� � �����#� "

����, ���� ����������� ������� ���E��� ������ �� ���� #� ������ '����� ��� ���, >�

���� �����*�� ���� ������� ������� �� �������� ������� �#� ����, ��� � '���� �� #���� ���� � ���������� ����� ��� ��� #���#��� �����*�� (���. ���. 3.2.1).

Page 57: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

57

������� 3.2.1 ��������� ������� ��� ������ ����� ��� �� ������������� � �������� (%)

���� ����������� ������� 1970 1980 1990 2002 A ���������� ��#���� 43 23 20 10 &� ���������� ��#���� 41 41 49 47 %�#���� �� �������� 0 15 10 9 $�#���'��� ��+� 4 10 11 17 :�+� �����’���� 5 5 4 8 ;������ ��#��� 7 6 6 9 <���� 100 100 100 100

A �������� ������� '����� ����'���� ��� ��� �������� ��-

� ���, ��� ��+�, >� ������� �� ����� ���*���� – # ������� ������� � ���#�����, ��� ������ �� �� ������� � ���� ���-����� � ���#�������� �� ����� ������ � ������������ ����-��������.

;��� ��#������ �������, >� ������ � # ����� ��'����� ��- ������� ������, ���� ����������, �� ����+� >� � ������� ��-�������� ��������� ������� ������� DD �. �� �������� ���'�� �����+����. ? ����+��� � ��� ����������� ��#������ ������� �������� �� ���� � �� ��: � ��� ��#���� �� ������ ����'��� � ����� �� ���������.

�� �� ���� ��#���� #������� �� �'����� � �'����� (��+� ����� – ���������� ��� '����� ������) � �'����� � ����, ��� � ����� ��#����. �� +� – �� ��#����, ��+� � ��� ����� ��� ���� ����� �� #� +�� ������� ��������� ��� #�#�- ������� #���������� �����; ��+� �� � ������ ��#����� ��-��� ��� ���� ����� '� �� #����� � ��� � ������ �� ������� �� ������.

$������ ��� �� ���������, � # �����, �������� ��� ���� �������: ������ # ������ ����, �� #� ���� ��� ���� #� ������ �� �, ��� ������� � ��, �������� � ����� �����, ���������� ������, ��������� ����������.

D� ��� ���� ����������� ����"�%���� �'����� * ���: - ������� � � ����� � �+�� ���*��� �������*�� � '���-

����, �� � #������ ��� ����-��� ��������; - ��+� ����� ��� ��� ���� � ������ � � ��������� �� ��,

�� � +���� ��#������� '���;

Page 58: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

58

- ������� ������ �#��'�* ����� #���� ������� �� ������������� ������ (� �E@ � �� ������� �� 5 – 15 ���. � �����); !������� ��������� ���� ����� ��� ������� �� ���*��� *

��������� �#��� �������� #� ��� ��� ���� ��������� �� ���� . A��, >� � 1933 . =��� �� �E@ ���������'� ���� ���� ��������� ���������� #������ #� '������ ��#�����. <������'� �������� � �� #� ��� �������, >� ����� �� ����� ���� �� ������, >� ����- ����� ��� �������, �# ��� #���������� ����������� ������ � ������.

&��� � ����� �����*�� #���������, �������� ��� � 60-70-� ���� DD �. ��� �������� ����� #�'��� ���'���� ����'� #��'-��� ��� ���, �� #� ������� �� � ����� ��#����, � ������������ ���������-� ����� ������� ��� ��������� � ����� #�#� �. A��� ���� ����� ����� � 1972 ��� �����+�� ����� ��� ��#����, ��� ��� ��� ����� (�3-����� (����. NOW- negotiable order of with-drawal – ����� # � �� ��+��, >� ��� �*��).

J� ������ #�*������� ����������, ��� ��������� ���� ��-��� � �+�� �� ��#������ #������ �� ���������� ��������, � �#��� ��������. !���'�� ���� ���� ��������� � 1981 ���, � �-#� #� ��� �#��'�*�� ������ �����. �� &@?- ������� ����� ����’����� �������� #�� ����� ���*��� #������ ���������-���� ����+��, � �>� � ������ �� ������*��, � ������� �� �#��'����. = �� ���, ����� ����� ������ ������� �� �������-������ ��� ������� � ��������� �������� �� ��������� ����-�����, >� ���� ��#���� ���*� # ���� ����, ��� �� ����� ���� ��� ������ � ����� ����������� ��������.

$ 1981 ��� ���� ����� ����� ���� ���� # ��� ���� “����� ������*���� '���������� �����” (����. ATS – automatic transfer service). ? ����� ��� ���*� ��* ����'���� ����������� � �>����� ������ � � ��������� ����� ����������� >������ #� ����� �� ������ �� ��#���� �� �#��� '����, ��� ����� �� �� ����; ����+�� #� ������������ ������ �� ������ �� #������ �� ������� ����.

&��� ���������� ����������� ������� *, � ���������, ���� -����� #��# �*����, ��� �� ������*��, �� ������� ��� # ������ ���*��� � ������ ������ � ��� , ���� ���� &@?- ������. ; ������ �� ���� ����� ����� ���� ����� ����� ��������� � ���-� ���� ����� '������ ������� ������ ����+ # ��������� �� ���*���, � ��� '���� +���� �#��� �� ������ ��#�������� (����.

Page 59: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

59

implicit – ��, >� ��*�� �� �����) ��������. J� �������*�� �� �-����� ������� ��� #����� ��������� ����������, >� ������ �� # ������� �� ��������� �#� ����. :���� ����� # �#����� ���*��� ���� �� ������������ ������ #����� �����������-��� ����+�� (���#���������� ������) � ���#������� �� ���� ������� ���������� ����� #� � ����.

� � ���� ������ “������ � ������*��) �*����)” ���� #� � �����* ����-�� �����+���� � �+��� ��+� �� ������ (��� ��� ����’������� #����������) ���*�� �� ���'������ ������������ ������ �� ������, >� # ������ ���������� �����; # � ����� ���� � ���*� ����������� �����'��� �������� ��� #� � �������.

? ;������ ����� ��#���� �� ��#���� ���� ����� #��'��� ������� (����. current accounts) � �������� �� ���������� � ���-��� �� ���� ������ � ��� � �� �� ��� � ���, ��� ��'���-�� ���� �������� #���� ���� ��+�� #���� ����+�� �� ������.

� ������ ������>� ��� ��#������ �� ��#���� � � �����-�� ��#������ ���� J���� ������, �� ������ �������� �� �>����� ������, �������� � ��#����� # � ��� ������ � ��#�-������ �������� � �+����� ����.

����� � �5 ��% ��#"� � ����� � ��'���) '�� ��� �� � # ����'��� �� ���������� �������� ��������� ���>������. &� ��� �� �������� �������, ��+� ����� ������� ������� (��' ������ � ������� ����� � ���� # ��� ������� #�#� ������� #���������� # � �� ��+��, ���, � # ����� ��� �� �� ���-���), # �� ����� ������� � +���� #� � ������� �� ��+�� ������, � �� � ������ ��#���� '���.

�#�'��� ��� ������ �������� ����� � �>����� �����, ������ ���� � � ����� ��� �����. !������ ����� ��� ���� ������ �-������ #����* � ���, >� ������� ������ �� �>����� ������ #�-����� # ��’��� �� �� ����� # � ������ �#� ����, �� � ��#�����-� � ������. � � ���� ������ ������ � ��#����� # � ��� ������ ���*� � ���* ��������� ������ '� � ������ ��+� '� �� #�+�, �� ��������'� �����. ? ��'����� ������ ��� ������ ���-����� ���� ������� � �������� ������ �������� '����� ���� ����������� �������.

6�'������ ����� ��������� ���� (����. MMDA – money mar-ket deposit accounts) ���� ������� � 1982 ���, � �� ������� ������-���� ��� ���'����� �>����� ������� #����* � ���, >� �� �� ������� #� ��� �� ���*�� >����, �����'� �� ���� ������� #�

Page 60: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

60

��+�� ��� ������ � �+����� ����. �#�'��� #� ��� ������� ��������� #�� ����� ������������ ����+��, #��� � ������ ���� ���������.

��#� ������� #���������� # � �#� ���� �� ������*��, �����-����� ������ # ��� � ���� � ��� ������� +��� #� � ������� � �����, # �'��� � � ��� – '�����, � � – #� �������. ? ��’��� � ���� ��������� �� ��������� �#� ���� ��#����� ������ � �+����� ���� �������� ��#������� ��������, � �� ���-���������, � �� ��� �� ��������*�� ������ ����’������� ��� -������. A��� ���������� �� �� �� �� ������������� * �������� ���+���, � �� ������* ������ �#��'���� #� ��� ����+� �������, ��� #� &@? – �������.

�� � �� ��� ��� – �� ��#���� � #���+���� � ���������� � ���, #� ��'���� �� ��� � ���*��� # ������ �� + ��� � ��-���� � �� '����� �������� ���#������ �� � ����, >� ����+��-� �� ������ ��� ��� �����'��� ��#����.

? �E@ � ����� �������� ���� '��� ��� ����� �������-��� – �>������ � ��#�������. !����� ��#������� �� ��-�� ��� 100,0 ��. ���� �� �E@ � ���� >� ���� ����� – “������ �� ������” (����. Jumbo – # �������� �����). ;���, � # �����, * ����� ��������� ����������� ��� �������, ��#������� �� � �� ����, � � +��� ������, ���'����� ��������� * 1,0 ��� ���� �� �E@.

%�#����� �� ������ ����� ��� ����� ����� � ��� ���-��. ? #� +��� ��#���� �� ����� ��� ���*�� � ���*�� � # ��’��*�� �� ����� � � �� #���+���; � � ����� – � ��� ��-��������� ���� ��� # ������ ��+��� �������� �� �� ������ ����. A��� ����, � # �����, ��#���� �������� �� ����, ���-������ � ������ �����, ����������� ���������.

!>���� �� ������ ����� �� 100,0 ��. ���� �� �E@ * ���+ ����� ��������� � � ������� �� ����� ��#���� ������ � ���*�-�� � # ����� #� ����� �� �����'�*�� �� ����, � �� � ��������� �����.

A���� '����, ������ ����������� ����, ���� ��� �� ��� � ���� �� � ����� ����� ����� �� ��+� ���*��� ��� ���� ������� �������. = �� ���, �� �� ���� ���������� ������� ���� ����� �������+� #������� �� ������� ��� ��� � ��� � �� ������ ��� ���, >� ���#��� ����� ����� ���*�� �� �� ��#������ #���-���. ���� ��� ���� ����� ����� ����+��� ��+������ ��������-

Page 61: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

61

�� �� ���� ����'��� ���*��� +���� ���� ����� ����� ����� ��#������ �#� ����, #����>��'� # ���������� #����� �� #��-������� ����������.

@�� # � ����� ��� � ��������, >� �������� � ����-��� '�� ��+� � ����������� ������� �� ������� ���*��� ����� ��� ����'��� +���� ����'� ������, �������� #������� �� �'���, �#��� '����, � ��������� �� ���� ����� ������ �� #���'��-��� � ������������ �#� ���� ��������, ��������'� �� � >� �� ��� #������ * #����� ��������� ����+�� ��+��.

� ����� ��#���� * �� ������, ���'����, � �>�� ����� ��� -���, �������� ���� �������� � � �'�� � ������������ #���������, ��� �� ���� �#��'���� ���'�� ��>� �������, >� ���� �� � ����� ���� ����������� ��� ���. $ ��*� �'�� �� � ������� ��� ��������� �������� �. <��� # �#���* ������ ����'��� ��� �� �� � ���-�� �� ������� ��� ��������� ��� � �'����� �� �����: - �����’���� #� “�� '�� � �+��” – ��������, �� '����� ��-

���� �� ����� ���������� �����, ��� ���, � ����'���� ��� � #����� # �'�� � �������'��� #� ���� �� ������� ����� �#��-����;

- ��������� ��+� – ������ ���*���, ���'�� '����� ��� (�����-��, 25-30%) ���� ��� ����'��� � ����� � ����-��� '�� # �-��� #��'���� #� ����;

- �������� ��+� ('��� �� �������� ��������� ��� �� �������-�� ��#������), �� ��� ����� ���� ����'���, �� ����� �� �-������, * ������+��.

3.3. ������ ��������! ����������� ��� ���� &������ � ���� ������ ������ �������� ����� ����'���� �-

�� ��� >� �� ����� ��#�� ������ ����������� �# ��� #������� # ������ ���������� ����������� ������ � �� ��������� #��� -�� ������ ���*���.

�� +� �# ��� ��� ��� ������ � ������� ��#����� �� �'��-� �� ���� �������� >� � 1829 . � �E@ � +�� &��-\� �. $�-��� “ � � ��������� � �+���� ������” �����’����� ����� � ��-��� # �������� '� � �� # �*����� �� �#�������� ��� ����� #������� ����� �� ������ ��� ���� ���������� � �� ������ ������. %� �� ����� D:D �. #������ ������ ���� � #’� +���.

Page 62: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

62

&�������'� �� � >� �� ������ ����� �� # ���������, ���� �����-���� ����#�'�� #����� ������ �� ��� ��� � �������������.

&�# ������ D:D �. ���#� ����� ����� &���''��� ��� ��� #�- +� ���� ����� ������ ���*����� �� ������� �������, �� ��-#�+�� ��������� � ���� ������� ������, >� ���������* � ��� � ���� ��������.

&��� ����+� ��� � 70 � ����� ���� ����* � '� ��+� �� �� � �-������ ��#����� (���. ������ ::), �� ��#������ ��� ���������� ������� #���� �� ���� #��� ���� �� �������. D�' ��� ������-�, >� ������� � ������ ����� � '����� ���������'��� �� ��-��� �� ���� ���������� ��� #��� �� ������ ���������� #� -����. &�# �����, � �E@ – � 30-� ���� DD �. #��� ;������ ��# ����, � ;������ ����� – #��� � ��� 1970-� ����, � :���� – � 1980-� ��� #��� ���� ���� “)���� @�� ������”.

H������� ���� ��� ��� ����� � ������� ��#����� * ��-���#�'��� ���������� ������������� ���� �������� ����������� ������ �� ������ �#�������� ���������� � ��� ������ ��+��, >� ���� ��� �����. $ �������� ����� ���� ���� � ������������ �� � ���� ����� ����� ���� ���� ��� ������� – ��� �������� � �������� ������.

? �E@ ���� ����� �� #� ��� � ������� ��#����� (�=�%) �� ���*�� ����#� �'��� ��� ���� � ��������, �� �#������, >� �� #� ��� ��� ���* ��� �# �� � ���� ���������-� ������ �������� � � ��� ����������� �������� ���������� �������. �=�% * �� ������ �� #� ���*�, �� # ���* #�� ��� ���� =��-� ��� � ���� ������� � ��. ? &���''��� � �� ���� �� ��* ����-���� # ���� �#���� �� � ����� �����, �� ������� ������ – �#���'������� ������ � �������, ��� � ������ � � ����� � Q������� ��. ? �� � ���, ��# ����� � M#����, ������ ������ ���+����� �#�.

?'��� ������ � ������ �� ������� ������� ���� ��� ����’������ � ��� ��������, �����* * �� ��� ��� �� ����-��������� � ��� $������� "� �#� (� �� E����� �� � (��������). ? �E@ (�� ������ – '����� �<�), ;������ �����, =�����, ��������, M#���� � � ��+�� � ����� �'��� ������ * ����’������. J� �����-#�'�* #����� ���#���� � ������ � ��������� ������� � ���-���� � ��* ���� �� ���� ���*��� ����� ������. @�� # � ����� #�-������*�� ������� ���*��� � ���� � �������� ������, � ��

Page 63: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

63

����������� �� � �� ������ ������� � � ������ ���� �����+�* ���� ����������� #�����.

M� # �����, � ������� #�+� �*�� �� ��� ���� ��#�����, � � ���'���, �� � ����'��� ����. � �� � �� � ��� � ������ ����-'���� ����� ��#���� ����'��� ���� (@�� �, R���, &��� �����, A� �''��� �>�) �, � # �����, ��������, ��� >� �����*��, >� � ���� ��������� �� ����� ��������� �����'�� ��#�� ����� ����>��� ��+�� � ��� '� ��+��� ���� ������� �����. ? ����-+��� � ��� �� #������� � �������� ������������� ��#����.

� ���'�� � ���� � ����� ������ ����� ���#����������� � �-����� ������ �� ��������, ��� ���������� � ���'�� ���� #��� -���� ��+��, >� ���������, ������� ��� ��� �������'���� ��-���� � ��� ���� � ����.

A��, � �E@ �� ��� ������� �� 100 ��. ���� �� �� ��������� � * �����>�� � ����, # �'��� ����+�� #� ������� ����� � ������ ����� #�����������, � � ����� – � �������� �� ���. %� ���-�� � ����� "� ��������* ����������� ���� ���+�������� �� 20 ��. *� �, �� ����+ ������ � ��� – 15 ��. *� �.

R��� � ����� ������ ��� ��������*�� � ��������, ��# �-����, � ;������ ����� �� 75% ���� ������, ��� �� ����+� 7500 �. �. (���������� ���� ������� � �� ������ �� ������ ��������� ���������� � =����� � ���� � 60 ��. ���, � M#���� – 10 ���. *�. :���* ������ ��’��� � ������ ��#�� � ���� ��� �������� ��#��-�� �����. A��, � �<& �������� ���� ��#�� ���������� �������� 30% �������� ��#���� ���� ������� �����.

$� �#������ ��������� ��+�� � ������� ����� ������ #���-���� �� ��� ����: � ������������ � ��� �����������. �� +� ����'�*, >� �� ��#��� ���#������� ���������� �� ��*�� �#�-�������� ���� �� ������ ���� ��� ������� ������-�'�������. A�-�� #�#� ���* ����������� �# �* #�������� ���� � �� ������, � # � ������� � ������� ��#���� # ���� �* # ���� ��#��� ���-+�������� ����������.

? ������ ��� #�#� ������� ����������� #� ���� �� ���#��-������ ��+� ����������� ����� �� �����������, >� �������, ��� � ��� ����'���� ���� ���� ������ �����. A����� ������-��� ����� ����� #� �����, �������� �� �������� � ��� ����������-� ��������� ��+� ���� ��� ���� �����, � �� ���, # ���� ���-�������� � ������� ���+�������� ���* #����� '��. (�� �� � 10 � �����, ���+������ � ��������� � "� �#�, �����������

Page 64: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

64

��+�� �� ��������� ���#���������� ��#�� �������*�� #��-�����.

;����� ���'��� # � ��� ���� ������ � ������� ��#����� ��* ���������� ���� � � ������ �������. "����� ���� ������ ��������*�� � �������� �� #����� ����, �� ��, � # �����, # �-���*�� ����'��� ��� �������� ��#�����. ; M#���� ����� >� �'-�� �#��'��� � ������ ������ � ���� � 0,012%, � �<& – 0,03%, � =����� – 0,1% �>�.

%��� ���������� +���� ����*�� ������� ��� #��������� ��-�������� ������� �����. ? �E@, ��# �����, ���������� ����� � ������� ������ ������* 0,15% ����#���� ����� ��� �������� ��#�����, ��� ���� ���� �� ��*�� ������� ��� ����������� �#� ���� � ����������� ���� �����. ? �������� ���� ������ ��������*�� ������� ��� �������*�� #����# �������� ����- ������� �����.

��������� �'��� �� ���� � ��� ���� � �������������� ����� ���� ��� �������� �� �. J� ���� ��� ������ � ������� ����� #� ������� ��#����, � �� ���� � M#���� '� :����, ���� �� ������ �� ���� �� � ������� �����, � �� # �����*�� � :�#���� � @ -������. ��*��� �� ���*� ���������� �# �������� ������ * �����#�'��� ��������� #��� �#���� ����� �� ������ �� ���-��� ��+��. A��, � �E@ ���� ����� �� #� ��� � ������� ��#�-���� ���� #���'�� ��+� � �� ���� � ���� �� 3 �� � ���.

3.4. /���� ���� �� �� ���E���! ������� � �����#���� �������

A ��������� ��� ���� �� ������ ��� ��� ���� ������ ���-

��� * ������ ���*���, ��� � ��+� ���� ����������� �������� ��-����* #� ��� � #�+��� ����� +���� �����+��� ��� ���� ����. M�>� ������ ��+�� �� ����'�* �� # ������� ������� �#� �-��� ��� ��������� ���*������ �� �������, � ���� ���� ��#���-'�� �� �� ����������� ����.

&���#����� ��� ��� ����������� ��� ��� ��� ������ ��� ��-#������ ��, >� ����, #�-#� +�, �� #� ��������� �� ��� , ��-� �� ��������� � ���� ���� ���*��� �����, � ����'���� �� ���� �� ������ ��� ������, �, #�-� ���, ��������� ����'��� ��� ��+�� ������� ������ �����. )��� ��������� �����'�*, �����-'� �� ����� #� ��, ������� � �� ��� #� ��� ���� ��������� ��+��.

Page 65: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

65

(���� �� �� � �� ���* ���� � �+�� (����. money market) – �� ���� ��#���'��� � ����� ��� ������ �� �� ������ ��� � �-��� ��#����� (����. capital market), �� ���� ��+� ����>���� � ����'���� �� ������ ������ ������ � �#� ����, � # �����, ��� ����� �� ������ �����’������ (��#������� �� �����-���, ���������� �>�).

&� ���� � �+�� ���� ����� ����� ��������� �#� ���� ��#���-'��� ��� ��� #� + �� ��� �� #�� ����� �� ���� ������ ���-�������, ��� �����#�'��� #��'��� �� ������� � ���*���� � �������� ����� #� ����’������� ��� �������. &��#���, �����, >� ���� ������ � ����� ��� ��, # ����� ��, ��� ������ � #����� ��+�� ������. ! ������������ �� ��� # ������� ��� �#� ���� * ��(����������# ��� �, ���, ��# ����� � �E@, ����-���� ����� ���� ������ ������, �������� �� ����� # ������ � ��#���� ��+�, >� ��� ������ �� ��� ���� ������� � ����- ������ ��� ���� ������.

<��� ��, >� � ����� �� ��������������� � ������, �� * ��’*��� ����’������� ��� ������ � �� #������� � �������� � ����� �� ������� �������. ������ * �������#�'�����, >� #�- ����'�*, >� �'������ ����� ������� ����� ���� ������.

;������ ���� ������ ���� �� #�'�� # ������ �� �����������-���� ����, �� �� ������+� ����� � �������� �� ��� �����. :����� �#�������� ������� �� ������ ���������� ����� �� �����-��� �����, >� �������� �������� ������ ������>� ����-���� ����� �� ������ ����� �������, �������'��� �� ���-���, ��+�� ���� �� ���� ���������� �������, ���� � ��������. Q����� #������ * '������ ��������� #������ ���� ������� ���-�� >��� �# ������ �������.

%� ������ �'������� ��������������� ���� ����� � �����, >� # ����� ���� �#� ���� �� ���� ��, � ��� �����������, �� � ������ �#� �� � ���� – �����-���� �, �� ���� ��� ����� ����� � �� ���� ������ � ����� ����#�� � #���'������� ��� � ���� �. =��� -������ ���� ���� ����'�� ��� �� ��+��� ����� ��# �� ��� '� �� #��� ������ (��+�� ����, � ��� ���� ���� �, ������� �� �� �>�).

A����'�� ������������� ��������������� ���� �����#�'�*�� #������ �#� �������� ��������, ��# �����, Reuters Dealing 2000, �� ������ ��������� �#� ����� ������� �����. )���� � ���-�� ����� �� ���� ����� – #��'�� ��� �����, �����, ��+� ����-����� ��������, � ���� #����� ��� ����� �� �� ��������� ����.

Page 66: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

66

? ������� ����������� # ����� ������ ����� �� � ���� ��-��'��� � ����>��� ��+�� �� ��������������� ����. %� �� �-��� ������ ���������� � ������ ���� �������� �#� ���� �#� “��� ���” (#��� ���� ��+�� ����#���� �� #��� � �����), “��-����” (������ � ���� ����#���� �� #��� �������� ���-�� � #��� ����� ����#���� ��), “�#�-����” (������ � ���� �� � ���� ���'�� ���� #��� �������� ����� � #��� ����� ��-��#���� ��) �>�. ;�����, >� 90% �#� ���� �� ���� ���� ���-��� ������ � �E@ * �#� ����� �#� “��� ���”.

; ��+� � �#� �#� ���� ����� #����� �� ���������� � ���, ��� ���� * '��� �����'���� – ���� ������, ��� ����, ����, �, +��� ��� �������� ������.

$� �� ������� � ������ �#��'�*�� #���� ��������� ����� – �� ���� ��� ���, �� #������ ���#������� �� ���������� ��'�-���� � �� ��������� ��+�� � � ������ ����. ;���'��� �����-�� ������� ��� ���� � �+����� ���� � ��� � ���� � ����: '�� ��� ���+��, �� ��>� �����. $� ���������� ���������� # ����-�� ����� ���� ��� ���������� ��� #�����'��.

��������� # ������ ����� ��������*�� # � ��������� ���-�� � ����+�*�� ��������� �� ���� #� ��� �� ���. A��� ����� ������ ���� �����*�� # � ������ �� �������� � ����.

������'� # ������ ����� ���� ��������� # ���� ��� #�-���� ������� ��� ����� �������� ������� �. &������+ ������ ���-��, �� ��� # ��’����� ����� �� *� �#�������� ����, �� ����� LIBOR (����. London Interbank Offered Rate). ;��� ��* ����� ��- ���� �����, �� ��� �������+� � ������� ����� � ������ #� +�������� #���'�������� �� ��������������� ����. � �'��� � ���� �� ���� � ���� (“��� ���”, � �����, +��� ������ �->�) �����'��� ���� ���� � ����� LIBOR. J ����� �����*�� >��� �� 11.00 ������ ����.

� � ����������� #�����'�� # ������� ����� LIBOR ���� �-����*�� � ����, �� ��� ������� ������� #����, # � ����� �� �������� #����� �� ������ ������ �������. &�# �����, �->� ���� ��� �* ����� ����>��� ���� �� �E@ � ���� �#����: USD 6m LIBOR + 75 b.p., � �� ����'�*, >� ��� ���� ���� ��� ��+� � #����� #�� �������, >� �� ����* +������'��� ����� LIBOR + 0,75%.

:�+�� ����� #�+� ���� � ��������� � ����� ������ ��#�-��'��� ��� ��� ���� ������� ������� * " �� �� �����C ���-

Page 67: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

67

��� ������� �� �� � ��� ���� � – “��� ” (����. repurchase agreements, repos), J� �� ���� ����� #����� #�� �����#�'��� ������� #�#� ���, ����’������ ������ ��� * �����’���� #�-��'������� ����#�� ����� #�#� � �� ���������� ��� � �� #����� �����, ��, ���'����, #� ���>�* ���� # �����. <����� � ��� ����� � ������� ����� � ���� �.

; ���� �����#�'��� ���� �������� ������� �������������� ����� #�#� �, ��� � �� ����� ���������, �����'������ �������, ��#�-���� �� ������, �#��'�� ����� #�#� � �>�, � � ����� #���-+��� ����+��, ��� � �� ������ � ����. ;� ��� �����#�'��� #������ ��� ��>� ����+� �� ���� � ����.

?���� “ �#�” – �� ���� ���'��� ��� ���� ��#���'��� ��� -��� � � �+����� ����, �������� � ������ ���� � ���������, � � ��� ����� ��� ����-����, �� ������ �� ��, # �������� ����� “ �#�”, >� #���������.

!#� ���� “ �#�” ������� �� ������, �������� �� #���'������� �� ��� ��� ��� * ��>� ���'��, ��� # � ��������������� � ���-������, �� ������ �����#�'����� #�����. $ � ����� ����, � ���-� ���� ��������� #���� �#� ���� � ������� #�#� ���, � ����-'� ��������� �����, ��� >� # ��� ��#� ����� �����#�'���� # ���� � ���� � ���� #� ������ �� � ���� �.

<���� � ���, �� ��������������� ���� ���� ������� ������ ����'� ���������� �������� ��� ��� �� �����#�'��� �������� ���� ������ ������, � ����� ��� ���� ����� ��� ���� �� ���-���������� �� ��� ������� �����.

M� ��� �����'���� � #� +��� ������, ��� ������ ���� ����-��* �� ���� ������ ������ ������� “� ���� � � ������� �����-���”, � +� ��� ��#���������� � �������� � ����� * ������ ��� ������ ������ ��������� (���������) � �����. J� #���'��, >� ������� � �����-����������� ������� +���� #� �� �-������ �������� – ���� ������ ��� �����'�������, ��� +���� �� ��#���� � ������ �� ������ � ��� �� �#���.

%� ��������, >� # ������� �� #� �� �������, ��� ����� ��-��� # ��’���� #���� ������ ������� �� �����, � ����, ������-� � �� ��� � #� �'������� �>�. ; :����, ��# �����, �� #� �-������ # ������� ����� �������, � �� ��� ��� �� #� ���>�* 4-� ������, � �<& – ����� ���. A���� #� ������� ������*�� #�- �'������� �� ����, ���������� ��� ��� ���#�����* �����'���� �������. &� ��� ���� ��������, � # �����, #�+� ���� *���� ��-

Page 68: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

68

������ �����. J�� ����� ����� ���� ���������� ����� ���-��� #� �� ������� �������� �� ������� ���� ����� �����, ����-�'� � ���� � ������� ��+�� � ������ �������.

=��� ����� �����, �� # ����� #������ ����������� ������ � ���� ��������� ��������, ������ ���������� � ���� ���� ��-#���'��� ��� ���, � ����� ������� � �" ��� � � �’!���� – ���������� �������� � ���������.

'���������# ������� – �� ������ #�#� , � ���� ������ ���-������ � �+��� �����’���� ����� # � �#��� �����'���� � ������� ���� ��������� ����� � ��������� ����� � � ����������� � -���. J� ������� �� ���� �������'��� ���’*��� * ���� # ��������� ���������� ��� ������ ������ ����� ��������� � ����������, ��� ���� ������ # ������ �� ����������� ����, �����#�'��'� ���������� �� ���� ������� ����� ��������� ��+��.

@���"���! – �� ������ #�#� , >� ������'�* ������� �� ��������� � �+���� ��+�� � #���� ���* �����’���� ���+������� ���� ���������� �� ��� ����� ������� #�#� � � �����'���� � ���, � # �����, � ��#���� #������ ������.

:���* ���� ����� ��������� ���������. $� ��������� �������-�� � ����� ���� #������� �� ������ � ����������� # ��’�����. $� �#������ ��#��� � �+����� ������ – � ���������� �������, �� ������� ��#���� (����������� �����'���� ��� �������� ��� �����-+����� ������� �), �������� (� �������� ��#����). =���� ����� ��������� ���� �� ����� # ��� �� ������ �� ���'���� ����� � #��-��� # �#� ��� � � #����� #� ��� '���. !�������� � � �� �� ���� ��������� # ������ ����� ������ ��#���� �� ����+ #�������� ������.

/��������� ����'��� ��� ��� �� ��#������ ������ ��������� ���#��� ����� #��’���� � �� ���������� � �����, >�, � ���� '� -��, �����'�*�� ������� ������ #�#� ��, ��� ���������� �������� �������.

; ������ ������ ����� �� ��*��� ��� �� ��#���'��� ��+�� ���� ������� ������� ������� � ��� ���� ��� I�� ���C-��# ��� �, >� * �#�����'��� ���� �� ����� ������ ���������-�� ����. \��� ����� �����'�� � ���� �#� ���� #� ����'���� � ����>���� ��+�� � ��������� ����� �� ������ � ���� #���-����� ��*� ����� (��# �����, ��#���� � ���� �� �E@, >� ��-��>��� � ;������ ����� ��� M#����).

Page 69: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

69

:�� �'�� ��� ���� #�'�� �� ������ � "� �#�, ������ � # �-���� “*� �”, ��� ��� �#� ���� ����� ����������� � ����-��� � ���� � � "� �#�, �� � �� �� ������.

<���� *� ������ ����� ��# ������ 1950-� ���� � ����>��� ���� ���� ��#����� � *� �#������� ������, �� ���� �������� *� ��������. �� +��� ���������� ��� ��#����� ���� �� ����� ����� � ��+� �� ����� ������� ���������'��� � ���, >� � ���-�� ���� ��� ��+� ��� ���#� � �� �E@ � �� ����� ����>���� �� � ��� ��������� ������ � #����'��� ������, #�����'��� �����-��� �����������.

&���� ��+�� ���� �� �# �'����� �� ������ ������ ����� ����: - ���������� ������������ ��������� � �E@ � 50-60-� ����

DD �. # ����� �� ���, >� ����� ��� ��������� ������ � "� �#� � *� �#������ ����� ����� �#��'���� �� ���� ����� ��#����-�� ��>� �������, ���� ����� � �E@, �����'�� ���� ��� � ���-�, >� ��������� � "� �#�, ��+����� ��+��+�;

- � ���� – ���#� � � ���� � )�������� �����, – �� � ������� +����� # ����� ��� �����+��� ��� �� ����, ���� ����� ����>���� ���� ��� ��+� � ��� ��������� ������ '� �� ����-� ��� �������� ��� �E@ � � �������� � ������;

- ���'����� ���'��� #�#� �� ���� ��� � ���� � ���� � ��� � �-��, >� ���������. � �� �������� ���� ��, >� � ���� *� �������� ���� ��-

������ # ��������� �� ���� ������ ������, ���� ��������� ���- ��� �� �#� ����� �� ����� � ���� � ��� � ����� ����� � ����-�����, � ���� ��������� ��� ���� �����. A����� �� 1980-� ��� ���� *� ��������� ���� �����+��� � �'�. ? 1995 ��� ���� ��� �� ���������� � ���� ����+� ��� 6,0 �� � ���� �� �E@.

? ��'����� ������ *� �������� ���� * �������� ��� ���� ��������� ��������� ��+��, >� ����� #���'��� �� �������-���� ����� ����� � ����� ��� ���������. !������� ���������� ��� �� ����� ���� * Q�����, � �������*�� ������� 15% ��� �������� ����� �#� ���� � *� �������. !������� ������ *� �-�������� ���� ����+�*�� ���� �E@, # ������� 45% ���� ������*�� ���� � ��� �����.

<���� *� ����� ��* ���� �#�����'�� ���. ; �#� ���� �� ���-�� �� �� �'��� ��+� #� +������� #���'�������, ���������� ���� ����� ������� 1 ��� ��� �E@, ��� ��������� ��*� ���� � ��+��

Page 70: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

70

�����. = ���� � *� ������� ������ * �� �����#�'�����, � ��� ����, � # ����� �� #� ���>�* ������ ���. ? ��'����� ������ # ������ ����� #� � ����� �� *� ��������� ���� ������� �� #� ������'�� ����� �� “������>���” ���#������� �����.

<���� � ���, �#� ���� �� *� ��������� ����, � ��� ��� ��#�-��'���� ��+�� �� ���� ������ ������, ���� � #���� �����, #��’���� �� ������ ������� �� ���. A��, ��#���'��� ���� ���-��� ������ *� ������, >� �#��� �� ��'�* ������� ���������-��� �����, # ������� ����'�� �� #��� ��'��� ��� ���� ���� �����.

=�#������� �������� *� ��������� ���� * ��� � I�� ���-"���#, ��� *� �������. �� +� ��������, ���������� � *� ������, �’����� � 1963 ���, ���� ����������� ������������ ���� ����-��� ���� ��� ��������� �� ���������� ���#���� Concessione. "� ��-�������� ����>���� ����'���� �� ����� � ���, ��� �� ��#��-��� ��� ������ #�#� �� �� ��� �� ������ ���� �. H� ���� ����#��� #� ������ �������� ��������, >� ��� ���� �����-�� ������� � ��� � ��������� ����>��� *� ����������.

&� ���� *� ������� ���������� ������ ����� ��#���'���, � # �����, �� � ��� ��� 10 �� 15 ����. )� ������ �� ����� ���-���� ���� � 80-90-� ���� �������� ���� ��� ���������� #�-����� ����������, �� �� ���, #� + �� ���, ��������� �����'�� ��������� �� ������� ��������� ��� ��#������� �#� ����. = �� ���, ��������� �������, >� ����* ���������, #������ ��-� ���� # � ���� ���+� ���� �����, ��� � �������'��� ������� �� ��'������� ����. &� �+�, #������� ����� ��������� ��� �#�- ���� *, � # �����, ����+ �# �������, ��� ���'���� �����������.

@��� ������� ���������� ��� ������, ��� �’���� � ������ 20 ����, ���� ��������� ���������, >� ����� ����>���-�� ����'���� � �� ���� *� ����������, � �� ������ '� ��������� ������������ �����, # �'��� ��� ������ ���� * � ���� � ��-��'��.

% �� ���� �������! � �������!

1. &����� ������� ���� #������� �#� ���� �����, ���� �� ��� �� ��� ����� ����������� #������.

2. !�� ��� ����� ��� � �������� '����� ������� ��+�� ��-�� ������� �����.

Page 71: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

71

3. N� ��� �������� ��#���� ����� � ��� '���� ���� �����'�-*��?

4. M�� ������ ���� ����'���� ��+�� ���� ������� �����, '�� ���� �� ������?

5. %��� �� ��� ����� �������� ����� �������, >� ���� ����� � ����������� �� ������ �����.

6. <������� # � ���������� ����� � ������� ��#����� � ��-��� � �����, �����'��'�, � ;�+�� �'�� �� �, �� #� ����� � ��-������.

7. =��� � ����� ���� ������� #� ��� � ���� ������ ����#���-��� ��� �� � ����� ��� ���?

8. !�� ��� ����� ��#�����-� ����� �#� ���� �� �����������-���� ����.

9. N� ��� ����� LIBOR? 10. /����� ��� �� ����� �����’���� ���� ���������� ���� ���-

��� ����? 11. M�� ������ ��������� ������������ ���� ������ ������ �

���� ��� ������� �����? 12. <������� # � ������ � # �'��� ��������� *� ���������

����. !�� ��� ����� ���� �������.

Page 72: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

72

4. %@�,���H/=H ':/% * �=��,�� F�@K@�=? �@��:?*/%��

4.1. ��(��� ��� �����A�����!

� � �� �� ������! ���" ��� ��� � ��������

%� �����#�'��� �������� ����*� �� ����� ����������+�� ����-��� – �� ��������-#������� – ���� ����� ����� ��������� ����-������ #��� �������� �#� ����, #��’���� � �������������� ��� � �+���� ��+�� ���*���. E������� �� �������, ����� ����# �-����� � ��� � ���� ������������� * ��������� #� ��� ��� ���� � ���*���� ����������'�� ������.

;������ �� ������ � ��������� ���������� �� ��#������ ��-������� � �+�� � � ������������� #� ���. H������� ��+� � ��-������� ����������� �� � �+���� ������� � �� � ��������, � � �� ������� ��� �� ���� ���� ����� ��������� ��+�� # ���'�� �� �������*��.

)���������� �� ������ ���������� '� �� ���� ����� �����. � �'���, �>� ���*�� ���� ������ � ����� ������, � #����� # ������ '� �� �� ��#��������� ������, >� ���� �� ��� ���� �������. %� �����#�'��� ��������� �� ������� � ���� �� ����� ������ #������ ������.

+���(�� ������ – �� ����#���� ��� ������ � ������, >� ����������� � ���#��� ��� � ���� �� #� ����� � �+�� � � �-�������� �� ����� �����’���� ��� �'�������� �������'���� ��� ��. �������� � +��������'� #������ ������ * ���������� #� �������� ���������� ������������� ���*� ���������, �� ���-� ��, ���������� ������� � �� ���� ���#��� ��'�� ���’*���.

������� ������ ����� � ��� ��*�� ��� ������ ���� ��� ����� � ��’��� � ����� ����� �������'���� ������, ���������-�� ������������ ������������, #�������� ���'���. @�� ����� ���� ����'��� � ���#������: - ������, >� ������ #������ #� ���������� � �+���� #� ���-

��� � #���+���� �����’����; - ��������� ��� ����� � ������������� ������, >� �����#�'���

#� ���� � �+�� ��� �������'���� �������; - �� ������ ��� � �����, >� ������� #� ��� � �+���� ��-

�������.

Page 73: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

73

$����� � �����������*� )���� ����� ����� �� �������, >� ��-������*�� � ������� �� ������� � �����, ����������� �� ����-�� ����� #������ �� ��� � �#� ������� ��� #�'������ ��� ����� �'������� #�������� ��� �� # � #� ���� ��+��: ������� � � �-����� ����� �.

� � ���� � � ����A��� ��� ����' � �+�� ��* ����� ����-���� ������ #������ �� ���#������ ���� (��� �#���� �� � �-�����) � �� ������ ��+� �� ���� ����������� ������. (������� # ������� ����� � �+����� #� ����� #������ �� ��. 4.1.1. �� �-��� � �+�� ������*�� � �����'�� (� ���� 1), ���� � �����'� #� ���* ���#������� ����� ����� #������ (2), ������� �#���* ��-+� � ������ #������, �� �����* �� �� �� ��#���������� ���-��� ����� � �����'� (3), ���� �������*�� ���#������ #������-���� (�#� , � # �����, � ���� ����� �� ��) (4). � � ���� ��� ����� ���� �� �����* ��+� �� ������ � �����'� (6), � #��-��� � ���* ��#���� � ������ (5).

���. 4.1.1. ���� ��������� ���������

� � ����� � � ����A���, ���#���, ����� �������� ���

#������, ��� ��* ����� �� �'��� �������� ���� ������� ���-��� � #� � ������ ��+� � �����'� ( ��. 4.1.2). $� ������� #��-���� (1) ���� ���� �������* ����� � �����'� ��#� ����� # � � �������� ������ � �����'� � ��������� �������� �� ��#�-���������� ������ (2,3). ?'������ � ����� #���������� # � # ������� �#� ���� (4 – 6).

! �����' ��+��

(��������� )

������

)��� � �-����'�

)��� #��-����

1 6 4

2

5

3

Page 74: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

74

4

���. 4.1.2. ���� �� ������� ���������

%� '���� ��� ������ ������������ �� �������, ��������� ��

�������� ����� ��, ��������: - *� – #�������� ����� ���*�� �����, >� ���� ���� '������ �-

�����, # � �#��� #����� ���� ��+�� # ��’����� '��� ��� �� ���� �������;

- ������ ���� – #� ������� �������, �� ������� � #����-��� ����#�* ���� � �� �� ���� (��# �����, ��#���*�� � ���-��������� ���������� ����� �� �������� ���� � ������). A ���-����� ���� ��������� �� #� ����� � �#��� � �+���� ���;

- '������% '���� – � �+���� #� ���� �� � ���� ����, >� ��#�-*�� � #�+����� ���������� � #������ �� ������� � ����-���� ���������� #�+�. R��� ���� �����*�� ���, � ���� ����* ������ � �����;

- '���� ������� �'����� # ������ '� �� ������������ ��- �������� #����. ����� #����� �������� �� #�#� ����� �����, �� ������� ������ # � # ��� ����. $����� � ��� #����� (#�-��#���) ��* ������ ���*�� ����� �#������ ��+� � �������� �-����� � #� �������� �� ��� ����'� (# � # ��’������ �������-���� , � ������ #������ �>�). %� �� �������, ��������� �� � ������� ����� ��, ��������:

- ���*���� '�� �� ����� '���������� � ������� “#���” (���. giro – � ��, ��� �) – #� � ������� � ������� �������-����� �� �������, >� ����� �������� � �� #�#� ���� ����-�, �� � �� ���� ����� #����������� � #� ����'��� �� ���-���� ���*���� ����� � �����’���� �'������� �� �������;

- ���*���� '�� �� ����� '���������� � ������������ ����������� '���, >� ���������� �� ��#������ ����- ����� ������;

)��� 3 � �����-

)��� #������ 2

1 6 5

! �����' ��+��

(��������� )

������

Page 75: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

75

- '����%�� ���*���� ��� – ��� ���� ���*�� ����� # � �����-���� #������, >� #��� ���� �� �� ��� #������ ��� ��-��'� (��# �����, ���������� #�����). !�������� ���� ��� ������ #����� �������� �������

'���#�� ���, � # ����� ��������� �� ������� �� ��#������ ��� ���������� � �������, �� � � ������ #� � �������.

&� �+�, ����� ������� �� �� �� �������, >� � ��������� ����������� � �����+���� ��������� �������� � �� ��������-�� #����� #� ���* ������ ��� � ��#� �'�� ���������, – �-��������% �� ���� � ��������� ���� (���. ��. 4.1.3)

$� �����*�, >� ��� �'�� �������, �������'�� ���’*�� ����� � ��� ���� ������� #� ������ ��� ����� �������� ����� -��, � ��+�� – �� �'��� # � � ������ #� � �������. %� #� +�� � �#� ������� � ����, �� ������� ���+���� ����� '������ ���� – �E@, =�����, ;������ ����, � ����. %� � ���� � �#� � ��� ���-����� ��� � ����, � �<&, &��� �����, E����, )�����, M#��� �>�. ����� ������ # � � ��� � ������������ �� ������� � ����� � ��>������'���� � ��� ��* ����� 4.1.1.

���. 4.1.3. ����� ������������ ���������

%������ ����� �

R���

)��������� ��

��+��� #� �����

� ��� �����-��� �����

%������

= ������

%� �'��� # � � �������� � ������ „�� �”

%� �'��� # � � �������� �

@<�

%������� �� ��- ������

������� �� �-'���

%������� �� ������

= ����-�� ���-�� �

'��" ��� �� � �������

���-����

�� ��

������ � �������

��� � ��-#� �'��

���������

Page 76: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

76

������� 4.1.1. ��������� � �!��������� ���������� � � ���� ����� �� ������ �� 2005 ���

(%)

L��� ,���� -��� � ���-

���� * � E����

+���(�� �����

%���� �� ����A���

+�!�� ��-�� ��

�������!

1* 2** 1 2

1 2 1 2 1 2 %����� 17,2 36,8 82,8 63,2 63,9 3,5 10,9 55,4 8,0 4,3 $���-��! 24,5 11,7 75,5 88,3 32,9 1,4 17,7 79,1 24,9 7,8

$�/ 0,7 1,5 99,0 98,5 14,9 0,4 42,2 88,5 41,9 9,6 ������ '���-

��! 13,9 2,0 86,1 98,0 45,1 0,4 21,5 96,6 19,5 1,0

�K: 37,2 54,7 68,8 45,2 48,4 3,8 6,2 22,7 8,2 18,7 *– � ������) '���#��; * * – � ������� ����"�% %� ��������� ������������ �� ������� ����'��� � � ���'-

��� ������ ��������� ���� �� ���#������ ������ � ���� ������� �����. %� �����, ��# �����, # ������ ���*� #������ ��#����� #���� �� �� ����-����� (���. ������ :::), � ��� ��* ������ ��-��� � ��������� # � ����, � ����: #���� ��’, �� ���, ����� ���-�, �����, �������� # � ��������, �������� # � ������� ����-���� �� �� ������� �>�. ���������� ���*� ����� � ���� ����� #��#���, # ��’��* ��������, >� ������'��� ���� ����� – # ��� ���� ��� #��#� , � ����, � # �����, # ������* ������-����� �����, �� ��� * ���*��� ������ �����. <����������� ���� ����� � ���� ����������.

=��� ������ ������ ������ � ����� ������ ����������, >� ��-���'��� # ����� ������ �� ���� � ���������� � �+��, ������� ���'����� +����, ���� ��*�� ���#�� � ������ �� ��������� � ���������� �������. A��� ���� �����* ���� ���������� ������� �� #� ��� �� # �������� ���������, >� ����� # � ���� ���*�, � ���� ��� �� #�������� ���� ��+��. A��, �>� ���� � ��#���� �� ���-#������� ���� ������� ���������, � ���� ���� #�'�� ������ ��-���������. A���� '����, ��������# ����� ����� �� ���� ��-��� � ���*�� �� * # ����# “���� ����� ���*��”.

Page 77: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

77

�� ����� ���#����������� #������*�� � �� ����� ���*���. A��, � ����� �� ���� � ������ � +����� ����� ������ ����� #���-'�� # �����: “?����� ������� ��# ������� ���� ����� �� ��*� �� �� * � ���������� ���'����”.

� � ���� �� ������������ ��� � ������� ������ � ���'-��� ����� ���� #�'���* �� �’������ � ���'���� ����� �� ��, �� ��� � �� �������� � � ����� ��������� # � �� �� �������, ����������� � ���������. =��*��� ��#����*�� ���#������ ���-������� �� �� (������ :V).

M� # �����, �� ����� ������� ������ (�� �����) �� ��� ��-� ���#����, �� ���, � ���� �+��� # � # ����'��� #� +�� #�-������� ����. = �� ���, �� ������� ���#���� #������ #��#���� ������� # � ������ #����� #�������� ������ # ��� ��#� -����� ��+��� �� ������������ ������. � ����� � ���� � ������ ���� ���� ��� 1 �� 14 ����.

4.2. �������� E�� ��� � ��������.

R�� * ����� � ����� �+�� � �������+ ��#���������� � ��'��-

���� ���� ��� ������ �� �������, ��' ������ ���� ����� #�- ������, � ����� � ������ �� �� #����� '���� ����+��� ���� ��� � #������� # ������. ? ������� ���� ������ ��� ���� ���-��� �E@ �����'�*��, >� ����� �� #� ��� � 1995 #� 2000 �� ��-������ '����, ���� ������ �� ��� ����� ��#�����, �������� �� 14%, � �� '�� � �������� ���� ����� �������� �����+����� ����'�. : ��� � ��� '�� ����+�*�� �������+ ���'���, #� + �� ��� �� ��+������ �E@, �� ��� �� ������� – � 2000 ��� 84% ���� ����������� #������ � ��� ����� � ����� ���� ��������� ���� '�����.

&�����*��, >� E�� – �� ���������� ����� ���*�� ����� �������-� #���� �����'���� � '��� � �+���� ���� '����� ����� '� �� ���� ������� �� ������ ������ � ����� ��+�� '�������. ����� “�� ���� �������” ����'���, >� '����� ����� ���� #� ���� '�� #� ����������, ��� � ���� �� ����� #� ���������� ��#�� � �� ����� �����’��� ���� ��#���� � �+� ��+�� �����.

;��� ����� '���� �����*�� ������������ ������������� � “!���������� ������� # � '���”, ��� ���� # ���� � 1931 . �� m��������� ����� �����. ;�� �����'�* �� ��, �������, ����� #����� '��� �� �#���, ���� ��������� �>�.

Page 78: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

78

� � ���� �� '������� ������ ���� ����* ���*�� '����� ���-���, � ��� ����� ��� 5 �� 30 ����� ��� � ��� ����� �������. ;������ ������ ��#���* '��� � ����� ����+�� #� ������ ��� � ����� � ������� �����, �>� �����* ���������� ������. $� ��-��'� '��� ��� ����������� #�� � ������������ ������� � ��� #� ����'�* ����� � ��������� ���#�����������.

R�� ��* ���� � �����'��� �� �� #��������� �������� (���. ��. 4.2.1). ? �� ������ # ����� ��� '��� �����*�� ����� ����� � ���� ���������, �� �� ������*�� '��. � � ��#�������� '��� ���*� �����* ���� � �� ���� ��������� �#����, # �����* ��� � #��#���* '��.

���. 4.2.1. 0��� ��������� *�

;���� '��� �������� ���� ���� # � ���� '���, �� �������� ��� ��������� �����, ���� ������ ���*�� � ����+��� ������ ��-��� �� �������� ����. J ���� ���� � ���*�� �������� '� -����� �� ��������� ������'���� �'������ � # ���� ��� �� ���� '����.

$������ ��� �� ��� � ���� ����� '���� �������� ������ �� �����: - ������� '�� – ��#���*�� �� �� ��� #����� �����; - � �� ��� '�� – ��#���*�� �� �� ��� #����� ����� '� �� �� ��-

����� (����. by order); - '�� �� # ��’����� – ��#���*�� ��� �������� �����, ��� ��� -

��� � �+� #� '��� ���� ����-�� �����, �� � ����� ����� * '����� ������. $����� � m��������� ��������*� � ��� #����� '��� �� �#���

� � ���� ���� ����'� �� ����* ������ ���, � #�������� ��� ��

Page 79: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

79

��� *� �#�������� � ������ – 20-�, � � ����������������� #�������� ��� �� – 70-� ���. J� � ���� #�'������ � ��, ��������� � '��� � ��� ���� ���������.

M��� '���� #������ ��� ������, �� � ����� '�� �� ���* ��’? M�>� ������� �������� �� ����, � ���� ��������� ���-��� #������, '����� ����� ���� ��� # ��’��� '�� �� �#��� � ����� ��� ��� ��+� �������. � �� �����* ������� ����� � ��� ���, �>� '�� �� * � ��������, ��� ����� ���� �� #� �� ��-����� ����� �� ��������� ������ (��� ����. cross – � ��).

= �������� '�� ���� ��� �#��'���� ������ ����� +���� ������������� #� ����� �� ������ ��� ����'�. = ������� �����-#�'�* ����� ��� ���������� � �'����� ��� �� ������� '�����, �������� ������* �����'�� � �����, �� ��� ���� #����.

M� #�����* # �����, ������� 30% '����, ��#������ ���*���� �����, �#��'�*�� � ��� � ������ �����. ; ��+��� ���, ���� �-����� #������ � ��� ����'� ��+�� �� '���� �������� � �����, � �� ������ ���������� ������, '�� ������*�� (# ����*��) ������ '����� ���� � #��� �#��'�*�� '� �� �������� '������� ��� ����.

%� ��������� #������ #� '����, ���������� �� ��+� ������-���� �������, ������ ���������� �������� #� ����� ��+�� ���� ������. ���� '��� �� #�'��� +� ��� ���� ���������, �� ����� ���� � ���� ��# �� ��� �����������, ��� � '���� ��� ������ ������� ���# ������� �����#�'���� �� ������. ? 1833 ��� � Q������ ���� � ���������� )��������� ��� ������ #����, ���� ��� ���� �# �>��� >�������� ������ '����� ��� ������� +�-��� ��� �������� ����� # ����� � �����#�'��� ��������� >����-��� �� �������. &��� �� '������ * 12 ����������� ��� ������� ��-����.

? ����� � �����, � ��� '���� ;������ �����, ������ ��� ���� '���� #����*�� �� �������� � ������. (������� �� ������������-� ���������, ��� '�� �#��� '���� �����: � ��������� – �� 3-� ����, � ������� – 1 ����. (���� ������� # ����� � ��� ���� '���� �� ����� # ������ (���. ��. 4.2.2).

Page 80: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

80

�� ���� ��+��

���. 4.2.2. =������ *������ ������� ? ���������� ����� Barclays, �� ���������� #���� �������� '�-

���, ���� �� ���� #� ������-#�������, �*� ����, � ��� ��- ����� #�'��, >� ��# ��������� ���#�������� #� ������� �� �����'���� ����. ���� ���� '� �� �#�������� �� ’* ���� ������ (� �E@ ���� �������� � ����#� �������) ��# ������ � ���- ������� ������ ��� ������� ����� �����, ���� # ������� ��-

;�������� ����� Barclays

R��� �� ����, �*� ���� � ���# ������

Barclays ��� �������

������

R��� �� ���������

����� Lloyds

R�� �����������

=� ’* ���� ������

%��� 1 %��� 2

Lloyds ��� ������� ������

J�� ���-�� ��� ��-

���� #����

R��� �� ���� Lloyds

R��� �� ���� Lloyds

���� �� �����-���� �����

Lloyds

=� ’* ���� ������ ;�������� �����

Lloyds R��� �*� ����, #� ��� ���. <�-����� #������ ��-

���*�� � #� ������ ��+�� �� ������ '����� -

����

&��#��'��� '��� #��� -���� ���-

��, >� �� # ����

%��� 3

=��*� ��� ��* ��#����, �� ���-

���� ����, >� � ����� �� ��-

�� ������

Page 81: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

81

��#���� ���� (2-�� ����). R���, >� #������� �#��� � ��+�� ���������� ����� Barclays, ��# ������ ���#��� ����� � �� ���-������.

R���, ��������� �� ��+� �����, #� �# ������ � ��� ����� ��� ������ #����, �� # ����� # ��������� ���� ��+�� ������, >� �� �� �'��� � ��� ����, � ����� � ��� � ���* ���#������ �� �-*� �� #�'�� '����, ��#������ �� ��������� ����� �����. � � ����� ��� ������ #���� �*� �* ���� �� #�'�� '����, >�� ����#���� �� # ����� �� ������ ��� ������� #� ������ ��� � ������ � �������� '����.

? ��� �������� ������� �����-#������ Lloyds ��� '��� �� �-��� #� ���������� +���� ������'��� �� ���� ���#������ �� ���� ����� �� �������� �����, # � ����� +������� �� ���� ����-��* 2000 '���� � �������. $ ��� �� ����� #�'�� #� ����������, �� ��# ��������� #� �������. &���#���� �� (3-�� ����) '��� #���#��� � ���������, �� �������� ������ '���������, � �#��'����.

<���� � �� ���� '��� ����� ��� #��� ���� �������'��� ���-�� ��� �#��� � #����� # �'��. �� +�� �� �� ��� ���� ��� ���-������ ��+�� �� ������ '�������, � ��� '���� ����������� �#��� '��� �� ������ � ����; � ������ ��� �� '��� ����� +��# “��� ���� �� '�������”.

� �'���� #��� ���� '��� ���� ��� ���� ��# ������� ��� -�����, #���� #�+������� �� ��������� ����, ����'�� ������: �� �������� ���� ��� ��� � # �#����, '�� �������� #����+�� ����, #��#�� ���*�� �� ���#�����* � ���� �>�. = �� ���, � ����-��� ����� �� �������� ��������� #����� '�� ���� ��� ���-�������� ��, �� ���� ��#����.

$�����'� �� ��� >� ������� ���� '������� ��� ��, ���� ����� ����� ��������� ������ ����+� ����������� �� �� #� ���� ��������������, ��+����'� ���� �#����� ������������ ������-�������. A� �� �'�� ������, >� � 1990 ��� �� ��, ��� �����-��� ��� ��������� ���� # � # ��’������ '��� ��� #�� �, ����-���� 12,5 ��� �� ���� '��. � ���� ����#���� #� ���� ���� ��# �������� �� ����� ������ '���� (����. truncation), ��� ��-#���� � ����� #�����+��� ��� #�#� ����� '��� � #� ������� ��-�� ����� � ����� �� ������� �����.

&�# ������ 1990-� ���� ������ #�+� ��� ������ '���� � �-'��� # ����� (����. point-of-sale (POS) truncation), ���� ���� ����

Page 82: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

82

� '���� ���#��� ����� �� �������� #� �������� � ������������ ��� ������ #����, � '�� ��� ��� #��� ��� ������, >� ���� ��#�-����. %� #�����+��� ������� �#� ������� �� � � 2003 ��� ���� ����� ��� ��� ������ �E@ ������� �������� �� #�#� ���� '���� #� ���'�� �� ���� ����� ��� �����.

$�����'� �� �� ����� � ������������ '������� �����, ����-��* #����: '��� � ��� ����� # �������� ���� ���� '����� �-�����, � �� #� �� �*������ ���*��� �� ���� ����� ����+ ��-'����� ��� ������ �� �������, #� + �� ��� #������� �� ��? &������� ���*��� #� ������ �� ���� ���� �� �� �� ������� #����*�� ��� ��������, �� ��* ���� �'�� #����� #� '���. � ���� '��� #�+�# ����� � �� ���� '���� � ������ ��+� # �-������� ����+��� �� '������ ������� #������� � ������ ��-��'�� ��� ���� ������������� � ���. &� #�'��� 1990-� ���� ���� ���� �������� # ������� 200 �� � ���� �� � ����.

). � ����� – ������� ��� ��������� �'����, # ����� H� �� �-������ ����� ���� – � ����� # ����� �����'��: “(�����* ����-�� ���� ����� #������ � �E@ ���� �����'��� �� � ���'���� '� ��������'���� ���� ���. ;��� ���� ������� ��� ������ �#�����'�� � ����������� ���*��� # ���� �� ������... �, � �+-��, ��� ���, '� ������ � ����� ������� � �� ����� � ���� � �-��� ��, >�� #� ����� ���� ����� #������ #� ���>��� �� ���'�� ������, �� ��* ������ #�#� ���� '����”.

4.3. '��������� ����(�� ����� � �������� �� ��� ������!

A �������� � '��� #��� ������������ �� ������� �� �����-

���� �#� ���� ���*� ��� ������� �’���� �� ����� �� ��#��-���� ���#�������� ��������, >� ��* ����� ��#� ����� �� �#����� ��+�� � ������, � ����� ��#���� # � ��� ������ �>�. $ #���� ����������� #������� �� �� ()�=) �’����� ��-������� � ���� ����������� ����# �� ������, >� ����'��� ������ ����� � � � ���*������������ ���� ������ ������ � ���*�-���.

)��������� #������ �� �� ���� ��� ��, �� ����� ����+��� �#���������, ����� � 1951 ���, ���� ���� �� �*� ����� #� +� #������ ������ ��'������ �#� Diners Club. ? 1958 ��� ���� ��-#�>��� #� +� #������ �� �� American Express, � ��� � ��� ������ �� �� #�'��� Bank of America � Chase Manhattan Bank.

Page 83: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

83

'��������� ����(�� ����� ('+%) – �� ��������������� ��-���, �� ��#������ ���� �� ����� �� �� ����*�� ��������� �������� �#� ���� #� ���*�� ������ �� ��������� �#��� ���- �� � #����� � � ����� ������. $ ����'��� �'�� �� �, �� ����-���, ����������� � #������ ������ � ����� ������ ����� ��� #� ���� � ���� �� (85,6�53,9�0,76 ��). $���� ��� �������������-���� ����#� �� ������ �����#�'�*�� ������� ������� ����-���� �� �� ��������������� PIN- ���� (����. personal identification number – #� ��������� ��������������� ���).

? �� ������� ������ ������ ���*��� ��������� ���� ���-����� )�= ������ � ����� ��� ���� #�����. !������������ #������� �� �� �� ����� * ��*��� ��� ���� �������, >� ���- ���� ������ ����'���� �� �� ���� ������ ��������� ����- ���� ��� ��� �� ������ ������� �� �� ��������-������ �������-������ ���*��� � ������������� #������, ������� � ��������� #��# �*���.

�� � � ��� ��# �������� �� ������ ������������� ���*��� ������* �����: - �����+�� ���� �#����'�� #����; - ��+� �� ��� � ���*� �������� �� � �� ��, �� ����* �����-

����, # �� ���������� �������� � � ���� � ������; - ����+�� ���� � �+���� ����, >� ���� �����*�� � �� ���-

����, � ����'� �������� �� �� ��� �����; - ����+�� ���������� #� ������ #� ����'���� ������������-

�� ���*���; - ���� �������� �� �� �� ������ � �� ������ ����� ���-

���. $� ��������� ���� ����� ��+�� #������ �� �� #������-

� �� ������ � � �����, � ���� ������ �� �� �� ���������. %����� ������ ��������� # ������� ������������ �� ������� � ��� ���� ������ ����� � ����� ������ ��+�� �� �#������-���� �� ������ ������. �� ����� � ������ �� �� � ���, >�, � �� ������� ��+��, ���*� ���� �� ������� >� � ����������� #������ � ����� ������������ ����� � ������ �����. ���� ����� ������� ��� �#����� � � �����# �������� #���'�������. =� -�� �� ��������� �� # ����'��� �� # ������� �� ������� � �- ��������� #��# �*�����, � ����� �� �� ������ '� �� �� �-�� ��������� (��# �����, �� �� Visa Travel Money Cash Passport).

Page 84: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

84

$� ��������*� ��� ����� ���� ����� )�= #������� �� �� -�� � �������� ������, �� �’����� #� +���, � � ���������� ��� �# ����� �� ('�#-�� �� ��� ��� -�� ��). &� ������� ����� ������� ���� # � �������� �� ��, � �� �� ���, ���� , � ����'�� � �� �� * ����� ������� ������������. =��� ��� �� �� ���>�-*�� � �'��������� # �� ��, ���� ���� # � �������� #� ���*�-� #� �������������� �� ���� �� ����� �� ��� ���� ������� �� # ������� �#� ����, ���� '���� �������*�� # ���� ��� ������.

�� +� ��� -�� �� ���� �������� � �� ����� 1970-� ���� � � �����. !�������� �� #� ������� * #����>��� ��������� � ���#�-��, ��������������������, ��������� �� �� ��#������ �#� ���� �������� ��������. ��� -�� �� ���� ���� �����*�� � ���-� ����� ��������, �������� �� ��� ���� ��� ����� #���� ���� � �+��, #� �������� � ������������ ������, � �� ������ ����� ����������� � ����� off-line, ��� ��’��� � # ����������� ��� ��. <���� � ���, ������ ��������� ��� �� �� * ������ ��-���� ��� ����������, ��� ��������'� �� �� ���� ������ # �-#������ �� �������� �������.

! �������'� ��� � ���������� #������ ������������ �� ���� ����� ��� #������ ��������� (������). ;��� ��’*����� # �����-������ ��� � ���� ����� �����, �����#�'��'� ��� ������� � ���-� ������ ��������.

������� ��������� �� ����� ����� � � # ����� ������ #�-����, ������ �������� �� ������ �� �� � *����� �����#��, �����-#�'��� ������������� ������������ � ����� ����� ����� ���- ������ � �� �������, ��������� ����� ���� ����*�. &��#�����+��� �� �������� #�������� ��������, >� ��� �-���� ������� 90% �������� ���� )�=, * VISA International � ����� MasterCard International/Europay International.

?'��� ������ � ���� ����� ���� ��� �� �� # ����#����� ��� ������������� '������. N�� ��� # ����#���� '�����, ���� #������ � ���� �������� #������� ������ �� ��������� �����-���� ������ #������� �� �� �/��� ����� ���� (��� ����. acquire – ��#����) – �������� � ������������� � ��������� #��# �*��� # � �� ������� �� ��#������ )�=. @����������� '��� ��* �����-��� �� ��������� �*� ����� ��������, ��� #�� �� ���� # ����#�-���� '����.

J�� ������ ������ #������� ������ * # ����������� ��� , ��� �������* ���� , �� ���� � ��� ����� ���� �����, ������ ��

Page 85: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

85

'����� #������� ������. ����'�� ��� ���������* � ��� ���- ������ �� ��, �� ��������-��� ������� ��� � ��� ����� ��-��. ? ������ ������� #������� ����� # ����������� ��� �� ��-�� ��� �������� – ���� ��� ������ � ������ �����������, >� ����� ���� ����� �������� ������� �� �� � �� ����� ��#�� �� ��� ������ �� �� ��� �������.

(������� ��������� �� ������� �� ��#������ ����������� #������� �� �� #����� �� ��. 4.3.1. %� # ����� �� �� � ��-������ #��# �*���� �����#�'�*�� ���#������� ����������: ��-# ��� �� ��� POS- � ������� (����. point of sale – ����� # ���-��). :�# ��� – �� ������'��� # �� ��, ��� ������* ��#����� ���� �����, >� ��������� �� ����������� �� �� (���� �������� ��#������ �������) �� �#��������� ����� – ���#, � ���� �����'�-��� ������� # �����, ���� ��#���� � ������ #��#�� ���*�-�. � � ���� ������ ��# ��� � ��+� ����� �#����� � ������ ���*�� � �� ������� �� ������ # ����� ����� #��� ���, � ���#� �������� �� ����� �� �� ����. POS- � ����� ������ �� # ���-���� ���������� ��� ������ �#� ����.

%����! %����! ���

#���� ������ ���. 4.3.1. ���� � �%������ ��������� '���#���� ���� !� ���� ��#�� �� �#� ���� # ������� # �����������

��� ��. �#�������� �� �� � #� ��� �� �����'���� ���� ����� �� �� �� ���� �����, ������� ���������� ��+�� �� ���������

;������ �� ��

A� ������-�� #��# �-

*����

H������� # �-����������

��� H������� # �-

���������� ���

<����������� # �����������

���

)��� – �����

<����������� # �����������

���

)��� - �����

Page 86: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

86

�#� ����, � ���� #��'��� #������� ���� � ������ �����-������ �� ��. &��� �� �� ���� ��� *�� � #� ������ �� ��, #� ��� � #����� # �'�� # ���#����� �#� ���� (�� ����� ��#-����).

? ��� #��������� �������� �� �� # ������������ ��� � �-*� �* �#� ���� � ��� �������, # �����* �� ��� ��� ������, >� �������*�� � ������, � ����+�* �� ���#������ ���� #������� ���� �� �� ��. M�>� ����-����� � ����-����� �������� � �-������ ����� # ����������� ��� ��, � �#� ��� �������*�� '�- �� �������� ��� .

&�# ������ �� ��� � ������ ��������� �� # ������������ ��� � ���� ����� �� ��� #� # �������� �� ���� �#� ����, �� -�� >� �� #� ��� * �������� ��, �� ��������� ���������� ���������* � �#���* ��� ������� ���� � ������� � �� ��* �-*� � #������ �� �� ���������� ����� � ������ – '����� ����-��, >� * #������� �� ��������� �� ������� � ���*�� �� �������.

� �����, >� ��� ���� # ����������� ��� � �'������ ��- �������, ������*�� � �������, �� ���� ��� ���� �� � ��������� � # ������� �� ������� #� �#� ���� � ���� ������ #������� �� ��. ? �� ������� � ����� #�������� ����� ������� * � ����-���� #��# �*����, �������� ���� ����������� � � ������ � ����-����� ��� ���. A� ����� �#��'��� ������� � ������ � ��������� ������, �� ���� #� � ������� �����-����� �, � #��� ���� ��-#����*�� ��� ��+��� �'�������� �� �������.

4.4. / ���� ���������� ��� � "��

� ������ � � ���" ������ ���I��� $� ������ ����� >� � 70-80-� ���� DD �. #�'��� ������ ��-

�� �������� ���� ������� ��������� �� ������������ �����-�������� ���*���, � ����'���, �� � � ���'��� ����. <���� � ��, �������� ������ �����'�� ���� �������� ����'�� �������� #����*�� � ������� ����+�� ������ �#� ������ �� ��.

��� �������, >� ��# ������ 1990-� ���� ������ #����� ���*�� – ����'��� ����� � # ���>���� ����� ��+����� 1,07 ���, ������ #����� �������� – 0,54 ���, � ���� ������ ����������� �����-�� – 0,27 ���, '� �� :�� �� – 0,01 ���. N� ������ ���� ��� ����������� �#� ������� ��� ��� ����� #������ ��#������� ���-��������� ����������, �� � ��������������� #� ��� ���������-

Page 87: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

87

���� ���*���, � ��������� # �����'� � �����'� ������. A�#� ����� ��*� ���� * ������������. )���+� '����� #��>� ����, � # �����, ����� �������, �� ��� ��������� ���������� ��-�������� #������, � � ��� � �������� ������� �, �� ������ �����������.

A� �� ���+������ � ���������� ������, �� �#�'��� ���� ����� “# �� ��� �� ����'� ������” (����. cash dispensers) � ����-'�� ���� #� +��� �������� ������������ ����#� ���*��� �� ����� �������, >� �’����� � 1967 ���. ? �� ����� 1970-� ���� �������� (����. ATMs – automated teller machines) ����� ��� �� ����� ������� � �+�, � � #�������� #��'��� ��� ������.

&� ������ DD �. � ;������ ) �����, ��# �����, ���� ������-���� ������� 28,0 ��. ���������. @�� �� �������+� �������� � �� ������ �� 1 ��� ��+������ � �� '�� �#��� ������ � M#���� (1,1 ��.), =����� � �E@ (����+� 0,8 ��.). : ��' ������� ���� ���-������ ���������� � ����������� # ���>����, +���+��� ��-#��� � ����� �� �������� � ��#� �� ����, �� ��������, �����# �-���� ������ �>�. $� 2005 �� ���� ��� �� �������� ��������� �� ������� ��+������ � ���� ���� =����� (1,6 ��.), �E@ (1,3 ��.) � )����� (1,2 ��.).

&�������'� �� � >� �������� � �� �� # �������� ������ ���� ��������� �� �� ������ (� 1999 ��� � ;������ ) �-���� ���� # ������� ��� ���� �� �������� �� �� ���� ���� 55 �. �.), ���� ����� ��# �#������ +� ���� �#�� #����� – ��� ������ ��#���� #� ������ �� ����� PIN-����. :����� �������-�, >� �������� # ���� ��#����, ����� �������� '��, �� ���-��� � �+��� ���� �� �������� ������� ������ � ��#� ������ ���*��.

? ����� ������ ���������� �������� �� ����� ���� �� �����, �� ��#������ ��� ���*� ���� � ���� ���#����� �� ���� ��#���-� � ����� ���+���� �����-����� ����� � ������� ��� ��� �-������ ����� �� � ����� ����+ �������� �����������.

&���#��� ������� ������������ �������������, �� ����- ����� ����� ��# �#������� ���*���, ��� ���A ���# ������". R� �� ���� ����+��� ������, �’*������ � ����������� ���#’�� ��� �� ����, ���*� � ����� �� ������� ��������� ���� � ��� ������� ��#� ����� # � �#��� ������� �� ����-������, ����'��, � ����� #������, ��� � �>�, � ���� ��� ����-� ���� ����� # � ��� ����� ������.

Page 88: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

88

? ��'����� ������ � ������ ������ ����� #�����+��� ����-�� � ������ SMS-������". @����� ��� �� ��� #�+� �*�� �� �����, >� ��������� – � :����, =���, � � ����� �&%, #� + �� ��� – � <����, � �� �� ��#������. M�>� :�� ���� � ��� � ���� �� �-��*�� �� ����+� 20 ��� ����, � �������� ������� ���� ����+� 100 ��� ����, ��� ��� ���� * # ���'�� �� ���������. ? ��-������� � ����� ������ ����������� #����� '� �� ��������� ��’��� �������* ����'��� ���������� ���*�� � � ����, >� '��-� ���� �*.

N� ������� ���*�� �� ��#������ ������ SMS- �������� � �-������ ����� #���������� # � ����+�� ��+�� �� ������, # � #�#������ ������ � �#����� � �+���� ���. &��� ���������� ���� ������� ������� # �#���*�� ���'�� ����+� #�����. @����-���� #�#� ����* ���*�� # � �����'��� � ��� ��� #��������� �� -��. (%(–)��� ������* SMS –#���������� # � # �������� ��-� ������ #� �� ��, � � ���#����� �� SMS- ��#� ������* ��#���� ��� ��+�� #� �� ������ ������. �%(-)��� ������* # � � ��� �#��� #� � ������ ������ �� � ������* ������ ��� ���� ��-����� #���������� – ��# �����, # � ���� #������. � �� #��� >� SMS- ��������� �� ���*�� �������� �������� ���*���, �������� # �� ������ � � ���������� �#� �� ��� * ����� � ��������� �������+�� ������.

@�� ��� �#� ����� ���� �� # � #���� ������� �#� ������� �� � ������, �������� ����+�*�� �������� ��� ���� � call- ��� �, ��#��� � ��������� # � ����+�� ������, ��� ���� # � ��-��� ��# ����� �� �#����� ��+�� � �� ������ ������ �>�.

�������� #���������� SMS- ������� � <���� # �#���* ;A)24 (����+��� H?A@-����). \��� ���*��, ���# ����'� #����������, ����� ��#���� � # ������ �����, ���������� #� �����, #�-#������� #�������� �� ��, �#��'���� ���������� #������, ��-������� ��’���, ����# � :�� ��, �������� ������. (���� ���-����'�� ������ � ��� �����. ? ����� '�� �� ���+� ���� ��������� ������ # ����� ��� ��, >�� �# ������ � ���� #��-�������� ��������� �������.

? ��������� � ����� ���� �������� ����+ ��������'�� ��-����, � ��� '����� # �� ����� �������, ����'��'� � ���� ��� ������, ����>�*�� �� SIM- �� � � ���������* � �� ����� ����-������ # �� ��.

Page 89: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

89

!��������� ���� �+��� � ���, >� ���� #������ ���������-� � �#�� �������� � ���������� �#� �� ���, �� � #����������-� ����>���� ���#������ # �� ��� � �������� ����� ���*���. ���� � ����� ��#���� ���� � ���* ��������� ���� �������� ���� �����, >� � ����� � ���������� �������, � #������ �� # ������� �#� ���� � ���*������ �������. @����� � ����� ��-# ��� # ����� ��� �����, � HSBC, MeritaNordbanken � Deutsche Bank.

������ “� ��&��# ����” (����. home-banking) – �� ��� ���-��� ���#’�� �� ������, �� �����#�'�* ��������� �# ������ ��-���������� ��������. ;#� +� #������ �’����� � 1982 ��� � E�������, ���� ���������� ��� ���� Nottingham Building Society �#����� � )����� E������� � ��������� ���#���*� British Tele-com �# ������� ������ Homelink. J� �������+ ��'���� � � �'�� �� �� ������������ �������������, ��� >� �����#�'�* ���*�� ����� #����� ����������� �� ��� �����. ������� ������ ��#�+�� ����������� ����� � ���� �� ������� ������.

������ “����+��� ����” ���� ���* �#� ������ ����# ���*�� �� ���� ����������� ������� � ������* ����� ������� �������� #������ ���*���, ������ '��� ����, �� ��������'� �����, ����� � ����� �������� '���: - #� ��� � ������� � �+�� �� ����-���� ���*�� ������; - �#��� ���� �� ���� ��+�� #� ����� ������� � ��� ����� ��-

#���� �� ����-��� #� ���; - ������� '����� ������ � ��+� #������ ��������; - ���������� #����� �� ��� � � #������; - ���������� ��#����-# ���� ������ #�#� ��, ��������� �����

�>�. � ���� � #� ���'� ���� ����� � ������ �������*�� � ����>�-

���� �����. &� ����-���� ��#� ���� ��� ���� ������� � ���-#�������� � ���������� ���'�� � #��#������ ���� ����� #��-#���� ���*��.

������� “����+����� �����” ����� �� ������� �� ����� # ����� �����, � � �� ��. =� #� ������ ���*��� ����� ������ #������, >� #��’���� � ���������� � # ���� ���� '������ �� �������, ������ ���*� � �+���� ��+�� #�� ������� �� �����-���� ������, ���������� ����������� ���� ����� �� ������� � #� ������������ #������� �������, �� � #� ����� �����, � ���� ����� ���� �� �� ������� �>�.

Page 90: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

90

<���� � ��, ���������� ������������� ������� �������� ���*-��� � ����� on-line ���� # ������ �� #� ��������� � ����� �������� ������ ���� ������� �����. &������+ � ����'�� ��#�-��� ������� � 1996 ��� � �� +��� ������������� ����� R�����, ���� ��������� ���� ���#’�� ��� # �� ��� �� ������� ������-�� ���*��� ����� �#������ ���� ������� 1,0 �� � ���� �� �����, >� ������� ����� � +��� ���� #� ���>����� ���� ������ �����. $ �������, >� #�������� ������ ��� ��� ���� “���� �����”. @��-����� ��� ��������� ����� �� ������� ������� �������+�� #���-���� � ��� �� ����������� �# ��� �E@.

!��������� ������ “����+��� ����” * �, >� ���� #� ���* �#���������� # �� ������ �����#�'���, �� ��������*�� �� ���#’�� � ���*��. @�� � �� ����� 1990-� ���� ����� #�+� ��� ������-������", �� ���� ���������� ��+� ����# #� ��������-�� ���#’�� � ���*�� �� ���������� �� ���, ��� ���, �� ���#����-���� ���� ���� ������� ����� #� ������� ��� ��������� ��� ��������� �����.

? ����� '�� ��� ������� �������� ������� ����������� ���-��������� �������: - :�� ��-#�� ����� ���������� �����, >� ��#����* �� ��� ��-

�� �����; - :�� ��-����, >� ���������� ���'����� ������ � ������ ����-

������ � ���'��� ����� �� ������� � ��������� �� ���; - �� ������� ���� (������ :�� ��-�����, ��� ���������� �����-

�������� ���#���*� – � ������ ��� ��������'���); - �� ���� ���� ������ ����������� ��#� �� ��� (����, >�

�������* :�� ��-# ���� � ����� #�����, �� � ��, >� # �#�-����� ��+��� ����������� ���������). �� +�� �� ������� ������ ��� Security First Network Bank,

��� ���� ���#’�� ��� ���#���*� � 1995 ��� � @���� (�E@). !������� �� ��# �������� :�� ��-�������� ��������� ���-

���������� #� ������� ����������� ������-������ � �� ����� #� �-#�������� #� ������, � �� �� � �������� ����������� # ����� ��-����* �����#�� “clicks-and-bricks” (“������� ��+��” � ������ :�� ��� � “�������” � #����'��� ���������� �����), ��� �����, ��� #�� ���* ���*����������� � ���*���� #� ������� ��-�����.

%� ���� ���� #�+� ��� :�� ��-�������� ����� �����'��, >� �� #�'��� 2000-� ���� � ������ �<& ���� ���� �� 10,0 ���

Page 91: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

91

���������� ������� (��� ����, �� ����� ���� �������*�� '� �� �� ��� :�� ��), ��� �������� ����� � �� �� '�� #������-��� ��� ��������: Citigroup – 2,2 ���. �������, J.P. Morgan Chase – 750,0 ��. � Wells Fargo – 2,5 ���. � �� � ��������� �������� ���� ��� � ������ ������� '���� ���������� ��������, ��# �-����, � &���''��� – 12%, �E@ � ;������ ) ����� – 6%, E����� – 31%. %��������� �#��������� ����'��, >�, ��������'� �� ������ �� ��� ��������, �� �������� # ��������� :�� ��-�������� ��������� #���� � ��'�� ���� ���*�� �: �� ���+� ��� 20% ���*��� ����� #������ ��� ��������� ������.

&����� :�� ��-#����� � ����� '�� ������� �# �������, � #� +� '� ��, �� # ������ ����, � �� �� � ���'��� ���� #� ���-���� ���������� �������� � �� ��� ���� ��#�'������� ���#�-���� ������ � �� ������� ������� ��������� ��������� # ���� �� �#� ����. N�� ��#�+�� ��#���������� :�� ��-������� �� ���-��� � �#��� �� #� ������ ���*���, ����� #������ ����� ���-��� � ���� ���� ��� ���� # �� ��� #� �� ���� ����� �������� �#� ���� � �����#�'�� ����# �� ����� ���#����� '� �� *����� ��� ����.

&�������� �������, >� �������+ ������� #����, >� ������* # � ����������� �#������ ���� ����� � ���*���� – �� �����#�-'��� ���#���. <���� �� �����#�'��� ����� ��� ������, ��� ���-��� ���#��� � ������ ������*�� � ��������� '����. ��-#� +�, ����������� � ��� �����, ��� #���� ����� ���, >� �� ��-���' ������ ������ * ��, �� ���� ���� ����*, � #� ��� �� # �� ��- �����'� �� ��������� #����� �#� ����. ��-� ���, +�� ����� �����, >� #� ������. ��- �*, ���� ����� ��� ����� ����- ������ #��#��� ��� ��+��� ������� ������ �'���� #��#��� (#��-�� ����� ��� ��� �������� � ��������� �� �����). : �� �+�, �*� ��� ���� �������� � �#��������� �� ����� ����� � # ���-���� �����.

4.5. ��(���������� ������ ������� � &��

? # ����� �������� ���*������ �� ������� ���� ����� �����

����'�� ���*������ ��� ����� '� �� #������ ������. � �� � �� �������� ������ �� � ������ ��������� � ���� ��� ������� *���� ������������������� ������ ���� ����� � �+���� #� ������. :�-���'� ������ �����������, � # �����, #���� ���� � �����������

Page 92: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

92

���� ��� #���� ���� �#� ����. $������� ������ # � ����� �#� �-��� #������� ����� ����� � ��� ���� ���� ��� ���. 4.5.1.

? �E@ ������ ��� ������ #� ����� � �+���� ��+�� – Fed-wire � CHIPS (Clearing House Interbank Payments Systems). &� #�-'��� 2000-� ���� ����� #������ #� ���� ������� >������ ��-������ ����+� 2,7 �� ��� � >� �'�� � ����� �� 10%.

>���"� 4.5.1.

"���!� �� ����� ��#���������� �����#�� ���� � � ���� ���� ����� �� 2005 ���

%�����/+���(�� ������

%������� ��������#

(���)

��E��# ��!" ��������# (����. � �.

�K:)

���� &���! ��E� " ��!" ��������# � ��!" ��+ (%)

G� ��! FXYCS BOJ-NET

6,9 5,3

36514 196452

800,6

4307,6 /��������� Interpay

3272,1

2413

384,2

K����! K-RIX Bank Giro System

1,5

489,0

14867

690

4159,2 193,2

K��#����! SIC DTA/LSV

256,4 66,8

32956

155

9011,7

42,5 ������ '�����!

CHAPS (*� �, �.�.) BACS Cheque/credit

34,7

2411,9 126,0

161158 5719 2270

7248,8 257,2 102,1

$�����! SIT TBF

11868,2

4,3

5906

151425

278,0

7128,9 �K:

Fedwire CHIPS

132,4 71,5

518547 349871

4152,7 2801,9

D�� ��#����# � C�

TARGET

69,2*

551643*

-

* 6�� � 2004 ��

Page 93: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

93

Fedwire – �� ������ #� ����� � �+���� ��+�� � ������ #�#� �� �� ������ ����. ;��� ������� ���� ������ ��� ���� ������ � ��- �*�� ���, �� �� ������ ����� �������� ���� ������ ��� �-��� ������, �� ����������� � *���� ����.

�� ���� ��+�� '� �� Fedwire �������*�� � �� �� ������� ��- ������� (��� ��� ����, ��� �� ������� ���*���� ����� � ��-���’����) � �������� '���, # � ����� ������� �� #����� * ���-# ����� ��+��; ���� '����, �� ������ � ������� ����� ��. <�� ������ #� ������� #� ����� # ������� �� ���, � ��� ��* ��-��'��� � ����� ���� � �����. %�#����� �������, >� ���� ��� ���� ��� ��� ������� ������ � ����-���� ��� ����� ���-��, ����� ���#��� ����� ���� �������� Fedwire �� ���# ���� � � ����� #������.

������ Fedwire ���������* � 8 ��� 30 �� �� 18 ��� 30 �� #� ������- #������ '���. =��� ����� �����, �� ����� ���� ������ � �����-��� ���� ������ ��� ���� ������, ��������� �� ���� #������ �� �-'���. M�>� ����-��� ����' ���������*�� � ��� � ������ ��� �-���� �����, � ���� ������ ���#��� ����� � ����*��. M�>� � ��+��� – � #���� #� �����*�� ��� ��� ����� �������. )���+��� #� ������ #��’���� � ��#����� – # ������ ���� ������ ��� ���� ������, ��� ���������� �#� ���� �� ��������������� ����.

���� ����� ��� ��� ������ �E@ ����'���� * � ��#���� �*� ���� ��� ���� ������ #�#� �� �����'����� �E@, ������ #�#� �� ������� ���� ������ ������ � ����� �#��'��� ������ #�#� ��, �� ����� �����'�� ������ � ����������� ��� �� ��, ��� � �� �� ������� ����� ��#����. A��� '� �� ������ Fedwire �����-����� � #� ����� ������ #�#� �� � �������� '��� �� ������ “#�-����� # �� #�����”.

������ CHIPS – �� # ����� #������ ������, >� ������� &��-\� ������ ��������� ��� ������� #���. ������ #�'��� ����-�������� � 1971 ���, �������+� ����� ��� ������� ��������, ��-�������� �� #�#� ���� �����. !������ �� '����� ������� # �-������ 115 ������� ��� ��������� � ��������� ������, �� ����#��� � �����-�� ��#������ �� ���'��� �������� �������� � �� ������� ������.

CHIPS, � � Fedwire, * ������� � ������ ����� ��. @�� �� ������� ��� ��������, � #������ �#� ���� �� �������� �� ����-��� ����� ������, ��� �������*�� ��� ���, � �� ������ #� '�-��� �����’����� �'������� ������ # ������ ��# ������ ��.

Page 94: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

94

R� �� ������ # ������ ����� 90% �������� ��������������� ��� �� ���� ���� #������, >� #��’���� � ����� ������ �� �-�������, � ������ ������, *� ����� ����� � ������ �>�. M� # �����, CHIPS ���������* � 7 ��� 00 �� �� 16 ��� 30 �� #� ������-#������ '���. (� ��� ��’��� ������ * ������������, ��� ��� �� �'������ #�����'��� ���#��� ����� �� *������ ��� � �������� #����������.

?# ����� �#� �������� �� ������ CHIPS ���#� � ��� #�� �-����* #� ����� #������� #����������, >� ���# ������ � � �-����� ������ � �� �'�������, �� '��� #������ #������, � ��-# ������ �� # ������ ����'�� �� ������.

? E����� �� ���������� ��* K��#������� ��(���������� ���-���" �� ������ SIC (Swiss Interbank Clearing), �� �������* ���-�'�� � ���������'�� #����� � +����� ����� � ����� � ���� ��-���� �������, >� ���� �� ����������� �������� � E����� ������ ������������� �����.

SIC * ������� � �������, �� � � ����� #� ������, ���� � #��-���� �� ���������. ;��� �������* ����� � ������ #� �����, �� ������ ��������� ������-#�������. ? ���������� ���'� ��� ������ ���������* ����������, ������ �� ������ # ������ # ���� 22 �����. ;������� ���������� ���� SIC * �����-���� ���*����� � ������� #������ #�+� � ���� ���.

; G� ��� ��* ������ � ������ � � ����(� ���� G� ��� (BOJ-NET). ;��� ���� ��� ��� � 1988 ��� � ���� ��������� ���� ����� #������ ��� ����������� ���������. <�� ������ ���������� '� �� ������, ���� �� � ��� ������� ����� �� ��-����� ������, ��� ��� ��� ����. )��� M#���� �� ����* � ����� ��-�������� �������� �� �� ������� �# ����� ���'��� ��, ��� �>� �� �������� #����� � ����� �� ����'�* ��+��, ���� #��-�� ������'�� ������*��.

? ������# '������ ������ ������������� �� ������� #�-'��� �������� +������� ��#��� � 70-80-� ����. $��������� ���� ����� #������ �������� ��� �� ���: BACS – Bankers Automated Clearing Services i CHAPS – Clearing House Automated Payment System.

BACS �������* �#� ���� #� # ���� ���������� � # ���� � ��������� ������� ������ � ��#� ������ �'������� ����-�� �� ������ ������ ��� ����. &������+ ��#��������� �#� ��� – # �� �� ������� �� ������ #��� �� ���������� ������ ��� -

Page 95: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

95

����'��. J ������ ������* ���� ������� ���� #������ � �� �� �� ������ “#������� �� �'���”, >� * ��� ������ ���*��� # � ���� ��� #� ���� � �� ������� ��+�� � �#��� ������ ��� ���-����, � ������ #������, #������ #� � �����, �#����� �>�.

A� ��� # ������� �#� ���� ������* � ���, >� �� �� ��� �� ���+���* �'������� �� �������. A��� � 2005 ��� ���� ��# �#�-������ #� ��� �� ���� �� ������� #������, ���# ������� �� 12 ��� ��, � �� ����� ����, � #��� 12 ���. – �� ���� ����#����. A���� #� ���� ���� ��������� � 2007-2008 ����, ��#��������� '�� ��������� #����� – ��� 15 ������ �� 3-� �����.

������ CHAPS # ����'��� �� +���������� (# ���� ������ ��) #� � ������� ������� #������ � ����� �� ������ � *� �, ���������� ���� #� ����� ������� 100 ��. � � ;��� �����*�-�, � ���������, �� �������������� #������, ��� ������� '���� ������* ��� ����+�� #�#�� ���� � �� �� ������� �� #� ������ ���*���. ;��� ���� ������� � ��� � 1984 ��� � #�*���* � *���� ��- ��� 14 ������-�����������, ����'��'� )��� @�����, � ����+� 400 �� �� ��#�������. �� ����� � ������ CHAPS * �������� �� ����� – ������ ������� � �� ������� 25 � � �� #� ����.

%� �� ����� 1990-� ���� ������ ���� ������� ��#��� #����-���� �����, �������� # ������� �� # ����#�� “���� �'����� '�-���� #�����”, ���� ����'�� ���*�� �� ������ ��� ������� # ������� ��# ������ ��. ? �� �� '�� ��� ����' ��� # ��� ��-#� ����� ��+��� � ��� ������, ���� #���� ��� �������� � ������. A��� � 1997 ��� ���� # ���� �+��� # � #� ���� �� ������ ������� �� ������� � �������� '��� (����. real time gross settlement), >� ��������� #�*���� CHAPS � ������� �� ������� � ��� "� �#�������� �������� ����� TARGET.

������� ������ TARGET (Trans-European Automated Real-time Gross settlement Express Transfer) * ����� ����� �������, >� #�'��� ��� � 1999 ��� �� ��������� #� ������ � *� �. ;��� ��-���*�� �������*� �#�������� ������� �� ��������� �� ����-��� �� ������ ����, >� # ������ '� �� ���������� ��� �, ����-��� ��� �������� ��������� "� �#�������� ��� ������� �����.

�� ������� #������� ������ TARGET * �� ������� ��+�� � ���� # ������� �#� ����, �������� �� ���� #����������, �����-������� � ���������� �� ���� SWIFT, ���������� �� ��� #��-����

Page 96: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

96

% �� ���� �������! � �������! 1. !�� ��� ����� �������� �������� �������� � � �������

����� ��, ������� ��� ����� �� ���������. 2. M��� �������� ���� � ������� ���*��� � �� ������� � ��-

���? R��� ��������� ����������� ���*��� �����? 3. N� ��� '��? &����� ���� ���� � ������� ������ >��� ����

��� �����. 4. !#�+�� �������� '������� ��� ����. M�� ������� ����������

�� ������ ����� # � � ��������� ���� � '�����? 5. ;����'� #� ����� ���� ����� ����������� #������� �� ��

# � # �������� �� �������. M�� ���� �� �� ;� ���*�? 6. N� ��� ����� ���? !#�+�� ����� ��������� �� ������� ��

��#������ #������� �� ��. 7. M�� ;� ���*� ���� ������������ ������������� ���*��� ��-

�� ������ ������? 8. M�� # ������, �� ;�+� �����, �������� � # ����� ���������-

� :�� ��-��������? ? '��� #� ����� � �������� :�� ��-������?

9. !�� ��� ����� #������ ������, >� ����������� � ����� �� ������� � �����.

10. ? '��� #������ ���������� ���� #������� ������ TAR-GET?

Page 97: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

97

5. %�,)=�/� @+,�:��> ':/%�� 5.1. @�"�������! ������ � ��!��� �� �����(��� ������ = �������� �������� �����*�� �������� ����� �������

����������� �#� ����, #�� ���� �������� �#� ���� #� ����>��-�� �� ��� ���. @����� � ��� � ������ ���� ������ ������ ����� ��������� � ��� (���. ���. 5.1.1) ������'�*, >� ���� ���� #����, #�'����'� � �������������� � �����'��'� �#����'���, ������ ��-����� #� ������ '����� ������� �������� – ��� 60 �� 80%.

������� 5.1.1. ��������� ������� ��� ������ ����� � ����

����� �� ���� (2001 ���)

�K: ������ '�����! $�/ ���� ������ � �� �

��� � �����-

��� � �� �

� � � �����-

��� � �� � *� �

� �����-���

H����� � ���� � ��+� � ��� �-

������ ����� 369,8 5,93 9,4 0,3 54,8 0,91

������ 3752,1 60,14 2524,3 80,46 4340,3 72,23 J���� #�#� � �

��������� 1662,0 26,64 483,9 15,42 1170,3 19,67

:�+� ����� 454,8 7,29 119,8 3,82 444,1 7,39 <���� ������ 6238,7 100 3137,4 100 6003,5 100 = ����� �������� * ������#������� �� ����� � �'�� �� �

�����'��� ������ ����� � ����������� #��� ������, � � � �'�� �� � '���� ������� ��� � �������� � ��������� ���� ������� ���-�������� ������� – � ����� ������ � ��� ���� ���� ������� ��� 40 �� 70%, # � >� ����'��, ��# �����, ���� ������ 5.1.2.

������� 5.1.2. ��������� ������� ��� ������ ����� ��� ��

������������� � ��������

2002 ��� 2005 ��� ��� � � ��� ���� ���� � � % ���� � � % � ������ ������ #� � ����� 277 52,3 333 52,4 � ������ ������ #� ������ #�#�- �� � ��������� 81 15,3 101 15,9

=�������� � ��+� �#� ������ ������ 172 32,4 201 31,7 <���� 530 100 635 100

Page 98: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

98

$ ����� ��#����* ������� ���'��� ��������� � ������������ # ����� � ��������, ��� �� � �������� ���������� � ����� �����, ���� ���*�� �, ����� ������ �� �����>�, ����� ����� �>�. =����� ���� ������ ���� #������ ��� '��� � ������� �# �������� # �� ��� ��������� � ������ � ������ �#� ����, >� �������� ����� ����� � �� ���� ���� � ������ #������.

=����� �� �� �# ������ ������������ ��������� %�. �. �����-���. �����'�� ������ � ������ #������ ���� '����: “= ����� #������ – ������������ ��� ����� ����� � ��������� � ��� ��� � ������ �������� �����. M� # �����, ��� ������� �������* ��� ���#����� � ������ #������: 1) �������� # ����� ������ � �����; 2) ����������� � �����; 3) ���� ��� ��# �� � ������ #������; 4) ��� ��� ����; 5) � ����� ������”.

� � �� ���� � ������ #������ #� +�'� ����� ������� �� ������ * '��� ������� ��������� �������� ���#������� ������ � ���*� ��� (�����) � ����� ������, ��� �� '��� ���� #������-��� � ���� �������� �� #� ��� ����� ��������, >�, � �+��, ��-���'�* ����'' ����� � ���� ���������� ��� ��+�� � �����-���������� �������. &� ������ ��� ���������� ����� �����'���-� ���� � ������� �����, �������*�� ���� ����������� � ����� � ������ �� ���������. !��, � ����� #������ ���� ������� ����� * '������ ��������� � ����� ���� ������.

� � �� ������� � ������ #������ ���� #������ � �������� � ��’*������ � ���’*������ ���� ��, �� ������ ����� #�����-� �� ��� ��������'��, ���������� � ��� �+�������������. %� ���- ��������'��� �������� ��������� ��� ��������� � ����, � �-+���-� ����� #������ ��� ������� �����, ��������� #������ � �� �>�. &� ���+ ��������� * �������'�� ������ � ������� � ������, �� ���������* ����, ����� � ��������� ������>� ���� ���*�� �, ������� ������-����� ����.

%� ��� �+�������������� ���� �� ����� ������� ���� ���-����� ��#���� � ����'���� ��� ��� ���� ������� �����, � ���- � ���� #������, � ��� '���� #� � ���� ����'���, � ����������� #�������, ������ � ������������ #� ������.

= �� ���, # � �����'���� � ������ #������ ��������� ����-��� � ���� # ����#���� �� ��� ���� �������� �����: �, >� ��� * #��# �*�����, �� ���������* � ������ �������'����� � �-�� �� ���*�� �� ���������� �����, � �, >� ���� ���� * ��� -���� # �����. ���� # ������ ���*�������������� ���������-

Page 99: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

99

�� � # ��������� #������ ��� � ��� � ����� �� ������� ��#� �� ���� � ������ #������ �����.

= ����� #������ ��� ��*�� ������������, � # �����, ��� �������, ��� �� ���� � ����� �������� ��� # �������� �����, ��* ����� ��� ����� �� ������ � ����, >� ���� -���*�� <���� �� ��� ��. \��� # ���'�� # ����'��� – �����-#�'��� #����� #����������� ��� � �� ����� ��������� � '����� � # ����� � ��������. !������ �������, >� #������ ����� ��-��� ����� � ���� ������, #����� � ������ 5.1.2.

������� 5.1.2. "���� � � ��

�� ����� �������� ��� �����!� ����

,��� �� ��� ���-������! +������� � �� �����, J ���� ��CC��!

1. <����, >� #� ���* ������� � �����

- ����� �������� #���'�������� - ���� � ����� - ��������� ���� � �������� - ������� ������ � �����# �������� #���'�-

������� - ����� � ������ #���� - ��������� ����� - ����� �����#�'��� #��� ���� � ����� - ��� ��� �� ���� ����� # ����� #��������

������ � �����

2. !�� ����� � ����

- �� �� ��������� - ��������'�� # ����� � ����'� � ����� ��� ��� �� # ��������� ����'� � ����

3. ?# ������ � �����

- #� ��� �# ������ � ������ #� ����� - ��� ��� �� ��������� � ������ ������ �� - ����� # ��������� � ����� - #� ��� #�� � ������ - ��� ��� �� �# ������� � ������ ��������

$������� ��� � ������ #������ ���� ��� �����'��� � ������

�������� � ���������� � �����. � � �����, � # �����, �����*��, ����'� ��� � ����� � ��� #���'�������� ���� �����* ��������� � �������, � ��� ������ ��� ��������* � �����. &�# �����, ���� ���� ����������� ����'� �� ���� ������ ���� ������ #�-��� �� #�#������ ���'��� ��#���� ������� �� ���, #� ��������� #���� #�� ������ ��������, � ����� #� #������� �� ��� # ������

Page 100: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

100

������. ? �� �� '�� ����� �� ������������ ������ ����� ����-������� #�����, ������ �������������� #���� �>� � ����� ���� �-��� #����� �� # ����, >�, ��# �����, ������ +���� �������-+����� �� �����>� – � �� � ���� >� � 1995 ��� Deutsche Bank.

� � #����� �#��� ���� � ���� ������� ����� �� ������� ������-�� � ������ #������ ����'�� ���� ���, ��� ����� �� ��. 5.1.1, # � ����� ������ ������� �� �������� ����� � ���� �� ������ �� 1,0 �� � ���, ���#������, �������� – � ������� 1,0 �� � ��� � ����+�.

(��� ����� ;����� �����

���. 5.1.1. ������� �� ������

'������� ����"�%��� ���� ��� (2001 ��) ? �������� ����� ��� �����'��� ���� ���'�� �����, �� ��-

���� � ����� ���#���� �����. $������ ��� ����'��� � � ����'-��� ����� ����� ��� � ���� � ������ �������� ���� ��� ����-���� ����� ��� ������, � ���� ���#����� ������ ������ ������� � ����, � ���� �� ������ �� ����.

;������� '������ ���� ������ * �����'��� � ���'��� ��� � ����� (������ ���#�����������), >��� ��� ����� # ����� ��������� �+��� # �������� ����� #�������� ����� �� – ��� � ������� ���#��� � �� '����� � ������� ������ � ��� �� ��-� ��. ? ���� ������, � # �����, ����� ������ � #� ��� � ����� ����'� � ����� ����������� ���� ������� �����, ���� ����-��� # ���������, � ���� “������� � �����”, �����'��� ��� ��-��*�� � ������������ ������������ ���#������� � ����.

:�+�; 6,74%

�#����'� � ����; 10,98%

= ����� �� ��; 1,55%

=��� ����� �

# ������-�� #�����;

17,96%

������ #��

������ �� ���-����; 62,77%

������ #��

������ �� ���-����; 39,85%

=��� ����� �

# ������-�� #�����;

29,38%

= ����� �� ��; 7,55%

�#����'� � ����;

9,12%

:�+�; 14,10%

Page 101: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

101

A���� '����, # ���'�� ���'��� ���� ������ # � � ����� #������ #����* � ���, >� ��� ������* ������������ #� ������, >� ������� � # ����� � ������ ��������, � �*������ �� ���-�������+� # ����#� ��#����� ����� ��#����, �����������, ��-�������� � ���#���.

N� ����*�� ����� � ���, >� ������� � �� ������� ���� ���-��� ������, � � ������ �� ������������ ����� ��� #�������� ���� � �� ��. �� + �� ���, � ���� � ����� � �� '� ��+�� �� �� # ������� #���� #���� �� ��� ������ � �#� – #� �������� #����� ����'��� ������ �� ���������� �������� #� �� � ������ #����� �� ��� � #��# �-*��� �� �����#�'��� ���� ������ � �� ����'�� ��������. J�� #���� ��* # ����#��� ���'���, ��� >� �� ����� �#�� ���*��� ��-��������� ���� �� �� � ��������, ���� ���� �� �� >��� ���-������� � ����, ����'���, �� ��� � �����#�'����� #����.

)���+ ����������� * ����������� #���� �� ����� � � ������-�� �#� #���'�������, � � ����� �� ������. $ ��*� �'�� �� �, � # �����, �������� ��� � �#� � �����: #����� #�� ������ �� �-������, ���� ����� #�����, ������������� #�����, �����������#�-�� ���� #�����, ��+� #����� � ������������ #�� �������, #����� � ���� ������ #�� �������.

+���� '� ����� ����������� * �� ���� � �#�� ������������, ��� >� #� ��� � ����� ������ ������ # ����� ��������� � �#�����'�� �����. ? ���� '� ��, ���� #������� �� ����� �����: - ���� ����� #���'�� #�� ������ �� ������� ����'��� � ����

�� ���������� � ����� ����� �� ����'�� ��’*���, ������ ��������� � �� �� – ���������� �� �� � ��� �� ��� �, #�-���� #�� ������ � ��������� ��� �� ��� ������� # ���>���;

- ������������ � ������������� #����� �� # ������ � #�� ����-�� ������� ��������;

- #����� �� #��'�� #� ��� (“� ������� �������� ��#���”); - #����� #�� ������ ����� �����������#��� ������ # ����'��� �>�.

;���� ����"�%��� '��� �� ���� �����, � � ����� ���� ������ � ��� , � ��� '���� � ����������. ;��� ������� �� �� ��� �- ���� �� #�#������ �������� ��� ����� ��#���� ���#����. &�-���� ������ � �����, >� �’����� ������� '����, * #����� �� #�'��� � ������ #��# �*�������� ��������, #����� �� ��#���� ������ ��+�� �� �� �>�.

<��������� �������������� #���� ���� ����* �����, ��� �����-��+� ���� ����� ������� #����+� (#. 5.4).

Page 102: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

102

$� � ������ ������ #����� #������� �� �� ���� ����� – �� ������-���� ����, �� ������ ����� – 2 –5 ����, ������ ����� – �� 15–30 ����.

= ����, � # ����� #������� � ������� ��� �� ��� � �� ��-���#�'���, >� * #� � � �������� ��+��� #���'������� #���-������ ��������� ��� ���� #���+��� #�����. A� �������� �������#�'���, ��� �������� � ����, �� ������� ����� ��������, #����# ������� #���'��������, � #����� � �����#�'���� � ����-��� �� �� – �� �������, ������ #�#� ��, ��������, ��� ��� ��#�-���, � ������ #������, �� ���� ��� #� �'���� ��� ���� �>�.

;������, � ������ # ���� – �� �� ����� ���� ����� #� ���- ���� ������� � ��������������� � ������� #� ���. ������ ���������� # ����� �� ����� ���* ����� ������ # ����, ������-#������� ����, >� �# ������ �� �����#�'��� ��������� � ���-��� #������ � ���� ����� ���'��� �� �� ����������� ���� # � #���'����� �#� ����. (��� ���, #� + �� ���, # � �����'��� ��������� ���������! – #��� ����, � �������, ��������� �� ��� � � ����, �����#�'����� � #������.

� ����# #��� ���� #����* � ���, >� #� �����'���� � ��� � ������� ������ � #������� ��+� #������ ��� #��� ���� � ���-� � � #����� ���� � � ���������. ;����'� � # ����#� � ������� #����� ��* ��� #��� ���� � ���� � � ����������� ����������� �- ���. &��� ����� ����� # ����#� # ������� �� #� ��� ��� � ������ ���� �������� � # �� �'���, # �������, >� ������* ��������� ����� #� ��+� ���� � ������ ��������.

J������� �� ��� � �������� ����'�* ����������� �������� #���'����� ��+��, #� + �� ��� �� ���’*��� #��# �*������, � ���-� ��� ���#��� ���� # �����, # ����, ������. � ����# �����#�'���-�� ��* ������� ��� ��� ����� � �# ������� �� ����#�>��� ���-��� ��� ��#��� ���� �� �� ��������� ��#����# �������� #���'�������. � ����# #������ #����* � ����������� �#��� #�-��'�������� �������� �� �� ������� � ������� ��+���.

? �������� # ����� �����*�� >� # ����# ���� ������-������, ��� #� ����'�* ������ #���� �� ����� ������ ����-��� ��� �#� #���'�������, ��’*�� � ��������, ��#�� � ������� ����� � ��+�� �������.

���� ������'��, >� �� ����* ����� ������� �� ���� ���� ������ ������ ������ � ��������� � ������ �������. <�������� � �# �����-� � ������ # ������ ���� ����*��, � # �����, � �� #�� ��-

Page 103: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

103

����� �����, >� ���� ���� ����� ���#������, ���� ������� � ��-����� (���. ���. 5.2.1.)

!������ ���� #� � ��������� ���� ������ � � ������� ��-#� �����, # � ��� ���� ���� ������ ����� ���� ������� ���- ��� ��� �� �� �'�� ������ � ���������. J� ����'�*, >� ������ � �������� �#�'���, ��# �����, #����*�� �� � �������� �� -#� ����, � �������� ������ � �� ������� �������, ���������� ������, ������������� � �������� � � �������� �� ��������. =���� � ��� #�� ������� ���� ���, � ���� '� ��, ������������: ��, ������ � �������� �� #� ���� ����� #������ #� ������� (��-������ � ������������), �� ��������� ������� (��� �����, ��������-��, � ���� �>�). A��� �#���������� � ������ #�� ������� ����* ��������� �#�� �������� ����� �������+� ���� �#������� ����-���� ���*��, ���� # ������ � #� �#����� ������. = �������� ���� ����������� � '� �� �� ��� ����� �����, ���, � #������ � ��������� � ���� ���'��� ��#�� � ������������ � ��� �.

������� 5.2.1. ������ �� ������ �����������

���� �� �������$ �� ����� ���� ���

/���� ���� ���� ���� $����� � �������! ���� ���� <��� �� ��� �� $��� ���* � ����� #������ ����� = ������ ����� ;����'�* � ����'�� � ���'�� ������� ������ � �-

����� �#� ����, ������* �+��� # � ������ ������� � �����, �����'�* ����� ���������� ����� �>�

� ��-���� � ���* � ����� #������, # ������ �����������, �#�������� � ���*����, # ����* ��� ���*��� #��� ��������� �� ����'� � �����

= ������ ��#� ���� $������* � �������� ���*���, ��� ��� �� ��-���#�'���� #����, �������� ����� � ��� � � �-�������, # ������ ������ � ������ �#� ����, ��� ���* ��� � ������� #� ���

z ���'��� ��#� �-���

;����'�* ���#�������� � ������ ����������� ���'��� ������������

%�#� ���� ��������-��� ���#���

;��'�* ��������� � � ����� ��� �� #���'���-����

)��-���� ;��� ���* #���'���� ������ ���*���, �������* ��-��'� � #���+��� � �����, �� ������� ��������

%�#� ���� ��� �+-����� ��� ���

�� ��� * ��������� � ������ �#� ����, �������* ��� ��� �� �� ������ ����������� # ����� , ������� � #���������� # � # ���� �+���

Page 104: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

104

(������ � � � �������� #������ ��� # ������� #�����, ��� �� ����� ����������� ���*��� � # ���>���� �����, � ���������� ��, �����'�� ���� ��������� #� ��� � ������ # �#������ ���#������ � ����� # �����. (��������� #��������� ������ �����*��, � ��� '����, � ����������� ����������� # ��������� #����� #���������� ������� ���� �� � �����, #� ����'� ��� ����� � ��� ���� ��������� # ����� �+���. =����� �#�������, � # �����, ���� �# ��� ������-���� ���� ���*���, # � ����� ����� ������� #������ ���������� ���������� #�� �������� “#�� ����” � ������ ��������.

? ������� ������� � �����# �������� #���'�������� # ���-���� ������ �� ����������� ����, �������'���� ��� ������� # ����, #� �#���� ������ ������� � ���� �����'��� ��#�� �����, >� # �������� ����� � ������ �#� ����.

? ������� �������� �#� ���� ��� ��� ��� �� �����#�'����� � �-���� �������*�� ������ ���������� � �� ��� ������, >� ��# �-#������� ���*��� � ���� ���������� �����#�'��� #��� ���� � ����, ��� ����� ���#������� ������ ��, � ���� �������*�� #������� ��� ��� �� ����� ��’*���, >� # ���� � ������ �>�.

$�� ��� ���� ����� # � ���������� #���'�������, #� + �� ��� �� �����+��� ��� ��, �������*�� � #�� ������ ����������� ���#���, ��� ������* � ��+��� ������������ ���������, �� � � ������ ��� �� (# � �� ���� #��� ����), � ������, >� ��� ����� #��# �-*������� �������� �� #� ��� �� � #���� ����� �����, >� ����� # � ���� ���*�, �’������ ���� #�#� ������ � ������ ��� �� �>�.

? ������� ��� ��� �� ����� � ������� #� ��� �����'�*�� ����#��� ���� ������ � ������ �������� ����� �, ���#������, ������� # �#������ #� ��� ���� ����������� ��� ��� �� � �-������ ��� ������, �� ������ ����������� >��� �#�������� � ��� � � ������� #� ��� ���� ������� �����.

$������� ������� � ������� ����� ���� * ��� ��� �� ����� #���+��� #���� � ���*'���� ������� � �����, ���� ��#��� -���� ��� #�'���* �����+�����. <���� � ����� � ������, �� � ����� ����� # ��������, ���� ��� ���� ������ ���� � �� �-���� #�� ������.

$��'����, �� � ���� ������ � ����� ������ * �������� � ����-������� ������������, �������� ���� ����� ����� ����� ��� �-��� ����+ ���#������ #�� ������, # �� � ��� #������ ��� ����-������ �������� ���� ��>������'���� ������� �# ������ # ������ � ��������.

Page 105: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

105

5.2. ,��� �� ��� ���������!. �������� A ������! ���� � � � ����� �� � ������

$�����'� �� �������� � ������������ �������, >� ������-

��� ������ # ���������� ����� � # ����� � ��������, ���� ����� #������ �� �������� ��#��, ����� � ��� ������ ���� ����� � �����#�'��� ������ �� ��� ���� #����� � �����'�* ��#��� �� ��������� � # ��������� �� �����. :����� ���� �� ���� #� �-�������� � ������� # �����, # �� ������� #���*� * ���� �����-� � ����: �� ����� ������ ������*�� # ����� � # ��� �+��� # � ������ #�����, #��� ����� – ����� ��� ���������-���� � ���� � ��� ��� �� ���������� ����� #���'�������.

�� ����� � # � � ��� ����� ��� ��#�'������� � ���*���, �� � ����� ������, # �'��� �� �������� ������� �������� ����+ �#���� * � ��� ������. (������ � ����� +����� ���*�-�, # �#����� ���� ���������� # �����, � ��� '���� � � ���� � ����� �������� �# �������� � �������.

�� ������� #�'���� ���� #� ������� � ���� * ��� ���� �� ����� ���*�� �� ������, �� ����� �������� �������� # � #�-���� – ����, ���� � ����, ��� � � �� #�����, ������� �����#�-'���, ������� ���� ���������� �����, �� ��� ���� ����� # � �������� ���#����, �>� ���� ��� # � � �������� � ���'��� ����.

%� ����� ������� �������� � ��������� ����, �� * ��� ��-������ # ����� # � ������ #����� � #������ # �'��� ��� -��� �� �����. J� ���� ��� ������� ���� �������, ��#�� ����-�� ��, ��� # � # ����� � �����, ���� ���� # � � �+��� #����, ��� ����� ����� � � ���� ����� ���� �������� �>�. <������� ������ ��� ��������� �������*�� #��� ���, � ����������� # �-������ # ����� #�#� ���� ������ �� �������� � � ���� �������� # � #� �#�������� #�����+�� ���� ��� ������.

=��� ����� ����� ��������� ������ ����� >� �� ����� ��� -���� ���*�� �� �����. ���� � # ����� #�#� ����� #� ����� �� ���-����*�� �� ����� # �������� (����. preselection – #�#� ����� ����� ) ������, ��� �����'��� �� ������� � ���+���. &� ��-���� ��#� ������� �’�����, ��������� � �������� ������ #�-��'������� �#���*�� � �������� � ����� #������ �����, ��� * ������ ��� � ��������, '� ������* #��������� #���'������ �-������� ��� ����� #��� ���� #����� � �#��� ��������.

Page 106: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

106

��#� ��� ������ � ���*��� ��* ����� �� ����� �’����� ����� �������� ������ � ������ �����, ��� � ������ #��������'��� #� � #���'�������. (��� ���, #� + �� ���, # � ������ �#����� ���*��, '������ � #� ����� ���� �� #������ �������� ��������. ? ���� �#�������� �’����*�� # �������� #������������ �� ����-�� ������ ���#����, ������'���� ���� ������ ��'������ ������->� � #� �#���� ������ �������.

; � ������������� �����+���� ���� ������ ��#� * ��’����� ���*�� �������� ����� � ����� �� � ��������, ������������ ���� >��� ��� ����� �����������, �� ��������� # �������.

���� # ������� �#�������� ������� ����� # ����* �+��� ������� ���, '� # ��������� ���� � � ������ ������, '� ���#����� ���*�� ��������. � �'��� �+��� #������ �������� �� ����� �� #�������� �� ������� ���������, � � �� # ���'-���� ������� � # ��������� ������� ������������ # ��������. M�>� ��� �� �+�* # ������� ���� � ���*���, � ���* ���#������� ��������, � ���� �����'�* ��� � �� ��� ����� � ������� # �-����, >� �������+�� �� �� ���#�����* #� ���� ���*��, �� ��* � ����� ����* � #� ���* ��� �������� � ������ #� ������� � ����-�# �������� #���'��������.

A���� '����, ����#��� ��#�� # ����� � �������� * ������ � �����# �������� #���������� #���'������� � �����, >� #��’����� � ������� #�����. ;�� # ��������� ������, � �+��, ������� ��*������� �����. &�# ������� ������ � �����# �-������� ���� # ������ �� ��#��� ���� � �����, #� �+��� ��-��������, ����� ���� ���� � ������ � ���������. A��� ���� -����� ����� ������ ������ ���'��� �� ���� ��'����� ���������'��� ���� ������ � �����# �������� ���*���, #����->���� ������������ � ������ ���������, � ���� ������������� ������ ��� ��� � ������ � ������ ������.

��� � �����# �������� �����*�� ������� #���'������� ���*'���� #������ � ��� � �#���� �������. ;��� �� ��� ���-*�� ���� ��� ����� #� �� ������� �� ���+� � ������� � �-�����, ���� #��'��� ���������� ����� � #� �#������� ����, ������� � ��� ����������� ����������� � �+��� ��+� � ����� ��� ��.

!����� #���'�������, � # �����, �������*�� �� ������ ���-#������� ��������� ������ � ������ �����. $� ������ ������-���� # ����� �����'�* �������� ���'���� #������, �� ���� # �-

Page 107: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

107

������ ������ ��������� #���������� #���'�������. A��, � �E@ +� ��� ��������*�� �� ����� ������ �’!� “��”, �� ����'�* ����#�� �� ��� �����: - �� ��� (character) – ��������� #���'�������, ���� �#���� �

�������� ����, ���#����������� � �������� ������� ��� �� ���� �����’����, ���� ���*����������� � ������;

- ��������� ��������� (capacity) – �# �������� #��� ��� ��� #����� �� ������ #��'��� � �+���� ���������� ��� ��+�� ��� # ����� ������;

- ����� (capital) – ���� � � ��� � ������� ���� ��#���� ���-#����, �������� ������ ���'���� ������� �� ���#���� ��� #��-# �*��;

- �����#�'��� (collateral) – ���� � �� ��� ������, >� ��# �#���-���� � �������� �����#�'��� #�����;

- �������� ����� (conditions) – ��� �������'��� ���’���� � � ��+� �����+�� '������, >� ����� �#����� �� ��������� ��-����>� #���'�������. ; ����������� ������ ������ ������ � �����# �������� ���-

*�� ��� ���� ����� CAMPARI: - �#���� #���'������� (character) – �� ��� ���*�� ���#�����-

������ � ���#������� �� �������, ���*'������ �� ������� #� ���+� � �������� � �����, ���� ������� ����� �>�;

- �# �������� (ability) – ������ ������� #���'�������, ���� ���-���� �������� ����� ����# ������ # �������;

- ��+�, ������ (means) – ���� �����* ���� # �����, >� � �-��* #���'������, � �'�� �� � ��������� �#��� �������� # � ���������� �� ������� ���������� ��������;

- ���� (purpose) – ��� ���� ����� � ������ ��� ���; - ���� (amount) – ��� ������� ���� #����� �����'� � �������

������� #���'������� � ������ # ����, >� � ����*��; - #���+��� (repayment) – �# �������� #���'������� ���� ����

� �+��� #���� �� #���+��� � ����; - � ������� (insurance) – �#����� ���������� �����#�'��� � �-

������ ����� �����. ;�>������'��� ������� * ������� �������� � �� ���� �����-

��� � �� �������� ��� �� � #� ����������� # �������. $��'�� ���+ ������� * �� ����� “# ����� #’� “��” #������ � �����”, �� �����'�*, '��� ��� ������ # � � ������� ������� �� #�#�- ������ ��������� # �����:

Page 108: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

108

- �������#���*���� (complacency) – # �#�>���, >� �>� � ��-������ ��� ���� ��� �, � � � ���������� ��� ���� �� ����;

- ����� ���������� (carelessness) – ��������� ��� ������� ��-������ ��������� ��������� ���������� ���� ����� � � �����-�� ����*;

- #� �+��� ����������� (communication breakdown) – ��������� ���� ������ # ��������� # � # ������, >� �������� #� ��-���'�� � �����;

- ��#� ����'����� �������� (contingencies) – ������� ���� �-���� �������, �� ��� � ��� ���� ��� # ��������;

- ����� ���� (competition) – ����� ���+�* # ��������� �� �� �-������ ��� �+�������������� ����� ��, � # ��� ���� �� ����, >� � ��+� �����. %��������� ����'� � ���� #���������� #���'������� ����-

����� ������� �� ����� #�� ���� �� � ������� ������� ��-������ ����� � ���*���, � #� + �� ��� � #������ ����� ����# ���-����� � �� ��������� #� ���� ������-# ����. ;������� � ������ ���#� �� #������ �������� �� �������� ������� ��-�������� ��������� #���'�������, �� ������ ���#������� #����-����� ���� ��������, >� #��� #� ������� � �� ��������. $�-����� �#�������� �����'���, >� ����� � ����������+�� ��#���� � �������� * �����'��� ������ ���*�� #��� ��� #�����, ��' ���� # ���'�� ��������� ���� � ���������.

;�� ������'�� � ���� ������� ��� ���� #� � ������ ����� �� ����� � � ����� ����*, �� #������ ���� � ������ ���#� ���* ���� #�������� �������� #� ��������� ������ � ���� � ������ #��������� ������. � � �����, ���������, � �������� �������� � ��+�� ����������� #�� ������� – � ���'����, ���#���, ��������� �>�.

;������ �������� ������� ������� � �����# �������� ���� �� ������� � ��������� #�� ������ #� # ����� #�����. J� ������ ��������� �� ������� “# ����� '�� ��� �'��”, ���� � ����� ��-��� ���'�*�� ����� ������, �� #��’������ ���� � ����� � �# ���������� �* � ���. ? ���� ������� ������������ �#���������� ���*�� ����� ��� ��# �#������� ������, >� #���#+�� #������-�� ���� �������� � #� �#����� #��� ���� � ����, ��� # ���- �+��� #� ����'� � ���� #� ���*�� �� ����+ ������� �-���� ���#������ (��'������� � ������� ��#� �����, � ������� ������ �>�).

Page 109: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

109

? ���, �>� ������ ������� � �����# �������� ����� #�������� �������� >��� ��������� ������ � ���� #���������� #���'���-����, ���� #�'���* �� ���� ����� � ������� ������ �. ? �������� # ����� ����� ��# ������*�� ��������!� � ����. &� ����� ��#� � # ����� #� ����� �� � ���*��� �����'���� ��� � ����, ���� ����, � ��, �� ��� #����� – ��������� ����� � ���������� �������, �������� �����#�'���, � ���� #���+��� � ���� � ��+� �����.

!���'��� �� ��� � ������� ������ � ��� ��*�� ������ � ������������� ���#������� � ���� � #��#���*�� �#����������-�� ������� ����� � ���#����-#���'�������.

= ���, � # �����, ���� �������� ����� �#�������: � ����- ������� #� ��� (����. spot loan) � � ������ � ������ �����, ��� �����’���� ����� ����� � ��� # ���� #������ #� ���� (����. loan commitment, line of credit). ? #� +��� �� ���� #���'������ � ���* � ���� �����* ��� ���� #����� ����'����, � � ����� – # ���� ������������ #� ���� ���� ��� ����� #���� ���� � ��-��� ������������ � ������ � �����.

���� ����'� � ���� ���� #������ ���������� #������� ���- ��� �� ��������� ����, ��� �#����� � � ������� ������ �, – #�-����� � ���*'������ #��� ���� ���� ��������� �� ��, �#��-�� ��������, ����� ����������� ����� �>�. J�� ��# ��* ����� ������ " � �� ���". �#��� ����� �� � ����� �# ������ �� ���� ���� ����� # � #���'������� # ���� ������ � ���� � ��������, �� ���������� ��� ��� �� #��� +���� �� #���-������, �� ���� #�������� � ������ #� ������ ������ � �����# �-������� #���'�������.

)��������� # ����� ���� ����� �������� ���������� �������, �� ��#������� � # ����� � ������� ����� ���� ����� #���-����� # ������� � ����. �� �� ���: #� �+��� � #� ����'���� ������ #���'�������� ������ �����; ��������� #��������� ���-#��� ����-���������� �������� ���#���� ��� #������� ��� �'���-�����, ��������� � ������ ������ � ��� ��� #���'�������, # �-���� # � #� ���� ���� � �������� �>�.

? ��� ������� # �������� � ����� ���� �� ���* # �� ��� ���, �# ������ �� �� #���+���. ? ����+��� ��#����� #���'������ >� �� � �'�* �# �������� ���#������ �� ������ �����’������, ��� ���� ������* #���� # � ����� ���� � ������ ����� – ����� � ����� #���+���, # ��������� ���� � ���. )��� ���� ��� �� ���� ��� ���������� � # ����� # ��� �� ��� �# ���������� �+���.

Page 110: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

110

M�>� � #���'������� ��'� #���� ��� ��������� �� #���+��-� #�����, � ���� ����+���� ������� �� ��������� �����#�'��-�, ��� ���� # � ����� ����� # �� � ���� � �� ����, ���������� # ����� � ���� ���� #���'������� �>�.

!���*� � �������� ������� � ������� # ����� * ������ �� ��-� � �����, ��� �����'��� ���������� ����� �� #�������, >� ��* �������� �#��� �� �� ������ � ������� #� ��� ������. = ���� � ����������� � #��� ��'���� #��������� ��#����, #���-'������� – � ���+�������. <���� � ��, ������ ����* � ���'��� �-���� ���������� �����, #� ���>��� ���� �� ������� � ������, �������� ���� �������* ������� #�#�� �� #������� ��+� � ���- �'��� ����� �#� ����, � �������� – ����+��� ������� � ���-� ��.

? ���������������'���� #���� �� �� ������� �����*�� �#��-�����+���� #�#�� � # �#������ #���'������ ��#���� �� � �+�-���� ����, # �� ��� �������� �� ������ ���������� ����� �������� ��� �������+��, ��� ���+�, �������� �� ����� �#����* ����� ���� ��: - ��#��� ������ � ������ ������ � ���� � �+���� ���>�-

����� ��������; - ��� �������'���� ������ � ���� �������'���� �����. ; ���-

��� � ����� �� ������� #����>�*�� #�#� �� � ����� �-�� ��, ��������� '��� #����>�*�� �������. � �� � ��'����� ������ ��� ���� � �'�* ���* ���'��� ��������� ���, >� ��-���� '����� ��#���'��� ������� � ���� ����'��� ����, �� ����� �� ������� ��� ���’���� � ����, � ���� ��������� # ������ ������������ �������'���� ������;

- �����+��� ��#�� ������� �������* � ����� ��� �������-��� �����, � ��� '���� ��������� �����+��� ��������� ����� ��� ������� ����� � ������� ������������� #������;

- ���� ��������� ������� �#����* �� ���� �� ������ ��#�-��'���, �� ��� ����� ������� #�#� ���; ��������� ����-��� #����'�*�� �� # ������� #������;

- ��� � � �� � ����, �#���� � �������'�� ������>� #���-'������� * ���� ���, >� �#������ �� ���� ���������� ���-�� �� ��� � ����; #� +������� #���'������� – ������ ���#����, ��������� ��� �� �������* ��������, ������ � ����� � ���-� #�� ������'�� �������.

Page 111: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

111

� � �����'���� ���������� ����� ���� ������� ����� �������-�� � ��������, >� ���� �������� #����# �������� #�#�� �� � ����, ���� #���'������ * ������ � �����# �������, ������ ���������. : '�� ����+� ���� ����+���� ����� ���� �� ���*���, �� ����+� # � �����'���� ���� � ���� ��� #������ � �*������ �� �� �������� ���� �����, >� ��� ���� #� ��+�� ���������� ��������.

&��# ���+� ������ ���������� ����� �� � ������ – “���-��� ��C�”. ;��� � �����* �� ��� ����'���� ������ ��+��, �#� ������ �� �� #� ������� #����� (�� ����� #��� �#�� ���-�����, �� ��� ��������� � ��� ����� �>�), �������� �� ����� ����� ���������� #���'�������� �����’���� � �� ������ ��-��������� ����������� ��������. =���� ���#���� �� �����-*�� � �� �� �'��� �������� #� �����+���� �� ���� � ����.

&�# �����, �� ������ � ���� #���'������� � ���� 2 ��� ��-�� �� �� � ����� ���� �� ������ “ �#�” # ���* �� ����� ��������� �� ������ 6% �'���. !#� ������ �� �� #� ����� � ���� �����-�� �� ������ 2%, �������� �� ���� ������� �� 2%, ����'��� # ����� ���� ��������* � ���� � 3%. A���� '����, �������� ��-��'��� ���������� ����� ������ �� ����� #���'������� 13% �'-���.

!���*� �� �������>�� ���� ����� ��*� ������ * # �#�>���, >� ���� ���� �'�� �����'��, ��� ��� � ��� ����'���� #�� �� '� ��+�� � ���. &� # ����� �� ����� ���������, ��� ���'���� #�+� ��� ������ ��+� ������ – ���� �����! ���� �� ����� ��� �!E� � � ���� ���� � ��A�� ��� � �����.

? �E@ �� ������ ����� # ����*�� �� ����� ����� “# ��� – ��” (����. prime rate), ��� �����, �� ��� ������� �� ���-� ����� #����� � �#��� �� #� ���� � ��������� ���������� �-#����*� – #� +�������� #���'��������. ����� # ���- ��, >� #���������, * ������'��� �������, ��� >� �����'��� ����� �� ��� ������ ������'�� ����� �����, � ����-� ���� ���� ���+� �� � #� ������� � �����# �������� ���*�� � #� ���- ��� �� ����� �����#�'��� #�����. ;��� ����� �� ��������� # ���� ����� � ����� ������.

$� ��*� �������� #��� �� � ��� �� �����*�� ���� '����: ������ ����� #��� �������� �� ���� ���������� �����’����, >� �#��'�*�� ��#� +��������� #���'���������, #��� # ��� �� �-���, >� �#��'�*�� #� ������ ������ � �����, �������� �����-

Page 112: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

112

� ����� � �������� * ����+ ���������� #� ����� � �� ���-� ������. $��'����, �� ����� * #�����'���, �������� ���� ��-����� ����� '�� ��� '��� �����*��.

(����� �� ������ ������� ����� #� ����'�* #���� ���������� ��-��� �� ����� � �� ����� ����� � ���� � ���������� �����, >� ���� ��# �#������� ��� ��������� ���������� A. =��#������: /������� ����� +����� � ����, '.'. ;�������� ����� 0,00 (���������� ���� 0,25 ����� ��� ���� 0,50 !�������� ���� 1,50 <����, >� ��>�� ����� ���� 2,50 <����, >� #��’����� �� ��������� � ����� 5,00

? ��’��� � �����'�� ���� �������*� ����+��� ����������

�� ��, ����� ��������� ������ ��� ��� ����� ��� #� +�����-��� #���'�������� ����+�, ��� �������� �����+��� �����. J� ��-���*�� �� ������ �������� ������ #� ��� ������� #������ ���#����������� ����+�� �� ��#������� ������ ��� �� ������� ��������. &�# �����, �>� ��������*�� ������ 5-����������� ���#����������� ������� #� � ���� � ���� 1 ��� ���� �� #�� 8% �'���, � ����'�� #���'������ �� ���*�� ����� � 950,0 ��. ���� ��, �#��'��'� 8,42 % �'���.

<���� � ��, � ������ � ������ ������ ����������� ���� � ��� �������������� ����������� ������ #������ �� �����'��� ��-����� ����� ��������. ; ���� ���� #�'��� ������������ ������������� ����� # �#������ � ������ ��� ��� �, #� + �� ���, ����� LIBOR, � � �E@ – ����� ��#���� ��� ��� �� ���� ���� �-����� ������, >� * ���+��� �� # ���- ��. A���� '����, ������ �� #� ����� ���*��, �� ����� ��� ���#��� ����� ����# �� ��-�������� �����, ��������, � # �����, �#��'��� �����, ���'� �� # ���- �� � ����� ����+��� �� �� #����������.

(���#������� ����������� ��� � #� ����� ����� ��# � � # �-������ #������ – � ���� ��� � " ��������. ������ �� � �-��, >� ������ ����� ���������� ��������� ����� �����'� � ������� �����, � ��� ��+� ����� �� ��� # ����������. (�������-��*� ��*� ������, >� �’����� � 80-90-� ���� DD �., * �����'��� ������������ ���������� ����� “��#” – ���������� �� ����� ���� ����� #� � �����, ��������'� �� ������� �������� # �������

Page 113: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

113

����� �� � �+���� �����. ? ����� ��� ����-�� #�����'� # ���-��� ����� �� ���� ��� #����>��� ����+�, ��� �� ��� “��#”.

!������ '���� ����� �� �����+��� ����� ������� ��� ����-��+� ���� ������� ���������� ������� #� � ������ ������, � ��� ��������� * �. �� +� ��* ����� ������� �� ��������� ���- ���� � ����, ���� ���� ������� ��� 1/8 �� 1/2 ������� ����-������ ���� � � ���� � �� ������� ��� ���� � ����'�� ��� -������ � ����.

=����� �� �����’���� ��* �������'��� �������'��� ����, ��� �� �����*�� �����'� � ���� � ������ ������� ����� � ���-��� �����. : �� �+�, ������ �� #� ��� ��� (��� ����� ����) ��-������*�� � ��� ����� ����� � ������ ����� � � ������ � �-�� – ���� ������� �� 0,5% ��� ���� #�����, >� ����� ��*��, � �#��'�*�� #���'�������� � ����� ����� �-���.

$��������� ��� ������� ����� # ����� ���� # �������, � ���� ��� ���� ������� 0,25% # � ���� ����� # � ���� � � �-����� ����� � 1 ��� ���� �� �E@. M�>� ���� �� �� #���'������� ������� 800,0 ��. ���� ��, � ��� �#���� ��>������'��� ������� � ���� �����: 2500 ���� ��, 500 ���� �� � 2000 ���� �� �E@.

5.3 @� ���� �� �� ����� �� (��E " ���������!

�#����'�� � ��� � # �������� ��������� � ����� ����� +�-

����� ������ #��� % ���� ������� ����� � ��’��� � ����� #�-������� �����#�������� ��� ���� �� ������� � ���������� #����# �������� #�#�� ��������. ? ��+� '��� ������ ���� �-����� ����� ��������� ����������� #���#�� ����'�� ������ ���� ���� � �#����'��� ����. A��, � $������� "� �#� � � ��� # ���*�� ������� 60% ����������, � � �E@ – ����+� 80%. ? � ����� >� ��# ������ 1980-� ���� �������� ���� � ���� #� #��-����� �� ��� ������ 1,5 ���� ��� � �����, >� �������� 13% ��� ������ ��� ���� ��.

� �� �# ����� ������� #� ���� ���� ����� ����� �� ������-�� ������ � �������� # ������ ���� �������� �����. &�� ��-������, � ���������, ��+� ���������-� ����� ������� – � ���-�� �#����, ��������� ���#����, ���������� ��� ���� �>�. � �'���� ���� ���'�� ���������� # ����� �#����'��� � ���-�����, ���� �� �� ����� �� ��� '��� ����������� # ���������

Page 114: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

114

���� ����� � ����, �� ������ �� ���� ��, ���� ���'�� # �����-��+���. :������������ � �������� ����� �������� �� # ����-��� � ����������� �����.

������ #�'��� ��������� ���� �� ����+���� ��������� � �����+���� ����������� ���� ������ � �����. ;�������� ���-���� � ����+��� � ��� �������� >��� ��� �������� �� �#����-'��� #������� ������, ��������'� �� ��� � ��� �������� ����-��� � ������ ����, ���� ���'�� ����+ # ���������, ��� ���� ����� � ����. �������� ����� ������ �������� # ������ ���� � ������� ��� ��� � ����� � ���� ��������� �������.

? 2004 ��� ���� �� �� � �������� �#�����'�� �� ������������ � ������ #� ���>�� 1 ��. ����� �� ������, # �'��� ������� 80% ��*� ���� # �#����� �� �#��'�� � ����. $� ������ ���� ���-��� ��� ���� ������ �E@, �������� ���� � ����� �� ���������-�'���� ��� ���������� �������#��� ��� ������� 112,0 ��. ��-�� �� (�� ����#���� ��������� ������ 3,5 ��. ���� �� �� �����). $� ���� ����*� ��� ���������� ������ Washington ProFile, � 1993 #� 2002 �� ���� �������� ��� ��������� ����� � ���� ����'� � � 2005 ��� �������� �� �����'�� ���� 8,5 ��. ���� ��, >� ��� �����-+��'��� �� 7-10%. P� � ��� � #����� �� ��. 5.3.1.

&� # ������

�������� 7,8%

&� ���� ���� 1,9%

&� ���� ��� � � #������ 5,7%

&� � ���� 6,6%

&� ����� 3,1%

&� ����������� # ���� 2,8%

:�+� 1,4% &� ��#���� ������� 70,7%

���. 5.3.1. ������� �� �����

������������ ��������� ������'� ����

A���� '����, � ��'����� ������, ��# �������'� ���� �����, �#����'�� � ��� #�+� ��� �� ����������� ����-��� #� ��� �������� ���#��� �� � � �+���� ��+��, ����� �� � ��’��� � ������ # �������.

Page 115: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

115

�#����'�� � ��� ��* ����� �#�����'��� ��, >� �����'���-� ����������� ��� � ��������� �#������� � �����. ��-#� +�, ��� ��� #����� ����� ���* ��������� ��� � ���� �� � #�-��'��������, ���� ��� #����* � � ��������� ��������� �#���-����, �� ������� ��� #����, �� ������� ���`*��� ���#��� �-���� �� �� ����'�� �����.

��-� ���, �#����'�� � ��� * ������� ���������� �#����'�� #� �� ��������, ��� ��������, �������������� #� �� �����. A��� #����� # ���� �* � ����� #����� ���� (��� ��, #�����), �� ���� ����� � ��� (# �����) ��+� � ����������, ����#�'�-�+� ��+�, ��������� �� ��#���� ��� ��� �� ��� #�����, ��������-�� �>�. &����� �#����'�� #���� ���������, � ������ ����, #��-��>�* �� #����# ������� #�#�, � � � �����, �# �* ��������� ��� ��� ��#����, #�����, # ���� ���� # ������ ����� ��� �� �-������.

��- �*, ��� ���� �#����'��� � ���� ���� ���������� �� ��-� , �������� ���� �# ��� �� �+���� ���#������ # ����� – #��-��>���� ��*���� ��� �������� (#� ������ �� �������� � ��- ������ ��������), �� �+���� �������� #����, �������� �� ������� �����, ��� ���� ��>�� ����� �>�.

!��, � �������� ����'��� ���� * ��������� ��� �� � ���-��� �������� ���� ������� �����, ��� ���������� ������� �� ��������� # ����#�� � ��#�� # ����� � � ��������, >� * *��-���� �� ���� �#�� #���'��������, � ������� ������ � ������ ������ � ����� � ������ ����.

$� ������ ����� # �#����� ���� ���������� ���� � ����� �� # ������ ����. �� + �� ���, �� ����� �'�#��*� �� ���, #�� ���� �������� � ���� �� # ������ ��� �� ��� #����� � ���-����*�) '���#� (����. installment loans). $� ������ ������ ��� ��# ��� � �������� ����� ���������� ���'���, �’���� ����� ���#������� � ��� – “�� � � ���”, ���, ��# �����, ��- ����� ��� ������� # ���'�� �� ���* ����� �� ��� �#����-'��� � ����. !������� +� ��� ��� �� ������ ���� �������� � �� ������� ���� – 70% ��+������ �E@ � ���� ��� 25 �� 35 ���� � ��+� 25% – � ���� #���� 65 ����.

<�� ����� ��� �������� �#����'��� � �������� � ��� �-'��� #����� – # �� � ��# ��. ? ��� # ���� � �������� ��+� #���'���� ����'��� ������ ���#��� ����� � ����� � �� #������ ������ � � ���. &�# �� – �������*�� '� �� ��� �����

Page 116: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

116

� ������, �� �������� � ����� ����� � #���#���, � #��� # �-���� #����� ����� �� ����������� �����'���� ������. ���� �����-'��, >� 60% � ����� �� ��#���� ���������� * ��# ����, � ��- �� #���� �� ��#���� ��� ���� �� ��� ������� * >� ��>��.

m����� � ���� ���� ��������, � # �����, �� #���� � #�-��+���� � ��� �'��. ;��� ���� ������� � ���������� # ����� #� ����� �������, � 80-� ���� DD �., # �� �� �� ������� #�- ������ '����� � ����� ������ # ������ ������. J� #����� �� ��#���� �������� ������� ��� ��� � � ������, �� �� ����� ����'� #����� �� �������� �� ������� (� ����� �� 30 ����), � #����� �� ���� � ����� ����� �������.

&����� ������ � �����, �� # �#������ ������� '���� ���-���� # ������ ������, *: #����� �� ������������ ���� (use-as-you-please loan), #����� �� ���'��� ��� �������� (probation advance) – ��� �� ������ 60% ��� ��������� �������, � ���� �� ���-*�� �� �����, #����� #�� � ������ #���� (loan against policy) �>�.

&���#��� ��������� � �������� * �� ������� � ����� �� ����)������ �� ����� �����, �� ���� ��� #��’���� � ���� �-����� '������� ������, � ������ �� �� ��� ����������� #�� ������ �� �������. � � ���� ������ '������� ��� �� ������ ������ ���� ������* ���� �������� ��#������ '��� ��� # ��� ���� �������� ��+� �� ����, >� #� ���>��� � ������� ��-��+�� �� ������, � ����� ������������ �����. A���� �������� ����+�� �� #��'���� ������ ��* ����� ��� � ���.

D� ��� �� ��� ��� � ��� – ���� �� ���� ������ �� ��� , ��� ������* ���*�� �� �+���� # ������ �����#�'����� ��+��� � #� ����, ���� �� �� ��'����� #� ���>��� ���������� ��-+�� �� ������. A��� � ����� �����, � # �����, * �������#�'���-��, ����������. )��� #� ����'�� �������* ���������� ��� ���*��, ���� � �+��� #���� �, �>� �������� ������� � #����# ����-���� #���'�������, # �#��* ������ � ����.

? � ���� #������� 1980-� ���� �’���� ����� ��� � ������ ����� �� # ������ ���� – #�� ������ �� �������, # �������+�, #�� ������ ��������� �� �� �������. ;��� ���� ����� “#���� � ������� ��#���” (home equity loans), � ���� #� ��� ��������*�� � ���� � 75% ��� ������� �� ��� �� ������� �� �� �������� ���� ��������� �� �� #� #� +�� �#����. J� � ���� #�������� * ������� ����������� �� ������, ��������, � �����'��� �#���-

Page 117: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

117

�����, #�*����� ����� � ���� �#���� � �'�� �� � ��������� ����� �� �#������� ���� ����� � ������ �� ��.

!����� �������� � �#� � ����� �� ����'��� ���� ������� '����, �� '���)���� � ��������� '���#��. ���� �����-���, #� + �� ���, #����� �� ��#���� ������ ������� �� ������ # ����� #���'�������� ���� �� ��� #���+���� – �� ����� “#�-����-����” (bridge loans). !����� ��������� ��� #���� ������ ��-��*�� �� �� � ���� �#�������� � � ���� ��������� # ����� � �����, >� ����� ������ � �����.

;������ ������ ����������� � ����� # ������ ������ ��* ��*�� ���������� #� ����� � ���� ������� � ������. ��-#� +�, �� ����*�� ������ ���� ���������� ���� �����, �� ��-��*�� �������� #���'��������. P� ���� ����� #� ��� ��, >� ��� �* ��������� �� # ��������� �������� ��+�� �� ����� �����’����. ��-� ���, �������� ��� ���� #���+��� � ���� * #��'�� ������ ����'��� ����� (�� ����� #���, ���������, �����-��), �� ����� � #� �#����� ��#� ����'����� ���������. A��� �� ������� � �����# �������� # ������ ���*��� ���� ���-����� �#�����'�� �����.

!���� � ��� * #������� ����� ��� � ������ ��� �� #���'���-����, ��� �������*�� �#���������� ��������� – � ������� �� � ��� �� � � ������ ��� ��. ;��� ���� # ���'�� � ������ ����, ������� '���� #�'��� �’���� � � � ����� �&%. A��, � <�-��� � 2004-2005 ���� ��� # ����� ����� “� � � ����� ��� ��” � #�'���� ��� ��� &������������ �� � � ������ ��� ��. ? �E@ � �� ����* ����+� ���� ��', �������+ ������ – Equifax, Ex-perian � Trans Union, >� ���� ���� # � ����+��� ����'��� ����, �� ����-������ � ������� #�����, # � ��� �� #���+��� ��� #�-��� � # � � ������ ����� #���'��������.

= ����� �� � ����#��� � ���� ������� #��� ������, >� ��-������� � ������� ����� � ������ �������� ��� ���� ������-��� � � ����� # ����� ��� ���*� ��������. = ���� �, ������ � #�#� ����� ���������� �������, ������ �� � ���� # � ����� ���-*���. )� � �������� �� � ���� ����*�, >� � ���*�� � ��+�� ��� �� (����, �� ����� �*� ������ � #������� � ���� �>�), � �� ���� ����* �� ������� #���'�������.

= ����� �� � ����� ������� ���������� ���� ������� ��� ������� ����� # � #���'������� � ��#�� ���������� ���� �����, >� ��������� � ���� �. &��# ���+�� ��� ����� ���� �����

Page 118: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

118

# � ������ ��#��� ���� � # �� �'��� #����, �� �� ����� “'� -��” ��� “��������” ����. &������+ ������� ���� – “����” ��� “#�-������” – ���� ����� ���#���� ���� ����� # � ���������� ��� #���'�������, � ��� � ������ ���� �������� #� ����� � � ����, ���� # ������+������ � ����� ��� �� ���� ���’�.

A���� '����, �� � � ������ ��� �� #����>��� ���� ����-���� ������ # � #��������� #���'�������� � ���� ��������� ����+ �'�� # ��������� ����� � ������ ������. ? � �����, ��-# �����, �� 15% ����� �� � ���� ��� ����'��� ���� ��������� ������� '� �� #����� � ����� ����*. = �� ���, � ����� �� � ����+��� ���� #�+��� ���� �����, >� ������* ������ ������-����� ����+ ������ #��� �� � ���. &� �+�, ���� ��� ��� ����� ��� �����#�����'�� �������� �� #���'��������, #����>�-�� ������ �� #��� ���� � �����.

<���� � ��, >� ����+ ��������� ������ ������ � ����-�# �������� #���'�������� – # ������ ����, ��� ���#� �� ����-��, * ������ ������ ������ � ������� �����, >� � ����� ����� ���������� �� ���% (��� ����. score – #�� ������ �'��).

;#� +� ��� ������ ������ ���� ��# �#������� � 1941 ��� ���- ��������� ���������� %. %� ����. ? �������+ �# �>����� ��-���� ���� ��* ����� ���� #����� #���������, >� �� ��� ���-�� #���������� #���'������� (� ������, �� � ����������). J� #�������� ����� #������ �� �������� � �#: - �, >� �� ��� ����� # ���������� � ��*������� ���*��; - �, >� �� ��� ����� #����# �������� ���*��; - �, >� �� ��� ����� ���� ��'���� � ������� #�����.

;������ �����#�'�� # �������� ����� �� ��� ���� #���-������� #���'������� � �����'�� ������ �������*��, >� �� ���-#�������. $� ��������� ����� ���� ����� ������*�� ����-�� +���� � ������ �� �#������ #� ���� �� ������. � � #� ������ �� ����� � #���������� �������� ������� �� #����� � ���*�� ���� ������ #������� (score): '�� ��� ��>��, �� ��>� ��������� ���*��.

:��� ������ #������� ������� ���*�� #��� #� ����*�� � #����� � ���'��� ���'����: �>� ���� ������ #������� ��>�� #� ���, � ������*�� #������� �+��� # � ������ #�����. ; ��+��� ��� � ����� ����� ������*��.

;�������� ���� ��� �������� ����� * �, >� ��� #������ ��-���������� �� �� +�������, � �� ����� ��������� ������

Page 119: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

119

������, �����'� � ���� ����������� � ���*�� �, � ������'� ������ � ����, ����� ���������-�������'��� ����, >� �#������ �� #�������� �����. %����� �� ������� ������ ����'�� # � �, >� #����>��� ���� # ������ �� �#����'�� � ��� '��� � ���* �� ��� ��� #���+��� ���+� � ������ #����, ���������� ������, ������� ���� �� ������ ����� � � ��� # ������� �� ����� �� ����, ������� �������� ����. � � ������ ��� � ������� #� ����� ����*�� �� ������ ������ (���. ������ V).

����� ��������� ���������� ��� ������� ������� #����* � ���, >� ������ ������ �� ��� ���� #���'������� #������ ��� �����'�� ������ ���� ���, >� #� ���* #�������� �������� ���� �����. &�������� ���� �������'�� # ������ #� ��� �� ���������� ���'�� ������� ������ �� �� ����� +���� ������, �� ��� # ������ � �� � ������� # �������� #����, ����� �����-��'��� ���� � �#����� �� �����.

���+���� ������� ��������� ���� ��� #���� ����� �� ���-��� ��#�����, ��� ���� � 1995 ��� � �E@ � �#������ �� ��-��� Wall Street Journal. Q�� ��� ). Q�����, '��� <��� �� ��'�� ��-�� ������ ��� ���� ������, ��� ������� ����� ��� #������� � ���������� ����������� ��������, ��� ���� �� Bank of New York � # ������ # � ��� ����� ������ � �������� �� �� '�� ���� � ������ �� ��. \��� ���� 41 ��, ���� ������ �������� 121,1 ��. ���� �� �� �� � ��� ��� ���������� � ����� ��� ��. � �� ���� �������� ���� � ��� ����� �� �� �� #������ ���, >� � ������ +��� ������ ����� ���#���� ��#������ ���� � ����� ��� ��.

;������, >� ������ � ������� ��� ���� ����� ����� ���-���'�� � ������� �, >� ������ #����� ������, � ����� ��� �� ��� �� #�� ��� ��#������ ��� ��� ����� ����, * � +��� ���� ����+ ����������, ��� ���*��, #� ���� ������� �� ���� ��#���.

<���� � �� � �������, >� #��������� �� ����� # ����#�� ���������� ������������� ��� ������� ������� ���� ����'�� �� ������ ��*�� � ����� �#� ������� �� �.

% �� ���� �������! � �������!

1. N� �����*�� #�� � ������ #������� �����? M�� ���� � �#������ �� �� �� ������?

2. !�� ��� ����� ������� � ������ #������ ���� ������� �����.

Page 120: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

120

3. M�� ������� # ����#� ������������ � ��������? 4. %��� �� ��� ����� �������� ����� ����������� #���� � �'-

�� �� � �#�� #���'��������, ����� ������, � ����� ������, �����#�'��� �>�.

5. �� ���'�� #�� ������ ���� ������� �����, �� ������ � # ����� ������ #���'��, � ��� ��� ����� �� �������.

6. M�� ������� �� �+���� ������ �� #� +��� ��#� � ������� # �����?

7. &����� ������� ������ ������ � �����# �������� #���'�-�������, >� ������ � �� ������� ������. R��� ��� ��������-��� # ��������� ������ # � ������� � �����?

8. M�� ������ ����� ������ � �����? 9. N� ��� � ������ ����� ���? 10. M�� � �#� ���� �� �#������ �� ���� ���������� ����� ��

#�������? 11. !�� ��� ����� ������ �����'��� ���������� ����� �� #���-

����. N� ��� ����� # ���- ��? 12. R��� ����� ���������� ���������� ������� #� � ������

������? 13. ? '��� #����* �������'��� ���� �#����'��� � ��������? 14. %��� �� ��� ����� ����� �#����'��� � ��������. 15. &���>� ��� ���� � � ����������� �� � � ������ ���-

��? 16. N� ��� ������ � ������� ��� ����?

Page 121: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

121

6. ':/%���<%� �/�,��=��> �: @+,�:��> � ��//=�= +:+,�:�=

6.1. ����� � ���� ����������� ��������#

; �������'��� ��� �� � � ��� “���������” ���� �����*�� �

��������� ���'����. � � ������ # ������ ����� ��� ��� ����-����*�� � ���'����, ��������� �� #�� “��#������ ��������”, � �� ��� ���* ���� ��+��, >� �# ������� �� ��+� ��� ���-�� ���.

? # ����� ���������� �������� ��������� – �� �#���� �������-� ��#����, ��� #������, � �������, �����#�'�� ��� ����� ���������, � ���� # ����� �������� ����� � ������ � ����� �� ��� ��#���� ��� # ����� ��� ���� ����������.

!��, ��������#�� ������� � �����#��� ������ – �� �� ����-���� #� ����>���� ��� ��� � ��’*�� ����������: ����� #�#� �, ����� ����� #��# �*���, �� �������, �������� �>�. $� ���-'���� � ��'����� ����������� ��������, ��������� – �� � ��� �� ���� ��, #��� #����, �� ������ � ��� ��� ������� ���� ���-���� ����� (���. ���. 5.1.1 � 5.1.2). @�� � ����� ������� � ���� ������ '���� ������� ��� ������������� ������� * ���'�� ����+��. A��, � ��� ���������� ����� J.P. Morgan Chase � '���� ������* 47%, � ���������� Deutsche Bank – 45%, � +����� ������ USB – ����� ����+� 60%.

$� ���� �������� ��+�� ���������� ��������� #������� �� # �� � #� ������. +���� �������"�� ���������� � ���� ���-#��� ������� �# ������ ��’*��� ���������, ��� �>� ��#���-� ����� #�#� �, #��, � ���� #������ �����#�'�� ����� �������� ��� ������ #����� ��� ��+� �� �� ��� ������ �'���. %� # -��� ��������� ����� ��� ��������� � ��������� � ��’*�� �����-�������� �������� – #����, ��������, ���-��� �>�. � �������� ������ # ��� ��������� ���� ��� �������� ����� #�+� �� ���� �#���, ���� �� ���� '��� ����������� ��������. ���� '� �� �'��� � ��#���� �#������������� ���������-� ������ ������ ��-�� ����� ����� �E@, #����� �� �� � M#����, � ������� ����# �� ��������� ���� � #� ��� ���������'�� ���� ��� �� ��������� ������������ �#� ����.

? ��������� ���� ������ ������ >� � ������� '��� #������ '�-����� ������ ���� #����� �'��� � ��#���� #��# �*��� �����

Page 122: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

122

������� # ���������� �� �������. A��, �� #�'��� 90-� ���� Deutsche Bank ������� ��*���� '������ ������� ���� ��#���� ���� ���#����, � Daimler Benz (�����������������), Karstadt (� ����), Suddeutsche Zucker (�� '��� # ����������), Metallge-sellschaft (������� ����) �>�. A��� �'��� � ��#���� �������� ��������� �����#�'���� � �>�� ��� ��� �� ����� #��# �-*���, � ���� ����+���� �� ��� ����������� ������ �� ��-�����. � �� � ������ '��� � ��� � # ��� ��������� Deutsche Bank ������ '���� �������� � # ������ ����� � ��� #����� ����-���� � �����������, � ����� � �#��'�� �������.

+��������� �������"�� ���� ����� # ������ ������ ����� #�#� �, >� ������� ����� ������� � �� �����#�'��� ��� ���-��� �'��� � # ���� �# ������ ��’*��� ���������. (���� ���� # ����� �����'��� � �� �� ��������� ��������� �� ��>������-'���� � �#: �������� #����� ����� � ���� � �� 10% ���������� ����� �����*�� #� ������� ��������*�, � ����+� 10% – # -���.

:���������� �������� ������ #����� '���� ��� ���*�� ��� ��+��� ���� �� ������� �#� ���� – � ��������. �� + �� ���, � ������ #����� ������� �� #� ����� �� �+�� � ���, ��� ����-������ ���������, �� �����#�'��� # �#��� ��������� ��+�� �� �������� �# ����� �������� ������� #� ����. � � ��������-���� � ��������� ������� �� ����� � # �����, ����#�* #���'�-�����, � # � ����������� ��������� ������� �����, ��� # ����* ����� �����'� � ������� �����. ? ����+��� � ������ ���� ���� * *����� � ���� ��, � ������������� # ����� ���, � # �����, * ����� � ������� �'�������. :, �� �+�, ���������� � �������� #� ����'�* ���������� ���#��� ����� ������� ��� #���'�����-��� � ������, ���������� � * ������������ ��������.

$�������� ������������ �#� ���� �# �* ����������� � #����->���� ���������� ����������� �������� � ������� ��# ����. %����� �� ������ ��� ����'��� ������ ��� �� ����� ��� ����->��� � # ������� � ������� #�����, �������� �� ������� ��� �#�-������ ���*������ ���� � ��� ����� ����� �� ���� �� �����-������ ����. ? ������ ���, �������� ��+�� � ����� #�#� � �� ��* ���� ������ ������� � ������� �������� ���������� ��-���. = �� ���, �������� ��������� � �� ����� ������, � # ���-��, #��’���� � �������'��� ��� �� ���� �������, ��� ���-���� ������� �������� � ��� #����� '���� ���� �������������

Page 123: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

123

��� � ������� #� ���. :���������, ������ ��������� ��-��#� �� ����������� � ����� ���� ��������� ����, ��#�����* #�-����� �� ���������� ����������.

:���������� �#� ���� ������ ��� �'�� ���� ��������� �� ���� ��� ��� �������� ������ #�#� ��, �� ����� ������������ �� ������ �������� (���. ��. 6.1.1).

����� ������

�� ��� � �� A �� C �� �� C �� ���� C ������ ���������! ��� ������! ��������

%� ����� /������� :���������� &� # ��’����� &��� ����� &��������� A� �������� :����� A��� � ��#� �'� ! �� ��

���. 6.1.1. /�����"�� "����� ''���� M� # �����, ��’*��� �������+ ��*��� ��������� ���� ������

������ ��������� � ��� * ���(���� ����� ������. P� �������� * � � ��� � ���� � ��� �, ��� ������ ���#������ # ���, � ����-��� � ��#��������� ���'���+� ����#��� ��� ����� �����. ���� �������, >� ���+��� #�������� �#� ���� �� ���� � ����-�� ������ ������ #�#� �� � ����� � ����� ����������. A��, � ;�����-� �����, � �����, �E@ �� ������ ��� ��� ������ ��� 60 �� 80% ��� �+����� �� �� �� ����, � &���''���, =����� – 30-40%.

!�������� ������ �� ������ ������ #�#� �� *: - ��*�%��� ������ – �� ���� ����� (� ����� �� ������ �-

��) ����� #�#� � �� # ��’�����, >� ��#������� �����'���-��� � ���� ����������� ��+�� �� �������� �� ������� ��-����. =����'������ ������� * ���� # ��������� � �+���� ��� ������ �� ������, �������� �����#�'��� ��� ���� ��-����� �� ���� ������� �����, * �������� ��� � ������� ���-��, ����� ��� # ����� �� �� ������ ����, � ���� ��� #�-��� #������� #�����. ;��� ������, � # �����, � �� �� ������� ����� ��#���� � * ���������� ��� �������, ��� ��#���� �� �������, � ����� ������ ��� ��* # � �� �#��� �����'������ # � ������� � ��� #�����;

- ��*�%��� �����’����� � �����"�� * ������� #�#� ��� ��-�� ��#����. ;�� �����'������� �������� ���� ��� ������ � -����� ��#���� � �#������ ��#��� �������. =����'������ ��-

Page 124: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

124

���’���� ������� �� � �� ��� ������ �� 10 ����, � ������-��� – �� � ���, >� ���� ���'�� #� ���>���� 10 ����. M� # �-����, #� ��� ����� #�� ��� ��#��'�*�� ��#����� �����. <���� � ��, � 1985 ��� =����'����� �E@ ��#����* ��������� � ��-������ ��#����, �� ����� “� �#�” (����. STRIPS – separate trad-ing of registered interest and principal of securities), �� ��#���� � �#��'���� �� ��������� ������;

- "���� ''��� ��� ���� ������, >� ���� �� ��� �����, ���-����'�� �����'������� ������ #�#� ��. ? �E@ � ���� �����-�� ����� #������ �� ��� � �#�. �� +� ����'�� * '������ ��-�� ������� � ��, �� ��� �������, ��� ���, ���� ����� �# ������ �������� ����������, /��#� ��-��#� ��� ���� � %� ����� ����������� �#��'�� ��������. :�+� ���� ����� ��������#������ ������� � ��' * # ������� �� #� �����, ��-������ �� ����� ������� � ���������� � ��� (?# ������ ������ �������, ���� ������ ���� ����������� �>�). J���� #�#� � ������� �� * ���#��� ����� �����’������ �����'���-��, ��� ����� #� ���, � ������'� # ���� �� ����, ��������-*�� � ���� � ��� 10 �� 100 # ������� #����� ��>�, # �� � ������ ���� ��� � ��� �����*�� ���������;

- ����"�'���� "���� ''���, >� ����� �������� ��������� � -������ ����� � �� ���������, ������������ ��# ��������� � ���������� �>�. (���� ��� �� ���� �������, # ����-'����� �� ����������� ��'������ ������� �����������, � ������ ������� �� ����������� ��#������� ��������. $��-'����, ���������� ������#������ �����’���� * ������� ���-+��, � � ������ ���� ��>��, ���, � # �����, �� ��#���� � ������ ���#�������� � ���������� ��� ���� �� ���� �-�� ����. /����(���� ����� ������, >� ����� ��� ��’*���� ��������-

��� ���������, – �� ����� � �� ���� �����’���� #��# �*��� (��-�������, ���� ����� #�#� �, ����������� �� ������ �>�), � ���� ���������� ����#� � ��#����� �� ������. =���� ��� ������ #�-#� �� ��* ���� �������� �� ��� �����. A��, ������� ��� ������-������ ����� ����� ������� ���� ���� ���'����� "�%: #� +�-������ ����� �������+�� � ����� ������� �� #� ����, ������� �����, ����� ���, �#�������� ( ���������), �����'�� � �������� �����. � ��, � # �����, ����� �� �� �� �'��� � �#� ���� � ��#����� ���#����, ����� ��� �� ��� ���� �� �� ��.

Page 125: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

125

$����"�� �������� �� �������+ ����� ����# ������� ����-�������� ��� ������, >� ���� #�������� ��������� �����#�-'��� # ��������� #��'��� ��������� �/��� # � ��� ��#����. � � ����� ���� ��������� �����'�*�� ������� – � �����*�, >� �����* �� �� ��� ����� ��’*�� ���������� � �� # �����-*�� ��������� #������ ��#���� �� ������ �������� ����������� �������. %���� �������+��� � ���������+��� ���������, �� ���������� ������ ������ #�#� ��, * Moody’s Bond Record � Standard & Poor’s Bond Guide (���. ���. 6.1.1).

������� 6.1.1. & ���!� ����!���� �������� �! ���� �����

Moody’s Standard & Poor’s

?����������� ���"���#

��������#�� ����� Aaa AAA &��� �>� ���� � ������+�� ������, ���������

�# �������� �#���� ������� � ������� ���� Aa AA ;����� ���� � ��� ����+�� ������ ������ ���-

���, ��� � ��>��� ����� A A A�� �� ��������� �#���� ������� � ������� ��-

��, ��� ����+ � ������ �� ���� �������'��� ���� Baa BBB %���� #��'�� ��������� ����������, ��� ��-

��� ��� ������ ����� � ��������� �����!���� �����

Ba BB ? ����� '�� ������� �#��'�*��, # �� ������* * �������'����

B B &������� �#��������, >� ������� � ������� ���� ����� # ��������� �#��'�����

Caa �� C CCC �� � ;����� �#�������� ���������, >� ����� ��� ���-���� �� ������

D !�������� � ���� ������ A ��� #��� �����, >� ������ ��� ���� ���� ��#���� ����-

�����, � �� �� ������, ��� ���� � �� ����� ����� ���� ��� �-��� ������ – #� ����+ ����� ��#����� ����, � # �����, ��>�. $� ��+�� ����� ����, '�� ��>�� ����� ���������, �� ���'� �� ��-�������. � ����*�� ������'���� ��������� ������� '������ ������* ���� ����� ����� ��� ����������� �������� ������� ����-�������� ����� ���������. <���� � ��, ������ �����, � # �����, ���� � ����� � ��� � #�� ������ #� ������� ��������� ������ #�#� �� � ���������� ������ +���� � �� ��� >��� �� ������.

Page 126: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

126

��� ����"�%���� ''���� �������� �������#�'��� �������, >� ��#������� ���#����� �� �� ���� ������� (��� ��� �� 270 ����) ����������� ��� ����� ��#����. P� ����������� ���� #�� ������ ������� ������� �� �-�������, � �� ���, ���� �������� � ���������� ���������. � ���������� �� �����-� ��, � # �����, ��������� ������ #����* � ��>���, ��� #� ���-��'������� �������, ���� �������. ;� ����� ���� ���� ������ #�#� �� * �����'���, ��� ���� � ������ � ������������� #� ���� �� � ��� #���+���.

&������� � ���� ��������� ������������ ��� ������ * �-'������ ��������� ������� ������, # � �� ���� ��� �+�� ���-+�. B������ "�'�� – �� #� ������ �������, >� ��������� �� ��-��� �� ���*����, �� ���� – ���#� � ��� ��� ��#� � ��� � #� ��� ����� ������ �� ���� �#��� (“����#�����” ��). <���� ���-�������� ����#�� * ���� ���������, �������� ���� ���� ������� ���� ��#�����, ��������� ����� ����� ��� ��>� �� �����'��-���� ������� � ����� ������ �����#�'���� # � � ������ �����-���� � ����� � ��� ������� �����.

6.2. ��������#�� � ����� �

��������! � �A���� ������ ������� $�������'� ����������� �#� ����, ���� ����� ����� #� ������-

��, � # �����, �������� �����, �� ����� �����'�� ���� '����: - �����#���� '����. J���� #�#� � ������������ ������ ��#�-

��� ������� � ���� � ���������� ����+ �������� � �����-�� ����� #� #� ���� ���� ������ � �#����'�� #����;

- ����'�*���� ���� �����. )� ���� ����� #�#� � * ��� ������ ��������� ����������� ����������. A� ������ #� ��� ������ � ��������� ��+�� ���� ������� # � ��#� ����'������� ���-#���� ��#����� ��� ����� ���� #�#�� �� � ����. A��� � ���-������� �������, �������� ��������, �� �� ���� ���#��� ��-����� ����#� �� � �+���� ����� �� ��#���'��� ��+��, ������ �� # ����� ������ #�#� ��. !��, �����, � # �����, ����� '����� ����� ������������� #� ��� � ��� � ���-�������;

- �������� ��� �. ;������� ��+�� � ����� #�#� � ������* ���� ��������� � ����������� ��������� ����������� ������-�� ��������� ��� ��� �������� ����� � ����������� ����� -

Page 127: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

127

���� �#����: ���� ������ #� #������ ��������, ������ #� ������ #�#� �� ����� � ����. = �� ���, ������ #� ����� ����� ������ #�#� �� ����� ��� #���� #������� #�����, >� �# �* � ������ '����� ������ �����;

- ��������"�� �� ������ �����, >� ���� #��’���� �� ��� �-����� ��#����. %��� '���, �������� � ��������� ������, #�-���� ������� ����� � ����� ������ ���#��� ��� (�������� ���#�-�� ���, ��� �����, �� '��� # ���������� �>�), >� ����� ���* ���������� ������������ ������. )���� ����-���� ����������� �������� � ��������� ��#������ � ���-��� ���� � ���� ���'���� � ���������� ��#����;

- �'������� �� ������� ������. ;��� ������'� ����������� ����� #�#� �, ���� ����� ����� ����� +����� � ���������� ���-����� � ���� ��������, � �*���'��� �� ������ �������� ���������� �����;

- �������� ����'�*���� '� ���� �� � ��������. $����#�'��� � ������ ������ ������ #�#� �� ������*�� � ������ # � �����-����� �#� ���� “ �#�”, � ���� # � � ������ � ����� � ��� �-������ �����. = �� ���, � ����� � ����� ��+� ��#����� ��� ������ � �������� � ����� ����� #������ #����� '����� �����#�'����� �� ������� ������� #�#� ���. $ �������, >� ����� ���� ��� ����� ����'���� # ���'�� ��-

�������, ��� ��������� �’�����, �� ������� �� ����� �� ��-��� '�� * # �� ������, � �� – � ��� �����. A��, �� �� �����-� ��� �� ���������� ���� # ��������� �������������� �� ����� ����� #�#� �, ��� ����� #� ��� ���� ���������. (����������� ��-��� ��� ��������� #�������� ����� ��� ��� ��� �������� ��+-�� � ����� #�#� � ������� ���� �� �, �������� ������ ��#��'�-�� ������ ������� � #��� �� ����, ��� � ����� ��#���� ��*�� � ���* � ������ ����.

&����������, >� ����������� �������� #������ �# �� ��-+� ���� ���*������ ���� � �#�� � #����� �����, �����#�'���� ���� ����� ����# �������� � #�� ������ ���� ����� � �����-���� ���'����� ������.

A��� �����'��� ������ ����� ������������ �������� ���� -������� ����� * #� +�� ��#�� �� ������ ���� ������������ #�-�����, �� �� ���* ����� � �# ������ ������� � #������� � �� ���� ��������� � �� ����� ��������. A� �����'�*�� ��-������ �� ������� ����� �� ����� ���������� �� �� ��� # �-

Page 128: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

128

����, � ���#���, ��� �������� �� �� ����+�� '� ���+�� �-���; �� ������� # ����#� # ������� ���� ��������� ������-������� #� ��� � ������ �� ���� ������ #�#� ��, >� # ����-�����.

&�# �����, ������� �����'��� ��� � ������� ����� #���-��� ��� ������ ���#����� �� ��� ��#����: � M��� ���� # ������ ������#������, �� #� ������ � ������-

��� ������ #�#� �� * �#��������? � M�� #������ ��� #���� ���� ������ #�#� �� #� +�� '�� ���

��������� ����� ��? � M��� ������������ ���� ��+�� ���� ��� ����������� � ���-

�� #�#� � ������ ������? � M�� ���� ����� #������ ����� � ����� ����* �� ��� ����-

����� ������#������ � ���� �� #� ������ � ��������� ������-���?

� J����� #�#� �� ��� ������� ��������� ������? � R� ���� ���� ��#���� ��� ������� ������#����� ���������?

&� � ����� ��#� ����� �� ����� # �� ��� ���, � �*������� �� �������� ������������ �����, �� ���� ��� ���� �� �� – �����#�� ������, ������-#��� �>�. <�������� �� ��������� ��* �� ������ ������������� #� ���, ��� �����#�'�� ����-��� ������ # � �������� ���� �� � � # ������� ���� ���-��.

!��, ��������#��# � �A��� (�� � �A��� ������ �������) – �� ����#���� # ������� ������ ������ #�#� ��, # ��� �� ����-����, �� ������� � ��#� ����� ���� ������� ����� � �� �� �#����� �� �� �#��� � # ����'����. J���� #�#� �, >� # ����-�� ������, ������� ����� #������ �� #� ������ ��� �, ��� ����-�����, >� # ����'��� �� ��� ���� ������� � ����'��� ����� #�-#� � �� � ��� �� #���+���, � �� ����� ��� �, >� # ����'���� �� #�� ����� ����������. J���� #�#� �, >� # ������ �� ����-#���� #� �# �����, � �������� �� ��� �� �� ������� � ����-������ ������.

$������ ��� ����� �����-������ � �� ������ �������� �#�� ������������ #� �����. A�# ������������� #� ��� +������� � ����� �� ��� ��� �� #� ���� ��������� � ������ ����-��� ���������. )���� ������ ������ ���'��� +������� # � ��� ��#����, ���� ������� ���� �������� �� ���������� �#����-���� ����� � ����� +����� � ����'�� ���#����, �� � ��� ��*��

Page 129: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

129

� ���* �� �������� ��������� # ������ '���. %� ����� �#� #� ���, ���'����, �� ��� �� ������ ����� � �������� ���� -��������.

� � �� ������� ������������� #� ��� #��� ���� � ����� ����������� #���� �������� ���+ �#���������� �� ��� �. � ��������� ��������� ��� �����, � �*������ �� ���� ���, ����+� ����� # ����*�� #��'���� ������ � ��������� ��� �-�� ����������. E� ��� ���� �������� �� ����� ����� “��� '�#�” (����. blue chips –������ ��+��), ��� ������������� ���� �-�������� ����� #�#� � #� +�������� �� #� ����, # ����������� ��-���. ;�� ����+� '���� � #� ���� ���� ����� #�#� �, >� �����#�-'��� #������� #�����.

:����������� #� ���� ����� �������� �� ��� � � ��������� ������*�� � ����� +� ��� ������� ���#����, >� ��#��'��� ��-����� ���������, �� ������ ���������, ����������� ��#������ �� -������� � ��+�� ��� ������ � �+����� ����. �� ���� ��* ������ ���� ��������� #� ����� ���������� ��� ������, �� ����-��� � � ���� �����.

� � �� ������� #� ��� ������ #�#� �� ��������� � �������-� ����� ������������ ��������, �� ����� #������ �� �����+�� � ������. %� �����+��� ������ ������� #������-�������'�� � ���������. J� �#��� ���� �������� �����, ��#�� �������'���� ��-���� � ����, ���� � ���������� � #�������� ��������, ����'�-�� �� ����� � �+���� ����, #����# �������� � ���� � ���� � �� �� ������������ ����� �� �������� ����.

&���� �����'�� #����'�� #���� ��*�� ����� ������ �� ��-�������� �����, � �� ����� ���� ��� �'���� �� ������ ��'�� ����� �# �'���� �� ���� � ����� ��� �����. � ������� ��� ���� ������ ���� �������� �� ��� ����� ��������� �������, � ���� ������������ �� ��������� ���� &���''���, �� ���� ��-��� � �������+�� �����+��� � ���� �� <���� – # � #��� ���� ��-��� # � ��� ��� ����+����� # ������� <� ).(. "������, # � ��-�� � ��’��� ���� ��#�'��� � ���� ��������.

<������ ����� ����'���, #� + �� ���, �� ����% ����. ;�� #��’����� � ��, >� �����, ��� ��#���� �� ���� ����� #�#� �, ���� �#����� � �� ����� ����������� ������>�, >� ����� #�� ������ ���� �# �������� �#��'���� ������� � #��� ��� ������� ���� �� ��. $�������'� ��������� �������� � �� #� �-����, ������#�����, �������� ���������, ���� ����� ����� � # ���-

Page 130: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

130

��, #��������� �� �# �������� ������, # �� � ��� ��#���� ��� ���������� ������� #�#� � ���� �����’���� ���������� �-������ � ������ ������ ������, �� ����� � ����� ����* �, � ��� �����������, ������ �������'�� ��� ��������� ���������.

C����"�%��% ���� #����* � ���, >� # � �������, �����#� ��, ���'�������� ��#�� ������� ������ ������ �� �� ����� ���#��-����� +����� ��������� ��������� ��+��. !������� �� ����-*�� ��������� � ����� #�#� � � ���������� ���� �� ������, �-�� �� ��#������� ����� ���� ������ � ����� � �����, ��# �����, � �E@, �������� * ��������� ��#���� �� ����� ����� #�#� � � ������� ��� �������, #� ��� �������� �� ������������ # � # ���-�� ���������� ����� ������� ��� ��� �������.

+��"�����% ���� ������������� #� ��� #����* � #������-��� ��������� ���� � ������� ��������� ���� ��� ���������� �����. A���� �#��� �������� � ���� ��# ����. ��-#� +�, ��-����� �� � ������ #�#� �� � ���������� ������� �����*�� � # �-�������� ��# ���, ��� ��������� �����. ��-� ���, # � ������-�� ����� ������ �� ����+��� ���������� ��+�, >� ��� ���� ��� #� ����'��� ��#����� #������, � ���+ ������� �����.

: �� �+�, ���� ���� ����� #��’����� � ����������� � #��-��� ������� ������ # ����� ������� #�#� � ����+�, ��� �� ��*-�� �������� �����.

�� ������ ������������� #� ��� �� * ������������ ��-��. � ���� #�� ����� ���#�������� #� ��� ������ #�#� �� �������� ������ ��������� ���� ������*�� ���� �# �����-��. ;��� �������*�� #������ � #����* � ��������� �#� ���� #� ��#����-# ����� ���������� ��� ������, >� ��� �� ����� ����� � ��� � ��������. =�������'� ����� � ������ #���������� ���������, ����� � ���*����������� ��� �����, ���� ������ ���� �� ��* #� ���� � # ������ �#�������+���� “��������� – ����”, #� ���� � ����������� ������ # � �������� ���� ��-������� ��� #� ���� � ������������ ��������� # � �������� ���� �����.

� �� �� ������ � �� � ���� � ����� ����� #������ ������ � ��-�� � # � ��#���� ������������ ������ #�#� ��. ? �� � ��� ��� ��-���� ������*�� #�� ����� #������ ��� ���������� � �� �� ��-���'���� '����� ��������� � �� ����� ����� #�#� �. = �� ���, ����� �� � ���� �� ���� ����� ����������� ������ ��#���-� ����� #�#� � �� ���'� #������ ���������� ���.

Page 131: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

131

$� ������� ������ �#� ���� � ����� ���������� #������-� �� ������ � #������. ������ �������� �# ������ �� ���� ��-��� ���������� ��� ���� ������������� ������ ��� ������-�� �������� �� ��� � # ������. ;�� ���� ������� �� # ����������� ������� �� ����� ���� �� ����������� ����, ��-# �����, ������� ��������� – �� # ����� ���������� �����, ��-����� ����� – # ����� �� ������� ����, ���������� �>�. $ �������, >� �� ����� ����� #������ ��� �� ����� ������'�� ����, �� ��-#����� ��’*����� ������ ������� ����. &� #������ � ������ # ������� ��������� �+��� # � �� ������� #� ��� ������ #�#� ��.

+����� �������� � ���+�� �� � ���� ������� # ������ �� ������*. ��#�� ��� #����� � ����� ��#���� – �����������, ��� ����� #�#� � #���� ���� �����'� � ���, >� ��������� ��-������� #������ ���#������ #������ �������. � � ����� �����-� ����� #�#� � �����#�'��� ����� ����+ ������� �����, � �� �-��� ����� – ����������. � � #������� � ����� ���'���+� ���� ������� “���� ������” ��� “���� +����”.

“(��� ������” #� ����'�* #�� ����� ��#��'���� � ��� � ������������� #� ���. ? ����� ��#���� ��+� �� ��������� � ����� #�#� �, >�� � ���������� ������� ��� ������� � ��� #���+��� ����� �� '�����. ���� ��� ����� ��+�� �������*�-� � ��������� ��� ����� � ����������� �����'���� ������������ � ���� �� #���+��� (���. ��. 6.2.1). (������ � �� �������� # ����������� ���������� �����, � �������, >� ���� ������ � ���* �� �� ����� �����.

� � “����� +����” '����� #� ���, � # ����� 25-40% ���� �����, ������*�� � �� ���� ������ #�#� ��, #� ��� ��� ��-��� ������ ����� � �� ������ ��� ��� ����������. $���+�� ��+�� ������*�� � ������ ����� �����’����, � # ����� � -����� 10-15 ���� �� ������������ ��#������ ������ (���. ��. 6.2.1).

Page 132: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

132

0 , 0

1 0 , 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 � � � # � � � + � � � � � � � �

R � � � � # � � � � , > � # � � � + � � � �

�� � �� ���

0

10

20

30

40

1 2 3 4 ... ... 10 11 12 13 14 15� �� #���+��� � ����

R���� #� ���,

>� #���+����

�� � &��"�

���. 6.2.1. +����� ��������

�'������� �������"�%��� '�������� ���

6.3. ���� �����#� � ��!��� �� � �����#� " ���� &� ��������� ���� ����� ����� ���������� �#� ���� � ���-

���� #�#� ��� � ��� ��# ���: � ������ �, # � >� ���� �+�� � #�#� ����� �������, � # �������� �'������ ����, �������'� �-��������� ���� ��������, �� >� ����� # ������������, � � ���-��� ������ #�#� ��.

/������� �������� ������ #����* � ��#���� ������� ������ #�-#� �� � ���� ����'��� ��+�� �� �� ������ � #�#������ ������� ��#���� ��� ��#���'���� ��� ���.

�� +�'� ����� �������� ����� #�� '�� ��������� ��������� �#� ���� * �� ������ ��������� #������. ;��#������ �� #���-���� ��'����� �� �� �� #� ������ �������� ���� #������ ����-���'�� ���������� ���������� ���� ������� ��� �� �������-���� – ������� ��+�� ������� �� � #���'���� � ����� �� ���

Page 133: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

133

��� ��� �� ���, >�� ��� ����� �#������� � �'�� �� � �� � � ����� � ��� � ������������ ��#����. !�������� ���������� ��������� #������ * �����'��� �� �����, ���� ��������� ��� ���-��� � �����������+�� ������ �� ����>���, #�� ����� �� �� ������ #�#� �� ������� ������ �� �� ������ ����.

!��, ����� – �� #��������� ��� ������ #� ����>���� ������ #�#� �� � ���#�������� �� ���������'�� ���� – ������� # � �����-�� �� ��� ����, # � ���� ������ #�#� ��, # � ����� �>�. /���� ����� � ��������� �������*�� � �������� ��#��: - ���������� ��� ��� ������� �� ������*�� �+��� # � ��#���

������ #�#� ��; - ���*�� # ��#�� ������, # ����'��� ���� – �����#�'�� ����-

�� �� ���� ����*� �� # ��� �+���; - # ��#�� ������ � ��#��� ������ #�#� �� �*� ����, # � ���-

�� ���#������� � ��� ������* ������ �������� �� ���#����-���� ������������ � �����'�� # ������. ��� �� ������ �-*� ���� #���� ���*, >� �������� # � ������ � ���� ����� #�#� � * ��’*�������;

- ����-����� #������* # ��#�� ������ � ������� ������� ���� �����; - �������*�� �������� ������ #�#� ��, >� �������; - #� ���� +���� ��������� #������� ��#���� �*� ���� � �# �-

��������. ? ������� # ����� ���� ������� ���� ����� ����>���

�����. !����� ����� # �#������� ������������ ���� ������- ��, ���� '���� ��� �*�� ���� ���, #����'��� ����. @���� ����� ����>����� �� �� ���������� ���� ������ ��, ��� ��-����* ��� ���, # ������ ����. &� �+�, ���� ��#���� ����� # �#������ #� + �� ��� �����'�� ������� ��, >� �� �������* “ ��������” ������� ���� ��#����. ���� #�������� ����� # �-���� ���+�* ������� �� �������� ��� �� ���� ��#���� �����.

$� ������ ����� �� �����+��� ��#���� +� ��� ���� �����-�� ��#��� ��������� �� ����������� ����������� #� ���� �� #�-��+��� � ��� ���� ���� �����. A��� �� ���� �����’���� #���-+���� #��� ���������� # ������ ���� � ���� ��, ��� ���+� ����#� ������� ����� � � ����� ����� ���� ���������. �� ������ ������ ����� �� �>��� ��#���� * �����'��� ���������� ��-#�� #� ���� ���������� �� �� � ������ �����, >� �#�������*�-�, � ���� ��������� � ��������� ��������� # ��� ������ �� ��� �� ������� ��.

Page 134: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

134

<�� ������ ���������� ���� ������� ������ ��������� ��-������ ����� ����� # ����� ���� ���� # �������.

� �#�����, >� ���� ������ ����, >� ��* � ����� 4 ��� ���-'����� ����� ��������� 10 ���� ��, #� ���* ����'��� ��������� 10 ��� ��� �� �����+��� ��� ��. &�������� ��� �� ���� � ��� �� �����: 1) ��#��� >� 1 ��� ���'����� ����� ��������� 10 ���; 2) ��#��� # ������������ ����� �� �������� ���� 10 ��� ��� � �����-���� 5% �'���; 3) ��#��� ��������� � ��#����� ������ 5,5% �-'��� �� ���� 10 ��� ���.

M� ����� � ���. 6.3.1, � �>�� � ��� �� ����� * ����� ������-���, �������� � ����� ��#���� ���������*�� ����� �� ���'���� ��-���.

������� 6.3.1. '�������� * �������� ������� �� ����� ����

������� + �������

1 2 3 R���� �����, >� # ������*�� (��� ���.) 20 20 20 � ������ ��#��� #� ��������� (��� ���) 0 0 0,55 � ����������� # ����� �� �#��������� (��� ���) 20 20 19,45 ���� #����� �� # ����� (#� ����� 10%) (��� ���) 2 2 1,945 R���� # ����� #��� �#��������� (��� ���) 18 18 17,505%�������� #� # ������������ ����� (��� ���) 0 0,5 0 R���� # �����, >� ����+�*�� ��������� # ��-�� ����� (��� ���)

18 17,5 17,505

=������� ���'����� ����� (��� +) 5 4 4 � ����� � �� ������ �� ���'���� ����� (���) 3,6 4,375 4,376

? � ����� � ��������� ����������� ������ ����� ������-

�� �� ����� ������ ������� ������ #�#� ��, � � ��#��� � #� ���-�� ����>��� ������ #�#� �� ����������� �������. J �#� ��� ��* ����� �� ������ ������ � * ����*� � �������� �#� ���� ������-������ ������, ��� � ������ ���� �'' � ����� ������ �����, #�-�������'� ����������� �������� ���*� ��������, # �#����� ���*��� ��>������'��� #������. �� ��� ����� ���� ���������-�� >��� ��#���� � ������� ������ #�#� �� – ����� � ���������, – �� � # ������������ ����� � ���������, >� ����� ����.

(������ ������ – �� �� � �� #� ���� – ��� ���� � ���#���-���� # ������ �� ������ ���, >� � �������� ������ ������ #�#�- �� * ��������, ������ � �� ���� �# ����, >� #� ���* ���-

Page 135: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

135

���� �#��������� ������� ������������. A��� ����+ ������� � ����-������ �� �'�� �� �������� ����������� ��������, �� ���� ���#������� ������, ����'�� ��������� � �������������������� #� �����. = �� ���, ������ �, � # �����, ����+� ���� �� ���� ������, ���� ��+�� �������, ���, ������+� ��#��� ��#�>��� ����� #�#� �.

%� ��������� �#� ���� �� ������ ������ � ���'��� ����� ��� �� *� � ����� ����� ����� ��� ���� ��'����� ��’*����� – ��������. %� ����� ��� ���� ������*�� ������� ����� ����-�� � ������ ������ � �������� ������ – ���-������� ��, ��� ��� ����* ��� ���� �'�������.

M� � ���'����, �� ��� ����� ������ #�#� �� �������*�� ���� ��#���, >� ����'��� #�������� ������, # ���� �/��� ����# ������ #�#� �� � ������, �� #�����+� ����>��� �� �� ��-���� ��.

%� #������'��� ��#� ������, #� + �� ���, ������������ ���-*�� � # ����� ���� � ���� � �����'��� ���� ������ #�#� ��, ��-��� � '��� ��������� ������. ;��'�*�� �������'��� ��� ������ � #� ������ �� ������� �� ����, �� ��>������ �������� �����-��'�� ����� #�#� �. ;������*�� �� ���� ����������� � ���� ��-#����, �*� ��� ������ � �� ������ � �����.

� ���� ������ ������ #�#� �� � ������ ���� # ������ � �-��� �� ���: - #����� ����#, ���� #��� ����� ����#���* �� ���� ������ �����

��#��� ������ #�#� �� �� ����������� �����'���� ����� �� #�-����+��� #� �# ����� ������ ��; #�#� �, �� ��� �� ����� ��-�����, ����+���� � �����. J� �#� ���� �������� >� ����- ������� (����. underwriting – �� ������� ����>���);

- '������� ����#, ���� #��� ����� # ��� +���* ������ �� �� ����>��� ������ #�#� ��, ��� �� ���* ��������, >� ��� ��-��#�� �� ����>��� '����� ��#���� �� ���� ������;

- ���'���� #��� �������, ���� ���� # ��� # ����* ��#��� �� ���� ����>���, ������ +���* ������ ��, ��� �� ��* ����� ��- ���� ����#�. $� �� ������� � ��������*�, �#� ��� # ������-� ������ “� �������+��� ��������” (����. on best-effort basic). <����>��� ������ #�#� �� �� �� �� ����� ������ �� ����

����������� � �� �� ���� ��� #� ��#���, ���� ���� ������* ������ � # ����* ����� �� ��#���� ������ #�#� �� ��� ���� �����-'��, � � �� �� # ������� ����>���, ���� �������*�� ������-

Page 136: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

136

�� ������ #�#� �� �� �� ��������� �������� ����������� �����'�-��� ���� ��� #����'���� �����+���, ������ �>�. !����* ��-���* ���+� '��� � ������* ���+�� �� � ��� ������.

� � ���������� �� ������ ������ �����-#��� ������ ��� ���� ��������� ������ ��� �� ��#��������� ������ #�#� �� � ������ #������ ������� ��� ����� �� ��#���� ��� # ����� ��� #������ ����#�, ��� �����'�*�� � ����� ��� ����� ��������� ������ #�#� �� � ����� �� ��#���� � ������.

6.4. ���’C�������! ������ � �����#��� ������

$� ������ '�� � ���� ���������� �������� ���� ��� �-

��� #��� ����� ����� ������ #�#� ��, �� � #����� # ���� ����� ������� �� ��������� � ���������� ��� �. (��� ��� # � ����� #�#�- �, >� �’����� ��������� ��������� ���’� ������� ������ ��-�� ������ ������.

���’C�������C (��� ����. security – ������ #�#� ) ����+��� ���������� �����'��� � # ���� �� ���� '����� ������ ����- ������� �����, �������� '���� �����’���� ���*��� #� ������� #������, � �� �� ������ #�#� ��, >� �����#�'��� ���� ������� � #���+���� � ��+��, >� ������� ��� #���'��������. %� �� ���-�� 80-� ���� DD �. ��#���� �� ����� �����’����, �����#�'���� ������� ������ � #��'���� � �+����� ������������, ���� ��������� � ����+��� ��������� � ���, ����'��'� =�����, ;����� ) �����, � �����, &��� �����, &���''���, :����, @�� ����, � ���� � � ����� � ������, >� ���������.

� �� �������+ ��������� ���� ���’� ��������� �� ����� ��� ������ ����* � �E@. $� ������ ��� ��������� ������������ ���#���� McKinsey, ����� ���� ������ #�#� ��, �����#�'���� ��-���������� �������, � 2001 ��� ������ � � ����� "� 160 �� � ���, � � �E@ – 2 �� ���. &� �� '�� �� ���� ���’� �������� ����+� #������� �#��'��� � �����, #� �����'� � ���+ ��� 15% � 1980 .

$ '���� ��� # ���� ���#�� #����� �� ��#���� ����������, ���- ���� ��, ��������� #�����, #����� #� � ������ �� ��� �>�. A��, � 1986 ��� ��� ��������� BankOne ����� � ������������ ��-���� Salomon Brothers Inc. ����� # � ��#��� ������ #�#� ��, �����-#�'���� ����� ����� ���� �������� ���*��� #� � ������ �� -���, �� ���� 50 ��� ���� ��. =��� ����� #����� ������� ���'��

Page 137: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

137

�������+��� �� ���’� �������, # �� >� � 1985 ��� ���� � ���-����+�� ������ – Morgan Guaranty –� ��������� ������� #� ����->���� �������� �� ���#���� “= ����� ” � ���� � ���� � 1,2 �� � ���, #������+� ���� �� �� ��� #���� �� ��� 10 ��� ��� � ��-� � ������ ���’� ��������� ������ #�#� �� � �E@ �� ������ 2000 ��� #����� �� ��. 6.4.1.

������ �� ��#���� ���

28%

��������� #����� 6%

:#��'�� #����� 16%

:�+� ("� �������

��#���", ������ �>�) 29% ������ ��

������ ���������� 3%

= ����� �� �� 18%

���. 6.4.1. ������� ���� ����'�*���� ����� "����� '-'���� ��� � ���"� 2000 ���

� ���� ���’� ������� ��� ���������� #�������� ����� �����

��� ���������-� ������� ��������� ����� �#��, � ������ �� ��� ����'��� ��� ���, #��� +���� ���� � ������ #� -�����, >�, � ���� '� ��, ��������� #����>��� ����� ������'�� � ����� �� ���� �� �������� ������������ ��#����. $������ �#�- ������� �� �� # �������� �� ����+��� ������� ����������� ������.

;���� ��� ��������� � ��’*������ �����#��� � ����� (#� ��-������� # ����'����, ���� �������, � ��� #���+���) � �� ����� “#���” (��� ����. pool – ��������� ����) � #�����+�� ��� �-����� �� # �#������� ������� #�#� ��� (����. pass-through secu-rity) � # ������ ������� ������ �� �� ����������� ����. “� �-#�������” �� ����� #�#� � ��������� ���, >� #����� #���'�������� #� � �����, >� ����� �� #���, �� # �#� ������ ������, �� ������� �������, #� ������ �� ������� ������, >� # ������ �� ����� #�#� �. !��, #����� �������� � �������� ���� ���� �������� “# �#�������” '� �� ����� #�#� � �� �� ��� ���-

Page 138: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

138

����� ������ ��, � # �����, ���#���� #� � �������� �� � #�������� ������. � � ����� ��#��� ��������� ������ #�#� �� ������� ��� ����'��� #������ #���'��������; � ��#���� ��� �-������ #���+��� � ����� � #��� ��� ����� #�#� � ���� #���+�-��� ��� �����.

(��'� ����������� #�� ������, ���� ����� ����� ���� ����� ����#�� �������� ������ #�#� ��, >� �����#�'��� �� �������, �������'� � ��������'� ���� # ���� ������. %� ����+�� ��������-�� ��� ������ #�#� �� �� ��#���� #������ ��� �� ���� #� +�-�������� ����� ��� � ������ ���#����, �������� ������� ������ � ������� ��� ���� � ������ ������ – ���� ���� #� ������ #�-��'�������� � ���� ���� �����.

;�������� # ������� ���’� ������� ���� � ���* ��*�� #�- �����. �� + �� ���, ������ � ������ ������ ���� � ���* �����-��� ��+�, >� ����� ���� ���� �� ��+� ����. M�>� ���� # ���* ����� #�#� � ��� # ��� �� ��� (��� ������ �� ���� # ��’��� # ������ �� �����, �>� �������� #���'������ �� ������* ����� �����’����), � ��� ��* # ��� �#���� ���� ���’� ��������� #�-��� � �������, >� ����+�* ���� � ������ ���� �, ���#������, ��-���� �� ���� � �������� ��#����. $���+�*�� ���������� ���� �����, �������� ������ � ������ �������� #� � ����� ��������-� #���� �� ������������� #����, >� ���*�� � ������ �� � �� #�����* ����������.

� �� � �������, >� # ���� ���’� ������� #� ���* ������ ��-������ ���������� ����� �� �����#�'��� ���������� ����� ��-��� �� ����� �����’����. \��� �������� ����� � ������ �� # �-����� ���’� ������� �#��'��� #���� � �E@, �� �� �����#�'��� � �#��������� � ����� ������� – %� ����� ����������� �#��-'�� ��������, ���� ����� ����������� �#��'�� �������� � ����- ����� �� #� ��� �������� �#��'���� � ���� (���. ��. 6.4.2).

Page 139: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

139

���. 6.4.2. =������ ��’)�����"�� �'���*��� '���

6.5. +� A���#�� ��!������ ������ �� ���� ������ ������� @������� ������ � # ��������� �'������� ���� ������ #�#�-

�� �����'�*��, #� + �� ���, ������� � ��������� ����� ����, �� ���� ��� ����������� � �������������. %� ����������� ��� “*�- �#�������”, � �� >� ��������, �� ��� �� �������+�, #� �����-'� � ��+��� ����������� #��� ��������, �'��� ���� ���� ������ ������ � ������ ��������� �#� ����, #��’����� � ������������-�� ��������� ����. &���� ���+�� # ������� �������� ��*� ������ ���� ������ &���''���. : ���#���, � ������������� – “��� ���������” – ������ ������ ���������'� ���� ����� � �� �'��� � ��>������'���� �#� ����, >� ��������� �#����������-���� ������������� ���������.

�#�������� �����'���, >� �#�� �#� ���� � ������� #�#� ��� ���� ������� ��� ���� � �����, M� # �����, ��������, ��� ���, ���������� �����, �� ����'��� #� ����� ����� ����+ ������'�-��� #� �� ��, ��#��� ������� ����� #�#� � �� �� ������ �����-�������� #� ��� � ����� �� �� �� #���+���. &��#���, ��-���� ����� # �������� ���'�� ����� ������ #�#� �� �� ����� ��

���� ����� �# ��-���� �������� ��-

�������� ;������� � �# ����

��� ���� ;������� � ����-

��� �# ���� �� �� ��

����'�������

)���

(�* � ������ �#��'�� � ����

:#��'��� #��

���� ����� ����������� �#��'�� ���-

����� /���* �#��-'�� ���������

:����� � ������ #� ���������

(���� � ����� � % �� ������� ������� �� �����-��������)

� ������� #����

������

���� � �����

� %

;� ��� ���������

J���� #�#� �

���� ��-�����

�� ������ � � �-������

;� ��� ���������

Page 140: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

140

������� ������������ #� ��, � � �� #� �# ����� �� �� ������ ����. A��� ����� #�#� � � ������� ����� ����������� �� ��� �� �� ������� � ���������� ������ � * ��’*��� �������� ����-����� �����.

=��� ����� ����� ����� ����#�� � #� ����� ���� � #� �#�- ���� � ��� ������ ������, �� ���� ��#��� ���� ���� �����'��-����� �����’���� �� ���������, � � “�� ��-����� �” (����. mar-ket maker) �� �� ����� �����. !����* ����'�*, >� � ������� ����, >� �������� ������ �����, #������ ���������� ��� �-���� �� ��� ��#���� � # ����� ������ #�#� ��; ���� '����, ��� �� ���, � �+��, ������� #��'��� �� � ������ #�#� �� �� �� ��-���� ����.

%���� ��� ���� ����� �������� #� + �� ��� �� ��*�� �� ���-��� �� �� ��� �� ���� ��#���� � # ����� ������ #�#� ��. � �� ����� ����� �#��������, � � ������'� �������� ���������� �����. M�>� #� ����'�*��, >� ��������� ����� ����� �����-���� (�, ���#������, ������� �� � ������ #�#� �� ���� ���), �'������ ���� ��������� ��#���� ���'�� ����� ���� ������ #�#� �� �� ���������� # �����. =��� ��������� ����� ���� (� �� �� ��������), ����� # ����� ������ #�#� �� ����� ����-+�, ��� ����, ��� ��� ��� �� ��� � �������� #������, � ���� ��� � ���������� ��#�� ����� #�#� � �� ����+ ������� ��- ���.

B������� �'��"�� �� ��� ������ ��, >� � ����� ���� �� �� ������ ����� ��+��, � �� ��+� ���*��� � � ��� ���� �������. $�������'� � ��� ���� �#� ����, ���� ���� ������� � ���*���� ������ ������� � ����#�� � ��������� , ��� ������ ��- �'���, � ����#�� � #��� ����. ? #� +��� ��#���� ���� ��* ��� �������� �����, � � ����� – ��� ����� ���*��.

? ������ �� �����'���� ��� � � ��� ��� ��������� ���*��, # ��� � ����’��� �� ��, ����� �� ������� � ���� ���������� ������ ���, ���#����������� �� �� � #� ��� ������ �#� ��. <��- ������ ��� ���� ���������: - ������ – �� ��#���� ��� # ���� ������ #�#� �� �� ����������-

+�� �����; - ������ – �� ��#���� ��� # ���� ������ #�#� �� �� �����, >� ��

��>�/ �� ���'� ����������� �����������; �>� ���*� ����* ���-�� “ca” (��. circa – # �������), � �� ����'�*, >� ��#����*�� ��������� 0,5-1%;

Page 141: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

141

- ��# – ��������� – �� ��#���� ��� # ���� ������ #�#� �� � �� �����, ���� �� ���� ������ ������������ ���;

- ��������� �� � ���, >� ��* �# ����� ������������ � ����; - ���� �� ���������, >� ��* �� ������ �������� ��� �������.

M� # �����, #� + ��� ������ ����� �� ��#���� ������ #�#� ��, ���*� #� � �����* � ��#� ����� ����� ��������� � �+��� ��-��, � # � ��������� ������ � �� # ���� ������ #�#� ��, ���� ��#�-����� � �����. )��� ���� �������� � ��� ���� �#� ���� +�-��� �'��� � � ��� �� �� ������ ��� #����� ������ �����, ��� ������� ��� �'��� ���� �� ���, ��� ��������� ��#�� � ���*�-� ����� #�#� � �� ������ ������� ��+��, ��� # ���� ���� ����� #�#� � � �������� ������������� #� ���.

=��� ������ ���� �����’����� ��� ���� �>�� �� ���*�� �#������, ���*'���� #�#� �����'� ���� # � ������� �����. M�->� � ������� �#� ���� ��� ���� ��������� �����, � ��� #� � �-����*�� ���*��, � ����� ���+������*�� �� ������ �����.

) ��� ���� �������� ���� ����'�� � � ��������� �� ������-��� � ����� (����. margin trade), >� �������*�� ���*��� � ����- ������ ���� ���� � ����� ���������� �� ���������� ������. !#� ��� ��#���� ������ #�#� �� �� ������ �� ��������� � ����� #����* � ���, >� ���*� �#��'�* '����� �� ��� ����� �� ���-��� ������� ��+��, � �+� ����*�� ���������� �������� � � ���. !#� ��� # ����� ������ #�#� �� � �� ���������� ������ (# ���� “��� #�� �” ��� “�� ����“ # ����) #����* � ���, >� ���*� #���'�* ����� #�#� � � � ��� � � # ���* �� �� ����, � #��� #���+�* #����� ������� #�#� ���, # �������� � ����#��� �����. = ��� ����*�� ���*�� #�� #����� �������.

� �� � ��'����� ������ � ������ ������ �������������� � ���� ����� � ����� ������� #�#� �� ��*�� �����*�� ��� #�-�� �������, ������-� ��� ��. )���� �������� ��������� ���� #�-'����� �������� ��� ��� – #���#�� � # ������ ���#��� ����� ������� ���� ������, # �'��� ������� +�����. ) ��� ���� ��-������ ��� ���* ���* ���'��� # � # �������� �������� � ����-���� #������ (� �E@ � ���� ������� 1 �� � ���� ��); ����, � � ���+�, ������� # � �#� ���� � ���������������� ������� #�#�- ���, �� ��������� #�������� ��� �������, # � ������� ���*��-�� � � �� ��������� ��������� �������.

; ��+�� ��� �� ����� #� �� �*����� �� ������ ���*���, #� + �� ���, ������������ '����� – ������ �������������� ���-

Page 142: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

142

���'��� ����� � �����������, � ��� ����� ���� � �� ���� ��-����� ��+��, � ��������� �� #� ������� �����������, �# �����-� �������, >� #��’���� � � ������ ������� #�#� ���. )���� ������ ��������� � ����*� �'������� �������"�%���� '�����-���� ���*���, ������ ���� ���� ��� �� � ����#��� �������.

;���#��'� � ��� ��� �� ��� ��� �'������� ���� ������ #�#� ��, ����� ����� ���������� � ��+� ���� # ��������� ����-����: - ��#���� ��, >� #� ����'�* �������� � ������ �*� � ����-

����� ������� ������ #�#� �� � ��� ����� ������ #�#� �� � ��-��� �� ���;

- �� ��������-��� ������ �������� �� ������� >��� ��#����-# ����� ������ #�#� ��.

% �� ���� �������! � �������! 1. N� ��� ���������, ������������ # ����? 2. !�� ��� ����� ���� ����������� ���������. 3. ;����'� ���� ������������ �������� �����. M��� ���� �����-

������� #������? 4. M�� �#����� ��� * � � �������� � ���������� � '�� ����

�� ������? 5. %��� �� ��� ����� �������� ��� ������ ��������� ����. 6. N� ��� ������������ #� ���� �����? M��� ������� ��� #�-

����� ���#������? 7. !#�+�� �#� ������������ #� ����� � ����� �� �� �����-

�. 8. ? '��� #������ ����� ������������ �#� ���� ������? 9. !�� ��� ����� # ����� � ������ ������� ����� � ���������. 10. N� ��� �� ��� ����� � ��� �������� �� # �������? 11. M�� ��� � �������� # ������� ���’� ������� ����������� ��-

����? 12. &����� ������� ���� �������� ������ �� ���� ������ #�#� ��. 13. R�� ��� ������ ���� ���� � � ��� ���� �������� ������?

Page 143: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

143

7. ��f/:�@)/=H ':/%���<%=H '��/,�

7.1. � ��� � ��(��� �� " ��������� " ������ � # " �� ��� �"�������#�� A ���

� ����� ������������ �������� ���#��� ��� ���� � �� �����-

���� ��� #��������� ��� �������������� ����������� ��������, ��������� ����� ������ ������������ �������. J� �������� ����-���� �� ����� ���� �������� � � ���� #������� DD �., '��� �# �� ����� � ���� ��. �� �� ��� ��� ������������� �������-'���� �� � ��� � �������� ������� ����������, ��������� � � ����� � # ��������� ���#���� ����� ����� �� �#�� � � � -��������� ����������� #�����, #��� ����� ���������� ����� � ���-������� � ����� ���'��� # ������ � �� ��� # ������ '���, #����>��� ����������� �������� � � ����� ����� ���� �, ����-����, � ����� ����� ������� � ����� �>�.

!���'���� #�� �#����� &A� ��*�� �������� ����� �� ����-����� ����������� ��������. ;# �������� ����� ���� �������� ���������, ������� �����������, ����������'���� ��������� ��-���#�'��� ����+ +����� � ����� #� ���'� ���� �����, >� �������-�� �#� �����+� � ��������+� �� ���� ����������� #������ �� �����#�'��� �� ���������, � ������ � ������� #� �� ���*���, >� ���� #� ������ ������������*� ����� ����� �����-��'��� ��������.

M� ���� ������ ����� ������ ������������ ������� �����-���� �� ������� # ����� �� ��������� ���������� ����� � ����� ������� ��� ��#����, >� ��#�'���� �� ���� 70-80-� ���� �������� ����. %� ����� '��� � �� �����, ����� ����-�� ��������� � ��� ����, '����� #� ����� � � # ��������� ���-������ ������ �� ���� ���������� ����, �� � � ������� �� �� ���-��� ���� ������������ ���������� ���#����. $ �������, >� ��������� ������ ����� ������ ������������ ������� * #������� ����� ����� �� ������������ ���������� �����.

A��#� � ����� � ���+��� ����� ����� ����������� �������� ����� ��� ��� ������ �� # ������ �E@. ? 1960 ��� ����� 8 ��� ��������� ������ ���� ���� ����� ���������, �������� ���� ������ ��� �� #� ���>����� 4,0 �� �, ���. &� #�'��� DD: �. ��� ����+� �� ������ �E@ ���� �� ������ #�� ������ �� ��������-�� ������� ����+� 500,0 �� � ���. J�����, >� � 1990-� ����

Page 144: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

144

���� � �������+�� ������ ���� Citibank ��� ���� ���� ����� ���-������ � �� ����� ��� ����� � ��� ����.

? ���� '� ��, ����� ������ ��������� ������ � �E@ �� #� ��� 1990-� ���� �����+���� � 2,5 ���, #� ���>��� � 2001 ��� 1,0 �� ���� ��, >� �������� 14% ������ ���*� ����������� ������ � ����. ? �� ������� �� �� ����� ���� ���� ������ � ����� � ���� �� �E@ ����*�� ���� ��������� �� ������� ������.

H������� # �'���� ��� �������������� ����������� �������� ���� � ����� ������ ����� ����� � �����, # ��� ��������� ��-������� ��������������� �� #� ����. ; ������'� ���'��� ��-������� ���*���������� � ���*����, ����� #� ������� ���� ������ �� �� ���, >�� ��# �#������ �� ����� ���*��� ��� � ���� ����� #������. ? ����� ������� �� ������* ������ # �����, �� �� � ���-������� ���� �� ������ ��������� ������� ���'��� � # ����� . ���� ��� ���� #� ���������� ���#���� #������� ������ �� "� �#� � �E@, � *� �#������� ������ – �� �E@ � � ��+� � ���� "� �#�. �����>���� ��� �� ���������� �������� � ������� ��� �� +���-�� ������ � ���� #��� ������� *� � �# �� # ��������� ����-����� ������ �� #� �#������� +����� ����� ����.

&����������� * �������� ������ �����+�� ���� ������ �� �-����� ����� ���*��� �� �� ������� �����, >� �������� �� ��� -�� �� ������, �� ���� #���� ����'�� #� �����, ��� ���, ���� ��-����� ��������� ���������, ������ ���������� ��� �� �� ����� >� �� �������. A� ����� ������ # � � ����'�� �#��� ��� �-�������� ������������ ������ � M#���� ��������� ���������� # ��-��� ����-���������� � ���� ����� #������� ���������� ��-� ������. ������� ��������� ������ � ����>� � 1990-� ���� ���� �������� �� ������������� �������+ �������� ���*��� � ���- � �����+���� ��������� �� �������.

&�������� �������, >� ���� � ��'� ��� ����������� � ��-� � ��+�� � ����� * �#������ ���� ��������� ����� � � ��-� � �������. J� #��’���� �� ����� � � �������� �������'��� ������� � ����� � �����, � � � ��������� ��������� �� �� ����� �� �#� ����, �� ���� ����� ������������ �������������. !������ #����*�� ���#���� ��� ��������� ������, �� # ������� �� �� ��� ������������ ����������� ����, �� � ��� Q�������� @�� ���.

%� ������ � ��� � ����������� ������, >� ���������, ����-*� � # �'�� ���� � �� ������� #�� ������� ���� ������ ���+�-

Page 145: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

145

��� �� ��� ����'��� ��� ���, �������� ������, >� � ��������� � ����� ��������� ����� * ���'�� ���'���. A��, � ����� �����, � �'�������� # �*����� A� �''��� �� "�, � �����* ���� �'' ��-*�� �� ����� ���� # ������� � *� �#������� � �����.

<���� � ��, �� � �����'�� � #���� # ������, >� ����� ����-��� � # ����� ������ ����� ������ ������������ �������. �� + �� ���, �� �� ��� ������ ������� � ��+�� � ����. &�������� � ���-����� #����>��� �� �� �� ���'��� ������������, #�+�� ����- �����, ����� ��� �������� ���*���, ��������, ��# �����, ���-�� � ������� ������ ������ � M#���� ��� &���''��� ��*�� ��� ������ ��� ��� ���������. ���� � �������� ���� �� ����-���� #�� ������ ���� ��+���� ������'���� �� ���; ��, ���� �� �� ������� � Q������ � A���� ���'�� ��>�, ��� � ������ ��+�� � ��� ����.

&� �����'�*�� � #����'��� ����, ��� ���, ����� � ��, >� ���� # ����� �� �������������� ��� ���# �# ����� ����������� ��-���� � ������ #� + �� ��� �� �� ��������� � ���. ? ���� ����-��� #��� ���� ��+�� ���������� ��* ���� # �������'���, >� �������� #����'��� �� ������ �����.

: ��� � ���, ��������'� �� #�������� # ������, � ��'����� ������ ����� ���� ����� ���� ��������� ��� ��� � #��� ����-���� � ����� ������ #� ���>���� ���������� ��� ���. H������ ���, >� ��� ����� ����� ����� ���� ��� �������������, – �� ��-����� �� ������� ����������� �� ��� � #� ������� �� �������-���� �� ���� ��������� ��*��� '����� ������� � #������� �#�- ����. ;��#������, #� #����� ���� �����+��� ������ � #������ � ������� �����, � ���� #� ���� � '����� # �����, >� ��� ��-*�� ��� ����� ����� �#� ����, ����� �����'�� ��#��� ����'��-� ����� �� ����� ������ �������.

$� ������ ������ The Banker, �� #�'��� 2000-� ���� ������� � �������+�� ����� ����� �������� ����: � �E@ – American Express Bank � Citigroup, � ;������ ) ����� – Standard Chartered Bank, � E����� �� – Union Bank of Switzerland, � �<& – Deutsche Bank, � � ����� – BNP Paribas. ? #� +� #’� �� ����� ����� ���-��� ������ ���� #��������� ��������� ���� Investec Group. $� ���� ���'��� �# �������� ���#���� ����� ����� ������ �����-������� ����#��� '����: � Q�������� @�� ��� #����� ��� �-������� �����, � @��� – ����� �E@ � M#����, � @� ��� – ����� ��-��+��� �� �#���� – ;������ ) �����, � �����, )������.

Page 146: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

146

�#�������� ������� ��� �������� �#� ��'����� ����� ��-��� ������: �������������� � ��������������. A �������������� ����� – ��, � # �����, �������+� ����������� ���������� ������� ����� �������� �#�, �� ���� +� ��� ���������� � ���� ����- ����� ������ �� ������� #�� ������� � ������ # ����� �� ���-���� ���������� �����. A �������������� ����� ��������� ��-�� �� ����������� ����, >�� �����#�'�� �������� ����������� ��#���� �� ������ ����#� �� ��������� � ������ ��� ���. &��� ����, � ��� �����'����, �# ��� ���� ��������� ����������� ��-������ � ���'�� ��+� ��� ��� ��� ������������ # �����.

� �� ��� ������������� � ������ �� ����� �������� ���-���, ��� ������ ����� � �� ������ ������������ ��#����, >� # ����� �� #��� ��������������� ������. J� ���������� �������, � ��� ����� ����� * �� ����� ��������, ��� � ����� ��#���� � ������ �# ������.

(���� ���� ����� ��� ����, � # �����, +���� # ������ '���� ��#���� �� �������� �����, ��� ���������� � ��� � #�-������� �� ����� ������ ����. ; ������� '�� �������+ ���'��-�� ���� ��’*����� Merita Bank (�������) � Nordbanken (E��-��), Deutsche Bank (&���''���) � Bankers Trust (�E@).

? ������� ��� �������������� ����������� �������� �������-+�� ������� ����������� ��� �� ��� �, �� # �������� �#�������-��, � �������'� ���� �'' ����+��� Q�����. J���� �# ��� ���� ����� #������ )���� @����� � ��� � ������������ ������, ��-���� ���� � ���'���, ����� �����, �������������� � ��+�� #�����, ������� ������� �������� # ��������� ����� ����� �������'��� � ���������� � ���������. ? Q������ ���� ���� ���� �������� ����+� #’��� ����� ����� ������.

A ��� �������, >� # ���� ������������ ����������� �# ��� �� ������ # ������ �����# ������. A��, ������+� � � ��������� ���������� � ���, >� ���#��� � 1997-1998 ���� � ���� @��� � Q�-������� @�� ���, ���� ����� ���� ����� �� �+��� #� ������ ���� �������������� #���� � ���� ����� �� ������������� ����. � ������� ���� ������ Bank of America, ��� � �� '�� �� �+�� ��� ��� ���� � ����� � � �������� �#� ���� �� ���������� �-���� �� 10% � ����� # � #���� ������ � ����� :����, �����#� � � A������. M#������� Daiwa Bank ����� # � ��� � ���� ����� ��- ������� ����� � #�'��� # �#����� ���*� ����� ����� �������-�.

Page 147: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

147

? 60-70-� ���� DD �. �������� �� ��� ����� ����� ������-�� ���� ����� ������� �����, ��#��� ��� ������� ������� ������ ����� ������������ ���������, # �'��� ����� � ��� �� ��� ��� ����� ������ #������ ��� ���. %������� ����� �������� ������ ���� ������� ����� �� �#� ���� �� *� � �����, � ���� �� ����� – � ������ ������� ������������. &� #�'��� 1980-� ���� ���� ����� �������� ������ � ���� �� ���������� �� 500, # �'��� ��-��+� 30-� � ��� ���������� � Q������.

M� # ����� ��������� ��������, ����� �����'�� ��������-��� ����� �������� ���� Orion Bank, ��#��� ���� ��� #�������� #� ���� ��� # �������� ������� @�����, �E@, =�����, �<&, :���� � M#���� � ��� ������ ��������� ��� ���-������� � #� ��#���� *� ����������. @�� �� �������� ����� ���� # ������� ������� ���*� ����� ����� ��������, ��� ��� �� �� ���������, � ����� ����������� #�����+� �������� ���� ��’*�����, �, ��� ���, �� #�'��� 1981 ��� ���� ������� ����������� # � ����# Orion Bank � #���� �������� ������ � ���� ������� �� – Royal Bank of Canada.

:�+� �� �� ��’*����� ������ – ���������� �����, >� #�'��� ��� ����� ��# ������ 60-� ����, # ������* � #����� �� �� ���� �������� � �#� . &� ������� ��� ����� �������� ������, � ��� �������*�� ������ #�*����� ��#�����, ���������� ����� * �� ��� �#�� �������� ������, �� ������ �� #��’����� ���� � �����. ;��� ��� ������ #� ������ � "� �#�, �������'��� ����-���� ������� #�� ������ � ����� *� ����� ����. (��� ��-������ ���� ������ ��� ����� ���� ����*� � �������� ����, �#����� #�������� ��� ��, �����’���� �� ����� ���� ���� � ��-��� �� �������� �����.

&� #�'��� 1970-� ���� � $������� "� �#� ���� '�� � ������-����� ����� – European Banks International Company, Associated Banks of Europe, Europartners � Inter-Alpha, �� ������� � ��� ���-���� ��� '�� ��� �� ���’� ������ ����� � ���. ? ��'����� ���-��� ���������� ������ ��� ��� ����� #� + �� ��� �� ��� ��-��� ���*��� �� ���� � �������, � ����� �� ���� ���� ����� � ��������� #� ������ ��+�� �� �� ��� ��� ���� � ����-���� ���������� ������� ����� – '���� ������.

%� ��� >�� �����#�'���� ��������� ����� ������������� ����� �#�� ���*��� � ������ ������� �����, ���� ����� ����� #������ �������� � ������������ � ����������� � ��� �

Page 148: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

148

����� ����� ������ �������. )��� ���� ��#�'�� ��������� ���-�� ����� �#� ����, ��� ��+� ���#������� ������ ��� ��#� ���� � ���*�� ��������� �����. � �������� �� ���� ��+�� � ���� ���-'���+� #�'���*�� �� ��� ��� '�� �����"��, �� ���#��� ��-��� �� �������� ���� ������ ��������.

!������� ������*� # ��������� * # ������� �������� ���#����, ���'��� #�������� ������� � � ����, #�+�� #��������� ���*���, ��� ���� ����� �>�. A��� #�� ������ ��� ���� � ���, ���� ���� ��* ������ ��� # ������ �� ���� ��+�� � ����, ��� ���� �#� ����, >� #� ����'�*��, �� ��# ������* �� � �� ���- ��� #���������� �����.

;��� � # ���������, � � ���'��� �'�� �� �, * �������+ ������ �#������ # �������� �� �� ������� ���� �� ���������-������ ������� � ���� � �#��������� ������ ������ �� �����. A��� �� # ����� � ����� ����� ����� �������� ���� ������� #� + �� ��� ����� � ��� � ������� ����������, >� ������*��. A��, �� �� 62 �� ������� #�� ������� ��������� ������, >� ������-�� �� #�'��� 2005 ���, ����+� 70% �������� ���� # ��������-��.

����� ��� * �� �� ���� � ���'��� ������, � �����’*���� '�-����� �����, � ���� ��������� ����� ��� ��������� �#� ���� ��� ���� ����� – ����'�� ��#����, ������� #�����, � ����� �����-�� #�#� ���, ������� ��������� #������. ? ����� * #���� #� ���-��, ��������, ��# �����, ����� � �������� � ����� ������� �� ��#���� ��������� �����, � ���� ���� ��# �#������ ���*��� ��-��+� ���� � #����, ��� ��'� ��� ����. ��� ��� ����� * �������+ #�+� ���� �#������ # �������� �� �� ������ ����; ��, ��� �-������� ����� ��������� '� �� ��� ����� 60% ����� ����� ����-�� �������.

<���� � ��, �����, � # �����, * ��’*���� #��������� �����-���� – � ���� �� ������ � ����� ������� � ���� � � ���� #� ���-���� (�� �����'���� ��#���� ���� � ����� ������� � ��� "� � ��+�� �� ����� �����). &������� � ���� � ���� #� ������� ���- ����� �������� #�� ������� �� ������� ������, �����'� �� ���#������ �������� ��� �������, � ����� � ������� �� ��� �. !����* �����, ��# �����, � 2004 ��� � #������� #�� ������� Citigroup, ��� ������������ �������� # ������ ���*���, ���, �� ����� @������ � ���������� #����� M#����, �� ����� #� �+���� �

Page 149: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

149

������� � ����� ��� �� � � �� �������� # ������� ��������� �#� ����.

M�>� �#�� �#� ���� ����� * ���������, �, #� + �� ���, �� ����- ����� # ����� ��#����, � ��*�� �# ��� � ���������, >�, � # �����, �����*�� ������� #����. A��� # � ���� � ����������-����� ������� #� + �� ��� �� ��� �� ����� ���������'� � #�-������ ���������� � ���� #� �������, � ���� #�������� ����- � ���*������ ����.

(���� ����� ���� ���� �������� �� �� ����� �*����% ��, ��� ���� ���������� � ���'��� ������, ��� ���� ��� � ��-����, ��� ���� ��#��� �� ��������� �� ������ ��+�� ���- �������� �����. %������� ��'� ��� ������ #�����* ���������� ����� �� ������� � ������ � ���� #� �������, ��� ���� ��-��� ��������� �#� ����, >� ���� ����� � ������� � ���� – ��# �-����, ����������� ��� �� ������ ������.

;������, ���� �� �� ����� ����� ������� ���� ������� ��-��� ����� � '��� ������� ��� ������������ ��+�� � ���, �� ���� ������� ���� � ��� � � ���� ��� ��+�. M� # �����, � � ����� � �� ��������� ����������� ������ ���� ��*�� ���� � ����� ��������� ������, >� � ������ ������* ������ ����� ����� ����������� ����� ��. ; ������'� ��, � � ���� 1997 ��� �!A ��� � ������� �������� � �� >��� ��� ��� ������-�� �������� ���� ����������� #����� � # ���� �+��� # � ���� � ����� ���������� #����� ����� '����� �� ����� ��-��� ������.

� �� � ������ ������, ���� �� � ������ ����� ������ ������������ �������, ���� ����+ #������ ����� ��� ���������-���� �������� ��������� � �� ���� � �����. A��� � � ���� #�-������ 90-� ���� ���������� �# ��� ��’*����� ������ ����� � ��� �� #���#+��� ������������ ������ � ����� ������ #����. $�� ���, #�� '�� ����� “������� �����” � ��� � 1997 ��� � %���� � ���� # ���� ����� ��� >��� #������� ����� ������ ��������-���� ������. !������� ���������� ��*� ��������� �� ������� ����������� ����� �� ����� ��� �������� )��� ����� ����� �� �-������ ()(<) (����. Bank for International Settlements – BIS)

)(< ��� ��� ���� �� ������ ���� ����� ����� � 1930 ��� � E����� ��, �. )�����. ;�� ��* ���� ����� ������� �����, ���� ��-���������� �� ������� ��� ������ ���� ��� ����� �����, � �� ��-��� '�� �'��� � ���� ���� �� �� 55 � ��� � ���� '���� ����.

Page 150: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

150

)��� ����� ����� �� ������� ����#�* � �� �� �� ������ ��� � # ��� �+��� ����� ������ ����������� �#����� ����, �# �* ������ �#�� �������� ��� ��� ������� �������, ��-��#�* � ���� ��� ����� ��� ���� # � # �������� ����� ����� �� ������� ��� ������ '������, �������* �����'�� ������� � ������� ���������� � ��� � �������'��� � ����� ��� #������ �>�.

$� �� �'���� ��� ������ ������, )(< # ������ ���������� �#� ���� � ������, ������� ����� � ���, ������� #�#� ���, # �-���* ��+� ��� ������ ������ �� #��'�� � � ����� ��#����, �������* �� �� ���� ����� �����������. ? 2006 ��� ���� ��-��������� #�������� �� �������� 130 ������������ ��� ���-��� ������ � ����� ����� ���������-� ������ �������, ����-����� ���� ���� ��#����� ������� 186 �� � �%<, >� �������� 6% ������� ������� ��� ���.

%������� )(< �# ��� �� ���� #� +�� # ���� ��������� ����� ����� ����������� �#� ����. &���������+�� ���� ����-�����, � ��� �����'����, ���� �����'��� ��������# ����� � ���� �� � �������� ������������ ��#����.

7.2. �������� ���#�����! ��(��� ���� � ��������

� � �������������� �����+����������'��� �������� ����� ���-

*��� ����� #� + �� ��� �����#�'��� #� ��������� � � ����� ��+�� ��� �� �� ������� ��� ������. � �� ����� �� ����� ��� ���� �#� ������ #�� ������� � ���� � �����, � ���#��� ��'�-�� ���’*���� ��� ���� ���*�� ���� ������ ������. A��� � ��-'������ ���� �� # ������� ����� ����� �� ������� �����, � # ����� ���� ������� �� ��#��������� ���������.

=� ��#��������� ���������� �������� ������� � �E@ � �-����� ���� ��� �� ��� ��� ����� ������. N�� ������������ ������ ����������� ���#����, ����� #�'��� ������� ���#������ ��-���� � # � ������ ����� ���*��� #����� � �������, >� # �����-�� � ��+�� +���. $ '���� ����� ��������� ������ ��� ������ ���� � ������ � ������ �������'�� ������ � � �� �������� ���-����.

? ��+ '�� �� ��#��������� ��������� � +� ����� �������� ���� ����� ���� ���#���� �������� �� � �#�� �������� ��� ������� ����� � ���, � � �������� – �� ������ �� ��������� # �

Page 151: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

151

��������� �� ������� � ��+�� #�����, >� �� ������* ���� �� ��- �'���� � �� ��+� ��+���, ���� ������'� �� ��#��������� �-�����.

)���� ���� ����� �� ��#��������� ������ � ��������� ���-�����, � # �����, � ������������ ����� � ����-��� �����. �� ������� ����� ������ ��� �#� ����, >� ��������� �����-�� ��#������ �� �� �'���� ����� ���*��� � �� ������� ������. !������� ������� ������ #������ ���� ����+�� � ��� ������ ��� �� #� ������, � �� ����� >������ ��������� ��#���� � #���������� # � # ������� ���� �#� ����, �� ��# ������ ���#�������� �������� ��’���.

!�� ����� �� ��#���������� �������� ��� ������� � ����� � ����� �������*�� #�- ������ – ��������� ���#�������� ����-�� � ��� # ��� +���� ������ ������ �� ��’ �� ������� ��+�� ����������� �������. @�� � ��� ��������� ������ #������ �����-'��� ����� �� �������, #� ��� ������������� � #�#������ ������, ���� ���������� ��� ��, ��������� ��� � ��� �>� $�#�'������� �������� ��# ������*�� ������� ������ ���- ������ ���������, �� �� ��� �'��� ��� ���� ������� �����, ���� ������, ��#� �������� �� # ��� ��������� ����������� �#� �-���, � ���� #��#���� �#����������� ����, ����� >��� ���� ����� ����� �������� �>�.

� � ���� � �����, � ���� ���� ���*�� �� ��#���������� �-�����, ������� ��� ����� ��� ���� ��������� � #����# ����-����. A��� � ������ � ����, � # �����, �� ��*�� #���� ���� ��-����� ������, �� ����#��� � �� ��#������ �� ������� ������ � ����� �� ������. ? �E@ �� Bank of New York, Deutsch� Bank Trust Company Americas, American Express �>�. ? &���''��� �� ���� �������� ������ – Deutsche Bank, Commerzbank, Dresdner Bank, � ;������ ) ����� – National Westminster Bank, HSBC, � � ����� – BNP Paribas, � &��� ������ – ING Bank, � @�� ���� – Commonwealth Bank of Australia �>�.

)����-�� ��#������ ���� ����� ���� ������ ������, �� #�-������ �� ������ “&�� �” � “Q� �”. <������ “&�� �” (��� ���. nostro – ��+) – �� ������, ���� ��� �� ��’ ����� � ���� ��- ��#������, ��� � ��+�� � ����. <������ “Q� �” (��� ���. loro – �����) – �� ������ �����-�� ��#������, ���� ��� � ���*�� ���-��. �# �������� �� �����, >� ������ “��� �” ������ ����� * ������� “�� �” �� �����-�� ��#������. =� ��#��������� �-

Page 152: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

152

����� ����� ���� ����� � #� ��, �� � #�������, >� �����'�-*�� ������ �� �'���, >� ��������� ����� ������ �� ��+�-��.

!� �� # ������� #������� �#� ����, �����-�� ��#������ ��������� ���*��� #���� ����� �� �������, ������ �� ����, ���� � � ������ �����. R� �� �� ��#��������� �� ��� ���� �������*�� ����� ���� ����*� # � �������'��� � #����'��� ��� � ���, �� ������ �������� ��� ���, � �������� ���'��, # ���-�� �� �� �� �������.

;� � �����'��, >� �������� ������-�� ��#������� ���� ��� ������� ������� (��, � �� ����� 90-� ���� ����������� Midland Bank ��� ����+� ��� 11 ��' ������ – �� ��#������� � 140 � ��-���), # �� '���� �� ��#���������� ������� �#� “��� �” #���-��� ��� ���������. ��-#� +�, ���� ������� ����� ������� ���- ������ ���������� � ��������� �������� '���� ������-#� �� ��, � #�-� ���, ������ '�������� ������� �� ���������� ����+���� #� ���* ���'��� �� � �� �� �������������.

? ��'����� # ����� ��������� �����+����������'��� �������-� ����* ����� ����� �#������, �������, �� � � ������ #������, >� �� ���� ������� � ������'�� ������ ����� ����� �� ����-���. ;��� ��� ��� ���������� ��#��� �� ��������� �������� ��� ���� � ���#� � ���, �� � ��#� � ���, ��� � �+��, �� ��-��������� �� ��������� �#� ����, >� �����#�'��� ����'�� ��-������ �����’����, �������� #� �����, ������ � �� ������.

��� �������� '������ �����*�� # ��� �� �'��� ����- ������� ����� ���*�� �����-�� ��#������ �#���� #���� ���� ��+�� �� # ����� � �� ������ #� ���������'� (���*�� �����) ���������� ��� ����'� (��������� �). � � ����� ���� ����� � �-�� � ��#� �'� �������� (�������, �������� �>�) ��# ������ ���#��� ����� ��� ���#� � � �� ��#� � �, �����'� �����. !���-���� ��#��� ���#����������� ������ # � #� ����� ���������� – ��-�� ������*�� # �������� #� ���'�� ��� ����� ���*��, � � ��-������� ������ ��� ����������, ���, ����������� #� ���� – �� �����+��+� �� ���*��� � ���+���+� �� �� �� �������.

=��*�� �����, �� �� �������� � ���������� ��� ������� +���� ������������ #� ����� (� ��#���� ���������� #����� ��� �#��� ������ # � #������ �� ������ ���� ������� � ����), #�-���� �� ����� ���#������� ������� – #������ �� �'��� (����. payment order), � ���� ����� ��� ����� �� ����� >��� �����-

Page 153: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

153

���� #�����: ����������� #������ � ���� � ���� ������, ����� �����, ���� #�����, #���� ����������� � �� ��� ��������-� �, ����� ����� � ���� ������ ��������� �, # ����'��� #���-��, �#���� �#��� ����������� �������.

&���� �+�� ����������� �� ��������� �#� ���*� * ���� (��� ���. incasso – ��� �), � # ����� ��� ���� �� �� �'���� ����� ���*�� – ���#� � � – � ���* ��� #������ (��#� � �), �� #����-�� #����� ���������, ���� ��+��, >� ������� ���#� � �, � �� �-����* �� ��+� �� ������ ���*��.

:����� ���� ��� '���� ��� �������� ���. %������� �� ��-���� – �� #� ������� '� �� ���� #� �������� ������ � �� ��-�� ������ ���������, �� �� ��� ����� ��� ������, � ������ #����, ���� �� ������, ��������� �>�, ��� # ��� ���� ������ ��������� (>� ��������*�� � ����� *� �#������� � �����). R�-�� ������ – �� #� ���'� ����� ������ #� �������� ������, # � ����� ���� ����� �������� ��# ������ ���#��� ����� �� ��-#� � �, >� ����� ���* ������� ��#��� ���� � ��� ��� �������.

� � �������� ���� ������ ��#� � ���� � ���� � ���� �������� ��� �, ����� �#����+� ���� ��� ��� (��� �������-�+� �� ������ #���� �������), �#����+� ��� ����#����+� ��-�����. ! ����� ��+� #� � �������� ������� �� ������ ���-#� � �.

; ��������� �#� ���� ���� ������* ������� ����� � �� ������� ��� ��#� � �� � ���#� � ��, # �'��� ���#����������� ������ ������*�� ��+� #� �������� ��������� � #� ���'�� �� ��#�- � � # �� �#��� '� ����#�, ��� �� ������� #����� ���#� -� �.

<�� ������ � �� �� ������ ����������� ?������������ # ������� �� ������, �� ���� �� ������ (���� ����� � ����-����� #����� �#� +� � 1936 ���, � ���� ��* #�������� � 522, ������ 1995 . %� ��������� � ��������� ��#� �'��, >� ��-��� �������� # � ��������� ������, #������� �� �� # ����� ����’����� ����� � ���������� �� �'����.

6���������% �� ���� – �� #������� �����’���� �����-������ �� # ����� ���*��-��#� � � �������� #���� ���#� �- � � ����� #����� ���� � #������ � ���� � # �� #� ����'���� ���������. ? ������ ��#���� ���� ����� ����� � ����'��� ����-������ �� ������� #� ��� ����, #� � �� �����+���� ������-���� #� �� ���, � ������������ �'������� �� ��������� �#� ����.

Page 154: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

154

%� 80% #������ � ������� � ����� �������*�� ���� �� ��#�-����� �� �������, �������� � ���� �� � ����� ����� �� ������� ���� * ������+ ����������� � �������+ �������� ��� �����-�� �����#�'��� #������. !#� ���� � �������� ���� �� ������-�� ����������� ?������������ # ������� � ���'��� �� ��-������ ��� �� ������� � ������� (A� 1993 ���. � ����� * ����’������� �� ������, �� # �*������ �� ���, � ����� ���*���, >� ��������� �� ������ �� �� ��������; �� ���� ������� ��- ������ ����'�*�� ���� ����� # � �, >� # ����� * ���� ��������� '������. @� ������� �� �� �� ������� * �������+ ��������, � ��� � ����� ��'�� �� �� �'�������.

@� ����� ���� ���*�� ������ �� #������ ���� ���*�� – ��-#� � �, � ���� ��� '� �� ����-�� ��#����� #� ���*�� �� ����� ���#� � � (��������� �). ! ����+� �� �����, ��������� #� �-�� * ���� �� ���#�������� ������ ��� ���. %� #����+��� ���-�� # ����� � ������, � # �����, ���*��� ������� �#�������� #�- ����� ��#����, �� �� ��������� ��� ���#�����.

M�>� ���������� �� ����������, ���#� � ���������* �-�� �, ��� ��* ��� ��������� ���� ����� �������� � #� ���* �� � ���� ���� �� #� ��� �� � #�����+��� #� ������� �� �����-������ �� �#���. ���� �������, >� #�� '�� �� �������� �#�- ���� ����� ���� �# ��� ����� � ����������, � �� � ��� ��� ��� ��+��� ������ �������� �����’���� ��� ������. A��� # � ���-#�������� ��������� ������ �� ������ ���� #� �����* ��+� ���#� � � � ����* �������� ���*�� ���*��-��#� � �.

� ����� ����������� �������� #� �������������� �����+���� � ����� ��# ������� ���� ����� ����������� �� �, ����� � ���� ����� �� �������, �� ����� ���'��� ����+ #���������. ;������� ��+�, >� # ���'�� ��� �� ������ * ���������'����, ��� ���� �� ����� ��� ��������� ��� ������������ ��� ����� ���� ������������ �� ��, >� ��� �* �� �� �� ���� �#��� �� ���#� � �.

= �� ���, �� ������ #������� �� #�� ��, ���� ��#� � # � ���� �� �� ������ #� � �����* ���� ���� �� �� ���� ���-��� � �� ����� ��� ��� #������*�� #����� ���� ��������� ��+-��, � ��#�� ��, >� ���� ������ ��� #�#� ������� ��� ������ ��+��, ���'� ����� ����'�� �� ������ ���������� �#� ����. ���� ��#�� �� �� ������ �������+ ��#��������� � ����� ��-

Page 155: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

155

��� # �����, �������� ��� ��� �������� ����������� �����+-����������'��� ��������.

:��� ������� #���������� ������ ���� ������ ����� #� ���-���� ������ �#�������: #�+��, ���� ���� (�������), '� �� ������������� ������ �����������. &��� � ����� ����� ��������-��� # ����� ��������*�� ���# ������ #������� ��������� ��� �������, ��� �������� ������ SWIFT.

SWIFT (����. Society for World-Wide Interbank Financial Telecommunications) – A��� ���� ��������� �������������� ��-�������� �������������� – ���� ��� ��� � 1973 . � ) ������. $�-���������� ����� ������� ���� ��� ���� ���� 239 ������ � 15 � ��� ����. !������� ���� � �� ��� �������� � 1977 ., � �� ��-�� ����� ��� �������� �� �'������� �����+���� �� ����� 600, �� �����#�'����� >������� ���� � ����� �� 500 ��' #����������.

? ��+ '�� � � �������� ��* ����+� ���� ��' #����# ����� '�����, � ������� �� #�������� �� ������ ����+� 8000 ���������� � ��������� � 207 � ��� ����. $������� �������� #����������, �� �-������ ������� �� 2006 ��, ������ 2,62, �� �. # � �� ������� >�������� ����� 11,3 ��� #����������. !���� � “#������” ���� ���� 30 ����#��� 2006 ���, ���� '� �� �� ��� # ��+�� ����� 13,6 ��� #����������.

H������ ��� �������� ������ SWIFT #����* � �� ��������� ������ ���������� ���� ����*� ��� ���������-� ������� ���-������ � � �� +���������� #� ������ �� ��#������ ���� ������� – ���#’�� ��� �����. $ ��*� ���� ������� SWIFT ���� ���- ��� � # ������* �������������� � ��� ����� ������ #����-������, >� ���#���� # ���'�� ����� �#�� ����������� � ��-+�� ���������� �#� ����.

?�������� ���������� ��������� ���� ����� ������ #������, # ���� �� �� ������, ����+�� �� �� # ��� �� �� ���� #����-������. ;� ��������� � ���������� ���� ���� #����*�� ����-��� �� 11 ����� �� #����������, �� ��� ����� #���� 130 �� �-#��. A��, �� #� +�� ����� �� �������� ���*����� #����������, �� � ���� – #���������� ���������� � ���������, �� '��� �� – ��-����, �� ������ – �������� �� �� ������ � �� ���� �>�.

=���� #���������� ������*�� � '�� ��� '����: ���������, ���, #�����'���, �����'���. $�������� ����’����� ����� �-���'��� ��� #����������, #� +� ��� � ���� ���#�����* ����� �� �#� ����: ��, #� � ������� �� �� �'���� ���*�� ��* ���������

Page 156: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

156

��� 100, #� ���� �� ������ ��+�� ����� – 200, #���� ����� ��-����� ����� – 300 �>�. A��� #���������� ������*�� � #����, �� ���� #����, ����������� �����'��� ���� �. R����� ��� #���� * ����’������ �� ��#������ � ����� ����, >� ��������� �� # �-������� �� ���� #����������, '����� – ��* ���� �������� �� ��-� .

:���������� ������ � ������ SWIFT �������*�� '� �� BIC – ���� (����. Bank Identification Code – ����������� ��������������� ���), �� ���� � ����’����� ��������: '�� ����'��� ��� �����-����� �������, ������'��� ��� � ����, ������'��� ��� ����������-����� ����� (����, +� �>�), ��# �����:

CITI US 33 – Citicorp, �E@, &��-\� � NWBK GB LL – National Westminster Bank, ;����� ) ����,

Q����� UBSW CH ZH – Union Bank of Switzerland, E����� �, J� ��. &�������� �����'��, >� ������ SWIFT ���#�����* ��+� �� ��-

����� � ��� ����� #����������, �� ������� � �� ���, � �� ���� ���#����������� �� ���� #����������, �� �� ���� ��� ����� �����, � ���� �� ������* ��� ������� �������. R�� ������� #������-���� ������� 20 ������, ��� ��� ���� ��� ��� �'���� � �� #’� ������ � ��� � �������� #����������. H������� ������-��� SWIFT, � �'�� �� � �� �����'��, * ������ �� ��� ���#� �� ��� ���� – 160-200 ��. ���� �� �E@, >� ��� �* # ������ �� ����� � �� ����� ������.

<���� � �� #� ����'�*��, >� �����'� ������ ��������� ����� ����� #������ � �������'��� ���������� ����� �����- ���� � ���� ��������, �� # �#����� ����+ +�����, ������� � ��+��� �#����� #� ���'� #����������. N� � 1991 ��� ��������-��� Royal Bank of Scotland � ��#������� Banco Santander ��������� ���� ���#���� Inter-Bank On-Line System (IBOS), >� �������* ����� ����� #� �����. �����+� �� ��� # �*������ ING Bank (&��� �����) � Chase Manhattan (�E@), � �#� ��� 11 ������ � ���’� � ��� ����'�� ����� �� ������ ������ :�� �� – �����. IBOS #����* ���� ��� �� #���� �� �� ���� ����� ����������� # ������ #� �� ������ ������� � ��������� ���� ���� ������ #������.

Page 157: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

157

7.3. ��(��� ��� � ��"� � �����#��� ������ � � �������� � ����������� ���+��� ����� �� ������ ��

���������� �����, >�, � ��� '����, #��’���� �� ������*� � �� ���� � �����. !��, ������* �#�����'��� ��� ����� – ����� � ����, >� �����'�*�� �� #����'���� � ���������-�������'���� �������.

:������� ����� � ���� � ����� ����� �������� ����� ����-'�*, >� ���# �������� ���*�� ������� ���� �����’���� ���� ��� ��������� �� ����� ���� �������� # ��������, ��� � ���# �-������� �� ���� ������� ���� �����’����. A��� # � ����->���� ������ �� �� ����� ����� #������ �������� ��� ���� �-���� � ����: - #����'��� ���� ������*, ���� #����'�� ���� � ����� ���-

�+�� �# �������� �� ����� #��� ��� ���� �� � ��� ������� ��������� ������ �� � ���� ������ ��� ���������;

- ����� ��� ���� #��’����� � ��, >� �� ���� �� ���� #�-�� ��� ����� �� �� '� �� �������� ����#� �� ��������� ��-��� ��� �������� �� � �� ������� � ���� �� ����;

- ���� ����� ���� ������*, ���� �� ���� � �� ���� �� ����* ��� �� �# ������ ������� ����� �����’����; �� � ��*�� ��-� ���� �����, �>� ���*� #���'�� � ����� ��+� #�� �� ����� �� ����, � ���� ��������� ��������� ������������� ��������� ��-���+����������'��� �������� � � ���� (# ������� ���� �����-� �����+��� ������ <���*� � 1998 ���). (���� ���� ���������� #������ ���� ����������, ��� ���� ��

����� ��’*���� � �������� ������������ ��# ���, �� �� ���: - ��������� ����� ������ � � �����-��#������ �#� ���� ��

����� ����� ������� �����; - #������ #� ������������ ����� ����� � ����� � �# �������

� �+����� ��+���; - ���� �� �� ����� ������ � ��������, � ��� '���� �����������; - ����� ���� ����������� ���������� #������ � �� �� ���� ����-

�� � � ����� ��#��������, �� ������ � #�������� ������� #�#� ���;

- ����� #������ �� ����� �#�� ���*���; - ����� ����� ��� ����� ����������� ������.

Page 158: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

158

���� �������, >� ����� ����� ����������� ������ #������ ������*��, ����������*��, * ���� ��� �� �# �������� ��-�������� ��������� (���. ���. 7.3.1).

!���� � �������+ #�������� # ������� ����� * �������� ����- ������ ������ �� ����� ����� ������� �����. %� 1970-� ���� ����� ����#��� # ����� #��� �������� #� ��#���� ��� # ����� ��������� ����� �� ���*���� # � ���������� �����+����������'-��� �������� – ����� ����� � �����, ���������� ���������� �->�, ��� ���������� ����� #��'�� ����� ����� �#� ����.

A������� ���� �������� ������� ����� # � #� ����� �� ����� ����� ������� ������� ������, ���������� �� #�����'�� ����-��� �� ���, # ����� �� ��*���� ��+� ��� ���� ����������� �#� ���� � #��� �� ������ #������� ���������� ��� ������, ��� �� ������� (����. derivative – #�������), �� ��� �������� �� �� ��, �’�'� ��, �#�����, ���#� � ���������� �� ����������.

������� 7.3.1. +���� ��������

��#�����!� ���������!� ��� ��

�A��� ��!��� �� ���� ������# 1960-� � ��

1 ����������� ���-#� ��-��#� ��� �#� ����

@� ������, ������, � ������� � ����# �����-���

2 =���� ����� �#� ���� =�#���-# ���� ��������� ���� 3 = �������� = �������� ���*��� � ��+�� � �����

1970-80-� � �� 1 !#� ���� �� *� �-

�������� ���� =���� ����� �#� ���� � ����������� �� *� � �-����

2 ����������� � �-�������

! �������� � �'��� � � ������ ����� ������

3 :���������� #�-�����

;�#��� *� ����������, � ���� ������� #�#� �-��, #������ #� ���� � #���������

1980-90-� � �� 1 :���������� �����-

������ ��� ���� ��#���� *� ���, ������ – �������-�� ���#� �>�

2 =���� ����� �#� �-���

;����� ��������� � � �� ��; ������ �� �-�����

3 � ������ ������ ��������� #������ �������� ���*���

Page 159: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

159

&���� “#�������” ���� � ����� ��������� ���, >� �� �� ��� ������� ��� �� ��� �����, �� ��� ���� �������. ? ����� �������� ���� ����� �#� �����'���� �� ��, �� ���� ����-��������� �#� ���� ��� ��� ������� # ��������� � #����� '�� � ����������. J� ������* � � ������ ������ ����� ���*��� � ����� ������, �� � ���� �������� �� ��� ����� �� �#�����-���� ����.

A���� '����, �#� ����� ����� ����#�� �� �������� ��-�� � ��������� ���: � ���� �, ���� ��#��� � # ����� ����� �� �� �'���� � �� ������ ���*���; � ����� � (����. hedge – ��-������, � ������), ���� +���� �������� � ������ ��� ��-�� � ����� ������ � ���*����� ������ �����; � �#������, ���� ������� �����+��� ���� ������� ����, �#������'��� �� # ��������� ������ �������� ���� ������� �� ���; � � �� ���- �, ���� ��������� ��#���� � # ���� ����� � ���� � ����� ������ �� ������ ������ �� ��� � '��� ��� �� ����� �����. $� �������� �#���������, ����� 5% #��'��� ����� ������ �#� ���� #��’���� � �������, >� ����������� ������� �� ��� �� � ��#�-����, � 95% ���� ��� �#�������� ����.

!��� �#� ���� �� �������� �������� ���� #������ � ���*, # � >� ����'�� ���� �����, ��� ������*�� )����� ����� ����� �� ������� ����� �� �� � ���. ? 2004 ��� >������� ���� �#� ���� ������� 1,9 �� ���, >� ����� �� 40% #� ���>��� �-���� 2001 ���. %��� �E@ ��� ����*� � ���� � 89% �#� ����, *� � – � 37%, �*�� – � 20%, ��� �� ������ – � 17%.

%��� ����� ����'�� # � #�����+� ����+��� �������� ������, �#� ���� ��� ������� 75% ���������� ��� �� � ������ � ���� (���. ���. 7.3.2), >� #��’��*�� � ������ ���*� ������������ ��-����� � ����+���� �������� ���������� ������, >� �� �� �'��� � �#� ����. A��, � �E@ ��������� � ����� �� �������� ���� �������� Citigroup � J.P. Morgan Chase, �� >� �� #�'��� 2000-� � ������� �'��� ����� ��� � ����� ���������� ������� � �����, ���#������, 1,2 � 1,5 �� � ���� ��. ? "� �#� ������ ���� ���� �� �������� ���� �����*�� +����� ����� Union Bank of Switzerland.

Page 160: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

160

������� 7.3.2. '������� ��� ������ �� ����� � ��������� ���$���� ����

%������� ������, ������� !��� ������C� 75% ��"�-

��� " ��!"

+� �� ��"� ������ ��� � � ��!�� ������#

(%) %�����

1998 ��� 2004 ��� 2004 ��� ������ '��-���!

24 16 31

�K: 20 11 19 G� ��! 19 11 8 ���"��� 23 11 5 $�/ 9 4 5 F �� �" 26 11 4 K��#����! 7 5 3 :������! 9 8 3 $�����! 7 6 3 %����� 6 4 2

!�������� ��� ������� ����������� ����� ����� � �����,

>� �������*�� ���� ������� �������, * ��#�� ��, ��� ��� ��- ������ � �� ����. )���'� #�������������� �#� �����, ���� �� �������� ��� ������ ���������� ����� ��� ���, ��� ������ ��������� ���#� � �� � ��#� � �� ����+�� ����� �����+-���� ��������� ��������.

� � ����� �� ���� ����� ����������� �����+���� � ����� (��� ������ �� +��� ������) �������*�� � '� �� ���������� ��-��������� ����#��. ? ������ ��#���� ���#� � ��#���* #� ����-��� ������� ( ��) �� �� ��#� � �, � ���#��� ����� �� ���� ����, ��� +���� ��������� �� ������� #����'�� “����#�����”, ��-���’��*�� �#���� ���� # � ������� � ���� #�����, ����� � ��#���� ��#����# �������� ����� ���*��. A���� '����, ��#� -� �� ��� ���� ���� �'�� #����� ��� ���#� � � ����'�� �� ���*�� ������� � ������ ������� �����.

$����� ����� ��������� ���������� ����#� ���� ���� ������-���� ����������� ��� �������, >� ������ ��� ���� �� ��-��������� ����, ����#��� � ����� ����� #������� �����, � ���� * ��’*��� �� ���� ������ ����������� ���������.

!���*� � �������� �#� ���� ����� ����� ������ ����+�*�� ���� ����� � ��������. ;��� ���� ����������� ������ +�-����: #�-#� +�, ����� ������ #����� � �������� ����� '� �� ����

Page 161: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

161

�����, ������� � ��'� �� ���#���� �� �� ������� �����, �����- ��'� � ��������� ������� � ��������� ��+�� �� ������� ���-���. ��-� ���, ���� ����� ����� ����� � ������� ���*��� � � �-��� ����� #�������� ��� �� ���*� �����, >� ��������� �� ������ � ���� ���*��. � � ����� � ��� ���� ��� ������� � �����, >� ��� ���*�� ��� ����� � ���� #���'�������. A��, ��� ��������� ���� ��� ���� ���� � ;������ ) ����� ����� ����� � ��� ��� -����� �� �� � ���� �� '� ����� �� ������. = �������� �������-*��, � ���������, � �� �� � ������ �����.

E� ��� ��#���������� �� ��� ����� ������ � ��������, �������� �� *� � ����, * ����������� � ��������, ���� �������� ������ �#����� ������ #���'�� ������ ���*��. A��� �� ��, � # �����, ���� �����*�� � ��#����� ������� ����������� � �������� � ������� ���� ��, ���� ���� �� �# ������� ����-����� (#� + �� ���, '� �� ����������� �� ����� ��������� �����) ����� #����� ���*��.

M� # �����, � # ����� ������������� (��� ����� ���������) � �-������� ���� � ������ ����#�* � ��� � ������� � – ���-������� � (����. lead manager – # ������� �� ��'��), ��� ��� �* � �������* ���� ����� # � #���'������� � � ��������* �������-����� � ���. Q��-������� ���, � # �����, ����#��� ������ � ���� ����� – J.P. Morgan Chase, Citicorp (�E@), Deutsche Bank (�<&), Credit Suisse First Boston (E����� �), Societe Generale (� ����) �>�. ! �������� ������������� � ����, � # �����, ���* ��� 15 ���� �� ��� ������.

; ��� �'���� #���� ����������� � �������� ��#�'���� � 70-� ���� �������� ����, ���� ��� �������� ����� ������ ��-������ � ���� � � ���� Q�������� @�� ���. = ��� ���� �������� � ���, >� ���������, #� � ���� ��� # ����, # �� � #�'��� 90-� ���� #�'��� ����� ��� ������������� � ��������, �������� � ��������� ���� � ��� J�� ������ � ������� "� �#� � � ���-������� �������� <��#������. A��, � 1997 ��� ���� �������� ���-����+� �� �� '�� ����� �� ���������� ����� ��� ��������� ����� ��� “H��# ��” � 39 ����� ������ ������� �� �������� ���� 3 �� �. ���� ��.

%� �� ����� 1997 ��� �������� ���� ����� �������� � ����� � ���� ������ ������� 330,0 �� � ���� ��. ? �� #� ��� ����� ���� ����� �� �������� �������� ����� � �������� # �������� ��� ������ ������, ��� #��� ��������� ���������� � ��� ����� #� ���-

Page 162: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

162

���������� � ��������� �� � ����'�� ����� ���� ��*�� #��-��>���. &���#��� #����� ������������� � �������� �� #�'��� 2000-� ���� ��� #��’����� � # ������� ������ ���� � ��� ����-���������� �� ������� �� *� �#�������� ��������, ��� ������� #������� ���� � ����� ���� ������ � *� �.

;���� #����� ����� ����� ������, >� �� ���*�� #������� #�#���, �������� � � �����, >� ���������, * ����������� # �����, >� * ���'��� #� ������, ������� � �����������. !����* #����*�� ��, >� �� #� ��� ��������� # ���� ���� ������� ����� ���’���� � ���� �� # �������, >� #����*�� �� ����, ��� ����� �������� ��� ��� ������ ���+��� ��� #� ����'����. !������� ������ � ����� ��������� � ����� �����-��*�� ����������� # ����� #� ��� ���� ��� �� ��� � ��- �������.

(���� ���� ����������� �#� ���� ����'��� ���� �����, � -����� ������� #�#� ��� �� �� ������ ����, �# ������ ������-������ #� ����� ���*���. &����’*���� '������ ����� ������� ��� ���������� ���������, �# ������ �� #� ������� �����-����, ��� ������ ���������� � � �������� ����� � #�������� ���#����, �� ���� ��������� ����'��� ���������, ��� ��� ��-�������� # ������ � �� ������� �#�������� �� #� �� ���*��� � ���� ����+��� ������ �� ��������. � � ����'���� ���+��� ����� ������ ������������� ������� ����'�� ���� �������, � �-����� ������� ��� # ������� ��� �#� ���� � 2005 ��� – 52,8 �� � ���� ��.

)����-���� ��� � # �#����� ����� ���*��� ����>��� ��-�������, #� + �� ���, �� ��������� �������� �����, �� ���� ����-������ � ����� � ����-� ���� � � #��#����� #�� �� ����������� ������. :������� ����������� ���� ��� ������� �������� ��� ���� ��� ��� �� ��������������� �� #� ����, �>� �� �-����� ��������� ���� ������ ��+��+��� � ������ �# �-����+�� ���������'�� � ��������� ����� �� ���� �#� ����.

&������+� ����� ���������� ������������� ����������� �����-��� ����������� � E����� ��, �E@, M#���� � Q������� ��. J���-��, >� ����� ��������� ��������� ���� ������� �� ������� ��-�������� ����� �����, >� ���� �������� �� # ���������� �'��������: ��� (Yankee bonds) – � �E@, ���� �� (Samurai), +�-����� (Shibosai), +���� (Shogun Bonds) – � M#����, ������� (Bulldog

Page 163: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

163

bonds) – � ;������ ) �����, <��� ��� (Rembrandt) – � &��� ���-���, ����� � (Kangaroo Bonds) – � @�� ���� �>�.

(���� ���� ����� �����#�'��� � *� ������� ����������� ��������������� �� #� ����, ����>��'� �� ��������� �� �� ���-���� ����� � ����� ���� � ����. !�������� #���#��� �� �-��� *� ������� * ���������� ������ � – ����������� �����, #��-����� �����, � ����� ���#���� �>�.

; ������ ������ #�'��� ������ �������� � �#� ���� #������ ��� �� �������� ����� ����� ���� ������ ������ ��-� ���� ���������� �# ���. ;��� ����'�* ����'��� ��#����� # �-����� ����, ������ � ����� �� �#����'� ����, ������ � �������-������ � ������ �� ��, � �+��� #� �����, �# ������ ������� �>�. � �� # ���� ������������ ��� ������ ������������ ������� ��� ���'�� #�������+�, ��� �� #� �������, '� �� ��������, >� ����� ���������� �������� � ���� ����� � ���. R��� ������� ����� �� ��#����* ����� ���� ����� �� ���� ���������� #����� # ������ ���*���.

? ��� ������ ������� �������+ # ��������� �� ������ * ��-����������� ����������+�� ���*���, ��� ���, �# ������ �� ��-�����, >� ����� ������� ���� ��� 1 ��� ���� �� � ����+�. J�� ��� ������������� �#�������� �������� # ������ ����������� �# ����. ;�� ��* ����� �� ��� ��� �� �������� – 20 – 25 ����, # �� ���� �� �������� ���#� �� ��� ���� ������* 34,4 �� � *� � � �'���*�� ���� #�����+� � �����. (���� 60% �#� ���� # �#�-��* �� �����'�� @�� ��� � "� �#�.

A ������ '�� � # ������ ����������� �# ��� ���������� +���-�� ���� �����, # �� �#� �� ����� ����� ����� �� ��� ��� ��-�������� � ��� �������� �����. $� ������ ������ Financial Times, �������+��� ������� � ���� � ��� ��� � * Union Bank of Switzer-land, Credit Siusse (E����� �), Deutsche Bank (�<&), ABN Amro Bank (&��� �����), HSBC (;����� ) ����) �>�. &����#�+��+�� � ������ ����� ������ ��� ������ ������� ������ ��� ����-����� ���� Citigroup, ��� �� �� ���� � ��� ��� �� ���������� �� ��� #�� ������� � ����� ������� ���� – ����+� ��� 750 ����� � 50 � �����.

Page 164: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

164

7.4. @A& ��� ���������� ��!������ (���� ���� ���������� �������� � ��'������ ���� ���� '���

#��’��*�� � �������������� ������ � �� #�� ������� � “#���-����� ������” ��� ��+� ��� � �� ��, >� ���� ��� ����� � 70 ���� DD �.

��� “'� ����) ����)” (����. tax haven) �����*��, � # �����, �������� �� ���� ��� � �� �, >� �������* #������ ��-��'��� ��������� ��#����� +���� ������ #�������� � ��+�� #���� �� ������� ���#����. :���� #������� �#��������� ��#�-������*�� ����� �� �� ��� ���� �������: � Q������� �� – �� #�������� #�������� ���� �� ������; � E����� �� � Q����-+���� – �� ����������� #��� ��������� � � ��������� ���#�-���; �� )��������� �� ���� – #���� ��������� ��� # ��������� #�����.

$����� ��� �� �������% "���� (��� ����. offshore – 1) ��-������ ��� �� ���; 2) >� ��* � ��+�� � ����) – �� � �� ��, >� ��-�+�����, � ���������, �� �� ����� ���� ����, �# ��� ����-'���� ��������� ��#�����, ���, �� ������� ��� “#�������� �������”, ������ #����� ����� �� ���������-� ������ �#� ���� � �� ��������� � � ��������� ������.

!������� ������� ��+� ��� � �������� * #�������� ���� �#��������� – ���#����, >� �� �*� ����� � ��+� ��� ����� ��� #������ ��������� ��� �#��� ���� �������� #������, ��� �-���� ������� * ������'���� �������. ��������� ���� � ��+� -��� ����� �����'�*�� ���� ��������� ������� ��������, ��-����� ������� # ������, ��������� ����� ��� �� �� ��������� ������ ��, ������� ����� ������� ��#���� (>� '���+� # ��� ����� �*��, ���� �#��'�*��), �# �>���� ������� �>�. ;��-����� ���� �� # ���������� ��+� � * ���������� ��>������-'����� �����.

A���� '����, A& ���# ����������# ������ ����� �����'�� � ��������� ������� ����� ������ ������������ �������, >� �������*�� � #��������� #���������, ��������, ������������ � ������� ������� ������. ;����� � ���� ����'�*�� ������� ��� ������ ������ � ���#������� ��� �� ��+� ��� �������-�, � �������� ��+� ��� ������ #� ���>�* ��'�. (���� ����� ������� ���� �����* ��������� ��+� ���� ������������ ��� ��� )�����, )�� ���, =�������� !� ���, H������, @����-

Page 165: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

165

���� !� ���, ������ � �����#� . A��, �� =��������� !� ���� �� �*� ����� ����+� 500 ��+� ��� ������, 43 � 50-� �������+�� ������ ���� ���� � ���� �����, ���������, ��'� �� �����.

$����������� ��+� ��� ������ * # ������ ����� ���� ��������� ������� � �������������� �� #� ����, �� ���� ������� #� �-���� ��+� ��� ��� � ����� ���������� ��������. ;��� � � �-*� ��� ����� ����� ���� ��+���� ���'�� ��+��+�, ��� � ���-'����� ������ – 30-40 ��. ��� ������ 2-10 ���, � ��� '���� �� ������ �������� ����� �� ���� � ������� ��#����.

%� ��+� ��� ������ �� ����������� �� �� ������������� � �����-� �+����� ���������, >� #��’���� � #�� ������ #������ ��� ����������, ����’������ ��� ���, ����������� � ������� ��#�����, ��������� �� ��� � ������ ��� ��� ��� ��������� ����� ��� ������ ������ �>�. A��� ����� � ���� ��������, >� � ��+� �� ���������� �������� �������*��, #� + �� ���, � ���� ����������� �#���������.

<���� � ��, �� �� ����� ������ #������ ������ ������. ? # ������� ����� ����� ��+� ��� ��� ��, � # �����, ��* �#����-���� ������������ # � ��+� �� ���������� �������� � �� �����-� ����� ������� ��������� ����’����� � ����� ��������� �����-��� ��� ������ ��� �������� ��� ��� ������� ����� � ���� �*� ����. � ���'�� � ���� ��+� ��� � �� �� # �����*�� ����� ����� ��� ��� �� �������� ��+� ��� ������.

!�������� �#� ����� ��+� ��� ������ * ���� � � ������ �������� � �� #� ������ ������� �� ��������, ����'��� ��� -��� �� ��#���� � ������ #����. :����� �, ��������'� �� #���� �-����, ����>��� ��+� �� ��+� ��� ��#�����, #� + �� ��� ���, >� ��������� ����� #� ��� * ���'�� ��>���, ��� �� ������������ �����. !�+� �� ���������� �#� ���� ������'���� +������� ����-���� �, �������, ���������������, >� ���� # ������* ���*���.

!��, �#�������� �����'���, >� �������-� ����� ����� ����� ��-���� ��� ���� � ��+� ��� ����� �� �� ��������� ���#������� ����������� ��������, � �� ���� ���� ���: ��� ���* ����� ���-������ �� # ������� *� �������� �#� ���� – ����'��� ��#���-�� � ������ � �����, �+��� # � ��, � # �����, # ������� � ��������� �����. ����� ���� ��'�������� #� �����, � � ����� ��-#����� ���������� �� ���� ��+� �������� �#����������� �����- �� ��� ��������. A��� ��+� �� ����� '��� �������� +���-������ (��� ����. shell – ��������), ��� ������ �#� “#�+���� �� �����”.

Page 166: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

166

)���+��� ��+� ��� ����������� ��� � � ��+� '��� # �������� ������������ � ��������������� +���-�����, '��� �� ����� ������ # � H������ � �����#� , �� ��������� � ���������� ��� � � #����� ���� �� ���������� #�����, >� �#� ����� ��� � Q�������, &��-\� ��� � A����.

���* ����� �� ��� ��+� ���� ������������ ������� * �������-� � �E@ ����� �� ������ �� ������ “����� ����� ����������� �������” (����. International Banking Facilities – IBF). P� ��� ��� ���� ��������� ���� ������ ��� ���� ������� � 1981 ���. J� #�� ������ ������, >� ����'�� ���+����� � �E@, ��� ������-��� �<� � ���, >� �������� �� ������ � ����, � ���#������� �# �>���� ����� �� �������������. ������ “����� ����� ��-��������� �������” �� * ��’*��� ��� ���� ����� � �� #������� � ��������, ����+� ���, ����� +��� ��������� �� ������ ��� ���� ����� #������.

%� ��������� IBF ��������� ����� ����� �� #� ���� ��� �-��� �� ���� ����, ������� #�������� # � ���� ���� �<� � ������� � ������ ������� ������ ������ �����, #����� � �#�- ����, >� �������� �� ����� #�� ������. <���� � ��, ������ #�-��� �������� �� �������� IBF – �� #�������� ����� �� �����-�� ����� �� �������, � ��� '���� �� ������ ����� ��� ��������� ��������������� �� #� ����. !��, ������ “���-�� ����� ����������� �������” #������ ��� ����� ����� � � �'�� �� � ��� �� ��� ���, �� � ��# ��� �� ���� �����.

%������� ��+� ��� � �� �� � ������� ��������� �����*�� �#���������� ���������'��, '��� ���� ��������� � ����� ��������� �������, ��� ����� ���'����� +����. ? ����� ��’��� ��� �������, >� ��� �'�� ��� ��� ��+� ��� ��� ��-�� ��������� �� ��������� �# �� # ���������� � ���������� ��#�����, � ���� �� ��� ����� ��������� � ���'��� � ����'-��� ������ � #����'�� ����������� � ��� ���������� ��������� ������ �� ��#������ �������� � ���� ������. A���� '����, #���-����� ��������� ����'��� ��+� ��� ������ �� # ����� �����-���� “� ����� � �+��” ������� �� ������ ��� ������ ���� ��-+� ��� ��������, ������� ��� ��#�� �� # ��� ��� � �� ����� ���� ����������� � ��� ��� ����� �������� �#����� ���� ������� ����������� ������������ ���*��� � ��� ��� �� �#� �-����, >� ����� ������� ���������� ��� #���� �����.

Page 167: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

167

% �� ���� �������! � �������! 1. &����� ������� ���� � ��� �������������� ������������ ���-

����. 2. !�� ��� ����� ��'���� �#� ����� ����� ������. N� ���

���������� ����� ����� � ���������� �����, � ��� ���� ���� ��� ������?

3. ; ��� � ������������ �� ��� ���� ���� ���������� ���� ����� ���� ��������?

4. R�� ��������� ����������� ��������� ����� ����� ������-����� �������� � �� ��� � ����� # ����� )���� ����� ����� �� �������?

5. M��� '���� ����������� �� ��#��������� ��������� ��� �������?

6. %��� �� ��� ����� �������� �� � ����� ����� �� �������. 7. ? '��� #����* ��� �������� ����� ����� ������ SWIFT �

��� �������� �� �������������? 8. !�� ��� ����� �#� ���� ������ �� �������� �������� ����. 9. ; ��� �������� �� ��� �������*�� ����� ���� � �������-

� � ����������� ������� ���#����? 10. N� ��� ����� ���� # ����� ���������� �# ���? 11. R�� # ������* ����� ���� ����� �������� � ��+� ��� �����? 12. &����� ������� ��+� �� ���������� ��� �. ;������� ;�+�

�'�� �� � �� �������� ��+� ���� ������������ �������.

Page 168: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

168

8. ':/%���<%=H �:�%,�=/F �: /,��:)=��H/� �=)= ':/%���<%=? +@�;*F

8.1. ����� � � ���� �� ��������� " �������"

<�������� ��� �� � #����� – ����������+�� ��# ��������

����-���� ���#��� ��'��� ���’*��, >� # ���* � ������ ����. )��������� �# ��� � ��� #��# �*�������� �������� �� * �����-'����. ?�#�+�� �# ������ ����������� �������� � ��+ '�� ��-������� ��� �������� ���'��� ��� �+����� � �����+����� ��- �����>�, � ���� # ���* � � ��������, ��� �����'��� �������� �#�����'�� ���������� # ������, ��� �� ������ '���� � ����� ��� ��� � # ������� �� ���� # ������, ��� #� ����� ���-*��. $����� ��#����* ������ ���'��� �� ��������� �������� �����, ���� � ���� ��� ��*�� �������� � ������� '�� #�� �#��-��� � ����'�� ����� ����� �� ���������� ����� � ����������� �������� ��� ������� � ���*����.

=��� ����� ����� ���'����� �� ��� ����� ����� � ��������� �� �� – � ���� ��+�� ������������ ������, ����������� �������-��-� ������ ������, ��������� ������, >� # ������� �� ���� ��+�� � ��� � ��’��� � ���� ���� �������'���� # ��� �. J� ��-����* ��� ������ ��� ��� �����, ����+ ��'����� � ���������� # ������, >� �# ����* �� ������ � ��# ��� ���� ����� ��-������ &A�, ����� ���������, �� �#����, #� ��� ��� � �# ����� “��#� �� ��� ���������� #�����” � ����������� �� ���� �����.

M�>� ���+� ����� # �#������� ����� ���*��� ����� ��� ���� ����������� # ������, � �� �� ���� ����+��� � �*������ �� �#�����'�� #� ��� �� ���� � �# ���*��� – �� # ��� #��# �-*���, � � ������'� �� ���� �, ���+��� ��������, �������� ��-�������, ���� ���'�� ���+����� �>�; �� # ��� # ������ ����, � � ������'� �� ���������� ����, ���, ����� ��� ���� � ����� ��+�� �� ��� ����. )��� #��������� � �*������ �� ��-�������� ������� #� ��, >�� ��# �#������ ���*�� �, >� ���� ������ �������.

J � �*���� ������* ��� ����������� # ���������, >� �������-���� ���*���, ����� ��������� � ������ ���� – ������� ������ ������, # ��� � ����#�� �������� �����������, ��-� �������� �+���, >� # �������, �#������ ��� � �����-�� ��� �������, �� '� ��������� �� ���*� �# ���.

Page 169: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

169

<�������� �����'��� �� ������, >� ����* � �������'��� ��-� �� �, #��’���� � ������ ������ �������, >� �� �+���� ��� � ����� ��� �� ��������. A��, @�� �������� �������� �� ����-�� � 1985 ��� �������� ����#�� �� ��������: “(� ����� * # ������ #�������� � ������ ������, ������� ���, # ���-���� � ��������� ����, ��� �� � #����� +���� ������, >� ����-�����* #� ��� �� ���� ���� � � ���������”.

)���������� �� ����� ����� ������� � �������� �� ���-��������� ���� � ���� ���������� #� �� ���*��� � �����#�-'��� ���������� �������� �����, >� ����'�* � ���� #�������-� �� ������� ������������ # �����, ���������� ����, ����������� �����������, ���������� ���, � ��������� # ���-���� ������������ # ����� � ���� ��� ������ ������������ �� ����.

;�����, >� ���� ��������� �� ����� �������� * ����-������ ������������ ��� ����� �� ������� ��������, � �*�-��� ���#���� �� #� ��� ���*��� � ��� ������ ���� ����� ����-���� � ��� � ����. &��� �������� ���#������ �� ���������� �#���� � ���� ����� “�� ����� ����” � ������*�� � �� ������ “'�� ��� #�”: # ���� (����. product), ���� (����. price), ����� (����. place), # ������� (����. promotion). (���� ������, >� ��-�� ����� ����� ������������ ���� ������� �����. ;��� �������-���� �� ���� ��� � (��# �����, ����� �#����'�� #�����), ���-��������� ���� (��������� �����, ��������� ������ ���), �����'��� ������ ���� ('� �� �� ��� �����) � ��������� #����� ������ >��� ���� ��������� (+���� #� ��������� # ����).

(� �������� ��������, ��� � �*���� �� #� ��� ���*���, #�'��� �� ������ � ������ ����� � 70-80 –� ���� �������� ��-��, ���� # ����� ��� �������������� �� �������, �� ��������-� ����������� ��������, ����� � ���������� � ��� � ���#������ – �� ������ �� ������� ����� – #� ��� ��� ����������� ���� � ���� # ����� � ���� #���#�. $ ����� '��� #�'��� ��# ������-���� � �� �������� �# ������, �������� � ������, >� � ���� ��������, ������- �+��� #������ � ������� �� �� ������� � �������, �, #� + �� ���, �� �������� ������.

)���������� �� ����� ��* �'�"���*�� ����, >� ��� ����� ��-�� ��� �� ������, >� #��������� � ������ �# ������ �� ����'�� � � ��������� ��������. %� ����� �� ��� ��:

Page 170: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

170

- ����� ������� �� ��� ������������ # �����, >� ��������* ��’*������� ���� ������ #���#���; � ����� ��#����* �������-���� ��’����� ���*�� ����� #������ � ��*�� ���'��� �-�����;

- #� ������ ������ ��� �� ��� ������ #�����, >� ������* ��� ���*��� #������ ��� �������'��� � # ������ ����� �;

– # ��� ����� � #���#��� #������, >� #� ���* #� ����������� �������� �� ���� ����������� #�����, ��������* �� ����� �-����� � #����>�* ��� ���� � ������ � ������ � ���*���;

- ��’��� � ���� ������ � �+�� � ������� # ����� ������ #������ � '��� ����� �������� ����� � ��������� ��� ���� � ���*���, #� + �� ��� ����������. )���������� �� ����� * ��������� '������ ���������� ��-

��� � � #� +� '� �� #��’����� �� � ����*� ������ ���������. A��� �����*�� #�� �������*���� ��������, #�� ��� �-����*�� ��� #������ �����, ���� �� ����, �# �������� � ��-���*�� ����� ����������� # ������ �������*�� �� ���� #�#� �-���� # �������� �� ��������� ���������� �������� �� �����>�. ? # ����� � ����'���� �� ������ �� �+���� #�-���, � # ������� ������ ����� ����, � ��� �� ������� � ��-+� �� #����� ����� � ��+� �� ��� � ����� �#����.

>��*��% ������� �����'�*, � # ������ �� �#�����'��� ����������� # ������ � �������� � ��������� # ���� # �����, �� '��� ��������� ������� ����, �� ������ # ��’���� �#�-����'� �� # �����, �� �� ��� ����� ����������� #������ �����-�� ���*�� � ����� �����, � ��, ���#���, ��������� �������� ������.

$������ ��� �� ���� � ����� �� ����� ������ ������, ��-�� ����������� � ������ ����������� �� �����. =����� ������ ��������*�� �� �����, �� >� ��������� ���'���, � �������-*�� �� ������ � ������� �������� ��� # ��’��� �� ���� ����� ������������ # ����� � ���� ������� ����� #� ��.

%��� ����������� �� ����� �� ��� ��� �� # ������� �� ���� ��������� ����������� #����� � #����* � ���, >� ���� # �#���* � �#� ������� # ������ ��������� ���� �� ����.

&����� ����������� �� ����� #��’����� � # �������� # �-�����, >� �������+ �#������� ������, � ���� �� ������ #�#�-� �� ���.

Page 171: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

171

A���� '����, ����������� �� ����� �� �+�* ��� �������: - # ���������� ����� �#�����'�� �� ������������ # �����; - ���'��� #�#�� �� ����������� # ����; - ��� ��� # �����, >� ���#�����* #� ���� #���#���; - ���������� ��� �� ���������� # ����� � � �������� �����-

����� ����; - #����>��� ������ �����; - �����+��� '���� ����������� ����, >� ��� ���*�� �����

������. $� �#������ �#�������� � ���*�� �� ����������� �� �����

#����*�� �� ������� � #�������. ������% ������� – �� ���� ���� �������� ��������, # ������� �#������ ���*���, ���- ��� �����-� �# �� ������ ��� # �����, #��’����� � ��������-���� #��������, #� �������� �#�������� � ���*���.

+�����% �������% ������� ����'�* #��������� ���� � ������� # ��� # � ���� � ���������� #������, �� ��'��� ����, � ��� �� ��� #������� ���� ���� # �������� � ��� ����� ������ >��� �������� ����� �>�.

<���� � ��, � �������� �� ������ � ����� * ������� �����-��� ��������, >� ���� #��’���� � ��� �*� ���� ��� ���, ���-��������*� ��� ��, �����, >� ���� #����* ������� �� ���������� �����. &�������� � �������� �� ���, >� �� �������� ����-����, �� ������� ��� ��+��, ������+� #����*�� ��� �������� �#������ � ����������� � #� ���* �� '��� #������. A���, �->� � ����� �� ��� ��� ������ ������ �, �� � �# ��� ������-���� ��������� �� ������ �����, �� �������� #�� ������ ��-��� ��� ��+� ������� � ������, � �� ��������, >� #�� ����� � ����'��� ������ �����.

%� ����������� ������ ����� � ��� ����* � �� ���� ��� *��-��� �� ��������� �+���, ��� >� ��������� ������ � ����, � � �� ���������� ������, ���������. $��������� ����� ��� ��+� # ����#�, ������� ���� � ���� ����� �� ��������� ��������. $�-��������������� ��������� ������������ �� ������ * �����-����� ������������ ����, # �������, ������, ������ � ������-������� #������.

Page 172: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

172

8.2. ��������� ���������� �������" � � ����"�� � �����#� " ����

!������� �� �������� � ���� #� ����'�* #� +�'� ���� � �*-

����� ����� �� �� ���� # ���� � ����, � �� ������ #� ��� ���-*�� �, � ���# ����� �'��� �� ��������� ��* ������� ���'��� ����, ������ #� ��, >� ��������, ������ � #� ���� �#�����'�� ����������� #�����. %������� ����� ����*�� �� �#� ����, >� #��� ����, ��� ���� ������ #������ ��� �# ������ �� �, >�� ��� ��� � ��+� �� ���*�� �, ��� ��� �� ���������-���� ���#���� � ����+��� ���#��� �� �� ����� ����.

!�������� ��� ����� ���� ����� �� ���������� ������������ ���� ����� ��� �����'�� ����, ���� ���� ��� ���*��� – � ���'��� � ����'��� ����, ���� � ������� ������� ���� �����, ��-����� ����� � �������� ��� ����� ������-����� ����. � � ���-���� ���� #� + �� ��� �����'�*�� ����� ���� #����� �����, �� ������� ���� ������ � ������ �� ���, #�������� ��������-�, � ���� # ������� ����������� ����.

��"������C ���� ����� ����� # ������ �� ����� # ����-#���: # �������� ( ���� � ������ #�����, ���� �#� ������� #�����, ������������ #�����, ��-#����� �>�) � ���*������ (#��# �*����, ����+�� ���#��� ���, � ����� ����, ���*�� ��-�������� �>�). /������'��� ���� ����������� #����* � ���, >�� �� ��#� �+���� ������ ����� �� ���� ����, � � �*�-����� �� #����� ������, #�� ��� ������� � �#� ���*���, >� # ��’���� #�#� �� �����#�� #������ � ����� �� �#����.

��������'� ����, ����� #������ � �������� ��� ������: - ������� ���� #������ ��� �� ������ ������� '���; - ��� ��� # � ��� ���� ���� #������ ��� �������� �� �����-

�� � ������; - ��� ��� ������� #������ # ������ ����� ������� # �����; - �� ��� �������� � ����� * ������ ����, ����#�� ������ �>�.

%������+� ����������� ���� ���’*��� ���#��� ����� ���� ��� #��’���� � ���� �� #��# �*����, ��������� ���������, �� ��� ��������. A��, � ����+��� � ��� ����# ��������+��� �� ������ �� #� ������� ���*���� �������� ���#���� � #������-���� ��� �� ����+� 50 ��� ���� ��, ����� ���#� ���� # ����� ����+� 8 ��� ���, �#�������+���� ���� �������� � �������� ��#�-��� �� ����+� 50%.

Page 173: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

173

; ������ �������� ���������� ���� # ������ ���� #������-��� ��+� ������, #� + �� ���, ����� ���'�� � �� �� – ���, ���, ������� ������>�, ����� �����, # �����, ����� ������. R�� ��>� ���������� ���� � �����, �� ����+� � ����������+� ��* #�#� �� ���������� #������.

���������� ���� ����'��� ���� # ����� ���� �� ������ #��������� ���� � �� �� (����������� ���������) � ������ #��������. $� ��� � �� �*�, ��# �����, � �������� ����� � ���-�������� �������� ���� '����: ����, >� ����� ��������+��� ����; ����� ���, �� ������� # ������� #������, >� >� ���� �� �� ������������; �� �����'� ��� ������, �� #������ ������� ����� #�����, ��� � #������ ������ �� �# �������� ��� ����-��� � ����� ������� ��������; �����, �� ��������� ��� � ��� � #����.

M� ��’*�� ���� ���'��� ���������� ����#��� ���� � ����, ��-����� ����� �������, �������'�� ������, ���� � �� ��� � �����. !������� ���'��� ��� ��#�� ��* �� ������� ������, >� ���#-���� ���*� ���������� �� ���� ���'�� � �� ��, � ����� ����� � ���� ���.

���� ��������� ���������� ���� #� ������ � ��������� ��-������ � �# ��������� ����� '�'�� �'�#��*�� � ������� '�-�����. (���� ������� �������� ��������� ����� #�#��: - �������� #�#�, ���� ����+��� �#�����'�� �� �������� ��-

��� #�������, ��� ��������� # ����� �������'� ������ ��� #� ������ # �������� � �����;

- ��������� #�#� # ���*�� � ���������� ������� �� ���-��������� # ����� ��������� ��� �������� ������ �����, >� ���� ��� #��’���� � ��������� ������� ������ �����;

- #�#�, >� �����*��, ���������� ����'���� ���� ��� ���-��� �#���������� �#������� ���*���, �� ���� #����>��� �������*�� ����� �� ���� ������� ����;

- #����� #�#�, ���� ����* #����� ������ ��� # �#�����*� � #�-#���, �� #�� ���� ���� ���� ��� ������� ���� #������;

- #����������� (# ��������) #�#�, ������� ���� ��* ������ ���'��� �� �����'��� #� �#���� ������ �����. � �����������+� ������� �� ����������� ���� � ���'��+�

#�#� �� #���� ���������� #������, ���� # ���#�* �� #�������� ����� �� �� � " �!�. ? ��������� � �����, �� ������ ����-����, ���� ����� ����� ����� ������� ���*��� ��� 200 �� 300

Page 174: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

174

����� #�����. ; �������'��� ��� �� � �� ����* *����� �'�� �� � ������� ���, '�� �� ������ ���������� # ����� � ���������� #������, �� ��� ���� ���*�����������.

)������ #���, � # �����, �����*�� �������% '�� ��, >� * �������� �������� � ������ � ��������� � # �#���*�� �� # ����� �� ����� ���� �� ����. ;��� ����������� # ������ ���-#������� #����� ��# ���� �������� ����� – ���������, ����-����� � �� ���������. %� ��������� # ������ �������� � ���-��, ��#�����, �� ��������, ����������� �>�. %������� # ����� * ��#����� �� ���������, ��# �����, ��������, ����� ��� ����, ��������� ������, # ������ ������ �>�. &� ���������� ���-����� +� ��� ���� ��'����� ����������� �#� ���� – ������, ���� �������, ����������, �� �������, ������������ �>�, ��-���� ��� >� ���� ������� � ����� ������.

B������ '������ ����� ������ ��������� ������������ # �-����, ��� ���������* ���� ��� #� ��� ���*��. ; ������ ���-��������� #����� ���� ����� �� �� ��� , >� �����'�*�� ��� �-����� � �+����� ����, ���*����� ��� ������ ������, �� �� ���� �� #������ �>�. A��, � ����� #������ ���#����: ���� ���-�� � �������� ���’*��� #��# �*������, � �������� �� � �� -�� � ������ �����, ��� � ���, # ����� � ��������, ���������-�� � ��������, � �������� # ������ ���� �� ������ ����������, �#��'�� � ��������, �� �#����'� ����, #� � ���-��� �� ��� �>�.

? #�������, >� ����'�� ������� ������, �#�������� �� ��-��� �������, ��� �������� ��� ����, ��� � #������, �� ��� ���� �#��������*�� � �� # ����� ���� ������� '���� �������, � #��'���, ��� ������� ��� ����, >� ����'�* �������� #������, �# ������ �� � ����� ���*���. � � ����� ����� #������ ��* ��� �� ��� �����: �� ������, ��������'����, ����������, �� ������, ����������.

&������� � # �������� #������ ���� ������ ������, >� �’����� � 70-80-� ���� DD �. � # �������� ������ ���� ��-������� � �#� , * “#��������” (����. packaging), ��� #�*�-���� #�����, >� ���*����#������ ���� ���� � �� ����� “#���-�” (��# �����, ��������� ����� ����� �� ������� � #�������� #� ����� ������ �#� ���� � � �������� ������� ������), � “#� �� ����� # ����” (����. cross-selling), �# ������� �� # �#�-

Page 175: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

175

������ ��#�������� ���*�� >��������+� #�����, >�� #���#��� #� ��� �� ���� �� #��������.

;������ ����� � ������ ������������ �� ������ #�����* ��� -�� � �����, >� #� ����'�* ���������� ��� �� ���������� # ���-�� � �� ����� � ���#�������� �� ������� �������. !�������� ��- ���� ���� ����������� #����� * �������, ������ � ������. ;�������� ���� ���, >� �#������ �� ����� ����, * ������ ��� #�����, ������� �����������, �#�������+��� #�#�� � # �#������ �� ���� ����� #������.

&�������'� �� ��� � ����� �����, ���� ����� ����� � #����� ���� #���� ������� ������� ���. J� #����*�� ��, >� ����-� ��� �� �����+���� �����������, � ����������� �� �������-����, � �� �� '�� �������� � ���� ������* ���*��� # �����-�� �� �*������ �� ����. = �� ���, �� ����������� �����, � � �� ��+��, �#�����'� ����� ������� #� ����� ��+�� ��#���� ��-����������� � ������ �����, ��� � ��� – � �'�� ���+�����, ������� ������� � #� �������, �#� ������� �������������, �� �������� ��>� ����>��� ����.

� ����#� ������� ��� �� ���������� #������ ��*�� �� ��-���� � ��#����� ������� �� ���� ������ # ����� � ���� �� �����, >� ��� ��� �������. ? #� +�� ������� ���� ���� ��-�� �������� ���� “�� �� +���”, ���������'� ������ ���� �� # ����#��� ���� # �����, #� ����'��'�, >� �#�����'� ����� �� ��#�� �� ��� ����. A� ������� � �� ����� # ������ ����, >� ��������* ����, ��� ��* ���������� �#�����, �� ������'� �� ���� ���*���, �# ������� #���� ����-�� ���� �� #������. : ��-�#���, �>� ���� ��'� �������� ���'�� '���� ���� �� ����� #������, ��� ��������* ���� �������� # ����� �� ����, �� #������ ��� ���+�� �������'��� ��� ����� ���� �� 30-50%.

; ������ ����, >� ��� ��� ������, ���� ���� #���#��� ��������� � �� � ����'��� ���� ��� ��� ������ '�� �� �������, >� �� ��� �� �� #����� �������� #�#��. J��� �#���-�������� ������� ���� ��������*�� �� �������'�� ���� #�-����, >� ��������� ����� � �#�� ���*��� ������� ��� �� ����-���, # ������ �� ����� �, ����, � �'����. /����'�� ���� �����#�'�* +����� ������ �� ����� �#�������+��� #�#�� � # �-#������ � ����-��� ���.

�� �� � ����� ���� ������� ����� �# ������ �� �������� # ����� �� #���������� �#�����'�.

Page 176: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

176

&� ��������+�� � ��������� � ����� ��� ������� ������'���� ���������� � ����� �� ��� ���������-� ������ ������� � �� �����. ? 80-� ���� �������� ���� �����>� >������� ��������-��� �� ��� �#��� ������ � )������, �� �� ����� ��'� ��+������ ���� ���� ��������� �����. &�������� �� ���� ��# ������? �#���-����� #�'��� ���� �� # � �����+���� ����� ����������� �� ��� (����. overbanking – #� �����'����� �������), �� * ��� ���� ���-��� �#� ������� �� �. <������ ����������� ������ ���������-���� ���*��� –�������� � '� �� :�� �� – �������� # ���� ��-�+������ ��� � ���������, #� + �� ���, � ��������� ���������.

A��, � ���� 80-� ���� �� #�'��� 2000-� �������� �������� ����� ����������� ������ ��� ����� � 20000 �� ���+� ��� 15000. $� ��� #� ��� National Westminster ����+�� '��������� ����� ��������� � 3000 �� 1700, � HSBC – � 2000 �� 1600. )��� Barclays �� ���� ���� 2000 ���, ��������'� �� # ���� � ����������, ��� �� 171 ���� �����. “Q���, #�#� � � # ���>��� – �� �� ���”, – ���� ��� ���-�� �.

� �� ���� ��� � # ������ �������� �� ��� ����� # �����. &� ����� � ����� #�#�� �� �#����'� � �#��'�� � ��������, # � ��������� ��������� #� �� ����� # ������ �����, #� + �� ���, � ������ # ������ (����� ��������� �������� ����������) ����� #�'��� #��� ��� �� ����� ���'���� ������ ����, � ���-������, �������'��� � ���� �� ������ ����+ � �'���� � ���+-����.

? 2001 ��� � �� ���� The Wall Street Journal �’����� �� “)���� ��������� #�� ����� � ���*����”, �� ��#�������, >� Washington Mutual bank, ���+������ � �����, ����� ���� �� ���-�� ��������� #����� �����* ���, �� # ��� ���� ��� ���*��� “Q�-����� # �����”. @������'�� #������ #�� ����� � �������+� ���- �������� ����� – Wells Fargo, Bank of America, �� ��� #� �� ������ ���� �#������, >� “�#�����'� �������� �+��� # � ���� ����� �� ������ ���� ��������� �� ���� ��� ����. &��# �-��� �� – ���� “#� ��������”.

$����� �������� ���� ������� ����� ��������� ��� ������� � �������#� � � �����, #�� ��� �����*�� ������ ������� ���*����� ����� � #���������� �#�����'���, >� �# ������ �� �� �����'��� # ������� ���������� #������. ;��� ����'�* # ��� # ����, ������ � ���� � � ����������.

Page 177: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

177

&� �����'��'� ���������� # ��� # ���� � ���� � # ���-���� ���*����, ��������, >� �������+ ������� ���� �� ���� ����������� #����� �� #��# �*����. ? �� � �����+��� � ������ ������ ��� ������ ������� ��� ����+� ���'��� �� ���, � ����-���������� �����, ������* ������. $� ���� ��� ������ �� � �� ������ ����� # ������� � ��� �������� �� '��� ��� ����� #�-�� �� ������� ����������, � ��������� �� � � �������'�� � �#. A������� � ������ �����+��� �� � �� ������ �#��� ���*�� � �� ���������� �����, >� ���������. A��, � <���� ��# ������ 90-� ���� ���� ������ 17 ��� ���, � � 2005 ��� – ��� 120 ��� ��-�� ��.

<������ * ����� � ��������� ���������� ���� �����, �� ���� � ���� ������� ������ �������. <������ �#����* �� ������� ���-������, ��� �� ����� #������ ��� #��������'�� ��� �������-��. A��� ������ #������ ��� �� ����, ������'��� � �#���� � �'�. <������ ����*�� �� #����� # ����#�� – # �������� (����-�� ����), ���� �����, �����# ��������, #��������.

%� �������� �������������� ������� ������ ����������� #�-���� �������: - ���� ������ ���*��� # � ��� ���� #����� ��� ���� ��� #�-

�����; - #� ������� ���*��� � �� ������ #������, >� ������*��; - �����'��� ���*��� �� # ������ #����� #������ � #������ ���-

��. )��������� ������ – ������� �������� �������� # ����,

��������, � �'�� �� � ����������� ��, #�������� � ���� ������ # ���'�� ��'��� – �� #������ �� ���� ��� ������- �'����� ��-����. = �� ���, ����� # �#����� �������-� ���� ���� # �����, ��� #���#��� � ����������� ������ �#��� ����� #� ���� ��� �-����� ������������ # ����� �� ������ #� ���, �� ��� ������-���*, � � ������ '��� #�����*�� ����� �� ������ � ������� ������ � �����, >� #�������� ��� ����� �# ������ ����� �����. ��'���� ������ ������*�� ����� ���� ��� ������� �� ��������� ������ ����� ��, � ���� �.

)��������, ����� � ����#���� �������� � ���������� �� ����, >� ������ � ����� # � �� '� ��+�� ����, �� ��*�� �� ����� �������, # �� ���� ���� ��� �#��* � �������� #��’� ������� ����������� ��������� – �� ����� ����, �� ����� ���� � �� ��-��� ����� – ������ (����. slogan – �����, ������).

Page 178: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

178

�� ����� ���� – �� ���* ���� ������ �� �� �����, �� ��� ��� ��� ��� �#����*��. ; ���� ��� ������, � ���� � ��� ������ ���-�������� # ���>���, �������� ��� �����, ����������� � ������, � # �����, ���� �������� ���� ��� ��� ����� �, >� ���� ��- ������. %��� '��� �� ����* ������� – ������ ������ � ��� �-������, ��� ������� – ���#��� � # ���������. &��'� ������� # ������ �� �+��� ��� #���� � ����� # ������� ������ ����:

Citigroup – �� ����� ���� �������� � '� ������ ����� ��, ����-'�* ����� ����� � ��� ����� #� �������, >�, � #� ����'�*��, �� ���* ���*��� ��� ���������� # �����;

Deutsche Bank – �� ����� ���� ������� � �� ��� ����� �� � �� �� ������������ �����, >� ���������* #������ � �����; �����: “m��� ���”;

Dresdner Bank – �� ����� ���� �������� ����� � � ������ “� �-'�� ���#���”; �����: “�� ���, �� �� ;� ����� #�������”;

BNP Paribas – �� ����� ���� �������� ����� � ��� ���* �� ��, >� #� ��� ���� � #����, ������ �����; ����� “)��� �� ����, >� �����*��”.

8.3. /�������#�� ���� ����������� � ��" �������# �A��� =� �������� ����� � ������ ������������� ������� ��������-

��� ������ � ������ ������ ��������� ������������ �����-�� ���*� �������� � ���� �������� ��# ����. �� +�� ��# ��� #��’����� � ������ ������������� ��� �����'�� # ������ � #�-����, ���� ����� ��������� �����+�� �������, �#����'� ���� ���*� # ������� # � ����'������ ���������� �����+���� ���� � ��������� �� ��� �� �� �� �������.

% ���� ��# ��� ������ ����������� #����� #����* � #�+��� � �# ��������� ������� # ����#��� ����� �#� ����, �� ���+� �� # �������� ������� � ���� ��� �������� �� ������������ ��-������, ��� ���� ��#���'��� � # ����� ���� �#������������� ��-�������-� ������ ������.

M� ���� � ���� ������� �� � � �������� ���’*��� ���#���- ����� ���� ������� ������� ������ ���� �����*�� ����- ���. $�� ���" (����. factor – #��� �����) – �� #� ����#�� ��-�������� ������� ���#��'���� �� ����� ����� ( �������-���� ), >� �������� ��� ��� ������� � # ����� ��������� ��� �� � #����� �� ������ ���� ������� � ����, � #�*������ � ���������

Page 179: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

179

������� ������, ���� ���������, ��������, � �������, � ���'-���� � ��+��� ������������� #���'�������.

���� ��� �#� +� ����� � �E@ ��# ������ XIX �., � � 1960-� ���� ��� #���#��� ������ ���� ������ � ��� �� ������ ���-�����. !������� +����� ���� ��� �������� � 1980-� ����, ���� �� ���� ���� ��� � #� ����� �� �� � :���� � 74 ���, � :�#���� – � 14, � ;������ ) ����� � � � ����� – � 7,5 ���. ; 1988 . � !��� (���� ����� ������� ���������� ����� ������ # ��� ���� # �-��� �#�������� �������� # � ����� ����� ���� ���, � ��� ��-���'��� ������� ������ ���� ������� �#� ����: - ������� � �������� � �� �� #�#� ������ �#��� �� �����

�����’����; - ������ ������� ������ ������ #���'�������, #� + �� ���, ��-

���� ���������; - ���������� ���� ���� �������� (��� � ����� ��+�� ���

����� ��); - � ������� #���'������� ��� ����� ��#�����.

!#� ��� ��������� �� ���� �������, �>� ���� ���#�����* ��'� � ���� � ��������� ��>� �����. <���� � ��, � �� � ��� �� ���� ����, � � ���+�, ������� # ��� � ������� �������-���� , ��� ��+� #� +� ������. ���� ��� ����'�� * ������ �� ���� ������� �����������.

M�>� ��� �'������ ���� ������� ����� – #���'������, #���-#���, ���� – * � ���'���� ������� ����*� � ����, � ���� ���-� ��� ������*�� ��� �+���; �>� ���� �� �� �� * � ���'��� ������ ��+�� � ����, � ���� ��� * �����+���, ��� ����� �����. �� +��, �� ��� ����� ����� ���� �� ��� ���� ������� #��- �������, ��� First National Bank of Boston (�E@), ��� � ���� � �>��� ������������� ���*��� � #� ������� �#� ���� � $������ "� �#� ��� �� � E����� �� �#������������ ��'� �� ���#���� In-ternational Factors AG. $����� ���� ��� ��� ����� ���� �� ��� ���� ������� � ��������� – Factors Ch�in International (FCI), ����-���� � ����� ������� ������ ��� ����� �* ���*���� ����� ���� ��-��*� # � �� ������.

(��� ���� ������� �#� ���� * # ���� ��� ��� ���� #���-�� #���'��������, ��� ���'�� #�� �>�* ���� #������ #� �����-�����. ���� ������ ������������� �������+ �������� �� ��-��� � �� ����� #��# �*���, �� �������� ���'����� ��������� # ������ '� �� �����*'���� #���+��� �� ��� ����� ��� � ����-

Page 180: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

180

������ �� ��� ���'����� ��� �� � ��������. <���� � ��, �� ����+��� ����� ����-���� ����� ����� ���� � ������ �� ����� ���*���. A��, � # �����, �� # ������� ���� ������ ��-����������� #��# �*��� �� ������� �������� ����� �� � �����'-���� ������ ���� ��������; ��, >� ��#������ ������� �� '� �������#������������ # ������� � ����� ��� # ������ � �� ���-��; ����� ��� #�� ������� #��# �*��� �>�.

$� ������ ���� ��� ���� ��� ���� ���, # � ������� ���� �#���>���� #� �� � ���*��, �, ���#������, ��+� #� �#��� ����-� ����� ���� �������� �# ������� �� ������ �����, � ��� �-��, ���� ��+� # �������� #���#�� �� ������ ���*��, � ��� #��� #� � �������� ����� ���� � ���������� ������ ����. �����>��� ����� ��� ���� ���� ���� ���������� ����+� ���� �� ���.

$� ����� ����������� �� ����� �����*�� ���� ��� � # �-��� �� ��� � ��� �����. ���� ��� � # ���� �� ��� #� ����'�*, >� ���� ��* # ��� #��� ��� ���*�� # ������ �� ���� ��-���’���� # � ������� #������� ��� �� �#���. � � ���� ���� ��� # ��� �� ��� ���� #������ �� � �� ���� ���� ��#����� � ���� �� ������, >� * ����+ � �'���, ��� � ����+ �� ���� �� ���*��.

� � ��#���� �� ����� �����’���� � ���*�� ���� ��� ��� �� ���-��* �� ���� ������ ������� 80% �� �� ���, � �+�, � # �����, – # � ����������� ��+�� ��� #���#���. �� ���, �� � ��� #�� ��� � �����������, �� ��� ���*� �#��'�* ����������� �������. z �-��'��� ������� ���� ������� �#� ���� * �������� ���#�������� ������ �, # ������ ���� * ���� ������-���� �� # ��� ����� >��� �#��� #������ ��� �� ��� ������ #�����. %����� �� #�- ����'�*�� � #��� �� ���� ������ �������������, �� ����'�* ��������� �� ������ #����� � #���'����� �������, >� �� �����-*�� �� ������� ���*�� �����.

=����� �� ���� ������ ������������� ��������*�� � ���-����� ��� �'���� ��� �� �� ��-#���'������� � � ����+��� � ��� ��������� � ����� 0,5 –3%. $� ������� �� ��� ��������*�� ������ �� 0,2-0,5 %. ;�������� ����� #� � ���� �� #� ��� ��� ��-� ������ � ������ ��+�� ��� ����� � ���� ���������� ��-���, � # �����, �� 2-4 % #� ���>�* #��'�� ���������� ����� ��������� #����>����� ����� ���� �������� � �������� �� �����. ;� ��� ����� ������ ���� ���� ����+�, ��� ��� �+���-

Page 181: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

181

��, �������� �� �� ����� # � # �������� �#� ���� �� ������ � ��-�� ���'�� ��>�.

!#� ���*�, #������� �� ���� ����, ��� #��’����� � �� �����-� ������ ������������ �����+���� � �����, * �� ������. $ -�A�#��" (��� � ���. a forfait – #������, �� ��) – �� ��#��� � � ���� �-���#� � � �� ��, �� ������� � ��� ����� ��������, � # �����, # ����� '� #� �������� �������, ������ �� ������ �-��� ������. J� ����'�*, >� #���#��� �� �� (�� ���� ) �������-*�� ��� ����� # ��� �� �� ���� ������ �� � ���� � �� �������-���� ��� ���� ���+�������� ��� �� ������. =�#��� ��� ����� �����’���� �������*��, ���'����, �� �������, ��� +���� �����������.

�� ������ ����� #��� % ���� ������� �����, � �������+�� ������ ��� ��� � � �����, �� �������� �� ���'��� ���� �� ����� ����������� ���#� �. �#�'��� �� �������� ������������ ���� ������� �������, ��� � �� � �����+��� ����� ���� �#� �-��� ���� ��� ����� � �#������������ ������� – �� ��������� ���#����. �� +�� ������, ��� ���������� �� ��������� �#� �-���, ��� +����� ����� Credit Swiss, � #� +�� �#������������� � -��������*� – �� +����� ���� Finance AG. ? ����� '�� ����� � ��-������ ��� �� �� ������� * Q�����, ���'�� '����� ����� ������� ������� ����� ���� � &���''��� � E����� ��.

�� ������ ��* ��*�� #� ����� � ���� ����������� ���#�- ��� ��������. !������� #�������� ������� * �, >� �� -���� �� � �� ���� ��� �����, #��’���� � ���#� ��� �#� ���*� – ���� � ����, � ������ ����, ������� ����, ���� ��#�����. = �� ���, #� �����, >� ��* ���#� � , #������ � ��� ������� ��� ����� �� �'��, #���#+���� ����������, ���������� ������ �� �� ��� ��������� �����, �������� �� �# ������� �� ������ ����-����.

�� ��������� �#� ����, � # �����, ���������� � ���� �� �E@, *� � � +����� ����� � �����, ��� >� � ��+�� ��#����� �� ���� ���� ��� # ������ � �������������, ��� � # ���-��� �� ����� ����� ����� � �������� #� ������� ��������.

M�>� ��#� � �� * #� +�������� #���'��������, ��� �� ��-�*�� �����#� �'��� �#����*�, ����-�� ���� ���� ��������, >� �� ����*��, #������ ��� �������� �����#�'��� � �� �� ����� ��� ���������� ����������� �� ����, # ������ �� ����� –

Page 182: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

182

�� ���� �. !���'���� ��� #����+�*�� ������� #� �� ������-� �������� �� � �+����� ����.

!�������, � # �����, ��� ���� ��� ��� �� ������, >� �����-���� �� ��������� �#� ����, * *� �������� ����, ����� #� �� ������� �������� � ������ ���*����’��� � ����� ������� #� �� ������ ������ � ����� �� ������ ����. = �� ���, ���� ����'��� � ����� # ���� � �������� �� ���� #���'�������, >� ����� ��� ���'����. A��� ������ �� ��� �#� ���� #� �� ���-����, � # �����, ������*�� �� �� �������� �� ��������� �� ���-*���.

;������� ����� � �����-#��� ��������� �#� ���*� �� ����- ������ ������ ��� ������, ��� ����� �� #�'��� 1950-� ����. ;�-���" (����. to lease – � �� � � ����) ��* ����� �� �� �������-���� ��������� � ������� �����, # � ��� ������������� (���#������� #�� ����� �����) # ������* �� �������� �����'� #�-��� ����� � ����* ���� � �� ������� �� �����'���� � ���.

? ����� '�� �� ���� ���������� ���� >��� �#� ������ ���-��� � ���� #� +� ����� #������� �E@. $ ���������-�������'��� �'�� �� �, # ����#���� ������ ��� � ����� � �������� �� ����*, ��� � �� � ��� (�E@, �<&) ������������ # � � ���� ����'�* � ���� � ������. ; ��+�� � ����� ����* �� ��� # ����� ��������� ���������� �#� ����. "� �#������ ���� ��� ���#����, >� �����-��� �������� ��������� – Leaseurope – * ��� �����'���: “Q�-���� – �� ������ # � � ���� ������, # ��������� ��� ��, �����-����, �� ������� �� ���� ����� �� � �� ����'�� ���� � ����� ��, � �� '�� � ��� � ��#���� � ���������� � ��� ��� ���* �� ����� # ��� ��������”. !������ ��� ���������� � ��-�� � �#�����'��� ��� ������ ����� �������+ #���� ����� ���-�� � ����� ����� ���������, #��#������ � !��� � 1988 ���.

=��� ����� ����� ����� � �� �'��� � ����������� ������� � ��������� ��� � ���� �� ��� �� ���� ��� � ����#�� ���#���- ����� � ������������, ��� ��'� �� ����� ���#������ ������� ��� ��'� �� #�� ������. %� ������� � �#�����'��� �� �� � �������-� �� ��� �� ��� ����������: - ��* ����� �� � �+���, � ��� �� �� �� #�����; - ��’*� #����� – ��������� ����� – ����+�*�� � �������� � �-

��� �; - ���� #����� �����'�*�� �� ������ �� ��� �����.

Page 183: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

183

!�’*��� �������, � # �����, * ��+���, ���������, ���#� -�� ������, ��'���������� ������ � ������ ��’���. Q����� ����* ��������� # ��������� ���#���� ��� ��� ��������� �����-���� ��� ���'��� ���� ������ �� �, � ���� ������� � �, #��’����� � �� ������ �� ���� ������� �� �������. ;�� * ����-���� �������� � ��� ���, ���� '� �� �������� ������� ����� � ���� #������� '� ���� #�����; ���� ���, �� �'�, #����*�� ���'�� ���� #�+� ��� � �E@.

? ����� ������ ������ � ���� ������ ��� ������� �� �� ��-�����: ���������� � �#� ������.

��������% ������ �� ��� ���*�� ��, >� � ���, �� ��� ��-������� #� ���*�� � ��'����� �� �������, �����*�� � � -����� ���� #����� ��� ������. �� �����'���� � ���� ���� ����� �������� �����' ���� # ��� #��� ��� ��’*� � ����, ������ ���� ��������� ����� ��� ��#�� ��’*� ������� �� ����+����� �� -���. ? �� �� '�� ������������� #��� �* ���� ��� �� ��� ����� � � ���* �������� # ����� #� �#� ����.

$'��"�%��% ������ – �� �����, ������ � ��� ����� #� ���*�� �������� �����'� �� � ���, >� ���'�� �� �+�� ��� ��������-�� #� ����. A��� � ����������� ������* ����������� ������ �� ����� � ������ ������ ����� �� �����'��� � ���� ���#�������. !�’*��� �#� ������� �������, � # �����, * ����� �� �����-����, �� ���#�����* ������� ������� � ���� ��.

? ������� # ����� ����* ����� ����������� ����� �������, ��������+� # � �� ����� # �'��� � �#��������� #���������, # �� � ����-���� ��� ���� �������� * �� ��� ���, >� �� ���-� ��� ������ � ��������� ����� �����'��� ����+���� �� ���; �� �����, � # �����, �������� �����' �� ���� ������ � ���* # ���� ������� ��� ���� ����� �����.

:�� �� ���� ������ ������ �� ���������� �#� ���� #����*�� ����� ����������: - ������ ��* ������ ��� ������ �����#�'���, >� ����+�*�� �

�������� �����������, ��� �������� �������� # �� ��*�� �# �>�*��, #� �����'� �� �������;

- ��������� �#� ���� ���� ����+ ������� ����� ����������� � ����+ # ��� � ��������������, ��� ������ ����� � ��������;

- � ������'� ������ ������ �� ��� ���������� �#� ����, ���� �� ���* ���� ��������� ����� �� # ���� ������� '���;

Page 184: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

184

- ������� ������� � � ������ ������� #���� >��� �#�����-���� ������� ��� ��� �#� ����. <���� � ��, ������ ������� �� ������� ���������� �#� �-

���, >� �������� �� ��� �� �� �#� ������� �������, ��� ���-����'��� ��� ���� ����� ����+ ���#�����* ���� ���������� ��-����.

!������ '���� �� �� #�����, >� # �#������ �� �������� �������, ��� '���+� �����*�� ���� ���� A���������!. &� ����� ��������, �� �� �� ��� #������, � ����� ��# � �������� ������, >� #�*���* ���� �� �� � ��������, ���� �����, �����-����� ������ ��� � ��������� ������������ ���*���. )���-��� �� ��� �����������, >� �� ������� �#�������� �� #� ����� ���� ����� ���*��, ����� ������ � ��� ������. M� # �����, ���� #��’���� � # ������� �� #� ���*� ���'��� �� ���� �� ��-#������� ������.

/�������� � ��� ������� ����������� ����� ��� ���� �� �� ����>��� ����� �� ���������� �����; ���’� ������ # ��, ������, � �+���� #����� ��� ���#������� ������; ����# ��-��� �� #� ���� �� ������ � ���� (����. leveraged buy-out – LBO); ������; ���� ����� � ������ �����, �� ����, � ������� #�� �- �>�.

8.4. % ����#� -� ����������� ������� � �����#��� ������ !���� �� � ���� � ����'�� �������� ����������� �������� *

��� � #������������� �#� ����, >�, � # �����, �� ����� ������ � ����������� ��������, �� �������� #���������. ������������� �#� ���� ����� # ������� ������� � ���� ����'��� ��� ��-��>��� ��� ���, ���, #� + �� ���, �� �� �'���� ���*��� � ���� ��� ���� ���������� ������ ���.

!��������� #������������� �#� ���� #����* � ���, >� ���'�� �� '����� * �����’����� ����� �������� ���� ��� �#� ���� # � ������� #����� �������, >� ����������� �����������. !-��, ����+� '����� #������������� �#� ���� ��* ������� �� ��� , ��� ���� '��� ��������� �������� �����’������.

������������� �#� ���� – �� ���� ��>� � ������� ����������� ��������, ��� �� ���������� '��� �� ���� ��� �����'��� � ���� �� ���� ��*���� ���'��� � �������������� ���*���. ������>� ��-�� �������� �� #�'��� 1980-� ����, ���� ���� #� ��� ���� �

Page 185: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

185

���� �� # ������� ��# ���� ����������� ��������, ������ ��� ��-�� ����� ��� � ����'� ��� � �� ������� ������������ # �����. &� �����*�� �������� ������ ��������� #������������� �#� �-���, ��������� �� �� ��� * �����’���� �� � ������� ������, ������ �� ����, �#� ���� � �������� � # �������� �� ����-����, # ���� #���� ��� ������ (� ��� '���� ���’� ������), ����� �#� ����.

B������ ������ – �� �����’���� �� ��� (�����) ��#���� �� ����� ���*�� �����'��� ���� ��+�� � ��� ���������� ��� #�- �+��� ��� ���� ��� ���. ? ����+��� ��#����� �� ������ #�-����� ����� ������ � ��� � �����+����������'��� �������� ���-#��� ��'�� ���’*���, �������� ���� �� ������'� ������ �# �������� ��� ����� ������� ���� #������ �����’���� ��� �����’���� >��� ��������� #������. ? ��� �� � �����'�*��, >� ���'���� #�+� ��� ���������� �� ���� ������ � 1970-� ���, ���� ���#����-#���#�� � �� ������� �����, >� � ������ �� ���-��� ��������� #����� ��� �� ���� �������� � ����, �� �+��� ������� ���� ��� ���������� #���'��������� �����’���� �� ��� �����.

&����� �� ���� �� #� ���* ��� ����������� ������� ������-���� ����� ��� ���, �������� ����*�� �� �� ��� ���, ��������� � #����# ��������. =�+� ���� ����������� ����� � ��� ��#��� �� �������� ���� � �����'� (��������� �), >� �������-*�� �� ���� #� +�� #�������� ������� ��� ����� ��#� �'��� � ���� �� ��� '� �� �����. !��, � � ���'��� �'�� �� �, �� ��� – �� ��� ���� (��� ����� ������ ��� �������� ���� ������ �#�- ����) ��������� �� ���� �����’����, >� �� ������� ��� ��+�� ������ ��� �����’����.

(���� ���� � ���� #���� � �� ��� �� ����� ������� # ����� �� �� ����, �� ���� ����� “?���������� # ����� �� ������ ��� �� ����” – #�������� � 458 1992 ���, ��� ������ ����� ������ ���������� � ��� � ����������� �� ���� >� �� �������. ����'�� ��������*�� # ���, �� ��* �� ������ #� ������� �����, ��� ����* �� ����.

������� >��� ������ ����������� �� ���� ��* ��� ���������-����� �� ��� , �������� #������ � �������� ���������� ������-������ � � ���� � �����'� � �#������� ���� ����� �����+���-�������'���� ��� ���. H� ���� ������� ���*��� ������ #��� �������� ���'��� �� #����# �������� � ������� �#�����.

Page 186: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

186

%������ ����� ��� ��������� ��*� �#� ���� * ��������� ������ ���, >� ��������*�� � �������� �� ���� �� ����.

$������ ��� ��� ����� ���*��, ���� ����� ����� ����� ����-��� # �� � ��# �� �� ����, ������ >� ���� ����� ��� �� ��-��. � �� �� ���� ��������� ��������� � ��# ��, ��� �'��� ���� �����. ;��� ����+� ���+����� # ����#����, ��� ���#�-���, �� ������� ��� ���������, ��� >� ������ ���� �����-���� �#����� �� ���� �� �������� �����’����, ��� ���+ �����-�� ��������� ��, ��� ����� #� ��� �� � ����������� �� ����.

&�# �� ��� ��� �� ��� – �� �� ���, �� ����* ���� # ��-��#���, �� �'��'� ���������� ����� ������� �� ���� �� ��- ��� ��������� � #�� #���� ���� ���#�����������. !��, � ����� ��� �� �#� ���� #�����'�*�� '��� �� �'����� – ���� ���������- �, ��� ����'�� ��* �� ����, ����'���� ���� # ����#��� – ��� �� ����.

%� �������� ����� ����������� �� ����, �� ������ �������+��� #�+� ��� � ����� ����� # �����, ��������: �� ���� #����� � ������ �� �� ����.

H� ���� #����� ��������� ������-�� ���� � �����#�'��-� #������� �����’���� ����� ���*���-#���#��� (��#� � ��) >�-�� # ������� (���#� � ��). ;��� ���� �������� # � �� ����-��� �� ���� ��� �������, �������� ���� ������ � �������� �� ������ ���� ������� � ����. $ �������, >� ��� �� ���� ����>�-�� ��� ��� ���#� � ��.

%����� �� (��� ����) �� ���� �����#�'��� �������� ��-���’���� �� ����-���� ������ ��� � ��������� ������� � ��-� ���� ��#� � ��. %� ������ ��� �� ���� �������: - ���� �� �� ���� (����. bid bond, tender bond), >� ������� ��

#� ��� �� #��#����� ��� ���, ������� 1-5% ��� ���� # �-#������ � ���� �������� �� �����#�'��� ��� ���� ���*��, �>� ��+� #��# �*���� ��������* ���� # �#������ �� � ���, ������* ��������� #��� � ��� ��� �� ��* ��������� ����� �� ���� ��������� ��������;

- �� ���� ��������� �������� ��� ��� (����. performance bond) ������� �� #� ��� �� #������ �������� ��� ���, � # ���-��, ������� 10% ��� ���� ���� � ����>��� ��� ��� ���*��, �>� #���'������ �� ������* ����� �����’���� #� ��� ���;

Page 187: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

187

- �� ���� #��� ���� ���������� #����� (����. advance payment guarantee), ���� ��� �� ����* ���� ������, � � ��� ������-*�� ������� #������ # ����� ��� ���. :�+�� +� ��� ��#���������� � ��+� '��� ����� ����������

�#� ���� ���� ������ ������ * ������� '������, �� ���+� ����-����� �� ����� �������, ������� ���� ���� ��� ��� � �����-�� ���#�����. )���� #�'��� ��������� ����� �#� ���� � ���'-��� ���+���� ��� �� #�'��� 1950-� ����, �������� � ���� � �����, � �E@, ;����� ) ���� � &���''���.

M� ��#����* � �����, ����� #������ (��� ����. trust – ���� �) #��’���� � �# ������� ������ ������ �����, � ���� � �������-�� ��+�� ��� �� �� �'���� � � ��� ���� ���*��� �� # ���� �� ���� ���� �����. !�’*���� ������ �#� ���� ����� ��� �� �-������, ����� �����, ������� # ���, � �+��� ��+�, ����� #�#�- �. M� # �����, �� �#� ���� ��������� �� ������ ������ �, ������ � ��� ������ ��������� ��� ������ � ���*��� ��������� �� ���-*���� ���� �, # � ����� ���� ���� * ���*�� � ���, >� �� ���� #������� �� ���#������� ����������� # ��������� � �� ����-��� # ������������.

%� ��������� ������ �#� ���� ���� ����� ����� ��� ��� #�� ������, >� ����� ������ ��� ��+�� ����� ����� � # ����� �� # ����#�� #����� ����������� ��������� ��� ����� �#� ����. J�� #���� ��* �� ����� '��� � ������������ �� ��� , � ����*�-� � ���� �������� ����, � #� ��� �������� � ���*����. $�� ���, � �� ������� ������ ������� ������� ���� ��*�� ���������� � ��+��� #�� �������� ����������*�, ���� ����*� # � ���*���, �+�����, >� # �������; ��+�� �#�� �������� ����� �����-������*�� ����# �� ���#’�� ��� �� �� ��������, >� ������-�� ����� �#� ����; �����'�*�� ���� ��� �� ��� ���� � ��+��� #�� ��������.

A ����� �#� ���� ���������� ������� � ���� � ����� ��-������� �������, �� ����������� � �������� ��’���� � � �#��� ���*�� ��, � ��� '���� �������+ ��������� # ������� �����-��, � �#���� ���� ��� ��� ��� �������� �� #� ����� � �� � �+����� ��+���. =�������� ������ ��� ����� ����� ��� ��-��� � ������ ���� ������� ��� #� ����'��� ������� �� ������ �����, >� ��������� � �# �������, ��� � �� ������ ������� ��� ��� �#� ����.

Page 188: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

188

(���� #������� ������, >� * ��’*��� ������ �#� ���� ��- ������� ������, ������� # ������ ���*���, �� ��� ����'�-�� �# ������ ������ � ������������� �������. % ���� �� ���� �� '������ * ����� #�������� ������: ����� �# ����� #��������� �������, ����#��� � �� �� �������� �����, ���� � ���� ��� ����� #� �#� ���� � ����� ������� #�#� ���, >� * � ��� � ������������ #� ����. <�+� ������ ������ ������� �� #� ����, ����������� ������ � ��+�� � ���'��� ������.

;������, ���� ����� ����� ����� ������� ��� ���� ������ #�����, �� �� ������ �� �� ��� �� ��������, >� �������� ��� ���� � ���*����. �� +�� ��� �#� ���� – �� ����*� �'�������, � ����� ���� ���� � ���* ��� �������� # ��� �� ��#� ����� ��-�� ��������. %��� ���� �� ��'�� ����#�* ��� ����� �����, ��� �� �� �'���� � �� ������ ��+�� ���*��, � � ��#�����, #� ����'���� ������ ��, ���� ��� ������ ���#����������� �� ���� ���.

� � ��������� �������� '����� ���� ��* ��� ����� ���*�� � � ���#�������� � ������ �� ���� ���#����������� ����� �� ���� ��-������ ������ �� �'���, � �� �� ������� �������. %��� ����-���� ������ #����� ���� ������ ������ �� ����'��� � � ���-'��� ���� #����� � ������ 8.4.1.

������� 8.4.1. �������� �����!� ��� ������ �����

%��� '� �# ������ @������� #������ )�! A���E��� ���

)�! C����E��� ���

)�! A���E��� ���

)�! C����E��� ���

�� ���'� ����� � �#����

?# ������ ���-���, ��������� # �����, ������-������ #� �����

!#� ���� �� ���� ������ #�#� ��

?# ������ ������ #� ����-�� �

?# ������ ��+-��� #�������� ������

$�� ����� � #� ���'� � �+���� � ��+�� ��������

!#��� � #����-���� ��� ���-��� #������ ��� '������ ��-��*������ ����

?# ������ �����-������� � ��+�-�� �#���������� �������

!�� ����� ���� ������ � ��+� ��� ������ #������

?# ������ �����-�������� ���#�-���� � �������

! ����� ��-����� #� �����, ��������� �>�

������� ��#���-� �� �>�

Page 189: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

189

&���� �#� ���*� ���� ������ ������ ��* �'������� ����� ��!����, �� ��-���� #���� (����. cash – �������� ��+�). J� #������ #� �# ������� ����������, #� + �� ���, � ���'��� ���� � ���� �#�������� ��

� �+���� #�����, � ���� ������ >��� ������ �� ��������-#������� ���������.

�� +�� ��# �#������ ��+-��������� � �������� # ���� � 1969 ��� ��� ��������� Mellon Bank, �� #� ����� ���*�� ���� ��������� # ����� � �� �������� ��� �� ����'��� #�� �������� � ��’��� � ����������� � ���������� ����������� �������� � ����� +���. ? 1994 ��� �������'��� # ���� �� # ������ ���-*��� ���� �� ������ � &���''���. ;�� ��� ����� “ ������ �# ��-���� �������” � ������� ��’*������ �� ���’� ��� �������, �� ���� �� ���������� �������� ������. A����� �� ��� ���*� � �-����� ��� �#��'���� ������� �����.

!#� ���� >��� �# ������ ��+���, >� ���������� �� ����-���� �������, �������� �������� ���� �������� ��'����� �� ��� ��� ����������� � ���� ������ ��+��, �# ���� � ������ #�����*� ���*��, # ��������� � �+��� #���� �>�.

? ��+� '��� ����� ���� ���'�� ����� # ������ ��� � ����-������ ������������ ��!����. &�# ��� ���� * ���� ��������-���� �, � # �����, ����'��� # ������� # ����� � ���#������� #� ��� �� ���#����, ������ �� ������������ # ����������, �������-� ������-#���� ���#����, ������ ���� ��������� ����� – �������� �� ����*�� �#� ���� #� ���� � #���������, ���� #������-��� ������ �� � #�������� ���� ��������� ���� ������ �� ��-���� �� � �'������� ����� �>�.

;������ ��� �������, >� � ����� ����� ����� �� �������-��� ����� # ������ �� �'������� �� ����������� ����������� ������������ ������. ? ������� �’����� �������� ��'����-��� – �����, >� ��� ��� �� ���� ����������� ��������� � �� ����-����� ��# �#������ ���*�� ���� �� ����� ��� ���� �� ���-�������� #����� � +� ���� �#�� ��#���� �� ���������� � “�����������������” #�����.

? ������� # ����� ���������� ��#� �� �� ���'���+� ���- �*�� �� ���� ���� ���’*��� ������� – ����� � � ������ ���#�-���. � ���� � ������ #������ � ����������� ���������� �#� +� ��� ��#�'�������� � � �����, � �� �� ��� ����* �#��������� � ��� BankInsurance – � �������, >� # ������� �������. <���� � ��

Page 190: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

190

��� '���+� ��� �'���� # ������ ��’*����� (� ���'����, �� -����������, � �� ��������) ������ � ��+��� # ���������� �'�-������� ����������� ���� – ������������, � ��� �����, �����-�����, ������������� ���#�����, ��� ������� ���� ��, � ���'��� ��������, �������� �� ������� �>� (���. ��. 8.4.1).

H������ ��� ����������� ��#� �� ��� – ����������� �����-+��� ����� #� �� ����� # ������. A��� �� ��#������ � �� ����-��� # ��� �� �������� >� � ����� “one-stop-shop-services” (����. – �������, � ���� ����� � ���� ���, �� ������'� ��� # ������). %� �������� ����� ������� �����*�� � ���� �����+��� ����� �����. ? ����+��� �������� ���������� ��#� �� ���� ��� �� ��-��� #���'�� ����� � � ��������� �����, >� �������� �#�� ���-����� ��� ���*���. ;�������� ��� ���� � �� ��� �������� # ��� � � �������� � � ������, “��� ����” �� ���� ���� ����-�� ����#� �� :�� ���. A� �� ����� ��������� ������ � ��#�������� ��� �, ���������� ��������, ��������� ���# ��-#�+�, ����� ����� ��.

Page 191: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

191

���. 8.4.1. +������, 5� � )���� �� �������� ��� Bankinter S.A. (C�'���)

� ���� ����������� ��#� �� ��� #� �#������, � # �����, �

��� � ��� ������ �������, ������� � � �'�� ���� �� �'�������. �� + �� ���, ��+� ��� �#�� � #�����, >� ������� ������, #�����-�� �#����* �� ���� ����� � ��* ���� �������� ����� ���� #� ����� �� # ������� ������� # �� ��. )��� �����+�* ��������� ������,

)��������� # ����� � ������� �

��� ��’

$������� #������ ;����� � ���������

������ =� ���� �-���� ���������

- �#����'�; - �� �������� #���#��; - �� ���'�� #�-��#��; - #����� �� #�- +� ���� - #����� �� � ��� ����

- �#�������� ��#����; - �����'������ �������; - ���� ����� #�#� �; - ��#���� �� ���������� � ���

m� � ��>���� ��-#����

$��- ��’

)���-���

@�������� � �� ����-

����

- ���

�;

- �

����

����

��;

- �

#��

� ��

��'�

�� �

� �

;

- ��

� ��

'�� �

#� �

���

- ���

����

���

����

�;

- ��

� ��

'�� �

#� �

���;

- #�

����

���

� �

���

��;

- ���

��;

- # �

��>

���

����

�; -

� ��

����

#��

����

#�

�-

���

- �

����

���

��

�#��

����

����

�;

- #��

�� �

��

����

�;

- ��

'��

����

���

%���+�� #������ (��� �

- ��� ��; - ����# ������

����; - ����

������ - ������� � �

�����; - ����������

����;

- ���; - �����; - ��������� ������; - ��������� ����������; - �� �� �� �� �����

=� ���-� �����

%����-� �����

�� �����-� �����

- �#�

�. �

�#��

��;

- �

����

'���

��� �

����

�;

- ���

� ��

��� #

�#�

�;

- ��#

���

� ��

���

����

���

� �

��;

- ���

���

����

�� �

���;

- #

����

��� �

���#

�'��

- ���

����

���>

���

���

Page 192: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

192

���*����� ����. = �� ���, # �#������ ���� # ����� ��� �����-'�� ���*��� ���'�� # ���+�, ��� ����'�� �����. � �� ����� ������� � # ������ – � ����� ������ “#������” �#����'�� � ����� ��� � ������ ��#��, �������� � ���� ������� ������� �� ������ # ����*�� ����� �������� ������ ���*�� �.

% �� ���� �������! � �������!

1. M�� ������� # �'��� � ������ ������ ������� ���� ����� ����� # ����� � ����'� ����� � ��������� �� ������?

2. �� ���'�� �#�����'�� ��� � ���������� ������������ �� ��-����.

3. M�� * ���� ������������ �� ������? 4. !�� ��� ����� �������� ���������� ������������ ����. 5. &����� ������� �������� ������� #������ �����. 6. M�� �������� �#��� ������ � ��� � ������� #������ ���� -

������ ������? 7. %��� �� ��� ����� �������������� #������ �����. 8. R�� ���� ��������� #��� �� ��������� #����� ���� ������

������ � � ������ ��� �? 9. &����� �#����� ��� � ���������� ���� ����������� #�����,

� ���� ��� � �� ������. 10. ? '��� ������ �� ������� �#� ���� ���� ������ ������, �

��� ��#����� ���� ���������� ? 11. !�� ��� ����� �������� ������ �#� ����. 12. N� ;� �����*� #�� � ����� “���������� ��#� �� ��”?

Page 193: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

,��

����

- @

�"��

����

�#��

��

�� �

���

��#�

"

����

$���

����

���

� ��

����

� ��

<���

��

���

��

H���

��

� �

����

�=

���

� #

� ��

����

���

���

��

��

%�#

� �

���

���

��

= �

���

��

����

=��

��'�

���

H �#

� ��

����

����

��

���

;��

�-#

����

��

%�#

� �

���

�# �

����

����

� ���

��

%�#

� �

���

����

� ��

����

�#

� ��

��

%�#�

��

��

����

����

��

���

���

���

� ��

����

����

���

����

%�#

� �

���

��

���

���

� ��

����

����

��

���

H �#

� ��

����

����

#��

���

����

��� �

����

�� �

��*�

��

=���

#� �

����

���

��

=��

��

#�

�# �

����

��

� ��

���

��

����

���

=���

� #

� �#

���

����

��

����

���

���

�#�

����

;���

-#

����

��

%�#� ���� �#����'���

� ��������

%�#� ���� #� �# �������

�������

%�#� ���� ���������� # ������

%�#� ���� ��� ������

�������

H �#

� ��

����

����

#��

���

�� #

� �

����

� ��

�*�

��

;��

�-#

���-

���

=���

� #

� ��

����

���

=���

� #

� �#

���

����

���

����

��

����

:����������� ��#� ����

= ��������#� ����

%�#� ���� �� #� ������

#�����

!#� ������� ��#� ����

%�#� ���� ������ �������

)������ ����� ��#� ����

@������ ������ ��#� ����

%�#� ���� ���� ��������

���������

%�#� ���� #���� ��

%�#� ���� # ��� � �� ����-� �� � ������������

%�#� ���� # ���������

������

%�#� ���� ������ �#� ����

!#�

���

����

���

%�#

� �

���

��

����

����

����

#��

��

%�#

� �

���

��

��

���

��

%�#

� �

���

�� �

����

� #

����

%�#

� �

���

�#

���

���

��

� ��

���

����

����

%�#� ���� ���������� ������

Page 194: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

194

,������ -- ����� ��������! ��� ����

� �����#��� ������ ��!��� ������� ���

%����� ����� ��������! ��� ����

%��# &��� ������ ������� #������ ������ ��� ���� �������-���; #����*�� ����+ �� ������ ������ �� ��������� � �� ����� ��#������ ���������� ������

����! =� #� ��� � ������� ��#����� � � ������ �� ����, ��-������� � 1962 .; ���� 100 000 �#�� �� ������.

F �� �" �� ������� ����� ����*, ��� #�'����'� � 1995 . �������� ��������� (���+� ��� 100 000 ����. ���� ��) ��� ���� #� +�'� ���� #��� ���� ��+��

��� ����! &��� ������ �������, ������ � 1998 ��� # � �� ������� �����'���� ���� ������ ������ #� �� ����������� � � ���-� ���; �� ������ ����� ���'�*��

% ��! =� ������ �� #� ��� � ������� ��#�����, ��������� � 1996 .; #��� 2001 . ���� ������� 20 ��� ���

����#��! ����� ������ ��#����� ����*

$�������� ����##������ �� #� ��� � ������� ��#�����, � ���* ��-#���� � ���� �� 100 000 #���

���"��� ����� ������ ��#����� ����* ������� ���� ������ ���������� ������; ���� �����������

:�"����� &���� ���� � ������� ��#����� �� ���������� ������, ���������� � 1995 .; ���� 30 000 ���� �� �E@ �� ������

'������! ���� � ������ �� ���� �� ���������� ������; ���� 20 000 ����� �� ������

L���

%� ����� ������ �� ���� ��#����� �� � ������ ��#���-��; ���� 90 �������� ���� ��#����, ��� �� ����+� ������-���� 3700 ���� �� �E@; ��#���� �� ��#���� ���� # �� �� � #������ �� ������� ��� ������ ������

% ����! H� ������� ���� �� ���������� ������, ���������� � 1985 .; #��� �* 75 �������� ��#���� � ������ 10 ��� #�-�� �� ������, �� ����� �������

������� ? ��'�� 1999 ��� ��# �������� ����� (via IPAB) �� ��� �� ���*�� ������� 100 000 ���� �� �E@ �� ������

+�� ���� � ������� ��#�����, ���������� � 1991 .; #��'��� ���� � ���������� ������� 18 000 ���� �� �E@ �� ������

�������� ���� ������ � �� ������� ����������� ��#�����, �����-����� � 1985 .; � 1994 . ���#������ �� 10 ���. ������ �� �� ������

Page 195: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

L����� ���������

���� � ������� ��#�����, ���������� � 1994 .; ���� 90 % ��#���� �� ���� 400 000 � ��

*" �J��� &����������� ���� � ������� ��#�����, ���������� �1993 .; ���� 1 ���. �� ���� (������� 5000 ���� �� �E@)

+ ��J� )���������� �� ������� ����, ���������� � 1995 .; ���� 1 000 *� �, 90 % ���#������ � ��� ���� ��� 1000 � 5000 *� �; ���� ���� ��������� �� 20 000 *� �

� ��! $ 2004 ��� ���� ������� 100 000 ����� �� ������ ������� ����� ������ ��#����� ����* ��������� :����!

����� ������ ��#����� ����*

+������� :A����

����� ������ ��#����� ����* (��� ������*��)

D�� � C� %� ����� "� #� ������ �� ������� ��#�����, ����� 1994 ���; ���������� ���� �� ������� 20 000 *� �

G� ��! =� #� ��� � ������� ��#�����; ���� 10 ��� �*�

�K: ���� ����� �� #� ��� � ������� ��#����� � &��������-�� ������� ��� � ������ �#����; ���� 100 000 ���� �� �E@ �� ������

Page 196: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

196

,������ --I ���� � ��!�� �� ������! ������ A���E� � � ��

Page 197: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

197

,������ -V ���� � ��!�� �� ������! ������ C����E� � � ��

A cct: New Account Application – Business Accounts Mail to: Customer Care: Countrywide Bank, N.A. (866) 462-8104 5401 N. Beach Street Mailstop: FWBS-752 Fort Worth, TX 76137 Note: Please contact us if mailing the application at 1-866-462-8104 so that we can confirm receipt upon delivery. All supporting documentation must be submitted when applying for an

account. Please see documentation requirements in the attached “Exhibit I.” Any application received without the supporting documentation will be con-sidered incomplete.

Business Classification ( One): k Corporation k Corporation – Not For Profit k

LLC k LLP k Partnership k Association k Sole Proprie-

torship k Other

Business Information Name of Business Mailing Address Suite Cit State Zip Code Physical Address Suite: City State Zip Code Business Phone ( ) Fax ( ) Tax ID Date Business Established Annual Revenues Number of Employees Type of Business

Page 198: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

198

Owner/Authorized Signer Information k Owner US Citizen k Yes k No k Authorized Signer (Authorized Signers fill in Name, Mother’s Maiden Name and ID information only) Name % of Ownership Title at Business Home Phone ( ) Personal Address City State Zip Code SSN # DOB Mother's Maiden Name ID Type ID Number State Issue Date Expiration Date Owner/Authorized Signer Information k Owner US Citizen k Yes k No k Authorized Signer (Authorized Signers fill in Name, Mother’s Maiden Name and ID information only) Name % of Ownership Title at Business Home Phone ( ) Personal Address City State Zip Code SSN # DOB Mother's Maiden Name ID Type ID Number State Issue Date Expiration Date

Owner/Authorized Signer Information k Owner US Citizen k Yes k No k Authorized Signer (Authorized Signers fill in Name, Mother’s Maiden Name and ID in-

formation only) Name % of Ownership Title at Business Home Phone ( ) Personal Address City State Zip Code SSN # DOB Mother's Maiden Name ID Type ID Number State Issue

Date Expiration Date

Page 199: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

199

Please select one or more products for which you would like to apply. Money Market Checking Account k Business MMDA Opening Deposit $ Certificate of Deposit Desired Term ( One) Interest Payment ( One) CD Amount k 3 months k Reinvest Interest $ k 6 months k Monthly Interest Checks $10,000 minimum k 9 months k Transfer to your Countrywide Bank Business k 12 months MMDA Account # k 18 months k 24 months

How would you like to fund your ac- Wire Instructions

Countrywide Bank, N.A. ABA Number 0560-0911-0

Credit Countrywide Bank

Source: WF1

Page 200: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

200

Please sign and have all authorized signers sign and date the form below. READ THESE STATEMENTS BEFORE SIGNING: All Country-

wide Bank deposits are subject to all applicable rules and regulations adopted by Countrywide Bank, National Association (“the Bank”). I have read and agree to the terms of the Application Disclosure Handbook, a copy of which has been provided to me, as well as to the terms set forth in the fol-lowing paragraphs. I acknowledge that the signatures below signify such agreement and will also be used for purposes of identity verification.

IMPORTANT INFORMATION ABOUT PROCEDURES WHEN YOU APPLY FOR AN ACCOUNT: The Bank complies with Section 326 of the USA PATRIOT Act which requires financial institutions to obtain, verify, and record information that identifies each person who opens or has signature authority on an account. What this means for you: When you apply for an account, you will be asked for your name, address, date of birth, and other information that will allow us to identify you. We may also ask to see your driver’s license and other identifying documents.

CREDIT VERIFICATION; CONSUMER REPORTS: You agree that we may obtain consumer reports on any of you now and in the future when opening, updating, renewing, or extending your account. We may do so at the time you open your account, at any time while your account is open, or after your account is closed if you owe us any amount related to your ac-count and in accordance with applicable law.

SUBSTITUTE W-9 CERTIFICATION (The Internal Revenue Service does not require your consent to any provision of this document other than the certifications required to avoid backup withholding.)

Under penalties of perjury, I certify that: 1. The number shown on this form is my correct taxpayer identification

number (or I am waiting for a number to be issued to me), and 2. I am not subject to backup withholding because: (a) I am exempt from

backup withholding, or (b) I have not been notified by the Internal Revenue Service (IRS) that I am subject to backup withholding as a result of a failure to report all interest or dividends, or (c) the IRS has notified me that I am no longer subject to backup withholding, and

3. I am a U.S. person (including a U.S. resident alien) as designated above. Certification instructions. You must cross out item 2 above if you have

been notified by the IRS that you are currently subject to backup withholding because you have failed to report all interest and dividends on your tax re-turn. For real estate transactions, item 2 does not apply. For mortgage inter-est paid, acquisition or abandonment of secured property, cancellation of

Page 201: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

201

debt, contributions to an individual retirement arrangement (IRA), and gen-erally, payments other than interest and dividends, you are not required to sign the Certification, but you must provide your correct TIN.

Signatures On behalf of Owner / Authorized Signer Tax ID

X

Owner / Authorized Signer Today’s Date Title

X Owner / Authorized Signer Today’s Date Title

X

Owner / Authorized Signer Today’s Date Title

X Owner / Authorized Signer Today’s Date Title

Exhibit I – Supporting Documentation

Business Type Required Documentation Sole Proprietorship Business License or Fictitious Name State-

ment General Partnership Partnership Agreement and Fictitious Name

Statement Limited Partnership Partnership Agreement and Certificate of

Limited Partnership Limited Liability Partnership Partnership Agreement and Limited Liability

Partner Registration Limited Liability Company Articles of Organization and Operating

Agreement Corporation Articles of Incorporation and Corporate

Resolution Incorporated Organization, Associa-tion, or Non-Profit

Articles of Incorporation and Corporate Resolution

Un-incorporated Organization, Asso-ciation, or Non-Profit

Organization/Association Resolution and Or-ganization/Association By Laws or Minutes

Pension Plan One of the above and the 1st, Last and Pow-ers Page of the Company Pension Plan

Page 202: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

202

,������ V �� ���" �� � ���� ������� " ����

1.��A �����!. $� ��������� ��������� ���� ����� � �����-

����������� �� � ���*� ��� ��* 10 �����. 2.������� � "�&�� ��� �" ������: �� 60% – 0 �����; ��� 61 �� 80% – 10 �����; ��� 81 �� 100% – 20 �����. 3. /�!����� �������E���!:

��� 0 �� 25% – 1 ���; ��� 25 �� 50% – 4; ��� 51 �� 75% – 7; ��� 76 �� 100% – 12; ����+� 100% – 20 �����. 4./�!��� ��#� : $� ����� �����, '� ���� � �� �������, ����� #�#� � '� ������ �

������, ���*� ��� ��* 10 �����. 5.%�����, ������ � ���� ����&�. =��*���� �� �� �������� ����, �>� ��� ����� ��� �� �������

�������� #���'����. M�>� ���*� �� �� ������� ���+� � �����, �� ������*�� � 5

�����. M�>� ���+� � ������ ���*��� � ��� #���+��� �'���� ��� #��'��� #���+�*�� ���#������ �� ������ �, � ��� ��� ��* 15 �����.

6.%����A�����!. ;����� ����������� – 0 �����;

��#������� #� ����� 2; ������� – 7; ��������� – 9 �����; #������� � – 13; �� ������ – 13 �����. 7. ��� �� ��!������ � ����� " ��#��E�: �� ������ ��� – 0 �����; �� ���� ���� – 3; �� ��� ���� – 5; �� #'� ���� – 8; ����+� #'� ���� – 12; #������� � – 0 �����.

Page 203: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

203

8.�A��� ��#�! ��: �� ����� ������ – 10 �����; ��+� ��� � – 6; #������� � – 0 �����.

9.��� ��!�����: �� ������ ���� – 0 �����; ������ #'� – 2; ���� – 4; ���� #'� – 8; #'���� – 9; +������ -11; ����+� +������ ���� – 16 �����. 10. ����#��# ���:

�� �� ������ – 8 �����; �� ������ – 14;

�� ������, ��� ���� �� ��� – 6; ��������� – 8; ������� – 8 �����. 11.�� ��� ��#����! (���.

&� ��* ���� – 0 �����; �����* ���� – 5; ������ ���� – 10 �����. 12.%������� ��������:

���� – 10 �����; ���� – 7; ��� – 5; � – 2; ����+� ��� – 0 �����. A�������� ����'���� �+��� # � ��������� � �������� ���:

# � ��� ���� # �������� ���� � 81 ��� �������� # ����* #������� �+��� ���������, # � ������� ��� 61 �� 80 ����� #� ���� ������ ��>��� ������� �. � � ������ ���'� 60 ����� � ������� � ���� ���*���� ���������.

Page 204: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

204

�� ���" �� � ���� A������� " ����

1.���� �����: - ��� 0 ����� # � ����'� � �+���� #���'�� �� 100 ����� # � ��#����

�������� 2.*E��� ���I�� A���������� " �� - # � �#��� ������� ���+� 10% ���� – 0 �����; ��� 10 �� 45% – 30;

����+� 45% – 50 ����� 3.����#��# ���: - ��� 0 ����� �� ����'����� '������� ��� ����� �� 60 ����� ��

������ � �������� ���� ���+� ��� 4.���: - ��� 0 ����� �� ���� �����+�� 25 ���� �� 100 ����� #���� 65 ���� 5.+� A���!: - ��� 0 ����� �� ������� �� 100 ����� �� �� ������ ���������� 6.��#�!���: - ��� 0 ����� # � � ���� ���+� ������ ��� �� 100 ����� – ����+�

'�� ��� ����. 7.L���# ��E��# � ���: - ��� 0 ����� – # � ������ �� 9 ��. *� �; �� 100 ����� – # � ������

����+� 24 ��. *� � 8.� � ����! ���� ���C: - ��� 0 ����� # � �������� ��� � � �� 80 ����� # � ������� ����-

���� �������. 9.�� � �����: - ��� 140 ����� # � � ��� ���+� ������ ��� �� 0 ����� # � � ���

����+� ���� ����. 10.��� �� ��������� � �����: - ��� 0 ����� # � ����+�� ���+� 1 ��. *� � �� 150 ����� # � ����+-

�� ����+� 8 ��. *� �.

Page 205: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

205

M�>� #��������� #���'������ ��� �� ����+� 510 �����, ���� ����-�����* # ����� # � ������ � ����; # � 380–509 ����� �������*�-� ��������� ������ ���� � �������� (����, � �� � ����, �� ����); # � ���� � ���+� 380 ����� – ������� ��� � ��������.

�+=�@% �,%@�,/)@�:/@> ;��,�:�*�=

1. )��������� #� ����. – A. 1-3. – (.: �!(�&A/=, 1994. 2. )��������� ����: � ����'����� ���������. – (.: =��������-

�� , 1998. – 432 �. 3. )� (.$., ����� ;.;. (�������� ������: � ��������, � ��-

��, #���� ������. – (.: ;�'�, 1997. – 186 �. 4. ;��� � m.=. )��� �'��� ��������� � ������� �. – =.: 1997.– 293 �. 5. H ��’*�� <.=. M� # ������ � ������. – =.: !�����, 1998. – 343 �. 6. %�������� (.�. H �+� � � ��� � ����������� �# ���. – =.: @�� �,

2004. –325 �. 7. %���� �. %�. � � . %�����, ���������� ���� � �������-� �����

#������ / ��� ��>. ��. ;. Q���+���'�. – ���.: 1994 – 496 �. 8. m���� @.�. ?����� ����� '����� ������: $� ������� �#� �

# �����. – (.: =���������� , 1995. – 196 �. 9. :����� ;.(., ����>���� :.M. H �+���-� ����� ������ �� �������

� ���. –=., 2001. – 232 �. 10. =������������ @. )��������� ������������ ��������: �� ����-

��� �#�. – (.: ������� � �������, 1999. – 256 �. 11. =� �'���� !, H������ :., M'���� @. )���������� ���������: &�-

�'. #����. – =.: !�����, 2004. – 671 �. 12. = ����� ;.(., = ����� !.;. $������*� �#������� ����������� ���-

���: ��������� � ��'������/ $� ��, ;.:. (�>����.- =.: $����-� ��, 2003. – 421 �.

13. Q�#*� �.(., %�������� (.�. � ��. )��������� �������� (��'��-���� � �� ������� ������). – =.: � ���������, 2004. –320 �.

14. (������ z.;., )������ /.;. (������ ����� ���������� ������: ?'��. #������. – =.: @���, 2003. – 208 �.

15. (���������� ;.;. $� ������� ���������� ������. – (.: ���-2000, 2001. – 392 �.

16. (���������� ;.;., ������� z.@. &���������� ��������� ����-��. – (.: ���-2000, 2003. – 256 �.

17. (���� <.Q., %���� %. ;��-D��. ��� ������� ������ � ���������� ����. – (.: ��� �-(, 2000. – 856 �.

Page 206: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

206

18. (�������� ;.%. ��� ������� ���������� ����. !#� � ��������� � ��������� ����� ������ �E@. – (.: ���-�� (H?, 1992. – 174 �.

19. (�>���� ;.:., = ��� ;.Q. J�� ����� �����: � �����������-# ����� ������. – =.: $����, 2004. – 372 �.

20. (�>���� ;.:., E�#������ @.;., z '�� H.;. /��� ����� ������ �� ���� ���������� #�����. – =.: $����, 2003. – 278 �.

21. ! �������� ���� � ������. A. 1 ?� �#����� ��������� � #�-��+���� '������������ � #� ������. – (.: ������� � ���-����, 2002.- 317 �.

22. ����� ��� %., �� � �. !����� ����������� ����: �� . � ����. – (.: ��� �-(, 1996. – 220 �.

23. ������ ;.�., (��������� Q.@. � ��� � � ������� ��� ������ ������: $� ������� �#�. – (.: ��� �-(, 1996. – 192 �.

24. <�� ��� � ������ � ������ � ��������� � �� ������� � ����: ?'�����/ ��� ��. H ����� @.– (.: ������� � �������, 2000. – 416�.

25. <���� m. A������ ����������� ����: �� . � � ./!�>. �� �.;. E� ����. – (.: � �� ���-?���� �, 1993. –160 �.

26. <�� �., =�� <. =���� '����� �����/ �� . � ����. – (.: =����#�-���, 1991. – 529 �.

27. <��� �.�. )��������� ���������: # ����������� ���������� �����. – (.: %���QA%, 1995. – 768 �.

28. <������ Q.;. (���� ���� � �����- �� �������� � ������ �#� �-���.- =.: J?Q, 2003. – 616 �.

29. �� '�� @.(. ;���>�� ����� '����� ����� � �� ���� ���������. – (.: ������� � �������, 1992. – 176 �.

30. A��� ����� =.<. !#� ����� ��������� �# ������ ����� '��-��� ������. – (.: ������� � �������, 1996. – 157 �.

31. A����� �.�. ;���� �� ��� � �����, � ���� � ������. – =.: = �>���, 1997. – 837 �.

32. ?����� %.�. !�������� ���������� ����: �� . � ����. – (.: z&�-A�, 1996. – 240 �.

33. ?������ ;.(. ��� ������� ����� '����� ����: �# ������� � �#�- ����. – (.: ��J «;��� -�� �», 1994. – 320 �.

34. E����� :.;. H �+���-� ����� ������ �� ������� � ���: &��'. #����. -=.: 2001. – 195 �.

35. E� ����� /.). !#� ���� ����� '����� ������: ��������� � ��- ������� �#�. – (.: ������� � �������, 1995. – 160�.

Page 207: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

207

36. D� �� %�. (������ ����� �������. – (., 1996. – 296 �. 37. Dileep Mehta. Hung-Gay Fung. International Bank Management. –

Cornwall: Blackwell Publishing, 2004. – 395 p. 38. Jordi Canals. Universal Banking. – Oxford: University Press, 1997. –

359 p. 39. Peter Howells, Keith Bain. The Economics of Money, Banking and

Finance. – Pearson Educational Limited, 2002. – 576 p. 40. Peter S. Rose, Sylvia C. Hudgins. Bank Management and Financial

Services. – Mc Graw Hill/Irwin, 2002. – 782 p. 41. Timoty W. Koch, Scott MacDonald. Bank Management. – Thomson,

2003. – 888 p. 42. ��� ���� ������ ��� ���� ������ �E@ //

www.federalreserve.gov 43. ��� ���� ������ �� #� ���� #� � �������� ��#����� �E@ //

www.fdic.gov 44. ��� "� �#�������� ��� ������� ����� // www.ecb.int 45. ��� )���� @����� // www.bankofengland.co.uk 46. ��� &��������� ���� ������� ����� // www.bundesbank.de 47. ��� )���� � ����� // www.banque-france.fr 48. ��� �������� ����� // www.worldbank.org 49. ��� )���� ����� ����� �� ������� // www.bis.org 50. ��� Deutsche Bank // www.db.com 51. ��� Dresdner Bank // www.dresdner-bank.com 52. ��� Commerzbank // www.commerzbank.com 53. ��� Banque Credit Agricole // www.credit-agricole.fr 54. ��� BNP Paribas // www.bnpparibas.com 55. ��� National Westminster Bank // www.natwest.com 56. ��� HSBC // www.hsbc.co.uk 57. ��� Barclays Bank // www.barclays.co.uk 58. ��� RBC Royal Bank // www.royalbank.com 59. ��� Banca Intesa // www.bancaintesa.it 60. ��� Bank Austria Creditanstalt // www.ba-ca.com 61. ��� Union Bank of Switzerland // www.usb.com 62. ��� Citigroup // www.citigroup.com 63. ��� Bank of America // bankofamerica.com 64. ��� J.P. Morgan Chase // www.jpmorganchase.com 65. ��� The Banker // www.thebanker.com 66. ��� Wall Street Journal // www.wsj.com 67. ��� The Economist //www.economist.com

Page 208: ОРГАНІЗАЦІЯ ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

НАВЧАЛЬНЕ ВИДАННЯ

Світлана Борисівна Єгоричева

ОРГАНІЗАЦІЯ

ДІЯЛЬНОСТІ БАНКІВ У

ЗАРУБІЖНИХ КРАЇНАХ

Навчальний посібник

Керівник видавничих проектів – Б.А.СладкевичДрукується в авторській редкації

Дизайн обкладинки – Б.В. Борисов

Підписано до друку 04.05.2007. Формат 60x84 1/16.Друк офсетний. Гарнітура PetersburgC.

Умовн. друк. арк. 13.

Видавництво “Центр учбової літератури”вул. Електриків, 23

м. Київ, 04176тел./факс 425�01�34, тел. 451�65�95, 425�04�47, 425�20�63

8�800�501�68�00 (безкоштовно в межах України)e�mail: [email protected]

сайт: WWW.CUL.COM.UAСвідоцтво ДК №2458 від 30.03.2006