Embed Size (px)
Citation preview
&
Senaryo 2060: Otoparktan park bölgesineEmisyon yok, araba gürültüsü yok, trafik sıkışıklığı yok. Onun yerine yığınla kamusal alan var. Geleceğin akıllı şehirleri kendi sakinlerine metropolitan yaşam tarzının konforuyla kırsal yaşamın avantajlarını bir arada sunuyor olacak.
Şehirlerdeki yaşam koşullarıyla ilgili mevcut tahminler kesin olarak söylemese de gelecekte insanların büyük şehirlerde günümüze kıyasla çok daha sağlıklı, keyifli ve rahat bir yaşam sürmesi olasılık dahilinde. Ancak bunun için şehirlerin akıllı ve hatta kesinlikle çok kurnaz olması şart. Şehirlerin birer açık hava bilgisayarına dönüşmesine, heyecan verici çok sayıda teknoloji katkıda bulunuyor.
Geleceğin akıllı şehirlerinde hangi dijital teknolojiler kullanılacak?
Dünyanın çoğu kısmında, şehirler baş döndürücü bir hızla büyüyor. Bu büyüme, geniş bir yelpazedeki verimli hizmet sunumu gereksinimini de aynı hızda artırıyor. Peki ya çözüm? Birbirleriyle bağdaştırılmış bilgi teknolojileri…
Şehirler neden giderek daha akıllı oluyor?
Yenilikçilik ve gelecek araşt›rmalar› dergisi l Temmuz 2015
Gelecek Trendlerwww.siemens.com.tr
181_CP_07.indd 1 6/27/15 4:15 PM
G E L E C E K & T R E N D L E R E d i t ö r - İ ç i n d e k i l e r
2
IoT devrimi yaklaşıyor
M. Rauf Ateş
Yönetim Yeri Trump Towers, Kule 2, Kat: 21-24, 34387, Şişli-İSTANBUL
Tel: 0 212 410 32 28 Faks: 0 212 410 32 27
Yay›nc›Doğan Burda Dergi Yay›nc›l›k ve Pazarlama A.Ş
www.doganburda.com
Reklam Grup Başkan› Viki Habif Grup Başkan Yard›mc›s› Nil Ertan Teknik Müdür Nusret K›r›ml›oğlu
Tel: 0 212 336 53 60 (3 hat) Faks: 0 212 336 53 90Rezervasyon
Tel: 0 212 336 53 00-57-59 Faks: 0 212 336 53 92-93Ankara Reklam Tel: 0 312 207 00 72-73
İcra Kurulu Başkanı Mehmet Y. Y›lmaz
Yay›n Direktörü (Sorumlu) M. Rauf Ateş
Yayın Yönetmeni Sedef Seçkin Büyük
Yaz›işleri Müdürü Ebru F›rat
Haber Müdürü Şeyma Öncel Bayıksel
Görsel Yönetmen A. Bertuğ Pat›r
Yayın Kurulu (Alfabetik sırayla) M. Rauf Ateş, Hüseyin Gelis, Sedef Seçkin
Marka Müdürü Gökçe Aykaç Mutlu
Ankara Temsilcisi Erdal İpekeşen Tel: 0 312 207 00 95
DB Okur Hizmetleri hatt› Tel: 0212 478 03 [email protected]
DB Abone Hizmetleri hatt› Tel: 0212 478 03 00 Faks: 0212 410 35 12-13
YönetimGenel Yayın Koordinatörü Yeşim Denizel
Projeler Direktörü (Tüzel Kişi Temsilcisi) Ferit ÖzkaşıkçıSatış Direktörü Orhan Taşkın
Finans Direktörü Didem KurucuÜretim Direktörü Servet Kavasoğlu
Bir süredir “Internet of Things” (Nesnelerin interneti) konusuna kafa yoruyorum. Daha Türkiye’de çok fazla gündeme gelmeyen, önemi fazlaca
algılanamayan bu teknoloji geleceği şekillendireceğini şimdiden göstermeye başladı. Çok sayıda dev şirket bu alana yatırım yaparken, yüzlerce start up IoT için hizmet ve ürün geliştirmeye çaba harcıyor.
IoT’nin iki önemli alanı olacak: Bir tarafta şirketler, diğer tarafta şehirler olacak. Gelecek&Trendler bölümünde “akıllı şehirler” tarafı ele alındığı için ben de ona dikkat çekmek istiyorum.
Şehirleşme giderek artıyor, trafik başta olmak üzere hayat zorlaşıyor. Enerji maliyetleri artıyor. İnsanlar verimli ve rahat bir hayat sürmek istiyor. İşte IoT’nin en önemli yararı burada kendini gösterecek.
Siemens uzmanlarının ilerleyen sayfalarda dikkat çektiği gibi akıllı uygulamalar sayesinde “en etkin yolu” bulmaktan kendi kendine park etmeye yarayan sistemlere kadar çok sayıda yeni hizmet devreye girdi, girmek üzere…
Enerji tarafında ise akıllı şebekeler sayesinde müthiş bir verim yakalamak mümkün olacak.
Fraunhofer Sistemler ve İnovasyon Araştırmaları Enstitüsü’nün araştırması, Alman enerji sektörünün akıllı şebekelerin kullanımını da içerecek şekilde komple birbirine bağlanması ve dijitalleştirilmesi sayesinde yılda yaklaşık 9 milyar Euro tutarında tasarruf yapılabileceğini hesaplamış. Müthiş bir rakam değil mi?
Bence IoT ile hayatımızı değiştirebileceklerinin çok azını görüyor, hakkında okuyabiliyoruz. Yakında daha etkileyici hizmet ve ürünlerle karşılaşacağız. İlerleyen sayfalarda ise bunun ipuçlarını görmek mümkün…
İyi bir ay geçirmeniz dileğiyle… Saygılarımla…
İÇİNDEKİLER
Geleceğin akıllı şehirlerinde hangi dijital teknolojiler kullanılacak? ..............................................3
Şehirler neden giderek daha akıllı oluyor? ..............................5
Senaryo 2060: Otoparktan park bölgesine ...............................8
182_CP_07.indd 2 6/27/15 4:25 PM
bilir kaynaklardan üretilecek makul fiyatlı temiz enerjinin keyfini çıkarıyor olabilirdi.
Böylesi bir geleceğe uzanan yolun illa da endüstri çağı öncesi döneme geri dönüş olması gerekmez. Onun yerine bunu şehir-lerin büyük birer bilgisayar gibi çalıştığı bir dijital teknolojiler çağına doğru gitmemiz sağlanabilir.
Bugün çoğu büyük şehir, en azından bazı alanlarda daha şimdiden böylesi bir geleceğe doğru yol alıyor. Onlar modernite anlamında akıllı oluyor: Veriler temelinde. Bu arada onların yardımına çok sayıda so-fistike teknoloji koşuyor.
Gelecek&Trendler l Temmuz 2015 3
Akıllı şehirler
S adece 15 yıl içinde insanoğlunun nere-deyse yüzde 60’ı kentsel merkezlerde yaşıyor olacak. Mevcut tahminlere gö-
re 2050 yılında bu rakam, yüzde 70’e yükse-lecek ki bu da neredeyse bugün dünyanın toplam nüfusu kadar çok insan demek. Bu-rada rahatsız edici konu ise şehirlerin daha şimdiden global sera gazı salımlarının yüzde 70’inden sorumlu olması.
Dünyada kentsel alanlarda yaşayan in-sanların yaklaşık yüzde 90’ı, tavsiye edilen eşiklerin üzerinde oranda kirli parçacık ba-rındıran havayı soluyor. Daha şimdiden çok sayıda şehir, yaşam alanı kıtlığı, aşırı yükle-
nilmiş altyapılar ve savunmasız suyla enerji arzı sorunlarıyla boğuşuyor. Ayrıca büyük şehirlerdeki salımlarla daha da kötüleştiri-len iklim değişikliğinin neden olduğu doğal afetler riskinin artması da cabası.
Daha iyi bir geleceğe giden yollarAslında her şey, çok daha farklı olabilirdi. Kent sakinleri bugün duman yerine temiz havanın, tıkış tepiş yollar yerine gerilimsiz mobilitenin, mikrop içeren su kaynaklarının yerine temiz içme suyunun ve fosil yakıtlar-dan elde edilen kirli ve pahalı enerji yerine istenildiğinde emre amade olan yenilene-
Şehirlerdeki yaşam koşullarıyla ilgili mevcut tahminler kesin olarak söylemese de gelecekte insanların büyük şehirlerde
günümüze kıyasla çok daha sağlıklı, keyifli ve rahat bir yaşam sürmeleri olasılık
dahilinde. Ancak bunun için şehirlerin akıllı ve hatta kesinlikle çok kurnaz olması şart.
Şehirlerin birer açık hava bilgisayarına dönüşmesine, heyecan verici çok sayıda
teknoloji katkıda bulunuyor.
Geleceğin akıllı şehirlerinde hangi dijital teknolojiler kullanılacak?
Siemens’in Akıllı Şehir Platformu bilgilerin ve verilerin analiz edileceği merkezi bir platform olarak tasarlandı.
183_184_185_186_187_188_189_190_CP_07.indd 3 6/27/15 4:22 PM
diğinde yaklaşık 5 milyar insan internetle birbirine bağlanmış olacak. Bu aslında bi-zim yaşamlarımızın ve özellikle de iş hayatı-mızın çeşitli yönlerinde kalıcı değişikliklere neden olacak bir gelişme. Geleceğin tipik bir iş gününün tamamı, artık tek bir ofiste geçmeyecek; dağınık, global yardımlaşma, global rekabet ve yaşam boyu öğrenme kavramlarıyla karakterize edilecek. Bunun hem olumlu hem de olumsuz yönde etkileri olacak: Yeni bir topluluk anlayışı veya artan bir yabancılaşma duygusu.
Akıllı şehirlerde ve giderek daha fazla birbirine bağlanan bir dünyada bilgi işçileri açık plan ofislerde ve birlikte çalışma mer-kezlerinde sanal takımlarla işbirliği halinde çalışacak. Nesiller, zaman kuşakları ve kül-türler arasındaki engeller ortadan kalkabi-lir. Ancak iş güvensizliği ve kimlik yoksunlu-ğu da artabilir. Burada kesin olan tek bir şey var: İnternetin kapasitesi arttıkça bizler de bilgileri hiç olmadığı kadar çabuk ve yoğun bir şekilde paylaşmaya devam ederek daha fazla bilgi tabanlı hizmet ve şehirlerde yeni yaşam tarzları oluşturulmasında faydalana-cağız.
Peki şehirlerin daha akıllı ve daha yaşa-nılabilir yerler olması için hayata geçirmek zorunda kalacakları yapısal değişiklikler ne kadar radikal? MIT Kentsel Planlama ve A-raştırmalar Bölümü’nde profesör, mühendis ve mimar olan Carlo Ratti, bir anlamda “Hiç de radikal olması gerekmiyor” diyor. Ratti kendisiyle yapılan bir mülakatta, “Ben bu-nun sistematik çözümlerle ilgili olmadığını söylemek istiyorum. Daha çok kademeli bir süreç” diyor. Mimari bakış açısıyla nasıl ki antik Roma bizim bugün alışık olduğumuz şehirlerden çok da farklı değilse yarınların şehirlerinin de günümüzdeki şehirlerden kökten farklı olmayacağını söylüyor. Ratti, “Ancak değişecek olan bizim şehri dene-yimleme yöntemimiz olacak” diyor. Bura-da dijital teknolojilerin yoğun kullanımına atıfta bulunuyor: “Son 10 yıl içinde dijital teknolojiler, kocaman ve akıllı bir altyapı-nın bel kemiğini oluşturarak şehirlerimizin üstünü bir battaniye gibi örtmeye başladı. Şehirlerimiz artık çok büyük bir hızla birer açık hava bilgisayarı haline geliyor.”
Peki biz yarınların şehirlerinde nasıl ya-şıyor olacağız? Şu anda mevcut eğilimlerin tersine çevrilmesinin mümkün olduğunu ve şehirlerdeki yaşamın pek çok açıdan günü-müze kıyasla çok daha iyi olacağını söyleyen çok sayıda gösterge var.
Yazılımdan akıllı şehirlereBütün büyük şehirlerde zaten daha şimdi-den sayısız miktarda sensör ve her türden veri toplama sayacı var. Ancak çok az sayıda şehir, bu verileri eyleme geçilebilir bilgiye dönüştürmeyi başarabilmiş durumda. Peki bu iş nasıl başarılabilir? İşte sorun burada ve geleceğin şehrinin önünde duran en büyük meydan okuma da bu.
Aslında bu sorunun cevabını, AB proje-si “Streetlife” kapsamında geliştirilen Yeşil Mobilite uygulamasında olduğu gibi birbir-leriyle koordine edilmiş algoritmalar sunu-yor. Buradaki yazılım, İtalya’nın Rovereto, Finlandiya’nın Tampere ve Almanya’nın Ber-lin şehirleri için “en yeşil” ulaşım güzergah-larını tanımlıyor. Diğer çok sayıda vakada bu yazılım, yapay sinirsel ağlar gibi çok daha karmaşık sistemlerden oluşuyor. Çalışma tarzı insan beynine fevkalade benzeyen bil-gisayar modelleri var. Onlar kendi kendileri-ni eğiterek içsel ilişkileri fark etmeyi öğrene-bildikleri için tahminlerde de bulunabiliyor.
Sinir ağlarının büyüleyici sonuçla-rının bir örneği de Siemens Kurumsal Teknolojiler’den (CT) Ralph Grothmann ta-rafından geliştirilmiş bir yazılım. Bu yazılım büyük şehirlerdeki hava kirliliği derecesini birkaç gün önceden kesin olarak tahmin edebiliyor.
Doğru bir şekilde kaydedilmiş verilere dayanan doğru tahminler, aslında kentsel altyapıların optimum şekilde kullanılması-nın bel kemiğini oluşturur. Onlar sayesinde akıllı şebekeler değişen hava koşullarından kaynaklanan enerji arzındaki dalgalanmala-rı dengelemek gibi işlerle başa çıkabilir. Bu türden tahminler, daha şimdiden bir elekt-rikli arabalar filosunun bir bina yönetim sis-temine nasıl bağlanacağı ve nasıl bir enerji depolama mekanizması olarak kullanılacağı konularında bir fikir verebilir.
Bilgiden gelişmiş hizmetlereAkıllı şehirlerin geleceğini bir ağ kurma tek-nolojisi olarak nesnelerin interneti ve bir tahmin teknolojisi olarak da akıllı veriler belirleyecek. Örneğin klima sistemleri gibi tüketiciler, talebin zirve yaptığı dönemlerde otomatikman yavaşlatılarak enerji üretimi ve tüketimi çok daha iyi koordine edilebi-lir; enerji üretiminin her geçen gün daha da dağınıklaşması, akıllı şebeke teknolojileri-nin hayata geçirilmesiyle çok daha verimli yönetilebilir ve endüstriyel tesisler, binalar ve ulaştırma sistemleri birer enerji servis
Gelecek&Trendler l Temmuz 20154
tedarikçisi olarak birbirlerine entegre edi-lebilirler.
Henüz emekleme aşamasında olan bu süreç, ileride teknolojiler ve hizmetler için yepyeni pazarların kapılarını açabilir. Mese-la şu anda Siemens, Londra’nın raylı tran-sit sistemi üzerindeki yükü ciddi oranda hafifletecek ve 2018 yılında devreye alına-cak bir projenin, 100 milyon sterlin değe-rindeki siparişlerini karşılamakla meşgul. Crossrail Tunnel aslında yüzyılda bir yapılan türden bir proje ve şu anda Avrupa’nın en büyük altyapı projesi olma unvanına sahip. Crossrail’le Londra’nın yerel toplu taşımacı-lık sisteminin kapasitesi tahminen yüzde 10 kadar artırılmış olacak.
Şehirler ve kent sakinleri, sadece enerji tüketimini değil aynı zamanda ulaşımı, lo-jistiği, tıbbi bilgileri, eğlenceyi ve çok daha fazlasını optimumlaştırma potansiyeline sahip ağlar içinde birbirlerine bağlanabilir. Ancak nihayetinde tüm bu hizmetler veri-lere dayanacaktır ve bu durum da “Büyük Birader” devleti endişelerini artırmaktadır. Acaba yarınların şehirleri George Orwell’in 1984 romanındaki dünyası gibi mi olacak? Siemens Kurumsal Teknolojiler’de sürdü-rülebilir şehirler teknoloji alanının başında olan ve bu şirketin akıllı şehir platformunun basın sözcülüğünü yapan Bernd Wachmann, “Hiç de değil” diyor. Burada söz konusu olan araştırma amaçlarıyla geliştirilmiş ve bilgi ile verilerin analiz edilmesini hedefle-yen merkezi bir platform. Onun tek amacı, şehirle ilgili tüm verileri bir araya getirmek, değerlendirmek ve hem maliyetleri hem de salımları kısacak önlemleri hayata geçirecek talimatlar vermek. Wachmann rahatlatıcı bir ifadeyle “Bizim tek gereksinim duyduğu-muz anonimleştirilmiş yani isimsizleştirilmiş bilgiler” diyor.
Dönüştürülen iş yerleriŞehirlerin artan iç içe bağlanmışlık seviyesi, daha şimdiden pek çok kültürel değişikliğe neden olmuş durumda. 2020 yılına gelin-
Akıllı şehirler
Sandra Zistl
Crossrail Tunnel
183_184_185_186_187_188_189_190_CP_07.indd 4 6/27/15 4:22 PM
5Gelecek&Trendler l Temmuz 2015
Dünyanın çoğu kısmında, şehirler baş döndürücü bir hızla büyüyor. Bu büyüme, barınma ve elektrikten, temiz içme suyu, mobilite ve güvenliğe kadar değişen geniş bir yelpazedeki verimli hizmet sunumu gereksinimini de aynı hızda artırıyor. Peki ya çözüm? Birbirleriyle bağdaştırılmış bilgi teknolojileri…
Şehirler neden giderek daha akıllı oluyor?
B ugün “akıllı” bir şehir sizde nasıl bir izlenim uyandırır? Bunu öğrenmek için öncelikle İngiliz piyasa araştırma
firması Juniper Research tarafından 2015 yılında “Dünyanın En Akıllı Şehri” ilan edilen Barselona’ya bir göz atmak
gerekir. 1,6 milyondan fazla nüfusu olan bu şehir, daha şimdiden son derece başarılı olduğunu gözler önüne seren yerel toplu taşımacılık sistemini ve elektrikli araç kullanımını teşvik eden bir program uyguluyor. Barselona caddelerinde şu anda
500 hibrit taksinin yanı sıra 300’e yakın belediyeye ait elektrikli araç ve yaklaşık 400 özel elektrikli araba dolaşıyor. Bu program aynı zamanda yaşam kalitesini artırmak ve çevreyi korumak için enerji ve su arzıyla aydınlatma, mobilite sistemlerinin entegre edilmesini de öngörüyor. Ayrıca bu şehir, idari birimlerinin şeffaflığını ve hemen el altında bulunabilirliğini sağlamak için açık hükümet önlemlerini de hayata geçiriyor.
CO2 salımlarını nasıl kontrol altına almalı?Günümüzde şehirlerde yaşayan insan sayısı giderek artıyor. Dünyanın en büyük metropolitan alanı olan Tokyo, daha şimdiden 37 milyon gibi afallatıcı bir nüfusa ev sahipliği yapıyor. Birleşmiş Milletler, 2030 yılı itibarıyla dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 60’ının kentsel alanlarda yaşıyor olacağını tahmin ediyor. Üstelik bu eğilim, sadece endüstrileşmiş uluslarla sınırlı değil, aynısı gelişmekte olan ülkeler için de geçerli. Ancak bu artış beraberinde çok sayıda sıkıntıyı da getiriyor. Çoğu şehrin başı, daha şimdiden konut eksiklikleri, aşırı yüklenilmiş altyapılar ve su ile enerji arzında dar boğazlar gibi sorunlar yüzünden ağrıyor. Aynı zamanda büyük ölçüde bu şehirlerin kendilerinin yarattığı salımlar sonucunda ortaya çıkan iklim değişikliğinin neden olduğu doğal afetlerle de tehdit ediliyorlar. Her ne kadar şehirler bugün dünya yüzeyinin sadece yüzde 2’sini işgal ediyor olsa da global CO2 salımlarının yüzde
183_184_185_186_187_188_189_190_CP_07.indd 5 6/27/15 4:22 PM
Gelecek&Trendler l Temmuz 20156
Akıllı şehirler
70’inden fazlasından sorumlu. Ancak tüm bu kasvetli havanın ortasında birtakım iyi haberler de yok değil: Ulusal Enerji Ajansı (IEA), ekonomik büyümeyle sera gazı salımları arasındaki tarihsel yakın ilişkinin artık zayıflamaya başladığını bildiriyor. Nedeni ise enerjinin artık çok daha verimli üretilmesi ve tüketilmesinde yatıyor.
Yaygınlaşan mobiliteİnsanlar ne kadar birbirlerine yakın ve tıklım tıklım olursa A noktasından B noktasına gitmek o kadar zorlaşır. Ancak çoğu durumda bilgi teknolojileri, optimum çözümlere giden kestirme bir yol sunabilir. Örneğin akıllı telefonlarda alternatif güzergahlar veya ulaşım yöntemleriyle ilgili gerçek zamanlı ve doğru tavsiyeler
verilmesiyle trafik sıkışıklıklarının önü alınabilir. Günümüzden hiç de uzak olmayan bir gelecekte muhtemelen kendi kendine giden elektrikli arabalar, kazaları önlemek ve bir aracın kendi kendine park etmesi veya kendi mobilite planını değiştiren bir başka araca o park alanını vermesi gibi duruma özel kararlar alması için birbirleriyle iletişim kurabilir hale gelecek. Kısa mesafeler ve yoğun nüfuslu alanlar, bu gibi servislerin kullanımı açısından şehirleri ideal kılmaktadır.
Mobilitenin yaygınlaşmasıyla birlikte bir ağ teknolojisi olarak nesnelerin internetinin ve tahminler üretmek için akıllı verilerin kullanımının da çok sayıda diğer kentsel altyapıları ve hizmetleri yeniden şekillendirmeleri bekleniyor. Mesela gelecekte enerji üretimiyle talebini daha önce hiç olmadığı kadar doğru seviyede denkleştirmek, sayıları giderek artan birbirinden bağımsız sistemleri yönetmek, ısıtma ve elektrik piyasalarını birleştirmek ve endüstriyel tesisleri, binaları ve araçları
OECD’ye göre 2010 ile 2030 yılları arasını kapsayan dönemde tüm altyapı projeleri için gerekli yıllık global
yatırım miktarı yaklaşık 1,8 trilyon dolar olacak.
183_184_185_186_187_188_189_190_CP_07.indd 6 6/27/15 4:22 PM
Gelecek&Trendler l Temmuz 2015 7
sadece birer enerji kullanıcısı değil ama aynı zamanda birer enerji tedarikçisi olarak da birbirlerine entegre etmek mümkün olabilecek. Bu sayede teknolojiler ve hizmetler için yepyeni pazarlar yaratılmış olacak.
PriceWaterhouseCoopers (PwC) finansal denetim firması tarafından yürütülen bir araştırmaya göre dünyadaki enerji tedarikçilerinin yüzde 94’ü, 2030 yılına kadar iş modellerinin dönüştürüleceğine veya en azından ciddi bir şekilde değişeceğine inanıyor. Dünyanın dört bir köşesindeki enerji tedarikçilerine piyasa üzerinde en büyük etkiyi hangi teknolojik gelişmenin yaratacağı sorulduğunda ise yüzde 60 ile enerji verimliliğini artıracak, ardından yüzde 56 ile güneş modüllerinin fiyatını hızla aşağıya çekecek, yüzde 53 ile talep yönetimine yönelik yeni teknolojilerin ortaya çıkmasını sağlayacak ve yüzde 51 ile de akıllı sayaç sistemlerinin ve enerji şebekelerinin önünü açacak önlemlere dikkat çekiyorlar.
BITKON dijital derneği tarafından
Fraunhofer Sistemler ve İnovasyon Araştırmaları Enstitüsü’ne yaptırtılan bir araştırmada, Alman enerji sektörünün akıllı şebekelerin kullanımını da içerecek şekilde komple birbirine bağlanması ve dijitalleştirilmesi sayesinde yılda yaklaşık 9 milyar Euro tutarında tasarruf yapılabileceği hesaplanmış. Bu tasarruflardan 5,5 milyar Euro ile aslan payını alan kısmı ise sadece akıllı şebeke yönetimiyle başarılabilecek.
Endüstriyel üretimin ve özel kullanımın elektrik talebi her iki sektörün de yenilenebilir enerji kaynaklarıyla ilgili günlük arz dalgalanmalarını etkin bir şekilde kapatmalarına izin verecek şekilde aynı hizaya getirilebilir. Milyarlarca Euro’yu bulabilecek ekstra tasarruflar da otomatik bina yönetim sistemleri ve şebeke inşaatlarında maliyetlerin düşürülmesiyle sağlanabilir. Bu yüzden bu hedefleri tutturacak teknolojilerin tedarikini yapabilecek şirketler için iş potansiyeli devasa boyutlarda, bilhassa da kentsel alanların akıllı şehirlere dönüşmesinin yeni
standartlar belirlenmesini zorunlu kılacağı ilk aşamada bu işe girenler için.
Akıllı şehir teknolojilerine yapılan yatırımlar artıyorBu örnekler aslında çeşitli altyapılardan gelen verileri birleştiren şehirlerin kendi verimliliklerini nasıl artırabileceklerini, paradan nasıl tasarruf edebileceklerini, çevre üzerindeki baskıyı nasıl azaltabileceklerini ve kendi sakinlerine nasıl daha yüksek bir yaşam kalitesi sunabileceklerini çok güzel anlatıyor. Bu gibi önlemler muhtemelen hepsi de her seviyeden akıllı servislerin önünü açacak olan tedarik ve atık teknolojilerini, bilgi ve iletişim yapılanmalarını ve sosyal ağları kapsayan karmaşık bir bilgiler ağıyla sonuçlanacaktır. OECD’ye göre 2010 ile 2030 yılları itibarıyla dönemde tüm altyapı projeleri için gerekli global yıllık yatırım tutarı yaklaşık 1,8 trilyon dolar civarında olacak ve bu rakamın büyük bir bölümü şehirlere yatırılacak.
Bu uçsuz bucaksız yatırımlar nihayetinde yeni iş segmentleri yaratacak. Almanya’nın Elektrik, Elektronik & Bilgi Teknolojileri Derneği (VED) tarafından yapılan bir araştırmada akıllı şehir teknolojilerine yönelik segmentin büyük bir hızla gelişeceği vurgulanıyor. Bu derneğin 1.300 üye şirketinden üçte ikisi, 2030 yılı itibariyle akıllı şehirlerin sayısında ekonomik anlamda çok ciddi bir sıçrama yaşanacağını ümit ediyor. Technavio piyasa araştırmaları şirketi, 2014 ile 2019 yılları arasında global akıllı şehirler pazarında yılda ortalama yüzde 16,6’lık bir büyüme görülmesini bekliyor. 2014 yılında Kuzey ve Güney Amerika bu alanın liderleriydi ve birincilik koltuğuna net bir şekilde Kuzey Amerika oturuyordu.
2014 yılında yüzde 25’in hemen altında aldığı payla otomasyon segmenti akıllı şehirler pazarının lideriydi. Akıllı şebekeler ise bir sonraki en büyük pazar dilimini oluşturuyordu (yüzde 17,2). Kamu güvenlik sistemleri yüzde 16 ile üçüncüydü. Akıllı su tedarik ve arıtma sistemleri de sadece yüzde 0,2’lik pazar payıyla bu listenin son sırasında yer alıyordu.
Navigant Research’daki piyasa araştırmacıları, 2023 yılına kadar olan dönem için bir dizi tahminlerde bulundu.
183_184_185_186_187_188_189_190_CP_07.indd 7 6/27/15 4:22 PM
Gelecek&Trendler l Temmuz 20158
Akıllı şehirler
O gün geldiğinde akıllı teknolojilerden yaratılacak global gelirin, bugünkü 8,8 milyar dolarlık seviyesinden 27,5 milyar dolara fırlayarak 2013 seviyesini 3’e katlayacağını öngörüyorlar. 2023 yılında en büyük teknoloji pazarının yıllık bazda 11,3 milyar dolarlık bir hacme ulaşması beklenen Asya-Pasifik bölgesi olması umuluyor.
Daha dirençli şehirlere doğruDijital ağlaşma sonuçta ortaya “akıllı şehir merkezleri”nde toplanacak ve işlenecek devasa ve giderek büyüyen bir veriler hacmi çıkaracak. Akıllı şehirlerdeki binlerce sensör ile veri tabanı her türden bilgiyi sunabilir hale gelecek.
Yeni iletişim teknolojileri her geçen gün hükümet ve sosyal kuruluşlarla özel bireyler arasındaki koordinasyonu daha da artıracağından, bu gibi gelişmelerin kamu güvenliğini de iyileştirmesi bekleniyor. Mesela bir kasırga çıkacağı öngörüldüğünde, ilgili bütün veriler toplanacak, analiz edilecek ve değerlendirilecektir. Önceden tanımlanmış basamaklı bir bilgi zinciri ile enerji tedarikçileri, hastaneler, ulaştırma operatörleri ve tesis yöneticileri anında bilgilendirilerek uygun önlemleri zamanında almaları sağlanacak. Ağ tabanlı hizmetler sayesinde kaynakları optimum seviyede değerlendiren ve potansiyel hasarı minimum seviyeye indirgeyen şehir yönetim sistemleri yaratılmış olacak. İşte biz tüm bunlara dirençlilik diyoruz. Bir başka ifadeyle dirençli şehirler, potansiyel anlamda tehlikeli durumlarla esnek yöntemlerle başa çıkabilir.
Bu alanda da Barcelona çığır açıcı bir şehir olarak değerlendiriliyor. Bugün orada, tüm kentsel dirençlilik sorunlarıyla ilgilenmek için ayrı bir idari bölüm kurmuş durumda. Burada coğrafi bir bilgi sistemi, belediye altyapısındaki verileri kamu idaresi, çevre, kamusal alanlar ve nüfus gibi alanlardan toplanan bilgilerle harmanlıyor. Temel hedef ise planlı ve plansız olayların etkisini değerlendirmek ve bu şehrin onlara tepki verme yeteneğini geliştirmek. Gitta Rohling
Senaryo 2060: Otoparktan park bölgesineEmisyon yok, araba gürültüsü yok, trafik sıkışıklığı yok. Onun yerine dönümlerce park ve yığınla kamusal alan var. Şehirlerin kendi altyapılarını modernleştirirken aynı zamanda şimdiye kadar hiç görülmedik kadar çok sayıda insanın hemen her şeyi evlerinden yapabilmesine olanak sağlayan dijital teknolojiler sayesinde, geleceğin akıllı şehirleri kendi sakinlerine metropolitan yaşam tarzının konforuyla kırsal yaşamın avantajlarını bir arada sunuyor olacak. Micha ve ailesi de işte bu yüzden yeni bir iş kurmak için tekrar şehre taşınmaya karar vermişti. Ancak burada gördüklerinin içinde doğup büyüdükleri şehirlerle uzaktan yakından hiçbir benzerliği yok.
183_184_185_186_187_188_189_190_CP_07.indd 8 6/27/15 4:22 PM
Gelecek&Trendler l Temmuz 2015 9
organize bir kuruluştur. Micha ve Carla’nın COSY’nin felsefesiyle aynı çizgideki kendi dükkanlarını açmalarının üstünden 2 yıl geçmiş durumda. Dükkanları, şehirlerde giderek daha sık rastlanılan yerler haline gelen dikey çiftlik-binalarından birinin içinde yer alıyor. Bu binanın içinde hayvan üretimi ve bakımından meyve, sebze ve hububat yetiştiriciliğine kadar çeşitli tarımsal kuruluşların türlü türlü faaliyetlerine şahit olunuyor.
COSY açısından sürdürülebilirlik yeni bir yerde bayilik vermeyi düşünürken dikkate aldığı en önemli faktörlerden biri. Eğer bugün artık hiç kimse akıllı binalardan bahsetmiyorsa bu onların
G azetede yayınlanan bir videoyu internette izlerken kenarları sıra sıra ağaçlarla çevrili avludan
gelen çığlık çığlığa bağrış çağrışla dikkati bir anda dağılır. Yerel bir pastane sahibi olan Micha, gözlerini tekrar aşağıya indirmeksizin gazetesini bir rulo halinde yuvarlar ve büyük bir keyif içinde karşısındaki manzarayı izlemeye koyulur. Eşi Carla ile kızı Freda, o sırada kızının Leopold adındaki evcil kazını bahçedeki havuzun etrafında dört dönerek kovalamaktadır. Loepold pastaya bayılan bir yavru kazdır. En sık yaptığı numara ise Micha’nın müşterileri pastanenin bahçesinde bir masaya oturduklarında,
gizlice yaklaşıp onların tabaklarından “bir gaga dolusu” pasta aşırmaktır.
Şehirlerden veriler ekosistemineMicha bir kahkaha atar. Bu kaz yavrusu onun küçük kızına pasta ve fırıncılık bayiliğini aldıklarında COSY AG tarafından verilen bir hoş geldiniz hediyesiydi. COSY ya da tam açılımıyla “Tamamen Organik Sosyal Bahçe”, aslında şehir planlamayla kentsel yaşam hakkındaki en son trendleri yakından takip eden global bir şirkettir. Şirket, kendini sürdürülebilirlik, bölgeselcilik prensiplerine ve işlevsel sosyal bir dokuyla herkesin serbestçe erişebildiği kamusal alanların yaratılmasına adamış
Senaryo 2060: Otoparktan park bölgesine
2060: Şehirler artık ideal bir yaşam ortamı sunmakta ve dijital teknolojilerin de yardımıyla hiç olmadığı kadar sürekli artan bir yaşam kalitesi garantisi vermekteler.
183_184_185_186_187_188_189_190_CP_07.indd 9 6/27/15 4:22 PM
10 Gelecek&Trendler l Temmuz 2015
Akıllı şehirler
günümüzde birer standart haline gelmiş olmalarının sonucudur. Tüm binalar, bugün saçaklarından birbirine bağlanmış ve ayrıca Şehir İstihbarat Platformları (CIP) denilen dijital bir kentsel altyapı aracılığıyla da iç içe geçmiş durumda. Oysa COSY ilk kurulduğunda ve Micha ile Carla şehre geri dönmek fikri üzerinde beyin jimnastiği yapmaya yeni başlamışken sürdürülebilirlik çok ciddi bir sorundu. COSY’nin çiftlik-binaları, endüstride zaten aşina olunan ve o zamanlar öncelikle tek tek binalar, ardından sokaklar ve nihayetinde bütün mahallelerden gelen verileri toplayan, entegre eden ve yöneten bir teknoloji olan otomasyon ve görüntüleme sistemlerini kuran binaların ilkleri arasındaydı. Bu aslında trafik akışlarını, enerji yönetimini, su dağıtımını ve tahliyesini ve daha da önemlisi, kentsel planlamayı iyileştirmek için sensör ağlarından gelen devasa boyuttaki verileri işleyen CIP’lerin yaratılması yönünde atılan ilk adımdı. Günümüzde tüm bu bilgiler, kendi kendini yöneten ve aslında akıllı bilgiler üretmek için devasa bir veriler selini elekten geçiren bir sistem olan sanal dijital ekosistem anlamına geliyor. Bu öyle bir sistem ki sinirsel ağlara bağlı olarak kendi kendine öğrenebiliyor ve kentsel altyapıların verimliliğini otomatikman artırabiliyor.
Her yerden gelen enerjiSonuçta ortaya çıkan enerji arzıyla talebini milimi milimine eşleştirebilme yeteneği sayesinde şehirlerin maliyetleri dikkate değer oranda azaltıldı. Bu duruma gelinmesini, büyük ölçüde enerji depolama sistemlerinin geliştirilmesine borçluyuz ki biz merkezi olmayan enerji üretimi kapasitesinin evrensel boyutta uygulanabilmesini sağlamıştık. Tüm bu gelişmeler, Micha’nın çalışma alışkanlıklarında da değişiklikler olmasını sağlamıştı. Acil siparişler dışında artık pişirme fırınını, sadece akıllı telefonuna 2-3 saat sonra hazırlaması gereken siparişlerle ilgili mesajlar geldiğinde kullanıyor. Mesela güneşin parladığı ve binaların dış cephelerindeki güneş panellerinin enerjiyi içlerine çektiği zaman da aynısı geçerli. Micha, “Bu muhteşem bir şey. Burada oturmuş güneşin tadını çıkarırken merkezi olmayan sistemimiz kendi kendini şarj ediyor ve böylece bu depolanmış enerjiyle kendi fırınımda pastalar pişirebiliyorum”
diyor. Gerçekten de bu güneş panelleri, o derece gelişmiş ki çatıdaki ultra-verimli rüzgar jeneratörleriyle birlikte çalışırlarken bu bina bir anda üstün-performanslı bir enerji tedarikçisine dönüşüyor.
Micha’nın pastanesi akıllı bir binanın ilk katında. Hava şartları müsait olduğu zaman masaları ve iskemleleri, dışarıda kestane ağaçlarının yarattığı gölgelik alana çıkarıyor. COSY’nin çiftlik binaları aynı zamanda tarımsal ürünlerini de pazarlayabileceği satış yerleri de sunarak insanların şehir merkezlerinde hem yaşayıp hem çalışabilecekleri daha fazla alanların yaratılmasına katkıda bulunuyor.
Bir hologram içinde buluşmak ve yemek yemekMicha ve Carla, kafelerinin ve pastanelerinin yanı sıra ayrıca holografik stüdyo denilen bir başka yeri daha işletiyor. Çünkü bu gibi bir iş yerini açmak için oldukça iyi ekonomik nedenleri vardı. Yıllar içinde global ağlaşma yaygınlaştıkça insanlar çalışmak, alışveriş yapmak ve
tıbbi bakımları ile eğlenceye yönelik aktivitelerinin çoğunu giderek artan boyutta evden yapmaya başlamıştı. Her ne kadar bu durum kentsel alanlardaki salımları radikal boyutta azaltmış olsa da kötü tarafı insanları giderek yalnızlaşmaya ve mutsuzlaşmaya itmesiydi ki burada holografik stüdyolar devreye giriyordu. Bu stüdyolar sayesinde sanal alandaki diğer insanlarla buluşup sanki gerçek bir kafeteryada oturuyormuş veya bir koşu bandında koşuyormuş gibi hissetmek mümkün. Sanal bir dünyada bir araya geldikten sonra Seine, Tiber veya Hudson boyunca hafif tempolu bir koşu yapmaya karar verebilirler. Micha için bunun ultra kazançlı bir ek gelir kapısı olma yönü de var. Bu aile COSY bayiliğini almasının üstünden sadece bir yıl geçmiş olmasına rağmen stüdyosunun girişinde üyelerin yürüyüş tarzları ve kilolarıyla ilgili girilen verilerden daha şimdiden 1.100’den fazla yıllık üyelik kaydının alındığı anlaşılıyor.
Kendi kendini yeniden dolduran bir sistemYaşamının ilk yıllarındaki kentsel yaşamın zalimliğini hatırlayarak içi daralan Micha, “Yeniden şehre taşınmanın bir seçenek dahilinde olabileceğini asla aklıma getirmezdim” diyor. Çok haklı, çünkü ne kadar çok şeyin değiştiğini anlamak hiç de kolay değil. O henüz bir çocukken şehirler havayı ve çevreyi kirleten arabalarla dolu gürültülü patırtılı yerlerdi. Oysa şimdi arabaların hepsi sessizce elektrikle çalışıyor ve ana yolların hepsi yer altından geçiyor. Bu şehir aslında daha çok kocaman bir köye benziyor; yani bir topluluk içinde yaşamanın konforunu ve güvenliğini bir arada sunan bir metropol gibi.
Micha’nın cep telefonunun zil sesi, bir anda daldığı hayallerden uyandırır: Bu aslında Karl’ın düğün pastaları için gerekli tüm malzemeleri taşıyan toptancı dağıtım aracının bu pastanenin soğuk hava deposuna yanaşıp teslimatı yaptığını bildiren sistemin uyarı mesajıdır. Karl, bu ailenin müşterilerinden biridir ve aynı zamanda COSY AG’de bir tesis müdürüdür. Micha derin bir of çeker. Şimdi güneşin altında oturup hayaller kurmak varken akıllı telefonu ona bu binanın enerji sisteminin tam kapasitede şarj olduğunu söylemektedir. Ve çalışmaya başlamak için en ideal zamandır. Susanne Gold
183_184_185_186_187_188_189_190_CP_07.indd 10 6/27/15 4:22 PM
