ร มาณไนโตรเจนทÊงหมด (Total N) ในป ยนÊ าหม กช วภาพ 35 อ ตราส วนระหว างคาร บอนต

การเปรยบเทยบคณภาพของป ยนาหมกชวภาพทผลตจากอตราสวนของวสดและวธการทตางกน

โดย

นางสาวณฐมณ ขวญไชย

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

ภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

การเปรยบเทยบคณภาพของป ยนาหมกชวภาพทผลตจากอตราสวนของวสดและวธการทตางกน

โดย

นางสาวณฐมณ ขวญไชย

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

ภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ


COMPARISON OF THE QUALITY OF LIQUID BIOFERTILIZER PRODUCED BY

DIFFERENT RATIO OF MATERIAL COMPONENTS AND DIFFERENT

PRODUCTION PROCESSES

By

Miss Nattamon Kwanchai

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Master of Science Program in Environmental Science

Department of Environmental Science

Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2013

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ


บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การเปรยบเทยบคณภาพของป ยนาหมกชวภาพทผลตจากอตราสวนของวสดและวธการทตางกน” เสนอโดย นางสาวณฐมณ ขวญไชย เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

……...........................................................

(รองศาสตราจารย ดร. ปานใจ ธารทศนวงศ) คณบดบณฑตวทยาลย

วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร. กณฑรย ศรพงศพนธ

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ

.................................................... ประธานกรรมการ

(อาจารย ดร. ดาวรง สงขทอง) ............/......................../..............

.................................................... กรรมการ

(ดร. คณาภรณ หอมยก ) ............/......................../..............

.................................................... กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร. กณฑรย ศรพงศพนธ) ............/......................../..............

สำนกหอ


52311304 : สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

คาสาคญ : ป ยนาหมกชวภาพ คณภาพ อตราสวนวสด วธการ ณฐมณ ขวญไชย : การเปรยบเทยบคณภาพของป ยนาหมกชวภาพทผลตจากอตราสวนของ

วสดและวธการทตางกน. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : รศ. ดร. กณฑรย ศรพงศพนธ. 50 หนา.

การวจยนศกษาคณภาพของป ยนาหมกชวภาพทผลตจากอตราสวนของวสดและวธการทตางกน โดยสตร 1 ใชเศษปลา : เศษผกผลไม ในอตราสวน 3 : 1 สตร 2 ใชอตราสวน 2 : 2สวนสตร 3 และ 4 ใชอตราสวนของวสดเชนเดยวกบสตร 1 และ 2 ตามลาดบ แตจะเรมเตมผกและผลไมเมอการหมกเรมเขาระยะท 2 หมกนาน 21 วน พบวา ตลอดระยะเวลาการหมก ป ยนาหมกชวภาพมอณหภม 28-32 °C, pH 3.9-4.8, EC 17.8-24.1 dS/m, C : N ratio 9.13-20.26, total N 0.43-0.99%,

total P O5 0.36-0.49%, total K2O 0.51-0.84%, Na 0.65-10.12%, As 0.079-0.275 mg/L, Cd <0.001

mg/L, Cr <0.004-0.02 mg/L, Cu 1.0-1.55 mg/L, Pb <0.014 mg/L, Hg <0.002-0.154 mg/L, Zn

2.62-5.36 mg/L และ GA3 9.11-52.92 mg/L พบวา ป ยนาหมกชวภาพทไดสวนใหญ (ยกเวนสตร 4)

มปรมาณสารอาหารหลกและปรมาณฮอรโมนพช GA3 มากกวาคามาตรฐานอตราสวนของวสดทเหมาะสมคอ เศษปลา : เศษผกและผลไม เปน 3 : 1 และควรเตมผกและผลไมเมอเรมเขาสระยะท 2

ของการหมก (วนท 7 ของการหมก) จะเปนวธการทเหมาะสมทสดททาใหไดป ยนาหมกชวภาพทมคณภาพดทสด ดงเชนในป ยนาหมกชวภาพสตร 3 ทไดจากการทดลอง

ภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ลายมอชอนกศกษา........................................ ปการศกษา

ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ........................................

ง

สำนกหอ


52311304 : MAJOR : ENVIRONMENTAL SCIENCE KEY WORD : LIQUID BIOFERTILIZER, QUALITY, RATIO OF MATERIAL

COMPONENTS, PRODUCTION PROCESS NATTAMON KWANCHAI : COMPARISON OF THE QUALITY OF LIQUID BIOFERTILIZER PRODUCED BY DIFFERENT RATIO OF MATERIAL COMPONENTS AND DIFFERENT PRODUCTION PROCESSES. THESIS ADVISOR : ASSOC. PROF. GUNTHAREE SRIPONGPUN, Ph. D. 50 pp.

This research investigated the quality of liquid biofertilizer produced by different

ratio of material components and different production processes. There were four formulations

performed in this study. For the 1st formulation, the ratio of fish waste to vegetable and fruit

wastes was 3 : 1. While this ratio was modified to 2 : 2 for the 2nd formulation. For the 3rd and the

4th formulations, these ratios were the same as those in the 1st and 2nd formulations, respectively,

but vegetable and fruit wastes were added in the 2nd stage of fermentation. The fermentation

lasted for 21 days. The fluctuation ranges of the liquid biofertilizer parameters during

fermentation process were 28-32°C for temperature, pH 3.9-4.8, 17.8-24.1 dS/m EC, 9.13-20.26

for C : N ratio, 0.43-0.99% total N, 0.36-0.49% total P2O5, 0.51-0.84% total K2O, 0.65-10.12%

Na, 0.079-0.275 mg/L As, <0.001 mg/L Cd, <0.004-0.02 mg/L Cr, 1.0-1.55 mg/L Cu, <0.014

mg/L Pb, <0.002-0.154 mg/L Hg, 2.62-5.36 mg/L Zn and 9.11-52.92 mg/L GA3. Most of liquid

biofertilizer (except for the 4th formulation) performed in this research contained major elements

and GA3 higher than those recommend in the standard. The optimal ratio of fish waste to

vegetable and fruit waste was 3:1 and the optimal production process was addition of vegetable

and fruit waste at the 2nd stage of fermentation, which was the 7th day of the fermentation. These

resulted in the most optimal quality of liquid biofertilizer as in the 3rd formulation performed in

the current research. Department of Environmental Science Graduate School, Silpakorn University Student's signature........................................ Academic Year 2013 Thesis Advisor's signature........................................

จ

สำนกหอ


กตตกรรมประกาศ

ผวจยขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.กณฑรย ศรพงศพนธ อาจารยทปรกษาวทยานพนธทกรณาใหแนวทาง คาแนะนาในการวจย ตลอดจนการแกไขปญหาตางๆ อนเปนประโยชนอยางยงตอผวจยและในการวจยครงน และขอกราบขอบพระคณ ดร.ดาวรง สงขทองและดร.คณาภรณ หอมยก ใหเกยรตมาเปนประธานกรรมการ กรรมการ และใหค าแนะนาตรวจสอบแกไขวทยานพนธใหมความถกตองและสมบรณยงขน

ขอขอบคณคณวรภทร ทองอนนต เจาหนาทกรมวทยาศาตรบรการทใหความอนเคราะหในการวเคราะหปรมาณโลหะหนก

ขอขอบพระคณคณาจารยภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอมทกทาน คณผองศร เผาภรและเจาหนาทของภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอมทกทานทใหคาแนะนาตาง ๆ และความชวยเหลอการทางานวจยในครงนดวย

ขอกราบขอบพระคณมารดาและพสาวทใหโอกาสในการศกษาครงน ใหความชวยเหลอและเปนกาลงใจในการทาวทยานพนธใหสาเรจลลวงไปไดดวยด ขอขอบคณเพอนๆ และนองๆ ทกคนทคอยชวยเหลอจงทาใหงานวจยนประสบความสาเรจได

ประโยชนทพงมจากวทยานพนธเลมน ขอมอบแด ครอบครวและคณาจารยทกทานทไดเมตตาอบรมสงสอนใหมความรจนถงปจจบน

ฉ

สำนกหอ


สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย ง

บทคดยอภาษาองกฤษ จ กตตกรรมประกาศ ฉ

สารบญตาราง ฌ สารบญรป ญ

บทท 1 บทนา ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา 4

สมมตฐานของการศกษา 4 ขอบเขตของการศกษา 4

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 6

ธาตอาหารทจาเปนสาหรบการเจรญเตบโตของพช 6

โลหะหนก 7

ป ยนาหมกชวภาพ 10

กากนาตาล 17

สารเรง พด.2 17

งานวจยทเกยวของ 18 3 วธดาเนนการวจย 21

วสดทใช 21

วธดาเนนการวจย 2

การเกบตวอยางปยนาหมกชวภาพ 2

การวเคราะหคณภาพป ยนาหมกชวภาพ 25

4 ผลการวจยและวจารณ 26

การเปลยนแปลงทางกายภาพของปยนาหมกชวภาพระหวางการหมก 26

ช

สำนกหอ


สารบญ (ตอ) บทท หนา การเปลยนแปลงอณหภมในปยนาหมกชวภาพ 27

การเปลยนแปลงความเปนกรด-ดาง (pH) ในปยนาหมกชวภาพ 29

การเปลยนแปลงคาการนาไฟฟา (EC) ในปยนาหมกชวภาพ 31

ปรมาณสารอนทรยคารบอนทงหมด (Total Organic Carbon, TOC)

ในปยนาหมกชวภาพ 33

ปรมาณไนโตรเจนทงหมด (Total N) ในปยนาหมกชวภาพ 35

อตราสวนระหวางคารบอนตอไนโตรเจนทงหมด (C : N Ratio) ในปยนาหมกชวภาพ 36

ปรมาณฟอสฟอรสทงหมด (Total P2O5) ในปยนาหมกชวภาพ 37

ปรมาณโพแทสเซยมทงหมด (Total K2O) ในปยนาหมกชวภาพ 39

ปรมาณโซเดยม (Na) ในปยนาหมกชวภาพ 40

ปรมาณโลหะหนก (Heavy Metals) ในปยนาหมกชวภาพ 40

ปรมาณฮอรโมนจบเบอเรลลน (Gibberellins; Gibberellic acid : GA3)

ในปยนาหมกชวภาพ 41

การเปรยบเทยบคณสมบตทางเคมของป ยนาหมกชวภาพทง 4 สตรกบ

คามาตรฐาน 42

5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 4

สรปผลการวจย 4

ขอเสนอแนะ 4

รายการอางอง 4 ประวตผวจย 5

ซ

สำนกหอ


สารบญตาราง

ตารางท หนา .1 คาความเปนกรด-ดางของดน (pH) หลงจากใสป ยแอมโมเนยมซลเฟตในการ

ปลกขาว ครง 1.2 ปรมาณปลานาเคมและปลานาจด ชวงป พ.ศ. - 2.1 ปรมาณธาตอาหารทวเคราะหไดจากปยนาหมกชวภาพชนดตางๆ 12 2.2 ปรมาณฮอรโมน กรดฮวมก และคา pH ของป ยนาหมกชวภาพแตละชนด 13 2.3 มาตรฐานป ยนาหมกชวภาพทใชในการวจยครงน 6

2.4 สวนประกอบของกากนาตาล 3.1 เครองมอหรอวธการทใชในการวเคราะห

4.1 การเปลยนแปลงทางกายภาพระหวางการหมกสาหรบป ยนาหมกชวภาพสตรตางๆ 26

4.2 การเปลยนแปลงอณหภมของป ยนาหมกชวภาพทง 4 สตร 28

4.3 การเปลยนแปลงความเปนกรด-ดาง (pH) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร 30

4.4 การเปลยนแปลงคาการนาไฟฟา (EC) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร 32

4.5 คาเฉลยปรมาณสารอนทรยคารบอนทงหมด (TOC) ในปยนาหมกชวภาพ

ทง 4 สตร 34

4.6 ปรมาณไนโตรเจนทงหมด (Total N) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร 35

4.7 อตราสวนระหวางคารบอนตอไนโตรเจนทงหมด (C : N ratio) ในปยนาหมก

ชวภาพทง 4 สตร 36

4.8 ปรมาณฟอสฟอรสทงหมด (Total P2O5) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร 38

4.9 ปรมาณโพแทสเซยมทงหมด (Total K2O) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร 39

4.10 คาเฉลยปรมาณโซเดยม (Na) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร 40

4.11 คาเฉลยโลหะหนกในปยนาหมกชวภาพวนแรกและวนสดทายของการหมก

ทง 4 สตร 41

4.12 คาเฉลยปรมาณฮอรโมนพช GA3 ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร 4

4.13 การเปรยบเทยบสมบตของป ยนาหมกชวภาพทง 4 สตรกบคามาตรฐาน 43

ฌ

สำนกหอ


สารบญรป รปท หนา

1.1 ปรมาณการนาเขาป ยเคมสตรสาคญของประเทศไทยระหวาง ป พ.ศ. 2551-2555 1

2.1 สารเรงซปเปอร พด.2 8

3.1 สรปวธดาเนนการวจย 22

4.1 การเปลยนแปลงอณหภมภายในถงหมกของป ยนาหมกชวภาพทง 4 สตร 29 4.2 การเปลยนแปลงความเปนกรด-ดาง (pH) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร 31 4.3 การเปลยนแปลงคาการนาไฟฟา (EC) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร 33 4.4 คาเฉลยการเปลยนแปลงปรมาณคารบอน (TOC) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร 4 4.5 การเปลยนแปลงปรมาณไนโตรเจนทงหมด (Total N) ในปยนาหมกชวภาพ

ทง 4 สตร 5 4.6 อตราสวนระหวางคารบอนตอไนโตรเจนทงหมด (C : N ratio) ในปยนาหมก

ชวภาพทง 4 สตร 7 4.7 การเปลยนแปลงปรมาณฟอสฟอรสทงหมด (Total P2O5) ในปยนาหมกชวภาพ

ทง 4 สตร 4.8 การเปลยนแปลงปรมาณโพแทสเซยมทงหมด (Total K2O) ในปยนาหมกชวภาพ

ทง 4 สตร

ญ

สำนกหอ


บทท 1

บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ประเทศไทยมพนทสวนใหญเปนพนททางการเกษตร โดยในป พ.ศ. 2555 มพนทเกษตรกรรมสงถง 46.54% ซงคดเปนพนท 149. ลานไร จากทงหมด 320. ลานไร (สารสนเทศสงเสรมการเกษตร กรมสงเสรมการเกษตร, 2555) และปรมาณการนาเขาปยเคมสตรสาคญตงแตป พ.ศ. 2551-2555 พบวามแนวโนมเพมขนดงแสดงในรปท .1

รปท 1.1 ปรมาณการนาเขาป ยเคมสตรสาคญของประเทศไทยระหวาง ป พ.ศ. 2551-2555

ทมา : ดดแปลงจากสานกงานเศรษฐกจการเกษตร (2555)

การใชป ยเคมอยางตอเนองอาจทาใหดนเสอมโทรมมากขน (สานกงานเกษตรจงหวดเลย, ) ดงน 1. ป ยเคมบางชนดทาใหความเปนกรดดางของดนเปลยนไป

ป ยเคมบางชนด เชน ป ยแอมโมเนยมชนดตางๆ ทาใหดนเปนกรด (ตารางท 1.1)

บางชนดทาใหดนเปนดาง เชน แคลเซยมไนเตรททาใหเปนดาง

สำนกหอ


ตารางท 1.1 คาความเปนกรดดางของดน (pH) หลงจากใสป ยแอมโมเนยมซลเฟตในการปลกขาว 26 ครง

อตราป ยแอมโมเนยมซลเฟต (kg/ไร) pH ของดนบน

0 4.7

28.5 4.6

85.7 4.4

หมายเหต : pH สงเทากบ 7 ถอวาเปนกลางยงตากวา 7 มากยงเปนกรดจดและยงสงกวา 7 มากยง

เปนดางจด

ทมา : สานกงานเกษตรจงหวดเลย ( )

2. ป ยไนโตรเจนอตราสงอาจทาใหพชสะสมไนเตรทมากเกนไป

ป ยทใหไนโตรเจนทกชนดหากใสมากเกนไปจะทาใหพชดดไนเตรทเขาไปใชไมหมดและสะสมในพชมากจนเกนระดบความปลอดภยโดยปกตอตราปยทไมเกนอตราทพชเรมใหผลผลตสงสดจะเปนอตราทปลอดภย

3. ป ยไนโตรเจนอตราสงอาจทาใหการชะลางไนเตรทลงสแหลงนาเพมขน

ป ยไนโตรเจนทอยในรปทไมใชไนเตรทเมอใสลงไปในดนจะถกเปลยนเปนไนเตรทการใสป ยไนโตรเจนลงไปในดนจงเปนการเพมไนเตรทแกดนซงอาจมผลทาใหมการชะลาง

ไนเตรทออกจากดนลงสแหลงนามากขนจนถงขนเปนอนตรายตอสตวหรอคนทดมนานน

4. ธาตโลหะหนกและธาตพษทสะสมในดน

ป ยฟอสเฟตมธาตโลหะหนกและธาตพษเชนแคดเมยมปรอทอารเซนคตดมาจากหนฟอสเฟสทใชผลตปยเมอนาปยทมธาตเหลานเจอปนในปรมาณสงมาใสในดนทปลกพชจะเกดการสะสมธาตดงกลาวในดนแลวพชดดเขาไปมากจนเกนจดทปลอดภยสาหรบคนและสตวทบรโภคพชนนอยางไรกตามรฐบาลไทยโดยกรมวชาการเกษตรไดมการตรวจสอบการเจอปนของธาตดงกลาวกอนทจะอนญาตใหนาปยเขามาจาหนายการใชป ยทไดรบอนญาตใหจาหนายจงนบวาปลอดภย

5. ป ยเคมปรบปรงสมบตทางกายภาพและชวภาพของดนไดนอยกวาปยอนทรย

ป ยเคมเปนปยทไมมสารอนทรยหรอมนอยมากจงทาใหป ยเคมปรบปรงสมบตทางกายภาพและชวภาพของดนไดนอยกวาปยอนทรยเพราะปยอนทรยสวนใหญใชในการปรบปรงสมบตทางกายภาพของดน ทาใหดนโปรง รวนซยระบายนาและถายเทอากาศไดด รากพชจงชอนไชไปหาธาตอาหารไดงายขน

สำนกหอ


นาสกดชวภาพหรอนาหมกชวภาพหรอป ยอนทรยนาจงเปนทางเลอกหนงเนองจากปยนาหมกชวภาพประกอบดวยธาตอาหารหลก ไดแก ไนโตรเจน . - . % ฟอสฟอรส . - . % และโพแทสเซยม . - . % ธาตอาหารรอง ไดแก แคลเซยม . - . % แมกนเซยม . - . %

และซลเฟอร . - . % ธาตอาหารเสรม (จลธาต) ไดแก เหลก - ppm แมงกานส - ppm ทองแดง - ppm สงกะส - ppm และมโบรอน ppm กรดฮวมก . - . % และมฮอรโมนพช ไดแกออกซน . - . mg/L จบเบอรเรลลน . - . mg/L และมไซโตไคนน . - . mg/L (กรมพฒนาทดน, ) อกทงยงมผลการวจยไมมากนกเกยวกบการเปลยนแปลงของพารามเตอรตางๆ ระหวางการหมกป ยนาหมกชวภาพ รวมทงอตราสวนของวสดและวธการการหมกทเหมาะสมในการผลตปยนาหมกชวภาพ

จากขอมลของกลมวจยและวเคราหสถตการประมง ศนยสารสนเทศ กรมประมง รายงานวา ปรมาณปลานาเคมและปลานาจดสาหรบการบรโภคชวงป พ.ศ. - แสดงดงตารางท .2

ตารางท .2 ปรมาณปลานาเคมและปลานาจด ชวงป พ.ศ. - ป พ.ศ. ปลานาเคม (พนตน) ปลานาจด (พนตน)

,838.1 708.6

1,292.9 710.3

1,344.1 .

1,345.0 676.9

1,292.8 581.5

รวม , . , .

ทมา : ดดแปลงจากปรมาณสตวนาทงหมด จาแนกตามประเภทสตวนา ป - กลมวจยและ

วเคราะหสถตการประมง ( )

ปลาเหลานจะถกนาไป บรโภคสด แปรรปแชเยน แชแขง บรรจกระปอง และจะมวสดเศษเหลอไดแก หวหางไสปลา และเกลดปลาเกดขนมากมายซงมปรมาณมากถง 25-30% ของวตถดบ (กรมควบคมมลพษ, ) ซงเมอคดจากปรมาณปลาในแตละปมมากกวาสองลานตนเทากบวามวสดเศษเหลอจากปลามากถง , - , ตน/ป

สำนกหอ


จากขอมลการใชทดนทางการเกษตร ป พบวาเนอทถอครองทางการเกษตรจานวนทงสน . ลานไร เมอจาแนกตามลกษณะการใชเพอทาการเกษตรประเภทตางๆ พบวามการใชทดนเพอปลกไมผลประมาณ ลานไรคดเปน . % และเพอการปลกผก . ลานไรคดเปน . % (สารสนเทศสงเสรมการเกษตร กรมสงเสรมการเกษตร, 2555) มผลผลตออกสตลาด . - . ลานตน (กระทรวงเกษตรและสหกรณ, ) และพบวา % ของปรมาณขยะทงหมดในกองขยะเปนขยะจาพวกเศษผกและเปลอกผลไม (กรมควบคมมลพษ, )

1.2 ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา 1.2. เปรยบเทยบคณภาพของป ยนาหมกชวภาพทผลตจากอตราสวนของวสดทตางกน ทงทางดานกายภาพ เคม และชวภาพ

1.2.2 เปรยบเทยบคณภาพของป ยนาหมกชวภาพทผลตดวยวธการทตางกน ทงทางดานกายภาพ เคม และชวภาพ 1.2.3 สรปอตราสวนของวสดและวธการทเหมาะสมทสดในการผลตปยนาหมกชวภาพ เมอพจารณาคณภาพของป ยทไดทงดานกายภาพ เคม และชวภาพ เมอเปรยบเทยบกบคามาตรฐาน

1.3 สมมตฐานของการศกษา 1.3.1 ป ยนาหมกชวภาพทผลตจากอตราสวนของวสดทตางกน มคณภาพทางดานตางๆตางกน

1.3.2 ป ยนาหมกชวภาพทผลตดวยวธการทตางกน มคณภาพทางดานตางๆ ตางกน

1.4 ขอบเขตของการศกษา การวจยนผลตปยนาหมกชวภาพจากอตราสวนของวสดและวธการทตางกน ทาการหมกนาน 21 วน มทงหมด 4 สตรโดยสตร 1ใชอตราสวนวสดตามทแนะนาโดยกรมพฒนาทดน (2546) คอ เศษปลา : เศษผกและผลไม เปน 3 : 1 สวนสตร 2 ใชเศษปลา : เศษผกผลไมเปน 2 : 2 ในสตร 2 สวนสตร 3 และ 4 ใชอตราสวนวสดเชนเดยวกบสตร 1 และ 2 ตามลาดบ แตเรมเตมเศษผกและผลไมเมอเรมเขาระยะท 2 ของการหมก วเคราะหลกษณะของปยนาหมกชวภาพดานกายภาพ ไดแก อณหภม และดานเคม ไดแก pH, EC, total N, total P O5, total K2O, TOC, C : N ratio, Na,

heavy metals และฮอรโมนพช GA3 โดยวเคราะหคา อณหภม pH และ EC ทกวนของการหมก

สำนกหอ


สวนคา total N, total P O5, total K2O, OC, C : N ratio วเคราะหทวนเรมตนและทก 7 วนของการหมก อกทงวเคราะหคา Na, heavy metals และ GA3 ทวนเรมตนและวนสดทายของการหมก

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.5.1 เปนทางเลอกหนงทชวยลดปรมาณขยะ และนาเศษวสดเหลอใชมากอใหเกดประโยชนยงขน 1.5.2 ทราบถงอตราสวนและวธการหมกทเหมาะสมทสดในบรรดา 4 สตรททดลอง เมอพจารณาจากคณภาพดานกายภาพ เคม และชวภาพ เมอเปรยบเทยบกบคามาตรฐาน ซงจะเปนแนวทางในการผลตปยนาหมกชวภาพสาหรบผทสนใจตอไป

สำนกหอ


บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

.1 ธาตอาหารทจาเปนสาหรบการเจรญเตบโตของพช

ปจจยทจาเปนตอการเจรญเตบโตของพช แบงออกเปน 2 ประเภท คอ ปจจยภายในไดแก พนธกรรมของพช และปจจยภายนอก ไดแก สภาพแวดลอมเชน แสง นา อากาศ อณหภม และสงมชวตอนๆ ทอยรวมกบพช (biotic factors) เชน เชอโรคททาลายพช แมลงทกนใบ ลาตน ดดนาเลยงและเปนพาหะของโรค วชพชทแยงนา อาหาร อากาศจากพชทปลก และเปนแหลงสะสมโรคแมลง (สมพร, ) ปจจยทงภายในและภายนอกมสวนรวมกนในการกาหนดการเจรญเตบโตของพช กลาวคอพนธกรรมเปนสงทควบคมใหพชแตละชนดแตละพนธมลกษณะแตกตางกน สวนสภาพแวดลอมตาง ๆจะเปนตวควบคมความสามารถในการแสดงออกทางพนธกรรม ในรปของการเจรญเตบโตและการใหผลผลตเชน ในกรณทพชมพนธกรรมทใหผลผลตสงหากนามาปลกในบรเวณทมสภาพแวดลอมไมเหมาะสมพชจะไมสามารถใหผลผลตสงสดเตมขดความสามารถในการใหผลผลตของพชไดเพราะสภาพแวดลอมควบคมไมใหพนธกรรมในพชแสดงออกไดเตมท

พชโดยทวไปประกอบดวยธาตตาง ๆ ไมนอยกวา 60 ธาตแตธาตทจาเปนสาหรบการเจรญเตบโตของพชมเพยง 16 ธาตเทานน โดยธาตคารบอนและออกซเจนไดจากอากาศโดยตรง และไฮโดรเจนนนพชไดรบจากไฮโดรเจนอะตอมทเปนสวนประกอบในโมเลกลของนาสวนอก 13

ธาตทเหลอพชไดรบจากดนโดยดดขนมาทางรากธาตอาหารทไดจากดนสามารถแบงออกไดเปน 2

กลมตามปรมาณความตองการของพชดงน

2.1.1 ธาตอาหารมหพภาคหรอมหธาต

ธาตอาหารมหพภาค หรอ มหธาต หมายถง ธาตทพชตองการปรมาณมากและสะสมในเนอเยอพชในความเขมขนสงกวา mg/kg dw ซงแบงเปนธาตอาหารหลกหรอธาตป ย ไดแก ไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรส (P) และโพแทสเซยม (K) เนองจากคณาจารยภาควชาปฐพวทยา

(2548) รายงานวาพชตองการธาตอาหารหลกในปรมาณมาก (พชทวไปตองการ N, P, K เทากบ

1.5%, 0.2%, 1.0% ตามลาดบ เปนความเขมขนในเนอเยอพชซงจดวาเพยงพอ) แตพชไดรบจากดนไมคอยเพยงพอ สวนอกกลมคอธาตอาหารรอง ไดแก แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) และกามะถน (S)

6

สำนกหอ


2.1.2 ธาตอาหารจลภาคหรอจลธาต

ธาตอาหารจลภาคหรอจลธาตหรอธาตอาหารเสรม หมายถงธาตทพชตองการปรมาณนอยและสะสมในเนอเยอพชในความเขมขนตากวา mg/kg dw ไดแก เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) ทองแดง (Cu) สงกะส (Zn) โบรอน (Br) โมลบดนม (Mo) และคลอรน (Cl)

2.2 โลหะหนก

โลหะหนก (Heavy Metals) หมายถง ธาตทมความถวงจาเพาะตงแต . ขนไป ซงเปนธาตในตารางธาตทม atomic number ในชวง - อยในคาบท - (คณาจารยภาควชาปฐพวทยา,

) โลหะหนก ชนด จดเปนจลธาตอาหารของพช ไดแก เหลก แมงกานส ทองแดง และสงกะส หากพชไดรบโลหะดงกลาวในปรมาณทเหมาะสม (คอ ปรมาณ 00, 50, 20 และ mg/kg ตามลาดบ) กจะเปนประโยชนตอพช แตปรมาณทมากเกนไปจะเปนพษตอพชสวนตะกวและแคดเมยมเปนโลหะหนกทมความเปนพษโดยตรง ดงอธบายในหวขอ 2.2.2

.2. จลธาต

(1) เหลก

มรายงานวาพบธาตเหลกทความเขมขน 100 mg/kg ในเนอเยอพชซงจดวาเพยงพอตอความตองการของพช ธาตเหลกมกจะละลายไดยากในดน แตพชตองการในปรมาณมาก อาการขาดธาตเหลกของพชจงพบเหนไดงาย (คณาจารยภาควชาปฐพวทยา, ) บางครงในนาขาวทมธาตเหลกสง โดยเกดจากการทดนมระดบธาตเหลกทเปนประโยชนในสารละลายดนสง จนทาใหพชดดไปใชมากเกนไปจนเกดเปนพษ ทาใหขาวชะงกการเจรญเตบโต การแตกกอลดลง ตนแคระแกรน รากมปรมาณนอยและมสนาตาลเคลอบผวรากไว รากบางสวนจะตาย ความเปนพษของธาตเหลกเปนสาเหตใหขาวขาดธาตฟอสฟอรส โพแทสเซยม และแมกนเซยมได เพราะในสารละลายดนทมความเขมขนของธาตเหลกสงทาใหการเจรญของรากเปนไปไดอยางจากด และผวรากจะถกเคลอบดวยออกไซดของ Fe2+ ทาใหประสทธภาพการดดธาตอาหารไปใชของพชลดลง (กรมการขาว, 2553) สวนพชทไดรบธาตเหลกไมเพยงพอจะแสดงอาการขาดธาตเหลกแตกตางกนออกไปตามแตละชนดของพชแตสวนใหญพชจะแสดงออกทใบ กลาวคอ เมอขาดธาตเหลกจะขาดคลอโรฟลลเรยกอาการดงกลาววา chlorosis มกเกดทใบออน โดยจะมสขาวหรอเหลองซด ตอมากจะตายจากยอดลงมา สวนใบลางจะยงมชวตอย เพราะธาตเหลกเปนธาตทไมเคลอนท (immobile) พชจะชะงกการเจรญเตบโต

7

สำนกหอ


(2) แมงกานส

ในเนอเยอพชพบแมงกานสทความเขมขน 50 mg/kg ซงจดวาเพยงพอตอความตองการของพช แมงกานสมความสาคญตอพชคลายกบธาตเหลก เนองจากแมงกานสชวยกระตนการทางานของเอนไซมหลายชนด และชวยในกระบวนการ oxidation-reduction ในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง และชวยสงเคราะหคลอโรฟลล แมงกานสเปนองคประกอบทสาคญของคลอโรพลาสต แรทมธาตแมงกานสเปนองคประกอบ ไดแก ไพโรลไซต (MnO2) โรโดไครไซต (MnCO3) และ

โรโดไนต (MnSiO3) เมอแรผผ งสลายตวกจะปลดปลอยแมงกานสออกมาแมงกานสทเปนประโยชนตอพชจะอยในรปแมงกานสทไอออน (Mn2+) ในสารละลายดนจะมแมงกานสทสาคญอยในรปแมงกานสทไอออนและแมงกานสออกไซด (MnO2) ซงแมงกานสทไอออน แมงกานสไตรไอออน (Mn3+) และแมงกานสเตตระไอออน (Mn4+) สามารถแลกเปลยนกนไดแมงกานสในดนมปรมาณเพยงพอตอการเจรญเตบโตของพช และไมขนกบชนดของดน เชน ดนเหนยวหรอเปนกรดจดและอยในสภาพนาขงแมงกานสไอออนจะละลายออกมามากทาใหเปนพษตอพชพชจะแสดงอาการ คอ ขอบใบแกจะเรมมสเหลอง บรเวณใบจะพบการกระจายของคลอโรฟลลไมสมาเสมอ แตถาดนมคา pH สงและมปรมาณอนทรยวตถมากกจะสงเสรมใหพชขาดธาตแมงกานสอาการทขาดธาตแมงกานสมกพบทใบออนกอน โดยใบจะมสเหลอง บนใบอาจจะมจดดางสนาตาลดา ลาตนแคระแกรน ในพวกธญพชจะมใบลกษณะเปนจดสเทาพมของใบจะนอยเนองจากมใบไมสมบรณ การเจรญเตบโตชา ไมออกดอกออกผล พชตระกลหญามความวองไวตอการขาดแมงกานสมาก (บญแสน, ) (3) ทองแดง

ในเนอเยอพชพบทองแดงทความเขมขน 6 mg/kg ซงจดวาเพยงพอตอความตองการของพชคณาจารยภาควชาปฐพวทยา ( ) กลาววาพชทขาดธาตทองแดงจะมอาการ คอ ใบพชจะมเขยวจดผดสงเกตในระยะแรกๆ ตอมาจะคอยๆ เหลองลง จนในทสดจะชะงกการเจรญเตบโต สาหรบพวกทอ (peaches) และพวกสมเมอขาดทองแดงจะแสดงอาการ chlorosis หรอตายจากยอดลงมา สาหรบขาวโพดใบออนจะมสเขยวออนแกมเหลองทฐานของใบและทปลายใบจะแหงและตาย ถาขาดไมมากขอบใบทอยตอนบนจะแหงตาย แตลกษณะแตกตางจากการขาดโพแทสเซยมของขาวโพด ซงมกจะเกดขนกบใบทอยตอนบนมากกวาใบลางๆ และมกเกดใกลกบโคนใบ มากกวาทปลายใบ สาหรบขาวโอต ขาวสาล และขาวบาเลย กแสดงอาการเชนเดยวกบขาวโพดหากขาดธาตทองแดง สวนถวอลฟลฟานนเมอขาดธาตทองแดงใบจะมสเขยวออนกบสเทา ปลองสน ใบทอยตอนบนจงมเนอเยอตาย (necrotic) แตเมอพชไดรบธาตทองแดงมากเกนไปพชอาจแสดงอาการเปนพษ ซงจะมอาการดงน คอ การเจรญเตบโตลดลง ปรมาณธาตเหลกในพชจะลดลงและพชอาจ

8

สำนกหอ


แสดงอาการขาดธาตเหลกได สมจะแสดงอาการธาตทองแดงเปนพษเมอดนมธาตทองแดงทงหมดอยระหวาง - ppm Cu และม pH ไมเกน สาหรบดนบางแหงทองแดงจะเปนพษกบผกเมอดนมธาตทองแดงสงกวา ppm ดวยเหตนการใช bordeaux mixture ซงมสวนประกอบสาคญคอคอปเปอรซลเฟต (CuSO4) และแคลเซยมไฮดรอกไซด (Ca(OH)2) เพอฆาเชอราตดตอกนเปนเวลานานอาจจะทาใหเกดธาตทองแดงเปนพษแกพชได

(4) สงกะส ในเนอเยอพชพบสงกะสทความเขมขน 20 mg/kg ซงจดวาเพยงพอตอความตองการของพชสงกะสสามารถทาปฏกรยากบอนทรยวตถเกดเปนสารประกอบเชงซอนทละลายนาไดยาก พชไมสามารถนาไปใชประโยชนไดสงกะสทอยในสารละลายดนพบในปรมาณตามาก ทาใหพชขาดธาตสงกะสซงจะทาใหการเจรญเตบโตของพชชะงก ลาตนแคระแกรนใบเปนสเหลองและมวนงอ สวนใบลางจะเปนแผลสนาตาลถาพชขาดสงกะสรนแรงอาจทาใหไมใหผลผลต หรอตายในทสดพชทขาดธาตสงกะสในประเทศไทยทสาคญ ไดแก สมเขยวหวาน ซงใบจะมลกษณะดางใบเลกผดขนาด ใบจะมสเขยวออนหรอสเหลอง ชาวสวนเรยกวาเปนโรค “ใบแกว” ถาขาดธาตสงกะสมากตนสมจะแคระแกรน ใหผลนอย ผลเลกและคณภาพตาในขาวโพดจะเกดอาการ chlorosis คอ มแถบสขาวจนถงสเหลองจาง ๆ เกดขนระหวางเสนใบ ใบแกจะมสมวง และตดฝกชาหากขาดธาตสงกะสอยางรนแรงใบแกจะเปนสมวง แลวเปลยนเปนสนาตาล และแหงตายสวนในถวเหลองถาขาดธาตสงกะส จะเกดจดสนาตาลทใบแก เปนตนพชตองการสงกะสเพยงเลกนอย พชอาจขาดสงกะสในระยะแรก เมอพชเจรญเตบโตขนระบบจะแพรกระจายไดมากขน อาการขาดสงกะสกจะหายไปปจจยสาคญททาใหพชไดรบธาตสงกะสไมเพยงพอ ไดแก บรเวณทมอณหภมตาความเขมของแสงตา และอากาศชน พชจะดดธาตสงกะสไดนอยลง pH ทพชสามารถนาเอาธาตสงกะสไปใชประโยชนไดมากทสดจะอยในชวง 5.5-6.0 ดนทม pH สง (alkaline) หรอดนดางพชมกจะนาสงกะสมาใชประโยชนไดนอยสวนดนทเปนกรดจดกอาจจะขาดธาตสงกะสไดเชนกน เนองจากธาตสงกะสถกชะลางใหสญหายไปไดดนทมฟอสฟอรสคอนขางสงหรอใสป ยฟอสเฟตในอตราสงฟอสเฟตกจะไปทาปฏกรยากบสงกะสเกดเปนสารประกอบสงกะสฟอสเฟตซงตกตอนละลายนาไดยาก พชจงไมสามารถนาเอาไปใชไดนอกจากนสงกะสสามารถทาปฏกรยากบดนทมอนทรยวตถสง (เชน ดนพร) เกดเปนสารประกอบอนทรยเชงซอนทละลายไดยาก ทาใหดนขาดธาตสงกะสได (บญแสน, )

สำนกหอ


.2. ธาตพษ

ตวอยางธาตพษ เชน

(1) แคดเมยม

แคดเมยมมความเปนพษสง โดยแคดเมยมเคลอนทไดดในดนทมคา pH . - . แตในสภาพดาง แคดเมยมไมคอยเคลอนท ปรมาณแคดเมยมในพชทวไปมคาตา แตจะมคาสงในพชบางชนดเทานน เชน ผกกาดหอม หรอผกโขม

เมอมการปนเปอนแคดเมยมในดน แคดเมยมจะสะสมในรากมากทสด และสะสมในใบรองลงมา แตมการเคลอนยายสเมลดไดนอย ถาปรมาณแคดเมยมในสวนเหนอดนของพชอยในชวง - mg/kg dw จะกอใหเกดความเปนพษตอพช และมผลตอกระบวนการเมแทบอลซมของพช ยบยงกระบวนการสงเคราะหดวยแสง กระบวนการคายนาของพช ลดปรมาณคลอโรฟลล ทาใหโครงสรางคลอโรพลาสผดปกต (จนทรเพญ, ) (2) ตะกว

จนทรเพญ (2545) กลาววาตะกวสามารถเขาสพชทางราก สวนใหญจะสะสมอยทรากฝอยและรากขนาดเลก พษของตะกวในพชเกดขนโดยการยบยงการเปลยนแปลงของพลาสตด ยบยงการออกซไดส succinate ในกระบวนการหายใจทไมโตรคอนเดรยมผลตอกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ยบยงการเจรญของรากและใบ และยดเวลาการงอกของเมลด

.3 ป ยนาหมกชวภาพ

ป ยนาหมกชวภาพ เปนวธการสกดนาเลยงจากเซลลพชเซลลสตว ซงประกอบดวยสารประกอบอนทรยโดยใชนาตาลหรอกากนาตาล (molasses) ใสลงไป จะไดนาเลยงทสกดออกมาเปนสนาตาล โดยกระบวนการ plasmolysis และนาเลยงทไดจะถกจลนทรยในธรรมชาตและทตดมากบวสดทนามาหมก ดาเนนกระบวนการหมกตอไปโดยใชกากนาตาลและสารประกอบอนทรยจากวสดเหลานนเปนแหลงอาหารและพลงงาน จลนทรยธรรมชาตทเกดขนมหลากหลายชนด เชน แบคทเรยในสกลบาซลส กลมแบคทเรยผลตกรดแลคตก กลมแบคทเรยผลตกรดอะซตก เชอราทมรปรางเปนเสนใยและยสต (อานฐ, 2551) รวมทงมสารประกอบทสกดไดจากเซลลพชและเซลลสตวชนดตางๆ ไดแก คารโบไฮเดรท โปรตน กรดอะมโน ฮอรโมน เอนไซม และอนๆ ป ยนาหมกชวภาพจะเกดขนมากหรอนอยขนอยกบปรมาณนาเลยงในตนพช โดยปกตนาเลยงในตนพชสดจะมอยประมาณ - % หากสวนของพชมนามาก นาในป ยนาหมกชวภาพทสกดไดกจะเกดขนมากภายในระยะเวลาเพยง - วน (กรมสงเสรมการเกษตรกระทรวงเกษตรและสหกรณ, )

10

สำนกหอ


2.3.1 วสดทนามาผลตป ยนาหมกชวภาพ

กรมพฒนาทดน (2545) ไดแบงวสดหมกสาหรบทาปยนาหมกชวภาพอาจไดเปน 2 ประเภท ดงน

(1) วสดเหลอใชจากพช

เศษพชผกตางๆ (เชน ผกคะนา ผกกาดขาว ผกกาดหอม กะหลาปล ผกบง มะเขอ มะเขอเทศ ขาวโพดฝกออน บวบ ฟกเขยว ฟกทอง และพชตระกลแตง เปนตน) จะมองคประกอบของแรธาตและสารอาหารทเปนประโยชนหลายชนด เชน โปรตน คารโบไฮเดรต ฟอสฟอรส โพแทสเซยม เหลก วตามนเอ ไธอามน ไรโบฟลาวน ไนอาซน และกรดแอสคอรบก เศษผลไมตางๆ เชน มะละกอ สบประรด กลวย เงาะ ชมพ มงคด สตรอเบอรร ลาไย และลนจ เปนตน จะมองคประกอบคลายกนกบพชผก พชสมนไพร เชน ใบสะเดา เมลดสะเดา ตะไครหอม ขมนชน หนอนตายหยาก โลตน (หางไหล) สาบเสอ ขาเหลอง ยาสบ พรก และบอระเพด เปนตน สารสกดจากพชสมนไพรจะมความเปนพษตอสงมชวตและสภาพแวดลอมนอยกวาสารเคม เนองจากสามารถสลายตวไดรวดเรว อกทงยงมฤทธในการปองกนแมลงศตรพช

เศษอาหารจากบานเรอน เปนขยะเปยกทประกอบดวย เศษอาหาร เศษผกและผลไม (2) วสดเหลอใชจากสตว

วสดเหลอใชจากสตวทมรายงานวามการนามาเปนวตถดบในการทาปยนาหมกชวภาพ เชน เศษปลา หอยเชอรร ซงแตละชนดนนมสวนประกอบทแตกตางกน .3.2 คณภาพทางดานเคมและชวภาพของป ยนาหมกชวภาพ

กรมพฒนาทดน ( ) กลาวถงผลจากการวเคราะหองคประกอบทางเคมและชวภาพของป ยนาหมกชวภาพไว ดงน

(1) ธาตอาหารหลกและธาตอาหารรอง

ธาตอาหารหลก ไดแก ไนโตรเจน ฟอสฟอรส และโพแทสเซยม ในปยนาหมกชวภาพแตละชนดจะมความแตกตางกนขนอยกบวสดอนทรยทนามาใชหมก (ตารางท 2.1) สวนใหญพบวามปรมาณธาตอาหารหลกนอยมากไมเพยงพอตอความตองการของพช (ซงโดยทวไปพชตองการ N,

P และ K เทากบ 1.5%, 0.2% และ 1.0% ตามลาดบ) จงควรใชป ยเคมรวมกบปยอนทรยชนดอนๆ ดวย

ธาตอาหารรองหรอจลธาตเชน แคลเซยม แมกนเซยม และกามะถนเหลก แมงกานส สงกะส ทองแดงโบรอน โมลดนม และคลอรนธาตอาหารรองหรอจลธาตเปนธาตทพชตองการในปรมาณทรองลงมาจากธาตอาหารหลก ตวอยางปรมาณธาตอาหารรองหรอจลธาตในป ยนาหมก

11

สำนกหอ


ชวภาพแสดงดงในตารางท 2.1 (ซงโดยทวไปปรมาณทพชตองการ คอ Ca, Mg, S, Fe, Mn, Zn, Cu,

B, Mo และ Cl มคาเทากบ 0.5%, 0.2%, 0.1%, 100 mg/L, 50 mg/L, 20 mg/L, 6 mg/L, 20 mg/L,

0.1 mg/L และ 100 mg/L ตามลาดบ)

ตารางท 2.1 ปรมาณธาตอาหารทวเคราะหไดจากปยนาหมกชวภาพชนดตางๆ

ชนดป ยนาหมกชวภาพ ธาตอาหาร (%)

pH N P K Ca Mg S Fe Mn Cu Zn

จากปลา 0.98 1.12 1.03 1.66 0.24 0.20 0.016 0.005 0.003 0.0012 4.35

จากกระดกปน - - - - - - 0.024 0.0027 0.0038 0.0006 - จากหอยเชอรร 0.35 0.25 0.85 1.65 0.29 0.15 0.0171 0.0126 0.014 0.018 4.65

จากผก 0.14 0.30 0.40 0.68 0.26 0.27 - - - - 4.30

จากผกรวม - - - - - - 0.006 0.0038 0.0016 0.0016 - จากผลไมรวม 0.27 0.05 0.63 0.58 0.01 0.17 0.0046 0.0052 0.0037 0.0016 3.60

จากพชพนเมอง 0.23 0.01 0.39 0.059 0.034 0.66 - - - - 4.80

จากนม 0.49 0.31 0.59 0.21 0.09 0.19 - - - - 4.54

ทมา : ดดแปลงจากกรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ ( )

จากตารางท 1 ป ยนาหมกจากปลาจะมปรมาณไนโตรเจน ฟอสฟอรส โพแทสเซยมและแคลเซยมมากกวาปยนาหมกชนดอน สวนปยนาหมกจากหอยเชอรรมปรมาณธาตอาหารเสรมมากกวาปยนาหมกชนดอน

(2) ความเปนกรด-ดาง (pH)

ป ยนาหมกชวภาพจะมความเปนกรดสง (pH < ) ซงแสดงถงการเกดกระบวนการหมก และถาคา pH ของปยนาหมกชวภาพมประมาณ . - . แสดงวากระบวนการหมกเกดสมบรณแลว โดยสงเกตจากฟองกาซคารบอนไดออกไซดทเกดขนในชวงเรมตนและระยะกลางของกระบวนการหมก

(3) กรดฮวมก (Humic Acid)

กรดฮวมกชวยเรงอตราการเจรญเตบโตของรากและลาตนไดด โดยปรมาณกรดฮวมกทวเคราะหไดจากป ยนาหมกชวภาพทผลตจากหอยเชอรร พชชนดตางๆ และจากเศษปลา มคาเปน . % ไมเกน % และ 3.36% ตามลาดบ ดงแสดงในตารางท 2.2

12

ตารางท 2.2 ปรมาณฮอรโมน กรดฮวมก และคา pH ของป ยนาหมกชวภาพแตละชนด

ชนดป ยนาหมกชวภาพ ฮอรโมน (mg/L) กรดฮวมก

(%) pH

ออกซน จบเบอรเรลลน ไซโตไคนน

จากปลา 4.01 33.07 3.05 3.36 4.2

จากหอยเชอรร 6.85 37.14 13.62 3.07 3.7

จากผกประเภทกนใบ 4.43 16.57 22.64 0.95 3.9

จากผกประเภทกนผล 0.27 28.93 11.28 0.83 3.7

จากนาผกและผลไม 48.04 360.60 25.60 0.87 4.1

จากสมนไพร 1.34 17.40 23.81 1.01 3.8

ทมา : กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ ( )

(4) ฮอรโมนในป ยนาหมกชวภาพ

ชนดและปรมาณของฮอรโมนทวเคราะหไดในปยนาหมกชวภาพมแสดงในตารางท 2.2 โดยฮอรโมนแตละชนดมรายละเอยดดงน กลมออกซน (Auxin; Indole acetic : IAA) มสมบตควบคมการขยายตวของเซลล กระตนการแบงเซลล เรงการเกดราก การเจรญของราก ลาตน ควบคมการเจรญของใบ สงเสรมการออกดอก เปลยนเพศดอก เพมการตดผล ควบคมการพฒนาของผล ควบคมการสก แก และการรวงหลนของผล IAA ตรวจพบทงในนาหมกจากพชและสตว แตพบในปรมาณนอย คอมคานอยมากไมสามารถวดได จนถง . ppm

กลมจบเบอเรลลน (Gibberellins; Gibberellic acid : GA3) มสมบตกระตนการยดตวของเซลลพชในทางยาว เรงการเกดดอก เปลยนเพศดอก เพมการตดผล ยดชอดอก กระตนการงอกของเมลดและตา GA3 ตรวจพบในนาหมกจากพชบางชนดในปรมาณ - ppm แตมกไมพบ GA3 ในนาหมกจากปลา กลมไซโทไคนน (Cytokinins; Zeatinและ Kinetin) กระตนการแบงเซลล การเจรญดานลาตนของพช กระตนการเจรญของตาขาง ทาใหตาขางเจรญออกเปนกงได ชวยเคลอนยายสารอาหารจากรากไปสยอด รกษาระดบการสงเคราะหโปรตนใหนานขน ปองกนคลอโรฟลลใหถกทาลายชาลง ทาใหใบเขยวอยนานและรวงหลนชาลง ชวยทาใหใบเลยงคลขยาย ชวยใหเมลดงอกไดในทมด ตรวจพบ Zeatin ในนาหมกจากพชในปรมาณ - ppm และพบในนาหมกจากปลาทใส

13

นามะพราว - ppm และตรวจพบ Kinetin ในนาหมกจากพชในปรมาณ - ppm แตไมพบในนาหมกจากปลา จากตารางท 2 ป ยนาหมกจากผกและผลไม จะมฮอรโมนพชในปรมาณสงกวาปยนาหมกชวภาพทผลตจากวสดชนดอน

2.3.3 การเปลยนแปลงทเกดขนในระหวางกระบวนการผลตป ยนาหมกชวภาพ

การเปลยนแปลงทเกดขนในระหวางกระบวนการผลตปยนาหมกชวภาพ คอ เกดกระบวนการ plasmolysis เมอเตมนาตาลหรอกากนาตาลลงไปในวตถดบทใชในการผลตปยนาหมกชวภาพ ทาใหเซลลของเศษพชหรอเซลลสตวทใชเปนวตถดบเกดอาการเหยว เนองจากนาตาลเปนสารละลายทมความเขมขนสงกวานาภายในเซลล จงทาใหผนงเซลลสญเสยสภาพ เปนผลทาใหอนทรยสารทอยภายในเซลล เชน กรดอะมโน โปรตน คารโบไฮเดรต และไขมน ละลายออกมาและเกดกระบวนการยอยสลายอนทรยสารโดยจลนทรยทใชออกซเจน และทไมตองการออกซเจน ทาใหสารอนทรยมขนาดเลกลง และมการปลดปลอยสารอนทรยบางชนดทจลนทรยสรางขนมา เชน กรดอะมโน กรดอนทรย ฮอรโมน และเอนไซมชนดตางๆ (อภรกษ, 2549) นอกจากน กรมพฒนาทดน (2545) กลาวถงการเปลยนแปลงอนๆทเกดขน เชน การเจรญของจลนทรยเพมขนเกดฝาขาวหรอโคโลนของจลนทรยทผวหนาของวสดหมกในชวง 1-3 วน หลงจากการหมก เนองจากจลนทรยใชคารบอนจากนาตาลเปนแหลงอาหารและพลงงานเพอการเจรญเตบโตและทาใหจานวนเซลลเพมมากขน

การเกดฟองกาซคารบอนไดออกไซดโดยมฟองกาซเกดขนทผวหนาวสด และใตผววสดหมก กาซคารบอนไดออกไซดเกดขนเนองจากกระบวนการหายใจของกลมจลนทรยพวกยสต และจลนทรยผลตกรดอนทรยในระหวางการดาเนนกจกรรมการหมกวสดซงภมปญญา (2549) รายงานถงการเปลยนแปลงของการเกดฟองกาซไว ดงน ระยะท ป ยนาหมกชวภาพจะเขมขน สงเกตเหนเปนฟองใหญไมแตกงาย

ระยะท จะมกลนหอม ฟองจะเลกและแตกงาย

ระยะท มกลนคลายนาสมและแอลกอฮอล ฟองจะละเอยดมาก

การผลตแอลกอฮอลเพมขนโดยยสต และจลนทรยทสรางกรดอนทรยพวกแลคตกทาใหไดกลนของแอลกอฮอลคอนขางฉน

จลนทรยทเปนประโยชนจะชวยรกษาผลตภณฑทเกดขนไมใหเนาเสยโดยในระหวางกระบวนการหมก จากของเหลวใสไมขน จะเปลยนแปลงไปเปนสนาตาล (แตหากสารละลายเปลยนเปนขน แสดงวาจลนทรยทเปนโทษทาใหเกดการเสอมสภาพของสารอาหารในสารละลาย และจะทาใหมกลนเหมน)

14

.3.4 ลกษณะของป ยนาหมกชวภาพทใชไดแลว กรมพฒนาทดน (2545) กลาววา ป ยนาหมกชวภาพทผานกระบวนการหมกโดยสมบรณแลว จะมลกษณะดงน

มการเจรญของจลนทรยทบรเวณผวหนาของวสดหมกนอยลง

กลนแอลกอฮอลจะลดลง เนองจากจลนทรยจ าพวกยสตไดใชนาตาลไปจนกระบวนการเสรจสน และจลนทรยทใชแอลกอฮอลไดผลตกรดอนทรยสมบรณ ทาใหกจกรรมการหมกลดลง

มกลนเปรยวเพมขน เนองจากกลมจลนทรยทผลตกรดอนทรยมากขน ความเปนกรดจงสงขน

ไมปรากฎฟองกาซคารบอนไดออกไซดเนองจากกจกรรมของจลนทรยมนอยมาก เมอการหมกวสดลดลง ทาใหฟองกาซคารบอนไดออกไซดเกดนอยมาก

เมอการยอยสลายเสรจสมบรณจะไดของเหลวใสสนาตาลมสภาพเปนกรดสง (pH 3-4)

เนองจากจลนทรยในกระบวนการหมกผลตกรดอนทรย จาพวกกรดแลคตก และกรดอะซตก

.3.5 มาตรฐานป ยนาหมกชวภาพ

มาตรฐานป ยนาหมกชวภาพทใชเปรบเทยบในการวจยน อาศยขอมลจากคาแนะนาการขอใบสาคญการขนทะเบยนปยอนทรย ตามพระราชบญญตป ย พ.ศ.2518 แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตป ย (ฉบบท 2) พ.ศ. 2550 ของกลมควบคมปย สานกควบคมพชและวสดการเกษตร กรมวชาการเกษตร สาหรบกรณป ยอนทรยเหลว และจากมาตรฐานสนคาประเภทปจจยการผลตทางการเกษตรทรบรองโดยกรมพฒนาทดน เพอออกใบอนญาตใหใชเครองหมายรบรองสนคาตามระเบยบกรมพฒนาทดน ของสานกวทยาศาสตรเพอการพฒนาทดน กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ พ.ศ. 2547 สาหรบกรณป ยอนทรยนา โดยมรายละเอยดสรปดงในตารางท 2.3

15

ตารางท 2.3 มาตรฐานป ยนาหมกชวภาพทใชในการวจยครงน ลาดบท ลกษณะ คามาตรฐาน

1 ปรมาณธาตอาหารหลก

-ไนโตรเจนทงหมด (Total Nitrogen)

- ฟอสเฟตทงหมด (Total P2O5)

- โพแทสเซยมทงหมด (Total K2O)

ไมตากวา . % ของนาหนก

ไมตากวา . % ของนาหนก

ไมตากวา 0.5% ของนาหนก

หรอมปรมาณธาตอาหารหลกรวมกนไมตากวา . % ของนาหนก

2 ปรมาณอนทรยวตถรบรอง

(Organic Matter) ไมนอยกวา % ของนาหนก

3 อตราสวนคารบอนตอไนโตรเจน (C : N Ratio) ไมเกน :1

4 คาการนาไฟฟา (EC) ไมเกน 1 dS/m.*

ไมเกน 2 dS/m. **

5 ปรมาณโซเดยม (Na) ไมเกน 1% โดยนาหนก 6 คาความเปนกรดเปนดาง (pH) ไมเกน .

7 ปรมาณฮอรโมน

- ออกซน

- จบเบอรเรลลน

- ไซโตไคนน

ไมตากวา . mg/L



8 ปรมาณสารสกดอนทรย ไมตากวา % โดยนาหนก

9 สารพษและธาตโลหะหนก

- สารหน (Arsenic, As)

- แคดเมยม (Cadmium, Cd)

- โครเมยม (Chromium, Cr)

- ทองแดง (Copper, Cu)

- ตะกว (Lead, Pb)

- ปรอท (Mercury, Hg)

- สงกะส (Zinc, Zn)

ไมเกน 0.25 mg/L






ไมเกน . mg/L

10 ผลวเคราะหจลนทรยทเปนสาเหตโรคมนษย สตว และพช ทมา : *กลมควบคมปย สานกควบคมพชและวสดการเกษตร กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตร

และสหกรณ (2550) และ

**สานกวทยาศาสตรเพอการพฒนาทดน กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ

( )

16

2.4 กากนาตาล

กากนาตาลเปนของเหลวสดทายทไดจากกระบวนการผลตนาตาล มลกษณะขนเหนยว สนาตาลปนดา ประกอบดวยแรธาตตางๆ มากมาย เชน เหลก วตามนบ แคลเซยมและโพแทสเซยม เปนตน (ตารางท 2.4)

ตารางท .4 สวนประกอบของกากนาตาล สวนประกอบ ปรมาณ (%w/w) คาเฉลย (%w/w)

นา 17 - 25 20

ซโครส 30 - 40 35

กลโคส 4 - 9 7

ฟรคโตส 5 - 12 9

นาตาลรดวซอนๆ 1 - 5 3

คารโบไฮเดรตอน 2 - 5 4

เถา 7 - 15 12

สารประกอบไนโตรเจน 2 - 6 4.5

กรดทไมมไนโตรเจน 2 - 8 5

อนๆ 0.1 - 1 0.5

ทมา : Paturau (1982)

.5 สารเรง พด. พด. หมายถงเชอจลนทรยทมคณสมบตในการยอยสลายวสดการเกษตรทมลกษณะเปยกหรอมความชนสงเพอผลตปยนาหมกชวภาพ โดยการหมกในสภาพทไมมออกซเจน และทาใหกระบวนการหมกดาเนนไปอยางมประสทธภาพยงขน พด. ประกอบดวยจลนทรย สายพนธ ดงน (กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ, ) ยสต (Saccharomyces sp.) ผลตแอลกอฮอล กรดอนทรย และวตามนบ แบคทเรย Lactobacillus sp. ผลตกรดแลคตค

แบคทเรย Bacillus sp. ยอยสลายโปรตน สารเรง พด. (ภาพท 2.1) จานวน ซอง มปรมาณ g มปรมาณจลนทรยดงกลาวไมตากวา เซลล สามารถผลตปยนาหมกชวภาพได L

17

รปท 2.1 สารเรงซปเปอร พด.2

2.6 งานวจยทเกยวของ วนวสาข (2545) ผลตปยนาชวภาพจากวสดเหลอใชของโรงงานแปงมนสาปะหลง พบวา ตารบปยนาชวภาพทเหมาะสมในการหมกม 3 ตาหรบ คอ ตาหรบทใชเปลอกมน : กากนาตาล : นาทง ทอตราสวน 3 : 1 : 15, 2 : 1 : 10 และ 2 : 1 : 15 กระบวนการหมกเกดการยอยสลายอยางสมบรณทระยะเวลา 13 สปดาห ไดป ยนาชวภาพสนาตาลเขม มกลนหอมคลายกบกลนหมกเหลาไวน ในระหวางการหมกพบวาคา pH มคาคอนขางตา (3.40-3.50) ในชวงแรก และเรมสงขนในชวงหลง (3.70-4.10) จนคงทประมาณ 3.73-3.96 สวนอณหภมภายในถงหมกมการเปลยนแปลงไมมากนก คอมอณหภมเฉลย 35 °C ป ยนาชวภาพทไดมอตราสวนของ C : N เทากบ

19.27-25.00 ไนโตรเจน 0.08-0.11% ฟอสฟอรส 0.06-0.07% โพแทสเซยม 0.28-0.43% คาการนาไฟฟา 9.46-10.62 mS/cm อกทงเมอนาปยนาทผลตไดไปทดสอบใชกบผกกวางตงและดาวเรอง โดยใชเปนป ยทางใบและทางรากพช ทดลองในกระถาง ทาการวางแผนการทดลองแบบ completely

randomized design โดยใชวธการใหป ยนาชวภาพทางใบทระดบความเขมขนตางๆ กบพช 2 ชนด จานวน 11 วธเปนกรรมวธการทดลอง ทาการทดลอง 3 ซา ทาการวดความสงของลาตน ขนาดดอก และวดความกวางของทรงพมในตนดาวเรอง และทาการวดความสงของลาตน นาหนกสด และขนาดลาตน (เมออายการเกบเกยวได 53 วน) การทดลองพบวาเปลอกมน : กากนาตาล : นาทงทอตราสวน 3 : 1 : 15 ทความเขมขน 0.1% เปนความเขมขนทเหมาะสมตอการนาปยนาหมกชวภาพไปใชทางใบเนองจากผกกวางตงมการเจรญเตบโตมากทสด ทงคาเฉลยนาหนกสดเทากบ 11.66 g

ความสง 19.58 g และขนาดลาตน 0.76 cm การวเคราะหทางสถตพบวาความเขมขน 0.1%

18

มความแตกตางทางสถตจากชดควบคม (นาเปลา) และความเขมขนอนๆ อยางมนยสาคญทระดบ 0.05

อภญญา (2546) รายงานวาเมอนาหวเชอผสมของแบคทเรย แกรมบวก 3 ชนดทเจรญไดดในสภาพทมอากาศ ททาการแยกเชอและคดเลอกเชอเองจากตวอยางนาหมก มาเตมลงไป 10%

ของปรมาตรการหมก ทาการหมกนาน 28 วนผลการทดลองพบวา การหมกแบบเตมอากาศทาใหเศษผกมการยอยสลาย 88.04% ของนาหนกแหง ซงเรวกวาการหมกแบบไมเตมอากาศทมการยอยสลายเพยง 53.34% ของนาหนกแหง ในการหมกแบบเตมเชอแบคทเรยเศษผกเกดการยอยสลาย 40.34% ซงเรวกวาการหมกแบบไมเตมเชอแบคทเรยทยอยสลายเพยง 36.39% โดยการเตมปลาปน 16.40 g (0.65 g N) เปนปรมาณทเหมาะสมตอการหมกแบบเตมอากาศ ทาใหเกดการยอยสลายของเศษผกสงสดเทากบ 87.93% และในการศกษาผลของปยนาหมกและป ยเคมตอการเจรญเตบโตและผลผลตของผกบงจนพบวา การใชป ยนาหมกอตราเจอจาง 1 : 500 รวมกบการใสป ยรองพนสตร 15-15-15 และยเรย (46-0-0) เปนปยแตงหนา ทาใหไดผกบงจนมการเจรญเตบโตและใหผลผลตสงสด และการใชป ยนาหมกอตราเจอจาง 1 : 250 รวมกบการใสป ยรองพนสตร 15-15-15 มผลทาใหผกบงจนมการเจรญเตบโตและผลผลตสงสด ภรมย (2551) นาผลไมแตละชนด ไดแก มะพราวออน สปปะรด เปลอกสบปะรด กลวย และเปลอกกลวยมาผลตนาหมกชวภาพ โดยใชอตราสวนโดยนาหนกของผลไม : กากนาตาล

: นา เปน 3 : 1 : 1 ทาการหมกนาน 60 วน และทาการทดลองเปรยบเทยบระหวางชดการทดลองทใสและไมใส EM ผลการวเคราะหปรมาณธาตอาหารและฮอรโมนพชชนด GA3 พบวาคา pH ของนาหมกชวภาพมคาอยในชวง 2.8-5.6 และมคาการนาไฟฟาอยในชวง 6.11 x 103-13.16 x 103mS/cm

สวนคา GA3 มคาเพมขน 80.3% อกทงพบวาธาตอาหารหลก คอ ไนโตรเจน ฟอสฟอรส โพแทสเซยม เพมขน 60.10%, 32.50% และ 5.20% ตามลาดบ สวนธาตอาหารรองไมเปลยนแปลงมากนก และพบวาธาตอาหารในนาหมกทงทมการเตม EM และไมเตม EM มปรมาณไมแตกตางกน นอกจากน ผลการวเคราะหนาหมกชวภาพ ผวจยสรปวานาหมกชวภาพทผลตจากวสดทแตกตางกนในการวจยครงนทาใหไดนาหมกชวภาพทจดเดนแตกตางกน คอ นาหมกชวภาพทผลตจากมะพราวออนและมะพราวออนเตม EM ม GA3 สง สวนทผลตจากสบปะรดและสบปะรดเตม EM มธาตอาหารหลกสง ทผลตจากเปลอกสบปะรดและ เปลอกสบปะรดเตม EM กบทผลตจากกลวย และกลวยเตม EM มธาตอาหารรองสง แตนาหมกชวภาพทผลตจากเปลอกกลวย และเปลอกกลวยเตม

EM ไมเหมาะในการผลตนาหมกชวภาพเนองจากมธาตอาหารทงธาตหลก ธาตรองและ GA3 ตา วณารตน (2553) ศกษาประสทธภาพของนาหมกชวภาพจากเศษปลาทใชนากากสาเหลาทดแทนกากนาตาลตอการเจรญเตบโตของผกโขม ผกกวางตงฮองเตและผกบงจนโดยผลต

19

นาหมกชวภาพเศษปลา : กากนาตาล : นากากสาเหลา ในอตรา 1 : 1 : 0, 1 : 0 : 1, 1 : 0.3 : 0.7,

1 : 0.5 : 0.5 และ 1 : 0.7 : 0.3 ทง 5 สตร ทาการหมกทอณหภมหองเปนเวลา 30 วนพบวาคา pH อยในชวง 3.81-10.77 คา EC อยในชวง 4.18-7.23 dS/m มปรมาณไนโตรเจนอยในชวง 0.71-1.33% มปรมาณฟอสฟอรสอยในชวง 0.07-0.19% มปรมาณโพแทสเซยมอยในชวง 0.27-1.10% พบวาสตร 5 ทระดบความเขมขน 1 : 1,000 มเปอรเซนตการงอกของเมลดสงสดโดยเมลดผกโขมมการงอก 77% ผกกวางตงฮองเตมการงอก 97% และผกบงจนมการงอก 72.5% ปยนนท และคณะ (2554) ศกษาการใช EM เปนหวเชอจลนทรยในการผลตปยนาชวภาพจากนาทงโรงงานแปงมนสาปะหลงเสรมกากนาตาล และราขาวละเอยดเปรยบเทยบกบสตรควบคมทไมเตมหวเชอจลนทรย และสตรทเตมสารเรง พด.2 หมกนาน 35 วน พบวา ป ยทไดมคา pH อยในชวง 3.72-3.85 มคาการนาไฟฟาอยในชวง 17.05-17.75 S/cm มคา TDS อยในชวง

13.50-15.17 Brix มคานาตาลทงหมดอยในชวง 016-0.22 g/L มคา OM อยในชวง 29.19-32.09% มคา N อยในชวง 0.141-0.533% มคา P อยในชวง 0.077-0.124% และมคา K อยในชวง 0.873-

3.679%

Ngampimol and Kunathigan (2008) เตรยมปยนาหมกชวภาพจากเศษผก พบวา มคา pH อยในชวง 3.5-3.9 มคา total N อยในชวง 0.05-0.28% มคา total P อยในชวง 0.08-0.13% มคา total K อยในชวง 0.46-0.66% การทดลองนแสดงใหเหนวาอายการเกบรกษาของปยนาหมกชวภาพทผลตจากเศษผกไดสเดอนของทเกบภายใตสภาวะทมและไมมแสงถกนามาทดสอบและพบวาไมมความแตกตางอยางมนยสาคญ (p> . ) ทงลกษณะทางเคมและทางกายภาพ

Sriwuryandari and Sembiring (2010) เตรยมปยนาหมกชวภาพจากเศษสารอนทรยจากตลาด มาเตมมลไก และหวเชอจลนทรยทประกอบดวย Actinomycetes และจลนทรยอนๆททาการคดเลอกไว ในสภาพเตมอากาศใน bioreactor พบวามคา pHเทากบ 7.5 มคา OC เทากบ 2.53% มคา total N เทากบ 1.12% มคา P2O5 เทากบ 0.12%มคา K2O เทากบ 1.37% มคา Cu เทากบ 53.8 ppm

และมคา Zn เทากบ 147.12 ppm

Uparivong (2012) เตรยมปยนาหมกชวภาพสตรตางๆ พบวาสตรทมปรมาณธาตหลกดทสด คอ สตร Bioteh-1 ทเตรยมจากเศษดอกไมชนเลกๆ : กากนาตาล : หวเชอจลนทรย ในอตราสวน 3 : 1 : 1 และนาสะอาด ทาการหมก 14-21 วน ป ยทไดมคา pH เทากบ 4.19 มคา EC

เทากบ 3.00 dS/m มคา total N เทากบ 14 ppm มคา total Pเทากบ28 ppm มคา total K เทากบ 811

ppm มคา Na เทากบ 108 ppm มคา Ca เทากบ 271 ppm และมคา Mg เทากบ 142 ppm

20

บทท 3

วธดาเนนงานวจย

3.1 วสดทใช

วสดทใชในการวจยครงนไดแก เศษปลา เศษผกและผลไม ไดมาจากตลาดพรานนก เขตบางกอกนอย กรงเทพมหานคร กากนาตาล และนาโดย

เศษปลา หมายถง หว เครองใน หาง และเกลดปลา

เศษผก หมายถง เศษผกกาดขาว กะหลาปล และผกบง

เศษผลไม หมายถง กลวยสก และมะละกอสก

กากนาตาลจากชมชนบญนยมปฐมอโศก จงหวดนครปฐม และนาทใชในการวจยน คอ นาประปาทขงนาไวในถง ทเปดฝาไว 2 วน เพอใหคลอรนระเหยไป

21

3.2 วธดาเนนการวจย

วธดาเนนการวจยสรปไดดงในรปท 3.1

รปท 3.1 สรปวธดาเนนการวจย

วตถดบ ไดแก เศษปลา เศษผกและผลไม กากนาตาล และนา

สตร 3

ใชอตราสวนของวสดเชนเดยวกบสตร 1

+พด. (1 ซอง) แตเตมเศษผกและ

ผลไมเมอเรมเขาระยะท 2 ของการหมก

สตร 2

เศษปลา:ผกผลไม:

กากนาตาล:นา (2 : 2 : 1 : 1)

+ พด. (1 ซอง)

สตร 1

เศษปลา:ผกผลไม:

กากนาตาล:นา (3 : 1 : 1 : 1)

+ พด. (1 ซอง)

การผลตปยนาหมกชวภาพดวยอตราสวนทตางกน

การผลตปยนาหมกชวภาพดวยวธการทตางกน

สตร 4

ใชอตราสวนของวสดเชนเดยวกบสตร 2

+พด. (1 ซอง) แตเตมเศษผกและ

ผลไมเมอเรมเขาระยะ

ท 2 ของการหมก

เปรยบเทยบคณภาพของปยนาหมกชวภาพทกสตรกบคามาตรฐานและ สรปวาอตราสวนและวธการผลตปยนาหมกชวภาพทเหมาะสมทสดคอสตรใด

วเคราะหคณภาพของปยนาหมกชวภาพ (อณหภม pH และ EC ทกวน)

(total N, total P O5, total K2O, OC, C : N ratio วนเรมตนและทก 7 วน) (Na, heavy metal, GA3 วนเรมตนและวนสดทายของการหมก)

รวม 21วน

22

รปท .1 สรปวธดาเนนการวจย โดยแตละสตรททาการทดลองมรายละเอยดดงน

3.2.1 สตรป ยนาหมกชวภาพ

การวจยครงนทดลองปยชวภาพรวม 4 สตร ดงน (1) ป ยนาหมกชวภาพสตร 1

ป ยนาหมกชวภาพสตร 1 คอ ใชอตราสวนของวสดตามทแนะนาโดยกรมพฒนาทดน กรมวชาการเกษตรและสหกรณ ซงประกอบดวย เศษปลา : เศษผกและผลไม : กากนาตาล : นา : สารเรง พด.2 เทากบ 30 kg : 10 kg : 10 kg : 10 L : 1 ซอง (คอ 25 g)

(2) ป ยนาหมกชวภาพสตร 2

ป ยนาหมกชวภาพสตร 2 คอ สตรทพฒนาจากสตร 1 โดยปรบอตราสวนของ เศษปลา : เศษผกและผลไม จากเดม 3 : 1 เปน 2 : 2 ดงนนในสตร 2 จงประกอบดวย เศษปลา : เศษผกและผลไม : กากนาตาล : นา : สารเรง พด.2 เทากบ 20 kg : 20 kg : 10 kg : 10 L : 1 ซอง (คอ 25 g)

(3) ป ยนาหมกชวภาพสตร 3

อตราสวนของวสดทเปนสวนประกอบเชนเดยวกบสตร 1 แตปรบเปลยนวธการผลต โดยเตมเศษผกและผลไม เมอเรมเขาสระยะท 2 ของการหมก เนองจากมรายงานวาปยนาหมกชวภาพทผลตจากเศษผกและผลไมจะใชระยะเวลาสนกวาทผลตจากเศษปลา (กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ, 2546) และจะมฮอรโมนมากกวาทผลตจากเศษปลาดงนนงานวจยน จงวางแผนการทดลองสาหรบสตร 3 โดยเตมเศษผกและผลไมในภายหลง เพอใหป ยนาหมกทเตรยมจากวสดตางๆ ไดเปนปยนาหมกทใชไดแลวในเวลาทใกลเคยงกน และคาดวาฮอรโมนทเกดขนนาจะมโอกาสสญเสยไปนอยกวาการใสเศษผกและผลไมตงแตเรมตนการหมก (4) ป ยนาหมกชวภาพสตร 4

อตราสวนของวสดทเปนสวนประกอบเชนเดยวกบสตร 2 แตปรบเปลยนวธการผลต โดยเตมเศษผกและผลไม เมอเรมเขาสระยะท 2 ของการหมก 3.2.2 วธการหมกป ยนาหมกชวภาพ

การหมกปยนาหมกชวภาพดาเนนการดงน

(1) ใสสวนผสมทกอยางตงแตเรมตนการผลต

ใสสวนผสมทกอยางตงแตเรมตนการผลต สาหรบป ยนาหมกสตร 1 และ 2 โดย เตมวตถดบ คอ เศษปลา เศษผกและผลไมสบทมขนาดประมาณ 0.5-1 นว ตามอตราสวนทกาหนด ลงในถงหมกทเปนถงพลาสตกทมปรมาตร L

นาสารเรง พด. จานวน ซอง ( g) ผสมในนา L คนใหเขากนนาน นาท แลวเตมสารละลายของสารเรง พด. ลงไปในถงหมก

23

คลกเคลาหรอกวนสวนผสมใหเขากนและตงในทรมโดยกวนทก 7 วนเพอระบายกาซคารบอนไดออกไซดทเกดขนออกไป และปดฝาไมตองสนทโดยใหมชองวางเลกนอย (เพอระบายกาซคารบอนไดออกไซดทเกดขน) ทาการหมกจนครบ 21 วน

(2) เตมเศษผกและผลไมเมอเขาสระยะท 2 ของการหมก สาหรบปยนาหมกสตร 3 และ 4 ดาเนนการเชนเดยวกบวธการหมกสตร 1 และ 2 แตเตมเศษผกและผลไมตามอตราสวนทกาหนดลงไปในถงหมก เมอเรมเขาสระยะท 2 ของการหมก

3.3 การเกบตวอยางป ยนาหมกชวภาพ

ดาเนนการเกบตวอยางตามวธของวนวสาข (2545) โดยมรายละเอยดดงน . . การวเคราะหลกษณะทางกายภาพ

ทาการวเคราะหอณหภมอากาศเหนอถงหมก และอณหภมของปยนาหมกภายในถงหมกทตาแหนงกลางถงหมกทกวนจนสนสดการหมก (21 วน) . . การวเคราะหลกษณะทางเคม กวนวสดในถงหมกดวยไมพายใหเขากน จากนนใชบกเกอรพลาสตกตกตวอยางปยนาหมกชวภาพบรเวณกลางถงหมกครงละ 500 ml จนครบปรมาณ 2 L กวนนาหมกทไดอกครงตกตวอยางจากจดกงกลางภาชนะขนมาปรมาณ 1 L เพอเปนตวแทนนาไปวเคราะหลกษณะทางเคมโดยวเคราะหคา pH และ EC ทกวน และคา N, P, K, OC, C : N ณ วนเรมตนและทกๆ 7 วน สวนคา Na, heavy metal วเคราะห ณ วนเรมตนและวนสดทายของการหมก (21วน) โดยเกบตวอยางแตละพารามเตอรตามทกาหนด จนครบระยะเวลาในการหมก . . การวเคราะหลกษณะทางชวภาพ

เกบตวอยางปรมาตร 500 ml ในทานองเดยวกบการวเคราะหลกษณะทางเคม เพอวเคราะห GA3 ณ วนเรมตนและวนสดทายของการหมก (21 วน)

24

3.4 การวเคราะหคณภาพป ยนาหมกชวภาพ

การวเคราะหคณภาพของป ยนาหมกชวภาพสรปดงตารางท3.1

ตารางท 3.1 เครองมอหรอวธการทใชในการวเคราะห

ลาดบ พารามเตอร เครองมอหรอวธการทใชในการวเคราะห 1 ความเปนกรด-ดาง (pH) pH Meterรน Seven Compact Mettler Toledo

2 อณหภม (Temperate) Thermometer

3 คาการนาไฟฟา (EC) Conductivity Meterรน YSI 3200 Probe YSI 3252

4* อนทรยคารบอน (TOC) UV Persulfate Method

5** ไนโตรเจนทงหมด

(Total N) Kjeldahl Method

6** ฟอสฟอรสทงหมด

(Total P O5) Vanadomolybdate Method

7** โพแทสเซยมทงหมด (Total K2O)

Flame Photometer Method

8*** โลหะหนก (As, Cd, Cr,

Cu, Pb, Hg, Zn) และ Na

ICP-OES (Inductively Couple Plasma-Optical Emission

Spectrometer)

9**** ฮอรโมนพช (GA3) HPLC

หมายเหต : * สงวเคราะหทภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยศลปากร

** สงวเคราะหทสานกวทยาศาสตรเพอการพฒนาทดนกรมพฒนาทดน

*** สงวเคราะหกรมวทยาศาสตรบรการ

**** สงวเคราะหหองปฏบตการกลาง คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

25

บทท 4

ผลการวจยและวจารณ

4.1 การเปลยนแปลงทางกายภาพของป ยนาหมกขวภาพระหวางการหมก

ผลการสงเกตการเปลยนแปลงทางกายภาพของปยนาหมกชวภาพระหวางการหมกแสดงดงตารางท .

ตารางท . การเปลยนแปลงทางกายภาพระหวางการหมกสาหรบป ยนาหมกชวภาพสตรตางๆ

จานวนวนทหมก การเปลยนแปลงทางกายภาพสาหรบป ยนาหมกชวภาพ

สตร 1 และ 2 สตร 3 และ 4

0-3

เกดฟองกาซขนาดใหญไมแตกงายจานวนมากในสตร 1 แตในสตร 2 พบฟองกาซนอยกวา

เกดฟองกาซขนาดใหญไมแตกงาย กาซทเกดขนมจานวนนอยกวาสตร 1 และ 2

4-5 มฟองกาซนอยลง มกลนคลายแอลกอฮอล มฝาสขาวเปนหยอมๆ

มฝาสขาวเปนหยอมๆ และมกลนหอมหวานฟองละเอยด

6-7* มฝาสขาวและกลนคลายแอลกอฮอลเพมขน

กลนหอมหวาน และมฟองกาซละเอยดและแตกงาย

8-12

ฟองกาซขนาดใหญเรมลดลง มกลนคลายแอลกอฮอล

เรมมกลนหอมหวานฟองกาซขนาดใหญจานวนมาก มฝาสขาวปกคลมเปนหยอมๆ

13-18 ฟองกาซจะคอยๆ เลกลงมาก มกลนแอลกอฮอล

ฟองกาซขนาดใหญเรมเลกลงและแตกงาย มกลนคลายแอลกอฮอล

19-21

ฟองกาซบรเวณผวหนานอยลงจนฟองกาซเกอบหมด มกลนแอลกอฮอล

ฟองกาซจะคอยๆ เลกลงมาก มกลนแอลกอฮอล

หมายเหต: * วนท 7 ของการหมก มการเตมเศษผกและผลไมในปยนาหมกสตร 3 และ 4

26

จากตารางท 6 เมอพจารณาตามระยะของการหมกทภมปญญา (2549) รายงานไว พบวา ป ยนาหมกชวภาพสตร 1 และ 2 เขาสระยะท 1, 2 และ 3 เมอวนท 3, 8 และ 13 ตามลาดบ สวนสตร 3 และ 4

เขาสระยะท 1 เมอวนท 3 และเรมเขาระยะท 2 เมอวนท 6-7 แลวจงทาการเตมเศษผกและเศษผลไมลงไปแลวกจะกลบไประยะท 1 อกครง แลวเขาสระยะท 2 ในท 13 และเขาสระยะท 3 ในวนท 19

ซงตางจากสตร 1 และ 2 ทเตมวสดทกอยางแตแรก ซงเรมเขาระยะท 1 ในวนท 3 พรอมกบสตร 3

และ 4 แตจะเรมเขาระยะท 2 ในวนท 8 และเขาสระยะท 3 ในวนท 13โดยจากการสงเกต พบวาการหมกทกสตรใชไดแลวหลงจากหมกนาน 21 วน

4.2 การเปลยนแปลงอณหภมในป ยนาหมกชวภาพ

การเปลยนแปลงอณหภมในปยนาหมกชวภาพแตละสตรในถงหมกแสดงดงในตารางท 4.2 และรปท 4.1 พบวาโดยทวไปอณหภมของป ยนาหมกชวภาพทกสตรมคาใกลเคยงกน มแนวโนมไปในทานองเดยวกน และสมพนธกบอณหภมอากาศ ยกเวนในชวงวนท 2-4 ของการหมก ทอณหภมของป ยนาหมกมคาเพมขน แมอณหภมอากาศมคาลดลง เนองจากในระหวางการหมกมกจกรรมของจลนทรยเกดขน (วนวสาข, 2524) แตในชวงวนท 6-8 และวนท 17-20 ของการหมกพบวาปยนาหมกมอณหภมตาลงเนองจากเปนชวงเวลาทฝนตกตดตอกนหลายวน โดยทวไปอณหภมของป ยนาหมกชวภาพตลอดการหมกมคาอยในชวง - °C ซงใกลเคยงกบอณหภมของอากาศตลอดการหมกทมคาอยในชวง 28-31°C

สาหรบปยนาหมกสตร 3 และ 4 พบวาในชวงวนท 9-16 ของการหมกอณหภมในถงหมกเพมขนเนองจากเกดการหมกหลงจากการเตมเศษผกและผลไมลงในหลงจากการหมกได 7 วน อยางไรกตาม การเปลยนแปลงอณหภมของป ยนาหมกชวภาพทกสตรใกลเคยงกนคออยในชวง 28-32°C ซงสมพนธกบอณหภมอากาศ ทอยในชวง 28-31°C และตลอดการหมกอณหภมของป ยนาหมกชวภาพมการเปลยนแปลงไมมากนก ซงแตกตางจากการทาปยหมกทมสภาพเปนของแขง การเปลยนแปลงของอณหภมเกดจากความรอนทมาจากกจกรรมของจลนทรยเปนหลก (ธนวด, 2543) แตสาหรบการทาปยนาหมกชวภาพมวตถดบทมสภาพเปนของเหลวไดแก กากนาตาล และนา อกทงเศษปลา และเศษผกและผลไม เมอเกดการยอยสลายกจะกลายสภาพเปนของเหลว อณหภมทเพมขนเนองจากกจกรรมของจลนทรยระหวางการหมกจงมคาตากวาในกรณของการหมกแบบทมอากาศ (aerobic fermentation) (วนวสาข, 2545)

27

ตารางท 4.2 การเปลยนแปลงอณหภมในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร ระยะเวลา

การหมก (วน) อณหภมอากาศ

(°C)

อณหภมในปยนาหมกชวภาพในถงหมก (°C)

สตรท 1 สตรท 2 สตรท 3 สตรท 4 0 29.0 28.0 28.0 28.0 28.0

1 29.0 28.0 28.0 28.0 28.0

2* 28.0 30.0 30.0 30.0 30.0

3* 28.0 30.5 31.0 31.0 30.0

4* 28.0 30.0 30.0 30.0 30.0

5 29.0 29.0 29.0 29.0 29.0

6* 28.0 29.0 29.0 29.0 29.0

7* 28.0 29.0 29.0 29.0 29.0

8* 28.0 29.0 29.0 29.0 29.0

9 28.5 29.0 29.0 30.0 30.0

10 29.0 29.0 29.5 30.5 30.5

11 29.5 29.0 29.0 30.5 30.5

12 30.5 29.0 28.5 31.0 31.0

13 31.0 29.0 29.0 31.5 31.5

14 31.0 28.5 29.0 32.0 32.0

15 31.0 29.0 28.5 32.0 32.0

16* 28.0 29.0 29.0 30.0 30.0

17* 28.0 28.5 29.0 29.0 29.0

18* 28.0 29.0 29.0 29.0 28.5

19 29.0 29.0 28.5 29.0 29.0

20* 28.0 29.0 29.0 29.0 29.0

21 29.0 29.0 29.0 29.0 29.0

Range 28.0-31.0 28.0-30.5 28.0-31.0 28.0-32.0 28.0-32.0

หมายเหต : * มฝนตก

28

รปท 4.1 การเปลยนแปลงอณหภมภายในถงหมกของปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร

4.3 การเปลยนแปลงความเปนกรด-ดาง (pH) ในป ยนาหมกชวภาพ คาความเปนกรด-ดางในปยนาหมกชวภาพแตละสตรแสดงดงในตารางท 4.3 และรปท. พบวาคา pH ในปยนาหมกชวภาพในชวงวนแรกมคาเทากบ 4.5-4.8 ตอมาแบคทเรยมการสรางกรดอนทรยมากขนทาใหคา pH ในปยนาหมกในชวง 2-5 วนคอนขางตาอยในชวง 3.9-4.2 ซงทาใหสภาพในถงหมกไมเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของแบคทเรย เนองจากแบคทเรยไมสามารถอยในสภาวะทเปนกรดมากๆ ได แตจะเหมาะสมตอจลนทรยในกลมของยสตและราทสามารถเจรญเตบโตไดดในสภาวะทเปนกรดมากกวาแบคทเรย (Bailey and Ollis, 1986) ซงสงเกตไดจากภายในถงหมกมฝาสขาวขนเปนจดๆ กระจายบนผวหนา และเมอเตมเศษผกและผลไมเมอหมกได 7 วนในป ยนาหมกชวภาพสตรท 3 และ 4 pH มคาเพมขนในวนท 8-11 ของการหมก และเมอหมกได 13 วน ป ยนาหมกชวภาพสตรท 1 และ 2 มกลนหอมคลายกบกลนไวน เนองจากยสตสรางแอลกอฮอล อกทงเมอราเจรญเตบโตและยอยสลายเซลลโลสไดดจะมการสรางแอมโมเนยขน ทาใหสภาพภายในถงหมกมคา pH เรมสงขน (Poincelot, 1979) แตเมอสารอาหารในถงหมกเรมลดลงกจกรรมของจลนทรยกลดลงจงทาใหคา pH เรมคงทเมอหมกได 19 วน คา pH อยในชวง . - .

29

ตารางท 4.3 การเปลยนแปลงความเปนกรด-ดาง (pH) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร ระยะเวลา

การหมก (วน) คาความเปนกรด-ดางในปยนาหมกชวภาพในถงหมก

สตรท 1 สตรท 2 สตรท 3 สตรท 4 0 4.8 4.6 4.2 4.5

1 4.3 4.3 4.7 4.6

2 4.2 4.1 4.0 4.2

3 4.2 4.1 4.0 4.2

4 4.1 4.0 3.9 3.9

5 4.2 4.1 4.0 3.9

6 4.1 4.1 4.0 4.1

7 4.2 4.2 4.1 4.1

8 4.2 4.0 4.2 4.2

9 4.1 4.0 4.2 4.3

10 4.1 4.2 4.2 4.4

11 4.0 4.0 4.1 4.1

12 4.3 4.3 4.0 4.0

13 4.3 4.3 4.0 4.0

14 4.3 4.1 4.1 4.0

15 4.3 4.1 4.1 4.1

16 4.1 4.0 4.1 4.2

17 4.0 4.0 4.0 4.2

18 4.2 4.2 4.0 4.1

19 4.3 4.3 4.1 4.0

20 4.3 4.3 4.1 4.0

21 4.3 4.4 4.2 4.0

Range . - . . - . . - . . - .

30

รปท . การเปลยนแปลงความเปนกรด-ดาง (pH) ในป ยนาหมกชวภาพทง 4 สตร

4.4 การเปลยนแปลงคาการนาไฟฟา (EC) ในป ยนาหมกชวภาพ คาการนาไฟฟาในปยนาหมกชวภาพแตละสตรแสดงในตารางท . และรปท 4.3

พบวา ป ยนาหมกชวภาพสตรท 1, 2, 3 และ 4 มคาการนาไฟฟาอยในชวง 19.4-23.6, 17.8-22.4,

21.1-24.1 และ 20.2-21.5 dS/m ตามลาดบ โดยสวนใหญ (สตร 1-3) เมอเวลาในการหมกเพมขน คาการนาไฟฟาของปยนาหมกชวภาพมคาเพมขนยกเวนปยนาหมกชวภาพสตร 4 ทคาการนาไฟฟาไมคอยเปลยนแปลงมากนก ซงคา EC ของป ยทไดจากการวจยนมคาสงกวาคา EC ของป ยนาหมกทรายงานโดยวณารตน (2553) ปยนนทและคณะ (2554) และ Uparivong (2012) อยางไรกตาม คาทไดจากการวจยครงนมคาใกลเคยงกบคามาตรฐานของกรมพฒนาทดน

31

ตารางท . การเปลยนแปลงคาการนาไฟฟา (EC) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร ระยะเวลา

การหมก (วน) คาการนาไฟฟาในป ยนาหมกชวภาพในถงหมก (dS/m)


1 19.6 18.3 21.4 21.3

2 19.9 18.7 21.7 21.2

3 20.4 19.1 22.0 21.2

4 20.6 19.5 22.3 21.1

5 20.9 19.8 22.5 21.0

6 21.2 19.9 22.5 20.9

7 21.5 20.1 22.6 20.8

8 21.9 20.2 22.8 20.8

9 22.4 20.4 22.9 20.7

10 22.8 20.6 23.3 20.6

11 22.9 21.0 23.5 20.5

12 23.1 21.2 23.7 20.4

13 23.2 21.3 23.8 20.3

14 23.2 21.5 23.8 20.2

15 23.3 21.6 23.8 20.2

16 23.4 21.8 23.9 20.2

17 23.4 21.9 23.9 20.2

18 23.5 22.2 24.0 20.2

19 23.5 22.3 24.0 20.2

20 23.6 22.4 24.1 20.2

21 23.6 22.4 24.1 20.2

Range . - . 17.8-22.4 21.1-24.1 20.2-21.5

32

รปท4.3 การเปลยนแปลงคาการนาไฟฟา (EC) ในป ยนาหมกชวภาพทง 4 สตร

4.5 ปรมาณสารอนทรยคารบอนทงหมด (Total Organic Carbon, TOC) ในป ยนาหมกชวภาพ การเปลยนแปลงปรมาณสารอนทรยคารบอนทงหมดในปยนาหมกชวภาพแสดงในตารางท 4.5 และ รปท 4.4 พบวาเมอเรมตนการหมกสตร 1 และ 2 มปรมาณ TOC มากกวาสตร 3 และ 4 ตอมาในวนท 7 ของการหมก พบวาปรมาณคารบอนในป ยนาหมกชวภาพสตรท 1 และ 2 กลบมปรมาณลดลง แตในปยนาหมกชวภาพสตรท 3 และ 4 กลบมปรมาณ TOC เพมขน และหลงจากการหมก 14 วนคารบอนมปรมาณเพมขนในทกสตรการทดลอง อยางไรกตาม เมอสนสดการหมก (21 วน) ปรมาณ TOC ของทกสตรมคาไมแตกตางกนมากนก คออยในชวง 8.1-9.0

(ปรมาณ TOC ของปยนาหมกชวภาพในสตร 1, 2, 3 และ 4 มคาเปน . , . , 9.0 และ 8.7% ตามลาดบ) โดยชวงทมปรมาณคารบอนเพมขนเนองจากจลนทรยเปลยนคารบอนไปอยในรปสารละลายนามากขน สวนปรมาณคารบอนทพบมคาลดลงเกดจากจลนทรยนาคารบอนไปใชในการเจรญเตบโตและอาจเปลยนเปนกาซคารบอนไดออกไซดระเหยออกสบรรยากาศ (ธนวด, 2543)

ซงผลการวจยครงนพบวาตลอดระยะเวลาการหมก ป ยนาหมกชวภาพสตร 2 มการเปลยนแปลงมากกวาสตรอนๆ

33

ตารางท 4.5 คาเฉลยปรมาณสารอนทรยคารบอนทงหมด (TOC) ในปยนาหมกชวภาพ

ทง 4 สตร ระยะเวลา

การหมก (วน) คาเฉลยปรมาณสารอนทรยคารบอนทงหมดในป ยนาหมกชวภาพในถงหมก (%) ±SD

สตรท 1 สตรท 2 สตรท 3 สตรท 4 0 9.1 ± 0.06 10.2 ± 0.02 6.0± 0.02 5.6 ± 0.02

7 8.3 ± 0.01 4.5 ± 0.09 8.3 ± 0.03 8.1 ±0.06

14 8.6 ± 0.08 5.8 ± 0.07 9.1 ± 0.04 8.6 ± 0.04

21 8.1 ± 0.04 9.0 ± 0.09 9.0 ±0.01 8.7 ± 0.06

Range 8.1-9.1 4.5-10.2 6.0-9.1 5.6-8.7

รปท . การเปลยนแปลงคาเฉลยปรมาณคารบอน (TOC) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร

34

4.6 ปรมาณไนโตรเจนทงหมด (Total N) ในป ยนาหมกชวภาพ การเปลยนแปลงปรมาณไนโตรเจนทงหมดในป ยนาหมกชวภาพแสดงในตารางท 4.6

และรปท 4.5

ตารางท 4.6 คาเฉลยปรมาณไนโตรเจนทงหมด (Total N) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร ระยะเวลา

การหมก (วน) คาเฉลยปรมาณไนโตรเจนทงหมดในป ยนาหมกชวภาพในถงหมก (%)


7 0.73 0.45 0.69 0.65

14 0.74 0.48 0.92 0.73

21 0.79 0.56 0.99 0.43

Range 0.49-0.79 0.45-0.65 0.35-0.99 0.36-0.73

รปท . การเปลยนแปลงปรมาณไนโตรเจนทงหมด (Total N) ในปยนาหมกชวภาพ

ทง 4สตร

35

พบวา ปรมาณไนโตรเจนทงหมดในถงหมกปยนาหมกชวภาพทง 4 สตรในวนแรกมปรมาณเทากบ 0.49%, 0.47%, 0.35% และ 0.36% ตามลาดบแลวคาไนโตรเจนทงหมดคอยๆเพมขนดงผลทวเคราะหไดในวนท 14 ของการหมกเนองจากจลนทรยทอาศยอยในนาหมกชวภาพเปนจลนทรยจาพวกทสามารถตรงไนโตรเจนจากอากาศทมอยอยางอสระซงสามารถเจรญไดทงททมอากาศถายเทด (aerobic bacteria) และในสภาพอบอากาศ (anaerobic bacteria) และกจกรรมของจลนทรยทมการใชไนโตรเจนในการเจรญเตบโตและสรางเซลลในรปทมอนทรยไนโตรเจนขนมาในระหวางการยอยสลายวสดหมก (วณารตน, 2553) เมอสนสดการหมก (21 วน) สวนใหญ คอ สตร 1, 2 และ 3 คาไนโตรเจนทงหมดยงคงเพมขน ยกเวนสตร 4 ทคาไนโตรเจนทงหมดทกลบมคาลงลงกวาในวนท 14 ของการหมก โดยยงไมชดเจนวาเนองมาจากสาเหตใด

4.7 อตราสวนระหวางคารบอนตอไนโตรเจนทงหมด (C : N Ratio) ในป ยนาหมกชวภาพ การเปลยนแปลงอตราสวนคารบอนตอไนโตรเจนทงหมดในถงหมกระหวางการหมกป ยนาหมกชวภาพแสดงในตารางท . และรปท 4.6

ตารางท . อตราสวนระหวางคารบอนตอไนโตรเจนทงหมด (C : N ratio) ในปยนาหมก

ชวภาพทง 4 สตร ระยะเวลา การหมก

(วน)

อตราสวนระหวางคารบอนตอไนโตรเจนทงหมดในปยนาหมกชวภาพ

ในถงหมก


7 11.36 10.02 11.97 12.42

14 11.64 12.04 9.92 11.81

21 10.23 16.09 9.13 20.26

Range 10.23-18.49 10.02-21.68 9.13-17.03 11.81-20.26

36

รปท 4.6 อตราสวนระหวางคารบอนตอไนโตรเจนทงหมด (C : N ratio) ในปยนาหมก

ชวภาพทง 4 สตร

พบวาในวนแรกของการหมกสตร 1, 2, 3 และ 4 มคาเปน 18.49, 21.68, 17.03 และ 16.08 ตามลาดบเมอผานการหมกได 7 วนคาลดลงเปน 11.36, 10.02, 11.97 และ 10.22 ตามลาดบ และวนท 14 ของการหมกสตร 1 และ 2 มคาเพมขนเลกนอย สวนสตร 3 และ 4 มคาลดลง เมอสนสดการหมก (21วน) คา C : N ของสตรตางๆททดลองมคาเรยงลาดบจากนอยไปมากดงน สตร 3

< สตร 1 <สตร 2 < สตร 4

4.8 ปรมาณฟอสฟอรสทงหมด (Total P2O5) ในป ยนาหมกชวภาพ

การเปลยนแปลงปรมาณฟอสฟอรสทงหมดในปยนาหมกชวภาพแสดงในตารางท . และรปท 4.7 สตร 1 และ 2 มคาฟอสฟอรสไมคอยเปลยนแปลง สวนสตร 3 และ 4 พบวาการเปลยนแปลงของฟอสฟอรสเปนไปในทานองเดยวกน คอ คาฟอสฟอรสเพมขนสงสดในวนท 14 แลวลดลงอกเมอสนสดการทดลอง โดยคาฟอสฟอรสทสงขนเนองมาจากการยอยสลายของเศษผกและผลไมทใสลงไปหลงจากการหมกไปแลว 7 วน

37

ตารางท 4.8 คาเฉลยปรมาณฟอสฟอรสทงหมด (Total P2O5) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร ระยะเวลา

การหมก (วน) คาเฉลยปรมาณฟอสฟอรสทงหมดในปยนาหมกชวภาพในถงหมก (%)


7 0.46 0.42 0.53 0.51

14 0.47 0.43 0.67 0.63

21 0.49 0.45 0.44 0.36

Range 0.46-0.49 0.42-0.45 0.44-0.67 0.36-0.63

รปท 4.7 การเปลยนแปลงปรมาณฟอสฟอรสทงหมด (Total P2O5) ในปยนาหมกชวภาพ

ทง 4 สตร

38

4.9 ปรมาณโพแทสเซยมทงหมด (Total K2O) ในป ยนาหมกชวภาพ คาเฉลยปรมาณโพแทสเซยมทงหมดในป ยนาหมกชวภาพแตละสตรดงแสดงในตารางท 4.9 และรปท 4.8

ตารางท 4.9 คาเฉลยปรมาณโพแทสเซยมทงหมด (Total K2O) ในป ยนาหมกชวภาพทง 4 สตร ระยะเวลา

การหมก (วน) คาเฉลยปรมาณโพแทสเซยมทงหมดของปยนาหมกชวภาพในถงหมก (%)


7 0.63 0.69 1.11 0.99

14 0.72 0.87 0.9 0.78

21 0.54 0.78 0.84 0.51

Range 0.54-0.96 0.69-1.02 0.57-1.11 0.51-0.99

รปท 4.8 การเปลยนแปลงปรมาณโพแทสเซยมทงหมด (Total K2O) ในป ยนาหมกชวภาพ

ทง 4 สตร

39

สตร 1 และ 2 มแนวโนมการเปลยนแปลงไปในทานองเดยวกนคอ คาโพแทสเซยมลดลงในวนท 7 ตอมาเพมขนในวนท 14 แลวลดลงอกในวนท 21 สวนสตร 3 และ 4 กมแนวโนมการเปลยนแปลงไปในทานองเดยวกนคอ คาโพแทสเซยมเพมขนในวนท 7 แลวลดลงเรอยๆ ในวนท 14 และ 21 ตามลาดบ 4.10 ปรมาณโซเดยม (Na) ในป ยนาหมกชวภาพ

ผลการวเคราะหปรมาณโซเดยมในปยนาหมกชวภาพทกสตรเมอสนสดการหมก(ตารางท 4.10) พบวาระยะเวลาการหมกทนานขนทาใหปรมาณโซเดยมเพมขนเนองจากเกดการยอยสลายวสดทใชในการหมกโดยเฉพาะอยางยงในสตร 1, 2 และ 3

ตารางท 4.10 คาเฉลยปรมาณโซเดยม (Na) ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร ระยะเวลา

การหมก (วน) คาเฉลยปรมาณโซเดยมในปยนาหมกชวภาพในถงหมก (%) ±SD

สตรท 1 สตรท 2 สตรท 3 สตรท 4 วนแรก 6.47± 0.24 0.62± 0.01 0.50± 0.0 0.49± 0.01

วนสดทาย 10.12± . 5.39± . 6.87± . 0.65± . Range 6.47-10.12 0.62-5.39 0.50-6.87 0.49-0.65

4.11 ปรมาณโลหะหนก (Heavy Metals) ในป ยนาหมกชวภาพ ปรมาณโลหะหนกในปยนาหมกชวภาพแตละสตรแสดงดงในตารางท 4.11 พบวาเมอผานการหมก 21 วนสารหน (As) มปรมาณเพมขนทกสตร ตรวจพบโครเมยม (Cr) มปรมาณลดลงในสตรท 1 และ 2 แตในสตรท 3 พบวามปรมาณเพมขน สาหรบปรมาณทองแดง (Cu) พบวามปรมาณเพมขนในสตรท 1, 3 และ 4สวนในป ยนาหมกชวภาพสตรท 2 กลบมปรมาณทองแดงลดลง สวนตะกว (Pb) มปรมาณลดลงในสตรท 3 และ 4 สาหรบปรมาณปรอท (Hg) สตรท 1 และ 3 มปรมาณเพมขน และในสตรท 2 มปรมาณลดลงเลกนอย นอกจากน สาหรบสงกะส (Zn) พบวาในถงสตรท 1 และ 2 มปรมาณลดลง แตปรมาณสงกะส (Zn) ในสตรท 3 และ 4 กลบมปรมาณเพมขน เนองมาจากวนแรกยงไมเกดการกระบวนการหมก ตอมาจงเกดกระบวนการหมก และเมอกระบวนการหมกสนสดในวนท 21 พบวาปรมาณโลหะหนกของวนสดทายของการหมกมปรมาณสงขนกวาวนแรก อกทงกระบวนการหมกจะทาใหภายในถงหมกมสภาวะเปนกรดทาใหโลหะหนกถกสกดออกมาจากวตถดบมากขน นอกจากนวตถดบทนามาทาการหมกอาจมการปนเปอนโลหะหนกจากแหลงตางๆดวยเชนอาจมโลหะหนกปนเปอนในสงแวดลอมทปลาทะเลอย

40

อาศย หรออาจมการปนเปอนโลหะหนกจากกระบวนการเพาะเลยงปลาในบอ จงสงผลใหเกดการปนเปอนของโลหะหนกในเศษปลาทใชเปนวตถดบในการหมกในงานวจยน รวมทงเศษผกและผลไมทใชในการวจยนกอาจปนเปอนโลหะหนกจากสารฆาแมลงทใชในระหวางกระบวนการผลตผกและผลไมดงกลาว

ตารางท 4.11 คาเฉลยโลหะหนกในปยนาหมกชวภาพวนแรกและวนสดทายของการหมก

ทง สตร

โลหะ

หนก

คาเฉลยโลหะหนกในปยนาหมกชวภาพ (mg/L) ±SD สตร 1 สตร 2 สตร 3 สตร4

วนแรก สดทาย วนแรก สดทาย วนแรก สดทาย วนแรก สดทาย

As 0.109±0.0 0.140±0.01 0.254±0.0 0.275±0.01 0.096±0.0 0.198±0.01 0.055±0.0 0.079±0.0

Cd - - - - - - - -

Cr 0.06±0.0 - 0.12±0.0 0.01±0.01 - 0.02±0.0 - -

Cu 1.36±0.03 1.55±0.04 1.45±0.08 1.02±0.01 0.85±0.0 1.00±0.09 0.90±0.01 1.42±0.01

Pb - - - - 0.01±0.01 - 0.02±0.02 -

Hg - 0.017±0.0 0.169±0.02 0.154±0.0 - 0.129±0.01 - -

Zn 3.36±0.11 2.62±0.06 3.98±0.05 3.02±0.07 3.10±0.15 4.43±0.08 3.02±0.05 5.36±0.11

หมายเหต – หมายถงตรวจไมพบ (Cd < 0.001 mg/L, Cr < 0.004 mg/L, Pb < 0.014mg/L,

Hg = 0.002 mg/L)

4.12 ปรมาณฮอรโมนจบเบอเรลลน (Gibberellins; Gibberellic acid : GA3) ในป ยนาหมกชวภาพ

การวเคราะหปรมาณจบเบอเรลลนในป ยนาหมกชวภาพแตละสตรแสดงดงในตารางท . พบวาเมอสนสดการหมก (วนท 21) สตร 1, 2, 3 และ 4 มปรมาณ GA3 เพมขนโดยเฉพาะอยางยงในสตร 3 และ 4 มคาเพมขนอยางมาก และมากกวาสตร 1 และ 2

ตารางท . คาเฉลยปรมาณฮอรโมนพช GA3 ในปยนาหมกชวภาพทง 4 สตร

ระยะเวลา การหมก (วน)

คาเฉลยปรมาณฮอรโมนพช GA3 ในป ยนาหมกชวภาพในถงหมก (mg/L) ±SD

สตรท 1 สตรท 2 สตรท 3 สตรท 4 วนแรก . ± 0 . ± 0 . ± 0 . ± 0

วนสดทาย . ± 0 . ± 0 . ± 0 . ± 0 Range . - . . - . . - . . - .

41

4.13 การเปรยบเทยบคณสมบตทางเคมของป ยนาหมกชวภาพทง 4 สตรกบคามาตรฐาน

ผลการวเคราะหสมบตของป ยนาหมกชวภาพเมอสนสดการหมกในเวลา 21 วน ทง 4 สตร แสดงดงในตารางท .

จากตารางท 4.13 สาหรบคา N, P และ K พบวามเพยงสตร 1, 2, 3 ผานเกณฑมาตรฐาน โดยสตร 3 มคา N และ K สงกวาอก สตร อตราสวนระหวางคารบอนตอไนโตรเจนทงหมด (C : N ratio) มเพยงสตรท 1, 2 และ 3 เทานนทมคาอยในเกณฑมาตรฐาน ปรมาณโซเดยมไมผานเกณฑมาตรฐานยกเวนสตรท แตทกสตรมคาการนาไฟฟาและคา pH ไมผานเกณฑมาตรฐานทงหมดอยางไรกตาม สตร 3 และ 4 นบวามคา pH ยงใกลเคยงคามาตรฐานมากกวาสตร 1 และ 2 สวนคาการนาไฟฟามคาใกลเคยงกบมาตรฐานของสานกวทยาศาสตรเพอการพฒนาทดน กรมพฒนาทดนกระทรวงเกษตรและสหกรณ ( )

ปรมาณ GA3 ในทกสตรมปรมาณสงกวาคามาตรฐาน และสตร 3 และ 4 มคาสงมากกวาสตรท 1 และ 2 อยางมาก โดยสตรท 4 มคา GA3 สงถง 52.92 mg/L

42

ตารางท . การเปรยบเทยบสมบตของป ยนาหมกชวภาพทง 4 สตรกบคามาตรฐาน

ลาดบท สมบต คามาตรฐาน คาของปยนาหมกชวภาพ

สตรท 1 สตรท 2 สตรท 3 สตรท 4

1

Total N (%)

Total P2O5 (%)

Total K2O (%)

≥ . %

≥ . %

≥ 0.5 %

0.79

0.49

0.54

0.

0.45

0.78

0.99

0.44

0.84

0.43

0.36

0.51

2 C : N Ratio ≤ :1 . 16.09 9.13 20.26

3 EC (dS/m) ≤ 1 *

≤ 2 ** 23.60 22.40 24.10 20.20

4 Na (%) ≤ 1% 10.12 5.39 6.87 0.65 5 pH ≤ . 4.30 4.40 4.20 4.00 6 GA3 (mg/L) ≥ . 9.11 19.55 37.45 52.92

7

- As (mg/L)

- Cd (mg/L)

- Cr (mg/L)

- Cu (mg/L)

- Pb (mg/L)

- Hg (mg/L)

- Zn (mg/L)

≤ 0.25

≤ 0.03

≤ 0.50 ≤ 1.00

≤ 0.20

≤ 0.005

≤ .

0.140

-

-

1.55

-

0.017

2.62

0.275

-

0.01

1.02

-

0.154

3.02

0.198

-

0.02

1.00

-

0.129

4.43

0.079

-

-

1.42

-

-

5.36 หมายเหต – หมายถง ตรวจไมพบ (Cd < 0.001 mg/L, Cr < 0.004 mg/L, Pb < 0.014 mg/L,

Hg = 0.002 mg/L)

* หมายถง คามาตรฐานของกลมควบคมปย สานกควบคมพชและวสดการเกษตร กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ (2550)

** หมายถง คามาตรฐานของสานกวทยาศาสตรเพอการพฒนาทดน กรมพฒนาทดนกระทรวงเกษตรและสหกรณ ( )

สาหรบปรมาณโลหะหนกทวเคราะหไดจากปยนาหมกชวภาพสตรตางๆ หากพจารณาจากชนดของโลหะหนกทมคาเกนคามาตรฐาน พบวา สตร 3 มสมบตดทสด คอมแค Hg เทานนทมคาเกนคามาตรฐานรองลงมา คอ สตรท 1 และ 4 ทมชนดของโลหะหนกทเกนกวาคามาตรฐานเทากนคอ 2 ชนด โดยสตรท 1 มปรมาณ Cu และ Hg เกนกวาคามาตรฐาน และสตรท 4 มปรมาณ

Cu และ Zn เกนกวาคามาตรฐาน สวนสตร 2 มชนดของโลหะหนกทเกนกวาคามาตรฐานมากทสด คอ 3 ชนด ไดแก As, Cu และ Hg

43

บทท 5

สรปผลการวจย และเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย การวจยนผลตปยนาหมกชวภาพเปนระยะเวลา 21 วน โดยใชอตราสวนของวตถดบและวธการทตางกน แลวเปรยบเทยบลกษณะของผลผลตทไดทงทางดานกายภาพและเคมโดยอตราสวนของวสดทใชในการวจย ม 2 อตราสวน คอ เศษปลา : เศษผกและผลไม เปน 3 : 1

(สาหรบสตร 1 และ 3) และ 2 : 2 (สาหรบสตร 2 และ 4) สวนวธการทใชในการวจยม 2 วธการคอ ใสสวนประกอบทงหมดตงแตเรมตนการผลต (สาหรบสตร 1 และ 2) และเตมเศษผกและผลไมเมอเรมเขาระยะท 2 ของการหมกประมาณวนท 7 ของการหมก (สาหรบสตร 3 และ 4) ทาการวเคราะหลกษณะของป ยนาหมกชวภาพทางดานกายภาพ คอ อณหภม และ EC ลกษณะทางเคม ไดแก pH,

total N, total P O5, total K2O, OC, C : N ratio, Na, heavy metal ลกษณะทางชวภาพ คอ ฮอรโมนพช GA3

เมอเทยบกบคามาตรฐานพบวา ทง 4 สตรของปยนาหมกชวภาพมปรมาณสารอาหารหลกและปรมาณฮอรโมนพช GA3 มากกวาคามาตรฐาน โดยสตร 3 มปรมาณ total N และ total

K2O มากกวาสตร , 2 และ สวนสตร 4 มปรมาณฮอรโมนพช GA3 มากกวาทกสตรโดยมปรมาณสงถง . mg/L เมอพจารณาจากปรมาณโลหะหนก พบวา สตร 3 มสมบตดทสด คอ มแคปรอท(Hg) เทานนทมคาเกนคามาตรฐาน คอมปรมาณ 0.129 mg/L (คามาตรฐาน ≤ 0.005 mg/L) รองลงมา ทพบวามคาโลหะหนกเกนกวามาตรฐาน 2 ชนด คอ สตร 1 มทองแดง (Cu) 1.55 mg/L (คามาตรฐาน ≤ 1.00 mg/L) และปรอท (Hg) 0.017 (คามาตรฐาน ≤ 0.005 mg/L) และสตร 4 พบวามคาโลหะหนกเกนกวามาตรฐาน 2 ชนด คอมทองแดง (Cu) 1.42 mg/L (คามาตรฐาน ≤ 1.00 mg/L) และสงกะส (Zn) 5.36 mg/L (คามาตรฐาน ≤ 5.00 mg/L) สวนสตร 2 มชนดของโลหะหนกทเกนกวาคามาตรฐานมากทสด คอ 3 ชนด ไดแกสารหน (As) 0.275 mg/L (คามาตรฐาน ≤ 0.25 mg/L) ทองแดง (Cu) 1.02 mg/L (คามาตรฐาน ≤ 1.00 mg/L) และปรอท (Hg) 0.154 mg/L (คามาตรฐาน ≤

0.005 mg/L)

เมอพจารณาจากอตราสวนของวสดทใชในการผลต อตราสวนของวสดทใชในการวจย ม 2 อตราสวน คอ เศษปลา : เศษผกและผลไม เปน 3 : 1 (สาหรบสตร 1 และ 3) และ 2 : 2 (สาหรบ

44

สตร 2 และ 4) พบวาทกสตรมปรมาณธาตอาหารหลกมากกวาคามาตรฐาน สวนปรมาณฮอรโมนพช GA3 เมอเทยบระหวางวธการหมกทเหมอนกน พบวา GA3 จะมปรมาณมากในสตรทใชอตราสวนของเศษปลา : เศษผกและผลไม เปน 2 : 2 คอสตร มปรมาณ GA มากกวาสตร (สตร

เทากบ 19.55 mg/L และสตร เทากบ 9.11 mg/L) และสตร มปรมาณ GA3 มากกวาสตร (สตร 4 เทากบ 52.92 mg/L และสตร 3 เทากบ 37.45 mg/L)

เมอพจารณาจากวธการทใชในการผลต พบวา วธการหมกปยนาหมกชวภาพโดยการเตมเศษผกและเศษผลไมเมอการหมกไดเรมเขาระยะท 2 ของการหมก (ประมาณวนท 7 ของการหมก) คอสตรท 3 และ 4 จะมปรมาณธาตอาหารหลก และปรมาณฮอรโมนพช GA3 มากกวาวธการหมกทใสสวนประกอบทงหมดตงแตเรมตนการผลตปยนาหมกชวภาพ คอ สตรท 1 และ 2 โดยสตรท 3 ใหปรมาณธาตอาหารหลกมากทสดคอ total N 0.99%, total P2O5 0.73% และ total

K2O 0.84% และสตรท 4 จะใหปรมาณฮอรโมนพช GA3 มากทสดคอ 52.92 mg/L เมอพจารณาทงอตราสวนของวสด และวธการทใชในการผลตแลว พบวา ป ยนาหมกชวภาพสตรท 3 ไดผลผลตทมคณภาพดทสด เนองจากมปรมาณธาตอาหารหลก คอ total N 0.99%,

total P2O5 0.73% และ total K2O 0.84% มปรมาณฮอรโมนพช GA3 37.45 mg/L ซงสงกวาคามาตรฐานทกาหนด (คามาตรฐาน ≥ . mg/L) ดงนนการผลตปยนาหมกชวภาพทแนะนาคอการผลตปยนาหมกชวภาพสตรท 3 ซงอตราสวนของวสดคอ เศษปลา : เศษผกและผลไมเปน 3 : 1 และควรเตมผกและผลไม เมอเรมเขาสระยะท 2 ของการหมก (ประมาณวนท 7 ของการหมก)

5.2 ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะเพมเตมทนาจะชวยใหสามารถสงเกตการเปลยนแปลงของผลการทดลองไดชดเจนยงขน คอควรเพมความถในการวเคราะหพารามเตอรตางๆ ดงน

(1) คา N, P, Kควรวเคราะหทกวน

(2) คา ฮอรโมนพช GA3 ควรจะวเคราะหทกๆ วน (3) คา heavy metals ควรวเคราะหทกๆ วน (4) อกทงควรวเคราะหปรมาณheavy metals ในวสดทนามาทาปยหมกชวภาพดวย

เพอจะชวยใหทราบไดวามการปนเปอนของ heavy metals ในวสดทเลอกมาใชหรอไม

45

รายการอางอง

กรมการขาว กระทรวงเกษตรและสหกรณ. . ดนทมปญหาธาตเหลกเปนพษในนาขาวและการ

จดการ. บทความความรเรองการเกษตร. แหลงทมา:http://kasetd.com/rice_7iron.html,

2 กนยายน .

กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. . แนวทางปฎบตทดดาน

การปองกนและลดมลพษ อตสาหกรรมอาหารทะเลแปรรปประเภทปลา. กรมควบคม

มลพษ, กรงเทพฯ. กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. . ความรดาน Rs. การ

จดการขยะมลฝอย ขอมลและบรการ แหลงทมา:http://www.pcd.go.th/info_serv/

waste_ R.htm, 10 พฤษภาคม . กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 2545. คมอการผลตและประโยชนของป ยอนทรยนา. แหลงทมา:http://ag-ebook.lib.ku.ac.th/index.php/component/content/article/951,

12 กนยายน 2556.

กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 46. สารเรงประเภทจลนทรย พด.1 พด.2 พด.3

สาหรบเพมความอดมสมบรณของดนและผลผลตการเกษตร. แหลงทมา: http://e-

library.ldd.go.th/library/Ebook/bib32.pdf, 5 ตลาคม 2555. กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ. . มอะไรในป ยอนทรยนา. เอกสารเพอการ

ถายทอดเทคโนโลย ชดความรและเทคโนโลยการพฒนาทดน (สนท. 010008-2550)

แหลงทมา: http://www.ldd.go.th/menu_Dataonline/G1/G1_21.pdf, 6 ธนวาคม 2553.

กรมวชาการเกษตร. 2550. คาแนะนาการขอใบสาคญการขนทะเบยนป ยอนทรย. สานกควบคมพช

และวสดการเกษตร. แหลงทมา: http://www.doa.go.th/ard/, 10 กนยายน 2556.

กรมสงเสรมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 2553. ป ยอนทรย.แหลงทมา: http://www.doae.go.th/spp/biofertilizer/or4.htm, 29 มถนายน 2553.

กระทรวงเกษตรและสหกรณ. . กระทรวงเกษตรฯ เตรยมบรรเทาผลกระทบจากปญหาสนคา พชผกขาดแคลนและมราคาสง. ขาวสารการเกษตร ขาวประชาสมพนธ แหลงทมา : http://www.moac.go.th/ewt_news.php?nid= &filename=NFC, พฤษภาคม

.

46

กลมควบคมปย สาหนกควบคมพชและวสดการเกษตร กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและ

สหกรณ. 2550. การขอใบสาคญการขนทะเบยนป ยอนทรย. แหลงทมา: http://

www.doa.go.th/ar, 13กนยายน 2556.

กลมวจยและวเคราะหสถตการประมง ศนยสารสนเทศ กรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ. . ตารางท . ปรมาณสตวนาทงหมด จาแนกตามประเภทของสตวนาป - . สถตการประมง . แหลงทมา :http://www.fisheries.go.th/it-stat/,

พฤษภาคม . คณาจารยภาควชาปฐพวทยา คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. . ปฐพวทยาเบองตน.

พมพครงท . มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. จนทรเพญ ชมแสง. . การใชประโยชนจากกากตะกอนบาบดนาเสยของโรงพยาบาลเพอการ

เกษตร. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยนเรศวร. ธนวด ศรธาวรตน. 2543. การศกษาการเปลยนแปลงทางกายภาพ เคม และชวภาพ ในกระบวนการ

ทาป ยนาจากขยะเศษหาร. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอม

เกลาธนบร. บญแสน เตยวนกลธรรม. . ธาตอาหารพช. วชาปฐพวทยา มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค แหลงทมา: http://www.nsru.ac.th/e%2Dlearning/soil/lesson.php, 3 กนยายน . ปยนนท ชมนาวง, ชาญณรงค ชมนาวง, แกวตา สตรสวรรณ, มลลกา ธรกล และรฐพล มลาภสม. 2554. ผลของอเอมตอการผลตปยนาชวภาพจากนาทงโรงงานแปงมนสาปะหลง, น. 408-413.ใน เอกสารประกอบการประชมวชาการระบบเกษตรแหงชาต ครงท 7.

คณะเทคโนโลย มหาวทยาลยมหาสารคาม รวมกบกรมวชาการเกษตร

กระทรวงเกษตรและสหกรณ, มหาสารคาม. ภมปญญา อภวฒน. 2549. การผลตหวเชอจลนทรยจากธรรมชาต (IMO Process from Nature).

แหลงทมา: http://www.budmgt.com/agri/agri01/imo-process-nature.html, 15 กนยายน 2556.

ภรมย สวรรณสม. 2551. การวเคราะหปรมาณธาตอาหารและกรดจบเบอเรลลก (จเอ3) ในนาหมก

ชวภาพ. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยขอนแกน. วนวสาข ปนศกด. 2545. การใชประโยชนวสดเหลอใชจากโรงงานแปงมนสาปะหลงเพอผลตป ยนา ชวภาพ. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยนเรศวร.

47

วณารตน มลนตน. 2553. ประสทธภาพของนาหมกชวภาพจากเศษปลาทใชนากากสาเหลาทดแทน

กากนาตาลตอการเจรญเตบโตของผกโขมผก (Amaranthus tricolor) ผกกวางตง

ฮองเต (Brassica campestrisvar. chinensis) และผกบงจน (Ipomoea aquatic var. reptans). วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สานกงานเกษตรจงหวดเลย. 2556. ขอด ขอดอยและขอควรระวงของป ยเคม. ขาวเตอนการระบาด

ศตรพช. แหลงทมา : http://www.loei.doae.go.th/document/อารกขา/notice_

fertilizer.pdf, 5 พฤษภาคม . สานกวทยาศาสตรเพอการพฒนาทดน กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ. . มาตรฐานสนคาประเภทปจจยการผลตทางการเกษตรทรบรองโดยกรมพฒนาทดน. แหลงทมา: http://www.ldd.go.th/link_q/standard/ .htm, กมภาพนธ 5 . สานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 2555.ปรมาณและมลคาการนาเขา ป ยเคม. ขอมลเศรษฐกจการเกษตรปจจยการผลต. แหลงทมา: http://www.oae.go.th/

ewt_news.php?nid= , 19 กรกฎาคม 2556.

สมพร คนยงค. . ความอดมสมบรณของดน. สานกวทยาบรการ มหาวทยาลยราชมงคลธญบร

แหลงทมา: http://courseware.rmutl.ac.th/courses/53/unit000.htm, 3 กนยายน

สารสนเทศสงเสรมการเกษตร กรมสงเสรมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 2555. การใช

ทดนทางการเกษตร . สถานการณป . แหลงทมา: http://www.agriinfo.doae.

go.th, พฤษภาคม .

สรชย พฒนพบล. 2546. ประสทธภาพของนาสกดชวภาพตอการเจรญเตบโตของผกบางชนดใน

ระบบการปลกพชแบบไมใชดน. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. อภรกษ วภสวน. 2549. อทธพลของป ยหมกและป ยอนทรยนาตอผลผลตของคะนา. วทยานพนธ

ปรญญาโท, มหาวทยาลยแมโจ. อภญญา แสงสวรรณ. 2546. การผลตป ยนาหมกจากขยะอนทรย. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. อานฐตนโช. 2551. บทบาทของจลนทรยในกระบวนการหมกนาหมกชวภาพ. แหลงทมา : http://www.oknation.net/blog/kontan/2008/03/17/entry-1, 8 มกราคม 2557.

Bailey, J.E. and D.F. Ollis. 1986. Biochemical Engineering Fundamental.2nd ed. McGraw- Hill,Singapore.

Ngampimol, H. and V. Kunathigan. 2008. The study of shelf life for liquid biofertilizer from

vegetable waste. Assumption University Journal of Technology 11(40): 204-208.

48

Paturau.J.M. 1982. By-product of the cane sugar industry. Sugar Series 3:167-193.

Poincelot, R. P. 1979. A scientific examination of the principles and practice of composting.

Compost Science 15(3): 21-31.

Sriwuryandari, L. and T. Sembiring. 2010. Liquid biofertilizer and compost from organic

market waste. Teknologi Indonesia 33(2): 86-91.

Uparivong, S. (2012). Bioclean and liquid biofertilizers a new way to the green area.

International Journal of GEOMATE 2(1): 144-147.

49

ประวตผวจย

ชอ-นามสกล นางสาวณฐมณ ขวญไชย

ทอย 2 ซอยบางแวก 2 แยก 10 แขวงคหาสวรรค เขตภาษเจรญ

กรงเทพมหานคร 10160

โทรศพท 087-409-4656

E-mail address [email protected]

ประวตการศกษา พ.ศ. 2548 สาเรจการศกษาวทยาศาสตรศาสตรบณฑต สาขาสงแวดลอม

คณะวทยาศาสตรศาสตร มหาลยรามคาแหง

พ.ศ. 2552 ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

ประวตการทางาน

พ.ศ. 2550 พนกงานวทยาศาสตร หนวยปฎบตการเคมและวเคราะหขอมล

งานบาบดนาเสย โรงพยาบาลศรราช กรงเทพ พ.ศ. 2554 นกวทยาศาสตร บรษท เอสจเอส (ประเทศไทย) จากด

50

Documents

ร มาณไนโตรเจนทÊงหมด (Total N) ในป ยนÊ าหม กช วภาพ 35 อ ตราส วนระหว างคาร บอนต