48
Odak noktası Perspektifler Pusula Vizyoner Biyonik modelden uyarlanabilir tutucuya Sinerjiler Kendi türünün İlk örneği Engin ufuklardan geleceğe bakan kumanda teknolojisi İlham İki bakış açısı Ürün geliştirmede yeni yaklaşımlar 2.2019 otomasyonda trendler

otomasyonda trendler - Festo

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: otomasyonda trendler - Festo

Odak noktası

Perspektifler

Pusula

VizyonerBiyonik modelden uyarlanabilir tutucuya

Sinerjiler

Kendi türününİlk örneğiEngin ufuklardan geleceğe bakan kumanda teknolojisi

İlham

İki bakış açısıÜrün geliştirmede yeni yaklaşımlar

2.2019

otomasyonda

trendler

Page 2: otomasyonda trendler - Festo

Temel işlemler için daha fazla zaman sağlar. Gelecekte daha titiz bir şekilde planlama yapabileceksiniz. Festo dashbord ve CPX-IOT ağ geçidimiz, problemleri önceden tespit etmenize ve bir arıza oluşmadan önce doğru önlemleri almanıza olanak sağlıyor. Festo'nun önceden konfigüre edilmiş anahtar teslimi dashbordu, herhangi bir ilave programlama veya yazılım kurulumu istemez. Verilerin dünyanın her yerinden ulaşılabilir olması üretim müdürleri ve operatörler için işletim şeffaflığını artırır.

www.festo.com/industry-4-0

Dijitalleşin. Şimdi!Festo Dashbord –bulutta durum izleme

Yeni

Page 3: otomasyonda trendler - Festo

Dr Ansgar Kriwet,

Satıştan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi

Festo AG

Sevgili okuyucu,

Bakış açınızı değiştirmek için, hareket etmeniz gerekir. Nesnelere veya konulara farklı bir perspektiften bakmak, bunları tamamen farklı bir ışık altında görmemizi sağlayarak yeni anlayışlar kazanma-mıza yardımcı olabilir. Bu nedenle yeni bir bakış açısı kazanma hak-kında konuşuyoruz ve bu sayının ana konusu bu.

Bu farklı bakış açısı aynı zamanda değişikliklerinden yararlanan oto-masyonda şaşırtıcı sonuçlar elde ediyor. Örneğin, geliştiriciler ve üretim uzmanları eş zamanlı bir mühendislik sürecinde işbirliği yap-tıklarında sonuçlar inanılmaz olabiliyor. Karşılıklı fikir alışverişi yap-mak çok yönlü bir bakış açısını teşvik ediyor ve aynı zamanda ürün-lerin ve üretimin gelişmesine yol açıyor. İşbirliği, dünyanın en küçük mini ekseni DGST'nin, iki yıldan daha az rekor bir sürede geliştiril-mesine yol açtı. Bu ürün aynı zamanda bir dizi sıra dışı teknik ürün özelliklerine sahipti ve üretimi optimize edilmişti (sayfa 12).

Artan üretim verimi: Akıllıca standartlaştırma stratejisi sayesinde, şirketler kendi ham maddelerinden şimdiye kadar olduğundan daha fazla ürün elde ediyor. Bu, şirketlerin rekabetçi konumunu güçlendi-riyor ve geleceğe hazırlıyor. Festo otomasyon teknolojisinin, kan plazmasının ayrılmasında nasıl daha yüksek bir verim sağladığını sayfa 36'da okuyabilirsiniz. Bazen küçük bir adım bile büyük bir etki yaratabilir.

Otomasyonun dijitalleştirilmesi, Festo'nun odaklandığı perspektif-lerden biridir. Gelecek yıllarda, dünya genelinde dijitalleşme düzeyi arttıkça üretim binalarında bir değişimin gerçekleştiğini görebiliriz. Bu alandaki ilk ürünlerden biri, dijital bakım yöneticisi Smartenan-ce'tır. Üretim müdürleri ve sistem operatörleri için tasarlanan bu uy-gulama, kesinlikle hiçbir şeyi unutmuyor ve daima el altında. Böyle-ce, geleceğin bakımı çok daha yüksek bir proses güvenilirliği derecesini garanti edecek (sayfa 18).

Gelecek, aynı zamanda açık denizlerde de sıcak bir gündem madde-si. AIDA donanmasındaki en yeni gezi gemisi, yenilikçi LNG kuman-da teknolojisini kullanıyor ve böylece emisyonları asgariye düşürü-yor. Geminin güvertesinde Festo'nun pnömatik devrelerini bulabilirsiniz. Güvenilir standartlaştırılmış komponentler, gaz siste-minin ideal çalışmasını ve güvenliğini garantiliyor. İlk kez bir Festo serisi ürün gemicilikte kontrol elemanı olarak kullanılıyor (sayfa 30).

Yolculuğumuzda bize katılın! Bu sayının size pek çok yeni bakış açısı ve fikir sağlayacağını umuyorum.

Saygılarımla,

Page 4: otomasyonda trendler - Festo

Editöryal 3Kompakt 41Soft Stop 46Künye 47

Pusula

2.2019otomasyonda trendler

Foto

: © P

eter

Lan

zers

dorf

er –

st

ock.

adob

e.co

m

Yeni fikirler için sezgiTers çevirme sayesinde sıkıca kavrayan tutma: Uyarla-nabilir tutucunun çalışma şekli bukalemun dili üzerin-den modellendi. Oslo Üniversitesi'yle işbirliği halinde geliştirildi. 6

Odak noktası Perspektifler Kamera açısı bu fo-toğrafı daha da büyüleyici yapıyor ve aynı zaman-da yusufcuk böceğinin eşsiz özelliklerini akıllıca vurguluyor. Ürün geliştirme, piyasadaki en küçük mini eksen için, bir bakış açısı değişiminin ne ka-dar başarılı olabileceğini gösteriyor. Hangi tekno-lojiler gemicilik sektörü ve Festo için yeni fırsatlar yaratıyor? Bu sayıda tüm bunları ve çok daha faz-lasını okuyabilirsiniz.

6 Biyonik prototipten üretime hazır ürüne kadar.

Page 5: otomasyonda trendler - Festo

Çağlar boyuncaİnsanları harekete geçiren fikirlerin ülke-si: Hollanda uzun bir inovasyon geçmişi-ne sahiptir. Festo, ülkenin gelişme potan-siyelini oldukça erken farketmişti. 22

Süt sağma teknolojisinde kilometre taşıLely'den tamamen otomatik süt sağma sistemi: Festo sürücülere sahip hibrit ro-botik kol, nazik süt sağma sağlıyor. 28

Yeşil yolculukGezi gemisi AIDAnova, kendi türünün tamamen LNG ile çalışan ilk örneği. Bu ok-yanus gemisi, sıvı yakıt ikmal ve tedariğini kontrol etmek için Festo valflerine sahip bir gaz sistemini tercih etti. 30

Standartları belirliyoruzKan plazması ayırma: Festo'nun stan-dartlaştırılmış komponentleri, Biotest için büyük ölçekli bir tesiste montaj ve bakımı basitleştiriyor. 36

Yeni perspektifler için mekânİki ekip, tek hedef: Dünyanın en küçük mini ekseni – DGST. Yeni bir ürün, iki yıldan kısa bir süre içinde, fikir aşamasından satışa sunma aşamasına getirildi. 12

Dijital bakım yönetimi SmartenanceDijital bakım yöneticisi, sisteminizin bakı-mı için açık bir program ve değerlendirme sağlar. 18

SöyleşiFesto, Smartenance ile birlikte yeni bir ba-kış açısı geliştirdi. En başından beri süre-cin içinde olan Jost Litzen ile söyleşi ger-çekleştirdik. 20

İlham

Sinerjiler

Tersane ve denizde yeni bir dönem:dünyanın ilk LNG yolcu gemisi.30

18 Smartenance – mobil bakım yöneticisi

2.2019 otomasyonda trendlerİçindekiler 4 – 5

Page 6: otomasyonda trendler - Festo

Biyonik prototipten üretime hazır ürüne

Yeni fikirler için sezgiBaşarılı bir av için sabır, şans ve iyi bir burun gerekir, bukalemun için ise dil. Bukalemun, dilini, avına hiçbir şans bırakmayan çok özgün bir şekilde kullanır. Bu yöntemden büyülenen bir grup Norveçli öğrenci 2014-2015'te bukalemun dilinin biyonik muadilini geliştirdi. Teknik iyi-leştirme ve görsel ince ayar çalışmalarından sonra geliştirilen prototip, artık üretim için hazır ve bu yılın ortasında"adaptive shape gripper" adıyla piyasaya sunuldu.

Page 7: otomasyonda trendler - Festo

Bukalemunun bir çekirgeyi yakalaması için geçen zaman.

Cape cüce bukalemun, kendi türleri arasında bir rekortmendir:

Dili sıfırdan 97 kilometre/saat'e kadar hızlanabilir.

20ms

Kendi vücudu kadar uzun – bukalemun çok uzun bir dile sahiptir.

2x

Adaptive shape gripper DHEF, bukalemun dili üzerinden model-lendi. Silikondan yapılmış esnek ve katlanabilir başlığı, pek çok farklı şekle ve boyuta sahip nes-neleri yerden kaldırabiliyor, topla-yabiliyor ve tekrar yerine koyabili-yor. Adaptive shape gripper, bir bukalemun dilinin ucu gibi, başlık ucunu içeri doğru çekip nesneleri sıkıca kavrayarak yerden kaldırı-yor.

İnsan tükürüğünden daha ağdalı –

bukalemunun dili üzerindeki mukus son derece kalındır.

400x2.2019 otomasyonda trendler

Pusula 6 – 7

Page 8: otomasyonda trendler - Festo

Dil ucunun çalışmasını taklit etmek için malzemeler ve şekillerle başlangıç testleri.

Düzenli iletişim: Festo ekibi Akershus Uni-versity College Ürün Tasarımı Bölümü'nden öğrencilerle birlikte.

2014 prototipin Oslo'daki evrimsel tarihinin başlangıcı oldu.

Öğrencilerin bilimsel merakı son dere-ce artmıştı. Bukalemun araştırmacıları dört hafta sonra, heyecan verici bir keşfi duyurdu. Yiyeceği yakalama ko-nusunda, dil ucunun mevcut yakalama mekanizması kadar önemli olduğunu anlamışlardı. Bukalemunun dili, böce-ğin etrafını sararak bir emme vantuzu gibi tutar. Böylelikle ilk basit biyonik modeller, jel doldurulmuş yastıklı bir atıksu borusu kullanılarak yaratıldı. Fi-kir, sezgisel olarak açık ve büyüleyici olduğu kadar etkileyiciydi de. Festo'da yüksek lisans öğrencileri olarak çalış-makta olan Norveçli fikir üreticileriyle el ele oluşturulan bukalemun dili kon-septi kelimenin tam anlamıyla esas şeklini aldı. Sonunda bir robota monte edildi, programlandı ve Hannover Mes-se 2015'te FlexShapeGripper olarak ta-nıtıldı.

Proje, Norveç'in başkenti Oslo’da bu-lunan Mimarlık ve Tasarım Okulu'nda Festo Biyonik Öğrenme Ağı çalışanları-nın ev sahipliğini yaptığı bir atölye ça-lışmasıyla başladı. Teoriden sonra sıra uygulama çalışmasına geldi. Katılımcı öğrenciler gruplara ayrılarak onlardan bir biyolojik model ve aynı zamanda teknik türevler bulmaları istendi. Bir grup bukalemunu seçti. Onları bu sü-rekli değişen sanatçıya hayran bırakan şey, hareket eden çok büyük gözleri veya renk değiştirmeleri değil, dilleriy-di. Dilin uzunluğundan ziyade, kullan-dığı yakalama mekanizması öğrencile-rin ilgisini çekti. Konuyla ilgili belgeseleri inceleyip analiz ettiler, konu üstüne tartışmalar düzenlediler ve sadece iki gün sonra, av yakalama-yı simüle etmek için kendi modellerini tasarladılar.

Page 9: otomasyonda trendler - Festo

2009FinRay®Gripper

Model: Balık yüzgeci

2012NanoForceGripper

Model: Kertenkele ayağı

2012PowerGripper

Model: Kuş gagası

2013LearningGripper

Model: İnsan eli

2014MultiChoiceGripper

Model: İnsan eli

2018

2015

test laboratuvarlarında kapsamlı

testler yapıldı

İlk prototip, Hannover Messe'de bir Biyonik Gelecek Konsepti olarak tanıtıldı.

Adım adım pazara hazırlıkDünyanın önde gelen teknoloji ticaret fuarla-rından birinde yaratılan heyecan kesinlikle bir etki yaratıyor. FlexShapeGripper olarak adlan-dırılan biyonik uygulamanın, pazarlamaya ha-zır bir ürün geliştirmek için kullanılması gerek-tiğine karar verildi. Bununla birlikte, bu amaca ulaşmak için uzun bir teknik incelik süreci ge-rekiyordu. Biyonik bukalemun dili, Festo'nun geliştirme laboratuvarlarındaki optimizasyon yolculuğunda üç yıl harcadı. İlk model serisiy-le kazanılan uygulama deneyimi, gelişmeyi sağlayan daha ileri adımları kolaylaştırdı. Baş-langıçta suyla doldurulan silikon başlık, hızlı ve kolay bir şekilde değiştirilebilen daha kısa bir susuz versiyonla değiştirildi. Daha hafif, 3D yazıcıda yazdırılan plastik parçalar taşıma yükünü azalttı. Bir ISO arayüzü, endüstriyel tesislere güvenilir entegrasyon sağladı. Sen-sör yuvaları, konum vericilerinin veya yakla-şım sensörlerinin konumu hassas şekilde tespit etmek için takılmasını kolaylaştırdı.Başlıktaki özel bir gömme parça, son derece hassas piston mili stroku sağladı. Bunu, farklı obje şekil ve boyutlarıyla yapılan pek çok test izledi. Adaptive shape gripper aynı zamanda sürekli işletimde de etkileyicidir. Böylece ba-şarılı bir piyasa lansmanı için tüm gereklilikler karşılanmış oldu.

Festo biyolojiyi bir model olarak kullanarak, üniversiteler, kurumlar ve geliştirme şirketleriyle işbirliği içerisinde bir çok kez çeşitli tutucu mekanizmalarını inceledi.

2.2019 otomasyonda trendlerPusula 8 – 9

Page 10: otomasyonda trendler - Festo

Adaptive shape gripper DHEF – tutma hareketi mükemmelleştirildi

Audi'deki "Teknoloji Geliştirme Üretim Destek Sistemleri" departmanı, çalışan-ları kendi işlerinde destekleyen yeni üre-tim teknolojileriyle ilgileniyor. Tesis dı-şındaki bir Teknik Merkezde, insan-robot işbirliği, montaj işçilerinin desteklenme-si, yeni hafif robotlar ve aynı zamanda yeni sensörler ve görüntüleme konsept-leri gibi temel konular üzerinde çalışma-lar yürütülüyor.

Audi Teknik Merkezi, Festo'nun adaptive shape gripper'ı serbest şekilli ve yuvar-lak geometrilere sahip komponentlerin taşınmasını test etmek için kullanıyor. Çok esnek olması ve keskin kenarları ol-maması nedeniyle, örneğin hava nozulla-rı veya dekor şeritleri gibi hassas objeleri tutmak için idealdir. Tutucu aynı zaman-da bir kap içindeki somunlar gibi birkaç parçayı tek harekette alabiliyor.

Gelecekte, adaptive shape gripper DHEF'yi birkaç obje-nin aynı zamanda tutulmasını veya farklı şekillere sahip objelerin taşınmasını gerektiren herhangi bir uygulama-da kullanmak mümkün olacak.

Örnekler:• Klasik makine yapımında küçük parçaların yönetilmesi• Paketleme sistemleri için besleyici üniteleri• Meyve ve sebzeler için gıda endüstrisi• Montaj işlerinde hizmet robotları• Tıbbi teknolojide prostetik takviyeler

Audi'de deneme sürüşü

Farklı şekilde hizalanmış objeleri tutma

Herhangi bir şekli sıkıca kavrayarak tutma

Bir tutucuyla birkaç objeyi tutma

Hassas objeleri nazikçe tutma

Güvenli insan-makine etkileşimi

Birçok uygulaması olan bir tutucu

Fotograf: Audi

Page 11: otomasyonda trendler - Festo

Adaptive shape gripper, çok sayıda farklı tut-ma seçeneği sayesinde yarının üretim senar-yolarında iyi bir yere sahiptir. Fonksiyon en-tegrasyonu, sistem ve komponentlerin gelecekte kendilerini farklı ürün ve görevlere adapte edebileceği bir yoldur. Proje aynı za-manda Festo'nun doğadaki örnekleri ana oto-masyon işinde yeni anlayışlar elde etmek için nasıl kullandığını da gösteriyor.

Sensör kanalı: konum algılayan standart sensörler için

Robot arayüzü: entegre basınç besleme portlarına sahip EN ISO 9409-1: 1996'ya uygun

Kolay başlık değişimi

için sürgülü kilit

Esnek silikon membran

• Esnek ve katlanabilir

• Sıkıştırılmış hava ile basınçlandırılır

2019 Ürün üretime hazır olarak fuarda sergilendi.

İlave bilgi ve animasyonları şu adreste bulabilirsiniz:www.festo.com/dhef

224

mm

2.2019 otomasyonda trendlerPusula 10 – 11

Page 12: otomasyonda trendler - Festo

Dominik Bittner

Seri Ürünler Proje Ofisi,

Tesis Proje Müdürü, Festo

Michael Seyfang

Seri Ürünler Proje Ofisi,

Genel Proje Yönetimi Geliştirme, Festo

Page 13: otomasyonda trendler - Festo

Mini eksen DGST: Festo'da üretim odaklı ürün geliştirme

Yeni perspektifler için mekânİki yıldan kısa bir sürede yeni bir ürünü fikir aşamasından satış aşamasına nasıl geti-rirsiniz? Yanıtı basit, mesela, üretim ve geliştirme departmanlarından meslektaşları hiç olmadığı kadar yakın çalıştırarak. İki ekip, tek hedef: Dünyanın en küçük mini ekseni DGST. Bakış açısındaki bir değişim başarılı bir sonucun yolunu açtı. Proje Müdürleri Michael Seyfang ve Dominik Bittner bunu nasıl yaptıklarını anlattı.

2.2019 otomasyonda trendlerİlham 12 – 13

Page 14: otomasyonda trendler - Festo

Ç ok sıkı bir zaman çizelgesine bağlı olduğu-muzdan, ilk andan itibaren Esslingen'de bu-lunan şirket merkezindeki geliştirme depart-manı ile Festo Scharnhausen Teknoloji Tesisi

arasındaki gidiş gelişlerde harcanan zamanı asga-ride tutmakta kararlıydık.

Ama yine de, haftalık toplantılara katılmanın yanı sıra ilk işlenen parçaları görmek, üretim ve montajdaki oto-masyon düzeylerini tartışmak ve sonuç olarak üründe gereken değişiklikleri yapmak için şirket merkezinden sadece yedi kilometre mesafede bulunan tesisi zaman zaman ziyaret ettik. Bazen telefonda konuşmak yerine, işlenmiş bir parçayı kendi gözlerinizle görmek ve elleri-nizde tutmak daha iyidir. Bizzat orada olmamız, üretim-deki bireysel optimizasyon önlemlerini doğrudan geliştiricilerle tartışabilmemiz ve bu sayede çabucak çö-zümler bulabilmemiz anlamına geliyordu. Bu eşzamanlı mühendislik, pek çok yeni fikir ve konsept üretti.

Üretimdeki meslektaşlarımızla yakın işbirliği sonucun-da, parça sayısının azaltılması ve bazen montajsürecinde gecikmelere sebep olması nedeniyle diş kilit-leme maddesi olarak tutkal kullanmama kararı alınması gibi optimizasyonlar ortaya çıktı. Otomasyon için doğru vida konfigürasyonunu erken bir aşamada hesaba kat-tık. Aynı zamanda, bir kaliper plakası ile gerçek eksen-den oluşan önceki eksen SLT'nin iki parçalı gövdesini, DGST için tek parça bir çözüm ile değiştirdik. Dolayısıy-

la, bir yandan üründe daha yüksek rijidite ve doğruluk elde ederken, üretim ve montaj süresini azalttık.

İki yıllık hedef geliştirme süremizin iki-üç ay ilerisindey-dik. Bu, sıra dışı ekip ruhu özelliklerine sahip yüksek derecede başarılı bir ortak çabanın sonucuydu. Daha ilk günden, her iki ekip birbiriyle uyumlu, hedefe odaklan-mış bir birim oluşturdu. Bu durum; geliştirme, üretim ve montajda en yüksek hıza ulaşmamızı mümkün kıldı. Ekiplerin organize edilme şeklinde bir bakış açısı değişi-mini başardık. Bir tarafta üretim ve diğer tarafta geliştir-me şeklindeki geleneksel ayrımı büyük ölçüde ortadan kaldırdık. Tabiri caizse koltukları sıklaştırdık ve böylece yoğun diyalog yoluyla son derece verimli bir ekip çalış-ması sağladık. Bence bu bir ilerlemedir ve gelecekteki projeler için bir pilot model olarak görülmelidir.

“Geliştirme departmanı, ideal üretim ve montaj prosesleri elde etmek için ürünün nasıl tasar-lanması gerektiğini daha açık bir şekilde görme olanağı yakaladı.”

Michael Seyfang:

Page 15: otomasyonda trendler - Festo

2.2019 otomasyonda trendlerİlham 14 – 15

G eleneksel üretim kay-naklarının miktarları, gelecekte rekabetçi kalmak için yeterli ol-

mayacak. Küresel üretimin yük-sek taleplerini karşılayabilmek için esnekliğe ihtiyacınız olacak. Tek başına kapasite artık yeterli değil. Mini eksen DGST için yeni üretim tesisinde yeni üretim ve montaj konseptleri uygulayarak yaklaşık 1.200 metrekarelik bir alanı kaplayan özerk bir üretim sistemi yarattık.

Gövdenin ve eksenin alüminyum profillerinden işlenme-si, boyutlar ve stroklar bakımından çok yüksek bir es-neklik derecesini gösteriyor. Ağ içerisinde üretilmesi ge-reken çok sayıda parça, sadece tamamen otomatik tasarımla, seri üretim için işleme merkezleri ve otomas-yon merkezleriyle üretilebilir. Montajda, modüler ve ge-nişletilebilen bir montaj sistemi olan kısmen otomatik Flexline ile çalıştık. Daha önce bahsettiğim özerk üretim, maksimum esneklik sağlamak için önemlidir. Diğer ürün gruplarının sistemden geçmesini kısıtlayarak bir ürünün üretimine açıkça öncelik vermemizi mümkün kılar. Böy-lece değişen müşteri ihtiyaçlarına cevap verebilir ve ar-tan talebi karşılayabiliriz.

Geliştirme departmanının erken entegrasyonu, meslek-taşlar arasındaki yakın ve sürekli diyalog, bu projenin özgün yönleri arasındaydı. Üretim tesisini farklı bir bakış açısından öğrenebilmeleri için bizzat gelip görmeleri yö-nündeki davetimizi kabul ettiler. Geliştirme ekibi, tesiste uygulama deneyimi kazanmalarına, parçaları monte et-melerine ve başlangıç ürünüyle ilgili sorunları öğrenme-lerine imkân veren iki gün geçirdi. Bu, çoğunun teorik olarak bildiği, ancak pratikte geniş ölçüde uygulanma-yan bir tür birliktelik yarattı. Biz bunu yapmayı başardık. Projemizde, geliştiriciler ideal üretim ve montaj proses-leri elde edebilmek için ürünün nasıl tasarlanması ge-rektiğini hiç olmadığı kadar açık bir biçimde görüp ta-nımlayabildiler.

Bu durumda bizim için ideal olan durum; yüksek derece-de esnek, zamandan kazandıran ve uygun maliyetli de-mektir. Aynı zamanda, üretimde, modern ürün geliştirme gerekliliklerinin ideal şekilde karşılanabilmesi için üre-tim konseptlerinin nasıl olması gerektiği sorusuyla daha yakından ilgileniyorduk. Bu, aynı zamanda konseptleri-mizi tasarlama ve prosesleri basitleştirmek amacıyla yeni üretim yöntemleri kullanma konularında cesur ol-mayı gerektiriyor.

“Üretimdeki bireysel optimizasyon önlemlerini doğrudan geliştiricilerle tartışabildik ve bu sayede çabucak çözümler bulduk."

Dominik Bittner:

Şimdi alan doluyor ve ilk üretim merkezleri yerlerini aldı.

Page 16: otomasyonda trendler - Festo

Tüm montaj arayüzleri simetriktir

Montaj yerine entegre edilmiş darbe emici tutucu

Montaj yerine entegre edilmiş sensörler

Torsiyon rijiditesi için tek parça olarak çatal ve eksen

Küçük boyutlar, maksimum hassasiyet: mini eksen DGST

Küçük fakat güçlü: DGST kendi türünün en küçüğü ve piyasadaki en kısa kızaklı silindirdir. Bununla birlikte, hassasiyet, kuvvetler, hareket kontrolü, dayanıklılık ve güvenilirlik söz konusu olduğunda güçlüdür. Yeke ve sürgü, maksimum tor-siyon rijiditesi için tek parçayı oluşturur; sensörler ve yastıklama tamamen enteg-re edilmiştir.

İlk fazın işletmeye alınması:

DGST için eksenler ve gövdeler yakında

tam kapasiteyle burada işlenecek.

Page 17: otomasyonda trendler - Festo

Daha fazlasını keşfedin: www.festo.com/dgst

2.2019 otomasyonda trendlerİlham 16 – 17

Montaj yerine entegre edilmiş sensörler

Maksimum tekrarlama hassasiyeti Eksen ve çatal ünitesi tek parça ola-rak üretildiği için torsiyon rijiditesi çok yüksektir. Boşluksuz küresel kı-lavuzla birlikte son ürün, son derece küçük toleranslara ve çok yüksek tekrarlama hassasiyetine sahip tek-nik olarak optimize edilmiş bir sis-temdir.

Güçlü bir kombinasyon Kendi başına DGST; küçük, güçlü ve hassastır. Mil-siz silindir DLGF ile birleştirdiğinizde, silindirleri bağlamak için adaptör levhalarına ihtiyaç duymak-sızın çok düzgün bir handling sistemi elde edersi-niz. Güçlü yönlerini, hassas itme, kaldırma, yerleş-tirme ve konumlandırma gerektiren işlerde ve aynı zamanda presli montaj ve sıkma işlemlerinde gös-terir.

Entegre sensörler ve yastıklama Mini eksene bir ikiz piston takıldı. Bir te-mel yastıklama sistemi, dış yastıklamaya ihtiyaç duymaksızın daha küçük yüklerin hareket ettirilebilmesi için bunu uç ko-numlarında yavaşlatır. Standart temel yastıklamaya ilave olarak, mini eksenin aynı zamanda başka iki yastıklama versi-yonu mevcuttur: ayarlanabilir polimer yastıklama ve ayarlanabilir darbe emiciler.

Page 18: otomasyonda trendler - Festo

Smartenance – mobil bakım uygulaması

Dijital bakım yönetimi

Her zaman hazır, el altında ve kullanılabilir. Smartenance, bakım yönetimini çağdaşlaştırır. Mobil dijital bakım uygulaması, bakım işlemine, zamanlama-dan görsel şekilli talimatlara kadar yüksek bir güvenilirlik getiriyor. Dijital ürün geliştirme ve iş modelleri uzmanı Jost Litzen, tasarımın arka planını anlatıyor.

Page 19: otomasyonda trendler - Festo

Bir bakışta her şeyi görebilme:Üretim sorumluları için web tarayıcı

• Bakım görevlerinin tümü, kumanda panelinden her an görüntülenebilir.• İş arkadaşlarından geri bildirim ve acil bakım görevleri konusunda bilgilere her zaman ulaşılabilir• Tüm sistemlerin bir web tarayıcı üzerinde açık ve net gösterimi • Her zaman kullanılan denetim çalışmaları için ayrıntılı cevaplar

Her şey kontrol altında:sistem operatörleri için uygulama

• Bakım zaman çizelgesine, akıllı bir cep telefonundan veya tabletten her zaman erişilebilir• Sıradaki her bakım görevi açık ve net bir biçimde gösterilir• Kolay sezgisel operasyon, öğrenmesi hızlı ve kolaydır • Son derece pratik: dijital bakım talimatları sistem üzerindeki çalışmayı basitleştirir

Kâğıt üzerindeki bakım zaman çizelge-leri bazen gözden kaçabilir. Ancak Festo’nun bakım yöneticileri ve sis-tem operatörleri için bakım yöneticisi

Smartenance ile durum değişti. Akıllı telefon-lar veya tabletler için tasarlanmış olan bu mo-bil uygulama, yaklaşmakta olan bakım tarih-leri hakkında size otomatik hatırlatmalar yapar. Kâğıda basılı bakım çizelgelerinin sis-temde görüntülenmesi artık geçmişte kaldı. Smartenance uygulaması kurulum gerektir-mez ve bir tarayıcı üzerinde doğrudan veya bir mobil uygulama olarak kullanılabilir. Fotoğraf-lar ve adım adım talimatlarla bakım işlemleri-ni kolaylaştırır ve daha güvenli hale getirir. Sahadaki kullanıcılar sistemde tam olarak ne-yin nerede yapılması gerektiğini görür.

Jost Litzen ile görüşme

İki perspektif, tek çözüm Smartenance sistem operatörleri için bakım işlemini kolaylaştırmakla kalmaz. Toplanan verilerin belge haline getirilmesi ve merkezi olarak yönetilmesi sayesinde üretim yöneti-cileri sistem bakımı konusunda her zaman güncel bilgilere sahip olur. İster bir üretim müdürü ister bir sistem operatörü olun Smartenance uygulamasının dijitalleştirilmiş bakım yönetiminin avantajlarını kolaylıkla fark edebilirsiniz.

www.festo.com/smartenance

2.2019 otomasyonda trendlerİlham 18 – 19

Page 20: otomasyonda trendler - Festo

w

otomasyonda trendler: Festo, 2016 yılında Endüstri 4.0 için dijitalleşme ürünleri tasarımına yönelik bir inisiyatif du-yurdu. Dijital bir bakım yöneticisinin geliştirilmesi en başın-dan planlanmış mıydı?

Jost Litzen: Hayır, hiç değil. O zamanlarda müşteriler için otomasyon çözümlerinde tamamen açık fikirliydik. İşe, di-siplinler arası bir ekip kurmakla başladık. Ardından bir "Ta-sarım, fikir atölyesi" çalışması gerçekleştirdik. Bu atölye ça-lışmasında bir vizyon geliştirdik ve bu oldukça hızlı bir şekilde bakım alanında kendine yer buldu. Bizim kendi ba-kım ekibimiz projeye özetle işte böyle başladı. Müşterileri-mizin gerçek sorunlarını belirlemek bizim için önemliydi. Listenin en başında, hataya açık, kâğıda dayalı bakım çizel-gelerinin kullanıldığı analog bakım planlaması duruyordu.

Fikirden uygulamaya doğru yolculuktaki ilk önemli adım-lar nelerdi?

Litzen: Bakımı dijital olarak nasıl geliştirebileceğimizi ve ba-kım işleminin geleceğinin neye benzeyeceğini kendimize sorduk. Bunun için bakım teknisyeninin bir gününü tarif eden bir fotoroman ürettik. Bu fotoromandan minimal öl-çekli bir yazılım tasarladık. Bu bir ürünün ilk işlevsel sürü-müdür, bir üretim bandında kısa zamanda üretilebilen ve te-mel müşteri gereksinimlerini karşılayan bir üründür.

Smartenance uygulamasının kazayla ortaya çıktığını söy-leyebilir miydiniz?

Litzen: Kesinlikle hayır. Tam tersi, ortada bir talep vardı. Ta-lebi kendimiz ve müşterilerimiz için en ince ayrıntısına kadar analiz ederek uygun bir çözüm tasarladık. Smartenance uy-gulamasıyla geleneksel geliştirme yöntemleri yerine yenilik-çi bir yaklaşım getirdik. Tasarım sürekli geliştiriliyor, müşte-rilerin geri bildirimlerini gittikçe daha hızlı hesaba katıyoruz. Festo gibi büyük bir şirket bile, küçük, çevik başlangıç işlet-melerinden birçok şey öğrenebilir. Bu ilk prototip tasarımı aşamasında yeni iş modelleriyle yeni çevrim içi satış yön-temleri ve uygulama mağazalarında dijital pazarlamayla ilgi-li bilgi topladık.

Pratik testler geleneksel yöntemle mi yapıldı?

Litzen: Evet, burası dijital ve gerçek test dünyasının buluş-tuğu yer. Sonraki adım bir deneme müşterisi bulabilmekti ve Jacobi Eloxal adında alüminyum yüzey cilalama uzmanı bir işletme bulduk. Bu şirket dijital yenilik fikrine çok yatkın ve Smartenance uygulamasının bakımcının diliyle konuşması, önemli terminolojiyi kullanması ve bakım işlemlerinde yer alan tipik prosesler cinsinden düşünmesi gibi avantajlarını çok beğendiler.

Dijital yenilikler: Smartenance

SöyleşiFesto, Smartenance uygulamasıyla yeni bir yaklaşım getirdi. Festo Dijital Strateji ve İş Modeli bölümünden Jost Litzen en başından itibaren projenin içindeydi. Kendisiyle Smar-tenance uygulamasının geliştirilmesi ve bu uygulamanın Endüstri 4.0 gelişmeleriyle na-sıl uyumlu olduğu konusunda konuştuk.

Page 21: otomasyonda trendler - Festo

w

“Smartenance uygulamasını bir yıldır kullanıyoruz. Mobil uygulama bizim modern, dijital bir bakım yönetiminden beklediğimiz her şeyi yerine getiriyor.”Alwin Lajtos, Jacobi Eloxal Üretim Müdürü

Smartenance sistem operatörleri ve üretim yöneticileri için bakım işlemlerini nasıl kolaylaştırıyor?

Litzen: Bu gerçekten çok basit. Kullanıcı “Yeni makine oluş-tur” ögesine tıklıyor ve sistemin adını giriyor. Kullanıcı daha sonra bir fotoğraf ekleyebiliyor ve gerektiği kadar görev oluş-turabiliyor. Her göreve basit bir isim veya başlık veriliyor.

Veriler, merkezi olarak saklanıyor, bir kumanda panelinde kul-lanılabiliyor ve belirli sayıda harici birim üzerinden erişilebili-yor. Bir cihazda yapılan değişiklikler diğerlerine kullanıma ha-zır biçimde aktarılıyor.

Smartenance hem müşterilere doğrudan kazanımlar sağlı-yor, hem de yeni fonksiyonlara açık. Sonraki adımınız ne ola-cak?

Litzen: Smartenance üçüncü taraf sistemlerle ve bulutlarla iletişime hazır. Bunlar otomatik bir biçimde bitiş tarihlerini be-lirlemek ve değiştirmek için komutlar verebilir. Örneğin bir En-düstri 4.0 sistemi, gelecekte bir durum sapması algıladığında bakım tarihini değiştirmeye karar verebilir. Yeni bakım süresi Smartenance uygulamasında kolayca güncellenir. Endüstri 4.0 alanında dijital geliştirmeler için becerileri şimdiden en-tegre ettik. Müşteriler bir bulutla çalışmaya başlar başlamaz, Smartenance uygulamasıyla bir sonraki adıma geçmeye ha-zırdır. Bu arada Smartenance var olan sistemlerle de birçok avantaj sunuyor.

Geleceğin üretilmesine doğru. Festo ve Endüstri 4.0 hakkında daha fazla bilgi için:www.festo.com/industry-4-0

2.2019 otomasyonda trendlerİlham 20 – 21

“Endüstri 4.0 alanında dijital geliştirmeler için becerileri şimdiden Smartenance uygulamasına entegre ettik.”Jost Litzen, Dijital Strateji ve İş Modeli, Festo

Page 22: otomasyonda trendler - Festo

Yaşam dolu bir kentte tarihsel miras: Amsterdam’ın kanal evlerinden birçoğu 17. yüzyılda Hollanda'nın altın çağının en parlak dönemlerinde yapılmış.

Page 23: otomasyonda trendler - Festo

Hollanda

Çağlar öncesindenİnsanları harekete geçiren fikirlerin ülkesi. Ülkenin neredeyse yarısının denizden yüksekliği bir metreden daha az. Buna rağmen burada yaşayanlar gözlerini yukarılara dikmişler. Bu, yalnızca toplum için değil aynı zamanda iş dünyası, bilim, sanat, kültür ve spor için de geçerli. Burada kurulan işletmelerin çokluğu Hollanda'nın yenilikçi gücüne tanıklık ediyor.

Avrupa’nın en düz coğrafyasına sahip Hollanda’da yaşa-yan 17 milyon kişiye ek olarak burası özel bir tür “iki ayaklı arkadaşa”da ev sahipliği yapıyor. Onlardan yak-laşık 22 milyon adet var. Onları bu kadar benzersiz kılan

şey kendi türleriyle beraber yaşamaları, ama insanlar eşlik eder-se, bazen hızlı bazen yavaş hareket etmeleri. Şehir ve doğa man-zarasını karakterize eden bu iki ayaklı arkadaş ne olabilir? Bölge halkı ona "fiets" veya daha duygusal biçimde "fietsje", yani, bi-siklet diyor. Hollanda, nüfusundan daha çok bisiklete sahip dün-yadaki tek ülke. Hague’den Enschede’ye, Maastricht’ten Eems-haven’a insanlarla makineler arasındaki mobil birliktelik her köşede görülebiliyor. Belki de bu yüzden Hollandalılar dünyanın en yenilikçi ulusları arasında. Hızlı ilerleme kaydetmeyi, kendile-rini ve diğer şeyleri harekete geçirmeyi ve yeni ufukları keşfet-meyi seviyorlar. Yenilikçilik becerileri Hollanda dünyanın en buluşçu ekonomilerinden biri. 126 ulusun değerlendirildiği Global Yenilikçilik Endeksi 2017’de üçüncü sıra-da yer aldı. Avrupa Yenilikçilik Puan Tablosu 2018 (EIS) de Hol-landalıları en üst yaratıcı grup içinde değerlendirdi. Hollanda’nın yenilikçilik gücünün meşhur simgesi yel değirmenleri olup bun-lar mekanik ve otomasyonun tipik örnekleri olarak kabul edilir. Bugün geriye yaklaşık 1.000 yel değirmeni kalmış olsa da 16. ve 18. yüzyıllar arasında 10.000 yel değirmeninin pervaneleri dönü-yordu. Bu değirmenler un yapımında, su altında kalan araziyi ku-rutmada ve aynı zamanda tarlaları sulamada kullanılıyordu. Hol-landalılar yalnızca dünyaca ünlü lalelerini ve bunların çeşitlerini burada yetiştirmekle kalmadı, 16. yüzyılda tarımı yapılmaya baş-lanan portakal rengi havuç da onların yenilikçi gücünün bir ese-riydi. Çok vakit geçmeden 17. Yüzyılın ortalarıyla 18. yüzyılın başları arasında Antoni van Leeuwenhoek mikroskoplarıyla mik-ro biyoloji dünyasını insan gözlerine açtı. Mekanik ve gök meka-niği alanında uzman matematikçi, fizikçi ve astronom olan Chris-tiaan Huygens çok önemli sonuçları olan keşifler yaptı. Huygens, yüksek hassaslıkta saatler yapmakla kalmadı, yaptığı modern te-leskop 1655’te Satürn’ün uydusu Titan’ı keşfetmesine yol açtı.

NASA tarafından 1997 yılında uzaya fırlatılan ve görevi Satürn olan uydu “Cassini-Huygens”, bu ünlü Hollandalının adını taşır. Yenilikçiliğin tarihi bugün de devam ediyor. CD’ler, DVD’ler ve Blu-ray diskler Hollanda’da keşfedildi ve konu dijitalleşme olun-ca bu ülke Avrupa’nın önde giden koşucuları arasında yer alıyor. Eksi yedi ile artı 321 arasında Hollanda’nın yenilikçilik ruhu aynı zamanda bir yılda kurulan iş-letmelerin sayısıyla da (tam olarak 127.000) kendini gösteriyor. Ülkenin 41,526 kilometre kare olan yüz ölçümüne vurulursa bu değer bir yılda bir kilometre kare başına 3 yeni işletme demektir. Bu rakam yüksek nüfus yoğunluğunu hesaba katarak daha iyi görülebilir. Kilometre kare başına 412,4 kişi olan Hollanda nüfu-su dünyadaki en yüksek sekizinci nüfus yoğunluğuna sahip ülke olup bunun beşte biri deniz seviyesinin altında yaşıyor. Yaklaşık 3.000 kilometre olan barajlar Kuzey Denizinin yükselmelerine ve nehir taşmalarına karşı koruma sağlıyor.

2.2019 otomasyonda trendlerSinerji 22 – 23

Page 24: otomasyonda trendler - Festo

17.13 milyon

Amsterdam

DelftFesto Hollanda’nın Genel Merkezi

53.3% 21.9%nüfus tarım arazisi

Almanya’yaihracat(bir numaralı ticari iş ortağı)

� Hollanda, ABD’nin ardından dünyanın en büyük ikinci ta-rım ürünleri ihracatçısıdır. Çiftçiler, yetiştirdikleri meyve ve sebzelerle ülkeye her yıl 6 milyar euro getiriyor. En çok satılan ürünler arasında tatlı biber, domates ve acı biberler yer alıyor.

� Suyu körfezde tutmak: 13 inşaat projesi içeren Delta Ça-lışma Grubu dünyanın en büyük sel barajını oluşturuyor. Ülkenin yaklaşık üçte biri su seviyesinin altında. Eğer Hollanda su savunma sistemlerine sahip olmasaydı ülke-nin yarısı sular altında kalacaktı.

� Rotterdam Avrupa’nın en büyük limanı ve ufuk çizgi-si sürekli değişen Hollan-da’nın mimari şehridir.

� 16. ve 18. yüzyıllar arasın-da inşa edilmiş 10.000’den fazla yel değirmeninden kalan 1000 adeti Hollanda doğa manzaralarının vaz-geçilmez bir unsurudur. Es-kiden endüstriyel amaçlar-la ve su pompa istasyonları olarak kullanılıyordu. Ko-runmuş en eski yel değir-meni sekizinci yüzyıla aittir.

Kayn

ak: S

tatis

tisch

es B

unde

sam

t (G

erm

an F

eder

al S

tatis

tical

Offi

ce)

Page 25: otomasyonda trendler - Festo

Ülkenin en alçak noktasını eksi yedi metredeki Prins Alexan-derpolder, en yüksek noktasını ise 321 metredeki Vaalserberg oluşturuyor. Oosterschel'deki fırtına bariyeri barajı gibi sanat hari-kaları var olan toprak alanları korumada kullanılıyor. Bunun yanı sıra örneğin IJsselmeer’deki denizden kazanılmış Flevoland Bölge-si’nde olduğu gibi büyük toprak parçaları geri alınabiliyor.

Sihirli bir dokunuş ve top duygusuBüyük bir şey oluşturmak için büyük bir hayal gücü gerekir. Hol-landalılar, Hieronymus Bosch, Rembrandt van Rijn ve Jan Vermeer gibi dünyaca ünlü ressamların çalışmalarıyla buna sahip oldukları-nı gösterdi. Altın Çağ da denen 17. yüzyıl boyunca 700 civarında ressam Hollanda’da bir yılda 70.000’e yakın resim yaptı. Modern çağın en iyi bilinen temsilcilerinden biri Vincent van Gogh’tur.

Hollandalılar yalnız bilim, sanat ve kültüre tutkun değildir; Gerrie Knetemann ve Peter Post gibi ödüllü bisikletçileriyle aynı zamanda spor meraklısıdırlar. Futbolun, ulusun spor kültüründe kökü daha da derindir. “Turuncuları” aklınıza getirin. Johan Cruyff ve Johan Neeskens gibi futbolcular uluslararası futbolun efsanelerinden sa-yılıyor. Bu futbolcular, Hollanda’nın milli takımı “elftal”in şöhreti-nin yapı taşlarını döşediler. Hem oyuncu hem de antrenör olarak yeni perspektiflere ilham vermiş olan Cruyff bugün hâlâ bir futbol dehası olarak kabul edilir.

100 litre yerine sadece dört litreHollanda’nın ekonomisi, Avrupa’nın en büyük limanı olan Rotter-dam’ın deniz kenarında olması sayesinde güçlü bir biçimde ulus-lararasına odaklanmıştır. İyi altyapı, çoğunlukla birden fazla dil bi-len yüksek nitelikli işçiler ve yüksek üretkenlik Hollanda ekonomisine katkıda bulunan faktörlerdir. Ülke, özellikle tarım sektöründe yenilikçidir. Hollanda 101 milyar Euro ile ABD’den son-ra dünyanın ikinci en büyük tarım ürünleri ihracatçısıdır. Bu ihraca-tın içinde yılda iki milyar lale ve sekiz milyar kilo patates yer alıyor.

Ülkenin modern teknolojiye sahip seralarında yetiştirilen ünlü do-matesleri de unutulmamalı. Hollandalılar domates söz konusu olunca verimliliğin gerçek ustaları olduklarını kanıtladılar. Bir kilo domates yetiştirmek için dünyada ortalama yaklaşık 100 litre su gerekirken Hollanda bunu sadece dört litreyle başarıyor. Dahası çiftlik ekipmanı ve tarımdaki uzmanlıklarından gittikçe daha sık yararlanılıyor. Enerji tasarrufu yapan seralar, hassas tarımda kulla-nılan GPS ve insansız hava aracı sistemleri, verimli sağım robotları ve sebze dizme makineleri kadar popüler.

Hollanda yıllar içinde hizmet yönelimli bir topluluğa dönüştü. Top-lam milli hasılanın yaklaşık üçte ikisi, nüfusun sadece yüzde onu-na iş sağlayan üretim sektörünün tersine nüfusun yarısından faz-lasına iş sağlayan hizmet sektörü tarafından üretiliyor. Gıda sektörü üretim sektörünün en büyük bölümünü temsil ediyor. Son yirmi yıldır, makine mühendisliği önem kazandı. Çeşitli küçük ve orta büyüklükte işletmeler kendi sektörlerinde küresel pazar lider-liğini ellerinde tutuyor.

Vincent van Gogh (1853-1890) günümüzde tüm zamanla-rın en büyük sanatçılarından biri sayılıyor. Amsterdam’da-ki Van Gogh Müzesi Hollandalı sanatçının dünyadaki en büyük koleksiyonuna ev sahipliği yapıyor.

2.2019 otomasyonda trendlerSinerji 24 – 25

Page 26: otomasyonda trendler - Festo

Dijital bir gelecek

Festo Hollanda, zengin uzmanlığa sahip bir geli-şim ortağı olarak dijitalleşmeyi ileriye taşıyor. Fes-to Müşteri Deneyim Merkezi “Akıllı Endüstri” adlı inisiyatifte önemli bir rol oynuyor. Hollanda maki-ne ve tesis inşa sektörü de bundan yararlanıyor.

Müşteri Deneyim Merkezi, müşterilerin, örneğin Festo Biyonik Öğrenme Ağı ve yeni dijitalleştirme teknolojileri konusunda bilgi almaları için bir alansunuyor. Kurum içi Gelecek Öğrenim Laboratuvarı tesis kurma ve işletme için özel istasyonlara sa-hiptir.

Page 27: otomasyonda trendler - Festo

“Göreve gelmemin birinci yılında 1.500’den fazla müşteri, çözümlerimiz üzerinde çalışmak amacıyla Müşteri Deneyim Merkezi'ni ziyaret etti.”Dennis van Beers, Festo Benelüks Genel Müdürü

Festo Hollanda genel merkezi Rotterdam yakınlarındaki Deft’te bulunuyor.

Festo 50 yıldır Hollanda’da

Otomasyon yeni yollar açarFesto, Hollanda’nın gelişim potansiyelini erkenden teşhis etti. Otomasyon uz-manı, iki yıl önce Hollanda’da kuruluşunun 50. yılını kutladı. Festo kendi alanın-da pazar lideri olup 160’tan fazla çalışanıyla Hollanda işletmelerine destek sağ-lıyor. Bugüne kadar başarıya giden yolda 5.000 müşteriye danışmanlık, teknoloji ve geliştirme ortağı olarak yardımcı oldu. Yakın geliştirme ortaklıkları süt sağımı ve ecza robotları yanı sıra daha hassas ve daha hızlı çiçek kesimi ya-pan otomatik işlem makineleri gibi öncü keşiflere yol açtı. Tarım sektörü dışında elektronik endüstrisi, küçük parça montajı, sağlık teknolojisi, laboratuvar oto-masyonu, ecza ve kimya endüstrisi gibi hızlı büyüyen sektörler dikkatlerin odak-landığı alanlar arasında yer alıyor. Hollanda gelecekte de benzer biçimde yük-sek derecede hareketle tanınmaya devam edecek.

2.2019 otomasyonda trendlerSinerji 26 – 27

Page 28: otomasyonda trendler - Festo

Lely Holding S.à.r.l.

Cornelis van der Lelylaan 13147 PB MaassluisHollandawww.lely.com

İş alanı:Mandıracılar için otomatik sistemler geliştirme ve üretme

Süt sağma teknolojisinde yeni kilometre taşıKendinizi mutlu hissettiğinizde performansınız artar. Bu, hem insanlar hem de hayvanlar için geçerlidir. İnekler, Lely'nin tam otomatik süt sağma robotu Astronaut A5 ile ne zaman sağılmak istediklerine kendileri karar veriyor. Festo'nun elektrikli sürücülerine ve yazılımına sahip hibrit robotik kol nazik süt sağma sunuyor.

İ nekler ister dışarıda otluyor veya ahırda olsunlar, programlı bir günlük rutine ih-tiyaç duyarlar. Ayrıca, sürdürülebilir hay-vancılık, hayvanların kendi doğal davra-

nışlarını ifade etme özgürlüğüne sahip olmasını gerektirir. Stressiz bir inek daha sağlıklıdır ve daha fazla süt üretir. Mandıra-cılar için otomatik sistemler üreten Hollan-da şirketi Lely, bunu 'inek konforu' diye ni-telendiriyor. Lely'nin en yeni tam otomatik süt sağma robotu, ineklere hiç olmadığı ka-dar fazla hareket serbestliği veriyor.

Stressiz süt sağmaİnek, Astronaut A5'in süt sağma kabinine girdiğinde verici çip tarafından tespit edilir. Lely'nin yazılımı, ineğin sağılmak için hazır olup olmadığına karar verir. Bunun üzerine robotik süt sağma kolu hayvana yaklaşır. Sensörler ineğin memelerini algılar ve süt sağma mekanizmasını doğru şekilde takar.Üç katmanlı bir lazer sistemi, meme ucunun konumu hakkında titiz bilgi verir. Festo'nun pnömatik silindiri, elektrikle çalıştırılan dö-ner kolun hareketini ineğin kendi hareketle-rine uyarlar, böylece stressiz sağım sağlar. Lely'nin Müşteri Çözümleri Başkan Yardım-cısı Martijn Boelens: "İneğin kendini rahat hissetmesi gerekir. Rahat hissetmezse geri dönmeyecektir,” diyor. Astronaut A5'in ta-sarımı bu rahatlığı sağlıyor. Robotik kol, ine-ği takip etmek suretiyle kabin içerisinde maksimum hareket serbestliğine izin verir ve süt sağma işlemini çok daha kolay hale getirir. Nazik ve hassas şekilde çalışan ma-kinenin kullanılmaya başlamasından sade-ce bir hafta sonra inekler sağım için gönüllü olarak gelmeyi öğrendiler.

Hızlı, nazik ve güvenilirYeni Astronaut A5'in hibrit kolu, elektriksel uyarılı hareketlerin avantajlarını pnömatik devrelerin gücüyle birleştiriyor. Festo'dan iki elektrikli sürücü ESBF ve bir özelleştiril-miş yatay kayışlı eksen şeklindeki elektrik komponentleri, kolu, büyük doğrulukla ha-reket ettirirken, büyük bir pnömatik silindir neredeyse hiç hava kullanmadan kolun ağırlığını taşır. ESBF, düzgün yüzeyleri ve sade tasarımıyla temizlemesi kolay olup, kirlenmeye daha az müsaittir. Aktüatörler özelleştirilmiş EMCA motorlar tarafından çalıştırılır. Festo VTUB-12 valf adaları, süt sağma işlemi için proses vanalarını kontrol eder. Son teknoloji pnömatik sistem, kolun ağır yükünü dengeler ve ineğin tekmeleri-ne karşı tampon görevi görerek elektrik sistemini korur. Süt sağma kolunun servo pnömatik hibrit tasarımı sessizce çalışır ve ineğin kendini daha huzurlu hissetmesini sağlar.

Süt sağma robotları mandıra çiftçilerinin yükünü hafifletiyorAstronaut A5, hayvanlar için daha fazla konforun yanı sıra, çiftçiler için somut eko-nomik avantajlar sağlıyor. Son teknoloji süt sağma robotu enerji tasarruflu olup işlet-me ve bakım maliyetlerini azaltır. Ayrıca, meme vantuzunu ineğe takmak yaklaşık yüzde 30 daha az zaman alır. Astronaut A5'in verimli çalışması için kilit unsurlar-dan biri hareket yazılımıdır. Bu yazılım, Fes-to tarafından geliştirilmiş olup Lely için ma-kinenin tasarım ve yapım sürecini kolaylaştırmıştır. Lely'den Martijn Boelens, “Kendi temel uzmanlıklarımıza odaklana-rak genel Astronaut sistemini geliştirebil-

mek için Festo'nun teknik uzmanlığından yararlanıyoruz” diyor. Kabindeki daha yük-sek otomasyon derecesi aynı zamanda mandıra çiftçilerine kendi ana faaliyetlerine odaklanma özgürlüğü kazandırıyor. Bu sa-yede Astronaut A5 ile bir mandıra çiftliğin-de çalışan tek bir kişi yılda iki milyon litre süt üretebiliyor.

Bu yazıyla ilgili video için, bkz: youtu.be/5cWiEp10ruA

Servo pnömatik robot kollu tam otomatik süt sağma sistemi

Page 29: otomasyonda trendler - Festo

Festo'nun elektrik eksenleri ve ilgili yazılımıyla birlikte robotik kolun hareketleri nazik, işlem daha hızlı ve daha fazla enerji tasarrufludur.

“Kendi temel uzmanlıklarımıza odaklanabilmek için Festo'nun teknik uzmanlığından yararlanıyoruz.”Martijn Boelens, Müşteri Çözümleri Başkan Yardımcısı, Lely

Son teknoloji servo pnömatik: Lely'nin sütsağma robotu Astronaut A5, mandıra çiftliklerinde otomasyon derecesini yükseltiyor.

2.2019 otomasyonda trendlerSinerji 28 – 29

Page 30: otomasyonda trendler - Festo

Sıvılaştırılmış gazla çalışan ilk gezi gemisinde pnömatikler devrede

Yeşil yolculukAçık denizlerde dünyayı keşfedin ve çevreyi koruyun. AIDAnova , sıvılaştırıl-mış doğal gazla (LNG) çalışan türünün ilk örneği yeni gezi gemisidir. 330 metreden uzun bu transatlantik gezi gemisi, en son LNG sürüş teknolojisini kullanıyor. Bu durum, parçacıklı madde, kükürt oksit, nitrojen oksit ve CO2 emisyonunu önemli ölçüde azaltıyor. Festo'nun pnömatik otomasyon tekno-lojisi, optimum sistem işlevselliği ve güvenliği sağlar.

Page 31: otomasyonda trendler - Festo

Foto

graf

: © A

IDA

Crui

ses

Etkileyici: 500 metrekare ölçüsünde ve 50 metreye varan genişlikteki köprüsüyle AIDA filosunda türünün en büyüğü. Geçen yılın Nisan ayında 345 tonluk bu bileşen, kapalı güverte 2’deki en büyük vinçle Papenburg’daki Meyer Werft’te pozisyonuna oturtuldu.

2.2019 otomasyonda trendlerSinerji 30 – 31

Page 32: otomasyonda trendler - Festo

G ezi gemisi, geçtiğimiz ağustos ayında Papenburg Meyer Werft tersanesinde, harika ışık kur-guları ve müzik eşliğinde suya

indirildi. 36 ay süren projenin planlama-dan tamamlamaya kadar çeşitli fazlarına katılan herkes arasında yakın ve yoğun iş birliği gerçekleşti. Bu yeşil gezi gemisinin LNG sürücülerini geliştirmek için birçok şirket güçlerini birleştirdi. Bunlardan biri de, kontrol valflerini kullanarak gezi ge-misinin yakıt tedarikini kontrol eden bir gaz sistemi sağlayan Festo’ydu.

LNG teknolojisi emisyonları azaltıyor AIDAnova’da, LNG teknolojisi sayesinde, nitrojen oksit emisyonlarını, tam dizel motorlara göre yaklaşık %80, kükürt ok-sit ve is partikülleri ise yüzde 100’e ka-dar azaltılıyor. Ayrıca LNG motorunda kullanılan yağ ve tüketim ürünlerinin miktarı da düşürülüyor. Peki bir gemi sı-vılaştırılmış doğal gazla (LNG) nasıl çalı-şır? AIDAnova’da, sıvılaştırılmış gaz eksi 162 derece santigratta üç büyük depoda tutulur. Depolardan ikisi yaklaşık 35 met-re uzunluğunda, 8 metre çapa sahip ve 1.550 metreküp hacimindedir. 3 depodan en küçüğü yaklaşık 520 metre küp tutar

ve 28 metre uzunlukta olup 5 metre çapa sahiptir. AIDA ailesinden AIDAprima ve AIDAperla adlı iki gezi gemisinde de LNG kullanılıyor.

Açık denizlerde otomasyonYüksek derecede otomasyon, gaz siste-minin maksimum proses güvenilirliğini güvence altına alıyor. Tüm otomatik kontrol valfleri iki Festo valf panosuyla (port ve yıldız pano) pnömatik olarak iş-letiliyor. Kontrol sistemi ile proses valfle-rinin arasına yerleştirilmiş CPX/MPA valf adaları patlamadan yalıtılmış alanda pro-ses valflerinin pilot valfleri için kullanılı-yor. Festo'nun otomasyon çözümü, iki kontrol kabininin fieldbus kontrolü ile ye-dek yapılandırılması gibi özellikleri saye-sinde, gemi yapımındaki katı gereksinim-leri karşılar. Festo pnömatiklerinin az yer kaplayan tasarımı da gemilerdeki sınırlı montaj alanı şartlarında önemli bir avan-tajdır. Elektrikli ekipman sayısını azaltma ve kuru nitrojen kullanımı da ilave güven-lik sağlıyor. Bunun pozitif bir yan etkisi sistem bileşenlerinin dayanıklılığının art-masıdır. Özellikle kuru nitrojen tedariki ayrıca valf aktüatörlerinin dondurucu LNG civarında donma riskine karşı da ko-

ruma sağlıyor. Festo bu tasarımda, dünya çapında en kısa sürede tedarik edilebile-cek kendini kanıtlamış standart ekipman-ları kullandı. Özel bir çözüm oluşturmak için bir araya getirilen AIDAnova’daki bu pnömatikler, sıra dışı performans ve ba-kım kolaylığı sağlıyor.

Tüm hat boyunca sürdürülebilirlik AIDAnova’da LNG kullanımı gezi gemileri için yeni ekolojik ve ekonomik perspek-tifler getiriyor. Uluslararası Denizcilik Ku-ruluşu’nun (IMO) 2020 yılında yürürlüğe girecek en temiz çözüm olan sıkı emisyon kurallarıyla uyum bu perspektiflerin ba-şında geliyor. Bu kurallara göre, gemi eg-zoz gazları yalnızca %0,5 kükürt içerebi-lir.

Festo’yla yolculuk yapınBu konu, Festo’nun endüstriyel otomas-yon çözümleri için yeni bir alan. Bu seri ürünler gemilerin kontrol ekipmanında ilk kez kullanılıyor. Bu konsept gelecekte gemilerde ultra modern ve çevre dostu enerji tedarik sistemlerinin bir parçası ola-cak. Festo için gemi inşa sektöründe bir dizi ürünün kabul edilmesi ve onaylanma-sı proses endüstrisi segmentinde yeni iş

Page 33: otomasyonda trendler - Festo

alanlarına kapı açtı. Başka gemileri donat-ma kararlılığı bu alanda gelecekteki geliş-melere ve konseptlere açılan yolu döşeye-cek.

www.festo.com/processautomation www.festo.com/ready-to-install www.festo.com/catalogue/cpx

Özel otomasyon çözümü: AIDAnova’nın LNG güç üniteleri için Festo’dan standartlaştırılmış pnömatik bileşenler.

80%LNG teknolojisi sayesinde AIDAnova’nın saf dizel motorlara göre çevreye nitrojen oksit salınımı %80 daha azdır.

2.2019 otomasyonda trendlerSinerji 32 – 33

Foto

: © A

IDA

Crui

ses

Page 34: otomasyonda trendler - Festo

–162 °C

LNG Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (Liquefied Natural Gas) kelimelerinin kısaltması. Doğal gaz eksi 162 derece santigrata soğutulduğu zaman atmosfer basıncında bile sıvılaşır. Bu nedenle depolar poliüretan köpükle yalıtılır. Ya da daha küçük gemilerde ısı transferine karşı bir va-kum tabakasıyla korunur. Yalıtıma rağmen dondurucu sıvı ortamdan ısı emer ve düşük ısılara rağmen sıvı kay-namaya başlar. Sonuçta kaynama sonucu ortaya çıkan gaz oluşur. Bu, eğer üretildiği oranda atılmazsa, tankın basıncını arttırır. Kaynama sonucu ortaya çıkan gazı kompresörlerle doğru basınca getirerek kullanmak için birkaç seçenek vardır. Kaynama sonucu ortaya çıkan gaz çift yakıtlı motorlarda kullanılabilir.

LNG halihazırda doğal gazdan üretilir (bunun ana bile-şeni metandır). Gelecekte LNG’yi yenilenebilir enerji kaynaklarından da üretmek mümkün olacak (örneğin güçten-gaza adı verilen bir yöntemle rüzgârı kullana-rak). Bu çalışma şimdilik tasarım aşamasında ve verim-liliği henüz yüksek değil. Ama yenilenebilir biyolojik sı-vılaştırılmış doğal gazı, düşük maliyetle üretebilmek an meselesi.

Geleceğin yakıtı

doğal gazın sıvılaştığı sıcaklık.

Page 35: otomasyonda trendler - Festo

Andreas Raupach,Kuzey bölgesi Uygulama Mühendisliği, Festo

Christian Krämer,Marine Service Genel Müdürü

İşbirliği yeni perspektifler oluşturur

“Denizcilik sektörü 21. yüzyılda yüksek derecede uzmanlık is-teyen bir alan haline geldi. LNG alanında 50 yıllık deneyimimiz var ve LNG’yi gemiler için çevre dostu bir yakıt olarak, en sıkı standartlarla uyumlu bir biçimde kullanmak üzere çözümler geliştirdik. Örneğin, ortağımız Festo’yla beraber gezi gemileri için tasarladığımız, burada bahsedilen otomasyon çözümü gibi. Bütün bileşenler Marine Service GmbH, tersane, gemicilik şirketi ve denizcilik sınıflandırma kuruluşunun koyduğu kalite kriterlerine uymanın bir gereği olarak sert ilave testlerden ge-çirildi. Bu projede edindiğimiz deneyim gelecekte ‘gemiciliğin yakıtı olarak LNG’ konusunda bir standart ortaya çıkartmak için katedilmesi gereken yolun taşlarını döşüyor.”

www.ms-de.eu

“Marine Service GmbH ile çalıştığımız dört yılda gemilerde güç tedariki için kullanılan otomasyon teknolojisinin gerek-leri hakkında bilgi edindik. Bir tankerin ilk tasarımından, eli-mizdeki gezi gemisine kadar özel bir çözüm için bir dizi kon-sept tasarlamak üzere birlikte çalıştık. Birden çok test ortamı hazırlığı ardından ilk prototip kontrol panosunu mon-te ettik ve bunun denizcilik lisansını aldık. İlk kez bir Festo ürünü gemilerde bir kontrol elemanı olarak kullanılıyor.”

Yeşil gezi gemisinde LNG sürücülerinin oluşturulması için birçok şirket işe dahil oldu. Örneğin, gaz sistemi konsepti Festo ile Hamburg merkezli denizcilik teknolojisi çözümleri uzmanı bir şirket olan Marine Service GmbH arasında uzun süren, tutkulu iş birliği sayesinde ortaya çıktı. Bu iki şirketin yetkilileri, yıllar süren ortak çalışmadan ne öğrendiklerini anlatıyor.

2.2019 otomasyonda trendlerSinerji 34 – 35

Page 36: otomasyonda trendler - Festo
Page 37: otomasyonda trendler - Festo

2.2019 otomasyonda trendlerSinerji 36 – 37

Kan plazması ayırmada standartlaştırılmış otomasyon

Standartları belirliyoruzKan plazması, hayat kurtaran ilaçların üretiminde vazgeçilmez bir kaynaktır. Küresel piyasalarda revaçtadır. Biotest AG, bu değerli maddeyi daha verimli kullanmak amacıy-la yola çıktı. Plazma ayırma için bir litre kan plazmasından, daha önceki üç ürün üreti-lirken, şimdi beş ürün elde etmeyi mümkün hale getiren yeni büyük ölçekli bir tesis ge-liştirdi. Festo'nun standartlaştırılmış komponentleri montaj ve bakımı kolaylaştırıyor.

Page 38: otomasyonda trendler - Festo

4.6 milyon K an plazması 120'den fazla değerli protein içerir. Bunlar arasında pıh-tılaşma faktörleri, kan maddeleri ve örneğin bir organ naklinden

sonra hastaların bağışıklık sistemini güç-lendirebilen immünoglobulin'ler bulunur. Biotest AG gibi şirketler bu değerli ham maddeden mümkün olan en iyi şekilde ya-rarlanabilmek için, araştırmaya ve yenilikçi üretim yöntemlerine yatırım yapıyor. Bir lit-re kan plazmasından elde edilebilen tıbbi ürünlerin sayısı üçten beşe çıktığı için yatı-rım kendini amorti ediyor. Üretim maliyet-lerinin yüzde 50'sinden fazlası plazma sa-tın alımından kaynaklandığından, aynı zamanda verimlilikte kalıcı bir artışa da katkıda bulunuyor. Daha verimli yöntemler, kan plazmasından elde edilen çeşitli ürün-lerin ideal şekilde işlenmesini sağlıyor. Fes-to'nun, Biotest'in yeni üretim tesisinde kul-lanılan 6.000 valfi ve 250 standart kontrol panosu hem tesisatların yapımını hem de

müteakip bakım işlemlerini kolaylaştırıyor ve uzun vadede bakım maliyetlerini düşü-rüyor.

Standartlaştırmanın kalıcı etkisi Kan plazması ayırma için yeni Biotest te-sisinin inşasındaki standartlaştırma, hem şirket hem de tesis mühendisleri için avantajlar sunuyor. Tanımlanmış bir kom-ponent havuzu sayesinde mühendisler önceden tanımlanmış komponentleri hızlı ve kolay bir şekilde satın alarak avantajlı koşullara erişim sağlayabiliyor. Böylece Biotest için toplam yedek parça tedarik maliyeti aşağıya çekiliyor. Diğer avantaj-lar arasında, bakım ve servis personeli için daha az eğitim ihtiyacı, daha kısa ak-sama süreleri ve aynı zamanda bir arıza durumunda daha az bakım iş yükü sayıla-bilir. Bu aynı zamanda daha az doküman-tasyon ve tedarik yönetimi maliyetleri an-lamına geliyor.

Almanya'da geçen yıl, 3 milyondan faz-la alyuvar torbası dahil 4,6 milyon kan ürünü kullanıldı.

Page 39: otomasyonda trendler - Festo

1.4 milyon

2.2019 otomasyonda trendlerSinerji 38 – 39

Daha yüksek kapasite ve verimBiotest'in Teknik Proje Yönetimi BNL Mü-dürü Matthias Mahle: “Kan plazması ayır-ma için büyük ölçekli modern tesisle bir-likte yeni binanın inşası söz konusu olduğunda, dikkate alınacak iki ana hu-sus vardı” diyor ve sözlerine şöyle devam ediyor: "Birincisi, mevcut tesislerin per-formans sınırlarının ötesinde kapasite ar-tışı ve diğeri verimlilikti. Kan plazması iş-leme alanında çalışan bir ilaç şirketi olarak, küresel bir piyasada rekabet edi-yoruz. Pazardaki yerimizi aynı miktarda plazmadan daha fazla ürün elde ederek güçlendiriyoruz”. Biotest, yeni tesiste daha fazla sayıda ürün üretebilecek ve aynı zamanda saflığı ve verimi artırabile-cek. Mahle, “Bir kısmı 1995'e dayanan mevcut sistemlerle, plazmadan üç farklı ürün elde edebiliyorduk. Yeni tesisler altı ürün imal edebilecek. Hammadde olarak kan plazması, üretim maliyetlerinin yüzde 50'sinden fazlasını oluşturduğundan, üretimde yüksek bir verimlilik düzeyi zo-runlu.” diyor. Mevcut kapasite limiti 800.000 litre iken, yeni tesis 1,4 milyon litre kan plazması ayırabilecek.

Mühendislik sürecine erken katılımYeni tesisin planlamasına 2013'te başlan-dı ve 2021'e kadar tamamen işletmeye alınması bekleniyor. Halihazırda tesisin büyük kısmı kurulmuş olmakla birlikte, üretimin fiilen başlaması için uzun bir doğrulama ve yeterlilik testlerinin ta-mamlanması gerekiyor. Festo, temel mü-hendisliğin ardından, aynı zamanda ilk baştan itibaren detaylı mühendislik süre-ciyle ilgilendi. Biotest EMSR Teknoloji De-partmanı'nın Müdürü Werner Gödel'e göre, mümkün olan en büyük uzun vadeli tesis verimliliğini elde etmek amacıyla belirli otomasyon ürün grupları için stan-dartların tanımlanması gerekiyor. Werner Gödel, "Anahtar sorulardan biri, örneğin bakım iş yükünü azaltmak için elde edile-bilecek standartlaştırma düzeyi ile ilgiliy-di. Standart valf kabinlerinin kullanılması bu konuda önemli bir adımdı. Standart sayısının sınırlandırılması, gelecekteki bakım iş yükünü azaltacak,” diyor.

Bakımı kolaylaştırır: Festo'nun kontrol panoları, planlamaaşamasında zaten standart olarak tanımlanmıştı.

Yeni tesiste 1,4 milyon litre kan plazması ayrılabilecek. 2021'e kadar işletmeye alınması bekleniyor.

Page 40: otomasyonda trendler - Festo

Kan plazması

Diğer kan hücreleri

Eritrositler

En küçük ayrıntısına kadar tanımlandı Festo'nun eski Almanya İlaç Segmenti Müdürü ve şimdiki Güney Almanya Pro-ses Endüstrileri sorumlusu Jürgen Weber, yeni tesis için tanımlama aşamasında et-kin bir rol oynadı. Burada, mesela paslan-maz çelikten mi, yoksa nikel kaplı pirinç-ten mi yapılmış bağlantı rakorları kullanılması gerektiği gibi sorunlar en ince ayrıntısına kadar tartışıldı. Festo standart olarak tanımlandıktan sonra, yedi tedarikçinin tamamı, proje tabanlı bir sipariş kataloğu kullanmaya başladı. Bu katalog sayesinde standartlaştırılmış valf dolapları gibi ilgili ürünlere ve havuz komponentlerine erişme ve elektronik platform üzerinden sipariş verme olanağı doğdu.

“Mümkün olan en büyük ve uzun vadeli tesis verimliliğini elde etmek amacıyla belirli ürün grupları için standartların tanımlanması gerekiyor.”Werner Gödel, EMSR Teknoloji Departmanı Müdürü, Biotest AG

İlk baştan itibaren yakın koordinasyonBiotest'ten Werner Gödel'e göre, erken planlama aşamasında Festo'dan Jürgen Weber ile Biotest'in kendi bakım depart-manı arasındaki yakın koordinasyon özel-likle önemliydi. Gödel, “Sonuçta, bakım personelimiz ürünlerle çalışmak zorunda olan insanlar. Festo’yu tercih etme yönün-deki düşünceleri netti. Artı puanlar kulla-nım kolaylığı, mükemmel destek ve uzun kullanım ömrüydü. Aynı zamanda tesis mühendisleriyle de önceden konuştuk ve havuz komponentlerini araştırırken fikir-lerini aldık. Festo komponentleri lehinde güçlü bir evet yanıtı vardı,” diyor.

www.festo.com/biotech

Biotest AG

Landsteinerstraße 563303 DreieichAlmanyawww.biotest.com

İş alanı:Plazma proteinleri ve bio tedavi ilaçları geliştirme, üretim ve pazarlama faaliyetleri

Plazma türevleri, acil durum ve yoğun bakım tıbbında her gün hayat kurtarı-yor. Kan plazması dünya genelinde ba-ğış merkezlerinde toplanıyor. En büyük tedarikçilerden biri ABD'dir. Her bir ve-rici, plazmaferez başına 200 ile 800 ml arasında kan plazması bağışlayabilir. Alma işleminden sonra vericinin vücu-dunda kırmızı ve beyaz kan hücreleri yer değiştirir. Klinik immünoloji, hema-toloji ve yoğun bakımda tedavi için te-mel bileşenler, ayırma yoluyla elde edi-lir. Kan plazması, fiziksel ve kimyasal işlemleri içeren çeşitli adımlarla kendi bileşenlerine ayrılır.

Kanın bileşenleri

55%

43%2%

Önce bağışla, sonra bileşenlerine ayır

Page 41: otomasyonda trendler - Festo

KompaktDünyanın her yerinden

Foto

s: D

avid

Arc

her,

King

size

Fot

ogra

phy

2.2019 otomasyonda trendlerKompakt 40 – 41

Lö Man'a giden yolİngiltere // Engelli ve sağlam yarış sürücüleri artık yarışlarda tamamen aynı otomobilleri kullanarak yarışabiliyor. İngiliz motorlu spor ekibi Team BRIT, Festo'nun desteğiyle gaz pedalı, vites değişimi, frenleme ve debriyaj için el ve ayak kontrollerinin kullanıldığı esnek bir sistem geliştirmek için Sloven şirket MME Motorsport ile güçlerini birleştirdi. Team BRIT, normal yarışlarda sağlam sürücülere karşı yarışan engelli sürücülerden oluşan bir araba yarışı takımıdır. Team BRIT sürücüleri, 2015/2016 yarış sezonunda BritcarEndurance serisi ve Silverstone 24-saat yarışına katıldı. Takım, 2020 için ef-sanevi Lö Man 24-saat yarışına katılmayı hedefliyor.

Hem engelli hem sağlam sürücüler için yenilikçi kontrol sistemi, fizikselengelli sürücülerin özel ihtiyaçlarına uyarlanabiliyor. Gaz pedalı, fren, vites değişimi ve debriyaj, hem pedallar hem de direksiyon simidi üzerinde bulu-nan el kontrolleri kullanılarak geleneksel şekilde çalıştırılabiliyor. Direksiyon simidi kolayca çıkarılarak el kontrolleri olmayan normal bir direksiyon simi-diyle değiştirilebiliyor. Frenleme, vites değişimi ve debriyaj, Festo otomas-yon teknolojisi kullanılarak kontrol ediliyor. Hidrolik fren sisteminin oransal pnömatik kontrolleri, ön ve arka dingiller üzerindeki frenlerin ayrı olarak ça-lıştırılmasına izin veriyor. Bir pnömatik silindir, ardışık manuel şanzımanı kontrol ediyor. Debriyaj, bir oransal pnömatik silindir kullanılarak kavranıyor ve ayrılıyor.

Festo İngiltere'nin Ürün ve Pazarlama Müdürü Steve Sands'e göre, yarış otomobilleri için bu yeni manuel kontroller sistemi, engelli insanlar için mo-torlu sporlarda daha kapsayıcı olma yönünde önemli bir adım oluşturuyor. Sands: "Tüm ekip, oransal pnömatik teknolojisi entegrasyonuyla engelli sü-rücülere kendi otomobillerinin tüm kontrolünü kazandırarak mucizeler ya-rattı," diyor. Bu yeni gelişmenin gelecekte sürüş simülatörlerinde de kullanı-lacağı umuluyor.

www.teambrit.co.uk Yenilikçi kontrol sistemi: Yarış otomobillerinde gaz pedalı, vites değişimi, debriyaj ve fren, el kontrolleri veya ayak pedalları kullanılarak çalıştırılabiliyor.

Başarılı takım, ünlü bir test sürücüsü ile birlikte: Eski Formula 1 Dünya Şampiyonu Damon Hill (açık renkli ya-rış elbisesi giymiş olan) teknolojiyi test ediyor

Page 42: otomasyonda trendler - Festo

İdeal tasarımİtalya // Cüzdanlar için kredi kartı yuvalarının elle üretimi, titiz bir dokunuş ve bir zanaatkâr olarak yılların deneyimini gerektirir. Ayakkabı ve deri eşya fabrikaları için otomasyon sistemlerinde uzman olan İtalyan üretici Autec'in geliştirdiği yeni bir sistem, hata yatkınlığını ortadan kaldırıyor ve ham mad-denin ideal kullanımını garanti ediyor. Lider İtalyan markası için geliştirilmiş olan makine, biri deriden diğeri ipekten yapılmış iki parçanın yapıştırılması-nı kontrol ediyor. Daha sonra bir yardımcı robot yapıştırılan parçaları bir deri katlama makinesine aktarıyor. Autec'te Mühendis ve Proje Müdürü olan Ila-rio Barsacchi, “Yerden kazandıran bu kompakt çözümde, 14 saniye içinde sekiz kredi kartı yuvası yapıştırılıp katlanabiliyor,” diyor.

Festo Motion Terminal VTEM, yapıştırma ve bunu izleyen taşıma işlemi için takım fonksiyonunda hızlı değişim sağlıyor. Valfler hem oransal valfler hem de kontrol valfleri olarak kullanılabiliyor. İşletim için bir uygulamayla birlikte özel olarak geliştirilmiş yönetim yazılımları, hızlı ve basit işlemler sağlıyor. Valflerin ve çeşitli takımların fonksiyonlarını ve aynı zamanda makinenin ça-lışmasını tanımlamak için kullanılabiliyorlar. İlave olarak, uygulamalar çeşitli takımların ve makinenin çalışmasının uzaktan kontrol edilmesini mümkün kılıyor. Barsacchi bu konuda şunları söylüyor: "Festo Motion Terminalinin yeniden konfigürasyonu şimdi son derece hızlı. İlave oransal valfler sipariş vermek, takmak ve yeniden konfigüre etmek yerine, yapmamız gereken tek şey bir uygulamayı çalıştırmak.”

www.autecautomation.com

São Paulo, Brezilya // Festo, yarım yüzyıl-dan uzun bir süredir Brezilya otomasyon en-düstrisine katkıda bulunuyor. Güney Ameri-ka Festo ulusal şirketi, geçen Ekim ayında 50. yıl dönümünü kutladı. Kutlamada, önce bir personel partisi düzenlendi. Ardından São Paulo'da müşteriler için Festo Yönetim Kurulu üyeleri ve şirket sahibi Stoll ailesinin de katıldığı 200 davetli konukla birlikte bir gala gerçekleştirildi.

Festo Brezilya, 7 Kasım 1968'de kuruldu. Başlangıçta şirket esas olarak Almanya'dan pnömatik komponentler ithal etmeye odak-landı. 1972-1973'te kendi üretim tesisini ku-rarak özelleştirilmiş silindirler ve aynı za-manda komponent ve satış ürünleri üretmeye başladı. Festo Didactic, 1974'ten beri Brezil-ya'da temsil ediliyor. 1994'te son teknolojili yeni bir fabrika faaliyete geçti. 1994 yılında yeni ve son teknolojiye sahip bir fabrika ku-ruldu. 2010 ve 2011 yıllarında Festo Brezilya, Santo André'daki merkez ofisinde iki test ve sergi laboratuvarının yanı sıra yeni bir showroom açtı. 2014 yılında Festo Dünya Üretim Toplantısı ilk kez Brezilya'da yapıldı. Ertesi yıl Festo Brezilya, WorldSkills Brazil şirketinin ortak organizatörüydü.

Festo Motion Terminal VTEM, bir uygulama kullanarak bir takımı uzaktan değiştirme fonksiyonunu mümkün kılıyor.

Page 43: otomasyonda trendler - Festo

2.2019 otomasyonda trendlerKompakt 42 – 43

Karayipler'de TeknolojiJamaika // Büyük Antiller'in üçüncü en büyük adası, güzel sahilleri, dünya-nın geri kalanına ihraç ettiği regi müziği ve birinci sınıf atletleriyle ünlüdür. Eylül 2018'de, Jamaika aynı zamanda endüstriyel Otomasyon ve Mekatronik için dünyadaki en büyük Festo Yetkili ve Onaylı Eğitim Merkezi'nin (FACT) açılışıyla birlikte teknik eğitimde bir küresel amiral gemisi haline geldi. Kingston'daki Karayip Denizcilik Üniversitesi (CMU) yerleşkesinde bulunan son teknoloji eğitim merkezinde öğrenciler otomasyon teknolojisi, elektrik mühendisliği, mekatronik ve Endüstri 4.0 öğrenimi görecek. FACT'ın açılışı Jamaika Başbakanı Andrew Holness ve Eğitim Bakanı Ruel Reid tarafından yapıldı. Modern öğrenim fırsatları, gençler için yeni kariyer perspektifleri açacak ve uluslararası standartta eğitim sağlayacak.

FACT, gelecekte her yıl 4.000 Mühendislik ve Fen Fakültesi Mezununa ve ay-rıca bölgedeki endüstri çalışanlarına endüstride bir gelecek kariyeri için eği-tim vermeyi ümit ediyor. Laboratuvarlar; aktüatörler, sensörler, elektrik mü-hendisliği, elektronik ve PLC programlama gibi tematik ilgi merkezleri temelinde modüler eğitim sağlıyor. Modüler üretim sistemi (MPS), disiplin-lerarası eğitimi hedefliyor. Bir Siber-Fiziksel Fabrika veya kısaca CP Factory, akıllı üretim ve Endüstri 4.0 alanında temel ve ileri eğitim için özel olarak üretilmiştir.

Festo'yla ilişki, bir Jamaika heyetinin İsviçre St. Gallen'deki WorldSkills Ya-rışmasını ziyaret ettiği 2003'te başladı. CMU, 2017'de üniversite statüsü ka-zandığında, mevcut merkezi genişletmeye karar verdi. 2019 için ilave yatı-rımları şimdiden planlandı. Bunlar arasında, otomotiv mühendisliği ve mekatronik için bir eğitim merkezi ve aynı zamanda bir seyyar FACT labora-tuvarı yer alıyor. Bunun aynı zamanda Kinston'un dışındaki gençlere de il-ham vererek ilgilerini teknoloji ve teknik eğitime yönelteceği ümit ediliyor.

http://cmu.edu.jm

Jamaika Başbakanı Andrew Holness (ortada), Kingston'daki Festo Yetkili ve Onaylı Eğitim Merkezi'nin (FACT) açılışında.

Karayip Denizcilik Üniversitesi, FACT ile yüksek bir uluslararası eğitim standardı oluşturuyor.

Page 44: otomasyonda trendler - Festo

Silikon Vadisi/ABD Büyük veri ve bulut bilgi işlem, otomasyonda giderek daha çok yer buluyor. Festo, Kuzey Amerika'daki ilk Deneyim Merkezi'ni dünyanın en dinamik inovasyon merkezlerinden birinde açtı. Endüstri 4.0'la ilgili konsept ve sistemler temelinde kademeli olarak tam bir uygulamalar dizisi oluşturulması ümit ediliyor. Bu, uygulamalar, akıllı sensörler, bulut bağlantılı büyük veri kon-septleri, bulut-tabanlı gösterge panelleri ve veri analizi, enerji verimliliği, süper iletkenler, v.b. temelinde fonksiyonları kontrol edilebilen siber-fiziksel sistemler gibi konuları kapsıyor. Festo Deneyim Merkezi, müşteriler için sergi salonu ola-rak kullanılan büyük bir salon dahil 5.000 metrekare yüz ölçümüne sahip bulu-nuyor. Burada, artırılmış gerçeklik sayesinde ziyaretçiler yarı iletken ve elektro-nik, güneş paneli ve düz panel, montaj ve test, tıbbi teknoloji, laboratuvar otomasyonu, gıda, ambalaj ve proses otomasyonu sektörlerinden üretim ve iş-leme sistemlerinin sanal deneyimini yaşayabiliyor. Döner teşhirler, en yeni oto-matik üretim ve işleme çözümlerinin aktif ve statik görüntülerini gösteriyor.

Festo Santa Clara Deneyim Merkezi'nin resmi açılışına şirket sahibi ailenin üyeleri, Denetleme Kurulu ve Yöne-tim Kurulu ile Festo NAFTA/ABD'nin yönetimi katıldı.

Temiz tuzlu suVietnam – Avusturya // Vietnam, 3.500 kilometrelik sahil şeridi, gür yağmur ormanları, yalçın dağları, eşsiz kır manzaralarının yanı sıra canlı şehirleriyle tanınır. Bir başka yoğun faaliyet alanı, Vietnam'ın karides yetiştiri-ciliği sektörüdür. Viet-Uc, modern üretme yöntemlerini kullanarak tüm dünyada popüler bir yiyecek olan bu deniz hayvanlarından her yıl yaklaşık 18 milyar adet üretiyor. 2019'da üretimin 40 milyar karidese çıkarılma-sı planlanıyor. Temiz tuzlu su, bu sucul organizmaların yüksek kalitesini garantilemek için gerekli. Festo'nun otomasyon çözümleriyle birlikte Avusturya şirketi Oos-Wassertechnik'in modern su arıtma çözümleri bunu sağlıyor.

Karidesler, gelişimlerinin her aşamasında doğru su kalitesine ve hassas şekil-de ayarlanmış tuz içeriğine ihtiyaç duyar. Özellikle kabuklular, boyları üç ile dört milimetre arasındayken su kalitesindeki değişikliklere karşı hassastırlar. Oos-Wassertechnik, 1.000'den fazla Viet-Uc tankında iletkenlik, türbidite ve pH değeri için ideal koşullar yaratıyor. Filtre sistemleri ve tuzlu su teknolojisi kullanılarak bir nehir suyu ve yeraltı suyu karışımı hazırlanıyor. Pilot vanalar ve - Festo Teknik ve Uygulama Merkezi'nden bir Müşteri Çözümü olarak mon-taja hazır şekilde temin ve test edilen - Festo MPA valf adalarına sahip koroz-yona dayanıklı paslanmaz çelik kontrol panoları güvenilir prosesleri garantili-yor. Su sıçramasına karşı korunan kompakt çözümler montaj alanını küçültüyor ve sistemlerin proses güvenilirliğini arttırıyor. MS4 tipi şartlandırıcı üniteler, basınçlı hava hazırlanmasını sağlıyor. Montaja hazır çözümler saye-sinde kurulum hızlı ve kolaydır; sadece kablo ve boru bağlantılarının tesiste yapılması gerekiyor..

www.oos-wassertechnik.at

�Viet-Uc, milyarlarca karides içeren 1.000'den fazla tanka sahip – bu nedenle su kalitesi kritik öneme sahip.

Karides yetiştiriciliğinde temiz tuzlu su için

Festo'nun paslanmaz çelik korumalı kontrol teknolojisi kullanılıyor

Page 45: otomasyonda trendler - Festo

Yeni Alman Mekatronik şampiyonları Festo'dan çıktı: Felix Alt (solda) ve Jan Kintzi.

Deneyimli ekip: MPS istasyonunda iki genç mekatronik mü-hendisi.

Kazan'a gidiyorlarAlmanya // Köln, didacta 2019, Salon 6: Yedi ayrı takım, Fes-to standının yakınındaki bir alanda WorldSkills Almanya'nın Mekatronik şampiyonu unvanı için üç gün boyunca mücadele etti. Yarışmaya katılanlar arasında Festo kursiyerleri Felix Alt ve Jan Kintzi ve vardı. Ticaret fuarı en yoğun saatlerini yaşar-ken, onlar kablo bağlantısı, boru tesisatının montajı, birleştir-me ve programlama dahil, bir modüler üretim sistemiyle (MPS sistemi) ilgili birçok farklı ve bazen yanıltıcı görevi çöz-mekle meşguldü. Sonuçta sistemin, müstakil kapları ayırma-sı, onlara renklerine göre farklı kapaklar sağlaması ve daha sonra renge göre sıralanmış küçük kapları çıkarması gereki-yordu.

Ve bu görevi başarıyla gerçekleştiren yetenekli ikili, bir ilave ödül ve ayrıca kazananlar töreni ödülünü aldı. Alt ve Kintzi, Almanya Yarışındaki başarıları nedeniyle, 22 - 27 Ağustos ta-rihlerinde Rusya, Kazan'da yapılacak olan WorldSkills ulusla-rarası yarışına girmeye hak kazandılar. İki mekatronik mü-hendisi, Alman ulusal takımının üyesi olarak çalışma disiplinine girecek. Şimdi görevleri, hazırlanma süresini mümkün olan en iyi şekilde kullanmak olan ekip üyeleri: “Rusya'da elimizden gelenin en iyisini yapmak ve sonuna ka-dar başarmak istiyoruz,” diyorlar. Festo Didactic de Siemens ile birlikte Mekatronik, Su Teknolojisi, Endüstriyel Kontrol, Polimekanik ve Endüstriyel Mekanik Değirmenci becerileri yarışmaları için Endüstri 4.0 sunum yarışması ekipman spon-soru olarak hazır bulunacak.

www.festo.com/didactic

WorldSkills International, 65 yıldır staj-yerlere, öğrencilere ve genç profesyonelle-re - sıkı uluslararası standartlara uygun olarak - yeteneklerini uluslararası düzeyde test etme fırsatı sunuyor. Yarışma iki yılda bir yapılıyor. Aradaki zamanda çeşitli ulu-sal değerlendirme yarışmaları düzenleni-yor; Almanya'da bu yarışma WorldSkills Almanya adıyla yapılıyor. Tüm ulusal de-ğerlendirme yarışmalarında birinci gelen-ler WorldSkills'te, ikinci gelenler ise keza her iki yılda bir yapılan EuroSkills'te yarı-şabiliyor.

www.worldskills.org www.worldskillsgermany.com

2.2019 otomasyonda trendlerKompakt 44 – 45

Foto

s: W

orld

Skill

s G

erm

any

Page 46: otomasyonda trendler - Festo

Spor mu, sanat mı Tolga?

Hatırladığım en eski şey üç-dört yaşlarım-dayken dergi kenarlarına yaptığım resim-lerdi. Bir de balkonumuzu mini bir futbol, basketbol sahasına çevirmem. Sağ olsun ailemde her şeyi saklama huyu olduğu

için o sayfalar ve basket potası hala durur. Belki ileride, ben gidince bu antikalar çok para edebilir ama gerçekçi ol-mak gerekirse düşük bir ihtimal.

Zamanla resim tutkum dergi sayfalarını aşarak duvarlara taşındı. Evin, bahçenin duvarlarına hatta komşularınkilere de resimler çiziyordum. Bir an geldi, bizim sokakta, duvar-larına sulu boya kuş resmi yapmadığım ev kalmamıştı. İlk paramı da o zaman kazandım. Her şeyi saklayan ben, keş-ke o ilk parayı da adet olduğu üzere saklasaydım ama o kadar azdı ki bakkala gidip harcadım.

Bir yandan da fazlasıyla kitap okuyor, her okuduğum ya-zardan etkilenip o yazar gibi yazmak istiyordum. Yazıyor-dum da ama tabi ki o yazarlar gibi değil. Onlar kadar iyi de-ğil. Hatta kötü, baya kötü. Ama en azından kompozisyon dersinden geçiyordum.

Bütün bunlar olurken arka planda hep top oynuyorduk. O zamanlar spor yapmak demezdik tabi buna. Top oynuyor-duk evet. Topun olduğu her oyun. Top bulamazsak top ya-pıyorduk. Lahanayla yaptığımız bir maç bile var. İki dakika sürdü.

O günlerde büyüyünce ya sporcu ya da sanatçı olacağımı zannediyordum. Bu yüzden mühendis oldum.

Elim ekmek tutmaya başlayınca hayatımın aşkı sinemaya meylettim. Amatör sinema pahalı bir uğraştı çünkü. Hayat boyu biriktirdiğim tüm sanatsal birikim, sinema olarak or-taya çıkmaya başladı. Tüm boş zamanlarımda belgeseller, klipler, komedi şovları, kısa filmler çekiyordum.

Tabi olaylar gelişirken yine arka planda spor vardı. Amatör ligde futbol oynuyordum, tenis tutkumdu falan.

Tam bu noktada mühendis olmamın büyük faydalarını gör-düm. Yaptığım her şeyde, sporda da, sanatta da farkında olmadan mühendis yaklaşımları geliştirdiğimi fark ediyor-dum. Bir film çekerken set kurulumunda, sahne tasarlar-ken, post-production aşamasında kurgu yaparken gibi her anda “bak dostum, bu yaptığın tam bir mühendis çözümü” diyordum kendi kendime. Bir problemi en kısa yoldan en verimli şekilde çözme, analitik bakabilme gibi melekeler hayatın her alanında bana yardımcı olageldi.

Şanslı biri olduğumu düşünüyorum. Hayattaki en büyük şans-larımdan biri de Festo’da çalışmak oldu. Dahası, Festo’nun da, çalışanlarının hobilerini desteklemesi, buna teşvik etmesi-dir. Ama bence deminden beri anlattığım hikayeler dahil en muhteşemi, sporcu ve sanatçı kimliklerimi Festo adına da ha-yata geçirme muradına erişmemdir.

2014 yılı Festo için çok özel bir yıldı. O yıl şirketimiz Türkiye’de kuruluşunun 25. yılını çeşitli etkinliklerle kutluyordu. Yöneti-mimiz bu 25 yılın hikayesini bir belgeselle anlatmam için bana teklif sundu. Teklif sundu derken “bu belgeseli yap” dedi. Se-vinerek kabul ettim tabi. Altı aylık hummalı bir çalışmanın so-nunda iş arkadaşlarımız, eskiden bizimle çalışmış olan dostla-rımız, müşterilerimiz, öğrenciler ve yönetimimizin rol aldığı çok kalabalık bir prodüksiyonu gerçekleştirdik. Video, 25.Yıl etkinliklerinin gala gecesinde firma sahiplerimizin huzurunda gösterildi. O günü unutmayacağım.

Sonra bir başka müthiş olay daha gerçekleşti. Festo’nun her iki yılda bir düzenlediği ve tüm Festo Av-rupa ülkelerinin katıldığı futbol şampiyonasına Türkiye ola-rak ilk kez katılma kararı aldık. Yönetimimiz bu kez bana ta-kım kaptanlığı teklifi sundu. Teklifi sundu derken, demin anlattığım gibi yani.

Biz ilk olarak 2014’te, yedincisi düzenlenen turnuvaya Bulga-ristan’da katıldık. 2016’da İspanya’da, 2018’de de Macaris-tan’da ülkemizi ve şirketimizi başarıyla temsil ettik. Ben de ta-kımımıza, meslek hayatımda edindiğim yöneticilik ve liderlik tecrübelerimle yardım etmeye çalıştım.

Ayrıca son turnuvaya hazırlık sürecimizi de belgesel-leştirdik. O video filmi de açılış partisinde gösteril-di ve Macar turnuva komitesi tarafından özel te-şekkür aldık. Bence her şey bir karma. Her şeyin birbiriyle ilişkisi var. Derin felsefe yapamam elbette ama her şeyin birbirinin içinde var olduğunu görebiliyorum. Spor, sanat, kariyer hepsi birbirini tetikliyor, oluşturuyor gibi. Bu nedenle ruhumuzu ve bedeni-mizi hep beslememiz, zenginleştirmemiz lazım geldiğine ina-nıyorum. Bu zorlu hayatta mutlu ya da başarılı olmanın başka da bir yolu yok sanki...

2.2019 otomasyonda trendlerSoft Stop 46

Page 47: otomasyonda trendler - Festo

Impressum

www.festo.com/twitter

www.festo.com/youtube

www.festo.com/linkedin

www.festo.com/facebook

Yayınlayan:Festo San. ve Tic. A.Ş.Aydınlı İstanbul Anadolu YakasıOrganize Sanayi Bölgesi Mh.Üniversite Cad. No: 45, 34953 Tuzla/İstanbul

Tel: 444 1 378Faks: 0 (216) 585 00 50

Lütfen dikkatMüşteri, kullanıcı, uzman veya teknik danışman gibi tüm tabirler hem kadın hem erkekleri kasteder.

Telif hakkı 2019 Festo AG & Co. KGTüm hakları saklıdır

Kullanılan tüm görüntüler, grafikler ve metinler telif ve diğer fikri mülkiyet yasalarınca korunur. Festo AG & Co. KG. tarafından verilmiş açık izin olmadan, bunların başka bir basılı veya elektronik yayında her tür yeniden üretimi, modifikasyonu veya kullanımı yasaktır.

Bu yayın hakkındaotomasyonda trendler 2.2019

Page 48: otomasyonda trendler - Festo

Göz açıp kapayana kadar

Bir doğa fotoğrafçısı olarak, çok sabırlı olmanız ve bu renkli yusuf-çuk gibi objeleri yakalayabilmek için hızlı reaksiyon vererek en doğ-ru anda deklanşöre basmanız gerekir. O kadar hızla vızıldayıp gidi-yor veya yön değiştiriyorlar ki, genellikle takip edilebilmeleri imkânsız. Kamera açısı bu fotoğrafı daha da göz alıcı yapıyor.

Yusufçuk, dinlenmek için durduğu zaman kanatlarını birbirine değ-direne kadar geri kıvırır. Bu anda, genellikle büyük, sabit, bileşik gözleri daha da öne çıkar. Ommatidya adı verilen bu yapı 7.000’e kadar bağımsız gözden oluşur. Her birinin minik bir lensi ve ışık algı-layıcı hücresi bulunur. Uzamsal çözünürlük piksel sayısıyla doğru oranlı ve tek delikli göze görülen çözünürlüğün çok altındadır. An-cak, insan gözü saniyede 24 kare işleyebilirken bunlar saniyede 300 kareye kadar işleyebiliyor. Yaklaşık 360 derecede görüş alanına sa-hip olan yusufçuklar bu sayede avlarını yüksek hızda uçarken bile tanıyıp yakalayabiliyor.

www.festo.com/facebook

www.festo.com/twitter

www.festo.com/youtube

www.festo.com/linkedin

www.festo_tr/instagram

Foto

: © e

ucle

m –

sto

ck.a

dobe

.com