AD MYSTERIA, IMPRIMIS GRiECA,'OBSERVATIONES,

i QQUARUM PARTICDLAM PRIMAM ; JA J

VEN. AMPL." FAC. PHIL. UPSAL.

PRiESIDE

La. JOSEPH. OTTO. H0JIERJLITT. GR-®C. PROFESSORE REG. ET ORD.

PRO GRADU PHILOSOPHICO

* ■'

P. p.

AUCTOR

AXELIUS EURÉNStip. Reg. Westm. Dalek.

IN AUDIT. GUSTAV. DIE XII JUNII MDCCCXXVIUΗ. A. M. S.

U Ρ S A L I JEEXCDDEBANT REGIME ACADEMIiE TYPOGRAPHI

/

'

in sacram regiam majestatemmaxime fidei viro

ecclesle sviogothicjE archiepiscopo

academle upsaeiensis procancellarioregii ordinis de stella polari commendatori

ordinisque regis CAROLI XIII. membroacademle syecan^e octodecemviro

reverendissimo doctori

nobilissimo domino

CAROLO a ROSENSTEIN

pia et venerabunda mented. d. d.

Axelius Euren.

CARL THOMAS JÅRTA

PEHR ULRIC BOÉTHIUS,

ANDERS KÄLLSTRÖM,

ERIC FAHLCRANTZ,

CARL DANIEL AROSENIUS,

NILS GUSTAF TÖRNSTRAND,

ägnas dessa blad,till minne af vår mångåriga. Broderliga Λ änskap.

Axel Eurén.

AD HYSTERIA, IMPRIMIS GRyECA,

OBSERVATIONES.

PARTI GULA PRIMA.

In diversa diversorum temporum indole observanda, inque cul-turse progressibus rite dijudicandis, summi esse momenti ad-curatiorem disquisitionem et cognitionem institutorum eorum,a quibus mores, ingenium et vita populoruin magna ex partependeant, neminem fugere arbitramur. Etsi vero inierdum,quid culturse profecerint aut ofFecerint ejusmodi instituta,sit satis perspectum, originem tarnen eorum et caussas sum¬mi , quem in gentes exseruerint, influxus , densis saepissimetcnebris obvolutas invenimus. Unde etjam factum est, uthistoria duce destituti in varia opinionum commenta con-jecturasque abierint harum rerum studiosissimi et sagacissi-n>i scrutatores.

De Mysteriis sie dictis hoc praecipue valet, quibusdigniora, quae perlustrentur, γΐχ alia inveneris Antiquitatismonumenta, vix vero alia etjam, quae gravius quoscunqueindagandi conatus ludificentur. Ex hac diflicultate forsan;non minus, quam ex ipsius rei dignitate, vehementius exar-sit eadem pernoscendi desiderium, neque'tarnen ideo, con-suratis summoruin et eruditissimorum yirorum in ea re

2

studiisj ad plenam et consummatam ejusdem cognitionemadhuc perventuin esse jure contendi possit. Diversissimassibique invicein repugnantes sententias hi quidein doctissimiviri in medium protulerunt, quum alii difficultaturn pertassinil Mysteriis illis tributuni voluerint, praeter fraudes et prae-stigias fallacis vel nimis credulae mentis, alii contra, sum-mam sapientiam his institutis contineri, jure suo contenderesibi sint visi. Spectarunt Uli eas tantum rationes, quae inprima societatis civilis institutione magni cujusdam, imperii-que avidi, viri potenti ingenio agendique strenuitati unieedebeantur; hi vero, ut ad Deos Auctores omnein reierresolent generis humani progressum, ita etjam Mysteriis di-yini quidquam inesse autumarunt. Il Iorum sententiam,quid attinet redarguere, qui ornnia pro mere humanishabeant, ideo quod inter homines acciderint, inque rerurnnatura spectanda se praebuerint? $ed nec oppositae quidernparti penitus adstipulemur, probe perpendentes, quam tur-bida et varia evadant saepissime, quaecumque ex variis ele-mentis sint commixta, etsi in principio ex limpidissimofonte promanarint.

Cum vero jam in animum induximus de Mysteriis an-tiquis aliquid edisserere, vix praemonendum est, nequevirium neque consilii nostri fuisse, ut rei dilficili adeo, ac to-ties in examen revocatae novam lucem adfunderemus. Neeorigines, lata et diversa genera Mysteriorum exponere co-nabimur, jure pertimescentes, ne sie aretos hujus opellae li-mites longe transgrederemur. Nostrum tantummodo erit,de hac materia in universum primo dicentes, deinde deindole et effectu Graecorum Mysteriorum observationes non-nullas speciatim adferre. Habeat aliquid inde etjam ex-cusationis haec nostra levissima rei quidem gravissimae tra-ctatio, quod non, nisi άγωνιεμα, is ro πούξκχςϊϊμοί, sit, necob temporis angustiam limatius dicendi genus admiserit,

o

In ömni fefe tempore, quaevis praesagiendi se exhibuitstudium, ubicunque ciararn rerum perspicientiam nobisliaud permiserit rationis humanae curta supellex. Quodquidem, si religiouis nomine insignitum nolis , nec a solareligione, nec a sola philosophia diceres esse profectum,quamvis priori illi propius accedat; medium tarnen - potiusinter utramque tenere et vinculum constituere, quo sibiinvicem conjungantur, contendi posse videtur. Hsec verorerum divinarutn praesensio, nisi, ut evenit saepenuinero, pe-nitus abeat in segrae rnentis somnia, religionem sustinet etservat, si modo ratio adfuerit, ne superstitionibus implea-tur, et philosophiam, ne sensualismo indulgeat. Aetates no-bis memorat historia, quibus prope evanuit hoc rnentis hu¬manae futura amplectendi flagrantissimum desiderium, quasvero lelices nullo modo praedicare possumus Sed, uti qusenunc prosunt maxi me, noxia aliås evadere possint, itaquoque desiderium illud certis, quantum umquam fieri pot-est, et adcurate determinatis finibus contineatur, necesse est.Quod tarnen, modo procedat indies cultura, nec philo-sophise, nec religioni detrimento esse videtur j inque histo¬ria talia interdum perspicientes phaenomena, ab hocce de-siderio profecta, suum his denegare pretium minime de-bemus.

Eorum, quae jam attulimus, documentum praebentprima illa speculationis scientiarumque initia, utpote quaecum religionis sensu arctissime fuerint connexa. Undecunqueenim religionis ducas originem, utrum humanae tantummenti, an revelationi cuidam debitam censeas, habu-erunt tarnen antiquissimis, quae novimus, temporibus,idem principium religio et speculatio , illo cognationis vin-culo ultro conjunctae, quo, ut supra monuimus, etiamhunceas consoeiat tacita quaedam divinatio. Hane obsetfvatio-nem subsequitur alia , quod nempe ii viri, quos mythica vel

poetica narratio ut primos proponit populörum duces etdoctores, scientiarum artiumque rudimenta divinitus quasitradidisse exhibeantur, et ubi primo exstiterint divini nu-minis interpretes, hi soli summae sui temporis culturae sibivindicent honorem.

Hane ipsam religionis cum scientiis conjunctionem abinitio respexerunt quoque illa antiquorum temporum insti-tuta, quae, quidquid in arlibus vel disciplinis profecerit hu¬mana mens et quidquid ad mores höminum formandos etmitigandos eonduxerit, suo gremio acceperunt et summacum cura foverunt. Ii nempe, quibus fors tulit , ut rudi-um adhuc hominum essent doctores, quo magis religionisstudium accendere et expedire valuerint, eo etiam magiseosdem ad reliquas culturae partes, ad eas artes et scien-tias , quibus laetatur et floret societas civilis , produxerunt.Ut vero nulli non patet, omnem cognitionem rudioribus com-municandam, ob distantiam, quae doctores inter et insti-tuendos interest, necessario habitum quendam induere de-bere, horum mentibus convenientem ; ita quoque in confes-so est, eos, qui religionis dogmata proponerent, non po-tuisse, quin symbolis, hominum non nisi sensim veram eo-rum significationem perspicientium captui accommodatis, u-terentur, atque sie demum, scientias, quae quamdiu reli¬gio abesset, nullae omnino fuerunt, paullo etsi obscuriustradi coepisse. Mirari ideo minime decet, si haec sacra in-stituta opaca caligine saepe fuerint obvoluta et a propiorimultitudinis prospectu seclusa: misereri tantum eonyenit e-arum nationum, quibus sors non permiserit, ut clarioriluce affunderentur. Neque vero quovis in loco talia in.-stituta eadem fuerunt. Pro cujusque populi et aetatis in-dole varias duxerunt formas. In civitatibus, ubi prove- .ctiorem abnuit eulturam siye populi socordia, siye pa-rum opportuna yitae socialis ratio, necessario eyenit, ut

ejusmodi instiiuta non solum religionis, yerum scientiarumquoque unica domicilia permanerent. At contra, ubi ne-que a sola necessitate profectuni, neque sola religione ni-xum adolevit liberius scientias tractandi studium , ibi reli-gionem praecipue ( vel unice etjam amplexa sunt, talemquepraebuerunt speciem, qualem in Graecis Mysteriis inve—nimus.

Sicut alia fere omnia, quae ab exteris Grasci mutuatisunt, ita quoque Mysteria pristinam apud eos non diu re-,tinuerunt iormam. Exstiterant quidem ab iis inde tempori-bus, quibus orta est Graeca cultura, primamque mentis ex-colendae materiam praebuerantj variae vero illae rationes;'quae in scientiis artibusque, in publica ut in priyata Grae-corum yita eam efiecerunt diyersitatem, cui quam maximedebetur istius populi laus, in baec quoque instituta yi sualiaud destituebantur i). In Graécia non ut in Oriente o-mnis cultura inträ fines certi cujusdam collegii vel societa-tis includi potuit 2): liberior sensim orta est scientiarum tra-ctatio. Secerni coeperunt religio et speculatio, et dum illampoetae et artifices ornare et ad sui ingenii fictiones aptarestuduerunt, haec coritra suo quasi jure ad veritatis investi-gationem tetendit, utramque nova manserunt fata. In po¬puli mentibus coaluerunt et poetica religio, cujus praccipuifuerunt auctores Homerus et Hesiodus, et illa vetus, quam

1) His c fr. qua) exposuit Creuzer: Symbolik und Mythologie&c. IV. 5i3 sqq.2) Sic in Aegypto sacerdotes soli omnem eruditionem sua

potestate tenuerunt, unde non tanlum sacerdotes, verum et-iam judices, inedici, architecti, vates habendi sint. (Cfr.Heerens Ideen über die Politik &c. II. 412. Edit. Ups.) —Hinc Aslronomiarn apud eos cum Astrologie intime conjun-ctam novimus: (Heeren ibid. p. 437) ideoque etjam Mytho¬logie ibi magis forsan, quam apud Graecos, symbola, scien¬tias et alles apectantia, prsebebat. (Ibid. p. 44i).

6

primi sacerdotes proposuerant 5). Quae vero forma, si ad pro -prium omnis religionis finem spectas, fuerit prsestantior,perspicere possumus, si ab altera parte poeticae religionisscopum primo perpendimus, ab altera saluberrimos fruetus,quos e Mysteriis reportarint Graeci, eamque venerationem,quam justam sine dubio iisdem prsestiterint, consideramus.Inde vero probabiliter conjicere liceat, quaenam in iis tra-ditee doctrinae indoles fuerit.

Cito religionem ut praecipuam sibi arripuit materiamGraeca poesis, et variae ejusdem fictiones, in opinionespopuli traduetae, pro veris habitae sunt. Merito diceres,hane poesin divina aliquatenus detrusisse, humana veroextulisse, quo utraque magis sibi invicem adpropinquarent.At accidit simul, ut Diis non virtutes tantum humanae, ve¬rum vitiaquoque tribuerentur, unde vero satis per se vivi-do genioque indulgenti populo gravior adhuc et in menteet in actionibus Sensualismus inculcaretur. Quoe hominis

5) Heic sit observandum, quid jam ab inilio interfuerit interGrsecorum aliarumque gentium sacerdotes. In Graeciamquidem sacerdotum coloniae deduetse fuerant — quippequura ab exleris tantum primos sacerdotes eultumque me-,liorem acceperint antiqui liujus regionis incolae — multa ta¬rnen impedierunt, quominus, ut apud Aegyptios, civitatempeculiari subjicerent suas potentiae. (Cfr. Creuzer 1. c.). Necpostea a celeris civium classibus sacerdotes adeo segregalisunt. Sortito tantum, quando occasio obuenit, muneri prae-positi, ad.alia postea negotia reverterunt. (Heeren ibid. IV71 ) Pauca qusedam hujusmodi munera fuisse memorantur,quae obeunda certis erant injuncta familiis. Ila Eumolpidaepraerogativam habuerunt, ut ex eorum numero principe«eligerenlur Mysteriorum antistites. Sed ne his quidem plus,quam fas est, tribuas; cfr. Versuch über die alten Myste¬rien, von St. Croix, übers, von Lenz, p. i3o. sqq. Adde-re libet, eos, qui Mysteriis initiabantur, non inde necessariofäctos esse sacerdotes, nec sacerdotes pro muneris jure, opusfuisse initiari*

7

in pectore Semper manet pietatis vis, etsi non penitus ex-stingui, debilitari tarnen certe potest, si parum ilii alimen-ti praebet ea, quse sancta colitur, religio. Quot et quantalevitatis insolentiseque documenta in iis etjam quae religio-nem spectant, apud Graecos invenimus! Pietatem, quam iisimpertita est adversa fortuna, rursus delevit felicior rerum«latus. Exempli loco perlegas quaeso, quae THUCYDIDEStradit Y. io3, io4,de divini numinis dissimillima aestimatione,quam felices Athenienses et Melii gravissiina clade oppressiexhibuerunt.

Quanta vero cunque fuerit Atheniensium praesertimlevitas, nihilo tarnen minus integra mansit Mysteriorumsumma veneratio, adeo ut quem laudibus antea extulerint,eundem ad ima dejicere non dubitarint, si contra Mysteriaquid facinus ausus sit. Quae perpessi sunt Alcibiades, Dia-goras, Aristoteles, Aeschylus, ex historia cornperta habeinus.Haec veneratio quid indicat, nisi quod Mysteriis doctrinacoutin.eb.atur, sublimiorem spirans religionem et a terrestri-bus ad caelestia revoeans mentes humanas? Nec tanta au-

ctoritate Mysteria tamdiu valuissent, nisi quae in iis trade-bantur, hac fuissent auctoritate digna: quam quidem mini—me ex sola clandestina illa specie, qua penetralia sua oc~cultarunt, nec a solis Initiis ritibusque, quos stupet insciaturba, profecta-m esse putamus. Cum enim unicuique adMysteria aditus pateret 4), facile, yera an falsa proferrent

4) Iramo apud Athenienses vel neglecla initiatio crimen se_cum duxit; cujus etjam accusatus est Socrates. (Vide Pot¬ters Griech. Arc'tseologie, übers, v. Rambach, 1. 853). Anvero ideo non solum Miis·««, verum etiam 'Ε«ό«τα< omnesfieri cogerentur, dijudicare non possumus. Scelerati homi¬nis a Mysteriis exclusi fuerunt, donec se expiaverinl; Bar¬bari quoque, nisi adoptione indigenae facti. Denique Chri¬stianis et Epicureis Mysteria interdicebantur. (St. Croix.pag. 162).

8

eorurfi Epoptae et Sacerdotes, agnosci potuit; quaproptermale ipsis fuisset consultum, si pro veritate fucum accepe-rit, quicunque veritati studens eorum adierit oracula. Ta¬lis, ex nostro saltem judicio, eorum esse non potuit in-doles apud gentem, quae in unoquoque scientiarurn etspecula-tianis genere tantam laudem consecuta est. De cetero et-iam, haud silentio praetereunda est illa observantia. quaPhilosophi Mysteria coluerunt. Praecipua sua dogmata iis(Cabiricis imprimis) debuerunt Empedocles et Heraclitus δ):multa deinde Pythagorei et Platonici 6). Ii tantum, quireligionem tollere conati sunt, ut Diagoras et Euheme-rus 7), Mysteria etiam justa sua laude fraudare quae-siyerunt.

Ideo, incerti quidem, an nostra nos fallat sententia,non possumus tarnen, quin Mysteria sacra fuisse asyla exi-stimeihus , tibi servarentur prioris cujusdam sapientiae nio-numenta, quae pro yariis temporum ingeniis passim dirutavel explicatu difficilia, usquam in genuina indole apparereoporteret. Haec caussa fuisse videtur, cur sua MysteriaGraeci sanctissima habuerint. Ab iis sine dubio de multis,quae leyiter tantum attigit poetica religio, responsa tulerunt:— multa etiam ad vitam emendandam moresque forman-dos utilia, Quaecunque enim diversa fuerint dogmata, quaeMysteriis alii tribuunt alia, sanctitatem profecto vitssibi praeceptam et commendatam fuisse putamus. Exstant,qui hujus rei sat gnari fuisse existimentur, inter quos Cice-

5) Cfr. Creuzer II. 524.6 Ibid. IV. 5i4. aliisque locis.

η De Euhemero ejusque syalemate vide, pneter ea, qraae plu-ries inemorat Creuzer, Bailly: Essai sur ies Fabies, TornaI. pag. 12.

9

ronem sufficiat ciiasse 8). Idem iestaiur etiam ipsum no-men τελετή, initiationem in Elcusiniis magnis significans, i-stamque simul innuens lustrationem, quae iniationi praevia,magni adeo babita est, ut Mysteria jam his ipsis tempori-bus, quibus primo in usum venerunt lustrationes, orta cre-

dere fas esse videatur 9).

Quidquid de Mysteriorum indole in universum protu-limus, id Eleusinia praesertim respicere fatemur: quod qui-dem a re baud alienum duximus, quum Mysteria haec, cele-bria facta, ceterorum omnium laudes obscurarint. Quae desingulis adhuc observanda restant, in aliud tempus re-servamus.

8) "Cum multa eximia divinaque videntur Athenae peperisseatque in vitam bominum altulisse, tum nihil melius UlisMysleriis, quibus ex agresti immanique vita, excülti adhumanitatem mitigatiqne sumusj initiaque ut appellantur ,

ita revera principia vifae cognovimusj neque solum cumlaetitia vivendi rationem accepimus, sed etiam cum spe me-liore moriendi". Cicero de Legibus 1. 2. cap. i4.

9) Cfr. St» Croix p. 218, qui lustrationem praecipuum Myrsteriorum iinem existimat 7— et Creuzer Symb. IV. 347.

*

Ρ" "t:-;:Λ

::"i, - _ " ' ~ ' . ' · ■·' · · '