Upload
cnn
View
128
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Ñaëng Ñình Boâi
NHAØ XUAÁT BAÛN NOÂNG NGHIEÄP
BOÄÄ NOÂNG NGHIEÄP VAØ PHAÙT TRIEÅN NOÂNG THOÂNDÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ PHOÅ CAÄP VAØ ÑAØO TAÏO
PHUÏC VUÏ LAÂM NGHIEÄP VAØ NOÂNG NGHIEÄP VUØNG CAO (ETSP)
SOÅ TAY
Thaùng 8/ 2006
SOÅ TAY
PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH
ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Ñaëng Ñình Boâi
DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ PHOÅ CAÄP VAØ ÑAØO TAÏO PHUÏC VUÏ LAÂM NGHIEÄP VAØ NOÂNG NGHIEÄP VUØNG CAO (ETSP)
Lôøi noùi ñaàuLôøi caùm ônPhaàn 1. Caùc khaùi nieäm vaø moät soá vaán ñeà cô baûn veà
phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo coù söï tham giaPhaàn 2. Höôùng daãn thöïc hieän tieán trình PCD
1. Böôùc 1: Phaân tích boái caûnh2. Böôùc 2: Phaùt trieån khung chöông trình ñaøo taïo
cuûa ngaønh hoïc3. Böôùc 3: Phaùt trieån chöông trình chi tieát4. Böôùc 4: Thöïc thi chöông trình ñaøo taïo môùi5. Böôùc 5: Ñaùnh giaù chöông trình ñaøo taïo
Phaàn 3. Moät soá lôïi ích töø tieán trình PCD trong Chöôngtrình Hoã trôï Laâm nghieäp Xaõ hoäi
Phaàn 4. Phuï luïc
Danh muïc caùc töø vieát taét
PCD Participatory Curriculum Development -Phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo coù söï tham gia
TNA Training Need Assessment – Ñaùnh giaù nhu caàuñaøo taïo
KSA Knowledge, Skill, Attitude - Kieán thöùc, kyõnaêng, thaùi ñoä
356
1416
26334149
5862
Muïc luïcMuïc luïc
3SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Nhieäm vuï chung cuûa ngaønh giaùo duïc vaø caùc tröôøng laø tieáp tuïc thöïchieän toát yeâu caàu ñoåi môùi chöông trình, noäi dung vaø phöông phaùp ñaøotaïo. Chöông trình ñaøo taïo (curriculum) laø moät thaønh toá quan troïngquyeát ñònh chaát löôïng vaø hieäu quaû coâng taùc ñaøo taïo. Laøm theá naøoñeå thieát keá, giaûng daïy vaø ñaùnh giaù caùc chöông trình ñaøo taïo chaátlöôïng vaø hieäu quaû?
Moät trong nhöõng caâu traû lôøi cho caâu hoûi treân laø aùp duïng moät caùchtieáp caän môùi trong phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo. Töø tröôùc ñeán nay,taïi caùc tröôøng Ñaïi hoïc, Cao ñaúng, trung caáp chuyeân nghieäp vaø daïyngheà, xaây döïng chöông trình cho moät ngaønh, nhoùm ngaønh ngheà,nhoùm ngheà hoaëc moân hoïc chuû yeáu do moät nhoùm chuyeân gia, giaùovieân thöïc hieän vaø khoâng hoaëc ít coù söï tham gia cuûa ngöôøi hoïc, caùcbieân lieân quan vaø ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi söû duïng nguoàn nhaân löïcñöôïc ñaøo taïo. Vì vaäy, nhu caàu thöïc teá cuûa ngöôøi hoïc vaø cuûa xaõ hoäithöôøng khoâng ñöôïc phaûn aùnh trong chöông trình ñaøo taïo daãn tôùi söïhaïn cheá veà chaát löôïng vaø hieäu quaû trong ñaøo taïo.
Cuoán soå tay naøy höôùng daãn moät caùch tieáp caän môùi trong phaùt trieånchöông trình ñaøo taïo – Phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo coù söï thamgia. Noäi dung goàm ba phaàn chính: Phaàn 1 cung caáp nhöõng khaùinieäm vaø nhöõng vaán ñeà cô baûn lieân quan ñeán phaùt trieån chöông trìnhñaøo taïo coù söï tham gia. Phaàn 2 höôùng daãn thöïc hieän caùc böôùc trong
Lôøi noùi ñaàuLôøi noùi ñaàu
chu trình phaùt trieån chöông trình coù söï tham gia vaø phaàn 3 giôùi thieäumoät soá lôïi ích töø quaù trình phaùt trieån chöông trình coù söï tham giatrong Chöông trình Hoã trôï Laâm nghieäp Xaõ hoäi (SFSP), moät chöôngtrình hôïp taùc phaùt trieån cuûa Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noângthoân (NN-PTNT) vaø Cô quan hôïp taùc phaùt trieån Thuïy Só (SDC) doHieäp hoäi Thuïy Só vì söï hôïp taùc phaùt trieån (Helvetas) thöïc hieän. Ngoaøira, phaàn phuï luïc seõ cung caáp caùc thoâng tin giuùp ngöôøi ñoïc hieåu roõtheâm caùc vaán ñeà trong ba phaàn chính.
Chuùng toâi hy voïng cuoán soå tay naøy seõ laø taøi lieäu boå ích ñoái vôùi caùccaùn boä quaûn lyù vaø giaùo vieân cuûa caùc tröôøng, cô sôû ñaøo taïo noùi chungvaø cuûa ngaønh Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân noùi rieâng trongcoâng taùc phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo, goùp phaàn naâng cao chaátlöôïng vaø hieäu quaû ñaøo taïo
Xin traân troïng giôùi thieäu.TS. Ñaëng Ñình Haûi
Phoù Vuï tröôûng, Vuï Toå chöùc Caùn boä
Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân
4 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
5SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Cuoán soå tay höôùng daãn naøy ñöôïc bieân soaïn döïa treân nhöõng taøi lieäu,tö lieäu vaø kinh nghieäm veà Phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo coù söï thamgia cuûa Chöông trình Hoã trôï Laâm nghieäp Xaõ hoäi (SFSP) vaø Döï aùn Hoãtrôï Phoå caäp vaø Ñaøo taïo (ETSP).
Chuùng toâi xin chaân thaønh caùm ôn PGS. TS. Baûo Huy, Tröôøng Ñaïihoïc Taây Nguyeân, Th.s. Pham Quang Vinh, Trung taâm Ñaøo taïo Laâmnghieäp Xaõ hoäi, tröôøng Ñaïi hoïc Laâm nghieäp Vieät Nam, oâng NguyeãnNgoïc Thuïy, caùn boä Vuï Toå chöùc Caùn boä, Boä NN&PTNT, ñaõ ñoùng goùpnhöõng yù kieán quyù baùu trong quaù trình bieân soaïn cuoán soå tay naøy.
Xin chaân thaønh caùm ôn söï ñoùng goùp tích cöïc cuûa oâng Nguyeãn TheáBaùch, Ñieàu phoái vieân, baø Ngoâ Thò Kim Yeán vaø baø Nguyeãn KimPhöông, caùn boä döï aùn Hoã trôï Phoå caäp vaø Ñaøo taïo (ETSP) trong vieächieäu ñính cuoán soå tay.
Söï hoã trôï cuûa ETSP do SDC taøi trôï, Chöông trình VocTech do Chínhphuû Haø Lan taøi trôï vaø Vuï Toå chöùc Caùn boä, Boä NN&PTNT veà taøichính cuõng nhö tö vaán laø yeáu toá quan troïng giuùp hoaøn thaønh vaø xuaátbaûn taøi lieäu naøy.
Chuùng toâi hy voïng nhaän ñöôïc phaûn hoài cuûa baïn ñoïc, ngöôøi söû duïngñeå cuoán soå tay coù theå ñöôïc hoaøn thieän hôn vaø chia seû roäng raõi tôùinhöõng ngöôøi quan taâm tôùi coâng taùc phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo. Xin göûi phaûn hoài tôùi Vaên phoøng Ñôn vò Quaûn lyù Döï aùn Hoã trôï Phoåcaäp vaø Ñaøo taïo (ETSP). Ñòa chæ: Nhaø G Khaùch saïn La Thaønh, 218Ñoäi Caán, Ba Ñình, Haø Noäi. Baïn ñoïc vaø ngöôøi söû duïng cuõng coù theåyeâu caàu baûn ñieän töû (daïng PDF) cuûa cuoán soå tay naøy thoâng qua ñòachæ treân.
Traân troïng
Taùc giaû.
Lôøi caûm ônLôøi caûm ôn
6 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏOCOÙ SÖÏ THAM GIA (PCD) – CAÙC KHAÙINIEÄM VAØ MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN
PHAÀ
N 1
7SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Chöông trình ñaøo taïo laø “taát caû caùc hoaït ñoäng maø ngöôøi hoïc caànthöïc hieän ñeå theo hoïc heát khoaù hoïc vaø ñaït ñöôïc muïc ñích toångtheå”. Nhö vaäy chöông trình ñaøo taïo khoâng chæ laø baûn lieät keâ noäidung caàn ñaøo taïo maø laø toaøn boä quaù trình ñi ñeán ñích cuûa ngöôøihoïc. Khaùi nieäm naøy nhaán maïnh vaøo ngöôøi hoïc vaø laáy ngöôøi hoïclaøm trung taâm cho caû quaù trình giaûng daïy, ñaøo taïo.
Phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo laø quaù trình laäp keá hoaïch vaøhöôùng daãn vieäc hoïc taäp cuûa ngöôøi hoïc (Bao goàm caû caùc hoaïtñoäng trong vaø ngoaøi lôùp hoïc) do ñôn vò ñaøo taïo tieán haønh.Coù boán hoaït ñoäng chính caàn ñöôïc thöïc hieän trong phaùt trieån chöôngtrình ñaøo taïo.
Ñoù laø:Xaùc ñònh ngöôøi hoïc caàn gì hoaëc muoán hoïc gì veà kieán thöùc,kyõ naêng vaø thaùi ñoä (KSA).Xaùc ñònh hình thöùc hoïc taäp phuø hôïp vaø caùc ñieàu kieän hoãtrôï vieäc hoïc taäp.Tieán haønh giaûng daïy vaø ñaùnh giaù vieäc hoïc taäp.Chænh söûa chöông trình ñaøo taïo thöôøng xuyeân sao cho phuøhôïp vôùi nhu caàu hoïc taäp cuûa ngöôøi hoïc.
Do vaäy, ôû ñaây söû duïng thuaät ngöõ “phaùt trieån chöông trình ñaøotaïo” khoâng phaûi laø “xaây döïng chöông trình ñaøo taïo” bôûi töø “phaùttrieån” bao haøm caû söï thay ñoåi, boå sung lieân tuïc trong chöông trìnhgiaûng daïy ñeå giuùp vieäc hoïc coù hieäu quaû, ñaùp öùng nhu caàu cuûacaùc caù nhaân, toå chöùc hay coäng ñoàng.
Chöông trình ñaøo taïo
Phaùt trieånchöông trình
ñaøo taïo
8 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Caùch tieáp caän heä thoáng: Theo caùch tieáp caän naøy, moïi ngöôøihoïc ñöôïc giaû ñònh laø coù nhu caàu nhö nhau, tröôùc khi ñöôïc ñaøotaïo, hoï coù ñaàu vaøo nhö nhau vaø khi toát nghieäp hoï ñaït ñöôïccuøng moät keát quaû töông töï. Vì vaäy, chæ caàn moät nhoùm ngöôøi(Moät soá chuyeân gia) bieân soaïn chöông trình ñaøo taïo vaø quyñònh aùp duïng thoáng nhaát chöông trình naøy trong caùc ñôn vòñaøo taïo lieân quan.
Caùch tieáp caän coù söï tham gia: Caùch tieáp caän naøy cho raèng,moïi ngöôøi hoïc hoaøn toaøn khaùc nhau ngay töø ñieåm xuaát phaùt.Trong khi hoïc, hoï seõ thay ñoåi thoâng qua töông taùc vôùi caùcnhoùm lieân quan khaùc nhau. Vieäc xaây döïng chöông trình ñaøotaïo seõ tieán haønh vôùi söï tham gia cuûa taát caû caùc nhoùm lieânquan tuyø theo nguoàn löïc vaø moái quan taâm cuûa moãi nhoùm ñoù.
Hình 1 moâ taû chu trình phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo coù söï thamgia. Chu trình naøy goàm 5 böôùc, thöôøng baét ñaàu baèng phaân tíchboái caûnh, ñaùnh giaù nhu caàu ñaøo taïo ñeán phaùt trieån khung chöôngtrình, xaây döïng chöông trình chi tieát, thöïc hieän giaûng daïy, xaâydöïng heä thoáng ñaùnh giaù chöông trình ñaøo taïo. Caùc böôùc trong quaùtrình naøy coù moái lieân heä chaët cheõ vôùi nhau. Neáu moät böôùc thayñoåi thì cuõng phaûi chænh söûa vaø thích öùng caùc böôùc tieáp theo.
Phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo laø moät chu trình kheùp kín, khoâng coùböôùc keát thuùc. Ñieàu quan troïng laø moãi böôùc phaûi ñöôïc giaùm saùt vaøñaùnh giaù ngay töø ñaàu.
Moãi böôùc trong chu trình bao goàm moät soá hoaït ñoäng. Tuy nhieânsoá löôïng caùc hoaït ñoäng phuï thuoäc vaøo boái caûnh, ñieàu kieän thöïcteá cuûa chính ñôn vò ñaøo taïo. Ñôn vò ñaøo taïo coù theå theâm hoaëc bôùtcaùc hoaït ñoäng trong moãi böôùc sao cho quaù trình phaùt trieån chöôngtrình khaû thi vaø coù hieäu quaû nhaát.
Trong chu trình phaùt trieån chöông trình, caùc nhoùm lieân quan ñöôïcñaët giöõa nhaèm nhaán maïnh söï tham gia trong suoát quaù trình phaùt
Hieän coù hai caùch tieáp caän
phaùt trieån chöông trình
Chu trình phaùt trieån
chöông trình coù söï
tham gia
9SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
trieån chöông trình ñaøo taïo. Tuy nhieân, caàn löu yù laø möùc ñoä thamgia cuûa caùc beân lieân quan trong töøng giai ñoaïn cuûa chu trình caànñöôïc toå coâng taùc phaùt trieån chöông trình vaø chính caùc nhoùm lieânquan xaùc ñònh.
HÌNH 1 - Chu trình phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo coù söï tham gia
Caùc beân lieân quan trong PCD
10 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Caùc beân lieân quan trong phaùt trieån chöông trình laø nhöõng nhoùmngöôøi hay caù nhaân coù moái quan taâm veà ñaøo taïo hoaëc laø nhöõngngöôøi höôûng lôïi töø quaù trình giaûng daïy (ví duï: giaûng vieân, nhaøquaûn lyù, sinh vieân, noâng daân v.v…)
Coù theå chia caùc beân lieân quan thaønh nhoùm beân trong vaø nhoùmbeân ngoaøi. Nhoùm beân trong bao goàm caùc beân lieân quan tham giahoaëc chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa quaù trình ñaøo taïo vaø naèm trongñôn vò ñaøo taïo. Nhoùm beân ngoaøi bao goàm caùc beân lieân quan naèmngoaøi ñôn vò ñaøo taïo, khoâng tham gia tröïc tieáp hoaëc chòu aûnhhöôûng tröïc tieáp cuûa quaù trình ñaøo taïo.
Baûng 1 lieät keâ caùc beân lieân quan trong phaùt trieån chöông trình ñaøo taïocoù söï tham gia.
Caùc beân lieân quan
trong PCD
Caùc nhaø laøm chính saùchCaùc nhaø quaûn lyù giaùo duïc, ñaøo taïo caáp Boä, tænh, huyeänCaùc chuyeân gia veà giaùo duïc vaø ñaøo taïoCaùc cô quan/ cô sôû söû duïng nguoàn nhaân löïc ñöôïcñaøo taïoKhaùch haøng: phuï huynh hoïc sinh, noâng daân,coäng ñoàng,…Nhaø taøi trôïCöïu sinh vieân/ hoïc sinhCaùc toå chöùc phi chính phuû, caùc toå chöùc xaõ hoäiNhaø xuaát baûn saùch
Caùc nhaø quaûn lyù ñaøotaïo caáp tröôøng/ ñôn vòGiaûng vieân, ñaøo taïo vieânSinh vieân, hoïc sinhNhoùm vieát chöông trìnhKyõ thuaät vieân vaønhöõng ngöôøi phuïc vuïgiaûng daïy, ñaøo taïo.
BAÛNG 1 - Danh saùch caùc beân lieân quan trong PCD
Beân ngoaøi Beân trong
11SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Moãi ngaønh hoïc trong moãi boái caûnh khaùc nhau coù caùc beân lieân quankhaùc nhau. Tham gia vaøo phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo, moãi beânlieân quan coù nhöõng moái quan taâm khaùc nhau (Ví duï: Giaûng vieân haysinh vieân/ hoïc sinh quan taâm nhieàu hôn tôùi coâng vieäc giaûng daïy ñöôïcthöïc hieän nhö theá naøo trong khi nhaø quaûn lyù ñaøo taïo hay ñôn vò söûduïng nguoàn nhaân löïc ñöôïc ñaøo taïo laïi quan taâm nhieàu tôùi keát quaû ñaàura cuûa saûn phaåm ñaøo taïo-chaát löôïng sinh vieân/ hoïc sinh).Ngoaøi ra, khoâng phaûi möùc ñoä tham gia cuûa caùc beân lieân quan ñeàunhö nhau trong caùc giai ñoaïn khaùc nhau cuûa quaù trình phaùt trieånchöông trình. Tuyø thuoäc vaøo nguoàn löïc coù saün, moái quan taâm, möùcñoä quan troïng hay vai troø cuûa caùc beân lieân quan maø ñaûm baûo söïtham gia cuûa hoï cho phuø hôïp trong moãi giai ñoaïn.
Laø chöông trình cô baûn cuûa moät ngaønh hoïc hay nhoùm ngaønh hoïcdo Hoäi ñoàng tö vaán chöông trình cuûa nhoùm ngaønh vaø ngaønh xaâydöïng vaø ñöôïc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc veà ñaøo taïo pheâ duyeät.Döïa treân chöông trình khung, caùc tröôøng/ ñôn vò ñaøo taïo phaùttrieån khung chöông trình ñaøo taïo cuï theå cho tröôøng/ ñôn vò mình.
Chöôngtrình khung
12 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Chöông trình khung cuûa moät ngaønh hoaëc nhoùm ngaønh thöôøng baogoàm caùc noäi dung nhö sau:
- Muïc tieâu toång theå cuûa ngaønh hoaëc nhoùm ngaønh- Nôi ngöôøi hoïc toát nghieäp coù theå laøm vieäc vaø chöùc naêng
cuûa hoï - Kieán thöùc, kyõ naêng, thaùi ñoä hoï caàn coù ñeå thöïc hieän toát caùc
chöùc naêng naøy- Thieát keá toång theå cuûa chöông trình giaûng daïy bao goàm
danh saùch cuûa caùc moân hoïc taïo neân kieán thöùc chính vaø côbaûn cuûa ngaønh
- Caùc khuyeán nghò veà phöông phaùp giaûng daïy- Caùc höôùng daãn veà quy trình ñaùnh gia- Caùc höôùng daãn söû duïng chöông trình khung ñeå thieát keá
khung chöông trình giaûng daïy cuï theå
13SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Hoäi thaûo phaân tích caùc beân lieân quan
HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HIEÄN
TIEÁN TRÌNH PCD
PHAÀ
N 2
Phaàn naøy höôùng daãn veà tieán trình vaø phöông phaùp phaùt trieån chöôngtrình ñaøo taïo cho moät ngaønh hoïc cuûa moät ñôn vò ñaøo taïo. Trong tröôønghôïp ngaønh hoïc ñoù ñaõ coù chöông trình khung do Boä Giaùo duïc vaø Ñaøotaïo hoaëc Toång cuïc daïy ngheà xaây döïng vaø pheâ duyeät, ñôn vò ñaøo taïocoù theå aùp duïng tieán trình naøy ñeå phaùt trieån khung chöông trình ñaøotaïo ngaønh cho tröôøng mình. Thaäm chí neáu ñöôïc pheùp coù theå vi chænhlaïi chöông trình khung cho phuø hôïp vôùi boái caûnh, ñieàu kieän vaø muïctieâu ñaøo taïo ngaønh hoïc ñoù cuûa tröôøng. Trong tröôøng hôïp khoâng coù moätchöông trình khung nhö vaäy, ñôn vò ñaøo taïo aùp duïng tieán trình naøy ñeåchænh söûa chöông trình ñaõ coù cuûa moät ngaønh hoïc hoaëc phaùt trieånchöông trình ñaøo taïo cho moät ngaønh môùi cuûa ñôn vò mình.
14 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
16 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
1 Böôùc 1: Phaân tích boái caûnh
Böôùc naøy coù 3 hoaït ñoäng chính:• Thaønh laäp toå coâng taùc • Hoäi thaûo khôûi xöôùng vaø phaân tích caùc beân lieân quan• Ñaùnh giaù nhu caàu ñaøo taïo
Böôùc ñaàu tieân trong tieán trình PCD laø cô sôû ñaøo taïo phaûi thaønh laäpmoät toå coâng taùc veà phaùt trieån chöông trình. Thaønh vieân cuûa toå baogoàm moät soá giaùo vieân coù chuyeân moân veà moân hoïc ñöôïc phaùt trieånchöông trình, caùn boä phoøng ñaøo taïo. Toå tröôûng cuûa toå coâng taùc phaûilaø caùn boä laõnh ñaïo cuûa cô sôû ñaøo taïo.
Ñaàu vaøo quan troïng cho toå coâng taùc vaø nhöõng ngöôøi laøm chöôngtrình laø caùc khoùa taäp huaán veà phöông phaùp Phaùt trieån chöông trìnhcoù söï tham gia (PCD), giaùm saùt vaø ñaùnh giaù (M&E), ñaùnh giaù nhucaàu ñaøo taïo (TNA), phaùt trieån vaät lieäu giaûng daïy vaø phöông phaùpgiaûng daïy laáy hoïc vieân laøm trung taâm (LCTM) hay phöông phaùpgiaûng daïy tích cöïc nhaèm ñaûm baûo caùc thaønh vieân trong toå coâng taùccoù ñaày ñuû naêng löïc ñeå thöïc hieän chu trình PCD thaønh coâng.
Ñeå hoäi thaûo ñöôïc thaønh coâng, caàn chuaån bò kyõ veà:
1.2 Hoäi thaûo khôûi xöôùng vaø phaân tích caùc beân lieân quan
1.1 Thaønh laäp toå coâng taùc
17SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Toå chöùc hoäi thaûo phaûi phuø hôïp sao cho caùc ñoái töôïng ñöôïc môøiñeàu coù theå tham gia. Hoäi thaûo neân ñöôïc toå chöùc trong hai ngaøylaø phuø hôïp.
Phaûi ñaûm baûo ñòa ñieåm thuaän tieän, khoâng gian cuûa phoøng hoïpphaûi yeân tónh, khoâng bò caùc taùc ñoäng beân ngoaøi vaø ñuû roäng ñeå toåchöùc caùc cuoäc thaûo luaän nhoùm. Neân toå chöùc hoäi thaûo xa nôi laømvieäc thöôøng ngaøy cuûa caùc thaønh vieân tham gia ñeå ñaûm baûo söïtham gia ñaày ñuû.
Hoäi thaûo bao goàm nhoùm coâng taùc veà phaùt trieån chöông trình, ñaïidieän cuûa Ban Giaùm hieäu hoaëc Ban Quaûn lyù cô sôû ñaøo taïo, ñaïi dieäncuûa Phoøng Ñaøo taïo vaø moät soá phoøng ban lieân quan, caùc tröôûng khoavaø ñaïi dieän cuûa caùc toå chöùc nhö caùc cô quan caáp tænh, cô quan hoaëcñôn vò söû duïng lao ñoäng, cöïu sinh vieân/ hoïc sinh,…
Thoâng thöôøng, 1-2 ngöôøi thuoäc toå coâng taùc coù nhieàu kinh nghieämveà PCD neân thuùc ñaåy hoäi thaûo naøy.
1. Thoáng nhaát khaùi nieäm vaø tieán trình Phaùt trieån chöôngtrình ñaøo taïo coù söï tham gia (PCD)
2. Phaân tích boái caûnh vaø hieän traïng phaùt trieån chöông trình3. Phaân tích caùc beân lieân quan4. Laäp keá hoaïch haønh ñoäng cho caùc böôùc tieáp theo
Thôøi gian
Ñòa ñieåm
Thaønh vieân tham gia
Thuùc ñaåy hoäi thaûo
Muïc tieâu cuûa hoäi thaûo
Hoäi thaûo khôûi xuôùng & phaân tích caùc beân lieân quan
18 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Maùy chieáu,maøn chieáuhoaëc giaáy Ao.
Baûng ghim,theû maøu, giaáyAo , buùt vieát
Maùy chieáu
Baûng ghimhoaëc baûng nhoûcoù chaân hoaëcgiaáy Ao theûmaøu, buùt, giaáy
Giaáy Ao, baûngghim hoaëcbaûng nhoû coùchaân , theûmaøu, buùt vieát
Giaáy Ao, baûngghim hoaëcbaûng nhoû coùchaân, theû maøuvaø buùt
Maùy chieáu
STT Noäi dung Caâu hoûi Phöông Vaät lieäu Thôøi gian thaûo luaän phaùp döï kieán
Giôùi thieäu, muïc ñích,muïc tieâu vaø chöôngtrình hoäi thaûoGiôùi thieäu thaønh vieân
Phaân tích hieän traïngphaùt trieån chöôngtrình ñaøo taïo
Thoáng nhaát veà khaùi nieämchöông trình ñaøo taïo vaøphaùt trieån chöông trìnhñaøo taïo coù söï tham gia
Phaân tích caùc beân lieânquan trong PCD
AÙp duïng PCD trongboái caûnh hieän taïi cuûañôn vò ñaøo taïo
Keá hoaïch hoaït ñoängcho caùc böôùc cuûa chutrình phaùt trieånchöông trình
Toång keát vaø ñaùnh giaùhoäi thaûo
Chuùng ta ñaõphaùt trieånchöông trìnhnhö theá naøo?Ai xaây döïngchöông trình?
1. Nhöõng ailieân quan ñeánPCD?2. Vai troø cuûahoï trong moãiböôùc cuûa chutrình PCD?
Phaùt trieånchöông trìnhnhö theá naøotrong ñieàukieän cô sôû cuûachuùng ta?
Caùc hoaït ñoängcaàn thöïc hieäntrong xaây döïngchöông trình laøgì? Ai laøm? Khinaøo laøm vaøtrong bao laâu?Ñòa ñieåm ôûñaâu? Ai chòutraùch nhieämchính? Caànnhöõng hoã trôï/chuaån bò gì?
Ngöôøi thuùc ñaåytrình baøy baèngmaùy chieáu hoaëcbaèng giaáy Ao
Thaûo luaännhoùm
Trình baøy vaøthaûo luaän toaøntheå
Thaûo luaännhoùm hoaëcthuùc ñaåy thaûoluaän toaøn theåcaâu hoûi 1 vaøchia nhoùm traûlôøi caâu hoûi 2
Thaûo luaännhoùmChia nhoùmthaûo luaän vaøtrao ñoåi toaøntheå
Thaûo luaännhoùm hoaëctoaøn theå
Trình baøy
15-20 phuùt
90 phuùt (30phuùt thaûoluaän, 30 phuùttrình baøy vaø30 phuùt toångkeát)60 phuùt (45phuùt trình baøyvaø 15 phuùtthaûo luaänchung)20 phuùt chocaâu hoûi 1, 60phuùt cho caâuhoûi 2, 30 phuùttrình baøy keátquaû caùc nhoùmvaø 30 phuùt toånghôïp keát quaû
45 phuùt thaûoluaän vaø 30phuùt trìnhbaøy, 30 phuùttoång hôïp vaøthoáng nhaát
60 phuùt chothaûo luaän, 30phuùt trình baøykeát quaû vaø 20phuùt toång hôïp
15 phuùt
1
2
3
4
5
6
7
BAÛNG 2 - Gôïi yù moät soá noäi dung cho hoäi thaûo khôûi xöôùng vaø phaân tích caùcbeân lieân quan, caâu hoûi thaûo luaän, phöông phaùp, vaät lieäu vaø thôøi gian döï kieán
19SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
1.3 Ñaùnh giaù nhu caàu ñaøo taïo (TNA)
Ñeå coù ñöôïc moät chöông trình ñaøo taïo hieäu quaû,nhaát thieát phaûi xaùc ñònh “saûn phaåm ñaàu ra” cuûaquaù trình ñaøo taïo laø gì? “Saûn phaåmñaàu ra” ôû ñaây laø sinh vieân hay hoïcvieân toát nghieäp coù caùc kieán thöùc,kyõ naêng vaø thaùi ñoä (KSA) caàn thieát.Ñaùnh giaù nhu caàu ñaøo taïo laø nhaèmxaùc ñònh caùc kieán thöùc, kyõ naêng vaøthaùi ñoä maø ngöôøi hoïc sau khi hoïcxong caàn coù.
Xaùc ñònh nhu caàu ñaøo taïo cuûa ngöôøi hoïc veà kieán thöùc, kyõ naêngvaø thaùi ñoä.
Xaùc ñònh ñöôïc ngheà nghieäp hay coâng vieäc cuûa ngöôøi hoïcsau khi toát nghieäp.Xaùc ñònh vaø taøi lieäu hoùa caùc nhu caàu ñaøo taïo cuûa ngöôøi
Baûng 2 chæ gôïi yù moät soá noäi dung trong chöông trình hoäi thaûo khôûixöôùng vaø phaân tích caùc beân lieân quan. Khi aùp duïng, tuyø theo ñieàukieän vaø boái caûnh hoäi thaûo, coù theå theâm hoaëc bôùt moät soá caâu hoûihoaëc thay ñoåi phöông phaùp aùp duïng. Ví duï: Ñöa theâm hoaït ñoängxaùc ñònh mong ñôïi cuûa thaønh vieân hoäi thaûo tröôùc khi giôùi thieäu muïctieâu, chöông trình hoaëc xen keõ moät soá hoaït ñoäng khôûi ñoäng. Söï linhhoaït cuûa ngöôøi thuùc ñaåy vaø ngöôøi toå chöùc hoäi thaûo seõ laøm cho hoäithaûo sinh ñoäng vaø thaønh coâng.
BAÛNG 3 - Maãu keá hoaïch haønh ñoäng cho caùc hoaït ñoäng trong chu trình PCD
HOAÏTÑOÄNG
AI LAØM? KHINAØO VAØBAOLAÂU?
ÔÛ ÑAÂU? AI CHÒUTRAÙCHNHIEÄMCHÍNH?
CAÀN HOÃ TRÔÏHAY CHUAÅN BÒGI?
Muïc ñích
Keát quaû mong ñôïi
Ñaùnh giaù nhu caàu ñaøo taïo
20 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
hoïc veà kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä Phaân loaïi hoaëc nhoùm caùc nhu caàu ñaøo taïo
Caùc thaønh vieân cuûa toå coâng taùc PCD phaûi ñoùng vai troø noøng coáttrong TNA. Moät ñieàu quan troïng laø nhoùm TNA ñaõ ñöôïc taäp huaánveà TNA (caùch xaây döïng baûng hoûi, kyõ naêng phoûng vaán vaø thuthaäp, xöû lyù thoâng tin thu thaäp ñöôïc) hoaëc ñöôïc höôùng daãn bôûimoät hoaëc vaøi ngöôøi ñaõ coù nhieàu kinh nghieäm veà TNA. Soá löôïngthaønh vieân tham gia ñaùnh giaù nhu caàu ñaøo taïo tuyø thuoäc vaøo quymoâ ñaùnh giaù vaø nguoàn löïc coù saün. Coù theå chia laøm nhieàu nhoùmnhoû thöïc hieän phoûng vaán hoaëc thu thaäp thoâng tin ôû caùc ñoái töôïngkhaùc nhau. Moãi nhoùm naøy caàn ít nhaát 2 ngöôøi trong ñoù coù moätngöôøi thuoäc nhoùm noøng coát phaùt trieån chöông trình.
Thaønh vieân thöïc hieän
Tieán trình thöïc hieän
STT Hoaït ñoäng Caùch thöïc hieän Keát quaû mong ñôïi Thôøi gian
Thieát laäp nhoùm TNA
Chuaån bò boä caâu hoûicho caùc beân lieân quan
Chænh söûa boä caâu hoûi
Khaûo saùt
Phaân tích keát quaûkhaûo saùt
Taøi lieäu hoùa keát quaû
Laõnh ñaïo cuûa ñôn vòñaøo taïo quyeát ñònhthaønh laäp nhoùm TNA
Chia coâng vieäc chotöøng thaønh vieân nhoùm
Hoïp nhoùm TNA
Nhoùm TNA phoûngvaán moät soá beân lieânquan
Nhoùm TNA laøm vieäckhi ñaõ coù caùc thoâng tintöø caùc baûng caâu hoûi
Ñöôïc thaønh laäp moätcaùch chính thöùc
Xaây döïng ñöôïc boä caâuhoûi
Coù ñöôïc boä caâu hoûichính thöùc
Caùc thoâng tin ñöôïcghi laïi vaø ñöôïc phaânloaïi theo chuû ñeà
àKeát quaû TNA ñöôïcphaân tích vaø thoángnhaùt
Baùo caùo TNA ñöôïc chia seû
2 ngaøy
1 ngaøy
6-7 ngaøy
3 ngaøy
Khoaûng1ngaøy
1
2
3
4
5
6
Baûng 4 trình baøy caùc böôùc tieán haønh TNA, caùch thöïc hieän moãiböôùc, keát quaû mong ñôïi vaø thôøi gian caàn thieát cho moãi böôùc
BAÛÛNG 4 - Gôïi yù tieán trình thöïc hieän TNA
21SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Coù nhieàu phöông phaùp thöïc hieän TNA, tuy nhieân, phöông phaùp ñôngiaûn vaø ít toán keùm nhaát laø phoûng vaán söû duïng boä caâu hoûi. Sau ñaâylaø moät soá gôïi yù khi thöïc hieän khaûo saùt TNA baèng boä caâu hoûi:
1. Chuaån bò boä caâu hoûi vaø maãu bieåuXaây döïng moãi boä baûng hoûi rieâng cho moãi nhoùm ñoái töôïng phoûngvaán. Soá löôïng boä baûng hoûi nhieàu hay ít tuyø thuoäc vaøo soá nhoùmñoái töôïng seõ phoûng vaán. Caùc caâu hoûi trong moãi loaïi baûng hoûi seõphuï thuoäc vaøo muïc ñích cuûa xaây döïng chöông trình: Xaây döïngmôùi chöông trình ñaøo taïo môùi cho moät ngaønh, moät ngheà, moätmoân hoïc hay moät chuû ñeà taäp huaán hay laø chæ ñieàu chænh, söûa ñoåimoät moân hoïc ñaõ coù.
Khi xaùc ñònh nhu caàu ñaøo taïo caàn chuù yù xaùc ñònh nhu caàu cuûacaùc toå chöùc söû duïng lao ñoäng nhö: Caùc cô quan nhaø nöôùc, caùcdoanh nghieäp tö nhaân, caùc toå chöùc phi chính phuû, caùc döï aùn, vaønhaø laäp chính saùch. Beân caïnh ñoù, cuõng caàn tìm hieåu nhu caàucuûa caù nhaân nhö cöïu hoïc sinh/ sinh vieân, sinh vieân naêm cuoái,giaùo vieân, v.v… veà kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä ñeå hoaøn thaønhtoát coâng vieäc. Khung phoûng vaán caùc cô quan/toå chöùc söû duïng laoñoäng ñöôïc trình baøy trong baûng 5.
Moät soá gôïi yù khi thöïc hieän
TNA
- Gaàn ñaây coù nhöõng thay ñoåi quan troïng naøo trong thöïc teá aûnhhöôûng tôùi coâng vieäc vaø hoaït ñoäng cuûa toå chöùc?
- Caùc chính saùch veà tuyeån duïng lao ñoäng cuûa toå chöùc?- Nhöõng ñieåm maïnh vaø ñieåm haïn cheá hieän taïi cuûa toå chöùc laø gì?- Caùc cô hoäi hay caûn trôû maø toå chöùc coù theå gaëp phaûi?
BAÛNG 5 - Khung phoûng vaán caùc cô quan, toå chöùc söû duïng lao ñoäng
Teân toå chöùc /Cô quan
Caùc caâu hoûi gôïi yù
Döïa treân caùc caâu traû lôøi cuûa nhöõng caâu hoûi treân, nhoùm TNA seõ phaân tích theâmñeå xaùc ñònh caùc nhu caàu ñaøo taïo ñeå ngöôøi hoïc sau khi toát nghieäp coù theå ñaùp öùngñöôïc yeâu caàu cuûa caùc cô quan söû duïng lao ñoäng.
Coù hai caùch phoái hôïp xaùc ñònh nhu caàu cuûa caù nhaân veà kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä.
Caùch thöù nhaát laø söû duïng baûng 6 ñeå phaân tích coâng vieäc maø ngöôøi lao ñoäng phaûi laøm.
22 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Ñaùnh giaù moãi coâng vieäc ñöôïc thöïc hieän baèng caùch cho ñieåmvaøo moãi coät töông öùng. Ví duï:
- Möùc ñoä thöôøng xuyeân:
- Möùc ñoä quan troïng: 1- Ít quan troïng2- Möùc ñoä quan troïng trung bình3- Raát quan troïng
- Möùc ñoä khoù: 1- Deã2- khoù3- Raát khoù
Tính toång soá ñieåm cho moãi coâng vieäc phaûi thöïc hieän. Coângvieäc naøo soá ñieåm cao nhaát seõ coù möùc ñoä öu tieân cao nhaát
Töø baûng öu tieân treân, phoái hôïp vôùi caùc thoâng tin khaùc ñeåruùt ngaén danh muïc coâng vieäc baèng caùch loaïi boû bôùt moät soácoâng vieäc. Sau khi xaép xeáp thöù töï öu tieân caùc coâng vieäc,xaùc ñònh caùc kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä caàn coù ñeå thöïchieän caùc coâng vieäc öu tieân vaøo baûng sau.
TOÅNG ÖU
TIEÂN
BAÛNG 6 - Maãu phaân tích coâng vieäc
CAÙC COÂNGVIEÄC PHAÛITHÖÏC HIEÄN
MÖÙC ÑOÄTHÖÔØNGXUYEÂN
MÖÙC ÑOÄQUANTROÏNG
MÖÙC ÑOÄ KHOÙKHI THÖÏCHIEÂÏN COÂNGVIEÄC
Caùch söû duïng baûng naøy nhö sau:
BAÛNG 7 - Maãu phaân tích kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä ñeå thöïc hieän coângvieäc öu tieân
1- Hieám khi phaûi thöïc hieän (1-2 laàn/ naêm)
2- Thænh thoaûng (vaøi thaùng moät laàn)
3 - Phaûi laøm haøng thaùng4 - Phaûi laøm haøng tuaàn5- Phaûi laøm haøng ngaøy
Coâng vieäc öu tieân Kieán thöùc caàn coù Kyõ naêng caàn coù Thaùi ñoä caàn coù
23SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Khung 1 chæ ñöa ra caùc caâu hoûi gôïi yù. Tuyø boái caûnh töøng cô sôûñaøo taïo maø coù theå theâm moät soá caâu hoûi hoaëc töø caùc caâu hoûi côbaûn naøy chia ra nhieàu caâu hoûi chi tieát hôn. Khi soaïn baûng hoûi,phaûi soaïn sao cho ngöôøi ñöôïc hoûi coù theå töï ñieàn vaøo phaàn traû lôøimoät caùch deã daøng vaø maát ít thôøi gian cung caáp thoâng tin. Ví duï,töø caâu hoûi thöù nhaát, ta coù theå phaùt trieån theâm nhö sau:
Anh/ chò ñaõ laøm coâng vieäc naøy trong bao laâu?
2. Thöïc hieän khaûo saùtTröôùc khi khaûo saùt, nhoùm TNA phaûi thoáng nhaát keá hoaïch chitieát: Caàn thu thaäp thoâng tin töø ñaâu vaø töø nhöõng ai? Coù ñuû thôøigian ñeå phoûng vaán tröïc tieáp taát caû caùc ñoái töôïng ñoù khoâng?Neáu khoâng phaûi göûi boä caâu hoûi cho ai? Nhaän keát quaû nhö theánaøo laø thuaän tieän nhaát? Thaønh vieân naøo cuûa nhoùm thu thaäp ôûñaâu laø thuaän lôïi? Ngaøy naøo hoaøn thaønh vieäc thu thaäp thoângtin? Ngaøy naøo hoïp nhoùm ñeå phaân tích thoâng tin thu thaäp
Caùch thöù hai: Söû duïng caùc caâu hoûi trong khung 1 ñeå phoûng vaán ñoái töôïng ñöôïc hoûi
KHUNG 1 - Ví duï veà baûng hoûi cho caù nhaân/ ngöôøi hoïc
Anh/ chò ñaõ laøm coâng vieäc naøy trong bao laâu?Nhieäm vuï chính maø anh/ chò thöôøng laøm laø gì?Nhöõng khoù khaên maø anh/ chò gaëp phaûi khi thöïc hieän caùc nhieäm vuï naøy haykhi thöïc hieän coâng vieäc cuûa mình?Laøm theá naøo ñeå anh/ chò laøm coâng vieäc naøy ñöôïc toát hôn?Theo anh/ chò, muoán laøm toát coâng vieäc naøy thì caàn nhöõng kieán thöùc gì?Theo anh/ chò, muoán laøm toát coâng vieäc naøy thì caàn nhöõng kyõ naêng gì?Theo anh/ chò muoán laøm toát coâng vieäc naøy thì caàn phaûi coù thaùi ñoä hay ñaïoñöùc coâng vieäc nhö theá naøo?Hieän nay, anh/ chò coøn thaáy thieáu nhöõng kieán thöùc, kyõ naêng, thaùi ñoä gì ñeålaøm toát coâng vieäc naøy?Anh/ chò coù muoán thay ñoåi coâng vieäc khoâng?Ñieàu anh/ chò thích nhaát khi laøm coâng vieäc cuûa mình laø gì?Ñieàu gì maø anh/ chò thaáy chaùn nhaát trong khi laøm coâng vieäc cuûa mình?Anh/ chò coù nghó laø mình ñang laøm toát coâng vieäc naøy hay khoâng?Laøm sao anh/ chò bieát ñöôïc laø mình ñang laøm toát coâng vieäc?
Döôùi 1naêmTöø 1 ñeán 3 naêm
Töø 4 ñeán 6 naêmHôn 6 naêm
24 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
ñöôïc? Coù caàn chuaån bò quaø hay traû tieàn cho ngöôøi cung caápthoâng tin khoâng? Keá hoaïch caøng chi tieát thì coâng vieäc ñöôïctieán haønh caøng thuaän lôïi.
3. Phaân tích soá lieäuSau khi ñaõ thu thaäp thoâng tin veà nhu caàu ñaøo taïo, nhoùm TNAcuøng nhau xem xeùt xem thoâng tin thu thaäp ñaõ ñuû chöa, coù caànboå sung thoâng tin gì khoâng? Böôùc tieáp theo laø ñöa caùc nhu caàuñaøo taïo veà kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä vaøo moät baûng nhö sau:
Nhoùm cung caáp thoâng tin
Ngöôøi söû duïng
Ngöôøi ñaøo taïo
.....
BAÛNG 8 - Maãu khung phaân tích kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä
Kieán thöùc Kyõ naêng Kyõnaêng
Thaùi ñoä Kieánthöùc
Thaùiñoä
Caàn ôû töông lai Hieän taïi
Keát quaû phaân tích caàn ñöôïc chia thaønh hai maûng. Maûng 1 laø nhöõngkieán thöùc, kyõ naêng, thaùi ñoä hieän taïi vaø töông lai. Caùc thoâng tin ôûmaûng naøy seõ ñöôïc söû duïng laøm cô sôû ñeå xaây döïng chöông trình ñaøotaïo. Maûng 2 laø nhöõng vaán ñeà khoâng theå giaûi quyeát baèng ñaøo taïo. Ñoùlaø nhöõng nhu caàu cuûa ngöôøi hoïc khoâng lieân quan ñeán coâng vieäc maøhoï ñaûm nhaän.
Tham khaûo moät ví duï veà toåáng hôïp keát quaû nhu caàu ñaøo taïo ngaønhhoïc cheá bieán laâm saûn ngoaøi goã trong phuï luïc 1.
26 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Böôùc naøy nhaèm xaùc ñònh muïc ñích, muïc tieâu hoïc taäp cuûa ngaønhhoïc, danh saùch caùc phaàn hoïc, moân hoïc vaø thôøi löôïng phaân boåcho caùc moân hoïc sau khi ñaõ xem xeùt kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùiñoä maø ngöôøi hoïc caàn coù sau khi hoïc theo keát quaû TNA.
Caùch thöïc hieän böôùc naøy laø toå chöùc moät hoäi thaûo 2 ngaøy. Hoäithaûo ñöôïc chia thaønh 2 phaàn. Phaàn 1 ñeå trình baøy keát quaû TNAvôùi caùc beân lieân quan trong PCD. Phaàn 2 laø hoäi thaûo noäi boä vôùisöï tham gia cuûa caùc beân lieân quan trong ñôn vò ñaøo taïo, toå coângtaùc phaùt trieån chöông trình vaø nhoùm TNA .
Phaàn 1:Trình baøy keát quaû TNANhaän phaûn hoài cuûa caùc beân lieân quan veà keát quaû TNA.
Phaàn 2:Xaây döïng khung chöông trình ñaøo taïo cho ngaønh hoïc.Xaây döïng keá hoaïch haønh ñoäng ñeå hoaøn thieän khungchöông trình.
1-2 thaønh vieân cuûa toå coâng taùc phaùt trieån chöông trìnhñaøo taïo.
Baûng 9 gôïi yù moät soá noäi dung chính, caâu hoûi/vaán ñeà thaûo luaän,phöông phaùp vaø thôøi gian döï kieán cho moãi noäi dung trong hoäithaûo trình baøy keát quaû TNA vaø xaây döïng khung chöông trình.
2 Böôùc 2: Phaùt trieån khung chöông trình ñaøo taïo cuûa ngaønh hoïc
Muïc tieâu cuûa hoäi thaûo
Thuùc ñaåy hoäi thaûo
Tieán trình thöïc hieän
27SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Noäi dung
Khai maïc, giôùi thieäumuïc tieâu vaø chöôngtrình hoäi thaûo
Trình baøy keát quaû cuûañaùnh giaù nhu caàu ñaøotaïo vaø thaûo luaän, boåsung cho keát quaû TNA
Thaûo luaän veà kieánthöùc, kyõ naêng, thaùi ñoä
Xaây döïng muïc ñích,muïc tieâu, xaùc ñònh caùcmoân hoïc vaø hoïc phaànvaø phaân boå thôøi gian
Xaây döïng khungchöông trình chongaønh hoïc
Laäp keá hoaïch haønhñoäng: Phaân coângnhieäm vuï xaây döïngchöông trình chi tieát
Caâu hoûi/vaán ñeà thaûo luaän
Phaân nhoùm kieánthöùc, kyõ naêng, thaùiñoä theo 3 möùc:phaûi bieát, caàn bieátvaø neân bieát
Xaùc ñònh muïcñích, muïc tieâuñaøo taïongaønh/ngheà laø gì?Thôøi gian caànthieát cho moätchöông trình ñaøotaïo moätngaønh/ngheà ?Caùc moân hoïc hayhoïc phaàn naøo caàncoù? Thôøi gian cuûamoãi moân hoïc hayhoïc phaàn?
Laøm gì? Ai laøm?Trong thôøi gianbao laâu? vaät lieäuhay nguoàn löïccaàn thieát laø gì?Caùch laøm?
Phöôngphaùp
Ngöôøi thuùcñaåy trìnhbaøyMoät thaønh vieân trongnhoùm TNAtrình baøyThaûo luaäntoaøn theå
Thaûo luaännhoùm
Chia 2nhoùm thaûoluaän
Chia 2nhoùm nhötreân
Thaûo luaäntoaøn theå
Vaät lieäu
Maùy chieáu
Taøi lieäu phaùttayMaùy chieáu
Baûng ghimhoaëc baûngtraéng, theûmaøu, giaáy Aovaø buùt daï.
Baûng ghimhoaëc baûngtraéng, theûmaøu, giaáy Aovaø buùt daï.
Baûng ghimhoaëc baûngtraéng, theûmaøu, giaáy Aovaø buùt daï,maãu khungchöông trìnhBaûng ghim, theû maøu
Thôøi gian döï kieán
30 phuùt
60 phuùt
60 phuùtthaûo luaän,30 phuùttrình baøy& toång hôïp
60 phuùtthaûo luaän,30 phuùttrình baøy,30 toång keátvaø thoángnhaát.
60 phuùtthaûo luaän,30 phuùttrình baøy,30 toång keátvaø thoángnhaát.60 phuùt
STT
1
2
3
4
5
6
BAÛNG 9 - Ñeà xuaát chöông trình hoäi thaûo trình baøy keát quaû TNA vaø xaâydöïng khung chöông trình ngaønh hoïc
28 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Yeâu caàu caùc thaønh vieân phaân tích vaø phaân loaïi möùc ñoä caàn thieáttheo möùc phaûi bieát, caàn bieát vaø neân bieát baèng caùch ñaët theû vaøohình veõ nhö sau:
Hình 2 - Phaân loaïi kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä theo söï caàn thieát
Phaûi bieátCaàn bieát
Neân bieát
Nhöõng kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä naèm trong phaàn phaûi bieát vaømoät soá ôû phaàn caàn bieát laø baét buoäc phaûi ñöôïc daïy. Khuyeán khíchngöôøi hoïc töï hoïc hoaëc toå chöùc hoïc taäp baèng caùc hình thöùc nhö traoñoåi, seminar, v.v… cho nhöõng kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä trongphaàn coøn laïi.
Caùch xaây döïng muïc ñích, muïc tieâu cuûa chöông trình ñaøotaïo hay moân hoïc
Muïc ñích: Laø phaùt bieåu veà ñònh höôùng ñaøo taïo cuûa moät cô sôû, moätngaønh hoïc, moät moân hoïc. Thoâng thöôøng, muïc ñích baét ñaàu baèng“Chöông trình naøy nhaèm ….”.
Muïc tieâu: Thöôøng baét ñaàu baèng: “Sau khi hoïc xong chöông trình naøyhoaëc sau khi hoïc xong moân hoïc naøy, ngöôøi hoïc coù theå….”. Tieáp sauñoù laø moät ñoäng töø haønh ñoäng dieãn taû hoaït ñoäng sao cho cuï theå, ñoñöôïc, ñaït ñöôïc, hieän thöïc vaø coù tính ñeán thôøi gian (Nguyeân taécSMART). Coù theå vieát muïc tieâu rieâng cho caùc phaàn kieán thöùc, kyõnaêng, thaùi ñoä.
Nhö vaäy, muïc ñích thì vieát cho cô sôû ñaøo taïo, ngöôøi ñaøo taïo coønmuïc tieâu thì vieát veà hoaït ñoäng cuûa ngöôøi hoïc trong vaø sau ñaøo taïo.Ngöôøi hoïc hoaøn taát caùc muïc tieâu ñeà ra thì cô sôû ñaøo taïo cuõng hoaønthaønh nhieäm vuï vaø muïc ñích cuûa mình.
29SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Xaùc ñònh caùc moân hoïc hay hoïc phaàn vaø phaân boå thôøi gian
Döïa treân keát quaû phaân tích kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä, chiathaønh caùc nhoùm kieán thöùc cô sôû hay chuyeân ngaønh vaø moân hoïc hayhoïc phaàn. Ñaët teân (Neáu caàn) cho caùc hoïc phaàn hay moân hoïc ñoù.
Tieáp theo laø phaân boå thôøi gian cho moãi moân hoïc hay hoïc phaàn, lyùthuyeát, thöïc haønh, thöïc taäp vaø xaép xeáp thöù töï hôïp lyù caùc moân hoïctheo logic veà thôøi gian. Chuù yù: Noäi dung ñaøo taïo naøo ñöôïc daïy nhieàuhay ít phuï thuoäc vaøo muïc tieâu ñaõ vieát (Muïc tieâu laïi ñöôïc xaùc ñònhtreân cô sôû nhu caàu ñaøo taïo).
Ñaøo taïo ñoäi nguõ coâng nhaân kyõ thuaät laønh ngheà ngaønh saûn xuaát ñöôøng míacoù kieán thöùc, kyõ naêng vaø chuyeân moân caàn thieát ñeå coù theå tham gia vaøoquaù trình saûn xuaát ñöôøng mía.
Veà kieán thöùc:- Löïa choïn ñöôïc nhöõng kieán thöùc cô baûn cuûa caùc moân hoïc kyõ thuaät cô sôû
aùp duïng vaøo chuyeân moân.- Trình baøy vaø phaân tích ñöôïc caùc quaù trình coâng ngheä trong quy trình
saûn xuaát ñöôøng.- Moâ taû ñöôïc caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc cuûa maùy vaø thieát bò trong quy
trình coâng ngheä saûn xuaát ñöôøng.- Xaùc ñònh ñöôïc caùc bieän phaùp baûo ñaûm an toaøn lao ñoäng, an toaøn vaø veä
sinh thöïc phaåm aùp duïng vaøo trong quaù trình saûn xuaát ñöôøng mía.
Veà kyõ naêng:- Phaân loaïi ñöôïc nguyeân lieäu baùn thaønh phaåm, thaønh phaåm theo yeâu caàu
coâng ngheä- Vaän haønh ñöôïc caùc maùy vaø thieát bò trong daây chuyeàn saûn xuaát ñaùp öùng
ñöôïc caùc yeâu caàu coâng ngheä.- Xaùc ñònh ñöôïc caùc nguyeân nhaân vaø xöû lyù ñöôïc caùc söï coá thoâng thöôøng
trong quaù trình saûn xuaát ñöôøng mía.
Veà thaùi ñoä:- Coù traùch nhieäm, taän tuî vôùi coâng vieäc- Coù tinh thaàn hoïc hoûi, hôïp taùc vôùi coäng söï- Yeâu ngheà
Muïc ñích
Muïc tieâu
KHUNG 2 - Ví duï veà muïc ñích vaø muïc tieâu ñaøo taïo ngheà saûn xuaát ñöôøng mía.
30 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Khi xaùc ñònh caùc moân hoïc hay hoïc phaàn vaø phaân boå thôøi gian, toåcoâng taùc phaùt trieån chöông trình caàn xem xeùt kyõ caùc vaán ñeà sau:
Loaïi hình ñaøo taïo ngaén haïn hay daøi haïn, chính quy hay taïi chöùc.Khung thôøi gian maø caùc caáp quaûn lyù cho pheùp (Ñaïi hoïc, trunghoïc ngheà 2 hay 3 naêm, ñaøo taïo ngheà theo baäc 18 thaùng hay24 thaùng).Caùc moân hoïc, hoïc phaàn thuoäc phaàn cöùng ñöôïc phaân boå nhötheá naøo.Chöông trình ñaøo taïo naøy laø xaây döïng môùi hay ñang ñöôïc duøngchæ caàn chænh söûa.Tyû leä thôøi gian quy ñònh baét buoäc cuûa caùc maûng kieán thöùc coùhay khoâng? Neáu coù thì tyû leä naøy nhö theá naøo?
Maãu khung chöông trình ñaøo taïo
Maãu khung chöông trình ñaøo taïo ñöôïc trình baøy trong khung 3 döôùi ñaây.
- Teân ngaønh/ ngheà ñaøo taïo:- Muïc ñích:- Muïc tieâu :- Thôøi gian:- Ñòa ñieåm:- Hoïc vieân:- Caùch ñaùnh giaù:
STT Teân moân hoïc Muïc tieâu moân hoïc Caùc noäi dung Thôøi gian Ngöôøi phuï traùch
KHUNG 3 - Maãu khung chöông trình ñaøo taïo
Trong thöïc teá quaûn lyù ñaøo taïo hieän nay, moät soá ngaønh hoïc ñaõ coùchöông trình khung do Boä Giaùo duïc & Ñaøo taïo vaø Toång cuïc Daïyngheà xaây döïng vaø pheâ duyeät. Trong tröôøng hôïp naøy chæ xaây döïngcaùc moân hoïc, caùc maûng kieán thöùc vaø kyõ naêng coøn laïi phuø hôïpvôùi ñieàu kieän töøng tröôøng ñeå hình thaønh khung chöông trình rieângcho tröôøng mình.
31SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Laäp keá hoaïch haønh ñoängKhi xaây döïng keá hoaïch haønh ñoäng, phaûi thoáng nhaát ñöôïc caùchoaït ñoäng seõ ñöôïc thöïc hieän trong böôùc tieáp theo laø gì? Aichòu traùch nhieäm? Keát quaû caàn coù laø gì? Nhöõng hoã trôï caànthieát? Thôøi gian thöïc hieän? Trong böôùc naøy, cuõng caàn thoángnhaát veà maãu chöông trình chi tieát vôùi caùc thaønh vieân (khungchöông trình chi tieát ñöôïc trình baøy trong khung 4 thuoäcgiai ñoaïn 3).
33SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
ÔÛ böôùc naøy, caùc thaønh vieân vaø nhoùm lieân quan chuû yeáu laøm vieäccaù nhaân hoaëc theo nhoùm nhoû. Trao ñoåi thoâng tin giöõa caùc thaønhvieân lieân quan thöïc hieän qua caùc phöông tieän nhö ñieän thoaïi, fax,Email, thö töø hoaëc gaëp tröïc tieáp (giöõa caùc chuyeân gia vaø giaùo vieâncuøng moät ñôn vò).Böôùc naøy bao goàm caùc coâng vieäc chính nhö sau:• Xaây döïng ñeà cöông chi tieát cho caùc moân hoïc.• Vieát giaùo trình, baøi giaûng cho töøng moân hoïc.• Chuaån bò caùc vaät lieäu/ taøi lieäu giaûng daïy cho töøng baøi,
töøng chöông.
Xaùc ñònh ñöôïc ñeà cöông chi tieát cho töøng moân hoïc bao goàm caùc muïctieâu hoïc taäp, noäi dung caàn giaûng daïy, phöông phaùp giaûng daïy, vaätlieäu vaø thôøi löôïng caàn thieát cho moãi noäi dung.
Caùc giaùo vieân vaø chuyeân gia veà lónh vöïc ñöôïc ñeà caäp trong moân hoïc.
Laøm vieäc theo nhoùm hoaëc caù nhaân.
Moãi thaønh vieân caàn coù baùo caùo Hoäi thaûo phaân tích boái caûnh, khungchöông trình ñaøo taïo, caùc quy ñònh cuûa boä chuû quaûn veà ñaøo taïo lieânquan ñeán moân hoïc, chöông trình ñaøo taïo moân hoïc hieän coù (trongtröôøng hôïp chænh söûa chöông trình).
3. Böôùc 3: Phaùt trieån chöông trình chi tieát
3.1 Xaây döïng ñeà cöông chi tieát cho caùc moân hoïc
Ngöôøi thöïc hieän
Muïc tieâu
Caùch thöïc hieän
Vaät lieäu caàn thieát
34 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
STT
1
2
3
4
BAÛNG 10 - Tieán trình thöïc hieän
Hoaït ñoäng
Xaây döïng ñeà cöông chi tieátmoân hoïc
Göûi ñeà cöông chi tieát moânhoïc tôùi caùc beân lieân quan ñeånhaän xeùt (1-2 ngöôøi)
Chænh söûa ñeà cöông chi tieátmoân hoïc
Thu thaäp caùc ñeà cöông chitieát caùc moân hoïc ñeå ñoùngthaønh taäp.
Caùch thöïc hieän
Laøm vieäc caù nhaân theomoân hoïc ñöôïc phaân coâng
Göûi tröïc tieáp hoaëc quaEmail
Caùc caù nhaân chænh söûachöông trình chi tieát theocaùc nhaän xeùt vaø phaûn hoài
Tröôûng nhoùm coâng taùc veàPCD
Keát quaû mong ñôïi
Xaây döïng ñöôïc chöông trìnhchi tieát theo maãu
Coù ñöôïc caùc phaûn hoài
Hoaøn thieän ñöôïc ñeà cöôngchi tieát moân hoïc
Ñeà cöông chi tieát caùc moân hoïcñöôïc göûi tôùi phoøng ñaøo taïo vaølaõnh ñaïo ñôn vò ñaøo taïo.
Tham khaûo maãu chöông trình chi tieát moân hoïc trong khung 4 ñeåvieát ñeà cöông chi tieát cho moät moân hoïc. Coù theå phaùt trieån theâmcaùc coät caàn thieát tuyø thuoäc vaøo ñieàu kieän cuï theå cuûa töøng ñôn vòñaøo taïo, töøng moân hoïc hay töøng hoïc phaàn.
Moät soá gôïi yù
khi thöïc hieän
Moân hoïc:Muïc ñích:Muïc tieâu:Thôøi gian: (Soá giôø, tieát)Khi naøo: (Tröôùc hoaëc sau moân naøo hoaëc phaàn naøo)
Chöông trình:
STT Teân chöông/phaàn Muïc tieâu Noäi dung Thôøi gian Phöông phaùp Vaät lieäu
KHUNG 4 - Maãu ñeà cöông chi tieát cho moät moân hoïc
35SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Caùch vieát muïc ñích, muïc tieâu (xem trong giai ñoaïn 2: Phaùt trieånchöông trình toång theå).
Coù nhieàu phöông phaùp giaûng daïy tích cöïc khaùc nhau. Ngöôøiphaùt trieån chöông trình chi tieát caàn löïa choïn phöông phaùp giaûngdaïy cho phuø hôïp vôùi noäi dung caàn ñöôïc chuyeån taûi nhaèm ñaïtñöôïc muïc tieâu hoïc taäp toát nhaát.
Sau ñaây laø moät soá phöông phaùp, kyõ naêng giaûng daïy caàn ñöôïc ngöôøidaïy söû duïng thaønh thaïo:
Thuyeát trình coù minh hoïa,Höôùng daãn thöïc haønh, thöïc taäp (Ví duï: thaêm hieän tröôøng, thöïc haønhkyõ naêng baèng caùch thöïc hieän caùc nhieäm vuï, söû duïng caùc coâng cuïhoaëc trang thieát bò,…)Ñaët caâu hoûi vaø tieáp nhaän caâu traû lôøi,Tröïc quan hoùa thoâng tin,Giao baøi taäp/ giao nhieäm vuï cho nhoùm hoaëc caù nhaân,Ra baøi taäp giaûi quyeát vaán ñeà,Trình dieãn kyõ naêng/ thao taùc maãu,Toå chöùc hoaït ñoäng nhoùm,Baøi taäp tình huoáng,Toå chöùc laøm döï aùn,Toå chöùc ñoùng vai,Laøm thöû nghieämToå chöùc thöïc haønh, thöïc taäp, tham quan…
Moät soá phöông phaùp neâu treân ñöôïc höôùng daãn cuï theå hôn trongphaàn 4.3 cuûa cuoán soå tay naøy.
Khung 5 trình baøy ví duï veà chöông trình chi tieát moân hoïc Hoùasinh thöïc phaåm thuoäc khung chöông trình ñaøo taïo ngaønh saûnxuaát ñöôøng mía.
36 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Trang bò cho hoïc sinh nhöõng kieán thöùc cô baûn veà caáu taïo, tính chaát vaø söï bieán
ñoåi cuûa caùc chaát: protein, glucid, enzym,… trong saûn xuaát thöïc phaåm.
Sau khi hoïc xong moân hoïc, ngöôøi hoïc coù theå:
(1) Trình baøy ñöôïc caáu taïo, tính chaát, söï bieán ñoåi cuûa caùc chaát trong quaù trình
cheá bieán, baûo quaûn thöïc phaåm.
(2) Thöïc hieän ñöôïc caùc baøi thöïc haønh reøn luyeän kyõ naêng ñuùng quy trình vaø an toaøn.
(3) Coù yù thöùc vaän duïng kieán thöùc moân hoïc vaøo chuyeân moân cuûa ngheà ñöôïc ñaøo
taïo, kieân trì, tæ mæ, lao ñoäng coù kyõ thuaät cao.
KHUNG 5 - Ñeà cöông chi tieát moân Hoùa sinh thöïc phaåm
Muïc ñích
Muïc tieâu
Chöông Muïc tieâu Noäidung
Thôøigian
Vaät lieäu
Lyù thuyeát
Chöông 1:Protein
Chöông 2:Glucid
Chöông 3:Enzym
Thöïc haønh
Böôùc 1:Ñònh tínhProtein
Böôùc 2: Xaùcñònh Glucid
Böôùc 3: Xaùcñònhhoaït tínhcuûa enzym
Trình baøy ñöôïc tínhchaát, söï bieán ñoåi cuûaprotein trong quaùtrình cheá bieán vaø baûoquaûn thöïc phaåm
Trình baøy ñöôïc caáutaïo, tính chaát, söï bieánñoåi cuûa glucid trongquaù trình baûo quaûn vaøcheá bieán thöïc phaåm
Trình baøy caáu taïo,tính chaát vaø öùng duïngcuûa enzym trong cheábieán thöïc phaåm
Hoïc vieân thöïc hieänñöôïc caùc böôùc tieánhaønh, phaân tích ñònhtính Protein
Hoïc vieân thöïc hieänñöôïc caùc böôùc tieán haønh xaùc ñònhsaccaroza vaø ñöôøng khöû
Hoïc vieân thöïc hieänñöôïc caùc böôùc tieánhaønh xaùc ñònh hoaïttính cuûa heä E.Amilaza
1.1.Caáu taïo cuûa protein1.2. Tính chaát cuûa
protein1.3. Söï bieán ñoåi cuûa
protein
2.1. Phaân loaïi glucid
2.2. Caáu taïo glucid2.3. Tính chaát2.4. Söï bieán ñoåi cuûa glucid
3.1. Caáu taïo vaø tínhchaát cuûa enzym
3.2. Caùc yeáu toá aûnhhöôûng ñeán hoaïttính cuûa enzym
3.3. ÖÙng duïng
1.1. Caùc phaûn öùng maøu1.2. Xaùc ñònh moät soátính chaát cuûa axit amin
2.1. Xaùc ñònh hoaït tínhE. amilaza
3.1. Xaùc ñònh hoaït tínhE. Inpenlaza
10tieát
20tieát
10tieát
5tieát
10tieát
5tieát
I
1
2
3
II
1
2
3
Thuyeáttrình + thaûoluaän nhoùm
Thuyeáttrình + tröïcquan
Thuyeáttrình coùlieân heäthöïc teá
Laøm maãàu
Laøm maãàu
Laøm maãàu
Phaán, baûng,maùy chieáu
Phaán, baûng,maùy chieáuhình maãu
Phaán, baûng,maùy chieáuhình maãu
Phoøng hoùanghieäm (duïngcuï, hoùa chaát)
Phoøng hoùanghieäm (duïngcuï, hoùa chaát)
Phoøng hoùanghieäm (duïngcuï, hoùa chaát)
STT Phöông phaùp
37SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
3.2. Vieát giaùo trình, baøi giaûng
Vieát giaùo trình phaûn aùnh caùc noäi dung (Kieán thöùc chuyeân moân)giaûng daïy nhaèm giuùp ngöôøi hoïc ñaït ñöôïc muïc tieâu hoïc taäp.
Phaàn vieát giaùo trình/ baøi giaûng thöôøng do caùc chuyeân gia veà lónhvöïc chuyeân moân naøy thöïc hieän.
Maùy tính, caùc taøi lieäu tham khaûo coù lieân quan ñeán noäi dung moânhoïc, chöông trình ñaøo taïo ngaønh/ ngheà.
Muïc tieâu
Thaønh vieân thöïc hieän
Vaät lieäu caàn thieát
STT
1
2
3
Hoaït ñoäng
Vieát cuoán giaùotrình/baøi giaûng
Göûi tôùi caùc chuyeângia nhaän xeùt vaø phaûnhoài
Chænh söûa, aùp duïng
Caùch thöïc hieän
Ngöôøi tham gia vieát giaùo trình/baøigiaûng cho moân hoïc soaïn treân maùyvaø söû duïng caùc taøi lieäu tham khaûo coùlieân quan ñeán moân hoïc.
Löïa choïn 1-2 chuyeân gia am hieåu veànoäi dung moân hoïc vaø göûi baûn thaûotröïc tieáp hoaëc qua email.
Söû duïng cuoán baøi giaûng trong giaûngdaïy moân hoïc
Keát quaû mong ñôïi
Baûn thaûo cuoán giaùotrình/baøi giaûng
Nhaän ñöôïc caùcphaûn hoài
Cuoán baøi giaûngñöôïc aùp duïng
BAÛNG 11 - Tieán trình vieát giaùo trình/ baøi giaûng
Thoâng thöôøng, caùc moân hoïc trong chöông trình ñaøo taïo ñaõ coùgiaùo trình hoaëc baøi giaûng. Caên cöù vaøo noäi dung caàn coù trongchöông trình chi tieát, ngöôøi vieát thaáy caàn söûa ñoåi, boå sung, caäpnhaät moät phaàn giaùo trình cuõ hoaëc coù theå vieát laïi toaøn boä giaùotrình/ baøi giaûng gioáng nhö cho moät moân hoïc môùi.
Khi vieát giaùo trình, caùch laøm phuø hôïp nhaát laø giao cho moät ngöôøivieát toaøn boä giaùo trình/ baøi giaûng roài laáy yù kieán phaûn hoài cuûanhöõng chuyeân gia khaùc. Giaùo trình/ baøi giaûng phaûi luoân ñöôïc caäpnhaät, chænh söûa vaø hoaøn thieän daàn.
Moät soá chuù yùkhi vieát
giaùo trình/baøi giaûng
38 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
3.3 Phaùt trieån vaät lieäu hoïc taäp, giaûng daïy
Ngay khi ñang vieát hoaëc khi vöøa hoaøn thaønh giaùo trình/ baøi giaûng,
ngöôøi vieát ñaõ coù theå chuaån bò moät soá vaät lieäu phuïc vuï giaûng daïy phuø
hôïp vôùi caùc phöông phaùp ñaõ ñeà xuaát aùp duïng cho töøng noäi dung.
Caùc vaät lieäu giaûng daïy coù theå laø caùc “tôø giao nhieäm vuï/ baøi taäp” cho
caù nhaân hoaëc nhoùm, “baøi taäp tình huoáng”, “giaáy trong” hoaëc “noäi
dung trình baøy baèng powerpoint”, “theû maøu vieát saün” hoaëc “baûng bieåu”
hoaëc “hình veõ/ tranh aûnh” treân giaáy khoå lôùn (Ao) ñeå treo töôøng, caùc
“moâ hình”. Ngoaøi ra, caùc trang thieát bò söû duïng cho giaûng daïy
(baûng,maùy chieáu, v.v…) phoøng thí nghieäm vaø hieän tröôøng thöïc taäp
cuõng ñöôïc coi laø caùc vaät lieäu giaûng daïy.
Nhaèm taêng cöôøng tröïc quan hoùa, phaùt huy caùc phöông phaùp giaûng
daïy phuø hôïp vaø hoã trôï toái ña cho phaàn noäi dung, giuùp vieäc hoïc ñaït
hieäu quaû hôn.
Phaùt trieån vaät lieäu giaûng daïy
39SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Nhaèm taêng cöôøng tröïc quan hoùa, phaùt huy caùc phöông phaùp giaûngdaïy phuø hôïp vaø hoã trôï toái ña cho phaàn noäi dung, giuùp vieäc hoïc ñaïthieäu quaû hôn.
Muïc ñích
Xaùc ñònh noäi dung hoïc taäp maø vaät lieäu caàn truyeàn taûi vaøphöông phaùp giaûng daïy phuø hôïp vôùi vieäc söû duïng vaät lieäu.Xaùc ñònh loaïi vaät lieäu naøo laø phuø hôïp (baûng treo töôøng, moâhình hay tranh aûnh,v.v…)Löïa choïn maãu/ format phuø hôïp ñeå trình baøy sao cho loâi cuoán.AÙp duïng thöû trong giaûng daïy vaø thay ñoåi neáu thaáy caàn thieát.
Khi phaùt trieån vaät lieäu giaûng daïy caàn caân nhaéc kyõ ñeå tìm ra loaïi hìnhvaät lieäu naøo phuø hôïp nhaát vôùi noäi dung vaø phöông phaùp, ñem laïihieäu quaû hoïc taäp toát nhaát.
Caùc vaät lieäu giaûng daïy phaûi coù boá cuïc noäi dung toát, haáp daãn, beàn,tieát kieäm veà maët kinh phí.
Caùc böôùc xaây döïng
vaät lieäu hoïc taäp
vaø giaûng daïy bao goàm
Moät soá löu yù khi
phaùt trieån vaät lieäu
giaûng daïy
Phaùt trieån vaät lieäu giaûng daïy
41SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Ñeán böôùc naøy, chöông trình ñaøo taïo môùi ñaõ ñöôïc xaây döïng vaø pheâduyeät. Giaùo trình/ baøi giaûng, taøi lieäu ñaõ ñöôïc vieát hoaøn chænh. Vaätlieäu giaûng daïy ñaõ chuaån bò xong. Phoøng thí nghieäm, hieän tröôøng chothöïc haønh thöïc taäp saün saøng, giaûng vieân ñaõ ñöôïc boài döôõng veàphöông phaùp giaûng daïy tích cöïc. Tröôùc khi giaûng daïy, ngöôøi daïycaàn laøm moät vieäc quan troïng laø chuaån bò keá hoïach baøi giaûng hay“giaùo aùn”. Keá hoaïch baøi giaûng laø moät keá hoaïch cuï theå ñeå ngöôøi daïycoù theå theo ñoù tieán haønh truyeàn ñaït noäi dung baøi giaûng hieäu quaû.Khung 6 trình baøy maãu keá hoaïch baøi giaûng/ giaùo aùn.
4. Böôùc 4: Thöïc thi chöông trình ñaøo taïo môùi
Vieát keá hoaïch baøi giaûng/ giaùo aùn• Thöïc hieän giaûng daïy aùp duïng phöông phaùp giaûng daïy tích cöïc
Noäi dung cuûa böôùc naøy
bao goàm:
4.1. Vieát keá hoaïch baøi giaûng/ giaùo aùn
Moân hoïc :Baøi : Thöïc hieän ôû:Thôøi gian : Lyù thuyeát: Thöïc haønh:Muïc tieâu : Cuoái baøi hoïc ngöôøi hoïc coù theå:
--
KHUNG 6 - Maãu keá hoaïch baøi giaûng/ giaùo aùn
Phöông phaùp (coù theå ghi caùc caâu hoûi cuûa giaùovieân vaøo phaàn naøy)
Vaät lieäu/ taøi lieäu Thôøi gian
Nhöõng ñieåm chính
Giôùi thieäu baøi:- Giôùi thieäu- Lieân heä vôùi baøi cuõ
Noäi dung chính cuûa baøi:---
Keát luaän:- Nhaéc laïi noäi dung chính- Gôïi môû chuaån bò cho baøi sau
Ghi chuù: (Taát caû nhöõng ñieåm caàn chuù yù ñeå caûi thieän laàn giaûng sau ñöôïc ghi vaøo ñaây)
42 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Sau ñaây laø moät soá lôøi khuyeân coù theå giuùp ích cho ngöôøi daïy hoaëc giaûngvieân khi giaûng moân hoïc môùi hoaëc ngöôøi môùi laàn ñaàu leân lôùp:
Coù ñuû kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä ñeå truyeàn ñaït moân hoïc.Nhieàu khoùa hoïc thaát baïi vì ngöôøi daïy khoâng ñuû moät trong 3 lónhvöïc treân ñeå höôùng daãn ngöôøi hoïc hoaëc thieáu caû phöông phaùptruyeàn ñaït.Moïi vaät tö, vaät lieäu phuïc vuï cho khoùa hoïc ñaày ñuû khi khoùa hoïcbaét ñaàu.Luoân coù keá hoaïch döï phoøng (Keá hoaïch 2) ñeå truyeàn ñaït baøi giaûng.Thí duï phaûi chuaån bò phöông aùn thay theá ñeå cho baøi giaûng vaãnñöôïc tieán haønh neáu maát ñieän, khoâng duøng ñöôïc maùy chieáu.Coù keá hoaïch ñaùnh giaù ngöôøi hoïc tröôùc khi giaûng baøi.
Ngöôøi daïy caàn aùp duïng caùc phöông phaùp giaûng daïy tích cöïc. AÙp duïngcaùc phöông phaùp naøy coù nghóa laø ngöôøi daïy seõ ñoùng vai troø laø ngöôøithuùc ñaåy vaø phaûi:
- Hieåu noäi dung cuûa moân hoïc- Ñaûm baûo caùc thaønh vieân phaûi tham gia tích cöïc vaøo quaù trình
hoïc taäp, khuyeán khích hoï neâu quan ñieåm cuûa mình, ñöa ra caùccaâu hoûi vaø thaûo luaän vaán ñeà vôùi ngöôøi hoïc khaùc.
- Giuùp ngöôøi hoïc bieát xaùc ñònh caùch aùp duïng kieán thöùc môùi vaøo coângvieäc hieäu quaû.
- Cung caáp cho ngöôøi hoïc nhöõng thoâng tin, kinh nghieäm vaø caùc taøilieäu lieân quan ñeå taêng cöôøng vieäc hoïc taäp hieäu quaû.
- Cuøng vôùi ngöôøi hoïc giaùm saùt ñoäng thaùi nhoùm, tieán trình giao tieápcuõng nhö caùc keát quaû hoïc taäp cuûa ngöôøi hoïc.
- Giaûi quyeát caùc maâu thuaãn hoaëc nhöõng yeáu toá caûn trôû quaù trìnhhoïc taäp.
Döôùi ñaây laø höôùng daãn toùm taét moät soá phöông phaùp vaø coâng cuï coùtheå giuùp ích cho ngöôøi daïy linh hoaït söû duïng trong ñieàu kieän ñaøo taïocuûa Vieät Nam hieän nay.
4.2. Thöïc hieän giaûng daïy
Linh hoaït vôùi caùc
tình huoáng trong
giaûng daïy
AÙp duïng caùcphöông phaùp
giaûng daïy tích cöïc
43SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Thuyeát trình laø moät phöông phaùp coå ñieån vaø ñöôïc nhieàu giaùo vieân/giaûng vieân söû duïng. Tuy nhieân, treân thöïc teá, moät soá giaùo vieân/ giaûngvieân thöôøng thuyeát trình quaù daøi laøm ngöôøi nghe sao laõng söï chuù yù.Muoán baøi thuyeát trình loâi cuoán, coù theå söû duïng moät soá meïo nhoû sau ñaây:
Söû duïng caùc coâng cuï trôï giuùp nhö tranh, aûnh, hình veõ, moâhình, maãu vaät ñeå minh hoïa phaàn thuyeát trình.Söû duïng kyõ naêng ñöùng lôùp phuø hôïp. Caàn phoái hôïp gioïng noùi,cöû chæ (Ngoân ngöõ hình theå) vaø giao tieáp qua aùnh maét. Ngöôøidaïy phaûi luyeän phaùt aâm roõ raøng, toác ñoä noùi vöøa phaûi vaø aâmlöôïng vöøa ñuû cho ngöôøi hoïc ngoài cuoái lôùp nghe roõ. Gioïng noùicaàn leân xuoáng phuø hôïp vôùi noäi dung, traùnh ñeàu ñeàu deã gaâymaát taäp trung. Phoái hôïp nhòp nhaøng ñi, ñöùng vôùi chuyeån ñoänghai tay ñeå traùnh caûm töôûng coù ñoäng taùc thöøa. Maét luoân nhìnngöôøi hoïc moät caùch thaân thieän, taïo caûm giaùc bình ñaúng vaøkhuyeán khích vôùi taát caû ngöôøi hoïc. Khoâng neân ñoäc thoaïi quaù 15 phuùt lieân tuïc. Coá gaéng söû duïngcaøng nhieàu phöông phaùp (Gôïi yù döôùi ñaây) caøng toát.
Ñeå khuyeán khích söï tham gia cuûa ngöôøi hoïc vaøo baøi giaûng, phöôngphaùp ñoäng naõo mang laïi hieäu quaû cao. Khi söû duïng phöông phaùpñoäng naõo, noäi dung hoïc taäp naøo ñoù ñöôïc ñaët thaønh caâu hoûi hay vaánñeà thaûo luaän. Phöông phaùp ñoäng naõo taïo cô hoäi cho caû lôùp hoaëc moätnhoùm ngöôøi hoïc cuøng thaûo luaän. Tuy nhieân chæ duøng phöông phaùpnaøy ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà môû, chöa caàn keát luaän moät caùch chínhxaùc. Phöông phaùp naøy chuû yeáu laøm cho ngöôøi hoïc tích cöïc thaûoluaän, thuùc ñaåy hoï ñöa ra nhöõng yù töôûng ñeå böôùc ñaàu giaûi quyeát vaánñeà. Do vaäy, caøng nhieàu yù töôûng caøng toát, yù töôûng môùi, laï ñöôïckhuyeán khích. Ngöôøi daïy caàn coå vuõ, khuyeán khích taát caû ngöôøi hoïctham gia, ghi laïi taát caû caùc yù töôûng.
Trình töï laøm moät cuoäc ñoäng naõo nhö sau: Ñaàu tieân ngöôøi daïy neâuvaán ñeà, giaûi thích caùc quy taéc cuûa phöông phaùp nhö: Moïi ngöôøi phaûitích cöïc ñöa ra yù kieán rieâng cuûa mình, khoâng ñöôïc pheâ phaùn, chætrích ñuùng sai, caùc yù kieán ñeàu ñöôïc ghi laïi bôûi moät ngöôøi hoïc giöõ vai
Phöông phaùpñoäng naõo
Thuyeát trình coù minh hoïa
44 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
troø thö kyù (Neân ghi moãi yù töôûng vaøo moät theû maøu rieâng ñeå sau deãgom nhoùm), sau ñoù caùc ngöôøi hoïc töï phaân nhoùm caùc yù töôûng.
Moät ngöôøi hoïc coù theå thay giaùo vieân ñieàu haønh thaûo luaän. Vaät lieäucho thaûo luaän ñoäng naõo toát nhaát laø caùc theû maøu, ghi moãi yù kieán toùmtaét treân 1 theû vaø ghim theû vaøo baûng ghim. Tuy nhieân cuõng coù theåduøng baêng dính daùn taïm thôøi treân giaáy Ao hoaëc vaøo baûng ñeå moïingöôøi cuøng nhìn thaáy caùc yù kieán ñöôïc ghi. Coá gaéng sao cho caùc yùkieán cuûa ngöôøi sau khoâng truøng vôùi yù kieán tröôùc ñaõ coù. Moãi ngöôøihoïc coù theå ñöa ra hôn moät yù töôûng, tuy nhieân ngöôøi ñieàu haønh thaûoluaän cuõng phaûi khuyeán khích hoaëc chæ ñònh nhöõng hoïc vieân khoânghoaëc ngaïi xung phong. Khi gom nhoùm caùc yù töôûng, caû lôùp coù theå ñiñeán thoáng nhaát keát quaû.
Phöông phaùp naøy aùp duïng cho caùc lôùp ñoâng, baøn gheá khoù xeâ dòchvaø ngöôøi hoïc khoù chuyeån choã. Vaán ñeà ñöôïc neâu ra cho nhoùm 2 hoaëc3 ngöôøi ngoài caïnh nhau thaûo luaän, baøn baïc ñeå ñöa ra moät traû lôøichung cho caû nhoùm. Khi duøng phöông phaùp naøy chuùng ta thaáy caùcnhoùm thaûo luaän gaây ra tieáng oàn aøo. Khoâng khí trong lôùp hoïc trôû neânraát soâi noåi. Khi keát thuùc ngöôøi daïy coù theå chæ ñònh nhoùm (Ñöùng taïichoã) hoaëc cho moät vaøi ñaïi dieän xung phong trình baøy keát quaû. Hoûicaùc nhoùm khaùc coù yù kieán khaùc hoaëc gioáng vôùi yù kieán cuûa nhoùm ñöôïcchæ ñònh hay khoâng. Cuoái cuøng, ngöôøi daïy ñöa ra keát luaän veà vaán ñeà vöøathaûo luaän.
Thaûo luaän“rì raàm”
45SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Phöông phaùp naøy coù theå söû duïng keát hôïp vôùi thaûo luaän “rì raàm”. Khisöû duïng phöông phaùp naøy ngöôøi daïy phaûi caên cöù vaøo vaán ñeà ñeå tínhtröôùc thôøi gian thaûo luaän phuø hôïp, cuøng soá ngöôøi trong moãi nhoùm vaøsoá yù kieán (Hoaëc yù töôûng) maø moãi nhoùm baét buoäc phaûi coù. Thôøi giancho thaûo luaän vaø vieát keát quaû (Thöôøng treân giaáy Ao) khoâng neân vöôïtquaù 10 phuùt. Ngöôøi ta thöôøng kyù hieäu ba thaønh phaàn cuûa phöôngphaùp naøy laø XYZ. Trong ñoù X laø soá thaønh vieân trong moãi nhoùm, Ylaø thôøi gian laøm vieäc cuûa moãi nhoùm ñeán khi coù keát quaû ñeå trình baøyvaø Z laø soá yù töôûng cuûa moãi nhoùm thoáng nhaát neâu ra. X,Y,Z ñeàu nhoûhôn 10. Keát quaû töøng nhoùm phaûi ñöôïc trình baøy tröôùc caùc nhoùmkhaùc. Caùc nhoùm khoâng thaûo luaän quaù saâu veà caùc yù töôûng. Sau khicaùc nhoùm baùo caùo keát quaû thaûo luaän cuûa caùc nhoùm ñöôïc ghi laïi ñeålaøm taøi lieäu phaùt trieån caùc vaán ñeà tieáp theo.
Laø phöông phaùp ñöa caùc tình huoáng thöïc teá xaûy ra ngoaøi hieän tröôøngvaøo trong giôø hoïc ñeå ngöôøi hoïc thaûo luaän, trao ñoåi vaø ñöa ra moät soágiaûi phaùp cho vaán ñeà. Baøi taäp tình huoáng ñöôïc söû duïng khi caùcphöông phaùp khaùc khoâng hoaëc ít coù hieäu quaû, noù ñöa thöïc teá cuoäcsoáng vaøo baøi hoïc, gôïi môû nhöõng suy nghó giaûi phaùp, loâi cuoán ngöôøihoïc, ñaët hoï vaøo vai giaûi quyeát vaán ñeà.
Baøi taäp tình huoáng laø moät tình huoáng thöïc ñöôïc vieát döôùi daïng moätcaâu chuyeän coù vaán ñeà ñeå ngöôøi hoïc ñeà xuaát caùch giaûi quyeát vaán ñeà.Baøi taäp tình huoáng khoâng nhaèm ñöa ñeán chæ moät giaûi phaùp hoaëc moät“traû lôøi ñuùng”. Coù ít nhaát hai giaûi phaùp löïa choïn tuøy thuoäc vaøo boáicaûnh ñaët ra trong baøi taäp tình huoáng ñoù. Ñeå vieát ñöôïc moät baøi taäptình huoáng, ngöôøi vieát (Ngöôøi daïy) phaûi coù nhieàu kieán thöùc thöïc teákeát hôïp kyõ naêng vieát. Vì vaäy, nhöõng ngöôøi vieát baøi taäp tình huoángcaàn qua caùc lôùp taäp huaán “vieát baøi taäp tình huoáng”.
Phöông phaùp naøy ñeå thaûo luaän thaät saâu veà moät vaán ñeà ñang caàn söïchoïn löïa giöõa hai giaûi phaùp, hoaëc coøn coù hai luoàng dö luaän toàn taïi.Tuy nhieân thöïc teá ñaõ coù moät höôùng giaûi quyeát, moät giaûi phaùp toái öucho vaán ñeà. Vieäc tranh luaän chæ caøng laøm saùng toû hôn cho moät giaûiphaùp löïa choïn. Phöông phaùp naøy aùp duïng cho caùc lôùp taäp huaán, cho
Phöông phaùpPhillips
Baøi taäptình huoáng
Phöông phaùpTranh luaän
46 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
caùc hoäi thaûo, hoäi nghò ñoâng ngöôøi tham döï, hoaëc caùc dieãn ñaøn. Ñeåtieán haønh toå chöùc tranh luaän ngöôøi toå chöùc (Ngöôøi thuùc ñaåy, taäphuaán vieân, hoaëc ñieàu khieån chöông trình) boá trí tröôùc hai vò trí vaø haingöôøi ñaïi dieän cho 2 vò trí ñoù. Moät ngöôøi ôû vò trí ”ñoàng yù” vôùi giaûiphaùp vaø moät ngöôøi ôû vò trí “khoâng ñoàng yù” vôùi giaûi phaùp. Nhöõngngöôøi tham gia tranh luaän phaûi phaùt bieåu laø “ñoàng yù ” hoaëc”khoângñoàng yù” vaø noùi roõ vì lyù do gì (Moãi ngöôøi chæ neâu moät lyù do chuû yeáuñeå mình uûng hoä phía naøo). Sau khi neâu lyù do thì ngöôøi tham gia ñöùng(hoaëc ngoài) veà vò trí töông öùng. Coù moät thö kyù ghi laïi caùc yù kieán vaøotôø giaáy Ao ñeå sau ñoù coù theå toång keát hoaëc taøi lieäu hoùa keát quaû tranhluaän. Cuoäc tranh luaän seõ dieãn ra raát soâi noåi. Neân nhôù raèng phaûi coùmoät ngöôøi khôûi ñaàu ôû moãi vò trí ñöôïc choïn vaø chuaån bò tröôùc. Trongcuoäc tranh luaän, khuyeán khích moïi ngöôøi cuøng tham gia nhöng cuõngcoù theå coù ngöôøi ôû vò trí trung laäp, trung gian giöõa “ñoàng yù” vaø “khoângñoàng yù” nghóa laø hoï coù theå khoâng coù yù kieán, hoï trôû thaønh nhöõngngöôøi nghe vaø quan saùt cuoäc tranh luaän.
Vôùi phöông phaùp naøy ngöôøi daïy chæ ñöa ra moät caâu hoûi ngaén goïn ñeåtaïo ñieàu kieän cho ngöôøi hoïc, ngöôøi tham gia baøy toû caûm nghó cuûa hoïveà vaán ñeà gì ñoù raát deã ñeå hoï traû lôøi. Caâu hoûi naøy khoâng phaûi laø moätcaâu hoûi veà kieåm tra kieán thöùc trong baøi hoïc. Muïc ñích cuûa phöôngphaùp laø laøm taäp trung chuù yù cuûa ngöôøi hoïc vaøo lôùp hoïc vaø ngöôøidaïy, daãn daét ngöôøi hoïc baét ñaàu baøi giaûng, hoaëc taïo ra söï thaân thieän,chia seû cuûa moïi ngöôøi trong lôùp hoïc. Thí duï ngöôøi daïy ñöa ra caùccaâu hoûi “Hoâm nay baïn caûm thaáy khoâng khí lôùp hoïc nhö theá naøo?Thôøi tieát hoâm nay ra sao? Phong caûnh Haø Noäi theá naøo?...” thì ai cuõngcoù theå traû lôøi vaø chia seû nhöõng caûm nhaän cuûa mình. Neân yeâu caàungöôøi hoïc traû lôøi caøng ngaén caøng toát, khoâng giaûi thích, traùnh mieânman, sa ñaø, sai muïc ñích cuûa phöông phaùp naøy. Khi traû lôøi xongtuyeät ñoái khoâng bình luaän ñuùng sai. Neáu lôùp hoïc ñoâng ngöôøi hoïc, coùtheå laáy tinh thaàn xung phong hoaëc chæ ñònh ngöôøi traû lôøi.
Coù theå tham khaûo theâm caùch aùp duïng caùc phöông phaùp treân trong
Phöông phaùp Tia chôùp
47SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
cuoán “Soå tay phöông phaùp luaän daïy hoïc cuûa Chöông trình hoã trôïLNXH”, taøi lieäu toång hôïp do tieán só Rudolf Batliner bieân soaïn choChöông trình Hoã trôï LNXH, xuaát baûn naêm 2002.
49SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Giaùm saùt vaø ñaùnh giaù caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän ôû taát caû caùc böôùc trongchu trình PCD, ngay töø böôùc ñaàu tieân – phaân tích boái caûnh vaø TNA.
Ñaùnh giaù PCD khoâng chæ laø ñaùnh giaù cuoái moãi moân hoïc vaø baøi hoïc maøcoøn laø ñaùnh giaù möùc ñoä ñaït ñöôïc muïc tieâu ñaøo taïo, giaù trò vaø taùc ñoängcuûa chöông trình ñaøo taïo ñoái vôùi nhöõng ngöôøi tham gia phaùt trieånchöông trình, laøm sao coù theå caûi thieän chöông trình toát hôn ñeå ñaùp öùngnhu caàu ngöôøi hoïc vaø xaõ hoäi hieän taïi vaø töông lai.
Noäi dung chính cuûa böôùc naøy bao goàm:- Xaây döïng heä thoáng giaùm saùt vaø ñaùnh giaù tieán trình PCD.- Xaây döïng heä thoáng giaùm saùt vaø ñaùnh giaù vieäc giaûng daïy vaø hoïc taäp.- Caùc phöông phaùp giaùm saùt vaø ñaùnh giaù vieäc giaûng daïy vaø hoïc taäp.
5 Böôùc 5 - Ñaùnh giaù chöông trình ñaøo taïo
5.1. Xaây döïng heä thoáng giaùm saùt vaø ñaùnh giaù tieán trình PCD
Böôùc ñaàu tieân trong quaù trình xaây döïng heä thoáng giaùm saùt vaø ñaùnhgiaù laø toå chöùc moät hoäi thaûo veà giaùm saùt ñaùnh giaù (1ngaøy) ngay sauhoäi thaûo khôûi xöôùng vaø phaân tích caùc beân lieân quan..
Xaây döïng heä thoáng giaùm saùt vaø ñaùnh giaù: Xaùc ñònh caùc tieâuchí vaø chæ baùo giaùm saùt phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo. Xaây döïng keá hoaïch haønh ñoäng ñeå thöïc hieän giaùm saùt vaø ñaùnh giaù
Xaùc ñònh keát quaû giaùm saùt vaø ñaùnh giaù seõ ñöôïc söû duïng nhötheá naøo ñeå caûi tieán chöông trình ñaøo taïo.
- Caùc giaùo vieân trong ñôn vò ñaøo taïo- Ñaïi dieän cuûa Phoøng Ñaøo taïo- Ñaïi dieän cuûa Ban quaûn lyù/ Ban giaùm hieäu ñôn vò ñaøo taïo- Caùc ñaïi bieåu beân ngoaøi coù lieân quan.
Muïc tieâu hoäi thaûo
Thaønh phaàn tham gia
50 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Moät thaønh vieân cuûa toå coâng taùc phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo seõthuùc ñaåy tieán trình naøy. Ñieàu quan troïng laø thaønh vieân naøy ñaõ ñöôïctaäp huaán vaø coù kinh nghieäm veà giaùm saùt vaø ñaùnh giaù.
Ñeå hoäi thaûo ñöôïc tieán haønh trong moät ngaøy, ngoaøi ngöôøi thuùc ñaåycoù kyõ naêng thaønh thaïo vaø laø chuyeân gia veà giaùm saùt vaø ñaùnh giaù,coøn caàn coù ban thö kyù ñeå taøi lieäu hoùa keát quaû.
Baûng 12 gôïi yù caùc noäi dung chính cuûa hoäi thaûo xaây döïng coângcuï giaùm saùt vaø ñaùnh giaù.
Caùc noäi dung chính cuûa
hoäi thaûo
51SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Hoaït ñoäng
Khaùi nieäm veà giaùmsaùt vaø ñaùnh giaù. Taïi sao phaûi giaùm saùtvaø ñaùnh giaù
Caùc beân lieân quantrong giaùm saùt vaøñaùnh giaù
Ñaùnh giaù, giaùm saùtcaùi gì, moâ hình ñaùnhgiaù: Boái caûnh, ñaàuvaøo, quaù trình, saûnphaåm
Xaây döïng boä coâng cuïgiaùm saùt, ñaùnh giaù
Söû duïng keát quaû giaùmsaùt vaø ñaùnh giaù
Xaây döïng keá hoaïchhaønh ñoäng
Vaán ñeà/ caâu hoûi thaûo luaän
Ai tham gia giaùm saùt,ñaùnh giaù trong caùcböôùc cuûa chu trình?
- Xaùc ñònh caùc thoângtin caàn thu thaäp (caùctieâu chí vaø chæ baùo)
- Caùc tieâu chí vaø chæbaùo coù gaén gì vôùi muïctieâu vaø noäi dung ñaøotaïo ôû moãi böôùc cuûachu trình khoâng? Caùcthoâng tin (tieâu chí vaøchæ baùo) coù theå laáyñöôïc töø ñaâu? Noù seõñöôïc ño ñeám vaø theodoõi nhö theá naøo(phöông phaùp giaùm saùtvaø ñaùnh giaù)? Ai seõthöïc hieän coâng vieäctheo doõi/ giaùm saùt naøy?
Thoâng tin ñöôïc thuthaäp trong quaù trìnhgiaùm saùt vaø ñaùnh giaùseõ ñöôïc söû duïng vaøphaûn hoài nhö theá naøo?Sau naøy ñöôïc löu giöõ ôûñaâu?
Laøm gì? Ai laøm gì?Laøm nhö theá naøo? Khinaøo?
Phöông phaùp
Trình baøymaùy chieáu
Chia nhoùmthaûo luaän
Thuyeát trìnhbôûi chuyeângia
-Thaûo luaännhoùm
- Thaûo luaännhoùm nhötreân
Chia nhoùmthaûo luaän
Vaät lieäucaàn
Maùy chieáuLCD
-Baûng-Buùt loâng-Giaáy Ao
Maùy chieáuLCD, phaàntrình baøymaùy chieáu
-Baûngghim
-Buùt daï-Theû maøu
-Baûng-Giaáy Ao- Buùt daï
Thôøi gian
30 phuùt
Thaûo luaän 30phuùt, trình baøy30 phuùt
30 phuùt
60 phuùt thaûoluaän nhoùm, 60phuùt trình baøyvaø thoáng nhaátkeát quaû- 60 phuùt thaûoluaän nhoùm, 60phuùt trình baøyvaø thoáng nhaát.
45 phuùt thaûoluaän nhoùm, 30phuùt trình baøyvaø 30 phuùttoång hôïp.
30 phuùt thaûoluaän nhoùm, 30phuùt trình baøyvaø thoáng nhaátkeá hoaïch
STT
1
2
3
4
5
6
BAÛNG 12 - Gôïi yù chöông trình hoäi thaûo xaây döïng coâng cuï giaùm saùt vaø ñaùnh giaù
52 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Khoâng neân quaù tham voïng khi xaây döïng caùc tieâu chí vaø chæ baùobôûi neáu chuùng ta ñöa ra nhieàu tieâu chí vaø chæ baùo seõ raát khoù giaùmsaùt (Toán nguoàn löïc vaø thôøi gian). Trong ñieàu kieän ñaùnh giaù vaøgiaùm saùt chöông trình ñaøo taïo ôû Vieät Nam, caàn coá gaéng xaây döïngmoät boä tieâu chí khaû thi (Ñôn giaûn vaø deã aùp duïng).
Boä tieâu chí vaø chæ baùo cuõng phaûi luoân ñöôïc xem xeùt vaø caäp nhaättheo söï thay ñoåi cuûa boái caûnh ñaøo taïo.
Chæ xaùc ñònh caùc tieâu chí vaø chæ baùo ñaùnh giaù möùc ñoä ñaït ñöôïcmuïc tieâu cuûa phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo. Ñieàu naøy coù nghóalaø giaùm saùt vaø ñaùnh giaù ñöôïc thöïc hieän trong chu trình phaùt trieånchöông trình, chöa ñeà caäp ñeán caùc tieâu chí vaø chæ baùo ñaùnh giaùtaùc ñoäng cuûa chu trình ñaøo taïo (Ñaùnh giaù ngöôøi hoïc ñaõ toátnghieäp vaø vieäc aùp duïng kieán thöùc, kyõ naêng, thaùi ñoä cuûa hoï trongcoâng vieäc) vì ñoøi hoûi nhieàu thôøi gian vaø nguoàn löïc.
Khi xaây döïng keá hoaïch haønh ñoäng cuûa hoäi thaûo naøy, neân phaânra töøng coâng vieäc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù ôû moãi böôùc cuûa chu trìnhphaùt trieån chöông trình. Xaùc ñònh roõ ai tham gia vaø vai troø cuûahoï trong moãi coâng vieäc.
Moät toå coâng taùc hoaëc chuyeân gia giaùm saùt vaø ñaùnh giaù seõ hoaønchænh boä tieâu chí vaø chæ baùo döïa vaøo keát quaû chung cuûa hoäi thaûo,sau ñoù cho caùc thaønh vieân goùp yù. Sau naøy, khi giaùm saùt vaø ñaùnhgiaù moät böôùc naøo ñoù cuûa chu trình, nhöõng ngöôøi ñaùnh giaù söû duïngcaùc tieâu chí vaø chæ baùo naøy ñeå thu thaäp thoâng tin vaø ñaùnh giaù chokhaùch quan.
Phuï luïc 3 trình baøy ví duï veà khung giaùm saùt vaø ñaùnh giaù phaùt trieånchöông trình ñaøo taïo cuûa caùc Khoa ñaøo taïo Laâm nghieäp trong Maïnglöôùi Ñaøo taïo Laâm nghieâp Xaõ hoäi/ Chöông trình Hoã trôï Laâm nghieäpXaõ hoäi (SFSP).
Moät soá gôïiyù khi xaâydöïng heä
thoáng giaùmsaùt vaø ñaùnh
giaù tieántrình PCD
53SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Coâng vieäc naøy do caùc giaùo vieân sau khi xaây döïng chöông trình chi tieátcho moãi moân hoïc thöïc hieän. Caùc tieâu chí naøy nhaèm “ño ñeám” möùc ñoäñaït ñöôïc caùc muïc tieâu hoïc taäp, khoâng chæ chuù troïng ñeán löôïng kieánthöùc ngöôøi hoïc coù ñöôïc sau khi tham gia khoùa hoïc hay baøi hoïc maø coøn“ño ñeám” möùc ñoä aùp duïng caùc kyõ naêng cuûa hoï treân thöïc teá (ví duï: kyõnaêng phaân tích, kyõ naêng giaûi quyeát vaán ñeà, kyõ naêng toång hôïp, v.v…)
Phaàn naøy chuû yeáu ñi saâu vaøo caùc coâng cuï giaùm saùt vaø ñaùnh giaù vieäcgiaûng daïy vaø hoïc taäp vì vieäc giaûng daïy vaø hoïc taäp laø moät noäi dungcô baûn nhaát cuûa moät chöông trình ñaøo taïo vaø laø saûn phaåm cuûa phaùttrieån chöông trình ñaøo taïo.
Söû duïng caùc coâng cuï giaùm saùt vaø ñaùnh giaù, chuùng ta xem xeùt vieäcgiaûng daïy cuûa ngöôøi daïy coù phuø hôïp hay khoâng? Ñaùnh giaù ngöôøihoïc xem hoï coù thay ñoåi ñöôïc kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä khoângvaø ôû möùc naøo? Ngöôøi hoïc coù ñaït ñöôïc muïc tieâu ñaõ vieát ra trong töøngbaøi hoïc, moân hoïc hay khoâng?
Döôùi ñaây laø moät soá phöông phaùp giaùm saùt vaø ñaùnh giaù vieäc giaûngdaïy vaø hoïc taäp.
Ñaùnh giaù vieäc hoïc taäp cuûa ngöôøi hoïcÑoù laø caùc caâu hoûi ñeå ngöôøi hoïc traû lôøi ngay trong khi thi ta goïi laø“vaán - ñaùp”. Caùc caâu hoûi caàn ñöôïc soaïn vaø ghi vaøo phieáu thi. Ñeåcho khaùch quan ngöôøi daïy soaïn ñaùp aùn rieâng cho töøng caâu hoûi vaøseõ cho ñieåm theo ñaùp aùn ñoù tröôùc (Tröø moät soá caâu hoûi phuï maø ngöôøidaïy hoûi theâm).
Daïng caâu hoûi ôû möùc ñoä aùp duïng ñeán toång hôïp kieán thöùc, cho ngöôøihoïc laøm baøi döôùi hình thöùc thi, kieåm tra vieát trong moät thôøi giannhaát ñònh. Ngöôøi daïy cuõng phaûi soaïn ñaùp aùn vaø phöông aùn cho
5.2. Xaây döïng caùc tieâu chí giaùm saùt vaø ñaùnh giaù vieäc giaûng daïy vaø hoïc taäp
5.3. Phöông phaùp giaùm saùt vaø ñaùnh giaù vieäc giaûng daïy vaø hoïc taäp
Duøng caùccaâu hoûi - traû
lôøi ngaén
Caâu hoûitöï luaän
54 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
ñieåm tröôùc ñeå höôùng daãn cho ñieåm töông ñoái khaùch quan. Vì caâu traûlôøi coù söï saùng taïo, nhieàu phöông aùn traû lôøi (caùc caâu hoûi ôû möùc ñoätoång hôïp, ñaùnh giaù, thí duï ñeà xuaát caùc giaûi phaùp…) neân ngöôøi hoïccaàn ñöôïc tham gia, ñöôïc bieát veà caùch cho ñieåm ñaùnh giaù tröôùc khihoï tham gia vaøo quaù trình ñaùnh giaù.
Caâu hoûi traéc nghieäm coù caùc daïng “ñuùng – sai”, “ñieàn khuyeát”, “gheùpñoâi” vaø “löïa choïn ña phöông aùn”. Muoán soaïn caùc daïng caâu hoûi naøy choñuùng yeâu caàu “traéc nghieäm khaùch quan” thì ngöôøi soaïn caàn phaûi ñöôïctaäp huaán veà phöông phaùp ra caâu hoûi traéc nghieäm ñeå coù theå soaïn thaûomoät “ngaân haøng caâu hoûi” tröôùc khi ñaùnh giaù traéc nghieäm.
Trong caùc khoùa ñaøo taïo thôøi gian daønh cho thöïc haønh, thöïc taäpchieám phaàn lôùn ñeå reøn luyeän caùc kyõ naêng. Do ñoù kyõ naêng cuûa ngöôøihoïc caàn ñöôïc ñaùnh giaù töông xöùng. Ñaùnh giaù thöïc haønh/thöïc taäpbaèng baøi vieát toång keát keát quaû thöïc teá, thöïc hieän coâng vieäc coù saûnphaåm cuoái cuøng hay trình dieãn moät kyõ naêng,… Neáu coâng vieäc hoaëckyõ naêng phöùc taïp thì coù theå chia thaønh moät soá böôùc vaø ñaùnh giaùtöøng böôùc. Vieäc ñaùnh giaù thöïc haønh neáu ñeå ñeán cuoái khoùa ñaøo taïoseõ maát nhieàu thôøi gian, cho neân thích hôïp nhaát laø ñaùnh giaù trongquaù trình thöïc hieän.
Vieäc ñaùnh giaù coù theå thöïc hieän noäi boä hoaëc töø beân ngoaøi. Ñaùnh giaùtöø beân ngoaøi hoaëc noäi boä ñeàu nhaèm muïc ñích caûi thieän chaát löôïngvieäc daïy vaø hoïc.
Raát khoù khaên ñeå coù theå ñaùnh giaù chính xaùc thaùi ñoä, haønh vi cuûangöôøi hoïc coù thay ñoåi trong vaø sau khi ñöôïc ñaøo taïo. Laøm sao chuùngta bieát roõ ngöôøi hoïc coù ñoàng caûm vôùi ngöôøi daân ngheøo khi hoï racoâng taùc ôû noâng thoân, mieàn nuùi? Ngöôøi hoïc coù saün saøng coâng taùc ôûnôi xa khi toát nghieäp? Thaùi ñoä trung thöïc vaø khaùch quan, khoâng bòloâi keùo bôûi nhöõng caùm doã veà vaät chaát, tieàn baïc phi phaùp? … Nhieàuthaùi ñoä chuùng ta ñaët ra trong muïc tieâu ñaøo taïo raát khoù ñaùnh giaù. Vìvaäy phaàn nhieàu thaùi ñoä, haønh vi, caùch öùng xöû khoâng theå ñaùnh giaùbaèng caùch laøm baøi thi, baøi kieåm tra. Chæ coù theå theo doõi, giaùm saùt vaø
Caâu hoûi traéc nghieäm
Ñaùnh giaùthöïc haønh/
thöïc taäp
Ñaùnh giaùthaùi ñoä, haønhvi ngöôøi hoïc
55SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
ñaùnh giaù caû moät quaù trình lieân tuïc bôûi nhieàu ngöôøi, nhieàu boä phaän lieânquan baèng caùch ghi laïi vaøo moät soå tay theo doõi ngöôøi hoïc suoát thôøi gianhoïc veà caùc hoaït ñoäng maø ngöôøi hoïc tham gia caù nhaân, hoaëc theonhoùm, caùc haønh vi öùng xöû khi thöïc haønh coâng vieäc, khi xaûy ra nhöõngsöï coá trong nhöõng hoaøn caûnh nhaát ñònh. Vaán ñeà ñaùnh giaù thaùi ñoä nhötheá naøo cuõng caàn ñöôïc phaùt trieån vaø ñoùng goùp kinh nghieäm cuûa nhieàungöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc. Hieän nay, ngöôøi daïy chæ coù theå phaùn ñoaùn thaùiñoä cuûa ngöôøi hoïc qua caùc haønh vi, caùc hoaït ñoäng, caùc keát quaû coângvieäc ñöôïc giao.
Ñaùùnh giaù vieäc giaûng daïy cuûa ngöôøi daïy- Toå chöùc quan saùt vaø döï giôø
Moät trong nhöõng coâng cuï giaùm saùt ñaùnh giaù vieäc giaûng daïy raát hieäuquaû laø toå chöùc döï giôø giaûng daïy hoaëc höôùng daãn thöïc haønh, thöïc taäpcuûa ngöôøi daïy theo caùc nhoùm chuyeân moân. Coâng vieäc naøy neáu laømthöôøng xuyeân, coù chuaån bò seõ giuùp raát nhieàu cho caûi thieän giaûng daïyvaø hoïc taäp. Toå chöùc döï giôø laø moät hoaït ñoäng töï giaùc, hoã trôï giaûngdaïy, giuùp ngöôøi daïy vaø caû nhoùm daïy toát hôn. Duøng keát quaû quan saùtdöï giôø ñeå caûi thieän giaûng daïy chung cuûa boä moân, khoâng phaûi ñeåñaùnh giaù phaân loaïi ngöôøi daïy loaïi A, B hay C, lao ñoäng tieân tieán haykhoâng tieân tieán. Baûng 5.2 gôïi yù höôùng daãn quy trình quan saùt, döï giôølôùp hoïc.
Baûng 13 gôïi yù höôùng daãn quy trình quan saùt, döï giôø lôùp hoïc.
BAÛNG 13 - Moâ hình döï giôø
Caùc böôùc
1. Laøm quen
2. Hoïp tröôùckhi döï giôø
3. Tieán haønhquan saùt
4. Chuaån bòruùt kinhnghieämsau döï giôø
5. Hoïp saudöï giôø
Ai/ Khi naøo
Ngöôøi daïy, ngöôøiquan saùt/ Tröôùc khi döïgiôø
Ngöôøi quan saùt, ngöôøidaïy/ Tröôùc giôø leân lôùp
Ngöôøi quan saùt, ngöôøidaïy, ngöôøi hoïc/ Tronggiôø hoïc
Nhoùm quan saùt/ Ngaysau khi döï giôø
Nhoùm quan saùt vaøngöôøi daïy
Muïc ñích
- Laøm quen nhau, giaûi toûa taâm lyù- Chuaån bò nhöõng tình huoáng quan saùt (Quan
saùt nhöõng gì)- Trao ñoåi veà keát quaû mong muoán cuûa caû
ngöôøi daïy vaø ngöôøi quan saùt
- Ngöôøi daïy thoâng baùo veà chuû ñeà, muïc tieâubaøi giaûng, keá hoaïch baøi giaûng, moân hoïc,giôø baét ñaàu, giôø keát thuùc, tình hình lôùphoïc…
- Ngöôøi daïy vaø ngöôøi quan saùt thoáng nhaát vôùinhau veà boá trí choã ngoài cho nguôøi quan saùt(Cuoái lôùp), soá lieäu caàn thu thaäp, caùch thuthaäp, caùc quy ñònh hai beân phaûi tuaân thuûtrong khi döï giôø
- Quan saùt söï theå hieän cuûa ngöôøi daïy vaøngöôøi hoïc.
- Thu thaäp, ghi laïi caùc soá lieäu
- Phaân tích soá lieäu thu ñöôïc khi döï giôø- Choïn caùc vaán ñeà thaûo luaän ruùt kinh nghieäm
sau döï giôø
- Chia seû nhöõng ñieàu quan saùt ñöôïc- Thaûo luaän nhöõng caûi thieän coù theå- Ñeà ra caùc muïc tieâu cho laàn döï giôø sau- Ñeà ra caùc hoaït ñoäng hoã trôï ñeå ñaït muïc tieâu
56 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
57SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Coù theå keát hôïp böôùc 1 vaø 2 trong baûng 13 vaøo cuøng moät cuoäc hoïp,tuy nhieân muïc ñích hai phaàn naøy khaùc nhau. Ñeå coù theå quan saùtñöôïc vaø ñeå döï giôø khoâng phaûi laø coâng vieäc nhaøm chaùn, phaûi chuaånbò kyõ quan saùt caùi gì, quan saùt ai vaø laøm theá naøo. Baûng 14 trình baøyví duï moät soá caâu traû lôøi höôùng daãn chuaån bò cho döï giôø. Vieäc döï giôøôû ñaây chuù troïng vaøo töông taùc giöõa ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc vaø caùchoaït ñoäng cuûa ngöôøi hoïc do ngöôøi daïy toå chöùc. Khi quan saùt, döï giôøcuõng coù theå thu thaäp caùc tôø phaùt tay, baøi giao nhieäm vuï, baûn höôùngdaãn phaùt cho ngöôøi hoïc laøm caên cöù ñeå phaân tích, nhaän xeùt trongbuoåi hoïp sau döï giôø. Ñoàng thôøi coù theå boá trí, neáu coù ñieàu kieän, quayVideo phaàn giaûng daïy cuûa ngöôøi daïy ñeå sau naøy töøng ngöôøi daïy haynhoùm ngöôøi daïy xem laïi ruùt kinh nghieäm.
BAÛNG 14 - Caùc yeáu toá quan saùt döï giôø
Quan saùt caùi gì?
Kyõ naêng hình theå cuûangöôøi daïy
Baøi taäp/ Giao nhieäm vuï
Toång keát baøi, keát thuùc
Ñaët caâu hoûi, nghengöôøi hoïc traû lôøi baøi
Söï töông taùc ngöôøi daïy-ngöôøi hoïc
Söï tham gia cuûa ngöôøi hoïc
Quan saùt ai?
Ngöôøi daïy
Ngöôøi daïy,ngöôøi hoïc
Ngöôøi daïy
Ngöôøi daïy
Ngöôøi daïy, ngöôøi hoïc
Ngöôøi hoïc
Quan saùt theá naøo (coâng cuï naøo)
Duøng theû “kyõ naêng hình theå”
Phaûn hoài, yù kieán cuûa ngöôøi hoïc veà baøitaäp: Roõ raøng, khoù khaên, lieân heä vôùi baøigiaûng,...
Duøng baûng caùc caâu hoûi thaêm doø
Ghi laïi caùc caâu hoûi vaø phaûn öùng cuûangöôøi daïy khi nghe ngöôøi hoïc traû lôøi
Duøng caùc maãu theo doõi
Duøng maãu quan saùt ngöôøi hoïc
Tham khaûo caùc maãu quan saùt döï giôø trong phuï luïc 3.
58 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
MOÄT SOÁ LÔÏI ÍCH TÖØ TIEÁN TRÌNHPCD TRONG CHÖÔNG TRÌNH HOÃTRÔÏ LAÂM NGHIEÄP XAÕ HOÄI (SFSP)
PHAÀ
N 3
59SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Chöông trình Hoã trôï Laâm nghieäp Xaõ hoäi laø moät chöông trình hôïp taùccuûa Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân, Vieät Nam vaø Cô quanhôïp taùc phaùt trieån Thuî Só. Chöông trình do Helvetas thöïc hieän töønaêm 1994. Chöông trình goàm hai giai ñoaïn. Troïng taâm cuûa giaiñoaïn 1 chuû yeáu laø naâng cao naêng löïc cho Tröôøng Ñaïi hoïc Laâmnghieäp Vieät Nam. Giai ñoaïn 2 baét ñaàu töø naêm 1997 vôùi muïc tieâu laøphaùt trieån naêng löïc ñaøo taïo laâm nghieäp hieäu quaû, ñaùp öùng nhu caàuthöïc hieän quaûn lyù ñaát röøng coù söï tham gia vaø beàn vöõng. Trong giaiñoaïn naøy, ngoaøi Tröôøng Ñaïi hoïc Laâm nghieäp Vieät Nam coøn coù 4 KhoaLaâm nghieäp thuoäc caùc tröôøng: Ñaïi hoïc Noâng Laâm Thaùi Nguyeân, Ñaïihoïc Noâng Laâm Hueá, Ñaïi hoïc Noâng Laâm Thuû Ñöùc vaø Ñaïi hoïc TaâyNguyeân, Trung taâm Khuyeán Noâng Laâm Hoøa Bình vaø Vieän Noâng HoùaThoå Nhöôõng Quoác gia tham gia chöông trình.
Troïng taâm cuûa giai ñoaïn 2 laø phaùt trieån chöông trình vaø phöôngphaùp giaûng daïy vaø hoïc taäp. Caùc ñoái taùc cuûa chöông trình ñöôïc tieápcaän vaø aùp duïng caùch phaùt trieån chöông trình môùi (Phaùt trieån chöôngtrình coù söï tham gia) ñeå cuøng phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo cho moätsoá moân hoïc trong ngaønh laâm nghieäp vaø ñöôïc taäp huaán veà caùc phöôngphaùp giaûng daïy tích cöïc (Phöông phaùp giaûng daïy laáy ngöôøi hoïc laømtrung taâm).
Phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo coù söï tham gia (PCD) ñaõ coù nhöõngtaùc ñoäng sau tôùi coâng taùc giaûng daïy vaø hoïc taäp cuûa caùc Khoa Laâmnghieäp thuoäc caùc tröôøng Ñaïi hoïc Noâng Laâm nghieäp cuûa Vieät Nam:
- Chöông trình ñaøo taïo ngaønh Laâm nghieäp xaõ hoäi vaø baûy moânhoïc chuû yeáu ñöôïc phaùt trieån. Baøi giaûng cuûa baûy moân naøy ñaõñöôïc bieân soaïn vaø aùp duïng. Chöông trình ñaøo taïo vaø caùc taäp baøigiaûng môùi ñöôïc chænh söûa nhieàu laàn qua nhieàu hoäi thaûo toaøn theå,
3.1. Giôùi thieäu
3.2. Nhöõng lôïi ích cuûa PCD tôùi coâng taùc giaûng daïy vaø hoïc taäp
60 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
hoäi thaûo nhoùm vaø phaûn hoài cuûa nhöõng ngöôøi phaûn bieän neângiaûm thieåu sai soùt vaø naâng cao tính phuø hôïp caû veà noäi dung vaøhình thöùc.- Ñaûm baûo ñöôïc muïc tieâu, noäi dung cô baûn cuûa caùc moân hoïc ôûcaùc tröôøng cuøng ñaøo taïo ngaønh noâng laâm nghieäp. Noùi khaùc ñi,“phaàn cöùng” cuûa moãi moân hoïc ñöôïc thoáng nhaát treân toaøn quoác,phuø hôïp vôùi chuû tröông cuõng nhö phöông phaùp phaùt trieånchöông trình cuûa Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo.- Huy ñoäng ñöôïc trí tueä cuûa nhieàu caùn boä giaûng daïy ôû caùc tröôøngkhaùc nhau, coù kinh nghieäm treân caùc vuøng sinh thaùi vaø vaên hoùakhaùc nhau. Nhöõng kinh nghieäm thöïc tieãn, caùc keát quaû nghieân cöùuñaõ chuyeån giao coâng ngheä taïi caùc tænh Hoøa Bình, Thaùi Nguyeân,Thöøa Thieân Hueá, Ñaêk Laêk, Caø Mau, Laâm Ñoàng ñöôïc ñöa vaøo baøigiaûng khoâng chæ giuùp vieäc giaûng daïy vaø ñaøo taïo phuø hôïp vôùi caùcnhoùm ñoái töôïng hoïc khaùc nhau maø coøn giuùp ngöôøi hoïc laøm quenvôùi thöïc teá, chuû ñoäng vaø saùng taïo hôn trong hoïc taäp.- Caùc ñoái taùc trong chöông trình thoáng nhaát quan ñieåm, caùchtieáp caän veà giaùm saùt, ñaùnh giaù chöông trình ñaøo taïo vaø giaûngdaïy caùc moân hoïc. Töø tröôùc ñeán nay, giaùm saùt, ñaùnh giaù ñaøo taïovaø giaûng daïy chæ ñöôïc coi laø kieåm tra, giaùm saùt vieäc hoïc cuûangöôøi hoïc vaø vieäc giaûng daïy cuûa ngöôøi daïy.- Hình thaønh ñöôïc moät ñoäi nguõ phaùt trieån chöông trình coù söïtham gia ñuû maïnh ñeåå thöïc hieän phaùt trieån chöông trình ñaøo taïomôùi vôùi chaát löôïng toát.- Nhöõng kinh nghieäm veà phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo coù söïtham gia ñaõ böôùc ñaàu ñöôïc aùp duïng vaø lan roäng trong heä thoángñaøo taïo ngheà cuûa ngaønh Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân.
61SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
PHAÀ
N 4
62 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Caùc phuï luïc
63SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
PHUÏ LUÏC 1Ví duï veà toång hôïp keát quaû ñaùnh giaù nhu caàu ñaøo taïo
lónh vöïc khai thaùc vaø cheá bieán Laâm saûn ngoaøi goã (Tröôøng Ñaïi hoïc Laâm nghieäp Vieät Nam)
COÂNG VIEÄC KIEÁN THÖÙC KYÕ NAÊNG THAÙI ÑOÄ
1. Ñaùnh giaù chaátlöôïng nguyeânlieäu vaø saûnphaåm
- Boä tieâu chuaånchaát löôïngnguyeân lieäu, saûnphaåm
- Phöông phaùpñaùnh giaù chaátlöôïng nguyeânlieäu, saûn phaåm
- Giaûi phaùp naângcao chaát löôïngsaûn phaåm.
- Phaân bieät caápnguyeân lieäu quamuøi vò, maøu vaøcaùc duïng cuï thöû
û
- Caån thaän, tyûmyû, chính xaùc,trung thöïc
2. Khai thaùc Laâmsaûn ngoaøi goã
- Xaây döïng quytrình khai thaùc
- Thöïc hieän ñuùngquy trình khaithaùc
- Söû duïng moät soácoâng cuï, thieát bò
- Chuù troïngnguyeân taéc antoaøn
3. Baûo quaûn Laâmsaûn ngoaøi goã(phöông phaùp,quy trình vaøthieát bò)
- Xaây döïng quytrình baûo quaûn
- Thöïc hieän ñuùngquy trình baûoquaûn
- Söû duïng moät soáhoaù chaát
- Chuù troïng thöùtöï, traät töï cuûaquy trình
4. Cheá bieán laâmsaûn ngoaøi goã
- Xaây döïng quytrình cheá bieán
- Thöïc hieän ñuùngquy trình
- Söû duïng ñöôïcmoät soá coâng cuï,thieát bò
- Chuù troïng thöùtöï quy trình
- Tuaân thuû quytaéc an toaøn
5. Nghieân cöùu thöûnghieäm vaøchuyeån giaocoâng ngheä khaithaùc vaø cheábieán Laâm saûnngoaøi goã
- Phöông phaùpnghieân cöùu vaøthöû nghieäm
- Phöông phaùpchuyeån giaocoâng ngheä
- Toå chöùc nghieâncöùu
- Toå chöùcchuyeån giaocoâng ngheä
- Coù söï tham gia
6. Ñaùnh giaù taùcñoäng moâi tröôøngtrong khai thaùc,baûo quaûn, cheábieán Laâm saûnngoaøi goã
- Vaán ñeà moâitröôøng trongkhai thaùc, baûoquaûn vaø cheábieán.
- Phöông phaùpñaùnh giaù taùcñoäng
- Laáy maãu ñaùnhgiaù
- Söû duïng caùccoâng cuï, thieátbò ño, tính
- Chuù troïng antoaøn lao ñoäng
- Trung thöïc,caån thaän
64 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
(Ñöôïc xaây döïng bôûi caùc Khoa Laâm nghieäp thuoäc Maïng löôùi ñaøo taïoLaâm nghieäp xaõ hoäi - SFTN)
Goùp phaàn naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo treân cô sôû caùc quy cheá, côcheá vaø boä tieâu chí giaùm saùt, ñaùnh giaù chöông trình
- Caûi thieän caùch thöùc toå chöùc, quaûn lyù ñaøo taïo- Caäp nhaät ñöôïc caùc thoâng tin caàn thieát cho noäi dung ñaøo taïo- Taïo cô hoäi cho sinh vieân tham gia tích cöïc vaøo tieán trình giaùm saùt
vaø ñaùnh giaù- Ñaùnh giaù vaø phaân tích quaù trình ñaøo taïo- Ñaûm baûo chaát löôïng daïy vaø hoïc, ñaùp öùng nhu caàu cuûa ngöôøi söû
duïng lao ñoäng- Xaùc ñònh ñöôïc nhieäm vuï vaø thu huùt ñöôïc caùc beân lieân quan trong
tieán trình giaùm saùt vaø ñaùnh giaù.
PHUÏ LUÏC 2Giaùm saùt vaø ñaùnh giaù theo 5 giai ñoaïn cuûa PCD
Muïc ñích
Muïc tieâu
65SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Caùc
böôùc
cuûa
PCD
Böôùc
1
TNA
Chuùn
g ta
muo
án bi
eátca
ùi gì (
Ngu
yeân
taéc)
Keát
quaû
TNA
co
ùph
aûn
aùnh
ñöôïc
ñöôøn
g lo
ái,
chín
hsa
ùch,
chie
án lö
ôïcph
aùt tr
ieån
ngaøn
h la
âmng
hieäp
Keát
quaû
TNA
co
ùph
aûn a
ùnh ñ
uùng
nhu
caàu
cuûa
thöïc
tieãn
saûn
xuaát
kho
âng?
Keát q
uaû T
NA
coù tí
nhñe
án ca
ùc dö
ï baùo
pha
ùttri
eån t
rong
töô
ng l
aikh
oâng?
Chæ b
aùo
-Co
ù söï
tham
gia
cuûa
chu
yeân
gia
Boä
-Co
ù ít n
haát
30 y
ù kie
án cu
ûa ca
ùc do
anh
nghi
eäp tr
ong
ngaøn
h-
Coù í
t nh
aát 3
0 yù
kieán
cuûa
cô
quan
quaûn
lyù n
haø n
öôùc
caùc
caáp
-Co
ù ít n
haát
30 y
ù kie
án tö
ø caùc
cô
quan
vaø to
å chö
ùc kh
aùc-
Coù ít
nha
át 100
yù k
ieán
phaûn
hoài
töø c
aùcsi
nh v
ieân
ñaõ to
át ngh
ieäp
-Co
ù ít
nhaát
30
giaùo
vie
ân th
am g
ia y
ùki
eán tr
ong
quaù
trình
TN
A-
100
thaøn
h vi
eân c
uûa n
hoùm
TN
A ñö
ôïcta
äp hu
aán p
höôn
g ph
aùp ñ
ieàu
tra-
Coù k
eá ho
aïch
ngaân
saùc
h ch
o TN
Añò
nh k
yø-
Thöïc
hie
än ñu
ùng k
eá ho
aïch
ñöôïc
duy
eät
-Th
am k
haûo
ít nh
aát 3
chö
ông
trình
ñaøo
taïo
cuûa
nöôùc
ngo
aøi-
Coù í
t nh
aát 1
0% t
röôøn
g ph
oå th
oâng
trong
vuøn
g tro
ïng ñ
ieåm
ñöô
ïc kh
aûo s
aùt
Phöô
ng p
haùp
-Ki
eåm tr
aca
ùc ba
ùoca
ùo, h
oäith
aûo,
sem
inar
-Ki
eåm tr
aca
ùc ta
øi lie
äugo
ác TN
A,ho
äi tha
ûo.
-H
oäi n
ghò
ñaùnh
gia
ù
Ai la
øm
-Ph
oøng
quaûn
lyù
ñaøo
taïo
-Ba
n ch
uûnh
ieäm
khoa
.
-H
oäi ñ
oàng
khoa
hoïc
tröôøn
g
Khun
g gi
aùm s
aùt v
aø ña
ùnh g
iaù Ti
eâu c
hí
Thu
huùt
söï t
ham
gia
cuûa
caùc
nhaø
quaûn
lyù
vaø
caùc
nhaø
hoaïc
hñò
nh c
hính
saùc
h
-Th
u hu
ùt sö
ï th
amgi
a cu
ûa ca
ùc be
ânlie
ân qu
an ñ
eán q
uaù
trình
ñaøo
taïo.
-Ph
öông
pha
ùp ñi
eàutra
ph
uø hô
ïp vô
ùim
uïc ti
eâu c
uûa T
NA
vaø ñ
ieàu
kieän
thö
ïctie
ãn
-Th
u hu
ùt sö
ï th
amgi
a cu
ûa ca
ùc nh
aøkh
oa h
oïc c
huye
ânm
oân v
aø ña
øo ta
ïo-
Keát
quaû
TNA
coù
xem
xe
ùt, th
amkh
aûo c
höôn
g trì
nhña
øo ta
ïo kh
u vö
ïc?
66 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Caùc
böôùc
cuûa
PCD
Böôùc
2
Xaây
döïng
chöô
ngtr
ình
ñaøo
taïo
cuûa
ngaøn
hho
ïc
Chuùn
g ta
muo
án bi
eátca
ùi gì (
Ngu
yeân
taéc)
Chöô
ng t
rình
ñaøo
taïo
coù ñ
aùp ö
ùng n
hu c
aàucu
ûa ng
öôøi
hoïc
vaø k
eátqu
aû TN
A kh
oâng?
Chöô
ng t
rình
ñaøo
taïo
coù p
huø h
ôïp v
ôùi m
uïctie
âu cu
ûa ng
aønh
ñaøo
taïo
khoân
g?
Chöô
ng t
rình
ñaøo
taïo
coù
phuø
hôïp
vôùi
chöô
ng
trình
kh
ung
khoân
g?
Chöô
ng t
rình
ñaøo
taïo
coù ñ
aûm b
aûo t
ính
lieân
thoân
g tro
ng
ñaøo
taïo
khoân
g?
Chöô
ng t
rình
ñaøo
taïo
coù ñ
aûm b
aûo ty
û leä
hôïp
lyù g
iöõa
lyù t
huye
át va
øth
öïc h
aønh
khoân
g?
Chöô
ng t
rình
ñaøo
taïo
coù ñ
aùp ö
ùng n
hu c
aàuño
åi m
ôùi p
höôn
g ph
aùpda
ïy va
ø hoïc
kho
âng?
Tieâu
chí
-Kh
ung
chöô
ngtrì
nh ñ
aøo ta
ïo ha
ápda
ãn ng
öôøi h
oïc v
aøng
öôøi s
öû du
ïng
-Kh
ung
chöô
ngtrì
nh ñ
aøo ta
ïo ph
uøhô
ïp vô
ùi m
uïc t
ieâu
cuûa
ngöô
øi ñaøo
taïo
-Kh
ung
chöô
ngtrì
nh ñ
aøo t
aïo p
huø
hôïp
vôùi
chöô
ngtrì
nh k
hung
-Kh
ung
chöô
ngtrì
nh ñ
aøo ta
ïo ña
ûmba
ûo tín
h lie
ânth
oâng
(ña
ngaøn
h)
-Ty
û leä ly
ù thuy
eát v
aøth
öïc h
aønh
hôïp
lyù
-Co
ù nhi
eàu p
höôn
gph
aùp v
aø co
âng c
uïda
ïy ho
ïc ñö
ôïc a
ùpdu
ïng
Chæ b
aùo
-C
où nh
ieàu
hôn
hoaëc
ba
èng
80%
ngöô
øi toát
ngh
ieäp
ñöôïc
thò t
röôøn
g la
oño
äng c
haáp
nhaän
-N
göôøi
ñöô
ïc ña
øo ta
ïo ho
aøn th
aønh
hôn
80%
nhi
eäm v
uï ñö
ôïc g
iao
ñuùng
nga
ønhng
heà ñ
aøo ta
ïo
-Tr
öôøng
duy
eät-
Ñöô
ïc Bo
ä Gia
ùo du
ïc- Ñ
aøo t
aïo p
heâ
duye
ät neáu
laø c
höôn
g trì
nh m
ôùi
-G
ioáng
nha
u kh
oaûng
80%
veà
lieân
thoân
g ng
ang
(cuøn
g ba
äc ña
ïi hoïc
)-
Lieân
thoân
g do
ïc? (Ñ
aïi h
oïc ñ
eán d
aïyng
heà)
-To
åi th
ieåu
70/3
0 (ly
ù th
uyeát
/ th
öïcha
ønh)
-Co
ù ít
nhaát
5 p
höôn
g ph
aùp g
iaûng
daïy,
hoïc
taäp
tích
cöïc
ñöôïc
aùp
duïng
cho
moät
moân
hoïc
Phöô
ng p
haùp
-Ph
ieáu
ñieàu
tra
khaûo
saùt
.
-Ph
oûng
vaán
ngöô
øi söû
duïng
lao
ñoäng
-Ph
ieáu
ñieàu
tra.
-H
oäi th
aûo
-Th
aåm ñ
ònh
-Th
aåm ñ
ònh
-Ki
eåm tr
a
Ai la
øm
-H
oäi ñ
oàng
khoa
hoïc
ñaøo
taïo
khoa
-H
oäi ñ
oàng
khoa
hoïc
ñaøo
taïo
tröôøn
g-
Ban
chæ ñ
aïoch
öông
trìn
hña
øo ta
ïo lie
ânth
oâng
cuûa
Boä
Gia
ùo du
ïc va
øÑ
aøo ta
ïo-
Khoa
Khun
g gi
aùm s
aùt v
aø ña
ùnh g
iaù (
tieáp)
67SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Khun
g gi
aùm s
aùt v
aø ña
ùnh g
iaù (
tieáp)
Caùc
böôùc
cuûa
PCD
Böôùc
3:
(Goàm
4 b
öôùc
nhoû)
Phaùt
trie
ån ch
öông
trìn
h m
oân h
oïc
Xaây
döïng
baøi g
iaûng
Löïa
choïn
phöô
ngph
aùp g
iaûng
daïy
Phaùt
trie
ånva
ät lie
äugi
aûng
daïy,
chua
ån bò
tran
g th
ieát
bò
Chuùn
g ta
muo
án bi
eátca
ùi gì (
Ngu
yeân
taéc)
Chöô
ng tr
ình
moân
hoïc
coù ñ
aùp ö
ùng ñ
öôïc
yeâu
caàu
cuûa
chöô
ng tr
ình
ñaøo
taïo?
-Ch
aát lö
ôïng
baøi g
iaûng
nhö:
löôïn
g th
oâng
tin,
caäp
nhaät
, thö
ïc te
á.-
Noäi
dun
g ba
øi gia
ûngco
ù ñaùp
öùng
muïc
tieâu
moân
hoïc
.
Phöô
ng p
haùp
giaûn
g da
ïyph
aùt h
uy tí
nh tí
ch c
öïccu
ûa ng
öôøi h
oïc
Phöô
ng p
haùp
giaûn
g da
ïyña
ùp öùn
g m
uïc ti
eâu v
aøno
äi dun
g m
oân h
oïc.
- Vaät
lieäu
gia
ûng d
aïyph
uø hô
ïp vô
ùi phö
ông
phaùp
- Vaät
lieäu
gia
ûng d
aïyph
aùt h
uy ñ
öôïc
tính
hieäu
qua
û ñaøo
taïo
Tieâu
chí
-Tí
nh th
öïc ti
eãn c
uûa m
uïctie
âu-
K/S/
A ph
uø hô
ïp nh
u ca
àuña
øo ta
ïo-
Khoân
g tru
øng
laép
vôùi
moân
hoïc
kha
ùc
-Ph
aûi
ñöôïc
ca
äp nh
aät,
phon
g ph
uù-
Ña
daïng
hoùa
caùc
h th
öùcca
äp nh
aät K
/S/A
-Möùc
ñoä
ñaït
ñöôïc
cuûa
noäi
dung
so
vôùi
muïc
tieâu
-La
áy ho
ïc vi
eân la
øm tr
ung
taâm
-Ñ
a da
ïng h
oùa p
höôn
gph
aùp
-M
öùc ñ
oä ph
uø hô
ïp cu
ûaph
öông
pha
ùp vô
ùi m
uïctie
âu kh
aùc n
hau:
K/S
/A
- Vaät
lieäu
gia
ûng d
aïy k
ích
thíc
h sö
ï tha
m g
ia c
uûasi
nh v
ieân.
- Ña
daïng
hoa
ù, ph
uø hô
ïpvô
ùi ph
öông
pha
ùp gi
aûng
daïy
- Vaät
lieäu
gia
ûng
Chæ b
aùo
-Ca
ùc m
öùc ñ
oä ña
ït ñöô
ïc: 1
00%
-toát,
>70%
: kha
ù, < 7
0%: k
hoâng
ñaït
-N
guoàn
/gia
ù trò k
ieán
thöùc
ñaùn
g tin
caäy
(ngu
oàn ta
øi lie
äu th
am k
haûo)
-Ít
nhaát
2 n
aêm/la
àn vô
ùi baøi
gia
ûng v
aøha
øng n
aêm ñ
oái v
ôùi b
aøi ta
äp va
ø ví d
uïñö
ôïc c
aäp n
haät
->9
0%: T
oát, >
70%
: Kha
ù, <70
%:
Khoân
g ña
ït
-Co
ù ít n
haát 3
phö
ông
phaùp
gia
ûngda
ïy tíc
h cö
ïc ñö
ôïc a
ùp du
ïng tr
ong
1ba
øi hoïc
/chö
ông
->8
0: T
oát, >
60%
: Kha
ù, <60
%:
Khoân
g ña
ït
- Chi
phí
vaät
lieäu
gia
ûng d
aïy p
huø h
ôïpvô
ùi nga
ân sa
ùch ñ
aøo ta
ïo- C
où ít
nhaát
03
loaïi
vaät
lieäu
kha
ùcnh
au tr
ong
moät
moân
hoïc
ñöô
ïc aùp
duïng
Phöô
ng p
haùp
Cho
ñi
eåm
theo
töøng
no
äi du
ng
sovô
ùi muïc
tieâu
-YÙ
kie
án, b
oä m
oânsi
nh h
oaït.
-Ph
aûn b
ieän
-C
ho
ñieåm
th
eotö
øng n
oäi d
ung
sovô
ùi muïc
tieâu
-Ph
aûn b
ieän,
sin
hho
aït b
oä m
oân
-Ph
aûn
bieän
ch
oñi
eåm
- Sin
h ho
aït b
oä m
oân
- Duy
eät n
gaân
saùch
ñaøo
taïo
haøng
naêm
Ai la
øm
-Bo
ä moân
, gia
ùovi
eân c
huye
ânm
oân
-Bo
ä moân
-G
iaùo
vieân
ch
uyeân
moân
-Bo
ä moân
, gia
ùovi
eân
-Bo
ä moân
, gia
ùovi
eân
-Bo
ä moân
, gia
ùovi
eân, p
hoøng
taøi v
uï kh
oa
68 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Caùc
böôùc
cuûa
PCD
Böôùc
4:
Chuùn
g ta
muo
án bi
eátca
ùi gì (
Ngu
yeân
taéc)
-Thö
ïc hi
eän n
ghie
âmtu
ùc ke
á ho
aïch
baøi
giaûn
g
-Söï
tham
gi
a cu
ûasin
h vi
eân tr
ong
quaù
trình
hoïc
taäp
- Gia
ùo vi
eân c
où nh
ieät
tình
vaø
traùch
nhie
äm
- Naên
g lö
ïc gi
aùo v
ieân
ñöôïc
naân
g ca
o
- Vi
eäc t
oå ch
öùc,
thöïc
haønh
, th
öïc t
aäp ñ
öôïc
baûo
ñaûm
Tieâu
chí
- Ñaûm
baûo
noäi
dun
gva
ø thôøi
gia
n gi
aûng
daïy
-Phö
ông
phaùp
giaûn
g da
ïy ña
daïng
- Sin
h vi
eân
chuû
ñoäng
, tö
ï gi
aùctro
ng
quaù
trình
hoïc
- Gia
ùo vi
eân
thöïc
hieän
ngh
ieâm
tuùc
noäi
quy
giaûn
gda
ïy
Chæ b
aùo
- Hôn
70%
sin
h vi
eân h
aøi l
oøng
veà n
oäidu
ng v
aø ph
öông
pha
ùp gi
aûng
daïy
- 100
% th
ôøi g
ian
ñöôïc
söû
duïng
- Hôn
60%
sin
h vi
eân ñ
aït m
uïc ti
eâu b
aøigi
aûng
- Hôn
10%
sin
h vi
eân c
où ph
aûn h
oài- H
ôn 8
0% s
inh
vieân
tha
m g
ia t
haûo
luaän
vaø
laøm
baøi
taäp
- 100
% s
inh
vieân
tham
gia
thöïc
taäp
- Hôn
90%
baùo
caùo
thöïc
taäp
cuûa
sinh
vieân
ñaït
yeâu
caàu
- Hôn
70%
gia
ùo vi
eân th
öïc h
ieän
toát n
oäiqu
y gi
aûng
daïy
- Phö
ông
phaùp
ña
ùnh
giaù
sinh
vi
eânkh
aùch
quan
- Coù
moät
ñeà
taøi k
hoa
hoïc
/ 2 n
aêm- C
où m
oät b
aøi b
aùo /
1 na
êm- S
öû du
ïng to
át tin
hoïc
vaên
pho
øng- K
yõ na
êng n
goaïi
ngö
õ coù
theå
söû d
uïng
ñöôïc
taøi l
ieäu
cuûa
nöôùc
ngo
aøi
- Hôn
90%
baøi
taäp
ñöôïc
toå c
höùc
toát
Phöô
ng p
haùp
- Döï
giôø
- Pha
ûn ho
ài cuûa
sinh
vie
än_
Keát q
uaû k
ieåm
tra c
uûa s
inh
vieân
- Pha
ûn ho
ài cuûa
than
h tra
ñaøo
taïo
Ai la
øm
- Boä
moân
, gia
ùovi
eân- S
inh
vieân
- Tha
nh tr
a ña
øota
ïo
- Pho
øng ñ
aøo ta
ïo
Khun
g gi
aùm s
aùt v
aø ña
ùnh g
iaù (
tieáp)
Thöïc
thi
giaûn
g
daïy
taùch
lôùp
hoïc
vaø
hieän
tröô
øng
69SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Khun
g gi
aùm s
aùt v
aø ña
ùnh g
iaù (t
ieáp)
Caùc
böôùc
cuûa
PCD
Böôùc
5:
Ñaùn
h gi
aù
chaát
löôïn
g
sinh
vieân
, keát
quaû
ñaøo
taïo
Chuùn
g ta
muo
án bi
eátca
ùi gì (
Ngu
yeân
taéc)
K/S/
A cu
ûa si
nh v
ieân
ñöôïc
tích
luõy
Ñaùp
öùng
yeâu
caàu
ngöô
øi söû
duïng
Phöô
ng p
haùp
ñaùnh
giaù
chaát
löôïn
g
Tieâu
chí
-Si
nh v
ieân
ñaït
ñöôïc
muïc
tieâu
ñaøo
taïo
-So
á sin
h vi
eân c
oùvi
eäc la
øm-
Soá s
inh
vieân
vaøo
hoïc
haøng
naêm
-Ph
öông
pha
ùpña
ùnh g
iaù k
haùch
quan
Chæ b
aùo
-H
ôn 9
0% ñ
aït y
eâu c
aàu th
oâng
qua
thi k
haùch
qua
n-
100%
sin
h vi
eân ñ
uû ñi
eàu k
ieän
döï
thi
-AÙ
p du
ïng p
höôn
g ph
aùp k
ieåm
tra,
thi k
haùch
qua
n
-80
% s
inh
vieân
coù
vieäc
laøm
ñuùn
gch
uyeân
moân
-Tr
eân 7
0% c
ô qu
an s
öû du
ïng h
aøilo
øng.
-So
á sin
h vi
eân d
öï th
i oån
ñònh
-Ph
ieáu
thaêm
doø
-Ñ
ònh
kyø to
å chö
ùc ña
ùnh g
iaù c
haát
löôïn
g ña
øo ta
ïo-
Coù b
aùo c
aùo v
eà ke
át qua
û ñaùn
h gi
aù
Phöô
ng p
haùp
-Ph
aûn h
oài c
uûasi
nh v
ieân
-Ke
át qua
û kie
åmtra
cuûa
sin
hvi
eân-
Phie
áu th
aêm d
oø
Ai la
øm
-Bo
ä moân
, gia
ùovi
eân-
Khoa
-Ph
oøng
ñaøo
taïo
70 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
PHUÏ LUÏC 3Caùc maãu quan saùt vaø döï giôø lôùp hoïc
Nhìn thaáyVieátbaûng
Sô ñoàôûbaûng
GiaáyAo
Taøilieäuphaùttay
Moâhình
AÛnh
Bieåutreotöôøng
Vaätthaät
Chieáuslide
Chieáugiaáytrong
ChieáuVideo
2 5 8 11 14 17 20 23 26 29 32 35 38 41 44 47 50 53 56 59
4.1. Nhìn thaáy gì sau moãi khoaûng 3 phuùt (Quan saùt toaøn lôùp)
71SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
4.2. Nghe thaáy gì sau moãi khoaûng thôøi gian 3 phuùt (Nghe toaøn lôùp)(Coù theå theo doõi trong 45 ñeán 60 phuùt)
Nghethaáy
Giaùovieânnoùi
Sinhvieânthaûoluaän
Nhieàusinhvieânnoùi
OÀn aøolieânquanñeánhoïctaäp
Tieángoàn donoùichuyeänrieâng
Khoângcoù gìlieânquanbaøihoïc
3 6 9 12 15 18 21 24 27 30 33 36 39 42 45 48 51 54 57 60
72 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Nhìn vaønghethaáy
Giuùp sinh vieânkhaùc
Nghegiaûng
Ghi cheùp
Quan saùtthöïchaønh
Thöïchaønh
Phaùtbieåu
Vieát baøikieåm tra
Noùi vôùisinh vieânkhaùc
Noùi vôùigiaùo vieân
Laøm vieäcnhoùm
Leân baûngvieát
Mômaøng
Noùichuyeänrieâng
Ñi loanhquanh
Laøm vieäckhaùc
Nguû guïc
Chaïy rangoaøi lôùp
3 6 9 12 15 18 21 24 27 30 33 36 39 42 45 48 51 54 57 60
4.3. Nhìn thaáy gì (Thöôøng toå chöùc 2 ngöôøi quan saùt, moãi ngöôøi quan saùt 2 sinh vieân baát kyø, khoâng baùo tröôùc)
73SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
Ghi chuù:
- Tröôùc khi baøi giaûng baét ñaàu xaùc ñònh
4 thôøi ñieåm quan saùt caùch töông ñoái
ñeàu nhau, moãi thôøi ñieåm quan saùt
trong 5 phuùt,
- Trong 5 phuùt ñoù cöù 10 giaây ghi laïi
xem nghe thaáy ai noùi (ñaùnh daáu vaøo
oâ ai noùi)
- Cuoái cuøng tính toång soá laàn theo maãu
Laàn 1: Töø … giôø ñeán …..giôø
Giaùo vieân ////…Sinh vieânGiaùo vieân vaø sinh vieânKhoâng ai noùi
Laàn 2: Töø … giôø ñeán …..giôø
Giaùo vieân ////…Sinh vieânGiaùo vieân vaø sinh vieânKhoâng ai noùi
Laàn 3: Töø … giôø ñeán …..giôø
Giaùo vieân ////…Sinh vieânGiaùo vieân vaø sinh vieânKhoâng ai noùi
Laàn 4: Töø … giôø ñeán …..giôø
Giaùo vieân ////…Sinh vieânGiaùo vieân vaø sinh vieânKhoâng ai noùi
Toång keát: Töø … giôø ñeán …..giôø
Giaùo vieân ////…Sinh vieânGiaùo vieân vaø sinh vieânKhoâng ai noùi
4.4. “Toâi nghe ai noùi”
74 SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
4.5. Chaát löôïng caâu hoûi cuûa giaùo vieânGhi chuù: - Ghi laïi taát caû caùc caâu hoûi giaùo vieân hoûi hoïc vieân
- Phaân loaïi caùc caâu hoûi ñoù
Loaïi caâu hoûi Soá löôïng Ví duï (Neáu caàn ghi ñeå nhôù)
1.Ñoùng:- Loaïi ñuùng/ sai, coù/ khoâng- Loaïi hoûi soá löôïng (Bao
nhieâu, maáy?)- Loaïi hoûi: Ai? Ngöôøi naøo?
Toång soá caâu hoûi ñoùng
2. Môû caáp thaáp- Nhôù (Nhaéc laïi, neâu ñònh
nghóa… )- Hieåu (Cho ví duï, Giaûi
thích xem… )
3. Môû caáp cao- AÙp duïng (Aùp duïng ñieàu
ñaõ hoïc vaøo ñieàu kieänkhaùc, tình huoáng khaùc)
- Phaân tích (Phaân tích caùiñaõ coù döïa treân tieâu chícoù saün hoaëc phaân tíchcaùi môùi)
- Hôïp (Taïo ta caùi môùi töømoät soá caùi ñaõ hoïc)
- Ñaùnh giaù (Ñaùnh giaù , sosaùnh, taïo ra caùc tieâu chímôùi cuûa heä thoáng ñaùnhgiaù)
Toång soá caâu hoûi môû
75SOÅ TAY PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO COÙ SÖÏ THAM GIA
4.6. Caùc tieâu chí veà kyõ naêng ñöùng lôùp cuûa giaùo vieânGhi chuù: Quan saùt 2 laàn, laàn thöù nhaát luùc vaøo baøi giaûng
vaø laàn thöù 2 vaøo giöõa baøi giaûng, moãi laàn 5 phuùt
- Roõ raøng (AÂm löôïng vöøa ñeán cuoái lôùp)
- Toác ñoä noùi (Nhanh, chaäm)
- Phaùt aâm (Chuaån? khoâng töø ñeäm, khoâng noùi ngoïng, noùi nhòu?)
- Ngaét, nghæ (Ñuùng theo chaám, phaåy, xuoáng doøng), ñieåm döøng
phuø hôïp
1.Tieâu chí veà gioïng noùi
2.Tieâu chí veà töø vöïng vaø ngoân ngöõ
- Duøng töø phuø hôïp deã hieåu
- Duøng töø ñuùng (Thuaät ngöõ môùi coù giaûi thích?)
- Maét nhìn (Coù bao quaùt lôùp, coù thaân thieän?)
- Nhieät tình (Theå hieän ôû neùt maët, lôøi noùi )
- Tö theá thoaûi maùi (Coù töï tin? Coù caûm giaùc tay chaân ngöôïng
nghòu?)
- Ñi laïi trong lôùp (Nheï nhaøng, töï tin, phoái hôïp caùc ñoäng taùc ñi,
3.Tieâu chí veà hình theå
1. Alan Roger, Peter taylor; William I. Lindley; L. VanCrowder; Monika Soddermann (1998): curriculumdevelopment in agricultural education. Food and AgricultureOrganization of the United Nations, Rome
2. Ñaëng Ñình Boâi, Phaïm Quang Vinh (2005): Baùo caùo caùckhoùa taäp huaán “Phaùt trieån chöông trình coù tham gia”.
3. Hassan Hakimian and Amdissa Teshome (1993): Trainer’sguide: concept, principles and methods of training, withspecial reference to agricultural development, vol 1. Foodand Agriculture Organization of United Nations
4. PCD toolbox, 2003 treân trang web cuûa Maïng löôùi ñaøo taïoLaâm nghieäp xaõ hoäi (www.socialforestry.org.vn)
5. Peter Taylor (2003): How to design a training course, a guideto participatory curriculum development. Continuum,London-New York, 2003.
6. Peter Taylor (1999): Qua goác ñeán ngoïn, Chöông trình Hoã trôïLaâm nghieäp Haõ hoäi.
7. Rudolf Batliner (7/2002): Soå tay phöông phaùp luaän daïy hoïccuûa Chöông trình Hoã trôï Laâm nghieäp Haõ hoäi, Nhaø xuaát baûnBaûn ñoà.
8. Caùc hình aûnh trong cuoán soå tay laø cuûa moät soá Hoäi thaûo taäp huaánPhaùt trieån chöông trình ñaøo taïo taïi caùc tröôøng trung hoïc vaø daïyngheà thuoäc Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛOTAØI LIEÄU THAM KHAÛO
In 2500 baûn, khoå 17x24 cm. Giaáy pheùp xuaát baûn soá: 08-2006/ CXB/ 525-223/ NN
Ngaøy 15-12-2005. In xong vaø noäp löu chuyeån Quyù III/ 2006.
Chòu traùch nhieäm xuaát baûn Nguyeãn Cao DoanhPhuï traùch baûn thaûo vaø söûa baøi Maïnh Haø - Thanh Huyeàn
Thieát keá vaø trình baøy Coâng ty Golden Sky
SOÅ TAY PT CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO
-525/ 223-0663-630NN -2006
Maõ soá
SAÙCH KHOÂNG BAÙN