PDV - primjena u praksi

Predgovor Iv. izdanju

Poslije 12 godina RRiF ponovno izdaje priručnik u kojem objašnjavamo pri­mjenu propisa o porezu na dodanu vrijednost. Rijetko će se tko sjetiti da smo ne­posredno prije početka primjene Zakona i Pravilnika o PDV-u izdali tri izdanja u roku od dvije godine (1996. i 1997.) Ujedno je to bio i seminarski materijal u kojem je bila opisana građa prijelaza na sustav PDV-a. Ti su priručnici bili naš uvod u primjenu potpuno novog sustava oporezivanja prometa koji je označio početak približavanja RH EU. U nekim je susjednim zemljama taj priručnik bio doslovno prepisan, čak ni brojke u primjerima nisu bile izmijenjene.

Zašto se u 12 godina nije obnovilo izdanje ovog priručnika? Smatrali smo da je sustav PDV-a tako dobro i s razumijevanjem prihvaćen da je dovoljno s novostima i posebnostima upoznati naše čitatelje putem časopisa. Dio te građe bio je sadržan i u knjizi "Računovodstvo poduzetnika".

Zašto novo četvrto izdanje? Promjene koje su nastale izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dodanu vrijednost i s novim Pravilnikom o porezu na doda­nu vrijednost krajem 2009., a s početkom primjene od 1. siječnja 2010. takvog su sadržaja i opsega da to nije bilo moguće objasniti bez posebnog izdanja. Osim toga, kao prvo nam u primjeni na jednom mjestu treba pravno uređenje ovog sustava, to su pročišćeni tekst Zakona o PDV-u i novi Pravilnik o PDV-u. Drugo, pojedine tematske jedinice (npr. o nastanku porezne obveze, ° računima i dr.) najpogodnije je obraditi u priručničkom izdanju. Promjene su goleme i one su na tragu potpunog izjednačavanja sa sustavom PDV-a u zemljama EU. Tako se npr. u nas još uvijek (u ovom prijelaznom razdoblju) priznaje pretporez u određenom postotku kod nabave osobnih automobila. U zemljama EU bilo kakvo pravo pri­znavanja pretporeza za osobne automobile je ukinuto. Taj dio usklađenja može­mo očekivati u 2012. Potom se postavilo pitanje kamo s nepriznatim PDV-om - u trošak ili se uračunava u nabavnu vrijednost? Mislimo da smo ponudili ispravno rješenje koje je i u skladu s računovodstvenim propisima. Zatim, može li se pri davanju osobnog automobila zaposleniku na uporabu to smatrati "iznajmljiva­njem" i nastavno na to priznati 100% pretporeza ili ne, kao što je to bilo do kraja 2009. To je pitanje ostalo neriješeno, odnosno mi smo dali objašnjenje koje bi bilo u skladu s namjerom novog uređenja.

Goleme promjene nastale su u poreznim oslobađanjima pri čemu je jednim dijelom napušteno načelo "institucionalnog" oslobođenja, a uvedeno je funkci­onalno. Na primjer, do kraja 2009. samo su banke mogle biti oslobođene PDV-a na financijske usluge, a to od l. siječnja 2010. mogu i poduzetnici - obveznici PDV-a, koji pri obračunu kamata na dane zajmove ovu financijsku transakciju mogu provesti bez obračuna PDV-a. Ali, to oslobođenje "proizvodi" novi pro­blem. Ako je volumen prihoda od kamata veći od 2%, tada se ne može koristiti pretpo rez kod nabava dobara i usluga u tom razmjeru. Tako jedna radost donosi jedan novi problem.

III

IV

Formalno su ukinuta određenja o tzv. "vlastitoj potrošnji". To je donijelo jednu brigu manje, ali i deset novih. Briga manje je što se davanje poklona i promidžbe­nih darova kupcima ili budućim kupcima pojedinačne vrijednosti do 80,00 kn i uzoraka u razumnim količinama sada smatra poduzetničkom namjenom, što zna­či da se priznati pretporez ne mora "poništiti" obračunom PDV-a na to beznaknad­no davanje. Problem vlastite potrošnje nastaje kod naknadne promjene namjene dobra - provodi li se ispravak pretporeza ili se to smatra novom isporukom s PDV­om. Mislim da smo ponudili razumno rješenje koje zadovoljava propisane norme.

Novosti u PDV-u donijele su nužnost novog način promišljanja, tj. u nekim na­bavama ne mora značiti da je priznavanje pretporeza i konačno. Moguće su isprav­ke na kraju poslovne godine ili čak s protekom više godina. To proizlazi iz opsega neoporezivih isporuka dobara ili usluga, odnosno zbog prenamjene nabavljenih dobara. Potonje uvodi potrebu neprekidnog motrenja na poslovanje pojedinog poreznog obveznika zbog moguće promjene poreznog položaja bilo kod isporuke, bilo zbog potrebe "poništavanja" priznatog pretporeza iz prethodnih nabava.

Moramo izreći jednu pohvalu na račun Ministarstva financija. Poslije 12 go­dina primjene jednog mišljenja o nastanku porezne obveze u graditeljstvu, ono je ugrađeno u tekst Pravilnika o PDV-u. Smatramo dobrom praksom da se naknad­na objašnjenja koja su nedostajala u propisu odgovarajuće unesu u propisani sadržaj. To će, nadamo se, eliminirati mnoge probleme koji su nastajali u praksi u ovoj djelatnosti.

Ovaj je priručnik napisan u jednom kratkom razdoblju, na samom početku primjene nastalih promjena. Autorima sam pojedinih poglavlja iznimno zahvalan na uloženom trudu i odricanju od lagodnih blagdanskih opuštanja i slavlja. Čita­teljima i korisnicima priručnika želim lakoću u razumijevanju opisane građe i što manje poreznih problema.

U Zagrebu 8. siječnja 20 l O. Glavni urednik RRiF-a Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, ovI. rač. i ovI. rev.

SADRŽAJ

Predgovor: PDV - primjena II praksi... ............................................................................. 111

I. PRAVNI TEMELJI SUSTAVA POREZA NA DODANU VRIJEDNOST .................. 1

1. ZAKON O POREZU NA DODANU VRIJEDNOST ..................................................................... 1 I. TEMELJNE ODREDBE .................................................................................................................. 1 II. PREDMET OPOREZiVANJA ....................................................................................................... 1 III. MJESTO OPOREZIVANJA .......................................................................................................... 2 IV. POREZNI OBVEZNIK I POREZNI ZASTUPNIK ................................................................... 4 V. NASTANAK POREZNE OBVEZE .............................................................................................. 4

VI. POREZNA OSNOViCA ................................................................................................................. 5 VII. POREZNA STOPA .......................................................................................................................... 6 VIII. POREZNA OSLOBOĐENJA ....................................................................................................... 7 IX. ISPOSTAVLJANJE RAČUNA .................................................................................................... 14 X. RAZDOBLJE OPOREZIVANJA, OBRAČUNAVANJE POREZA,

POSTUPAK OPOREZIVANJA I PLAĆANJE POREZA ...................................................... 15 XI. ODBITAK PRETPOREZA ........................................................................................................... 17 XII. POVRAT POREZA ........................................................................................................................ 18 XIII. POSEBNI POSTUPCI OPOREZIVANJA ................................................................................ 19 XIV. OBVEZA VOĐENJA KNJIGOVODSTVA, ČUVANJA

DOKUMENTACIJE I NADZOR ................................................................................................ 21 XV. PRAVNA SREDSTVA ................................................................................................................... 23 XVI. OVLAŠTENJA MINISTRA FINANCIJA .................................................................................. 23 XVII. KAZNENE ODREDBE ................................................................................................................. 23 XVIII. PRIJELAZNE ODREDBE ............................................................................................................ 25

2. PRAVILNIK O POREZU NA DODANU VRIJEDNOST ........................................................... 28 I. UVODNE ODREDBE ................................................................................................................... 28

II. PREDMET OPOREZiVANJA ..................................................................................................... 28 III. PODUZETNIK ................................................................................................................................ 35 IV. MJESTO OPOREZIVANJA ........................................................................................................ 37 V. POREZNI OBVEZNIK .................................................................................................................. 39

VI. POREZNI ZASTUPNIK .............................................................................................................. .42 VII. NASTANAK POREZNE OBVEZE ............................................................................................ 43 VIII. POREZNA OSNOViCA ............................................................................................................... 46 IX. POREZNA STOPA ........................................................................................................................ 48 X. POREZNA OSLOBOĐENJA ..................................................................................................... 52 XI. ISPOSTAVLJANJE RAČUNA .................................................................................................... 69

XII. RAZDOBLJE OPOREZIVANJA, OBRAČUNAVANJE POREZA, POSTUPAK OPOREZIVANJA I PLAĆANJE POREZA ...................................................... 72

XIII. ODBITAK PRETPOREZA ........................................................................................................... 83 XIV. POVRAT POREZA ........................................................................................................................ 92 XV. POSEBNI POSTUPCI OPOREZIVANJA ................................................................................ 94 XVI. KNJIGOVODSTVENO EVIDENTIRANJE POREZA

NA DODANU VRIJEDNOST .................................................................................................... 97

v

XVII. PRIJELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE ................................................................................. 101 Obrazac ZP-PDV ........................................................................................................................ 103 Obrazac P-PDV 1 ........................................................................................................................ 105 Obrazac P-PDV 2 ........................................................................................................................ 106 Obrazac PDV-P ........................................................................................................................... 107 Obrazac PDV-F ........................................................................................................................... 109 Obrazac PDV-F ........................................................................................................................... 109 Obrazac PDV-H .......................................................................................................................... 110 Obrazac PDV-MI ......................................................................................................................... 111 Obrazac POV-MU ....................................................................................................................... 112 Obrazac PDV ............................................................................................................................... 113 Obrazac PDV-K ........................................................................................................................... 114 Obrazac I-RA ............................................................................................................................... 116 Obrazac U-RA ............................................................................................................................. 11 7

II. TEMELJNA PRAVILA ZA PRIMJENU SUSTAVA POREZA NA DODANU VRIJEDNOST .................................................................................................................................... 117

1. PREDMET OPOREZIVANJA (Mr. sc. Katarina HORVAT fURfEC, dipl. aec. ovi. rač.) ............................................................... 120

1.1. ISPORUKE DOBARA ..................................................................................................... 120

1. 1. 1. Izuzimanje dobara u nepoduzetničke svrhe .......................................................... 121

1.1.2. Isporuka dobara - uzorci i pokloni ........................................................................... 121

1.1.3. Izuzimanje dobara za potrebe reprezentacije

i korištenje osobnih automobila ................................................................................ 123

1.1.4. Oporezive isporuke dobara - manjkovi.. ................................................................. 123

1.1.5. Brisanje odredaba o oporezivanju vlastite potrošnje ........................................ 124

1.1.6. Posebnosti u 2010. za zatečene osobne automobile i ostala sredstva

za osobni prijevoz ............................................................................................................ 125

1.2. OBAVLJANJE USLUGA ................................................................................................ 127

1.3. UVOZ DOBARA ............................................................................................................... 128

1.4. POSEBNI SLUČAJEVI ISPORUKE DOBARA I USLUGA ................................. 128

1.4.1. Unos dobara u društvo .................................................................................................. 129

1.4.2. Promjene oblika društva, spajanje, pripajanje i podjela ................................... 130

1.4.3. Otuđenje poduzeća ......................................................................................................... 131

1.4.4. Likvidacija .......................................................................................................................... 131

1.4.5. Stečaj .................................................................................................................................... 132

1.4.6. Ovrha ................................................................................................................................... 132

1.4.7. Nasljeđivanje ..................................................................................................................... 133

1.4.8. Korištenje i prodaja založenog dobra ...................................................................... 133

1.4.9. Članski doprinosi ............................................................................................................. 133

1.4.1 O. Odšteta .............................................................................................................................. 134

VI

2. OPOREZIVANJE"INOZEMNIH USLUGA" (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i ovI. rač.) ......................................................................... 135

2.1. TKO JE PODUZETNIK - OBVEZNIK OBRAČUNAVANJA PDV-a

NA"INOZEMNE USLUGE" ........................................................................................ 136

2.2. KRITERIJI - NAČELA OPOREZIVANJA

"INOZEMNIH" USLUGA .............................................................................................. 137

2.2.1. Opće - temeljno načelo određivanja mjesta oporezivanja usluga ................ 137

2.2.2. Iznimke od općeg načela određivanja mjesta oporezivanja usluga ............. 138

2.2.2.1. Usluge u vezi s nekretninama ........................................................................... 1 38

2.2.2.2. Usluge prijevoza ................................................................................................... 139

2.2.2.3. Usluge oporezive prema mjestu njihova stvarnog obavljanja ................ 140

2.2.2.4. Usluge posredovanja .......................................................................................... 141

2.2.2.5. Usluge oporezive prema mjestu primatelja .................................................. 143

2.3. POREZNO I KNJIGOVODSTVENO EVIDENTIRANJE"INOZEMNIH

USLUGA" ........................................................................................................................... 146

2.3.1. Postupanje kod "izvoznih" usluga ............................................................................. 147

2.3.2. Postupanje kod "uvoznih" usluga .............................................................................. 147

2.4. PRIMJENA KRITERIJA - NAČELA MJESTA OPOREZIVANJA

U PROMETU IZMEĐU DVA DOMAĆA PODUZETNIKA ................................ 150

2.4.1. Kada promet usluga između dva domaća poduzetnika

ne podliježe oporezivanju ? .......................................................................................... 151

2.4.2. Koje usluge između domaćih poduzetnika

ne podliježu oporezivanju PDV-om? ......................................................................... 151

3. TKO SU OBVEZNICI PDV-a - ULAZAK PODUZETNIKA U SUSTAV PDV-a I NAČiNI IZLASKA IZ NJEGA (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i alil. rač.) ......................................................................... 152

3.1. TEMELJNE ODREDBE U VEZI S ULASKOM U REGISTAR OBVEZNIKA

PDV-a OD 1. SIJEČNJA 2010 .................................................................................... 152

3.1.1. Na koga se odnosi obveza ulaska u sustav PDV-a ............................................... 153

3.1.2. Tko se ne treba prijaviti u registar obveznika PDV-a

ili se ne smatra poduzetnikom .................................................................................... 154

3.2. NAČiN ULASKA U REGISTAR OBVEZNIKA POV-A ........................................ 156

3.2.1. Obvezan ulazak u sustav PDV-a - ulazak u sustav PDV-a

"po sili zakona" ................................................................................................................. 156

3.2.2. Ulazak u sustav PDV-a poduzetnika koji su poslovali dio godine i

poduzetnika koji su obavljali isporuke oslobođene PDV-a .............................. 156

3.2.3. Kriterij ulaska u sustav PDV-a za poduzetnike

koji posluju sezonski ....................................................................................................... 157

3.2.4. Dobrovoljan ulazak u sustav PDV-a ......................................................................... 157

VII

3.3. KADA JE PODUZETNIK MJESEČNIITROMJESEČNI OBVEZNIK POV-a ..... 159

3.4. PRIMJER PRIJAVE U REGISTAR OBVEZNIKA PDV-a

NA OBRASCU P-PDV 1 ............................................................................................... 160

3.5. POSTUPCI O KOJIMA TREBA VODITI BRIGU

PRI ULASKU PODUZETNIKA U REGISTAR OBVEZNIKA PDV-a

ILI PRI IZLASKU IZ NJEGA ........................................................................................ 161

3.5.1. Postupci s ulaznim i izlaznim računima koji su primljeni

prije ulaska u sustav PDV-a ......................................................................................... 161

3.5.2. Postupci s nabavljenom dugotrajnom imovinom prije ulaska u sustav PDV-a

za poduzetnike koji su do 2010. bili oslobođeni PDV-a ...................................... 161

3.5.3. Postupci s primljenim predujmovima prije ulaska u sustav PDV-a ............... 162

3.6. IZLAZAK PODUZETNIKA IZ SUSTAVA PDV-A ................................................ 162

3.6. 1. Izlazak iz sustava PDV-a zbog smanjenja ostvarenog prometa u prethodnoj

kalendarskoj godini ........................................................................................................ 163

3.6.2. Izlazak poduzetnika iz sustava PDV-a zbog određivanja novoga poreznog

statusa - obveznici PDV-a koji su od 1. siječnja 2010. oslobođeni PDV-a ... 164

3.6.3. Izlazak poduzetnika iz sustava PDV-a zbog likvidacije - trajnog prestanka

obavljanja djelatnosti .................................................................................................... 165

3.7.0BVEZNIK PDV-A - INOZEMNI PODUZETNIK ................................................ 166

3.7.1. Kriterij ulaska u sustav PDV-a inozemnog poduzetnika .................................... 166

3.7.2. Uloga, značenje i obveze poreznog zastupnika .................................................... 166

3.7.3. Evidentiranje ulaznih i izlaznih računa i utvrđivanje porezne obveze

na obrascu PDV/PDV-K .................................................................................................. 167

4. NASTANAK POREZNE OBVEZE I POREZNA OSNOVICA (Mr. sc. Katarina HORVAT/UR/EC, dipl. oec. oul. rač.) ........................................................... 169

4.1. RAZLIKE U NASTANKU POREZNE OBVEZE

KOD DOBITA$A U ODNOSU NA DOHODAŠA ................................................. 169

4.1.1. Nastanak porezne obveze pri oporezivanju

prema izdanim računima ............................................................................................. 169

4.7.7.7. Nastanak porezne obveze kod usluga ...................................................................... 169

4.7.7.2. Nastanak porezne obveze u graditeljstvu ................................................................ 170

4.1.2. Nastanak porezne obveze pri oporezivanju prema primljenim (naplaćenim)

naknadama ....................................................................................................................... 172 4.2. POREZNA OSNOVICA U PROMETU DOBARA I USLUGA .......................... 173

4.2.1. Primjeri utvrđivanja porezne osnovice .................................................................... 174

4.2. 7. 7. Osnovica kod korištenja vlastitih proizvoda i usluga za reprezentaciju ...... 174

4.2.7 .2. Izuzimanje za privatne potrebe i manjkovi ................................................... 175

4.2.2. Porezna osnovica pri razmjeni .................................................................................... 176

4.2.3. Porezna osnovica pri prijenosu gospodarske cjeline .......................................... 177

VIII

4.2.4. Porezna osnovica pri uvozu dobara .......................................................................... 177

4.2.5. Naknadna promjena porezne osnovice

(ispravci računa - porezno i knjigovodstveno postupanje) ............................. 181

4.2.6. Primjena tzv. neto ili bruto načela ............................................................................. 183

4.2.7. Utjecaj prolaznih stavki na poreznu osnovicu ...................................................... 184

4.2.8. Isporuke dobara i usluga ispod nabavne cijene ................................................... 186

5. STOPE PDV-a U PROMETU DOBARA I USLUGA (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i ovI. rač.) ......................................................................... 188

5.1. OPOREZIVANJE DOBARA I USLUGA PO STOPI OD 0% ............................. 189

5.2. OPOREZIVANJE DOBARA I USLUGA PO STOPI OD 10% ........................... 192

5.3. OPOREZIVANJE DOBARA I USLUGA PO STOPI OD 23% ........................... 193

5.3.1. Iskazivanje svote PDV-a na računu ........................................................................... 193

5.3.2. Primjena preračunanih stopa PDV-a ........................................................................ 194

5.3.3. Preračunana stopa PDV-a i poreza na potrošnju u ugostiteljstvu ................. 194

5.4. OBVEZE PODUZETNIKA KOD PROMJENE STOPE PDV-a ......................... 195

6.PROMETI DOBARA I USLUGA KOJI SU OSLOBOĐENI PDV-a (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i ovI. rač.) ......................................................................... 196

6.1. POREZNA OSLOBOĐENJA U TUZEMSTVU ...................................................... 196

6.1.1. Porezna oslobođenja iz čl. 11. Zakona o PDV-u - usluge od javnog interesa .... 197

6.1.1.1 Univerzalne poštanske usluge i isporuke poštanskih maraka .................. 197

6.1.1.2. Usluge u vezi s liječenjem i drugom zdravstvenom zaštitom ................... 198

6.1.1.3. Usluge i isporuke povezane sa socijalnom skrbi .......................................... 199

6.1.1.4. Usluge obrazovanja ............................................................................................. 199

6.1.1.5. Usluge u kulturi ..................................................................................................... 200

6.7.1.6. Ostale usluge i isporuke od javnog interesa ................................................. 200

6.1.2. Porezna oslobođenja iz čl. II.a Zakona o PDV-u ................................................. 200

6.1.2.1. Odobravanje i ugovaranje kredita .................................................................. 201

6.7.2.2. Ostale usluge oslobođene PDV-a iz čl. 7 7.a Zakona o PDV-u .................. 204

6.2. POREZNA OSLOBOĐENJA PRI UVOZU .............................................................. 204

6.3 POREZNA OSLOBOĐENJA PRI IZVOZU .............................................................. 205

6.3.1. Izvozne isporuke dobara i oplemenjenih dobara ................................................. 206

6.3.2. Isporuke dobara u slobodnu zonu, slobodna carinska skladišta

te isporuke dobara .......................................................................................................... 207

6.3.3. Isporuke dobara ovlaštenim tijelima ....................................................................... 207

6.4. POREZNA OSLOBOĐENJA KOJA SU IZJEDNAČENA S IZVOZOM ......... 208

6.4.1. Isporuke dobara i usluga diplomatskim i konzularnim predstavništvima

i njihovom osoblju ........................................................................................................... 208

6.4.2. Isporuke dobara i usluga međunarodnim organizacijama

i njihovim članovima ...................................................................................................... 210

IX

6.4.3. Isporuke dobara i obavljene usluge za potrebe oružanih snaga drugih

država članica NATO saveza ........................................................................................ 211

6.5. POREZNA OSLOBOĐENJA NA TEMELJU

MEĐUNARODNIH UGOVORA I PROGRAMA POMOĆi ............................... 211

6.6. POREZNA OSLOBOĐENJA U VEZI S MEĐUNARODNIM PRIJEVOZOM .. 212

6.6.1. Oslobođenje namijenjeno plovilima .............................................................. 212

6.6.2. Oslobođenje namijenjene letjelicama ........................................................... 213

7. RAČUNI OBVEZNIKA POREZA NA DODANU VRIJEDNOST (MI: sc. "5ime GUXIĆ, dipl. aec. i ovI. rač.) ................................................................................. 214

7.1. ELEMENTI RAČUNA PREMA DRUGIM PROPiSiMA ...................................... 214

7.2. IZDAVANJE RAČUNA PREMA ZAKONU

O POREZU NA DODANUVRIJEDNOST.. ............................................................. 216

7.2.1. Obveza izdavanja računa ............................................................................................. 216

7.2.2. Sadržaj računa poreznih obveznika - R-l i R-2 ..................................................... 217

7.2.3. Računi nerezidenata ....................................................................................................... 220

7.2.4. Računi za isporuke po posebnom postupku oporezivanja marže ................. 221

7.2.5. Računi za novoizgrađene nekretnine ....................................................................... 223

7.2.6. Računi za pružene usluge koje se djelomično oporezuju PDV-om ................. 225

7.2.7. Računi za izuzimanja i korištenja dobara i usluga

poreznog obveznika za nepoduzetničke svrhe ..................................................... 227

7.4. SADRŽAJ RAČUNA ZA GOTOVINSKI PROMET - KRAJNJA POTROŠNJA .... 229

7.5. RAČUNI ZA PRIMLJENE PREDUJMOVE ............................................................. 233

7.6. NEOBVEZNOST IZDAVANJA RAČUNA ............................................................... 236

7.7. RAČUNI POREZNIH OBVEZNIKA KOJI ISPORUČUJU DOBRA

I USLUGE OSLOBOĐENE PDV-a ............................................................................. 238

7.8. POGREŠKE NA RAČUNIMA ...................................................................................... 239

7.9. RAČUNI PODUZETNIKA KOJI NISU OBVEZNICI PDV-a ............................. 240

8. UVJETI ZA PRIZNAVANJE PRETPOREZA, ISPRAVAK I PODJELA PRETPOREZA ...... 243 (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. ~ec. i ovi. rač.) ......................................................................... 243

8.1. TEMELJNA PRAVILA PRIZNAVANJA PRETPOREZA

ZA OBVEZNIKE KOJI IZDAJU R-l RAČUNE ...................................................... 244

B.l.l. Obvezni elementi računa .............................................................................................. 245

B.l.2.lsporuka treba biti primljena od obveznika PDV-a .............................................. 246

B.l.3. Za primljene isporuke prema čl. 20. i 22.f Zakona o PDV-u

ne smije biti isključeno pravo na odbitak pretporeza ......................................... 246

B.l.4.lsporuka treba biti obavljena u poduzetničke svrhe ........................................... 247

B.l.S. Račun R-2 od dobavljača dohodaša treba biti plaćen ........................................ 247

B. 1.6. Vrijeme odbitka pretporeza - u obračunskom razdoblju

kad su primljeni račun i isporuka .................................. ; ............................................ 248

x

B.1.7. Računi na koje se odnosi ograničeno pravo

priznavanja pretporeza ................................................................................................. 248

B.1.B. Posebnosti priznavanja pretporeza u graditeljskoj djelatnosti ...................... 251

B.1.9. Odbitak pretporeza kod predujmova ....................................................................... 252

B.1.10. Odbitak pretporeza pri početku obavljanja djelatnosti.. ................................ 254

B.'.". Pretporez pri otuđenju gospodarske cjeline ili pogona ................................... 254

B.1.12. Odbitak pretporeza pri uvozu ................................................................................... 255

B.1.13. Odbitak pretporeza kod usluga koje poduzetnik sa sjedištem u

inozemstvu obavi domaćem poduzetniku ........................................................... 256

8.2. PRIMJERI EVIDENTIRANJA PRETPOREZA U

KNJIGOVODSTVENIM I POREZNIM EVIDENCIJAMA ................................. 257

B.2.1. Evidentiranje pretporeza iz ulaznih računa ........................................................... 258

B.2.2.Priznavanje pretporeza po R računima plaćenim gotovinom .......................... 259

B.2.3. Korištenje pretporeza ako je račun R plaćen osobnom kreditnom karticom

zaposlenika ili vlasnika tvrtke ..................................................................................... 260

B.2.4. Priznavanje pretporeza za nabavljenu dugotrajnu imovinu

na temelju sklopljenog ugovora o leasingu - najmu ......................................... 261

B.2.5. Posebnosti eVidentiranja pretporeza koji još nije priznat.. ............................... 262

8.3. POSEBNOSTI PRIZNAVANJA PRETPOREZA

KOD OBRTNIKA"DOHODAŠA" .............................................................................. 263

8.4. ISPRAVAK PRETPOREZA ........................................................................................... 263

B.4.1. Ispravak pretporeza zbog izlaska iz sustava PDV-a ............................................ 264

B.4.2.lzlazak poduzetnika iz sustava PDV-a zbog određivanja novoga poreznog

statusa - obveznici PDV-a koji će od 1. siječnja 20 1 O. biti oslobođeni PDV-a ... 265

B.4.3. Ispravak pretporeza zbog promjene postotka utvrđenog

za odbitak pretporeza .................................................................................................... 266

8.5. PODJELA PRETPOREZA ............................................................................................. 267

9. POREZNO I KNJIGOVODSTVENO POSTUPANJE S PREDUJMOVIMA U SUSTAVU PDV-a (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i ovI. rač.) ......................................................................... 271

9.1. OBVEZE S PRIMLJENIM PREDUJMOViMA ....................................................... 271

9.1.1. Nastanak porezne obveze za primljene predujmove ......................................... 271

9.1.2. Obveza izdavanja računa za primljeni predujam ................................................ 272

9.1.3. Primljeni predujam od inozemnog poduzetnika .................................................. 274

9.1.4. Primljeni predujam od građana ................................................................................. 274

9.1.5. Računovodstveno i porezno postupanje

s primljenim predujmovima ......................................................................................... 275

9.1.5.1. Svota primljenog predujma i vrijednost isporuke je ista ........................... 275

9.1.5.2. Svota primljenog predujma veća je od vrijednosti naknadne isporuke ...... 276

XI

9.1.5.3. Svota primljenog predujma manja je od vrijednosti isporuke ................ 277

9. 1.6. Evidentiranje primljenih predujmova u poreznim evidencijama ................... 278

9.2. POSTUPCI S DANIM PREDUJMOVIMA .............................................................. 281

9.2.1. Korištenje pretporeza iz danog predujma .............................................................. 281

9.2.2. Računovodstveno i porezno postupanje s danim predujmovima ................. 281

9.2.2.1. Svota danog predujma ista je kao i vrijednost isporuke ........................... 282

9.2.2.2. Svota danog predujma veća je od vrijednosti isporuke ............................. 282

9.2.2.3. Svota danog predujma manja je od vrijednosti isporuke ......................... 283

9.2.3. Evidentiranje danih predujmova u poreznim evidencijama ............................ 284

9.3. POSTUPCI S PREDUJMOVIMA KOD OBRTNIKA"DOHODAŠA" ............ 287

10. OBRAČUNAVANJE I PLAĆANJE PDV-a I POREZNE EVIDENCIJE (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i ovi. rač.) ......................................................................... 288

10.1. POREZNE EVIDENCIJE ZA ULAZNE I IZLAZNE RAČUNE ........................ 289

10.1.1. Sadržaj knjige izlaznih računa (I-RAJ ..................................................................... 290

10.1.2. Sadržaj knjige ulaznih računa (U-RAJ .................................................................... 291

10.1.3. Evidencije u posebnom postupku oporezivanja marže ................................... 292

10.2. OBRAČUNAVANJE PDV-A NA OBRASCU POV ............................................. 293

10.2. 1. Oporezivanje prema izdanim računima i naplaćenim naknadama ........... 293

10.2.2. Postupak oporezivanja i plaćanja poreza ............................................................ 294

10.2.3. Primjer utvrđivanja obveze PDV-a za obračunsko razdoblje ........................ 295

10.3. KONAČNI OBRAČUN PDV-A NA OBRASCU PDV-K ................................... 301

11. POVRAT PDV-a KUPCIMA U OKVIRU PUTNiČKOG PROMETA I INOZEMNIM PODUZETNICIMA

(Tamara CIRKVENI, mag. oec., univ. spec. oec.) (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i ovi. rač.) ......................................................................... 308

11.1. POVRAT PDV-A KUPCIMA U OKVIRU PUTNiČKOG PROMETA ............ 308

11.1.1. Temeljni uvjeti za povrat PDV-a u okviru putničkog prometa ...................... 308

11.1.2. Iznošenje dobara iz zemlje u okviru putničkog prometa ................................ 309

11.1.3. Povrat PDV-a na ugrađene rezervne dijelove kupcima u putničkom prometu ... 310

11. 1.4. Obrazac PDV-P - elementi i popunjavanje .......................................................... 31 O

11.1.5. Isplata povrata PDV-a kupcu u putničkom prometu ........................................ 313

11.1.6. Evidentiranje povrata PDV-a u poreznim i knjigovodstvenim

evidencijama prodavatelja ........................................................................................ 313

11.1.6.1. Povrat PDV-a izravno od strane prodavatelja ...................................................... 314

11.1.6.2. Povrat PDV-a preko posrednika ............................................................................... 314

11.2. POVRAT PDV-A INOZEMNIM PODUZETNiCiMA ........................................ 316

11.2.1. TEMELJNI UVJETI ZA POVRAT PDV-a INOZEMNIM PODUZETNICIMA ......... 316

11.2.2. OBRAZAC ZP-PDV - ELEMENTI I POPUNJAVANJE .............................................. 317

11.2.3. ISPLATA POVRATA PDV-a INOZEMNIM PODUZETNICIMA .................................... 319

XII

12. POSEBAN POSTUPAK OPOREZIVANJA MARŽE (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. aec. i ovi. rač.) ......................................................................... 320

12.1. TKO MOŽE PRIMIJENITI POSEBAN POSTUPAK OPOREZIVANJA

MARŽE I KOJI SU UVJETI PRIMJENE ................................................................. 320

12.2. NA KOJA SE DOBRA ODNOSI POSEBAN POSTUPAK

OPOREZIVANJA MARŽE ......................................................................................... 321

12.3. UTVRĐiVANJE POREZNE OSNOVICE U POSEBNOM POSTUPKU

OPOREZIVANJA MARŽE .......................................................................................... 322

12.4. POSEBNOSTI U PRIMJENI POSEBNOG POSTUPKA

OPOREZIVANJA MARŽE ........................................................................................ 323

12.4.1. Postupanje kod redovitog oporezivanja ............................................................... 324

12.4.2. Postupanje kod oporezivanja marže ..................................................................... 324

12.5. IZDAVANJE RAČUNA I EVIDENTIRANJE PROMETA U POREZNIM I

KNJIGOVODSTVENIM EVIDENCIJAMA .......................................................... 324

III. POSEBNOSTI UPORABE OSOBNIH AUTOMOBILA OD l. SIJEČNJA 2010. - pmMITAK U NARAVI

(Lucija TURKOVIĆ-!AIlŽA, dipl. aec. i ovI. rač.) ...................................................................... 329

1. ZAKONSKA OSNOVA ........................................................................................................................ 329

1.1. UTVRĐiVANJE PRIMITKA U NARAVI NA OSNOVI UPORABE

PRIJEVOZNIH SREDSTAVA ZA PRIVATNE POTREBE

NABAVLJENIH POSLIJE 1. SIJEČNJA 2010 ....................................................... 330

1.2. UTVRĐiVANJE VRIJEDNOST PRIMITKA U NARAVI

U VISINI OD 1 % NABAVNE VRIJEDNOSTI ........................................................ 331

1.3. KAKO UTVRDITI PRIMITAK U NARAVI KAD SE NA UPORABU ZA

PRIVATNE POTREBE DAJE AUTOMOBIL, PLOVILO ILI ZRAKOPLOV

ČIJA JE NABAVNA VRIJEDNOST VEĆA OD 400.000,00 KN ...................... 335

1.4. UTVRĐiVANJE PRIMITKA U NARAVI U VISINI

OD 200/0 OD LIZINŠKE RATE ..................................................................................... 336

1.5. UTVRĐiVANJE PRIMITAKA U NARAVI NA OSNOVI

STVARNE UPORABE VOZILA ZA PRIVATNE POTREBE ............................... 336

Iv. NEPROFITNE ORGANIZACIJE U SUSTAVU POREZA NA DODANU VRIJEDNOST

(Mr. sc. Nada DREMEL, dipl. aec., ovI. rač. i ovI. rev.) .................................................................. 339

1. UVOD ....................................................................................................................................................... 339

2. TKO SU NEPROFITNE ORGANIZACIJE ....................................................................................... 339

3. KOJE NEPROFITNE ORGANIZACIJE IMAJU POSEBAN POLOŽAJ .................................. 340

4. POSEBAN POLOŽAJ U PODUZETNiČKIM AKTiVNOSTIMA .............................................. 342

XIII

4.1. OSLOBOĐENJA .............................................................................................................. 342

4.7.7. Neprofitne organizacije posebnog statusa i posebnih djelatnosti ................ 343

4.7.2. Neprofitne organizacije s općekorisnim ciljevima ............................................... 344

4.2. NEKE ZAJEDNiČKE ODREDBE O NEPROFITNIM ORGANIZACIJAMA ...... 345

4.3. PRETPO REZ ..................................................................................................................... 345

4.4. ISPRAVAK PRETPOREZA ........................................................................................... 347

5. KNJiŽENJA ............................................................................................................................................. 347

5.1 .PRORAČUNSKO RAČUNOVODSTVO ................................................................... 348

5.2. NEPROFITNO RAČUNOVODSTVO ....................................................................... 351

V. FINANCIJSKE INSTITUCIJE I PODUZETNICI KOJI OBAVLJAJU USLUGE OSIGURANJA I REOSIGURANJA U SUSTAVU PDV-a (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i ovl. rač.) .............................................................................. 353

1. POREZNI POLOŽAJ FINANCIJSKIH INSTITUCIJA U 2010 ................................................. 353

1.1. ISPORUKE FINANCIJSKIH INSTITUCIJA KOJE SU

OSLOBOĐENE PDV-a I OPOREZIVE ISPORUKE .............................................. 354

7.7.7. Odobravanje i ugovaranje kredita te ugovaranje kreditnih garancija ........ 354

7.7.2. Transakcije u vezi sa štednim i tekućim računima ............................................... 355

7.7.3. Transakcije u vezi s valutama, novčanicama i kovanicama ............................. 356

2. POREZNI POLOŽAJ PODUZETNIKA KOJI OBAVLJAJU

USLUGE OSIGURANJA I REOSIGURANJA ................................................................................ 356

2.1. ISPORUKE PODUZETNIKA KOJI OBAVLJAJU USLUGE

OSIGURANJA I REOSIGURANJA - ISPORUKE OSLOBOĐENE

PDV-a I OPOREZIVE ISPORUKE .............................................................................. 356

2.2. POREZNI POLOŽAJ POSREDNIKA I ZASTUPNIKA

U OSIGURANJU OD 1. SIJEČNJA 2010 ................................................................ 357

3. IZDAVANJE RAČUNA, PODJELA PRETPOREZA, VOĐENJE

POREZNIH EVIDENCIJA I UTVRĐiVANJE OBVEZE PDV-a ................................................. 357

3.1. RAČUNI PODUZETNIKA KOJI OBAVLJAJU PROMETE OSLOBOĐENE

PDV-A I OPOREZIVE PROMETE .............................................................................. 357

3.2. OPOREZIVANJE DOBARA NABAVLJENIH PRIJE

1. SIJEČNJA 201 O .......................................................................................................... 358

3.3. PRIZNAVANJE PRETPOREZA I PODJELA PRETPOREZA ............................ 359

3.4. POREZNE KNJIGE I EViDENCIJE ............................................................................ 359

VI. POSEBNOSTI U POSLOVANJU OBRTNIKA "DOHODAŠA" U SUSTAVU PDV-a

(Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i ovI. rač.) ......................................................................... 361

1. KADA SU OBRTNICI OBVEZNICI PDV-a - OBVEZA ULASKA U SUSTAV PDV-a

I MOGUĆNOST IZLASKA .................................................................................................................. 362

XIV

l

2. POSEBNOSTI U NASTANKU POREZNE OBVEZE I PRIZNAVANJU

PRETPOREZA "DOHODAŠA" ......................................................................................................... 363

2.1. NASTANAK POREZNE OBVEZE ............................................................................... 363

2.2. UVJETI ZA PRIZNAVANJE PRETPOREZA ........................................................... 363

2.2.7. Priznavanje pretporeza ako je banka umjesto obrtnika platila obvezu

prema dobavljaču ............................................................................................................ 364

2.2.2. Korištenje pretporeza iz ulaganja u poslovnu zgradu

koja će se unijeti u popis DI.. ......................................................................................... 364

3. RAČUNI OBRTNIKA "DOHODAŠA'~ POREZNE EVIDENCIJE

I UTVRĐiVANJE OBVEZE PDV-a ................................................................................................... 365

3.1. OBVEZNI ELEMENTI RAČUNA ................................................................................ 365

3.2. USTROJ POREZNIH EVIDENCIJA ZA UTVRĐiVANJE POREZNE

OBVEZE ILI ViŠE PLAĆENOG PDV-a KOD FIZiČKIH OSOBA .................... 366

3.3. UTVRĐiVANJE OBVEZE PDV-a I KONAČNI OBRAČUN

NA OBRASCU POV-K ................................................................................................... 367

3.3. 7. Osobitosti pri zaključivanju poreznih knjiga i evidencija

kod "dohodaša" ................................................................................................................ 368

3.3.2. Postupak s računima koji nisu ušli u konačni obračun ....................................... 368

XV