Phat Giao Viet Nam Va Huong Di Nhan Ban Dich Thuc - Tran Thac Duc

8/3/2019 Phat Giao Viet Nam Va Huong Di Nhan Ban Dich Thuc - Tran Thac Duc

1/63

PHT GIO VIT NAMV HNG I NHN BN CH THC

Trn Thc c, 1967---o0o---Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 6-8-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc Lc

Li ta ca ng Tam chPht gio Vit NamS nghip ca Pht gio trong thi nh LBn sc ca Pht gio Vit NamV s t ca Pht gio Vit NamGio l ca Pht gio Vit NamL nhc ca Pht gio Vit NamVn o to Tng tiCon ng nhn bn Pht gio .Hng i ca vn haNgun sinh lc ca Chnh phpGii phng tm linh

Xut th v nhp thHng i ca ngi Pht t Vit NamXc nhn gi tr ca con ngiPht gio vi tinh thn dn chVai tr ca o Pht trong x hi loi ngi

---o0o---

Li ta ca ng Tam chTha ...

1- Khng gian v-cng theo b ngang. Thi gian v-cng theo b dc. Vv-cng cho nn khng thi gian c v-tr cho chng sinh - hy ni ti conngi m thi... Mi mt con ngi u c mt v-tr khc nhau trong khnggian v thi gian cho nn khi pht sinh, h c mt mt cch khc nhau, vkhi trng thnh m i n cui cuc "hnh trnh" ba vn su ngn ngyl bnh v t, h li cng c mt mt cch khc nhau. khc nhau nh vy
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Phat%20Su/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Phat%20Su/


2/63

th, nu theo li dy ca Pht t i bn Gic, h li cng, khi i th cngtheo ngn tay ch mt trng m cng i mt ng, nhng v vn- hnhtrang th li khc; khc nhau c ci i ci ng, khc nhau c np thy npnghe... c np d ng t, c vic dng chn ngh hay nh tc lc chong trng cn di tm tp kia... Tc phong chung ca th gic chung vnch l mt m thi: theo ngn tay ch mt trng...

ng thi mi mt ngi em theo vi mnh mt nghip qu - ty m dyty m mng ty m nng ty m nh, mu sc khc nhau v dung tch khcnhau... T Tn v Trng Nghi i Xun Thu chng hn... tuy khng baogi t tay st pht l hiu sinh ni nhng c th ca nhng tha nhn, nhngv t duy v tinh tin ca Bt Chnh o... chung quy cng ch v lng dcca nh du thuyt m thin h lun lun nui chin tranh bng b o...Cn Quan Vn Trng i nh Hn th li khc: l ngi c t-cch v

kh phch lm ngi, nhng thanh long ao chm bng h v s ngi:ng s nh v nghip kin v t duy... ca tm con ng chnh, nhng vtang tc ng gieo... chng hn.

Ci phn "Sinh t" bn gic dnh cho mi c nhn ng i trn cuc hnhtrnh v ng cn nhc ci nghip, cng ty m ln, ty m nh, m t, mnhiu... vy.

l Pht gio trn phng din c nhn

-oOo-

2- Chuyn c nhn l th, chuyn on th, chuyn dn tc li cng vy -nhng c khc. Cng vy, l v chuyn nhn qu ca t ngi hay nhungi, h thng nhn duyn cng ch theo mt hng nh chuyn bin. Cnkhc y l khc tc dng v phng din tn gio v trit hc. Pht gio lmt h thng tn gio v trit-hc pht sinh v trng thnh trong lch s -trong khng gian v thi gian. Trong khng gian v vt bin gii bnhtrng v ni bin gii ha ng. Trong thi gian v lch s loi ngicng tin ha, Pht gio cng c b cao v b su... Trong khi vt bin giiv ni lin bin gii, to b cao v b su trn cuc hnh trnh di v cng,Pht gio, dng li trc khi ln ng, u li mi dn tc mt dungtch v "sinh t" thch nghi vi truyn thng, phi hp vi hin ti, ha ngvi tng lai.. ca dn tc y, cng vi tng lai... ca dn tc y, cng vi hon cnh ring v vn ha; kinh t, chnh tr, vn ha tr thc...


3/63

ca dn tc y, duy dng ng hng thng ca h trong lch s ringca h - trn bi cnh vn-ha chung.

Chnh v vy m c nn Pht gio Vit Nam - chnh v vy m nn Pht gioVit Nam khc vi Pht gio Ty Tng chng hn, khc Pht gio Ph Tangchng hn... Vn nht c em Pht gio chn ny trng vo t chn kia...s thc ngh s vt v lm lm: cy s cn trn t l v hoa s ho trn khhu chng phi ca hoa l chnh truyn ... Vic y, ai cng hiu: gi c aingh rng chng phi th, y l ngi y i ngc l dch ca Nho gio, lduyn ca nh Pht vy.

Ni mt cch khc, ni cho r v cho y v ni tm li, th Pht gio cmm c mng, c cy c l ph bn cho ton din chng sinh nm chu vnm i dng - nhng cng c nhng thc-th ring bit cho mi chn mi

ci trong khng thi gian vy. l Pht gio trn phng din dn tc -

v i vi chng ta l dn tc Vit Nam, v nh vy bt u t L trn

-oOo-

3- By gi, t nhng lun c y, chng ta suy din ra: Pht gio dy lhng thng cho c nhn, Pht gio dy l hng thng ring cho tngdn tc, tc l ... Pht gio dy Nhn Bn vy. Dy Nhn Bn v Nhn Bn

dy con ngi c nhn pht huy gi tr ca con ngi t thc hin v dydn tc gy t ng ph nhiu trong khng thi gian to v-tr xng ngcho dn tc trong lch s ring - trn bi cnh lch s chung. Ni khc i,Pht gio dy nhn bn ring cho mi c nhn, v dy nhn bn chung(humanisme collectif) cho tng dn tc. Mi c th ln nh nhiu t u ct do la chn ng thot nghip, u t gnh ly trch nhim ca chnhmnh - v bit nghip hay cng nghip, th cng u xy p trn yu l cat do v trn thc ca trch nhim.

Ngn tay ch mt trng: t gic nhi gic tha - nu ai cng t gic th vn

gic tha t n n t ly v nu vn gic tha t ri th vn t gic nc s gic tha li ko trn hnh trnh. Hai vn duyn v gic t ra nhvy.

Nhn bn ca Pht gio l nhn bn ch thc, v nhn bn ca Pht gioVit Nam ch thc cho ring dn tc Vit Nam - l v th, l do th, l binh vy. V nhn bn Pht gio khng t vn xut th hay nhp th


4/63

ring bit - ni mt cch khc, vn xut nhp t ra th ny: Con Ngitheo ngn tay nhn mt trng tm Gic trong i sng, vi i sng, cngi sng, gia i sng... Ni khc i na, khng c s c o ngoi isng. Ni nh th cho hp vi yu l "Bt ly th gian gic" ca Phtgio, thch nghi mt cch hp l (consquent) vi duy thc lun v thchnghi vi mt s yu l n gio, cng ch trng ti th v siu th cau B Na gio vy.

-oOo-

4- Ci s trng ca Pht gio trn phng din c nhn, trn phng dindn tc, v trn phng din Nhn Bn bao trm c hai nim c nhn vdn tc, l Pht gio l mt ci vn hoa knh: xoay mt vng, hin ra mta hoa nhiu mu, xoay thm mt vng, hin ra mt a hoa nhiu mu

hoa khc... xoay n v cng, hoa hin ra v cng a, v cng mu, vcng hoa...

Nhng nu ai gn cho Pht gio mt tnh t, mt trng t,... v tn gio hayv trit hc th Pht gio t chi: Pht gio ch nhn nhn mt danh t: chthuyt nhn bn ch thc... nh gio s Trn Thc c ni trong sch ny.

Ni th v cn phi nhn Pht gio nh Pht gio. Ngy xa kia, Ngi A Nanmi khi ni , u t ln trn mi mnh mi cu, mi on, mi thin,mi chng, mi cun sch, thnh ng "Nh Th Ng Vn" l ni ci

y. "Nh Th" ngha l phi nhn phi nghe theo Yu Tnh ca s vt, cathc th (entit) - k c ci thc th ln bt ngt, rng bt ngt, cao vun vtl Pht gio, c nhin.

Tha ...

Ti c c cun "Pht gio Vit Nam v hng i nhn bn ch thc"ca ng Trn Thc c v c ci hn hnh c gii thiu tc gi, mt gios i hc Pht gio nhiu uy tn. Lng ti ngh rng ai trong kh huPht gio th xin vo thm mt ln, ai cha vo th xin vo thm mt ln, ai

cha vo th xin vo thng ngon... Gio s Trn Thc c vn khngphi l ngi xa l - v sch ny l sch nhiu gi tr, c nhin. Cng xintha thm l s nghip vn hc ca ng khng phi ch c mt cun ny...

Sp ht ma h inh Mi (1967)Tam ch


5/63

Chn thnh cm n Dr. Bnh Anson, Australia gi tng Th Vin Hoa Senphin bn in t quyn sch ny.

---o0o---

Pht gio Vit Nam

T ngy T T Ni a Lu Chi sang nc ta n nay, k ra n mi lmth k. Pht gio li cng chng ta mt ngn nm trm nm, v cngdn tc Vit Nam dhu chung bao nhiu thng trm vinh nhc.

Pht gio Vit Nam qu l mt nn Pht gio dn tc.

Pht gio Vit Nam khng phi ch l mt tn gio tn ngng m bt cthi no, u, cng ch bit c s mng tn gio tn ngng. Khng, btc nc no trn th gii cng vy, khi bc chn n, o Pht cng thchnghi ngay vi phong tc, kh hu, nhn tinh bin thnh mt li sng choqun chng. Vit Nam cng th, Pht gio ha hp trong c tnh dntc ta, cng dn tc ta xy dng mt vn ha quc gia c lp.

D li nhng trang s v vang ca dn tc, ta thy ngi Vit lun lun c nguyn to thnh mt nn vn ha c lp d i chi li vi s e da np ca Bc Phng. Trong cng vic kin thit nn vn ha c lp y, Pht

Gio Vit Nam trong cc triu inh, L, L. Trn chng t iu y. Quthc, Pht gio Vit Nam l mt nn Pht gio dn tc.

Tnh tnh, t tng, tp qun v di truyn ca dn tc Vit Nam c thkhng thch hp vi nhiu tn gio khc, nhng rt thch hp vi oPht. S thch hp c chng minh mi hnh thc.

Mt ngi cha th Pht, mt ting chung nh ri, mt thi kinh trm trmtheo ting m... cho n nhng quan nim nhn sinh v-tr u thch hpvi c tnh dn tc ta. Mt nh vn ni: "tm hn chng ta nh snsng dng cho c Pht. Ci g dnh dng n Pht Gio u c th lmchng ta rung ng"

Ngi dn Vit Nam d c khng hc gio l i na, cng c nhng tng ngn ng, v hnh ng thm nhun Pht php. Gp mt tai nn,ngi dn vi "ly Pht, ly Tri". i c kh lm th ngi dn cng chchp ming: " Kip trc ta vng tu". Vic kip ny cha xong ? H


6/63

hn kip sau. Ta thng nghe cc b m dn con dn ci "Con ng phungph go cm m sau ha lm vt i rc nhng ch ri rt". H cthm nhun t bao gi gio l nhn qu, lun hi ca o Pht, trong c h ny sinh mt quan nim thin c nghip bo tng t vi ch trng Phtgio.

C nhng ngi thy cy cht m ngm ngi, thy nhnh ho m thngxt.. Sao ngi Vit li c mt lng thng rng ri v phong ph n th c th tip nhn tinh thn t bi ca o Pht mt cch d dng?

Trong tm hn dn tc Vit Nam, tht sn c mm mng tinh thn Phtgio. Hn chi m o Pht vi dn tc Vit Nam trong gn hai ngn nmnay, bao gi cng theo nhau nh bng vi hnh trong cuc sinh hot tondn. Ai nh nhn tm tnh cuc r phn! l vin nn tng cho vn

ha dn tc, c nhin Pht gio Vit Nam vnh vin phi l mt yu t bt lyca cuc sng ton din.

Ngy nay nhng ho nhong ca mt nn vn minh vt cht lm m mtmt s ng ngi. Nhng g ngoi lai mi l nht thi c trng th, dnhng th m l y c tri nghch li vi tinh thn dn tc. Nhng c bnca mt nn vn ha dn tc ang cn bn cht khin cho ngi Vit d c

b li cun phn no trong mt thi gian, cng hi u tr li vi cingun yu du ngn xa.

Nn mnh hi chung bt nh ln, hi nhng ngi yu qu hng x s!Ting chung cnh tnh phi vang ln trong lc ny ku gi nhng phnt lc loi v vi lng c mn yu. Chng ta hy st cnh bn nhau, bi pcho nn Pht gio dn tc c th a nc nh n an lc thi bnh.

---o0o---

S nghip ca Pht gio trong thi nh L

i L c th gi l thi k thnh nht ca Pht Gio Vit Nam. Trong hn

200 nm, tri qua 8 i vua, Pht Gio gi mt a v c tn, v trncng cuc xy dng mt nn vn ha quc gia, Pht Gio gp mt cngtrnh v i.

Nu khng phi l vin duy nht xy dng mt nn tng vn ha banu th t ra, Pht gio i L cng phi l mt vin to nht. V phngdin tinh thn cnh nh v phng din vt cht, nh hng Pht gio n


7/63

su vo tt c cc ngnh hot ng trong nc. Ngy nay, tinh thn o Pht khng tch ri khi tinh thn dn tc, vn ha Pht gio hu nh lmt yu t cn bn trong nn vn ha dn tc Vit Nam, l v trong bui uca s to dng vn ha, dn tc Vit Nam uc nui sng bng nhngmn n b dng v cn thit ca Pht gio.

---o0o---

S nghip vn hc

i L, cc tng s hc hiu rt rng, nn tng tng ga c rt nhiu nhhng n vn ha ng thi. Nh sch Thin Uyn Tp Anh v mt s

bia to dng t i L, nhng vn th i y cn li. Bao nhiu sch vv thi vn xut hin thi y, phn nhiu l do cc bc tng ga. Cc nho gia

cng c thm nhun t tng Pht gio nn trn thi vn ca h nh hngca Pht gio cng rt su m.

Mi ngi cha thi y l mt ni din n, mt chn hc ng m s ngitheo hc khng nhng l thng dn m l c nhng cng hu khanh tng.Mi cha c th gi l mt trng i-hc dy v tm hc, s hc hinht lun bnh ng, khng phn bit sang hn, ga tr. Hc tr khng quncng lao gian kh; cc bc danh thn nh Thi y T hin Thnh v Thi

bo Ng ha Ngha cng phi xin th gio theo l, hc vi thin s niCao D, tri qua mi nm mi c gp mt thy. Ngi no c thy

truyn cho tm n mi l mn nguyn.

V vn chng trong lch s c lp ca nc ta, cu chuyn bi th utin thuc v hai v s: php s Thun v php s Khung Vit. y lnm 9 8, vn ho L Gic phng s nh Tng sang phong cho L Hon lmTnh hi tit s. Php s Thun phng mng vua ra tip. Cc schThin Uyn Tp Anh v i Vit S K ton th chp rng php s gi lmngi cho thuyn cho L Gic. Thy hai con ngng bi, Gic vn thch lmth, ngm:

Nga nga lng nga nga,Ngng din hng thin nha.

(Song song mt i ngng,Ngng c ng ven tri)

Ngi cho nghe, ng khu c tip:


8/63

Bch mao ph lc thy,Hng tro bi thanh nha.

(Lng trng ph ging bic,Sng xanh chn hng bi).

Gic nghe ly lm khm phc. n khi gp vua, Gic t v rt knh trng.Khi Gic t bit v nc, vua nh Khung Vit php s lm mt bi httheo iu "Tng vng lang qui" a tng. Sch Thin Uyn Tp Anh cnchp bi y:Tng quang phong ho cm phm trng.Thn tin quy hngThin l vn thip thng lng.Cu thin quy l trng,

Nhn tnh thm thit i ly trng.Phan luyn s tinh lang.Nguyn tng thm v Nam cngPhn minh bo ng hong.Dch:Tri quang, gi thun, bum gingThn tin pht gic ng bng lai.Mnh mang mun dm bin khi,Li v trng bng chim tri xa xa.Bng khung trc chn quan h,

Nh ai lng nhng thit tha ni lng.Xin ai v ci Nam TrungR rng gi li mt rng trc sau. (Ng Tt T dch)Bi ca son xong, vua thit tic chc s ln ng, cng nhau nng chntin bit. Trong lch s ngoi giao ca nc Vit, bi ht ny l li tu chct thn thin u tin. M li chc t ny li l ca mt nh s!

Sang triu L, cc nh s khng tip s na, v cc nho thn lo vicngoi giao. Nhng cc thin s vn lun lun l nhng ngi ti gii v hay

ch nht trong x hi. Sch Thin Uyn Tp Anh chp chuyn cc thin s,trong chuyn no cng c ghi mt vi bi th ca thin s li. Ngun thl ngun o l su xa. C nhng bi th by t li s hiu o, c ln c t thm trm. C nhng bi th d hiu hn c ln ta cm thy c sthanh thot ca nhng i sng tnh mc.


9/63

V pha nho, cc nh thi vn chu nh hng nhiu ca o Pht v hngngy u c giao thip vi ch Tng. Thi vn ca h ngy nay mt mt gnht, ngoi mt t bi c gi li nh sch Thin Uyn Tp Anh.

Ni tm li, vn hc i L cng c th gi l thnh v chu nh hngca o Pht rt nhiu. Nh o Pht vi cc bia k, cc kinh sch v tc

phm cn gi li mt phn. Nh th, i vi s pht trin v bo tn vn hcnc nh, Pht gio c mt s nghip to tt vy.

---o0o---

S nghip m thut

V cc ngnh m thut nh kin trc, hi ha, iu khc, o Pht l mtng lc thit yu cho s pht trin mnh m. Thin gia i L li bncng trnh m thut, gi l An Nam t i kh:

1- Thp Bo Thin: Thp Bo Thin l mt bo thp gi l i Thng TThin, xy nm 1057 cha Sng Khnh, trong phm vi cha Bo thin(nay l khu t m ng H hon Kim). Thp ny cao n 10 trng, c ttc 12 tng, mi vin gch u c in nin hiu Long Thy Thi Bnh. ni H, thp ny mt ngn. Nm 1427, L Li lm mt ci chi cao bngthp y nhn vo thnh ng ca gic. Sau nh Ty Sn d gch thpy xy dng vic khc.

2- Pho tng Qunh Lm: y l mt pho tng bng ng cha Qunh.Bo uc Tu s 77 c bi "Lun v di tch cha Qunh" ca Nam T

Nguyn Trng Thut, c on: "C trng ci lng bia c cao ln ngoivn ca cha c chp kch thc v b cao ci in che pho tng y, thcha Qunh ting n nay khng phi l v c. Ci bia cao n 8, 9thc, xung quanh chm long rt kho m ng gia tri chu nng madu di, nay nt chm cng b tiu mn kh nhn nh nt ch trong bia.Song so li bia vi li tc truyn ph hp th ng bn Triu m namhuyn ng Triu cch cha Qunh c 10 dm, m cn trng thy ci nc

in che st u pho tng y th bit tng y to hn tng Chn Vnhiu."

3- nh Ph Minh: Mt ci nh v i Nam nh, v

4- Chung Quy in: Mt i hng chung c nm 1080 cha Din Hu ,Bc Ninh. Nm 1426, bn Vng Thng b L Li nh thua trn Ty


10/63

ng, ht qun kh, mi ph chung Quy in va nh Ph Minh lmsng n.

triu L, cc cha thp c xy dng vi mt qui m rng ln. Nhngdanh lam cn li hin gi Bc Vit phn nhiu u do t i L lp ra.

Nhng thng tch H Ni nh qun Trn V (1102), cha Mt Ct (1049),n Hai B (1160), n Voi Phc u c khi to t i nh L.

Cc vua L cn to dng nhiu cung in Thng Long, nhng ni nchi, nhng ni lm l, xem gt, xem cy. Tuy nhng kin trc ny khng

phi ca Pht gio, nhng chu rt nhiu nh hng ca s dng cha. Vkin trc, ta hy xem on ny m gio s Hong Xun Hn trch dchtrong chic bia "S Tr Chiu Trt Tng Tu" ca nh Tng ni v s todng cha Mt Ct ca vua L Nhn Tng:

" vn Ty Cm, dng cha Din Hu (cha Mt Ct). Theo du ch c, thm mu mi ca nh vua, tc h Linh Chiu. Trn h dng ln mt ct. Trn ct n mt bng hoa sen nghn cnh. Trn hoa li gc mt tain. Trong in, t tng Pht vng. Chung quanh h c hnh lang baovy, tng v. Ngoi hnh lang li c h Khang Bch bc bn b. Mi b ccu thng ra ngoi sn. Trong sn, k u cu trc cha, c dng hai thplp ngi s".

Nhng cung in cha miu c nay khng cn, song cc di vt nh mt vi

ta thp, mt t tm bia, b hay t nhiu tng chm tr cn li, cho tathy rng, ngh kin trc v iu khc i L rt tinh vi v hng v, cc itriu i sau khng snh kp.

---o0o---

S nghip chnh tr

Trong gii tng s, c nhiu v, ngoi s hiu bit v o hc, cn tinh thngc nhiu mn khc. Cc v y bc lm sch v, hiu tng c i th

thin h. Cc v vua c tn trng tng mt phn v mn o, nhng mtphn cng v l do chnh tr. Nc ta va mi c thot ra khi thi k h di ng ng m c c lp, cc nh vua inh L phn nhiu lnhng k v bin. Nhng cc hnh nh ct ng t nng, vc du un si,ci ngm sng, chung h bo ca cc vua inh L dng trng pht kc ti phn chiu c mt phn no tnh cch d man ca mt triu i


11/63

trong bc u xy dng vn ha. i L, chnh tr nh hc vn v tilc ca ch Tng m c ci thin, vn minh hn nhiu.

Php s Ng Chn Lu ngi u tin c mi ra tham gia cng vic triuchnh gip vua inh Tin Hong v L i Hnh. Php s c ban chcTng Thng, hiu l Khung Vit i S, c ngha l v i s khung phnc Vit. Sch Thin Uyn Tp Anh c chp, sau khi L Hong ln ngi"phm s qun quc, u giao cho s ht".

Thin s Vn Hnh cng c nh hng rt ln trong giai on lp nghipu tin ca nh L. T i L, thin s ni ting l mt bc qung kin.Khi nh Tng v nh Chim, vua L i Hnh tng hi kin Thins. Chnh thin s bit trc rng nh L sp mt, nh L s ln thay, vem vic y ni vi L Cng Un.

ng Nguyn ng Ch, trong sch Vit Nam C Vn Hc S c trch dchmt on v nhng li ca VIn Thng thin s gii by vi vua Thn Tngv l hng vong tr lon: "Thin h cng nh mt vt, n vo ni ynth yn vo ni nguy th nguy, ct trng ch s hnh ca nh vua; nu cci c hiu sinh thm vo lng dn th dn yu nh cha m ngng nh tritrng; y l t thin h vo ni yn ... Li tr v lon ti trm quan,c ngi th tr m khng c ngi th lon. Ti tri xem cc bc vng i trc , cha c khi no khng dng qun t m hng, khngdng bc tiu nhn m vong, m n nh th chng phi mt mai mt chiu

u, t n dn dn li vy. Tri t khng th thay nng i rt lin m dndn ma xun, ma thu. Bc vua cha khng lm hng hay vong lin mdn dn s thin hay c. Bc thnh vng xa bit nh th cho nn mi

bt chc c t khng ngh yn ngi. Sa mnh l thn trng btrong, run s nh dm ln bng mng. Yn dn l knh k di, hi hngnh ci nga nm cy cng mc. Theo li th hng, tri i th vong.S hng vong l dn dn sinh ra thi."

Xem qua nhng li trn y, ta thy cc thin s tht xng ng l nhngnh c vn vng vng v chnh s. l mt bi hc chnh tr rt thch ngcho k lm vua, mt bi hc chnh tr thm nhun tinh thn Pht gio. Nhth, bit cng nghip ca ch Tng trong phm vi chnh s cng khng

phi l nh.

---o0o---

S nghip x hi


12/63

Phn nhiu cc cha i L u c rung v kho ca ring: ti sn y l lc cu cp nhng dn i kh vo nhng nm mt ma. Ca cha l carng, c th dung c nhng ngi hon nn, nhng k l ng. SchThin Uyn Tp Anh c chp rng nh vua v cc tn ch giu c thngcng dng ca ci cho ch Tng b th li cho dn ngho hay lmnhng cu tr cng c khc. Thin gia thng nng vo s gip cachnh quyn thnh thong m ra nhng php hi trong my m ngy,chn t, b th cho dn ngho i, xin gim x, v n x cho cc ti phm.

Cc thin s cng tinh thng y hc, pht minh v ch ra nhiu phng dc cu cp cho qun chng, ng thi dng lm phng tin truyn o.Sch xa ghi li nhng thin s c ti y hc nh Nguyn Minh Khng, nho Hu.

Tinh thn o Pht, gio l t bi tr tu v nhng t-tng cu th ca Phtgio nh hng rt su m trn phong tc v vn ha nc ta v triuL. Phong tc ca nc ta thun hu hn nhiu, so vi inh v L. Nhngcc hnh dng hng ngy, nhng thi git chc ca cc vua inh, L chngt rng tp tc d man rng r ca h vn cn nhiu. S tn nhn, phm

phu, t li cn iu khin hnh vi ca nhng k nm quyn: Vic Thchgit cha con vua inh Tin Hong, vic Nga Triu git em la L TrungTng chng minh iu .

Nhng sang n i L th khc hn. "Tuy rng trong cc v hnh qun

Chim hay nh Tng c git hi nhiu ngi, tuy rng khi c lon trongnc, vn c gia ti t hnh, nhng ta phi nhn rng, cha c i no, nh i L, m vua c lng khoan hng i vi dn hay l i vi k ch.L Thi Tng tha ti cho Nng Ch Cao. L Thnh Tng tha cht anhvua Chm l Ch C. Tuy rng l c li cho ng chnh tr, nhng nukhng c sn t tm, th t khng ngh n s khoan hng lm li chochnh tr mnh". (Hong Xun Hn: L Thng Kit, trang 407).

Lng khoan hng y, mi t tm y chnh l nh lc lng gio ha cao Pht. Sch i Vit S K cn chp li nhng c ch ng knh ca ccvua L. Ma ng nm 1055, tri gi rt. L Thnh Tng ni vi ccquan :"Ta trong cung kn, si l than, mc o m m cn rt th ny,hung chi nhng k t nhn chu tri buc kh s trong lao ngc, n khngy bng, mc khng che thn. V gi rt nn c k cht khng ni nngta. Ta tht ly lm thng". Ni ri, vua sai pht chn chiu cho t, v cpcho mi ngy hai ba cm n.


13/63

Mt hm, vua Thnh Tng ch ng Thin cng cha m ni vi ccquan :"Lng Trm yu dn cng nh yu con Trm y. Ngt v trm h ngudi lm cn nn phi ti, vy by gi ti no cng nn gim bt i".

Khng phi lng thng ngi y l mt phng tin gi di ca nh chnhtr m chnh l kt qu ca mt lng t bi do Pht gio un c nn.

Sau cc i vua hung hn ca triu inh L, ta thy xut hin nhng k cmquyn c lng khoan hng, nhng ngi gip vic bt tham lam phn

bn. Gio s Hong Xun Hn vit :"i L c th gi l i thun t nhttrong s nc ta. chnh l nh nh hng o Pht". ( L Thng

Kit,trang 409).

---o0o---

Kt lun

Vn ha Vit Nam t triu L c mt c s vng chi. C s y c todng nn mt phn ln nh o Pht Vit Nam, ri cng ngy cng dc

bi p cho thm huy hong sng r. Chng ta phi nhn thc rng Phtgio mi mi vn phi l mt yu t bt ly trong cng vic xy dng v bip nn vn ha dn tc. Chng ta khng mun mt gc r, hn chng ta

phi ch trng ti s bi p nn quc gio ngn xa.

---o0o---Bn sc ca Pht gio Vit Nam

o Pht l mt ng li sng, mt l sng. Nhng o Pht khng phi lmt khun kh gio iu v gii iu kh khan, cng ci, thiu tnh chtsng ng. Mt gio l c gn ba ngn nm lch s truyn b, lun lun phttrin vi thi gian, thch nghi vi khng gian, ha hp cht ch vi cucsng nh o Pht, khng th c xem nh mt m gio iu kh khan vcng ci.

Nha sng ca Pht Gio trn tr v phong ph, bt tuyt, v o Pht lchn l, l ngun sng ca tt c mi s sng. Th cho nn o Pht sngvnh vin gia cuc sng nhn loi vi nguyn tc ty thi v ty c. oPht c th sng trong bt c mt thi i no, bt c mt a phng no,v Pht gip c mt kh nng ng ha ht sc mu nhim.


14/63

Nhiu ngi khng bng lng khi thy Pht gio c nhiu phn phi qu,nhiu mu sc , nhiu ch trng qu. No Pht gio Tiu tha, no Phtgio i tha, no Khng tn, no Hu tn, no hin, no mt, no o vng,no o nu. Ni th tng chng kht thc, ni th tng chng c tr ti tvin; ni th sng thng Pht sng, ni th thnh lp phi Tn tng....

Ngi ta mun rng Pht Gio phi l duy nht, ng mt mu sc, mt tchc, mt hnh thc. Nhng ngi ta lm. Thi i khc, a phngkhc, cn c khc, th lm sao m cng c chung mt hnh thc sinh hotcho c. V th cho nn i n x no, Pht gio cng lin tm cch thchnghi vi x y t ha mnh trong sinh-hot qun chng. Cng l Phtgio c, nhng Pht gio Ty Tng khc, Pht gio Trung Hoa khc, Phtgio Nht Bn khc, Pht gio Thi Lan khc. Y phc khc nhau. Kin trct vin khc nhau. T chc gio hi khc nhau. Gio l h khc nhau. Nitm li, mi quc gia c mt nn Pht gio c bit ca ring mnh, mt nn

Pht gio c lp.

V iu kin kh hu, phong-tc chng tnh ca a phng, quc gia lnhng n v cn thit khng th no xa b c, Pht gio l mt vin nn tng cho nn vn ha quc gia c nhin cng cn thch hp vi a

phng tnh lm cn bn tinh thn duy tr nn c lp quc gia. Cng vth Pht gio ca mt quc gia no cng cn phi c nhng bn sc ring

bit, thch hp vi sinh hot qun chng ca quc gia y.

Nhn sang cc nc lng ging ta thy Pht gio ca h u c nhng sc

thi c bit, Pht gio ca h c nhng h thng gio l ring, nhng tnphi ring, nhng l li gio dc v t hc ring, nhng phng tin hotng ring, nhng nghi l v phong tc ring... Tt c nhng ci "ring" ythch hp vi c tnh dn tc h, vi l li sinh hot ca quc dn h v cli ch thit thc cho i sng mi ngi. Mt nn Pht gio dn tc cto dng trn mt lch s truyn b, vi nhng h thng gio l, nhng vdanh tng, nhng tc phm vn hc l nhng hot ng ph bin v sinhhot ha gio l trong i sng quc dn.

Nc Vit Nam ta, mt nc thm nhun Pht gio t mi my th k nay,l no li khng c mt nn Pht gio dn tc?

Lt li nhng trang s Pht gio nc nh, chng ta thy lun lun Pht TVit Nam mun i n s thnh lp mt nn Pht gio quc gia. Ngoinhng dng Thin Tng do Trung-Hoa truyn xung, Pht gio Vit Namcn c mt phi thin tng c bit ca mnh: l phi Trc Lm Yn T.


15/63

Ngoi nhng gio l h co ngoi quc a vo, danh tng Vit Nam cdng nhng gio l h c bit ca mnh: l thuyt Tam Bn ca Ng nthin s, thuyt Tam Php nht ca Cu Ch thin s... Ngoi nhng tc

phm kinh in ca ngoi quc a vo, danh tng Vit Nam cn sn xutthm nhiu loi: l nhng tc phm thi ca, phin dch, sng tc ca nnvn hc Pht gio Vit Nam t i L, Trn, sang cc i L, Nguyn. Phtgio Vit Nam li c mt c gng ng khen hn c l c dung hp chai phng din xut th, nhp th to thnh mt li sng c bit chongi Pht t : mt nh vua c th l mt v thin s v mt v thin s cth l mt quc s. i khng xa o l o sng ngay trong cuc i, lkhuynh hng dung ha hai phng din xut th v nhp th ca phiThin Tng Vit Nam i L vy.

Ni tm li, Pht Gio Vit Nam c c nhng bn sc ring. V ngi

Pht t Vit Nam bit em o Pht lm phng chm sinh hot choquc gia v dn tc.

Tuy nhin, nu vn ha Vit Nam cha c c nhng sc thi k c noln lao th Pht gio Vit Nam cng cha c c nhng nt huy hongnhit lit. Tri qua bao nhiu nguy nan au kh ca cc thi i sng trongchin ha lin min, dn tc Vit Nam khng c th gi v iu kin m pht trin nn vn ha Vit Nam, c nhin l cng cng chung s phn.

Hin nay, quc dn ang c xy p t bi cho cc b mn vn ha: vnhc, m thut, kinh t, chnh tr, t tng, phong tc u ang trn tintrin. Nhng tinh hoa ca vn ha quc t c thu thp bi b cho vnha nc nh. Nhng g c bit ca vn ha quc gia c nu cao v phttrin mnh m. Trong cng trnh xy dng vn ha, Pht gio vn phi ngnhng vai tr quan trng ca ngy xa. Ngha l Pht gio Vit Nam phitm ngay cho mnh nhng sc thi ring bit, c lp, Pht gio Vit Nam

phi ha hp trong cuc sng ca dn tc sng to vn ha v sng tocho mnh nhng bn sc c bit, duy tr c c tnh quc gia, bo v c

nn c lp v t do ca t quc.Mt tam tng kinh in bng quc vn phi c cp thi to dng. Nhngtrng cao ng Pht hc phi c xy dng ln nghin cu v ph bingio l, o luyn nhng tng ti t nc, tng hp v tinh luyn ln nhnggio l h hp vi tm hn, cn c, v sinh hot ca qun chng Vit Nam.

Nghi thc tn tng, l nhc phm phc phi c nghin cu li cho hp vi


16/63

c tnh ngi Vit v ng vi chnh php. T hi ha, m nhc, cho nkin trc, iu khc, Pht gio Vit Nam phi c nhng nt c bit thunty v bao gi cng biu th c tinh thn o Pht.

Mong rng chng ta khng cn phi bt chc Tu mi nh ngy xa vcng s khng b lai Ty nh thi nay. u ngi ta cn th c Quan v xin xm trong cha nh bn Tu, v u ngi ta cng ht nhng

bi "ht Pht" ging nh cc bi thnh ca Gia T. Ngi ta li cn ang lmcha theo kiu... nh Ty, v nc cha dn dn ht cong, ht mang hnhcon rng con phng...

Bn cht ca vn ha Pht gao l s sng an ha, tnh lc. Hnh thi ca vnha Pht gio phi l phn chiu c np sng an ha tnh lc . T giol cho n ngh thut, m nhc, iu khc, kin trc, tinh thn Pht gio

c lu l cng vi tinh thn dn tc, mt mi cha cong, mt ngi thpc, mt ting chung thun hu... ni vi ta nhng g? Hn dn tc snglnh mnh trong tinh thn Pht gio. Quay v vi nn Pht gio dn tc, xydng cho nn Pht gio dn tc a nc nh n ch an lc ph cng, l bn phn ca ngi Pht t Vit Nam.

Mun i n mt nn Pht gio dn tc, ta phi tr li trong tinh thn truynthng. Ta li phi thu thp nhng tinh ba ca ngi bi p cho chnhmnh. Nhng thu thp khng phi l vay mn. Hy tr v nhng ci g "cata" v "do ta sng to". Ri sau , hy luyn nhng ci hay ca ngi tr

thnh thch hp vi mnh v dng n bi b ci ca mnh cng ngy cngthm tt p.

---o0o---

V s t ca Pht gio Vit Nam

Pht gio Vit Nam c mt lch s mui lm th k, l c nhin phi tnth mt v S T tng trng cho mi lm th k lch s y. Khng

phi l ngy nay chng ta mi lo tm ngun u. Ngay t hi xa, nhiu

ngi c tm ti ngun gc Pht gio Vit Nam.

Trong sch Thuyn Uyn Tp Anh c ghi cu chuyn b Lan, m vua LNhn Tng hi Thng Bin quc s tr li rnh mch v dn chngnhng th tch c minh chng. V sau, c cc sch Tam T Thc Lc,cng c mc ch ghi li nhng s kin lch s ca o Pht Vit Nam.


17/63

Trong khi Pht gio Trung Hoa tn th Ngi B t Ma lm S T, thti sao Pht Go Vit Nam li khng tn th Ngi T Ni a Lu Chi m lic mi bt chc theo Tu?

nh rng ngi T Ni a Lu Chi ch l S T ca phi Thin Tng cu tin trn t Vit. Nhng ngoi Thin Tng ra, th hi Vit Nam tacn c nhng tng no?

Ngay Trung Hoa ni rng c mi tng nhng k thc ch c Thin Tngl c c s vng vng chc chn. Ngi B t Ma l v T u tin caThin Tng Trung quc v c xem nh l S Th ca Pht gio TrungHoa. Vy th Vit Nam, Ngi T Ni a Lu Chi, v s t ca Thin TngVit Nam, ti sao ta li khng xem nh l S T ca Pht Gio Vit Namc?

Cng nh rng trc khi Ngi T Ni a Lu Chi qua t Vt, c ccngi Ma Ha K Vc, Khng Tng, Hi, Mu Bc, v Chi Cng Lngqua truyn o. Nhng ch l mt vi ngi ri rc, khng sc lp nnc tng phi c truyn thng. Trung Hoa, trc khi ngi B t Ma

bc chn n, vn cng c nhng v i truyn o v dch kinh, nh ccNgi Ma ng Trc Php Lan... Tuy nhin, cc ngi ny vn khng csuy tn lm S T v h khng to nn mt truyn thng no.

Ngy xa ta c thi thng bt chc theo Trung Quc, t cch th t, l

tng cho n l li hc tp, trc thut. Gi y, tt c mi ngnh u vnn c tnh dn tc, ta khng th cn bt chc mi. V tam tng, ta phi cmt tam tng quc vn. V l nhc, phm phc, t chc, kin trc, ta phi in c tnh Vit Nam. Trn bc ng xy dng nnPht Gio dn tc, cnhin ta phi tn th v S T ca Pht gio Vit Nam lun lun c thc v mt ngn ri nm lch s.

Tn th Ngi T Ni a Lu Chi thay th cho ngi B t Ma khngphi l mt vic lm thay bc i ngi, khng phi l vic nng cao mtNgi ly c l S T ca mnh v h thp mt ngi ly c l s T ncngi. Khng, cc v T S u l nhng bc thy ng knh ca chng ta.Chng ta knh trng lit v v lun lun u thnh nh l. Nhng chng ta

phi c thc dn tc, ngha l ta nn th S T Pht Gio Vit Nam nhngi Tu th S T Pht Gio Trung Hoa, v ngi Nht th S TPht Gio Nht Bn.


18/63

Hiu bit r rng nh th ri , chng ta khng thy c iu g tr ngi trongvic lm ca chng ta. Tt c cc nh cha Vit Nam u nn th Ngi T

Ni a Lu Chi thay cho ngi B t Ma. l vic lm u tin chng ta t ra rng cn xy dng mt nn Pht gio dn tc.

Ngy k nim T T Ni a Lu Chi, chng ti i hi nhiu v cao ctrong Pht Gio, u ng chn ngy rm thng mi m lch. Nu GioHi Pht Gio Vit Nam chp thun ngy y, th tt c cc cha trn lnh thVit Nam s cng lm l K T trong ngy l H Nguyn.

-oOo-

Ph lc:

Ngi T Ni a Lu Chi, tn Phn l VINITARUCI, nguyn ngi NamThin Trc, v phi B La Mn. Thu nh, ngi c ch khc tc, i duhnh trong khp ci Thin Trc mong tm n ca Pht. V c duyn chagp, nn ngi sang cc x ng Nam qua Trng An, kinh nh Trn

bn Trung Quc. l vo nm 574, nin hiu i Kin th 6.

Ngi mun sang t Nghip, (thuc tnh H Nam by gi) nhng may cgp T Tng Xn ni T Khng. Thy T phong khc thng, Nging lng knh phc, chp tay lm l. Ba ln lm l m T Tng Xn vnngi lim dim mt, khng ni g. Ngi ng yn, ngh ngi mt lc, bng

thy bng khung nh c s c iu g, lin sp xung ly ba ly. T TngXn cng ch gt u ba ci m thi.

Ngi bc li ba bc m bch rng :

-" t n y xin Ho Thng t bi cho c theo hu bn t hu".

T tr li :

-"Ngi phi i sang ngay phng Nam m tip chng, khng nn lu y

lm g."

Ngi lin t t ra i, n tr tr cha Ch Ch t Qung Chu. y ngidch kinh trong su nm. Thng ba nm Canh T (580) Ngi sang GiaoChu, tr tr cha Php Vn ( lng Vn Gip, huyn Thng Phc, tnh Hng by gi) dch kinh Tng Tr. Ngi lun c mi lm nm mitch, v truyn tm php li cho Ngi Php Hin, t ca Ngi.


19/63

Ngi tch vo nm Gip Dn 591, i Ty Khai hong. Ngi gi Php Hinthin s vo phng v dn:

- " Ngi nn bit, tm n ca ch Pht khng c th mp m c. Tm yvin mn nh thi h, khng tha, khng thiu, khng n, khng i, khngc, khng mt, khng phi ng nht cng khng phi sai d, khngthng cng khng on, khng sinh cng khng dit, khng xa cch cngkhng phi khng xa cch. Ch v i vi vng duyn nn ga t ra tn ym thi.

"V th, cho nn ch Pht trong ba i do y m chng o, lch i t sdo y m c ch s chng. Ta y cng vy v ri ngi cng th. Cho ncc loi hu tnh v tnh u cng phi nh th.

"V T Tng Xn khi n chng tm y cho ta, bo ta rng :"Ngi nnsang phng Nam m tip chng, ch nn y lu m lm g.". V th , tai tri bao ni mi n ni y. Nay gp ngi tht l ng li huyn k y.Vy m ngi phi nh k ly li ta: n lc ta i ri y".

(Ph ch Pht tm n , tt bt tng chn, vin ng thi h, v khim vd, v kh v lai, phi nht phi nh, phu thng phi on, bn v sinh x dicv dit x, dic phi vin ly, phi bt vin ly. V i vng duyn, ga lp danhd. S d tam th ch Pht dic d nh th c. Lch i t s dic d nh thc. Ng dit d nh th c. Nh dic d nh th c. Th ng t Xn Cng,

n ng th tm thi, v ng tc nam, hnh giao tip, bt nghi cu tr.Khong lch vu t, kim d nh ng, qu ph huyn k. Nh thin tri chi,ng kh thi ch h).

Ni xong, Ngi T Ni a Lu Chi chp tay ngi yn m ha. t rcNgi ln tr t ri thu x li xy thp th.

n i nh L, Vua Thi Tng (1028-1054) c lm bi k truy tn Nginh sau:

Sng t lai Nam QucVn qun cu tp thinng khai ch Pht tnVin hp nht tm nguyn.Ho ho Lng gi NguytPhn phn Bt Nh Lin


20/63

H thi hnh tng kinTng d thoi trng huyn?Dch:M li qua Nam Vit

Nghe ngi thng o thinNgun tm thng mt mchCi Pht rng quanh minLng gi ngi bng NguytBt Nh nc mi senBit bao gi c gpm o l thm huyn?V nh vua knh cn sc phong cho Ngi l "Php Vn T Ni a Lu ChiPhp T" tn Ngi l i din ca Pht Gio truyn thng.

Qu nh li truy tn ca vua L Thi Tng, o hnh ca Ngi sng nginh nh nguyt trn ni Lng Ga, v tr tu ca Ngi thm ngt nh hngsen Bt Nh. Khng cn li tn dng no p v xng hp hn th na...

---o0o---

Gio l ca Pht gio Vit Nam

C ngi s ly lm l m bo: "a, sao li c vn gio l ca Pht GioVit Nam"? Gio l l gio l ca Pht gio, chung cho tt c mi a

phng; u c o Pht l c gio l o Pht. Vy khng l gio l caPht gio Vit Nam ta li khc vi gio l ca cc nc khc?".

Chng ti xin cc v thong th cho chng ti tr li. nh gio l oPht th u cng v lc no cng phi l gio l o Pht, khng th lnvi bt c mt gio l no khc. Cng nh thuc Bc th i u, vo Namhay sang Ty cng vn l thuc Bc ch khng th ln vi thuc Nam, thucngoi khoa hay thuc Ty c. Nhng nu gp thi tit khc nhau, gp a

phng khc nhau, gp tng ph ca nhng ngi hn, nhit khc nhau, thcch dng dc cng phi thay i. Thang thuc kia dng cho mt ngi"hn" v dng trong mt x lnh, ma ng, by gi khng th em cho mtngi "nhit" dng trong mt x nng, ma h. Phi gia gim khng lmcho thang thuc kia tr thnh thuc Ty hay thuc ngoi khoa. N vn lthuc Bc v l thun ty thuc Bc.

Gio l o Pht gm c v lng php mn, c th thch hp vi v s cnc, trnh . Nhng cc php mn y khng phi l nhng "thang thuc" c


21/63

nh m cn c phi hp, "gia gim" cho hp thi, hp cnh, "hp vi lcph ng tng" ca tng ngi. Cho nn, nghin cu v gio s Pht gio, tathy mi thi i c nhng h thng gio l khc nhau, mi quc gia cnhng h thng gio l khc nhau. Cc h thng gio l y thch hp vitng dn tc, tng thi i, m bao gi cng vn l gio l o Pht, vnthm nhun tinh thn o Pht v ni tm li, vn th hin c s sinh hotca chnh php Pht gio. Tn ch mc ch ca cc h thng gio l y vnl mt, v h nghe thy, nhn thy, l ngi ta bit ngay l "ca o Pht".

Trong mc Vn hc Pht gio, gio s Thc c vit nhng ging ch lsau y: "Nu o Pht ch l mt m gio iu c nh th o Pht khng c mt a v nh ngy nay trong vn ha nhn loi. o Pht l mtgio l c nha sng di do phong ph cho n ni tri qua my ngn nmm vn cn sc pht trin theo nhu cu ca cc quc gia v cc thi

i. im c sc ca o Pht l khng phi nhng gio iu c nh cngci , nm cht cng trong khun kh Pht php l "bt nh php" phi tythi gian khng gian uyn chuyn thch nghi vi cn c ca chng sinh.C th l o Pht nguyn th l mt "cy gio l" b bm, mnh khe vsung sc. "Cy gio l" y theo thi gian v khng gian m trng thnh, ri by gi tr nn mt ci cy to ln, cnh l rm r ti tt.

ng ai bt "cy gio l" y ng yn trng thi ban s ca n, khng chosinh trng. Bi v nu khng sinh trng thm th n tn hoi v khng c n. ng ny n sinh trng mnh lit, v n c mt sc sng

mnh lit. By gi y n to ln sum s, nhng n vn l "cy gio l".

Vy th Pht gio Vit Nam khng th vay mn cc h thng gio l cacc dn tc khc, cc thi i khc, bi v cc h thng gio l y ch thchhp vi cc dn tc y v cc thi i y m thi. Khi bnh, ta khng thung bt c thang thuc no. Dn tc Vit Nam cng th, v c nhng phongtc, tp qun, tm l, kinh t ring; ni khc hn l v c mt "cn c" ring,nn khng th p dng bt c mt h thng gio l no ca cc dn tc khc.Vy ngi Pht t Vit Nam cn hc gio l, gio s cho t, ri kin to

nhng h thng gio l thch hp vi c tnh dn tc Vit Nam. C nh th,Pht gio mi l mn n cn thit v b dng cho ngi Vit, v mi lmcho dn tc Vit Nam mnh khe v pht trin v mi phng din khc cavn ha.

---o0o---


22/63


23/63

Nhng d sao nhng s kin cng chng t mt cch y c rngPht gio Vit Nam ngy xa c i n mt gio l ring cho mnh, v t c mt phn no kt qu. Hng i c vch sn t ngn xa.

Ngy xa lm c mt phn, ngy nay phi c gng thm lm thnh.Ta khng th ngi i nhng thc n tha thi ca ngi khc, lm nhccho ch T ngy xa, v cc ngi d sao cng xy cho Pht gio dn tcmt nn tng vng chc.

Nghin cu li gio s Vit Nam, l vic u tin nhn thy con ngphi i ca Pht t chng ta hin ti, c mt nim tin tng vng vng.Tin tng rng ta s lm nn vic v Pht gio Vit Nam s tr thnh mtnn Pht gio hon ton c tnh cch dn tc v tin b. M ch khi no hpc th mi l dn tc, ch khi no hp thi th mi l tin b m thi.

---o0o---2- Nhn n hin ti v tng lai:

Gio l hin ti ca chng ta l gio l no? l mt cu hi lm chochng ta bng hong. Chng ta tu hc theo nhng php mn no? l mtcu hi kh tr li cho minh xc. Thin tng nay tht truyn. C mt t vc thc chng th cng n nu chn non cao hay ni khut tch, chng aic nh n nh hng o c trc tip ca h. Cc v tng gi ch cmt t thc hnh theo php ch qun ca Pht gio Trung Hoa xa. Phn

ng u l ch gi gii m thc hnh theo php mn Tnh . Nhng phpmn Tnh hu thnh mt li khn cu m tn. Nht l vi ngi tn :

Nim Pht chng qua l mt cch thc cu xin tiu ti v vng sanhtnh th. a s khng hiu c ngha l php mn Tnh , mt php mn"kh tin kh nhn" (nan tn chi php).

Cng ng l php mn Tnh m ngy xa li c trng th hn nhiu,bi v bn cnh Tnh , cn c Thin Tng. Thin Tng tuy khng chtrng vn t nhng tht l mt tng phi bc hc, v cc thin gia u lnhng nh tr tu siu phm. Ni cc v y, Tnh l mt php mn thmdiu, s l dung thng. Khng c v no tu tnh m khng c qua mt"Th Ch Nim Pht Chng" trong kinh Lng Nghim, hay mt b Di S Sao ca Vn Th i s, hoc mt An Lc Tp ca Ngi o Xc.

Ngi ta khng cho mn nim Pht l mt mn tu qu d dng, t ra, ngita khng quan nim mn mt cch tnh ton v tc ci nh o huno trong hai cu th ng bo Vin m:


24/63

" Tu v Tnh sng hn Tin,Chng nhc cng phu, chng tn tin..."Quan nim php mn Tnh nh th, thc l h php mn y xungmc thp km nht. Tho no m ngi tr thc c mi xem thng phpmn tnh !

nh khng phi ngi tn no cng c th hiu gio l duy tm tnh v hng h cn h tr, quan nim v Pht v v Tnh ch c th lmt quan nim rt th s gn nh m tn. Nhng t ra, gio l Tnh cng

phi c gii by r rng t hng cn c trung bnh tr ln. M mn hc chng minh v gii by cho php mn tnh , hin by gi khng c mnno ngoi php mn Duy thc.

Nu mun cho php mn Tnh ca ta ly li c bn sc v gi tr xa

th phi xng minh php tng Duy Thc Hc. Ngy xa Tnh khngmt bn sc v gi tr l v ng bn cnh Thin Tng. Ngy nay ThinTng tht truyn, vy Tnh phi c mt lng da khc: Php tng DuyThc Hc. Nh hc gi Trn Trng Kim nhn xt rt ng khi ng borng :"Ngy xa, nc ta, Tnh c tn trng l v bn Tnh cThin; ngy nay Thin mt, ch cn c Tnh."

Cn c ca ngi bnh dn Vit Nam cha c th thch hp vi php mnno ngoi php mn Tnh , bi v php mn Tnh tuy kh, nhngtng i bc h cn h tr cn c th thc hnh c mt vi phn. Mun

cho cc bc t cn c trung bnh tr ln thy c s mu nhim v ngha lthm su ca php mn ny, th khng g hn l gii by cho h gio l"cng nghip - bit nghip" ca Duy Thc Hc.

Duy thc l mt phng php quan st nhp duy thc tnh ca mun vnhin tng nhng ng thi cng l mt mn hc phn tch tm l v ch rsinh t nghip bo, mt mn hc nghing nhiu v l tr suy lun. Thnghiu hc thuyt Duy Thc th s thy ci quan trng ca php mn Tnh .Hiu su v A Li Gia Thc v cc tc dng ca thc ny cng s lin lcgia n vi by thc khc, ngi ta mi thy c php mn Nim Pht lthn diu. Thu r c tc dng cng bin t bin ca D thc, ngi tami thy s kin to cc lc th gii l hp l v ph tan mi ng vc v"nan tn chi php".

Ngi tr thc rt ham chung php tng Duy Thc Hc v khi thng hius khng cn khinh thng php mn Tnh .


25/63

Cho nn, d cha nh Duy thc qun m chng ng i na, th ngi hcDuy Thc cng c th dng s hc ca mnh lm nn tng cho mt c tinm thc hnh php mn Tnh ; v nh th, tnh s l mt mn thchnh m phn l thuyt li do php tng xy dng. Trong hin ti, gio lPhp Tng Duy Thc li l mt li kh c th ph tan c quan nim DuyVt thin chp v quan nim thn quyn ng chp. Ai tng x dng duynghip lun trong lc m lun hn s thy rng cc thin chp v ng chpkia khng th no ng vng ni trc gio l php tng nhim mu.

Gn y trong gii Pht Hc Vit Nam thy tng hnh mt gio l cbit: gio l duy nghip. Duy nghip lun c xng xut do mt vi vgio s v ging s, tr thnh mt gio l cn dng cho thi i: chngminh cho Tnh , ph v kin chp duy vt v duy thn. Trong cc bo ch,sch v, duy nghip lun c gii by, c cp n...

l nhng im lnh cho o Pht Vit Nam. Mong rng cc Pht HcVin hy c gng thc nghim, tinh luyn ri sng to cho Pht gio Vit

Nam nhng gio l phong ph, lnh mnh, thch hp vi cn c ca dn tc,ca thi i. Cc v cao tng c nghin cu, c tu chng, c sng to th oPht Vit Nam mi c c nhng gio l hp thi c.

Chng ti ch dm a ra y mt vi nhn xt. Cng trnh l cng trnhchung ca cc gii Pht t Vit Nam. Nhn li gia ti sn nghip ca t tin,nhn sang kho tng giu thnh ca Pht gio cc nc ri ngh n tnh trng

nguy khn hin ti, chc hn qu v s ng vi chng ti rng chng taphi c gng nghin cu, thc nghim, tu chng c th xy dng choPht gio nc nh nhng h thng gio l c tnh cch dn tc (hp c)tin b (hp thi).

Chng ti st sng gp li cu nguyn...

---o0o---

L nhc ca Pht gio Vit Nam

Trong gn mt th k nay, l nhc ca Pht gio Vit Nam khng nmvng c k thut k diu v cao tuyt ca l nhc thi xa. Ci sa st ychng t s suy i ca o Pht v mi mt: gio l, hnh tr, tu chng vtruyn b. L nhc l phn pht hin bn ngoi ca mt vn ha. M vn hao Pht l mt nn vn ha siu vit th c nhin l nhc ca Pht gio,

phn nh ca nn vn ha siu vit y, cng phi c nhng bn sc siu vit.


26/63

Chng ti rt ly lm bun ti khi thy kho tng qu gi ca tin nhn lihin nay khng cn c qu trng nh xa; ngi ta h hng xemthng, v i khi cn mun hy hoi i na l khc.

Nghin cu li l nhc Pht gio Vit Nam ta thy vn ha Pht gio VitNam ngy xa ln n mt trnh kh din t bng li ni. tht vy,chng ti say m nhng nt sng sa huy hong, nhng nt trm hng uynghim, nhng nt nh nhng uyn chuyn, nhng nt gii thot nhim mukhi bc chn vo ngi nh l nhc Pht gio.

T mt nghi thc tng nim, mt kha l hng ngy cho n mt nt nhcxng dng Tam Bo, tt c u din t mt trnh tu chng thanh thot,mt tm nim gii thot v u.

Hy i tm np sng vn minh ca nhng Pht t ngy xa trong l nhc! Tas thy tm hn ta nh nhng thanh thot khi thong thy np sng an hatnh lc ca h. Ta s c ao tr v vi np sng thun tnh tm hn khivng bn nhng rn rng ca kip sng xao ng hin nay.

Hy tm n mt ngi cha xa nm yn lng bn mt np i, di rngthng xanh m v cao vt. Mi cha un cong nh nh, khng vn lnmt cch ngo ngh nh nhng kin trc lm tin nhiu bc ca Trung Hoa.Tam quan hng mnh uy nghim nhng vn hin t n tip chng ta nhmt b m tru mn nhn a con i xa mi v qu c. Tm hn ta yn tnh

khi bc vo sn cha, vng quanh h bn nguyt th sen, i ln cha dihng sn cao vt nh nhng chic lng to ln. Trong hi gi thong, ta ngheting chung gia tr khoan thai im trong nhp m u u v m p. Tingm trm trm v lng lng kia khng phi c ra do mt s tnh c. lcng phu ca bao nhiu ngy thng. G dng c chm nn chic m yc la chn hng thng trong cc th cy. Ngh thut c m quytnh m thanh ca m. C nhng chic m m ting m nh nng ma xun,du nh li ni n tn ca v s gi ngi xp bng trn ta c, bn cnhchic n th en bng. Chng ta hy n cc ngi cha xa nht th trmt thi kinh v th xem m thanh ca nhng chic m. Ton l nhngth m rt qu gi m m thanh tht ngt ngo m du. Bui chiu ng trnh sen nghe ting m trm trm a ting kinh lan rng, tm hn ta thanhthot khng bit chng no. Nhng n cc cha mi lp, ta s khng thno chu ni khi nghe ting m cht nh i non v long nh nc go. Mtngi th c m va em ln cha Linh Sn hn bn mi chic m con


27/63

dng cho t gia, m chng ti khng chn c chic no c m thanho v v gii thot.

Cn chung! l mt cng phu tinh t hn nhiu. Ngh thut pha ng,nn khun to nn mt ci chung c m thanh thin v khng phi lmt ngh thut th s. Hnh dng ca chung, s dy mng ca nhng b

phn trong chung, cng thc pha trn cc th kim kh quyt nh gi trca ting ni nh thin. Nghe ting i hng chung ca cha Linh Sn Lt ri v Hu nghe ting chung T Hiu hay Linh M, ta thy khc nhaun th no! i hng chung ca hai ngi c t, m thanh mi thin v lmsao. Trm lng v m p, thanh tao. Trong khi y chung cha Linh Sn chl mt ting ng lnh lo, ri rc v m thm. Ngh thut c chung chcn st li nhm o hu khun Dng Biu, nhng ai c th quyt chcrng ngh thut khng mt dn gi tr c? Ting chung ca cha Vin

Gic Cu t tng trng cho ngh thut Dng Biu lm sao so snh viting chung Bo Quc, tiu biu cho ngh thut c chung ngy xa?

Gi Dng Biu chu kh tr v nghe li ting chung ngy xa v quan sthnh thc cng cch ch bin ca nhng qu hng chung c in , c gng o luyn mt tm hn o v v mt khiu thm m tinh t, chng ti tinchc rng Dng Biu c th a cao ngh thut c chung ln nh cc.

Mi ni chuyn v chung m, ta bc vo Lc Ngha ng m khng

hay. Nhn cch bi tr trong Lc Ngha ng, ta cm thyngt hng thinv. Ba ch Lc Ngha ng xng knh uy nghi ng trn tm honh g limnu bng, mt du. Tng vi mu khi hng nht. Nhng bc , nhngtrng k, nhng b on c hc t, cho n nhng ct ko chm tr tinh viu mang mt mu nu bng lm mt di c gian nh. Nu ta ngoi nngvo, ta s thy mt m nh tm mnh trong dng nc trong. Mu sc thanhnh v uy nghi lm cho ta khng dm ni ln ting v khng dm l guchng h trn nn gch nu sm mu. Tht khc hn vi cch trang hongca cc ngi cha mi: t ci khn tri bn mu rc r, n nhng bc ha

lm mu treo trn tng, nhng b bn gh nh vc ni bng ln, nhngbnh hoa giy le lot... cho n nhng l c nm sc treo cng ni khpchn lm ta nhc mt nh khi bc vo mt hiu tp ha ca ngi Tu.Tht khng cn g l o v na!

Ta hy nhn xem b gh "qu ng" nm chnh gia. Ch y l ni vThng Ta trng lo ngi, v d khi ngi khng ngi y m i ngang


28/63

qua, t nhin ta cng pni ci u. Trong i chng, khng mt ai dm c ttng ngi th ln y xem c cm gic th no, v o hnh uy nghi ca vtrng lo lm mi ngi knh s. y ty theo tui tu v ty theo chnh, c mt trt t tn ty rt hp l v nghim nht. Khng mt v tng nongi ngang Thng Ta. Cc bc t kheo nh tui v cc thy Sa Di mi khihu chuyn phi ng mt bn, hoc nu ngi cho php s bc chic ghcon ngi gh mt bn rt khim tn. Ni g n cc v c s ti gia; khi vocha, h khng dm ng mnh v khi gp Thng Ta, lm ngi spxung nh l. S t nghim v l gio ny khng c mt t g l "phongkin" hay "giai cp" c; y khng h c s b buc: nhn cch v oc ca ngi tu hnh cm ha c mi ngi. V l nghi chnh l dotinh thn o c hnh thnh.

nh l mt v i c, tm hn ta thy an tnh, thun knh, khng phi nh

khi ta b cng p phi gi l trc mt v cng chc hng hch. Ta tmthy trong nhng l nghi thun cn y mt np sng c uy hng, c mcch, nhng tm hn thun cn knh tn, khn thit v ch thnh. Chng tikhng bit n lm sao ni lm sao khi thy li tip khch ca mt vi ngicha m tng tc bnh ng mt cch s sng; lm ngi xem bc tng gikhng ra g, khng bit s thun cn ca h lm sao m c c h txng mnh l Pht t? Hoc gi cng v ti cc bc tng gi y cha c mto c thm su pht ra mt nhn cch ng sng thng cng nn.

Trn chic t c knh di bc "Lc Ngha ng" dng mt thch bn c

nhng ng vn hnh mt v B Tt ang ngi thin ta. i din vi bc"Lc Ngha ng" l mt bc honh bng g mu cnh dn, trn khcmi lm li i nguyn ca mt v t khai sn. Pha t, chn dung cQuan Th m bng nt thy mc linh ng, lng trong mt chic khung thtln. Nt v thn diu din t c mt phn no v thanh t v t bi ca mtng i s. Li trang hong tht thanh nh, tht cng phu, s sp t trongngi nh tht c th t st sao, mu sc v hnh dng n khp vi nhau to nn mt khung cnh thin v, khc hn li trang hong n o ca nhng

phng khch ca cc cha "tn thi" ngy nay.

Ting guc mc khoan thai bo cho ta bit rng nh tu hnh sp ra. Ta ngdy n n cho Ngi. N ci hin du ca Ngi lm cho ta du c tmhn. Ngi ngi xung trng k v cho php ta ngi trn chic bc k stmt bn. Trong khi ch iu son khay pha tr, dng iu nh nhng v cungknh trong chic o nm thn mu lam, ta l php p li mt vi cu hihin t ca nh tu hnh ng knh. Mu o nu sm ca Ngi, sao ta thy


29/63

tinh khit v p qu chng. Mu nu sng l mt mu thanh m, trmmc, nhng kin nhn, cha y hng lc. Tht l mt mu sc c chnlc ca o Pht nc nh, thch hp vi tinh thn nc nh, thch hp vitinh thn o l ng Phng v ngt mu qu hng x s.

o Pht Vit Nam t ngn xa c nhn qua mu nu sng thanh nhv trm hng. Cc v tng gi ch p y vng khi vo l Pht v khi gingkinh thuyt php. Php phc, v vy, c tn trng ngang vi kinh in.Tng gi ca Cao Min, Tch Lan dng y vng lun trong c ngy nn muvng tr thnh tm thng, khng gi c nim cung knh tuyt i nhmu vng ca "vng son in thp" ca i Hng Bo in. Mt vi v tnggi sang Xim, sang Tch Lan, sang Lo, khi v, mun cho tng gi Vit

Nam i phm phc, dng y vng. Cc v y khng c kin thc v nn vnha ca nn Pht Gio dn tc v c truyn ca t nc, cho nn mi c

tng vong bn v ngoi lai . Mu sc nu sng ca Pht gio nc nh tr nn thing ling, mang y hn dn tc, hn t nc, cha ng baonhiu ngha v c tnh trm hng, tng trng cho mt nn pht gio lchs c nhng thi i huy hong nh L, Trn ngy trc. Mu sng caPht Gio Vit Nam bt dit! Tinh thn Pht gio truyn thng v dn tci hi nh th, v khng cho chng ta i xa mt gc.

Khi cc bc tng gi Vit Nam hnh l, th c o hu mu khi hng vngoi th p y ng iu, tht iu, hay nh thp ng iu, ty theo trnghp khinh trng v ty theo gii lp c hnh ca mnh. Trang nghim v

thnh knh khng bit chng no m k.

Sau khi cung knh nhn ly hai ln chn tr thm ngt mi hoa mc hoasi, chng ta ng dy xin i vng cnh cha. V tng gi ng knh vi nci hin du, bo ch iu ly nn cho Ngi, ri a chng ta i ra vncnh.

Di nh nng mai, hnh dng nh tu hnh di chic nn l tht rng vnh- c n hai mi my vnh l t, trng khoan tha, im m v ung dungmt cch l lng. tht l hin thn ca o hnh, ca gii thot. Ta nh li l trng thy mt vi v tng i m ty, ci xe p phng nhanh trn ng th. Sao m kh nhn n th! Trng mt v i m ty, ta thy mt i htmt na con ngi ca nh tu hnh, v cm thy kh chu. C l cc v chol tin li. Chng ti ng l c th t ra nhng th che u thch hp vtin dng hn nn l, nhng vi iu kin hnh htc ca cc th y phithch ng vi tinh thn o c ng phng. Nhn mt v tng i m i


30/63

giy, ti tng nh ang nhn mt gio s Ty phng ang i lm vic xhi. Khng, Pht gio Vit Nam phi c nhng hnh bng tng gi tngtrng cho nn o t bi v gii thot: Ton th con ngi ca mt nh tu

phi l mt bi thuyt php khng li. i ci m Ty v c nhng c nglng xng thiu khoan thai, thiu phong , tc l phn vi hnh thc vni dung ca bi thuyt php y.

Chng ta ving cnh nhng m thp v nhn li kin trc c in caPht gio dn tc. Nhng ng cong thanh t, nhng trm tr tinh vi mmi nt mi hnh tng trng cho mi o: kh, khng, v thng, vng, din t mt tinh thn phong ph o l, lnh mnh, vng chc trcmi bin thin. Nhn nhng kin trc c bit y ca tin nhn ri ngh ncc ngi cha mi dng, ta hong ht thy rng kin trc ca Pht gio Vit

Nam hin thi ang i n ch ph sn. Nhiu cha xy dng nh nh

ty. Phn nhiu u lai: lai nh miu cn kh, lai Cao Min, lai rp ht, laiTy v hi nht l lai nh th. Ngi cha s n no Phan Thit cnhng ca i xy dng theo kiu "art gothique" ca nh th Thin Cha.Khng kho, vo cc cha y v nghe ht nhng "bn nhc Pht" mi sngtc theo iu Gia T, ta s tng lm l ta lc vo mt ci nh th mt. Nguyhi cho nn Pht gio dn tc bit chng no! Mong rng t nay nhng ngicha mi, nh cha X Li hay mt ngi cha ton quc tng lai chnghn, s tr v vi kin trc cao p ca Pht gio Vit Nam c in v nuc dung ci, s dung ci theo nhng lut tc nm sn trong kin trc truynthng.

i vng cnh cha xong, ta xin php nh tu vo chnh in l Pht. Thikinh sng cha chm dt. Chng ta ci giy, b guc, mc o trng lam vtrc khi bc vo chnh in, ta nhm li cu m cc v tng gi mi khinhn thy Pht, u c ln xng tn:

" Kin Pht tng ho, ng nguyn chng sinh, c thanh tnh nhn kinnht thit Pht" - Thy tng p ca Pht, xin nguyn cho chng sinh uc c php nhn thanh tnh thy c tt c ch Pht mi phng."

Cc tng gi mi khi i, ng, lm vic, u thc c cng vic mnhlm v lun lun nhip c thin nim nh c nhng cu k nh th. Thlt cun "T Ni Nht Dng Thit Yu" ra xem, ta s thy np sng tinh thnca nh tu giu thnh v ngha khng bit my m ni. Ra tay, cc v c:"D thy qun chng, ng nguyn chng sanh, c thanh tnh th, th tr


31/63

Pht php" - "Ly nc ra tay, nguyn cho chng sinh u c hai bn taytrong sch thi hnh v nm gi Pht php."

ngha bao gm trong nhng cu y tht su xa, xc tch, cho n mt victm thng nht nh khi i i tiu tin cc v cng c :"i tiu tin thi,ng nguyn chng sanh, kh tham sn si, quyn tr ti php" - "Khi itiu tin, xin nguyn chng sinh tng ra ngoi nhng tham sn si v dt schmi ti li."

ng knh phc thay, np sng o v y. Tt c ch l nghi l v l nghi. Lnghi vi o l mt. Thy mt ging nc ra mt, ra chn, ngi ngaythng, thp mt cy n, ung mt tch nc...cc ngi u c mt cu y ngha nhip phc tm nim. Bui khuya, nghe chung tnh dy, cho n

bui chiu tnh ta an ngh, sut ngy, nh tu hnh nhip c tm nim

trong chnh o, trch g chnh nim khng chnh thnh tu. c ht cunsch y, ta thy c ci cao p v bin ca np sng o l.

Nhng ka, ting chung gia tr ngn nga trong tro du dng v m p.Qua khi trm hng, ta nhn thy c Pht vi n ci mun thu. Nghthut iu khc xa din t c nhiu c t bi, tr tu v hng lc. This Thanh Tnh, mt m ng trc bn th Pht ca mt ngi cha c chnThn kinh, cm ng m c hai cu th:

"Gi lun khe ca, chao n Pht,

Mt n ci xa pht th nguyn"Cm gic tht l cm gic hin du ca ta khi ng trc cnh tn nghimcuea chnh din. Li th t, tuy mi nhn thy nh phin phc, nhng thtra c mt trt t khng th no thay i. Mi bn, mi tng, mi nhc khchung, m, linh, tang, trng u c mt a v nht nh khng th thay i.Trt t y c mt ngha su sc, cha ng mt trit l, biu l c mt vnminh tinh thn cao p. Cc nh m thut hy n ving cc ngi cha xa ngm nhng tng La Hn ri khip m trcnhng nt k diu caiu khc c in Pht gio Vit Nam. min Nam, hy n cha VnhTrng M Tho, v y cng c nhiu di tch ca ngh thut y.

Nhc chi n cch bi tr bn Pht by gi cho au lng. Tng Pht chchung mu sc lo lot. n in tr tro, n ng phi by vn minh ckh mt cch k d. Khng phi l ta khng th dng in, nhng hy dngkn o, v khng th b nn v nn l mt trong nhng th phi c cngdng Tam Bo cho trang nghim.


32/63

Ta lng nghe ting xng uy nghim ca v ch l, ting xng tn Tam Botrang trng m quy knh nh nh nn lung linh trang nghim. Ting chungm khoan thai m u cho kha l. Phi c mt tm hn im m v trangnghim lm mi im c nhng ting chung v nhng ting m trangtrng nh th kia. Chng ti nh li mt bui l ca Gia nh Pht T, cngm y chung y, nhng cht cha v lng cng v cng, bi tnh tnh ccem cn nng ny, vt chc, h hng. Ta li gn xin thnh mt tingchung. Nh nhng, ta cm di chung ln, trong lng yn tnh, ta nh taya di chung st nh vnh chung: mt ting ngn trong sng vng ra mi m thun du.

Nhng nu tm hn khng bnh tnh, ta s nh ln nhng ting chung mnu thu thanh li, ta thy khng th no dng c. Mt v cao tng nivi chng ti rng ngi c th xt bit trnh tu chng v gii thot ca

mt ngi, khi nghe ging tng kinh v ting chung m ca ngi y.

Mt bi tn hng c c ln, tang m cng im trong mt s nhp nhngtuyt i. Bi tn l mt bi th ph nhc thin. Ta hy lng m nghe. Nuta mang nng mt tm hn trn tc, ta s khng cm nhn c nhng ntnhc gii thot siu tuyt y. Gi tr vn th v trit l ca cc bi th lng k; nt nhc din t th li cng ng cho ta khm phc hn na.

Vit v c nhc Pht gio, nhc s Nguyn Hu Ba ni: "Trong m nhcgia i, chng ta nghe c iu nh mu si, la chy, nh qu khc, t

van, c khc nh say m dm , nh reo ci ma ht. Tht chng tng trng ng cho cnh vui bun tng i ca tr i gi di vy. Trili, m nhc nh Pht l phn nh ca i sng an lc m bc ca tm hn

bnh d, thanh khit, ca o mu gii thot kh au... Ni tm th bnh tnhan vui, ngoi cnh th thanh thot hn nhin, nn m nhc nh Pht thmnhun tinh thn thot tc siu phm, khng vng cht g gi l u su, phinly. y c nhng nt nhc lung linh nh nn, uyn chuyn nh khi trm,nh nhng nh hng sen, c nhng nt nhc sng sa nb vng, huy hongnh vng son in thp; c nhng nt nhc trm hng v ta rng nh

chung chiu, oai nghim nh i c." (Gic Ng, s 3 ra ngy 15-5, KSu)

Nhc s Nguyn Hu Ba qu thy c phn no kho tng qu gi caPht gio Vit Nam. Phi c mt tm hn thanh thot, mi cm thy ctt c tnh cht siu vit ca nhc, mi cm thy c ci hay "ai nhi btthng, lc nhi bt dm", ci p ca tn ngng, ca gii thot. Nguyn


33/63

Hu Ba li ngh rt ng khi ng vit: "Nhc nh Pht rt cao siu, cnhiu nhc iu l k, rt hay, i vi nhc ngoi i khng km m lic ch cao siu hn. Nhc iu nh Pht hon ton c mu sc Vit Nam,khng chu nh hng nc no; chng nhng th, khng ging g nhc iuca cc ngnh kia." (Trong bi dn) "Khng ging" v y l nhc giithot. Lng v phm ca nhc Pht rt ng k, nhng tic thay, khng aichu nghin cu, su tm, bo v; hin gi c nhiu nhc iu tht truyn.S tht truyn y ang theo thi gian m thc hin n ton vn. Mong rngngi ta dp ngay nhng bi ht Pht "ci cch" li, tr v tm nguntrong kho tng Pht nhc ri duy tr c nhc v sng tc, vi k thut TyPhng, nhng nhc phm mi cho Pht gio Vit Nam, nhng nhc phmc th tiu biu cho tinh thn o Pht ca dn tc.

Nhng bi ht lai Ty v loi nhc nh th cn phi c loi ra khi nn

Pht nhc. Tm hn chng ta s bin ci nu ta c b nghe mi nhng ntnhc ngoi lai khng c tinh thn t bi tr tu v gii thot.

Mt ban nghin cu v su tm phi thu lm tt c nhng bi th ph nhcca o Pht tm hiu, phn tch, truyn b, bo tn, v pht huy. Pht tVit Nam s tm ngun cm hng y sng tc, phi c tu tp cho tmhn thanh thot sng tc.

Ngay n cch tng nim cng l nhng bn nhc thn diu ri. Bi"Nguyn Tiu" v "Nguyn Sanh" vi ging thit tha, bai "Lng Nghim"

trm trm thanh thot nh canh nh, bi "Hng Danh" nhp iu bng trm,ch "vng sanh" lng lng nh bay bng sang Tnh . Mi bi mt litng, ty theo ni dung v ngha ca tng bi. n nh cc bi nhc thtuyt diu: Bi "Nht in" vi nhc iu siu tuyt t cnh v thng "thnhnh bo nh t ngn sng"; bi "i h thin xch lng" din t tm nimtinh tn v cnh thng trm ca "kh hi vn trng ba"; bi "Ta b ta"vi nhng nt cao vt nh nh Tuyt Sn v p nh nh sao bng din tgi Thnh o "Nht Minh tinh, o thnh ging php lm"; bi "Hngti nhit" din t nt lung linh ca khi hng, trng phan, nt uyn chuyn

ca "Ch Pht B Tt h thin cung" trong lc "Hng yn liu nhiu linhoa ng"...

Bao nhiu l mu sc , l m iu l hnh bng, l ngha l thm uyn.

Ri ta s xin php nh tu xem qua nghi thc ca cc l Cu An, Cu siu,Khai kinh, Mng Sn, Truyn gii... Trong mi nghi thc, ta s khm ph ra


34/63

c mt quan nim v nhn sinh, mt np sng an lnh , hiu ngha, t bi,xem trng s li sinh v gii thot ca mun loi. y, l tr v tnh cmiu ha trong mt np sng v tha, o hnh,ngt mi dn tc v mhng gii thot. Nu cn nhiu th gi, chng ta hy c ln mt vi onvn trong khoa "Mng Sn" thy lng t bi lan n thp loi chng sinh,vi on vn trong sch Truyn gii "i Hc" thy tt c s quan h canp sng tinh thn ca ngi tu hc. Mi cu xng, mi c ng trongnghi thc cha ng mt ngha m sut t u n cui, mt s sp tton m n nhp theo vi mc ch ca kha l: Sm hi bao gi cng trc

pht nguyn, pht nguyn bao gi cng trc hi hng v nghi thc baogi cng chm dt bng Tam T Quy hnh gi quay v vi s nim ttp ca i o hnh.

Trong l nhc, trong cc nghi thc, nu nhgin cu, ta s thy c mt np

sng tm linh cao p, phong ph, mt nn vn minh tinh thn siu vit, mtkhuynh hng gii thot an lc.

Sau khi c lnh th ba trai phn tinh khit v thanh m, chng ta xinphp tr v. Nh tu hnh s a chng ta ra tam quan v hn ngy ti ng.Chng ta bc ra khi cha vi mt tm hn an lc v tin tng.

Nhng ngh rng l nhc ca o Pht hin hao mn v hin gi cn bngi ht hi, chng ta thy bun v hn. V u ngh thut o Pht hingi st km ngy xa nh th? Phi chng v trnh tu hc ca tng v

ca c s khng c nh xa?

"Hu trung tc hnh ngoi". Tm hn nh th no th cch sinh hot thy. Sinh hot vn ha ca gii Pht t ngy nay chng t mt kh nng tuchng thp km, bc nhc. Nu cc bc tng gi thc hin c i sngtm linh gii thot an lc, nu cc v c s tn nhim vng vng, khng lidanh, khng khinh sut thie u n ni m l nhc i vo con ng phsn. Vy chng ta t hng nguyn cu cho ccv tng gi c nhiungi c tu chng, c s c tm linh; cho cc v c s ly li tn tm thuncn, vn ha - chn tng - ca o Pht c hin l, li ch cho qunsinh. Sng trong l nhc y, ta mi c c "thc tu", "thc chng".

V s biu hin bn ngoi cn thit nh vy, nn ta li phi c gng tr vvi kho tng l nhc c gi mnh trong , thm nhun, chimnghim, sng to, loi tr nhng hnh thc l bch phn tinh thn Phtgio, phn tinh thn dn tc, nhng hnh thc ang mai ma hai ngn nm


35/63

lch s huy hong ca nn o t nc, v cui cng xy dng np sngcao p, thun ty v phong ph m tin nhn xy dng c mt cchv vang.

---o0o---

Vn o to Tng ti

Cc Thy v cc o hu hn cng nhn thy s lng t i ca cc vtng gi c tu hc x ta. Hng triu pht t c s ang vo tnh trngthiu cc bc tng gi hng dn. Bao nhiu tnh hi, chi hi v bao nhiun v "khun" hin gi ang khao kht mt v tng gi tr tr ti a phngmnh hng dn s tu hc. Bao nhiu cp mt tin tng dn v cplnh o. Nhng s lng ca cc v ging s qua mt vi ln trong nhng

dp i l, th ri thi. Bit bao nhiu n v Pht hc gi th v thit thamong cp lnh o gi v mt v tng gi nm gi vic sinh hot hongphp ti a phng, nhng mi mt trng ch m cha thy c kt qu.Thiu mt v tng gi, khng kh tu hc s tr nn lch lc. Vn o totng ti by gi tr nn mt cng vic khn bch.

Ging s ca c hai min Nam Trung hin gi gm li khng y ba miv. Cc v tr tr c b nhim i lm pht s cng khng qu s lng y

bao nhiu. T vin trong ton quc c n hng my vn, m s cc v tr trc kh nng ha v hng dn tnh ra khng c mt phn mi. Qun

chng Pht t thiu cc v tng gi hng dn, v l mt nguy hi ln chonn o c c truyn ca dn tc. Nguy hi l ch qun chng khng bito, m khng bit o th rt c th d dng b li tuyn truyn ca ngoio, ca duy vt, ca ma qu lung lc. Vn ng t ra v cn t ra trongthi i, v ngy xa, mi lo ngi y khng cn phi c.

Khp cc ni, t chc gio dc thanh thiu nin Pht t c thnh lp theophong tro du hc hin thi. Nhng tht l mt iu ng ngi nu mi nikhng c mt ban hng dn vng vng lnh mnh, thng hiu ng li v

phng php gio dc Pht gio. Cc tri hun luyn co dp Tng tr s mchung cho hai ba tnh tuy l cn thit v kp thi, nhng cha , phi ni lcn thiu lm mi ng. Thng hiu ng li gio dc ca o Pht, khngai hn l cc v tng gi nht l cc v ny c t nhiu tn hc. Vy m cnhiu gia nh Pht t vng hn bng chic o nu trong nhiu thng vtrong nhiu nm. Bn cnh Ban Hng Dn phi c mt v tng gi. l


36/63

iu cn thit. V gio l do chnh ming nh tu hnh dy li cho cc emmi mang c sc cm ha cn thit v y ca n.

Nhiu trng t thc Pht gio cng c m ra cc ni. Nhng hin cnhiu trng thiu hn bng ca cc nh tng s. Mt trng Pht gio thiumt mt gi gio l khng cn l mt trng Pht gio na. Bng dng cachic o nu e y tht cng l cn thit. Theo nhn xt ca chng ti,trng t thc no m c qu thy dy th cc hc sinh u thun hu vngoan ngon hn cc trng khc.

Vy ta c th kt lun rng Pht gio Vit Nam hin thiu rt nhiu cc bctng gi hng dn s tu hc cho cc o hu.

C mt s cc v tng s chn tu hin gi vn cn n nu nhng chn tch

liu, cha mun ra lm vic hong php tip . Mt s cc v trng loHa Thng v cc v Thng Ta c hc c tu khc hin gi tuy ang mng cng vic Pht s, nhng v s lng qu t i nn mi v thngmang nng trn vai c khi n ba bn chc v, lm vic m ngy khngngt. Mt s cc v sm c nhn thc v ng li ca Pht gio dn tc tinh tn v hoan h tham gia cng vic ca gio hi v ca cc tp on,hot ng Pht s trong cc ngnh Hong Php, Tr tr, v gio dc. Mt shc tng v hc ni chng ba trm v ang tng hc ti cc Pht hc ng,nhng gp nhiu trng hp cn thit, cng phi ra lm vic tng thngmt, xong mt kha li tr v Pht Hc ng hc tp. Mt s na cc v

tr tr cc tnh nh nhn thy con ng mi, gia nhp gio hi tonquc v st sng tham gia cc kha hc tp v thc hnh hong php.

, gia ti ca Tng Bo Vit Nam, tuy cng c th xng ng lm hin lchn tng Tng Bo, nhng vn vn ch c tng y, mt s lng qu t i.

Ngoi ra, st li ca thi i suy i, cn khng bit bao nhiu v "hnh ngtng gi" m tnh trng ng mc hn chu cng lm tng thm ni hoangmang cho ngi tn cha bit o.

Nhn vo tnh trng y, ngi hu tm vi nn o l phi kt lun rng: thno cng phi o to mt th h tng gi mi, cao qu v phm v phong

ph v lng. Vn l mt vn cn bn.

Chng ti c nhng nhn xt v ngh sau y:

A) V cc ngnh chuyn mn ca cc v Tng gi:


37/63

Theo nhu cu hong php thit thc hin i, th ngoi cc v chuyn tnhtu n c khng tip xc vi th tc, Pht gio Vit Nam cn cn c cc vtng gi trong nhng ngnh chuyn mn sau y:

1- Cc v ging s: Cc v ny hc xong cp trung hc Pht gio v ctrnh trung hc chuyn khoa. Phn s ca cc v ny l theo ngchng trnh v s phn phi ca ban Hong php Trung ng i gingdy gio l cho cc tng lp Pht t khp cc ni thnh th v thn qu.

a im din ging l cc t vin v cc nim Pht ng a phng. tiy, cc v y thnh thong cng theo chng trnh n nh m mnhng lp Pht php ph thng gip s hc hi cho qun chng Pht t.Cc v ging s s lm vic lu ng, tng kha mt v thay phin nhau mi ngi u c th c nhng kha an c tu tp v hc hi thm.

2- Cc v gio s: Hin thi s lng cc trng t thc Pht gio tngthm rt nhiu. Cc v tng s cn phi ng ra m nhim mt phn ln sgio dc cho cc trng ny. Cc v s dy cp trung hc v tiu hc.Trong s cc gio s trng B chng hn, t ra phi c vi ba v tu s chm lo v phn c dc, ging gi gio l v dy mt vi lp trongtrng.

Cc v gio s tu s ny c iu kin gn gi tui tr. S gn gi gyc nhiu thng cm, v t lu, tui tr vn thng b ng v hnh nhcn ngi ngng khi nhn thy cc v hc tng.

3- Cc v ging vin ti Pht hc vin: Cc v ny phi hc xong cp ihc Pht gio nu h l gip s ca cp Trung Hc. Nu l gio s ca cp

i Hc th h phi c mt trnh kh cao hn, trc tc nhng tcphm hu danh hoc trnh by mt vi lun n m ban gio s ca Phthc vin tho duyt.

S lng cc v ny bao gi cng t. H ti cc Pht hc vin ging dy,nghin cu, trc tc v phin dch. H li lo lp nhng th vin, xut bn

bo ch.

4- Cc v tr tr: S lng cn rt to tt. Cc v ny cn hc xong nhngnm gio l m ti Pht hc vin, nhng nm gio l quy nh cho ngnhtr tr chnh php. Cc v li phi thng tho v nghi l, t chc, ging dytn . Phn s ca cc v l thng tr ti mt cha trc tip hng dn

s tu hc ca dn chng a phng. Nhng n ma h, cc v li cn phiv an c tu hc thm ti cc a im an c do Gio hi thit lp. Cc v c


38/63

th nhiu nm, c khi hai ba mi nm - ti mt da phng. Nhng khicn, cc v cng c thuyn chuyn i ni khc c thch hp vi khnng v vi sc khe.

Bn ngnh chuyn mn trn y cn c phn bit r rng, v nu cncng nn quy nh nhng im d ng trong phm phc ca cc ngnh tuy.

---o0o---

B) V chng trnh hc tp ca Hc tng:

Cc nh Pht hc ting tm i L Trn, trc tin u l nhng ngi hcnho rt gii. Cn c mt trnhj ph thng vng chc mi c th hc Phtc, bi v hc Pht l mt th hc chuyn mn, mt mn i hc. Do Pht hc vin ch c th thu nhn lm sinh vin nhng hc tng no ctrnh ph thng cn thit. Bn Nht, c bng t gi mi c xut gia. Xta, cha c th tng cng nn bt buc c trnh Trung Hc PhThng.

Vy nu cn c lp d b xut gia, th lp ny cn thu nhn cc hc sinh ctrnh tht. Thi gian d b xut gia l bn nm, phn lm ba giai on.Giai on th nht, cc em nh 20 ngy, n mn nh thng, trng 10ngy, n chay v sinh hot nh hc tng. o en qun di, tc r. Giai on

th hai, trng 20 ngy, nh bn ngy. Xong giai on ny, cc em cxut gia; trnh ln Trung Hc Ph Thng, ch Hn dch c mtbi hi di v Pht Php c th vo nm th nht Trung hc.

Sut thi gian y, cc em c hc ti trng Pht hc trong mt kha d bxut gia dnh ring cho cc em. Nu c trnh Trung hc Ph Thng rith khng cn theo hc su thng trc khi thi vo nm Nht nin Trung hc.

Nu c trnh Trung hc chuyn khoa th cng ch cn hc mt nm db (cn bn Hn t v gio l) xin vo nm Nht nin i hc. i hcch cn ba nm.

Ring v cc em ngho th trong 4 nm d b xut gia, Pht hc ng sph cp. Ph huynh thng c tng cho con em i xut gia l cc kh lm,khng bit u rng i ca mt v tng rt t cha cht nhng lo u, bunchn v su kh, v m rt nhiu nim an lc.


39/63

Cn c mt lp th h thanh nin xut gia bit yu i, lm vic cho i,biu dng c chn tinh thn ca o, s lng ngi xut gia cnglc cng tng. Cc lp d b xut gia v th cn c t chc hon b v cnc lun lun nhng a phng no thun li.

Khi hc xong cp trung hc Pht hc, nu cn iu kin, h s thi ln iHc. Nu khng, h s hc b tc mt nm v s ra lm vic cho o trong

ba ngnh ging s, gio s t thc, v tr tr chnh php. Nm nm sau, hc th hoc pht nguyn tu trn i, hoc c th hon tc t nhin lm c sv h tr chnh php. Nhng v c s no tng c xut gia nh thchc hn s c mt cn bn vng vng v o v cng s c li ch nhucho o.

Trong cp Trung hc, sinh vin tng s hc Pht php bng hai th ch,

phn chnh l Quc vn, phn ph l Hn vn. Ln i hc, h s hc bngHn vn v tham kho cc sch Pht hc v cc bn dch Anh hay Php vn. cp Trung hc, h vn tip tc hc cc mn ph thng ng thi vi giol. i hc, cc mn vn chng, sinh ng, khoa hc... chm dt chchuyn hc Pht hc. B tc mn ny, c nhng gi trit hc, x hi hc, shc, dy km theo.

Cc mn Pht gio truyn b s, Pht gio t tng s, Pht gio gio l hphi c nhng gio s chuyn mn, v cc tc phm kinh lun phi gingtheo tng giai on ca mn t tng s v gio l h theo phng php

phn tch mi.

---o0o---

C) V ton th Ni chng:

Cc v ni c, trong gii xut gia, cn c mt chng trnh hc v hnh khcbit. Cc ni c s khng lm vic trong ngnh tr tr, m ch chuyn v mtgio dc, ging din v x hi.

Cc ni c cn c hc thm v ngh nui dy tr em, iu dng bnhnhn, v v khoa s phm sau ny ra lm vic x hi. C nhiu cng vicrt hp vi kh nng h: t chc cc vn tr (jardins d'enfants), cc trngmu gio, cc c nhi vin, cc bnh vin, cc trng n hc. Theo chng tingh, l vic lm rt thch hp vi cc ni c, vi tinh thn o. Cc ni clm vic na ngy trong cc vn tr, hoc trong trng mu gio, cc cnhi vin, cc bnh vin, cc trng n hc. Cc c cn phi thng i, gn


40/63

i hn na c th biu l c tinh thn t bi, hoan h, ca o Pht, ng cho ngi ta tng lm rng "ni c l nhng ngi ym th nht trong

phi n lu."

Kt lun:

Mt vi kin hn mn a ra y, chng ti mong s lm qu Thy v quo hu suy ngh. Khi ni ra, chng ti suy ngh nhiu n tnh trng viu kin ca chng ta hin ti. Chng ti khng n ni c m vin vng;vic l vic chung, c th lm c. c vng ca chng ti l mt ngy kiac trng thy tin quang minh ca o Pht, do cng phu ca on thTng gi chn chnh ca Pht gio Vit Nam.

---o0o---

Con ng nhn bn Pht gio .Hng i ca vn ha

T thi thng c, con ngi phi tranh u. Do mt nghip cm t vth, con ngi c mt sc thn sinh hat trong mt v tr, gia mt x hiloi ngi, v v s cc loi hu tnh khc.

C sinh mng th phi bo tn sinh mng, hoc bng mt thc, hoc bngmt bn nng.

Nng, lnh, ma, gi, i, rt, th d, tai ha...., bao nhiu ci m con ngicn phi chin thng sng cn. Thin nhin l k th, nhng cng lngi bn. Yu km th thin nhin da nt, khn kho th thin nhin cung

phng. Con ngi nh hai bn tay v mt khi c, khai thc thin nhin, li dng thin nhin, bt buc thin nhin cung cp cho mnh nhngth cn dng cho cuc sng.

T hnh thc sinh hot kinh t lm hi, cho n hnh thc kinh t sinh hotchn nui, canh tc, con ngi qu tin b rt nhiu.

Nhng t hi khi thy, i tng ca s tranh u khng phi ch l thinnhin v th d. Ngi n tht ngi nh th d n tht ngi, cho nncon ngi t xa phi lo tm phng th i ph vi ng loi. Nm byngi hp qun li, dng sc mnh on kt bo v ln nhau. Cc b lcc thnh lp, v nh , s tranh u vi thin nhin cng thm phn hiuqu.


41/63

Ch b lc nh du mt bc tin ca con ngi trn ng tranh usinh tn. Cc on th ngi y c nhng lut l, nhng tp tc, nhng lnghi, nhng tr tiu khin, nhng phng thc sinh tn ring bit. H cvn ha.

T hnh thc t chc b lc, con ngi i dn n hnh thc t chc qucgia. Trong khong thi gian y, tr c m mang, thc ng loi ny nmau chng. Hin tng ngi n ngi khng cn hay xy ra na: conngi by gi hng tt c tm lc v thn lc vo vic khai thc thinnhin.

Nhng cng c khai thc, thin nhin cng cung cp nhiu nguyn liu vnhiu thc phm.

ng thi k thut tin b, phm liu khai thc v sn xut tng ln theomt tin trin khng ng. Vn kinh t bng tr thnh trng i. Stranh chp din ra gia cc quc gia v gia cc giai cp. Chin tranh bngn d di. Khoa hc k thut xoay ra phng s chin tranh, sn xut bomn, kh gii. ang tranh u vi thin nhin, con ngi quay kh gii li,tranh u vi ng loi.

Ngi cht, mu , tht ri. Ngy xa, phng tin sn xut t i, kh c snxut th lu, loi ngi vn khng cht nhiu nh by gi. Tt c tham lam,sn gin ca con ngi c nh thc dy; con ngi dng bao nhiu

mu him c c i ph vi con ngi.

Git ng loi? Mc. Min l t c mc ch phng s giai cp, thamn dc vng bn thn. Ngi ta git ngi di chiu bi l tng: git tr ung c, kin to ha bnh. i ph vi st hi, c nhin i

phng cng phi dng s st hi...

Ngy xa, mt tn mi da en n tht ngi da trng, ta gi l d man. Ngynay, mt nc no c th bom n git c nhiu ngi hn ht, ta li gil vn minh. K thc, l mt s d man mi r khng g gh s hn na.

Trc kia, hng i ca vn ha l tranh u vi thin nhin. Gi y,hng i ca vn ha l tranh u vi ng loi.

Trong mt trng tranh u khc lit v bao la, "dng st hi ngn sthi" l mt o tng khng th thc hin c.


42/63

Lut nhn qu khng sai chy bao gi: gieo gi gt bo; trng ng c ng,trng u c u; v gy nhn st hi th chu qu st hi.

Con ngi phi thc c im h trng v phi nhn rng vn ha i lc ng.

Con ngi cn thy rng dc vng tham sn gy lon cho thin h, phiquay v t thn m mt cuc thanh trng v i bn trong ni gii. Phi thc rng bn thn mnh cha ng nhng yu t tr tu, tnh thng, mcng cha ng c nhng yu t si m dc vng,

Dc vng si m che lp tnh thng v tr tu. Con ngi phi tranh u dit tr chng, nui dng tr tu v tnh thng. C tr tu tnhthng th con ngi mi c th on kt su rng to mt i sng

chung cng ti p.Vn ha xa kia t hng tranh u vi thin nhin m xoay sang hngtranh u vi ng loi.

Hng i ca nn vn ha mi ca nhn loi phi l tranh u vi dc vngbn thn vy.

---o0o---

Ngun sinh lc ca Chnh phpo Pht c mt ngun sinh lc rt di do: l ngun sinh lc ca chnh

php. Khi duyn ca ngun sinh lc y l c Pht. Ngun sinh lc kiakhng phi l nhng h thng l thuyt trong tam tng kinh in, m chnhl s th hin ca Chnh php trong i sng nhn loi.

i sng ca c Pht chng t rng gio l ca Ngi l mt gio l khhnh. i sng y chnh l ngun sinh lc. Sc cm ha ca i sng ymnh gp trm ngn ln nhng gio thuyt. Trong thi Pht cn ti th,

ngi ta ch cn nng ta vo o phong ca Ngi m tu tp, m chngng. Nhn cch siu tuyt ca Ngi cm ha nhn loi mt cch nhimmu: cho n hn mt trm nm sau ngy nhp dit, m uy th ca nhncch y vn cn hng dn c s sng ca ton gio hi, th ta bit ngunsinh lc kia mnh m n chng no! Khng nhng th, hin thi c bit

bao nhiu ngi ang nng vo nhn cch y tu tp v tin b. c Phtqu l mt ngun sng bt tn.


43/63

t ca Ngi trong cc th h tng khi rng thm ngun sinh lc y cho mi chng sinh u c hng th. Khi m bng cch thc hinngun sinh lc y bn thn mnh. Cn g nhim mu v r rng cho oPht hn khi m gio l c th hin ngay trn cuc sng ca ngi Phtt v ca nhn loi?

n , mt ng vua tn c tng m t thanh gm chinh phc trongmu o ca hng triu sinh linh, m khi c cm ha theo chnh php, tr thnh ng vua nhn t thun hu c mi ngi thng mn: A Dctn c tr thnh A Dc Chnh Php (Dharmasoka). Nh vua p dngchnh php ca c Pht tr dn, gip nc. Mt quc bao la sinhhot theo o Pht. Mt khi my trm triu dn sng: Khng mt ai bs hi, khng mt k p bc, khng mt ngi khn cng. l thi mo Pht c thc hnh v p dng.

Vit Nam , vo triu L, ngun sinh lc c khi m di do nhcng trnh thc tu thc chng ca cc v thin s. C nhng ng qucvng quy y chnh php v nguyn sng theo li Pht dy. Mt dn tc sng theo tinh thn Pht gio v a quc gia n bn thi bnh, an lc v

ph cng. Thi y cng l thi m o Pht c thc hnh v p dng.

Chnh php c sinh hot u l ngun sinh lc c khi m y.Nhn li nhng thi i m chnh php c thc hin r rng y, chng tangh th no?

---o0o---

Gii phng tm linh

S gii phng x hi v s gii phng tm linh khng bao gi ri nhau. Mtx hi ch c th gii phng thc s, khi nhn tm c gii phng thcs. Bn ngn nm vn hin ch l bn ngn nm ca qu kh. Chng ta nghnh din qu vi bn ngn nm vn hin y, trong lc hn Vit Nam angcn b km hm di nhng l thi cng ng v nng n ca lng tm.

Ngy xa di thi L, Trn, c lc hn Vit Nam vn ln cao rng,bi v ngi dn Vit Nam thi thc hin c s gii phng tm hn.H sng vi mt tm trng t do hon ton ci m.

Hn Vit Nam ang c vy vng vn ln cao rng, ngi Vit Namhin thi tri qua bao nhiu kh nhc nhng vn cha thnh cng ch biv nhn tm cn b cng ng trong nhng l thi nng n, ch v tt c mi


44/63

ngi cha nhn c rng s gii phng nhn tm tn l gc ngun cho sgii phng x hi.

Mun thc hin cuc gi phng kia, trc ht chng ta phi em ht canm v thnh thc nhn thng vo nhng li lm ca chng ta. Ri chnhnh s nhn xt sng sut y m chng ta c th chn ght n cng ccnhng t oan kia, ri quyt nh phi dit tr chng. Chng ta phi nhthc lng tm ca chng ta dy: Phi h thn m nhn thy rng i sngca chng ta c nhiu kha cnh m chng ta khng dm cng nhin trnh

by ra cho ngi khc nhn xt. l nhng kha cnh li lm xu xaca chng ta m chng ta thng c gng che lp n du di nhng danh tv sau nhng l lun.

Thc hin c nh th l chng ta m tri cho t tm v cho hn dn tc.

Hn Vit Nam ca thi L, Trn s sng dy v lc by gi nhng bi m tahc ca Ty Phng v phng php t chc np sng khoa hc s ch cmt ch li ca n m khng cn tai hi i vi chng ta.

T do x hi s thc hin khi ta thc hin t do nhn tm. Tinh thn VitNam c lc r rng cao siu nh tinh thn i L: vi tinh thn y khngc g l khng lm c. Hy lm sng dy tinh thn siu vit , t chcli sinh hot kinh t v x hi t do. Ri vi tinh thn siu vit , hn aiht, ngi Vit Nam c th ni cho th gii bit rng i sng bao gi cngty thuc mt np sng tm linh v ngi ta ch thc hin c s gii

phng x hi sau khi gii phng c cho tm linh y.

---o0o---

Xut th v nhp th

Khng c thi i no m hai phng tin xut th v nhp th ca o Phtli c thc hin mt cch dung hp v hon m nh triu i L, TrnVit Nam.

C nhng nh lnh o vn ha v chnh tr ha mnh hn vo phm vi nhpth xy dng cho cuc i, nhng khng h b li danh ca cuc i cmd. Bi v trc kia h tng i su vo cuc sng tm linh, tng nmvng c mt cn bn xut th lnh mnh. H tp bi trc khi mun icu ngi cht ui. H dp tr ht nhng c chp ch quan, nhng dcvng en ti c th lm m m tm tr con ngi. V nh th, mt khi ln


45/63

ln vo cuc i, h khng cn mang theo trong tm nim nhng c ao lidanh v quyn th na.

H lm chnh tr khng phi v h a lm chnh tr. H lm vn ha khngphi v h a lm vn ha. Ni tm li, ng c thc y h hnh ngkhng phi l Danh v Li. H ch thy h cn phi lm. Lm cu gip, xy dng. H hnh ng theo ng tinh thn "khng chp trc" ca oPht, h lm nhng h khng t ph rng h c th lm. H lm, nhngh khng chp cht v khng b dnh cng vo nhng vic h lm. Thi y l thi "lm m khng lm" - vi nhi v vi. Nhng thi y cng lthi "khng lm m l lm tt c" - v vi nhi v s bt vi - c th, h mihon ton t do v mi c th t thnh mc ch ca h.

H hon thnh c nhim v nhp th nh h c mt cn bn xut th.

Nhng ngi ca thi i chng ta khc xa vi h, bi v hu ht hot ngca chng ta u l nhng hot ng hu vi. M cn hu vi th cn chquan, cn chp trc, cn danh li, cn v ng.

Hnh ng cnh hu vi bao nhiu th nhn loi cng b n l cho dc vngv kh au by nhiu. Th gii bao nhiu ln o in v nhng v muadanh bn li. Ngy nay nhn loi thy r nhng tai hi gy nn bi ttm v t kin. Cho nn nhn loi ang hng v vi o c chn thc.

Nhng nh lnh o vn ha chnh tr no t thc hin c chnh kin(tri vi t kin) v v tm (tri vi t tm) u c nhn loi quay v

ngng m. Cn bn o c xut th ca h mi c th m bo cho gi trhnh ng ca h m thi.

Vy th ku gi lm chi, c ng lm chi hi nhng nh vn ha v chnh trhin thi trn th gii!

Hy c theo ng thinh thn "v trc" ca o Pht, thc hin s giiphng tm linh ri i su vo cuc i nhp th. Bo tp chng ngi s tanbin trc thn lc v tm v trc tinh thn v ngi ca cc Ngi. Bo tpchng ngi ch nh ng c nhng k no cn mang nng tm t danhli.

Tinh thn o Pht l tinh thn bt khut trc tr lc nguy nan. Tinh thny l tinh thn nhp th, cn c trn nn tng xut th, bn vng v hngmnh.


46/63

---o0o---

Hng i ca ngi Pht t Vit Nam

Ngi Pht t c mt ng li sng. ng li y chng ta phi tm hiu

k cng. Khng c g nguy him bng s liu lnh nhm mt bc cnkhng suy xt cn thn. c Pht tng dy chng ta :"Lm thn con lc ch nng, cha phi l kh. Ngu si khng bit hng i mi l ni aukh th nht ca chng sanh." Vy c c mt s hiu bit v ng ino bc l vn quan trng nht. l chnh kin - nhng kin gii chnchnh v cuc i. Khng c chnh kin, ta s lm ng lc no. Khng cchnh kin, ta s sa vo h m m tht bi.

Trc mt th gii khng n nh, sng trong mt thi i m chn gi kh

phn, ngi pht t li cng phi nhn thc c u l t, l chnh. Ta phitm mt hng i chnh ng ri ch mt lng mt ch i theo hng y,m khng s ri vo nhng cm by ca dc vng, ca ma vng.

---o0o---

1- Sng sut nhn nh ng li, hay l c m tn theo mt nh kinsai lm?

Chng ta bit rng o Pht khng bao gi dung nhng s m tn. Trong

cuc i, ta gp bao nhiu l s kin m t ta khng th no gii ni. Nhngs thnh bi suy vong, nhng iu danh sc ti li, cho n nhng ri maytnh c xy ra cho ta hay cho mt ngi khc lm cho ta bn khon v bc

bi. Trong cuc sng ta thy nhiu mu thun ln lao. i sng y authng lm ta cng bn khon suy ngh v ngha cuc i.

Nu m chp nhng d oan, ta s sinh ra s hi cc ma qu thnh thn gc a, bn nc, tm n cc nh bi ton ng ct, lo st sinh cng t vt vng, t m. Ta s thy rng xen vo trong i sng ta, c no l nhngthn linh, ma qu v tng u rng phc ha ri may l t nhng lc

lng thn b y a n ch khng phi do ta to ra. Khng! Ta phi hchi Pht php c th thy rng quyt nh s thnh bi nn h trong ita khng phi s ri may hay l s phn m chnh l hnh ng ngn ng v ngh ca chng ta vy.

Nu m chp khoa hc m ngi ta cho l "vn nng" ta s vi vng vcn ct m ph nhn nhiu hin tng m chnh ci khoa hc vn nng y


47/63

khng gii thch c. Ta s khip nhc trc nhng k cng m khoa hcem li c cho loi ngi. ta lm sao thy c rng vn minh c kh con ca khoa hc y thy mnh bt lc trc vn sng. Con ngitng rng vi khoa hc c th chinh phc c thin nhin. Nhng than i,kh gii chinh phc thin nhin y ngy nay ang quay tr v e da nhnloi. Ch mt cht l lm, ch mt s vng v hay mt cn gin d thi cng lm cho nhng qu bom nguyn t hay khinh kh n tung v a nhnloi n ch dit vong. Khng! Ta phi hc Pht thy r rng nu l trcon ngi khng c hng dn bi mt lng thng chn chnh, th khoahc i biu cho l tr kia phi mua ly trm ngn tht bi. Hn th na, nutrc nhng thc mc ln lao ca con gni v bn th, v thc ti, vnhng gi tr tiu chun, khoa hc khng bao gi dm cp n th tathy rng khoa hc khng th no gii quyt c ton din vn sng cacon ngi.

Nu m chp chnh tr, ta s thy rng ngoi phng tin chnh tr mmnh m theo y, khng cn phng tin no na c th ci to i sngv ci to con ngi. Ta s d dng nghe theo nhng ngi ch trng chcn dng s t chc ca con ngi cng san bng phng li ci x hi

bt cng v xu xa. Ta cng d dng nghe theo nhng tuyn truyn ngmt, cng s b hp dn bi nhng danh t qu p m ngi ta nu lntht nhiu lm cho s thc bt phn xu xa. Danh t qu c mt hpdn lc mnh m! Ta li s yn tr rng ch trong mt t chc x hi tt pcon ngi mi tt p c v cng vic u tin l ci to x hi chkhng phi o luyn con ngi. Khng! Ta phi hc Pht thy rng baogi hnh ng con ngi v ng lc t bi li tha hot ng th by gix hi mi c ci to tt p. ng ra lm chnh tr ci to x hi lnhng ai? Nu ton l nhng ngi ch tun theo ting gi ca dc vngtham si, nu ton l nhng ngi t danh li c nhn ln trn on th,th than i! X hi s b nt nhu thm, ti tm thm, v au kh thm.Khng ai chi ci rng chnh tr l mt phng tin. Nhng o Pht dyrng con ngi phi c c mt bn lnh no th nhng phng tin mic th khng phn li mun tt p ca mnh. Xem xt li bn thn

chuyn c nghip mnh, l cng vic cn thit m khng ai b quac.

o Pht dy chnh kin v khng dng m tn. Vy ta phi lun lun hctp nhn r ng i, khi b quyn r bi nhng hnh dng rc r bnngoi.


48/63

---o0o---

2- Tin tng vo tng lai, hay bi quan trc hin ti?

ng trc mt hin ti no khng c tt p, sng trong mt thi i m

nhng nguy nan ca x hi cng lc cng trm trng, lm lc ta cht thy biquan. Tnh hnh quc t cng thng, nc nh li b chia hai, dn chng khau; trc nhng thm trng , ngi dn Vit Nam c tm huyt cungcung ln m lo chy cha bng nhiu phng tin khc nhau. Ngi Vitkhng ai l khng yu nc thng ni, nhng ngi Vit c th l lm gynn tai ha cho ging ni khi dng phng tin sai lm. y ch l phmvi o c, ta khng nn bn n chnh tr. Chng ta ch cn thy rng lngyu nc phng s dn tc phi c hng dn sng sut, phi c thhin bng nhng phng tin no khng a n nhng hu qu tn st, tn

st nhn mng v tn st nhn phm.Mng ngi phi c xem l qu bu nh. Nhng bn v ca con ngicha ng mt nhn phm, mt Pht tnh kia, cng khng th b ch p.Chng ta l nhng Pht t, chng ta s nht s ch p v tn st. Chng tach c th p dng nhng phng tin no trnh c s ch p v s tnst m thi.

Nhn xung quanh ri t nhn mnh, ta th hi nhn loi c phi ang sngthng nhng phng tin kia chng? Hnh ng ch p v tn st a

n nhnh hu qu tai hi gh gm, nhn loi sp bng tnh. Chng tach nn bi quan. Hy c gng nu cao bng hnh ng gi tr c sinh mngv ca linh gic cng kh nng kin to ca con ngi. Hng triu ngiPht t hy t bng hnh vi bng ngn ng nim tn trng s sng, tntrng s tht. Chng ta s lin kt thnh mt lc lng v i, chng ta cmt hng i ng theo chnh php v chng ta s b ri nhng hng ngich trng dng nhng phng tin bt phi tn st v ch p. Chng ta sthng. Nhn loi (hp hn l dn tc Vit Nam) s i n an lc v thi bnh,nu nhn loi nhn thy cn st cnh bn nhau trong nh sng t bi tr tu.Chng ta cng s c an lc nu ta bit hng theo nhng tiu chun kia m chuyn c c nghip ca ta thnh thin nghip.

---o0o---

3- Gic ng quyn bn tnh? Gic ng bn tnh?


49/63

Chng ta c nhng quyn li m chng ta khng bit, nhng quyn li yca chnh chng ta. Nhng quyn li no? Quyn t do, quyn cng dn,quyn hng th, quyn... nhiu lm. Cn ng lc no mnh hn ng lcca lng v k! nh vo quyn li, thc lng v k dy, l mt vic lma li nhng kt qu gh gm. Khng c yu t tr tu v tnh thng, sgic ng quyn li ch l ng lc ca s tng tn tng st... trong mtcon ngi, c cha sn mt bc thnh v mt con th. Nu ch bit chc chocon th bng tnh dy th nguy cho con ngi lm lm...

Cho nn s gic ng quyn li khng quan trng bng s gic ng bn tnh,hoc t ra l phi i theo vi s gic ng bn tnh. Chng ta phi quay v bnthn m quan st, m chim nghim. Phi sng i sng tm linh nhn rrng tm thc ta gm c ht ging thin c v m cuc thanh trng v i

bn trong ni gii. S thanh trng cng c thc hin bao nhiu, ta li

cng gic ng c bn tnh ca ta by nhiu.

S gic ng lm ta bng tnh v ta khng cn m mt trc nhng cmd ca ngoi gii na. Khi , hnh ng ca ta s ng vi chnh php vlo g ta khng gip ch c cho dn tc v x hi.

---o0o---

4- Tin vo nng lc con ngi, hay l vo nhng th lc ngoi conngi?

Con ngi c hon ton t do trong cuc sng khng? Con ngi c chutrch nhim v s thnh bi nn hu ca mnh khng? Con ngi c khnng t gii phng khng? l nhng cu hi cn bn v gi tr conngi. Nu mi s thnh bi nn h ca con ngi khng do con ngi nhot, nu con ngi ch l mt bt bo yu ui khng c kh nng, khngc t do t tin b, t gii phng th qu tht ga tr con ngikhng l bao lm c. ch v nng lc chng ta s tiu mn, nu ta nhnthy ta bt lc, nu ta nhn thy ta khng c quyn g vt khi mun camt ng ti cao v linh thing.

Con ngi do nghip lc qu kh v hin ti m c mt sc thn sinh hottrong mt hon cnh x hi. o Pht dy rng con ngi phi ci thinnghip nhn c mt nghip qu tt p hn. Nghip qu tt p y chnhl mt con ngi tt sng trong mt hon cnh p. S tt p ny khng

phi do mt ng thing ling no ban xung m do chnh s chuynnghip ca con ngi.


50/63

C nhng k khng m tn cc lc lng siu nhin nhng li m tn nnglc rn c ca mt t chc x hi. H bo:"X hi tt p s o luynnhng con ngi tt p". Nhng k y cng ngy th khng km g. nh con ngi c th tt p trong mt x hi tt p. Nhng lm th no thc hin c ci x hi tt p y? C phi trc tin cn c nhng conngi tt p chng? Hn na, chc u mt x hi tt l mt ci lrn ngi tt. ng quan nim s "rn ngi" mt cch qu my mc. Sthc chng minh rng sng cng mt hon cnh, hai con ngi c th trthnh khc nhau nh mt tri mt vc. Con ngi l mt bn th k diu, lmt n s, ngi ta u c th t ho hiu bit n c n gc r m dmt ph dng l rn luyn n! Cho nn ngi Pht t khng tin nhng gngoi con ngi m ch cn c vo ng lc to nghip ca con ngi.

---o0o---

5- Sng v chnh php hay sng v danh li?

Ta hiu rng sn ng theo chnh php ngha l to an lc cho mnh vcho mi ngi. Nh th, i sng ta c mt nh hng, v bao nhiu hnhng ca ta s do mt ng c chnh thc y: ng c chnh php. Danhli s khng chuyn ni ta, thc y ta c. Ta s khng v hiu danh hiuli m ln vo phng s cho nhng nhm ngi v mun li dng ta emdanh li ra quyn r ta. Ngi Pht t hy sng cho thc t, ng lng mn.Lm khi ta v mt ting khen, v mt sc p, v mt cht t ho m ta dm

hy sinh thn mng, d s hy sinh l v ngha. S hy sinh ch c gi tr khino ta v ngi m hy sinh ch khng phi l v mnh, v ting khen mnhm hy sinh.

---o0o---

6- Nhm vo cu cnh hay l nhm vo phng tin?

Khi chng ta lm mt cng vic g, chng ta thng ngh n kt qu tt pm cng vic y s em n. L nhn qu dy chng ta rng phng tin tt

p th cu cnh s tt p. Nhng ch tt p y ta phi hiu vi ngharng ri ca n. Bi v c nhng phng tin v nhng cu cnh mi trngth hnh nh tt m k thc khng tt p t no. l v ta cha t chngnm ng trng v tr khng gian v thi gian.

B th cho k ngho hn, y hn l mt phng tin p. Nhng nu s bth y ch do ng lc hiu danh thc y th phng tin ny bt p i

8/3/2019 Phat Giao Viet Nam Va Huong Di Nhan Ban Di

Documents

Phat Giao Viet Nam Va Huong Di Nhan Ban Dich Thuc - Tran Thac Duc