Phat Phap Van Dap - Binh an Son Dich

8/4/2019 Phat Phap Van Dap - Binh an Son Dich

1/95

THERAVDA PHT GIO NGUYN THYPHT PHP VN P

Bnh Anson Bin DchNh Xut Bn Tn Gio PL. 2550 DL. 2006

---o0o---Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 22-7-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc LcLi Ta1. PHT GIO L G?2. KHI NIM CN BN3. PHT GIO V NIM V THN LINH

4. NG GII5.TI SINH6.THIN7.TR TU V T BI8. N CHAY9. MAY MN V THI VN10.KINH IN11.TU S12.TR THNH PHT T13.CN BN PHT GIOPH NH

-1- Cuc i c Pht-2- Tam tng kinh in-3- Bc tng & Nam tng-4- i sng c s-5- B th-6- Tr gii-7- Hnh thin
http://phatphaponline.info/kinh/Audio/Buoc%20Dau%20Hoc%20Phat/Phat%20Hoc%20Van%20Dap/Phat%20Hoc%20Van%20Dap%20-%20Thich%20Tinh%20Khong/http://phatphaponline.info/kinh/Audio/Buoc%20Dau%20Hoc%20Phat/Phat%20Hoc%20Van%20Dap/Phat%20Hoc%20Van%20Dap%20-%20Thich%20Tinh%20Khong/


2/95

KHO VN, KHO PNguyn tc: Good Question, Good Answer

Tc gi: T khu Shravasti DhammikaDch gi: Phm Kim Khnh & Bnh Anson

---o0o---

Li Ta

T khu Shravasti Dhammika l mt nh s ngi c. Ngi l ging s lilc v mn Pht gio v cc Tn Gio Chu ti cc trng i hc, trncc i truyn hnh v truyn thanh ti c v khp ni trong vng ng

Nam .

Trong quyn sch ny, ngi Dhammika gii p nhng thc mc v giohun ca c Pht m ngi ta thng nu ln hi ngi. Li tr li cangi tht l chnh xc, r rng v minh bch. Qu v no cha tng quenthuc vi Pht gio s thy ni y nhng tia sng bao trm ton din vn. Qu v no i su vo o s hoan h tip nhn thm nhng b tcthch th cho s hiu bit ca mnh.

Phm Kim Khnh, Hoa K, 1994

*

Vi s ng ca bc Phm Kim Khnh, chng ti hiu nh li bndch c. Ngoi ra, bn dch 2006 ny c b sung thm cc chng mi, datheo n bn in t Anh ng 2003 ph bin trn trang web Pht gio

BuddhaNet (http://www.budhanet.net).

Bnh Anson, c chu, 2006

*1. PHT GIO L G?

VN: Pht gio l g?


3/95

P: Danh t Pht gio (Buddhism) xut nguyn t ch "buddhi", c ngha"gic ng", "thc tnh", v nh vy, Pht gio l tn gio a n gic ng.Gio thuyt ny pht xut t kinh nghim ca mt ngi, Ngi SiddhattaGotama (S-t-ta C-m), t mnh gic ng vo lc 35 tui v c tn lPht. n nay, Pht gio tn ti hn 2.500 nm v c khong 300 triu tn trn khp th gii. Cho n cch y mt trm nm, Pht gio chnhyu l mt trit hc ca ngi ng, nhng ri dn dn c thm nhiungi u, c v M lu tm n.

VN: Nh vy, Pht gio ch l mt trit hc (philosophy)?

P: Danh t "philosophy", trit hc, c hai phn: "philo" c ngha athch, yu chung, v "sophia" c ngha tr tu. Nh vy, trit hc(philosophy) l s yu chung tr tu, hoc tnh thng v tr tu. C hai

ngha ny m t Pht gio mt cch ton ho. Pht gio dy ta nn c gngpht trin trn vn kh nng tr thc c th thng sut r rng. Pht giocng dy ta pht trin lng t bi c th l ngi bn tht s ca tt c michng sinh. Nh vy, Pht gio l mt trit hc, nhng khng phi ch lmt trit hc. Pht gio l trit hc ti thng.

VN: c Pht l ai?

P: Vo nm 623 trc Ty Lch, mt cu b c sinh ra trong mthong tc ti min bc x n . V hong t trng thnh trong nhung la,

trong cnh giu sang nhung la, nhng ri sm nhn thc rng tin nghi vtcht v an ton trong th gian khng bo m c hnh phc. Ngi nglng trc n su xa trc hon cnh kh au ca nhng ngi sng chungquanh v nht nh tm cho ra b quyt ca hnh phc nhn loi. Vo nm 29tui, Ngi ri v v con, ct bc ln ng, ri ngi li di chn nhng vo s tr danh thi by gi hc. Nhng v ny dy Ngi nhiu iu,nhng khng v no tht s hiu bit ngun ci kh au ca nhn loi vlm th no vt thot ra khi ngun ci kh au . Cui cng, sau sunm tu hc v hnh thin, Ngi thu hoch kinh nghim t ph v mnv minh v thnh t gic ng.

K t , Ngi c tn l Pht, bc Chnh ng Chnh gic. Trong bnmi lm nm trng, Ngi chu du cng khp min bc x n dyngi khc nhng g chnh Ngi chng ng. Lng t bi v hnh nhnnhc ca Ngi qu tht l k diu, v hng ngn ngi theo Ngi, tr


4/95

thnh tn Pht gio. n nm c tm mi tui th, gi yu v bnhhon, nhng lc no cng hnh phc v an bnh, Ngi nhp dit.

VN: c Pht ra i, la b v con, nh vy c phi l ln trnh nhimv khng?

P: i vi c Pht, dt la gia nh ra i c th khng phi lchuyn d. Chc chn l Ngi n o thc mc v do d lu ngy trckhi quyt nh. Trc mt Ngi c hai con ng: hin thn cho gia nh, vt hin mnh cho ton th th gian. Sau cng, v lng t bi v lng, Ngiquyt nh t cng hin cho th gian. V n nay, ton th th gian vn cnth hng nhng li ch t lng hy sinh cao c ca Ngi. y khng phi ls ln trnh trch nim. y c l l cuc hy sinh c nhiu ngha cao cnht, t xa n nay.

VN: c Pht nhp dit, lm th no Ngi c th gip ta?

P: ng Faraday l ngi khm ph ra in, ng nay qua i, nhngnhng g ng sng ch vn cn gip ch cho chng ta. ng Louis Pasteur tm ra phng thc tr liu cho nhiu chng bnh. ng ta cht, nhng nnay nhng khm ph y khoa y vn cn cu mng nhiu ngi. ngLeonardo da Vinci, ngi sng to nhiu tc phm m thut, nay cht.

Nhng, nhng g ng sng tc vn cn lm phn khi tinh thn v gip chonhiu ngi hoan h thng thc. Nhng bc cao nhn v anh hng ho kit

ra ngi thin c t c my th k, nhng khi c li lch s oai hng vnhng g cc v y lm v thnh tu, chng ta vn cn tm c ngungi cm v mun lm nh cc ngi. ng vy, c Pht nhp dit,nhng 2.500 nm sau, gio hun ca Ngi vn cn t chng sinh, gnglnh ca Ngi vn cn l ngun gi cm cho nhiu ngi, nhng li dy ca

Ngi vn cn lm thay i nhiu cuc sng. Ch c c Pht mi c th coai lc hng mnh nh th y, trong nhiu th k sau khi cht.

VN: c Pht c phi l mt thn linh khng?

P: Khng, Ngi khng phi thn linh. Ngi khng bao gi t xng lthn linh, l con ca mt thn linh hay l s gi ca mt thn linh. Ngi lmt con ngi t ci thin tr nn ton ho, v dy rng nu ta noitheo gng lnh y, chnh ta cng c th tr nn ton ho nh Ngi.

VN: Nu c Pht khng phi l thn linh, ti sao ngi ta sng knhl bi Ngi?


5/95

P: C nhiu cch l bi khc nhau. Khi l bi thn linh, ngi ta tn thncng c v tn vinh, dng cng l vt v van xin n hu, tin tng rng vthn linh s lng tai nghe li mnh tn thn cng c, s nhn lnh l vt, vs tho mn li cu nguyn ca mnh. Ngi Pht t khng t nung chiutrong loi l bi y.

Cn phng cch l bi khc l t lng tn knh ngi hay vt m mnhkhm phc. Khi v thy gio bc vo phng, ta ng dy. Khi gp nging tn knh, ta x cho. Khi nghe quc thiu tri ln, ta nghim chnhng cho. l nhng c ch tn knh v l bi t lng cm phc vknh m ca ta i vi mt ngi hay mt vt no. l loi l bi cangi Pht t. Mt pho tng Pht trong t th ngi vi hai tay du dng ttrn v, vi n ci t ti, t i v bi mn, nhc nh chng ta n lc phttrin tnh thng v an nh ni tm. Hng trm nhc ta mi hng thm

diu ca gii c, ngn n tng trng nh sng ca tr tu, v nhng cnhhoa sm n ti tn khi dy ni ta nim v c tng v thng ca vnphp. Khi l ly, ta by t lng tri n i vi c Pht, v Ngi bantruyn cho ta nhng li dy v cng hu ch. l ngha ca l ly trongPht gio.

VN: Nhng ti c nghe ni rng ngi Pht t l bi thn tng.

P:Nhng li pht biu tng t ch biu l tnh trng km hiu bit cangi ni. T in nh ngha thn tng l "mt hnh nh hay mt pho

tng c tn sng nh thn linh". Nh chng ta thy, ngi Pht tkhng tin rng c Pht l mt thn linh, th lm sao h c th tin rng mtkhc g hay mt khi kim kh l mt thn linh? Tt c cc tn gio u dng

biu tng din t nhng khi nim khc nhau. o Lo dng m dng tng trng trng thi ha diu ca hai ci i nghch. o Sikh dngli kim tng trng s chin u tinh thn. Trong Ky-t gio, con cc dng tng trng cho s hy sinh ca Cha Gi-su. Trong Pht gio,

pho tng Pht tng trng tnh nhn bn ca gio l nh Pht, rng Phtgio ly con ngi lm nng ct, khng phi thn linh, rng chng ta phi

quay nhn vo bn trong, khng phi hng ra bn ngoi, tm trng thiton ho v tr tu. Nh vy, ni rng ngi Pht t sng bi thn tng lkhng ng.

VN: Ti sao ngi ta t giy tin vng bc v lm iu k d trongcha?


6/95

P: i vi ta, c nhiu chuyn hnh nh rt k l khi ta cha thu hiu.Thay v bc b nhng l k tng t, ta nn c gng tm hiu ngha can. ng rng li hnh l ca ngi Pht t i khi bt ngun t nhng tnngng d oan v nhng hiu bit lm lc trong dn gian, hn l t nhngli dy ca c Pht. Nhng hiu bit lm lc ny khng phi ch c trongPht gio. Chnh c Pht dy rt rnh r v vi nhiu chi tit, ta khngth li cho Ngi nu c vi ngi khng hiu bit y . C cu chmngn: "Nu ngi kia lm bnh m khng tm cch cha tr, mc du clng y sn bn cnh, li khng phi ti v lng y y. Cng th y, nungi kia b chng bnh nhim lm bt rt dy v, m khng nh n sgip ca c Pht, th li y khng phi ti c Pht" (JN 28-9).

Ta cng khng nn xt on Pht gio hay bt lun tn gio no khc v cngi tn thc hnh sai lc. Nu bn mun hiu bit gio l tht s ca

c Pht, hy c nhng li Pht dy, hoc ni chuyn vi nhng ai thnghiu Pht php ng n.

VN: Nu Pht gio l tt, ti sao cc quc gia Pht gio li ngho nhvy?

P: Ngho, nu bn mun ni rng vi quc gia Pht gio ngho nn vmt kinh t, th qu ng nh th. Nhng, nu xt v "phm cht ca isng", th c l vi quc gia Pht gio r tht l kh giu. Chng hn nhHoa K, l mt quc gia phong ph cng thnh, nhng t l s ngi phm

trng ti cng l cao nht trn th gii, hng triu ngi gi yu b con chulng qun v cht c n trong cc tri dng lo, tnh trng bo ng tronggia nh v tr con b ngc i l nhng vn quan trng. Trong ba gianh c mt cp v chng ly d, bo ch v phim nh khiu dm l mt kngh ln. Tuy l giu c v mt tin ca, nhng phm cht ca i sng thc l qu tht l ngho nn.

By gi hy th nhn xem cc quc gia c truyn thng Pht gio, ta s thyrt khc bit. Ti cc x , cha m c con ci trng i v tn knh, t lti phm tng i thp, trng hp ly d v t st tng i t xy ra, vcc gi tr truyn thng nh ha nh, rng lng b th, hiu khch, baodung v knh trng ngi khc vn cn vng mnh. V mt kinh t th hutin, nhng v phm cht ca i sng th c l cao hn nhng quc gia giuc phn thnh nh Hoa K. Nhng nu ta ch xt v mt kinh t m thi, tacng nn bit rng mt trong nhng quc gia c nn kinh t vng mnh nht


7/95

trn th gii ngy nay l Nht Bn, v 93% ngi Nht t xem mnh l Phtt.

VN: Ti sao t khi nghe ni n ngi Pht t lm nhng cng tc tthin?

P: C l bi v ngi Pht t khng cm thy cn phi khoe khoangnhng hnh ng t thin ca h. Nhiu nm trc, mt nh lnh o Phtgio Nht Bn tn l Nikkho Nirwano nhn lnh gii thng TempletonPrize v ng c nhng cng tc em li s ha hp v khuyn khch tnhthn hu gia cc tn gio. Cng th y, mi y, mt nh s ngi ThiLan va nhn lnh gii thng tr danh Magsaysay Prize, v ngi c nhngcng tc thng thng trong vic bi tr ma ty. Vo nm 1987, mt nh sThi khc, i c Kantayapiwat, c thng gii Norwegian Childrens

Peace Prize v trong nhiu nm, ngi gia cng gip tr con v gia ctrong nhng vng thn d. Cn nhng cng tc x hi rng ln ca HiWestern Buddhist Order nhm gip ngi ngho n th sao? H xyct nhng trng hc, thnh lp nhng trung tm nhm tr gip tr con,nhng bnh vin, v nhng c s k ngh tm mc nh t tc.

Cng nh nhng ngi cc tn gio khc, ngi Pht t cng xem ccvic m h thc hin gip ngi khc l mt trong nhng phng cchthc hnh Gio Php, nhng h tin rng nhng vic y phi c lm mtcch m thm lng l v khng ly lm hnh din, t mn, xem mnh l

trng. Do , bn khng c nghe nhiu v nhng cng tc t thin x hica h.

VN: Ti sao Pht gio c nhiu tng phi nh vy?

P: C nhiu loi ng: ng nu, ng phn, ng ct, ng th,ng tng, ng phi v.v. nhng tt c cc loi ng y u c chungmt v, v ngt. Ngi ta lm ng di nhiu hnh thc tin s dngtrong nhng cng vic khc nhau. Pht gio cng vy. C Pht gio Nguynthy, Pht gio Thin tng, Pht gio Tnh , v Pht gio Mt tng, nhngtt c nhng tng phi Pht gio y u c chung mt v, l v gii thot.Pht gio pht trin di nhiu hnh thc c th thch ng vi nhng nnvn ha khc nhau. Xuyn qua nhiu th k, nhng hnh thc Pht gioc din gii khc nhau thch ng vi th h mi. Nhn b ngoi, cchnh thc Pht gio c th xem hnh nh rt khc bit, nhng phn nng ctca tt c vn l T Diu v Bt Chnh o.


8/95

Tt c nhng tn gio ln, k c Pht gio, u c chia ch thnh nhiu hphi v tng phi. Tuy nhin, nhng tng phi khc nhau ca Pht giokhng bao gi gy chin tranh chng i ln nhau, khng bao gi t ra thhim ln nhau, v n nay, ngi Pht t i l cha, cng dng v l Phtm khng phn bit cha y thuc tng phi no. S hiu bit v c tnhkhoan dung, khng phn bit y chc chn l him c.

VN: Pht gio bt u n nhng cui cng th tn dit . Tisao?

P: Gio php ca c Pht pht trin thnh mt trong nhng tn giochnh n , nhng dn dn, suy tn v bin mt, cng nh Ky-t gio

bt u Palestine nhng ri cng bin mt . Khng ai tht s bit rnguyn do. C l l do cc bin i x hi v chnh tr cng thm vi cc

cuc chin tranh v xm chim lm cho mt tn gio du dng v hiuho khng th tn ti. Tuy nhin, trc khi tn dit n , Pht gio c truyn b sang cc vng khc, xa xi nht ca chu .

VN: Chc chn l S rt tn trng Pht gio. Ti ngh rng, c l Sthy tn gio ca S l ng, v tt c tn gio khc l sai?

P: Khng c ngi Pht t no hiu bit gio hun ca c Pht m litin rng nhng tn gio khc l sai. Cng khng ai tht s c gng khost nhng tn gio khc vi tn gio ca mnh trong tinh thn ci m m li

ngh nh th.

Vic u tin m ta lu tm n khi nghin cu cc tn gio khc nhau lnhng tn gio y c nhng im ging nhau nhiu t th no. Tt c mitn gio u xc nhn rng tnh trng hin hu ca con ngi l bt toinguyn. Tt c u tin rng con ngi cn phi thay i thi v tc phongca mnh, nu mun ci thin hon cnh. Tt c u dy mt nn tng oc, bao gm tnh thng, c tnh du hin, hnh nhn nhc, lng qungi khoan hng v tinh thn trch nhim x hi, v tt c u chp nhn mthnh thc tuyt i no .

Ngi ta dng nhng ngn ng khc nhau, nhng danh t v nhng biutng khc nhau, m t v gii thch nhng iu y, v ch c nhng tmhn hn hp mi dnh mc, kt vo li nhn s vt theo mt chiu, pht sinhdo tnh c chp, thiu khoan dung, hnh din t cho rng ch c mnh lng.


9/95

Ta th tng tng mt ngi Anh, mt ngi Php, mt ngi Hoa v mtngi In--n-xia, tt c u nhn mt ci tch.

Ngi Anh ni: "y l mt ci Cup". Ngi Php tr li: "Khng phi vy, l mt ci Tasse". Ngi Hoa ci li: "Tt c hai ng u ni sai. lci Pei". V ngi In--n-xia bt ci: "Cc ng qu tht l in r. lmt ci Cawan".

Ri ngi Anh ly ra mt quyn t in ch cho mi ngi v ni: "Tic th chng minh rng y l mt ci Cup. T in ca ti ni vy". "Vyth t in ca ng ni sai", ngi Php ni tip, "v t in ca ti r rngni rng y l mt ci Tasse". Ngi Hoa ch giu: "T in ca ti ctrc t in ca qu ng hn c ngn nm, nh vy ca ti l ng. V li,trn th gii ngi ta ni ting Hoa nhiu hn bt lun th ting no khc,

nh vy y phi l ci Pei".Trong khi h ci ly v tranh lun vi nhau, mt ngi Pht t n, rt ncvo ci tch, ri ung. Khi ung xong ngi y ni: "D cho qu ng giy l ci Cup, ci Tasse, ci Pei hoc ci Cawan, ci ny c lm ra dng. Xin qu ng ngng ci v v hy ung nc, ngng ch giu nhau vhy gii kht". l thi ca ngi Pht t i vi cc tn gio khc.

VN: Pht gio c hp vi khoa hc khng?

P: Trc khi gii p cu hi, tt hn ta nn nh ngha danh t "khoahc" (science). Theo t in, khoa hc l "kin thc m c th hp chung lithnh h thng, kin thc thun theo nhng g ta thy, nhng s kin ctrc nghim v nu ln nhng nh lut thin nhin tng qut, l mt ngnhca kin thc y, bt lun g c th kho st l ng vy".

C nhng sc thi ca Pht gio khng hp ng vi nh ngha ny, nhnggio l nng ct ca Pht gio, T Diu , hay bn chn l thm diu, chcchn l thch ng.

u tin, Kh , l mt kinh nghim c th m t, chng nghim v olng. th nh, Tp , ni rng au kh pht sinh do mt nguyn nhnthin nhin, i dc, cng c th m t, chng nghim v o lng. Khng cs c gng no gii thch au kh nh mt khi nim hay nhng cuchuyn thn thoi c tnh cch siu hnh.


10/95

au kh chm dt, theo Dit th ba, khng phi bng cch li nimt nhn vt ti cao, bng c tin, hay bng cch van vi nguyn cu, mch gin d bng cch dit tr nguyn nhn ca n. l nh l r rng vhin nhin.

th t, o , l con ng, phng cch chm dt au kh, mt lnna, khng c g lin quan n siu hnh, m ch ty thuc ni cuc sngtheo nhng ng li c th. V mt ln na, li sng ny c th c trcnghim.

Pht gio, cng nh khoa hc, khng da trn khi nim v mt nhn vt tithng, m gii thch nhng nguyn nhn v nhng sinh hot ca v tr,theo nhng nh lut thin nhin. Tt c nhng im ny chc chn cho thyr tinh thn khoa hc. Mt ln na, c Pht lun lun khuyn dy khng

nn c c tin m qung, m phi nghin cu, hc hi, kho st tn tngtrc khi chp nhn iu g l chn l. Ngi ni:

"ng tin v nghe ni li, ng tin v theo phong tc, ng tin v nghe tinn, ng tin v kinh in truyn tng, ng tin v l lun, ng tin v cngthc, ng tin v c suy t y v nhng d kin, ng tin v c thm stv chp nhn l thuyt, ng tin v thy thch hp, ng tin v ngi lthy mnh.

Nhng khi no qu v t bit r cc php ny l thin, cc php ny l khng

ng ch, cc php ny c ngi tr khen ngi, cc php ny nu thchin v chp nhn th dn n hnh phc an vui, thi qu v hy tun theocc php y" (Kinh Kalama, AN III.65).

Do , chng ta c th ni rng mc d Pht gio khng hon ton l khoahc, nhng tn gio ny c mu sc khoa hc rt su m, v chc chc cnhiu tnh khoa hc hn cc tn gio khc. y l mt s kin c nghakhi ng Albert Einstein, mt nh khoa hc li lc nht ca th k 20 niv o Pht:

"Tn gio ca tng lai s l mt tn gio v tr. Tn gio cn phi siuha v Thng c th, khng c cc gio iu v thn hc. Bao gm tnhthin nhin v tm linh, n phi da trn mt ngha tn gio sinh khi tth nghim ca mi s vic, thin nhin ln tm linh, v trn mt s hpnht c ngha. Pht gio ph hp vi s din t ny. Nu c mt tn giono c th tha mn cc nhu cu khoa hc hin i th tn gio phi lPht gio."


11/95

*

2. KHI NIM CN BN

VN: im chnh yu trong Pht gio l g?

P: Tt c cc li dy ca c Pht u tp trung vo T Diu bnchn l cao thng, cng nh trong bnh xe, tt c nhng cy cm u hpli ni ci m ca trc xe. Gi l "T", v tt c c bn. Gi l "Diu" v nlm cho ngi ta hiu bit n tr thnh cao thm vi diu. V gi l "", haychn l, v n ph hp vi thc t, n l o l chn tht, l chn l.

VN: th nht l g?

P: Kh , hay chn l u tin, ni rng i sng l au kh. Sng lphi kh. Khng th sng m khng chng nghim mt loi au kh no. Taphi chu au kh v vt cht nh bnh hon, thng tch, mt mi, gi nua,ri cht. V ta phi chu au kh v mt tm linh nh c n, phin gin,

bc bi, s hi, bi ri, tht vng, sn hn v.v.

VN: Ni nh th c phi chng l bi quan ym th khng?

P: T in nh ngha "bi quan" l "c thi quen ngh rng bt lun g sxy n cng l xu", hoc "tin rng iu xu mnh th hn iu tt". Pht

gio khng dy nhng g ging nh hai iu ny, Pht gio cng khng phnhn rng c hnh phc trong i sng. Pht gio ch ni rng sng l chngnghim au kh, v th cht v tinh thn. l mt li ni rt ng, v rrng, hin nhin, khng th chi ci. Trung tm im ca phn ng cc tngio khc l mt thn thoi, mt thnh truyn hay mt lng tin rt kh hockhng th kim nhn. Pht gio khi u vi mt kinh nghim, mt s kinkhng th chi ci, mt iu m tt c ai ai cng u bit, tt c mi ngiu c chng nghim, v mi ngi u tn lc c vt qua khi. Nh vy,Pht gio l tn gio duy nht tht s ph qut, v i ngay vo ct li ca ninim lo u ca mi c nhn au kh, v lm th no trnh khi au kh.

VN: th nh l g?

P: Tp , chn l th nh, dy rng tt c mi au kh u do i dc lmnguyn nhn. Nhn vo ni kh ca phn tm l, ta d thy rng n btngun t i dc. Khi mun iu g m khng c toi nguyn, ta cm thy

bun phin. Khi mong ch mt ngi no sng lu, mnh khe m khng


12/95

c, ta cm thy b b ri v tht vng. Khi mun c ngi khc athch, thng yu, m khng c, ta cm thy b xc phm. Ngay n khita mun v c, iu ny lm lc cng khng a n hnh phc, bi vkhng bao lu sau , ta cm thy bun chn, khng cn thch th, quan tmn, v bt u c mun iu khc. Mt cch n gin, Tp dy rng cc nhng g mong mi cng khng chc l hnh phc. Thay v kin trchin u thnh t iu mong mun, hy c gng sa i chnh ci lngc mun ca mnh. Tm kht khao ham mun cp ot ca ta nim vuic va lng v hnh phc.

VN: Nhng bng cch no ham mun v i dc dn n au kh v mtth cht?

P: Trn i, c mun v kht khao iu ny hay iu kia v c bit,

lng kht khao mun sng, mun c tip tc hin hu, to mt nng lchng mnh a c nhn i ti sinh. Khi ti sinh, ta c mt xc thn v, nh cp phn trn, c thn l c bnh hon, thng tch, mi mn kitqu, gi yu, suy nhc, ri cht. Do , i dc a n au kh th cht, vn a n ti sinh.

VN: Vy th rt tt p. Nhng nu chng ta ngng hn, khng mun ght, t chng ta khng c g hoc khng thnh t g c?

P: ng vy. Nhng iu c Pht dy l khi lng ham mun, i dc

ca ta, ni nim mi mi bt mn ca ta i vi nhng g mnh ang c, vkht vng khng ngng mun c thm v c thm, chc chn s to aukh; nh vy, ta nn dng li. Ngi dy chng ta nn phn bit iu g ta cnv iu ta ham mun, nn c gng thnh t iu cn v sa i lng hammun. Ngi ni rng nhng g ta cn, c th c tho mn. Nhng iuchng ta ham mun th v cng tn mt h su khng y. C nhng iucn thit chnh yu, c bn, v c th thnh tu, ta nn gia cng thnh tu.Cn nhng ham mun vt qua khi s cn thit, ta nn gim thiu dn dn.Du sao, mc tiu ca i sng l g? c c, hay c va lng vhnh phc?

VN: S nhc n ti sinh, nhng c g chng minh rng c ti sinh?

P: C rt nhiu bng chng, nhng ta s tho lun v im ny vi nhiuchi tit phn sau.

VN: th ba l g?


13/95

P: Dit , hay chn l thm diu th ba, l c th chm dt au kh vthnh t hnh phc. y c l l im quan trng nht trong bn chn lthm diu T Diu bi v ni y c Pht xc nhn rng c th tinn hnh phc tht s v trng thi mn nguyn.

Khi ta dt b i dc, vn l v ch, v tp sng tng ngy, mi ngy, nhnlnh nhng kinh nghim m i sng dnh cho m khng lo u bn chn vlng mi ham mun iu ny iu n, nhn ni chu ng nhng kh khnca cuc sng m khng kinh s, khng th hn v sn hn, chng chngta bt u sng y , trn vn.

V khng cn b lng mun nung chiu nhng kht vng ch k ca mnhm nh, chng ta s c nhiu th gi hn gip ngi khc, gip ngikhc tho mn nhng g cn thit cho h. Trng thi y c gi l Nit bn.

Chng ta gii thot, vt khi mi au kh tinh thn.VN: Nit bn l g? Nit bn u?

P: l tm mc vt ra ngoi thi gian v khng gian, v nh vy, khni hay nghe bn n. Ngn ng v t tng ch c th m t nhng g trongtm mc thi gian-khng gian. Nhng bi v Nit bn vt ra ngoi thigian nn khng c s chuyn ng, do khng c gi, khng c cht. Nit

bn l vnh cu. Bi v Nit bn vt ra ngoi khng gian nn khng cnhn qu tng quan, khng ranh gii, khng c khi nim v t ng v

khng t ng, v nh vy, Nit bn v cng tn. c Pht cng dy rngNit bn l kinh nghim hnh phc ln lao. Ngi dy: "Nit bn l hnhphc ti thng" (Php c, 204).

VN: Nhng c g chng minh rng c tm mc nh vy khng?

P: Khng. Khng c. Nhng do suy lun, ta c th hiu bit. Nu c mttm mc trong thi gian v khng gian vn hnh, v c mt tm mc nhvy th gian m ta ang kinh nghim, ang sng trong t ta c th suyrng c mt tm mc m khng c thi gian v khng gian vn hnh, Nit

bn. Mt ln na, mc d ta khng th chng minh rng Nit bn c hinhu, ta c li Pht dy rng Nit bn hin hu. Ngi ni:

"C ci khng sinh (ajta, pht sinh m khng ty thuc nguyn nhn hayiu kin, khng ty thuc ni nhn duyn hin hu), ci khng tr thnh(abhta, khng khi pht t nhn duyn), khng c to nn (akata, khng

pht sinh t mt nhn nguyn v khng tr thnh, tc nhin khng c cu


14/95

to), v khng c cu hp (asamkhata, khng ty th, tc khng ty thucnguyn nhn no to duyn hin hu, khng do duyn sinh, v lu). Nukhng c ci khng sinh, ci khng tr thnh, ci khng c to, ci khngc cu hp, t khng c li thot cho ci c sinh, c tr thnh, c cto, c cu hp. Nhng bi v c ci khng sinh, khng tr thnh, khngc to, khng c cu hp, nn mi c li thot cho ci c sinh, c trthnh, c to, c cu hp" (Pht t thuyt, 80).

Nit bn l th no, chng ta s bit khi chng c Nit bn. Trong khi thigi cha n, ta vn c th tu tp.

VN: th t l g?

P: o , hay chn l thm diu th t, l con ng a n chm dt

au kh. Con ng ny gi l Bt Chnh o, bao gm tm phn t: chnhkin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn,chnh nim, v chnh nh.

Hnh tr theo o Pht l thc hnh theo tm php ny cho n khi thnh tuvin mn. Bn s thy cc chi phn trong Bt Chnh o bao trm mi

phng din trong cuc sng: tr thc, o c, x hi, kinh t v tm l; do, bao gm mi iu m con ngi cn n, c mt i sng tt p v

pht trin tm linh.

*

3. PHT GIO V NIM V THN LINH

VN: Ngi Pht t c tin ni mt thn linh khng?

P: Khng. Chng ti khng tin ni thn linh. c Pht, v nhiu l do,cng nh nhng nh x hi hc v tm l hc hin i, cho rng nhng nim v tn gio v c bit nim v thn linh bt ngun t lng kinh s.

Ngi dy:

"V kinh s, con ngi tm nng ta ni rng ni linh thing, vn rm,cy ci v n miu thing ling" (Php c, 188).

Vo thi thng c, con ngi t thy mnh sng trong mt th gian y thnghch v him ha. H lo s cc th rng hung tn, lo s khng tm thc n, lo s bnh hon, thng tch v nhng hin tng thin nhin nh


15/95

sm st, tri chp v ni la. Nhng mi lo u v s st tng t lc nocng phng pht quy qun theo h. Cm thy khng an ton, h t to nim thn linh nhm gip cho mnh c thoi mi, tin nghi, khi s victri chy thun li, c can m khi lm nguy, c an i khi bt hnh.Cho n ngy nay, ta vn cn ghi nhn rng con ngi tr nn thun thnhngoan o hn, khi trong nhng cn xo trn. Ta nghe h ni rng c tinni mt hay nhiu thn linh s gip h thm nng lc cn thit i phvi i. Ta nghe h gii thch rng h tin ni mt v thn linh c bit no, bi v li thnh nguyn ca h trong cn nguy khn c p ng.Tt c nhng iu ny hnh nh chng minh li dy ca c Pht, rng nim v thn linh l mt gii p cho ni lo s v u phin. c Pht dy tann c gng tm hiu s kinh s ca ta, nn gim thiu lng ham mun cata, v trm tnh, can m chp nhn nhng g m ta khng th sa i. Ngithay th ni lo s, khng phi bng c tin vn khng thun l, m bng s

hiu bit ph hp vi l tr.

L do th nh v sao c Pht khng tin ni mt thn linh l hnh nh khngc g hin nhin lm nn tng cho mt nim tng t. C rt nhiu tngio ch trng rng ch duy nht c tn gio mnh mi c ng li ca thnlinh, c tn tr gn gi trong thnh kinh ca mnh, rng ch c mnh mihiu bit ng bn cht thin nhin ca v thn linh, rng ch c v thn linhca mnh l hin hu, thn linh ca cc tn gio khc khng c tht s hinhu. Vi ngi ni v thn linh l ngi nam, vi ngi cho rng Ngi lngi n; i vi cc ngi khc, Ngi vt ra khi nam tnh hay ntnh. Tt c u mn nguyn, tin chc rng thn linh ca mnh hin nhinhin hu, nhng ch giu, ch trch nhng l do ca cc tn gio khc chng minh v thn linh ca h, cho l khng ng. Tht rt ng ngcnhin! Bao nhiu tn gio, tri qua bao nhiu th k, c gng chng minhs hin hu ca v thn linh ca mnh, nhng khng tm ra c l do thts hin nhin, vng chc, thc t, c th v khng cn c th ngh bn.

L do th ba v sao c Pht khng tin c thn linh l v s tin tng nhvy l khng cn thit. Vi ngi ch trng rng cn phi tin ni mt thn

linh gii thch vn ngun gc ca v tr. Nhng khng phi vy. Khoahc gii thch v tr c cu thnh nh th no mt cch r rng vminh bch, m khng cn da trn nim v thn linh. Vi ngi cho rngcn phi tin tng ni mt thn linh, cho cuc sng c hnh phc vc ngha. Mt ln na, ta c th thy rng khng phi vy. C nhiu triungi v thn v bao nhiu t tng gia t do, khng k nhng ngi Phtt, sng cuc i hu ch, hnh phc v y ngha m khng cn phi


16/95

tin ni thn linh. Vi ngi ni rng con ngi vn d yu ui, cn phi tintng ni mt thn quyn, c nng lc i ph vi nhng vn cakip nhn sinh. Mt ln na, tnh trng hin nhin chng t ngc li. Tathng nghe ni n nhiu ngi suy nhc v tn tt khc phc ninim bt hnh ln lao ca mnh v nhng kh khn ca i sng, bngnhng nng lc sn c bn trong mnh, bng cch tn lc c gng v khngcn phi tin tng ni mt thn linh no khc.

Vi ngi ch trng rng phi c thn linh cu ri linh hn. Nhng luniu ny ch c th ng vng nu ta chp nhn khi nim thn linh cu ri.

Ngi Pht t khng chp nhn mt khi nim tng t. Cn c trn kinhnghim bn thn, c Pht thy rng mi ngi u c kh nng t thanhlc tm, pht trin tm t, tm bi v m mang tr tu n mc ton ho.Thay v ch tm v nhng cnh tri xa l, Ngi dy chng ta hng v ni

tm, khuyn khch chng ta tm gii p cho nhng vn kh khn, bngphng cch t hiu bit chnh mnh.

VN: Nhng nu khng c thn linh, lm th no c v tr?

P: Tt c cc tn gio u c nhng thn thoi v nhng tch truynnhm gii thch vn ny. Vo nhng ngy xa xa, khi ngi ta cha bitg, nhng cu chuyn thn thoi nh th y l thch hp, nhng th k ny,vo thi i vt l, thin vn v a cht, nhng d kin khoa hc thayth cc chuyn thn thoi. Khoa hc gii thch ngun gc ca v tr m

khng nh n nim thn linh.

VN: c Pht ni g v ngun gc v tr?

P: iu ng ch l li gii thch ca c Pht rt gn vi quan imca khoa hc. Trong bi kinh Agganna (Khi th nhn bn, Trng b 27),c Pht m t v tr b tiu dit ri tin ha, bin chuyn trong thi gianv s triu nm, cu hp tr li, thnh ra hnh thc hin ti. Nhng hnh thcsinh tn bt u trn mt nc v mt ln na, xuyn qua v s triu nm,

bin chuyn t th s gin d n nhng c th phc tp. Nhng tin trnhbin i y v thy v chung, v c vn chuyn do nhng nguyn nhnthin nhin.

VN: S ni khng c g cho thy hin nhin s hin hu ca mt thnlinh. Vy nhng php l th sao?


17/95

P: C nhiu ngi tin rng ch c quyn nng ca thn linh mi c thlm php l, nh vy nhng php l c thc hin chng minh s hinhu ca thn linh. Chng ta nghe li n rng u y c nhng chng bnhc cu cha nh php l, nhng cha bao gi c mt chuyn vin y thay bc s no xc nhn. Chng ta ch nghe thut li rng ai nh php lcha c mt chng bnh ngt ngho, nhng khng bao gi tn mt chngkin. Chng ta nghe n rng bng cch van vi nguyn cu, mt con bnhtrm trng, mt ci chn hay mt ci tay b bi xi c phc hi, nhngkhng bao gi thy hnh quang tuyn X hay nghe bc s, hay nghe iudng vin tng thut. Nhng tin tc n i, nhng li tng thut,nhng g nghe ngi ny truyn tai ngi kia, hn khng phi l chngminh hin nhin xc thc, v rt him khi c bng chng c th hin nhinv php l.

Tuy nhin, i khi c nhng iu xy ra m khng th gii thch, nhng dinbin bt ng c th xy ra. Nhng s kin ta khng th gii thch khngchng minh l c thn linh. N ch chng minh l hiu bit ca ta cha chon ho. Trc khi ngnh y t hin i c m mang, khi cn cha hiu

bit nguyn nhn ca bnh, ngi ta tin rng mt hay nhiu v thn linh embnh n hnh pht con ngi. Ngy nay, khi kin thc v th gian ca tapht trin y , ta c th hiu bit nhng g l nguyn nhn ca nhnghin tng m hin nay cha c gii thch, cng nh gi y ta hiu bitnguyn nhn to nn chng bnh.

VN: Nhng c nhiu ngi tin mt vi hnh thc thn linh, nh vychc phi l s tht?

P: Khng phi vy. Vo mt thi trc, mi ngi u tin rng tri tl bng phng, nhng tt c u sai. S lng ngi tin vo mt nimkhng phi l n v o lng nh gi mc ng hay sai ca mt nim. Phng cch duy nht c th ni rng mt nim l ng hay sail nhn vo thc ti, v xem xt iu y c hin nhin ng hay khng.

VN: Ngi Pht t khng tin thn linh, vy ch h tin g?

P: Pht t khng tin thn linh m ch tin ni con ngi. Mi ngi uqu bu v quan trng, rng mi ngi u c tim nng tr thnh mt vPht mt chng sinh tuyt ho. Con ngi c th t mnh pht trin vtln khi v minh v tnh trng km l tr v nhn thc s vt ng tht nhs vt l vy. Th hn, sn hn, c cm v ganh t c th c thay th bng


18/95

tnh thng, hnh nhn nhc, lng qung i v thin , ho tm. Tt cnhng c tnh y nm trong tm tay ca mi ngi, nu chuyn cn tinhtn, nu c cc thin hu hng dn v h tr, v nu bit noi theo gnglnh ca c Pht. Nh li Pht dy:

"T mnh lm iu c.T mnh to nhim.T mnh khng lm c.T mnh thanh lc tm.Trong sch hay nhim u ty ni mnh.Khng ai lm cho ngi khc trong sch."(Php c, 164)

Chnh ta phi i trn con ng a n gic ng, v ch Pht ri sng

con ng cho chng ta.*

4. NG GII

VN: Cc tn gio khc c nhng iu rn cm do v thn linh hay chv thn linh ca h ban hnh, nhn nh iu phi l tri. Qu v,nhng ngi Pht t, khng tin ni thn linh, nh vy lm sao qu v cth phn bit iu no l phi v iu no l tri?

P: Bt lun t tng, li ni hay hnh ng no bt ngun t tham, sn,si, v dn dt ta xa dn Nit bn, u l sai quy. V bt lun t tng, lini hay hnh ng no bt ngun t tm qung i b th, t bi v tr tu, vgip ta mnh tin trn con ng hng v Nit bn, u l tt lnh.

Trong cc tn gio ly thn linh lm tr ct, iu trng yu l c gng lmnhng iu ta c dy bo phi lm theo. Nhng trong tn gio ly conngi lm trung tm im nh Pht gio, ta phi khai trin tnh trng tnhn thc v t hiu bit su xa v chnh mnh. Tm trng lun l o c

cn c trn hiu bit lc no cng dng mnh hn l s tun hnh theo mtmnh lnh.

Nh vy, hiu bit iu chnh l t, iu no l ng v iu no l sai quy,ngi Pht t nhn vo ba kha cnh: nh, hu qu m hnh ng s tonn cho mnh, v hu qu m hnh ng s to nn cho ngi khc. Nu nh l tt (tc bt ngun t lng qung i b th, tm t bi, v tr tu), nu


19/95

khi thc hnh nh, hnh ng y s to li ch cho mnh (tc gip mnhngy cng tng trng lng qung i b th, tm t bi, v tr tu), v to lich cho k khc (tc gip h tng trng lng qung i b th, tm t bi, vtr tu), nu nh th, hnh ng ca ta l thin, trong sch, tt v o c.

L d nhin, c rt nhiu mc tt hay xu. i khi ta lm vic g vi nh tt v cng, nhng c th vic lm y khng mang li hu qu tt pcho ta hay cho ngi khc. i khi ta lm vi nh khng my tt, nhngri hnh ng y li gip ch cho ngi khc. i khi ta hnh ng vi nh khng tt v hnh ng y to li ch cho ta, nhng c th gy tai hicho ngi khc. Trong nhng trng hp tng t, hnh ng ca ta ln lntt v khng my tt. Khi nh l xu, khng to li ch cho ta hay cho

ngi khc, th l bt thin. Khi lm iu g vi nh tt v hnh ngy nu c thc hin s to li ch cho ta v cho ngi khc, th hnh ng

y hon ton l thin.

VN: Nh vy, Pht gio c mt h thng lun l?

P: ng. ng vy. Ng gii l nn tng ca lun l Pht gio. Trongnm gii, gii u tin l trnh st sinh, hay lm tn hi chng sinh. Gii thnh l trnh khng trm cp, th ba l trnh t dm, th t l trnh vng ngv th nm l trnh dng ru v cc cht say.

VN: Nhng st sinh i khi l tt. Th d nh git nhng loi cn trng

nh rui, mui, v chng c th truyn bnh lan trn, hay git mt ngimun st hi mnh?

P: N c th tt cho ta. Nhng cn nhng sinh vt hay ngi kia th sao?H cng mun sng nh ta. Khi ta quyt nh xt thuc git cn trng, nh ca ta c l bao gm ln ln nhng t tng lo lng cho mnh (tt, vn tr nguyn nhn to phin toi cho mnh) v mun tr hu hon (xu, v

phi st sinh). Hnh ng ny s c li cho ta (tt) nhng r rng s khngc li cho chng sinh khc (xu). Nh vy, i khi c th cn phi st sinh,nhng khng bao gi hon ton l tt.

VN: Qu v, nhng ngi Pht t, qu lo lng cho cc loi kin v sub?

P: Ngi Pht t c gng trau gii lng t bi v lng, bao trm tt cm khng c s phn bit no. H nhn th gian nh mt ton th hp nht,trong mi vt, mi sinh vt u c ch ng v c bn phn hay chc


20/95

nng ca n. H tin rng ta phi ht sc thn trng trc khi tiu dit haylm xo trn th qun bnh t nh ca thin nhin. Hy th nhn nhng nnvn ha ch ch trng n vic khai thc thin nhin, khai thc n mc tncng, vt p n git cui cng, m khng tr li g, ch xm lng v chinh

phc. Thin nhin ni lon. Chnh ci khng kh m ta ang th b uc, sng ngi b nhim, nhiu loi th b tuyt ging, ni i trc lc trtri v b soi mn. Cho n kh hu cng i thay. Nu con ngi gim nngny tham lam, tiu dit v st hi, tnh trng khng khip ny c th khng xy ra. Tt c chng ta nn tn lc trau gii lng tn knh sinh mng.V l gii th nht.

VN: Gii th ba ni chng ta nn trnh vic t dm. Vy, t dm l g?

P: Nu chng ta dng th on la gt, e da, hay p buc ngi khc

c quan h tnh dc vi mnh, hnh vi y gi l t dm. Ngoi tnh cngl mt hnh thc t dm, v khi chng ta kt hn, ta c ha s chung thy vingi phi ngu. Khi ta ngoi tnh th ta ph b li cam kt, cng nh

phn bi li lng tin ca ngi kia. Tnh dc nn c xem nh l mt biul ca tnh yu v quan h mt thit gia hai ngi, v nu c nh th, ns gp phn duy tr tinh thn v tnh cm trong i sng la i.

VN: Quan h tnh dc trc hn nhn c phi l t dm khng?

P: Khng hn nh th, nu c hai ngi u ng v yu thng nhau.

Tuy nhin, khng nn qun rng chc nng sinh hc ca tnh dc l tosinh sn, v nu mt ph n cha lp gia nh m li mang thai th c th sto ra nhiu vn rc ri. Nhiu ngi bit suy ngh v chng chc chorng tt hn ht, nn hon vic y cho n sau khi lm l ci.

VN: Cn gii ni di th sao? C th no sng m khng ni di?

P: Nu tht s khng th trnh ni di, trong x hi hay trong cng cuclm n sinh sng, th nn thay i tnh trng phin phc v h hng kia. Phtt l ngi quyt tm lm vic g thc dng nhm gii quyt vn bng

cch c gng thnh tht v ngay thng hn.

VN: Ri cn vn ung ru th sao? Ung mt t ru chc khnghi g?

P: Thng thng ngi ta khng ung ru thng thc mi v. Khingi ung mt mnh, th l lm du bt tinh thn cng thng. Ung


21/95

ru chung vi ng ngi, l lm nh mi ngi khc. Dng cht t,ru cng lm h hoi tm tr v tr ngi s hay bit chnh mnh. Dngnhiu, nh hng ca n c th gy tai hi nng n.

VN: Nhng ung mt cht ru khng phi tht s l phm gii, phikhng? ch l mt chuyn nh?

P: ng, ch l mt chuyn nh. Nu ta khng th thc hnh mt chuynnh nhen nh vy th ch ca ta qu tht l khng dng mnh, c phi vykhng?

VN: Nm gii l tiu cc, dy ta nhng g khng nn lm, m khngdy nhng g nn lm?

P: Nm gii l nn tng lun l ca Pht gio, khng phi l ton thgio l. Ta bt u nhn ra nhng g xu v c gng ngng n li. l tcdng ca nm gii. Sau khi ngng lm iu xu xa ti li, ta bt u lmiu tt.

Nh gii vng ng chng hn. c Pht dy ta ngng ni di. Sau taphi ni chn tht, ni du hin v l v ni ng lc. Ngi dy:

"T b li ni di, ngi y tr nn chn tht, ng tn nhim, ngay thng,chc chn, khng la phnh th gian. T b li ni m thc, ngi y

khng em chuyn u ny lp li u kia, cng khng em chuyn u kialp li u ny, nhm gy chia r. Ngi y ha gii nhng ngi bt ng kin v gip nhng ngi bn thn ngy cng thn thit hn. em li tnhtrng hi ha, l nim hoan h, thch th, l tnh thng, l ng c thcy, a n li ni ca ngi y. T b li th l cc cn, ngi y n nithanh tao nh nhn, khng ng b khin trch, du ngt m tai, d mn, ithng vo tm, lch s, c cm tnh nng hu ca nhiu ngi. T b thingi l i mch, ni li nhm nh v ch, ngi y ni ng lc, ni lichn chnh, c li ch, ni v Gio Php v Gii Lut. Ngi y ni nhngli qu bu, ng c knh cn tng tr nh mt bo vt, hp thi, hp l,

chnh xc r rng v ng ch" (Trung b).

VN: C ngi cho rng ta ch c cch nng ta ni quyn lc ca mthay nhiu v thn linh mi c th tt?

P: iu ny hin nhin l sai s tht. C hng triu t tng gia t do vPht t khng nng tc vo uy lc thn linh m tc phong o c vn


22/95

cao qu v tt p, khng phi tng cn tng lc m u n bn b, cngnh nhng ngi tin tng ni mt thn linh ti thng.

Vi kin tr c gng, ta c th lm trong sch tc phong ca mnh. Nukhng th thanh lc hon ton tc phong ca mnh, chc chn ta cng c thc gng n tr nn tt hn.

*

5.TI SINH

VN: Theo Pht gio, con ngi t u n v ri s i v u?

P: C th c ba li gii p cho cu hi ny. Nhng ngi tin tng nimt hay nhiu thn linh thng ch trng rng trc khi c to ra, conngi khng hin hu, ri con ngi c sinh ra i l do mun ca mtv thn linh. Ngi y sng cuc i ca mnh, ri sau khi cht, ty theonhng g mnh tin tng hay nhng hnh ng ca mnh trong i, s vnhvin trn ci thin ng hoc vnh vin trong a ngc. Nhng ngi khc,cc khoa hc gia, cho rng mi c nhn vo i lc c th thai do nhngnguyn nhn t nhin, sng ht cuc i ca mnh ri cht, chm dt hinhu. Pht gio khng chp nhn mt trong hai li gii thch .

Li gii thch u tin gi ln nhiu vn o c. Nu tht s mt v thn

linh ton thin to nn mi ngi trong chng ta, t kh m gii thch v saoc nhiu ngi sinh ra vi hnh tng xu xa kinh khng, hoc c rt nhiutr s sinh phi mt mng trong bo thai, hay lc va mi lt lng m. Mtvn khc lin quan n li gii thch thn linh l ngi kia phi chu aukh vnh vin trong a ngc v nhng iu m anh ta lm ch trong 60hay 70 nm sng trn tri t, th dng nh l rt bt cng. Su hay bymi nm sng khng c c tin, hay km o c, khng ng phi b hnh

pht thng kh vnh vin. Cng th y, su hay by mi nm sng i oc tt p hnh nh l thi gian qu ngn i vi hnh phc vnh cu trnthin ng.

Li gii thch th nh c phn thch nghi hn l li th nht, nhng vn cn li nhiu thc mc cha c gii p. Lm th no mt hin tng vcng phc tp nh tm thc li c sinh khi, pht trin, ch gin d t hait bo, minh chu v tinh trng? V hin nay, khoa siu tm l hc cxem l mt ngnh ca khoa hc, nhng hin tng nh thn giao cch cmngy cng kh thch hp n khp vi m hnh duy vt v tm thc.


23/95

Pht gio cung ng mt li gii thch tha ng hn ht v thc mc conngi t u n v i v u. Khi ta cht, ci tm, vi tt c nhng khuynhhng a thch, kh nng v tm tnh c to duyn v khai trin trongi sng, t cu hp li trong bung trng sn sng th thai. Nh th y,mt c nhn c sinh ra, trng thnh dn dn, lt lng m v pht trinnhn cch do c hai: nhng c tnh tinh thn c mang theo t nhng kipqu kh v mi trng vt cht mi m. Nhn cch s chuyn bin v ithay do nhng c gng tinh thn v nhng yu t to duyn nh nn giodc, nh hng ca cha m v x hi, v mt ln na, lc lm chung, tisinh, t cu hp tr li trong bung trng sn sng th thai.

Tin trnh cht v ti sinh ny s tip tc din tin n khi no nhng iukin to nguyn nhn cho n, vn l i dc v v minh, chm dt. n lcy, thay v c mt chng sinh ti sinh, tm thc vt n mt trng thi gi

l Nit bn, v l mc tiu ti hu ca Pht gio v l l tng ca kipsinh tn.

VN: Lm cch no tm di chuyn t c th ny n mt c th khc?

P: Hy ngh n ln sng in ca my thu thanh. Ln sng c pht rat i pht thanh khng phi l ting ni v m nhc, m l nng lc nhiutn s khc nhau, di chuyn trong khng gian v c my thu thanh nhnvo, ri pht ra di hnh thc ting ni hay m nhc. Vi tm cng vy.Lc lm chung, nng lc tinh thn la xc cht, di chuyn trong khng gian,

c bung trng sn sng th thai ht vo. Khi bo thai sinh n, nng lcy tp trung vo no v t v sau "pht ra" di hnh thc mt c thmi.

VN: C phi lc no ta cng sinh ra lm ngi khng?

P: Khng hn th. C nhiu cnh gii khc nhau m ta c th ti sinhvo. Vi ngi ti sinh vo cnh tri, ngi khc vo a ngc, vi ngikhc na ti sinh vo cnh gii ng qu v.v. Cnh tri khng phi l nichn m l mt trng thi sinh tn, chng sinh trong c c th vt cht tnh v tm thng kinh nghim hnh phc, thoi mi d chu.

Trong vi tn gio, ngi ta ht lng c gng c ti sinh vo mt cnhtri, lm ngh rng trng thi y trng tn. Nhng khng phi vy. Cngnh tt c cc php hu vi (tc cc hin tng cn phi c g khc to iukin mi hin hu), cnh gii ch thin cng l v thng, v khi tui thchm dt, cng c th ti sinh lm ngi. a ngc cng vy, khng phi l


24/95

mt ni chn m l mt trng thi sinh tn, trong , c th vt cht t nhv tm thng th nghim s lo u v au kh, bun phin. Cnh ng qucng l mt trng thi sinh tn, trong , chng sinh c c th vt cht t nhv tm lc no cng b lng kht khao ham mun v bt mn khuy ng.

Nh vy, chng sinh cnh tri thng kinh nghim hnh phc, chng sinh a ngc v cnh ng qu thng kinh nghim au kh, cn chng sinhtrong cnh ngi thng kinh nghim c hai ln ln. im khc bit chnhgia cnh ngi v cc cnh gii khc nm trong mc t nh ca thn v

phm cht ca cc loi kinh nghim.

VN: iu g quyt nh ta s ti sinh vo cnh no?

P: Yu t quan trng nht, nhng khng phi l yu t duy nht, nh

hng n vic a chng ta ti sinh vo cnh gii no v sng nh th no,l nghip. Danh t "nghip - kamma" c ngha "hnh ng", hm nhnghnh ng c . Ni cch khc, hon cnh ca mnh trong hin ti phn lndo nhng g mnh suy t hay hnh ng trong qu kh. Cng th y, nhngg mnh suy t v hnh ng trong hin ti s gieo nh hng n s phnca mnh trong tng lai.

Ngi hin lng, t i, thng c khuynh hng ti sinh vo cnh tri haysinh lm ngi c nhiu hnh phc. Ngi c tnh lo u s st hay tn nhnhung tn thng c khuynh hng ti sinh vo a ngc hay sinh lm ngi

c cc ngho nn, c nhiu kinh nghim au kh. Ngi nui dng i dc,kht khao ham mun v m p nhng tham vng m khng bao gi thamn, c khuynh hng ti sinh vo cnh ng qu hoc cnh ngi lun lun

b dc vng v tham i khuy nhiu v gy phin mun. Nhng thi quenno c pht trin mnh m trong i s ni tip trong kip sng k .

VN: Nh vy chng ta khng hon ton do nghip quyt nh. Ta c ththay i nghip?

P: D nhin l ta c th. V l y, mt trong tm chi ca Bt Chnh o

l chnh tinh tn, s c gng chn chnh. N ty thuc ni lng thnh thtca ta, ni mc n lc v chuyn cn, lm cho thi quen tinh thn ca tangy cng dng mnh thm. Nhng ng rng c nhiu ngi i xuyn quakip sng ca mnh m ch chu nh hng ca nhng thi quen qu kh,khng c gng sa i nhng thi quen tinh thn y, v do , vn l nnnhn ca nhng hu qu khng tt. Nhng ngi nh vy s tip tc chuau kh nu khng sa sai nhng thi h tt xu ca mnh.


25/95

Ngi Pht t hiu bit nh vy, lc no cng n lc ngn chn cc thiquen bt thin v pht trin cc thi quen hin thin c th em li hu qutt, mi khi c c c hi. Php hnh thin l mt trong nhiu phng cchtt c dng sa i nhng thi quen ca tm, kim sot li ni lnhnh ng. Trn cuc sng ca ngi Pht t l tu tp nhm thanh lc vgii phng tm.

Th d nh trong kip sng va qua, c tnh ni bt ca tm l nhn nhchin ha. Nhng khuynh hng tt p y s hin ra tr li trong kip snghin ti. Nu trong kip ny, nhng tm tnh y c tng cng v phttrin mnh m, n s pht l tr li cng vng chc hn trong kip sngtng lai. iu ny cn c trn s kin gin d v c quan st l, nhngtm tnh c kin c vng chc lu ngy c khuynh hng tr thnh khthay i. Gi y, tm tnh t nhin ca ta l nhn nhc v hin ha, ngi

khc khng d g khuy ng, ta khng b phin nhiu, khng b th hn,c nhiu ngi thng mn v nh vy, ta s sng an lnh hnh phchn.

Th ly mt th d khc. Nh ta c sinh vo i vi khuynh hng nhnni hin ha do tm tnh t trong kip qu kh chuyn sang. Nhng trongkip sng hin ti ta li h hng bung lung, khng cng c vun bi, traugii khuynh hng tt p y. Cng ngy n cng suy gim, yu dn, yudn v hon ton bin dng trong kip sng ti. Tnh nng ny, sn hn vhung tn c th tng trng v pht trin, em li tt c nhng hon cnh

bc mnh kh chu, do tc phong bt thin y to nn.

Ta li ly mt th d cui cng. Nh do tm tnh trong kip sng va qua, tavo i vi nhng khuynh hng nng ny, sn hn, nhng sm nhn thcrng nhng thi h tt xu nh th ch em li bc dc v phin nhiu. Do, ta c gng sa mnh, c to nhng cm xc tch cc, tr nn t i hinlng. Nu c th dit hn nhng tt xu, v iu ny c th lm c nu tatht s c gng, ta s trnh khi hon cnh kh chu bc mnh do thi quennng ny sn hn v hung bo gy ra, v nh th, ta c gng i thay

hon cnh. Nu khng th i hn m ch lm suy gim nhng khuynhhng xu tng t, n s tri ln trong kip sng k v ni y ta c gngthm, n s hon ton bin dng v ta s khng cn b hon cnh kh chung khuy ng.

VN: S ni nhiu v ti sinh, nhng c g chng minh rng ta s tisinh sau khi cht?


26/95

P: Chng nhng c d kin khoa hc hin nhin tn tr nim tin c sti sinh trong Pht gio, m l l thuyt duy nht c tn tr, v s hinnhin c i sng sau khi cht. Khng c cht hin nhin no chng minhrng c thin ng v d nhin, khng c g chng t rng cht l hon tontuyt dit.

Trong vng ba mi nm qua, nhng nh siu tm l hc nghin cunhng bo co v cc trng hp c ngi cn nh r rt tin kip ca h.

Nh Anh quc, mt em b ln nm ni rng em cn nh "b m v ngcha khc" ca em, v em ni rnh mch v nhng din bin, nghe nh xy ra trong i sng ca mt ngi khc. Cc nh siu tm l hc cmi n, nghin cu, phng vn em, v em tr li hng trm cu hi. Emcho bit rng em sng trong mt lng n ca x s m dng nh l TyBan Nha. Em ni tn lng ca em , tn ng, tn nhng ngi lng ging

v nhiu chi tit v i sng hng ngy ca em. Em cng a l thut li cuchuyn b mt chic xe ch hng nng cn nh th no v em b thngtch, cht trong hai ngy sau. Nhng chi tit trn c kim nhn l ngnh tht. C mt ngi lng Ty Ban Nha mang ci tn m em b ni.C mt ngi nh ging nh loi m em m t, nm trn con ng m em ni tn. Hn na, trong nh y c mt ph n 23 tui b t thngtrong mt tai nn xe c nm nm v trc. By gi, lm cch no mt em bgi nm tui sng ti Anh Quc, khng bao gi bit Ty Ban Nha, c th

bit tt c nhng chi tit trn?

y khng phi l trng hp duy nht thuc loi ny. Gio s IanStevenson ca i hc Virginia, phn khoa Tm l hc, Hoa K, m tmy mi trng hp tng t trong sch ca ng. Gio s Stevenson lmt khoa hc gia c nhiu tn nhim m 25 nm nghin cu v nhng ngihi nh tin kip ca mnh, chng minh mnh m thuyt ti sinh trongPht gio.

VN: Vi ngi ni rng ci m c gi l kh nng hi nh tin kipl do ma qu th hin?

P: Ta c th bc b tt c nhng g khng ph hp vi s tin tng camnh, cho l chuyn ma qui d oan. Khi c nhng s kin c th cnu ln tn tr mt kin, nu mun ni ngc li, ta phi phn tch vhiu bit mt cch thun l, ph hp vi l tr ch khng phi em chuynma qu vu v, d oan v khng hp l ni ra.


27/95

VN: S bo rng ni chuyn ma qu l d oan, nhng khi ni n tisinh, c phi chng cng l d oan?

P: T in nh ngha "d oan" (super-stition) l: "mt s tin tngkhng cn c trn suy lun hoc trn s kin c th, m lin hp vi nhng ngh, nhng quan nim, nh o thut". Nu bn c th ch cho ti mt lunn ca nh khoa hc no thn trng nghin cu v xc nhn l c ma, tis tin rng khng phi l d oan. Nhng ti cha bao gi nghe ni ncng trnh kho cu no v ma, cc khoa hc gia khng h bn tm n vicny, nh vy ti ni rng khng c g hin nhin l c ma. Tuy nhin, nhchng ta thy phn trc, c bng chng hin nhin gi rng dngnh tht s c ti sinh. Nh vy, nu s tin tng ni thuyt ti sinh ccn c trn mt vi s kin c th, th khng phi l d oan.

VN: C nh khoa hc no tin c ti sinh?P: C. ng Thomas Huxley, mt ngi em khoa hc vo h thnggio dc trng hc ti Anh quc vo th k th 19 v l khoa hc gia utin bnh vc hc thuyt ca Darwin, tin rng u thai l mt nim hinnhin rt ng s tht. Trong quyn sch tr danh ca ng, "Evolution andEthics, and Other Essays" (Tin ha v Lun l, v cc Bi vit khc), ngvit:

"Trong hc thuyt ch trng s chuyn sinh linh hn, d hc thuyt ny

pht xut t u, lun l ca ngi theo B la mn gio v Pht gio c sntrong tm tay nhng phng tin lm nn tng nhm tn tr thch nghing li ca v tr c lin quan n con ngi...

Li bin gii ny cng thch nghi khng km g cc bin gii khc, v khngai s bc b v cho l v l, ngoi tr nhng t tng gia hp tp vi v.Cng nh ch thuyt tin ha, thuyt chuyn sinh linh hn bt ngun t th

gii thc ti, v c h tr bi cc lun l suy loi (xt mi th tm chging nhau m xp loi)".

Gio s Gustaf Stromberg, nh thin vn hc v vt l hc tr danh caThy in, bn ca ng Einstein, cng thy thuyt ti sinh l hp dn:

"C nhng kin khc nhau v vic linh hn ca con ngi c th u thaitr li trn qu a cu hay khng. Vo nm 1936, mt trng hp rt ngch c chnh quyn n kho st v tng thut rnh mch. Mt emb (tn l Shanti Devi th Delhi) c th m t tng tn v kip sng


28/95

trc ca em (ti Muttra, cch Delhi nm trm dm). Kip sng trc nychm dt khong mt nm trc khi em c sinh ra trong kip hin ti. Emcho bit tn ca chng v con kip trc, v m t nh ca v i sngca em nh th no. Nhng v trong y ban iu tra v ny a em v cho

gp nhng ngi b con h hng t kip trc v xc nhn tt c nhng lica em l ng.

i vi ngi dn n , nhng cu chuyn u thai nh th c xem lbnh thng, nhng iu kinh ngc trong trng hp ny l em b gi cnnh rt nhiu chuyn.

iu ny v nhng trng hp tng t c th xem l nhng chng minhch r tnh cch hin nhin ca hc thuyt ch trng rng tr nh khnghon ton b tiu dit".

Gio s Julian Huxley, nh khoa hc tr danh ca Anh quc, v l Tnggim c c quan UNESCO tin rng thuyt ti sinh ph hp ha iu vi lisuy t khoa hc:

"Khng c g ngn cn s chuyn di ca mt linh thc c bit sau khi cht,ging nh mt thng ip v tuyn c truyn i t mt my pht sng.Nhng phi nh rng thng ip v tuyn ch tr thnh mt thng ipkhi n tip xc vi mt my nhn sng thch hp. Linh thc ca ta cngc chuyn i tng t nh th. N khng th suy ngh hay cm nhn nu

khng c ti nhp trong mt thn xc no . Nhn cch ca ta davo thn xc m c, nn khng th ngh rng s sng cn s l nhng cm

gic thun ty m khng cn c thn xc. Ti ngh rng c ci g c chuyn di c quan h n tng ngi, tng t nh s quan h cathng ip v tuyn vi my pht sng.

Tuy nhin, trong trng hp ny, "ci cht", nh ta thy, ch l nhngkhuy ng ca cc kiu mu khc nhau, thnh thang bt nh xuyn qua vtr cho n khi n tr thnh tm thc tr li, do s xc chm vi mt ci gtc dng tng t nh b my thu thanh i vi tm".

Cho n nhng ngi rt thc tin ch sng sao tin li cho mnh, nh kngh gia ngi M, Henri Ford, cng thy c th chp nhn nim ti sinh.ng Ford hp th nim ti sinh v, khng ging nh nim duy thn hayduy vt, ti sinh cho ta mt c hi mi t pht trin. ng Henri Ford ni:


29/95

"Ti tin theo thuyt u thai khi ti hai mi su tui. Ti khng tha mnv s gii thch ca tn gio m ti bit. Cho n cng vic lm n sinh

sng cng khng lm ti hon ton tha mn. Cng vic lm n l v ch,nu ta khng th s dng kinh nghim trong i sng ny em sang kip k.

Khi khm ph ra thuyt u thai, hnh nh ti tm ra mt k hoch phthng bao qut. Ti nhn thc rng s c c may thc hin nhng nghca mnh. Thi gian khng cn b hn nh. Ti khng cn l n l ca haicy kim ng h.

Thin ti l kinh nghim. Vi ngi dng nh ngh rng l ti nngthin ph, nhng tht ra, n l kt qu ca chui kinh nghim thu thp trongnhiu kip sng. C ngi c linh thc gi hn nhng ngi khc, v nhvy h bit nhiu hn. S khm ph ra thuyt u thai lm cho ti thythoi mi. Xin hy tng thut cuc m thoi hm nay, gip cho tm

nhng ngi khc cng c thoi mi d chu. Ti mun chia s vi ngikhc trng thi an tnh m quan nim v mt cuc sng lu di em li chochng ta".

Nh vy, gio l ti sinh ca Pht gio c cc chng minh khoa hctn tr. Gio l y vng chc hp l, v t lu, gii p tha ng nhngthc mc m nhng ch thuyt khc khng th gii p. Gio thuyt nycng em li ngun an lc, rt thoi mi d chu, khng n i t hi nhli sng m khng cho ta mt c may th nh, khng c c hi sa sainhng li lm phm trong kip sng, v khng c th gi pht trin

thm nhng k nng m ta p dng nui trong i.

Theo c Pht, nu khng thnh t Nit bn trong kip sng ny, ta cngs c c hi c gng trong kip khc. Nu phm li lm trong kipny, ta c th t mnh sa sai trong mt kip k tip. Ta s c th hc hi tnhng li lm sai phm. Vic no mnh cha c th lm hoc cha thnhtu trong kip ny, ta s c th hon thnh trong cc kip sng k tip. Qutht l mt gio thuyt k diu!

*

6.THIN

VN: Thin l g?


30/95

P: Thin l mt s n lc c thc lm thay i s vn hnh ca tm.Ting Phn Pli cho ch Thin l "bhvan", ngha l "lm tng trng" hay"pht trin".

VN: Thin c quan trng khng?

P: Vng, thin rt quan trng. Cho d chng ta mun tt p bao nhiu,cng kh m thay i c tm , nu chng ta khng th thay i nhngtham dc vn to nn cch hnh x ca chng ta. V d, mt ngi c thnhn ra rng mnh hay nng ny vi v, v anh y t ha "T y v sau, tis khng nng ny nh th". Nhng mt gi sau, anh y c th la mng vmnh, n gin l v anh y khng t tnh thc, s nng ny pht khi manh khng bit c. Hnh thin gip pht trin s tnh thc v nng lc cnthit chuyn ha cc thi quen n su trong tm .

VN: Ti nghe ni rng hnh thin c th rt nguy him. iu ny c ngkhng?

P: Chng ta cn c mui sng. Nhng nu bn n mt k l mui, ns git bn. sng trong th gii hin i, bn cn c xe t; nhng nu

bn khng tun theo lut giao thng, hay trong lc li xe, bn li say ru,xe t tr thnh ci my nguy him. Hnh thin cng ging nh th, n cnthit cho s an lc tinh thn, nhng nu bn thc hnh mt cch ngu xun,n s to ra nhiu vn . Mt s ngi c vn nh bun nn, s hi v l

hay b bnh tm thn, h ngh rng thin l mt phng cch iu tr tc thicho nhng vn ca h. H bt u hnh thin v i khi vn ca h trnn ti t hn. Nu bn c vn nh th, bn nn tm s gip ca mtchuyn gia tm l; sau khi bn cm thy kh hn, bn mi nn hnh thin.Mt s ngi khc, khi hnh thin, li c gng qu mc, thay v hnh thint t tng bc mt, h li thc hnh vi qu nhiu nng lc, v chng baolu h kit sc.

Nhng c l phn ln nhng vn trong khi hnh thin xy ra l do loi"thin kng-ga-ru", hay "thin chy nhy" (kangaroo i th l mt loi thln c ti trc bng, c bit c, c th nhy xa bng hai chn sau rtkhe). Mt s ngi i n mt v thy hc thin ri p dng phng

php thin ca v y trong mt thi gian; sau , h c sch ri quyt nhthc hnh theo s ch dn trong sch; mt tun sau, c mt thin s ni tingving thm thnh ph ca h v h quyt nh phi hp mt s li dy cav y vo trong vic tu thin ca h; v chng lu sau , h ri vo tnh


31/95

trng hoang mang, tht vng. Chy nhy ging nh con kng-ga-ru, t mtphng php ny sang mt phng php n, l mt vic lm sai lm.

D sao, nu bn khng c vn nghim trng v bnh tm thn, v bnhnh thin ng chng mc, hnh thin l mt trong nhng iu tt nht m

bn c th t lm cho chnh mnh.

VN: C my php hnh thin?

P: c Pht dy nhiu php hnh thin khc nhau, mi php i trmt vn c bit, hay pht trin mt trng thi tm l c bit. Tuynhin, hai php thin ph thng v hu dng nht l qun nim hi th(npna sati) v qun t bi (mett bhvan).

VN: Lm th no hnh thin qun nim hi th?

P: Bn lm theo bn bc n gin: chn ni chn, gi t th ngi, theodi hi th, v i ph nhng tr ngi.Trc ht, bn tm mt ni thch hp,c th mt cn phng khng n o v ti ni , bn khng b quy ry.

Th hai, ngi trong t th thoi mi. T th tt l ngi vi chn xp li, dimng c k mt ci gi, lng thng, hai bn tay xp ln nhau t trn bpi, v mt nhm li. Cch khc, bn c th ngi trn gh nhng cn phigi lng cho thng.

Bc tip theo l phn thc hnh. Trong lc ngi yn tnh vi mt nhm li,bn tp trung vo s chuyn ng ca hi th vo v hi th ra. Thc hiniu ny bng cch m hi th hay theo di s phng xp ca bng.

Trong khi hnh thin, vi vn v kh khn c th sinh khi. Bn c ththy nga ngy kh chu trn c th hay au nhc u gi. Nu iu nyxy ra, hy c gng gi c th th gin, khng nhc nhch, v tip tc tm vo hi th. C th s c nhiu ngh xut hin tm bn v lm xaolng vic ch tm vo hi th. Cch duy nht x l vn ny l kin

nhn tip tc em tm tr li vi hi th. Nu bn tip tc lm nh th, cuicng, cc ngh kia s yu i, vic nh tm ca bn s mnh hn, v bn sc c nhng giy pht i su vo s an lc v thanh tnh ni tm.

VN: Ti nn hnh thin bao lu?


32/95

P: Tt nht l hnh thin mi ngy 15 pht trong mt tun l; ri gia tngthm 5 pht mi tun, cho n khi bn c th hnh thin trong 45 pht. Sauvi tun l hnh thin u n mi ngy nh th, bn s bt u thy vicnh tm tr nn tt hn, nhng tng tn lon s gim dn v bn s cnhng giy pht an ha v tnh lng tht s.

VN: Cn thin qun t bi l sao? Phng cch thc hnh nh th no?

P: Khi bn quen thuc vi php thin qun nim hi th v thc hnhu n ri, bn c th bt u hnh thin qun t bi. Php hnh ny nnc thc hin hai hay ba ln mi tun, sau khi bn hnh thin qun nimhi th. Trc tin, bn ch tm vo chnh mnh v t ni nhng li nh:

"Xin cho ti c khe mnh v hnh phc.

Xin cho ti c bnh an v tnh lng.Xin cho ti thot khi mi him nguy.Xin cho tm ti khng cn sn hn.Xin cho tm ti trn y tnh thng.Xin cho ti c khe mnh v hnh phc".

Sau , bn ngh n nhng ngi khc, tng ngi mt, t ngi thnthng cho n nhng ngi bn bnh thng, ngha l ngi mnh khngthng m cng khng ght, v cui cng l n nhng ngi m mnhkhng a thch; c nguyn cho h an vui nh bn c nguyn cho chnh

mnh.

VN: Php hnh thin qun t bi ny c li ch g?

P: Nu bn thc hnh thin qun T bi ny mt cch u n v vi thi ng n, bn s thy trong bn c nhiu thay i tch cc. Bn s thymnh c th chp nhn v tha th cho chnh mnh. Bn s thy tnh cm dnhcho ngi mnh thng gia tng thm. Bn s thy mnh thn thin hn vingi m trc y mnh th v khng quan tm; v bn s nhn thynhng c hay sn hn m bn c vi ngi no nay gim i, v

cui cng s tan bin. Thnh thong, nu bn bit ai ang lm bnh, bunkh hay gp kh khn, bn c th ngh n h trong lc hnh thin t bi, vthng th bn s thy tnh cnh ca h c ci thin.

VN: iu y c th xy ra nh th no?


33/95

P: Tm , khi c pht trin ng n, l mt cng c rt hng mnh.Nu chng ta bit tp trung nng lc tinh thn v hng n n ngi khc,n c th c nh hng n h. Chc bn c kinh nghim nh th. C th

bn ang trong mt phng ng ngi v bn c cm gic rng ai angch n mnh. Bn xoay mt vng xem v bit chc l ai ang nhn chmchm vo mnh. iu ny xy ra khi bn bt c nng lc tinh thn cangi khc. Thin qun t bi cng ging nh vy. Chng ta hng nng lctch cc ca tinh thn ti ngi khc v dn dn s chuyn ha c h.

VN: Ti c cn mt v thy hng dn hnh thin khng?

P: Mt v thy th khng tuyt i cn thit, nhng c c s hngdn c nhn ca mt ngi c kinh nghim hnh thin th chc chn c lich. Tic thay, c mt s tu s v c s t xem mnh l thin s, nhng k

thc, h khng bit h ang lm g. Bn hy c gng tm mt v thy cdanh ting o c tt, c nhn cch thng bng v trung thnh vi nhngli Pht dy.

VN: Ti nghe ni rng thin nh ngy nay c cc chuyn gia v tmthn v cc nh tm l hc p dng rng ri. iu c ng khng?

P: Vng, ng nh th. Ngy nay, thin c chp nhn nh c mt nhhng cao cp tr liu tm thn, v c nhiu chuyn gia v sc khetm thn s dng, gip lm th gin, vt qua nhng m nh v mang

n tnh thc cho chnh mnh. S hiu bit thm su ca c Pht v tm nhn loi ang gip rt nhiu cho con ngi hm nay cng ging nh tng gip cho con ngi thi xa.

*

7.TR TU V T BI

VN: Ti thng nghe ngi Pht t ni n "T bi" v "Tr tu". Haidanh t ny ngha l g?

P: Vi tn gio tin rng t bi hay tnh thng (hai danh t ny c nghart gn nhau) l phm hnh tinh thn v cng quan trng, nhng khng mych trng n cng trnh trau gii tr tu. Kt cuc, h tr thnh ngi tt

bng kh di, mt ngi ho tm, c rt nhiu thin nhng li km hiubit, hoc khng hiu bit g. Nhng h thng t tng khc, nh khoa hcchng hn, tin rng tr tu c th c trau gii tt p nht khi ta gc qua


34/95

mt bn tt c nhng cm xc, trong c tnh thng. Cui cng, khoa hcch quan tm vi kt qu m li qun rng mc tiu ca khoa hc l phc v,ch khng phi kim sot v chinh phc con ngi. Nu khng phi vy, vsao cc nh khoa hc s dng ti nng v kin thc ca mnh ch to bomnguyn t, nhng kh gii dng trong chin tranh vi trng v cc loi khgii tng t?

Tn gio lc no cng xem l tr v tr tu l i nghch ca nhng cm xcnh tnh thng, v c tin l th nghch vi l tr v thc t khch quan. Ld nhin, khi khoa hc tin ha th tn gio thoi b. Mt khc, Pht giody ta nn gi cn bng v trn vn c hai, phi trau gii c hai, tr tu v t

bi. y khng phi l cc tn iu c on m l li khuyn dy cn c trnkinh nghim. Cho nn, Pht gio khng c g phi s khoa hc.

VN: Nh vy, theo Pht gio, tr tu l g?P: Tr tu cao siu nht l thy rng thc tng ca tt c mi hin tngu khng trn vn hon thnh, lun lun bin i, v khng phi l ta. Shiu bit ny hon ton gii phng con ngi, v a n tnh trng chu tonv hnh phc ti thng, gi l Nit bn. Tuy nhin, c Pht khng ninhiu v mc tr tu cao thng ny. Khng phi l tr tu, nu ch gind tin nhng g ngi ta ni vi mnh. Tr tu tht s l t mnh trc tipthy v hiu bit. n mc ny, tr tu l hiu bit vi tm rng m, thayv ng kn tm; l lng nghe quan im ca ngi khc, thay v m qung

c tin; l thn trng kho st nhng s vic khng ph hp vi nim tin camnh, thay v chn vi u mnh di ct (nh chim iu trong sa mc,khi gp nguy th vi u trong ct trnh n); l khch quan nhn s vt,thay v thin kin d tng v b phi; l chm ri suy t trc khi tin tngv c kin, thay v vi v chp nhn iu no do cm tnh u tin; v lunsn sng thay i nim tin mt khi s tht tng phn li ta. Ngi c thi nh vy qu tht l c tr tu v chc chn ri y s tht s hiu bitchn chnh. Con ng ca Pht gio i hi phi can m, nhn nhc,mm do v thng minh.

VN: Ti ngh rng t c ngi lm c nh th. Vy quan im caPht gio l nh th no nu ch mt t ngi c th thc hnh li dy?

P: Qu tht, khng phi ngi no cng u sn sng thc hnh ngtheo li c Pht dy. Tuy nhin, nu v m ni rng ta cn phi qung

b mt gio thuyt sai lc nhng d hiu, mi ngi d thc hnh, th r


35/95

rng l phi l. Pht gio nhm thng vo chn l, v nu ngi no chasn sng hoc cha c kh nng lnh hi, c th trong mt kip sngv lai no , h s lnh hi c. Mt khc, c nhng ngi khi nghe cnhng li chn chnh hay khuyn khch l c th tng trng s hiu bitca h. V l y, ngi Pht t trm lng v hin ha, c gng chia s vingi khc kin thc ca mnh v Pht gio. c Pht dy chng ta dngnui lng t bi, v v lng t i v bi mn, ta chia s kin thc vi ngikhc.

VN: Gi y, hy bn n danh t "T bi". Theo Pht gio, t bi l g?

P: Cng nh tr tu bao gm phn tr nng hay s hiu bit trong bncht thin nhin ca ta, t bi gm kha cnh xc cm hay cm gic trong tmtnh thin nhin ca ta. Cng nh tr tu, t bi l phm hnh c th ca con

ngi. Khi ta thy ngi no ang trong cn phin mun su no m tang lng trc n, c gng lm vi hay chm dt ni kh ca h, l t bi.Nh vy, tt c nhng g tt p nht trong con ngi, tt c nhng c tnh"ging hnh Pht" nh chia s, sn sng gip cho ngi khc vi tinh thnthoi mi, thin cm, chm lo v quan tm tt c u l nhng biu hin rangoi ca lng t bi tim n bn trong. Ta s hiu bit nhng iu g tt pnht cho chnh ta. Chng ta thng cm ngi khc khi ta thng cm chnhta.

Nh vy trong Pht gio, phm hnh cao p ca ta sinh si ny n mt

cch rt t nhin trong s quan tm ca ta i vi ngi khc. i sng cac Pht cho thy r iu ny. Ngi tri qua su nm di dng chin u tm trng thi an lnh cho chnh Ngi. Sau , Ngi c th ban ri nhng lich y cho ton th nhn loi, v l ngun hnh phc cho tt c chngsinh.

VN: Vy th S ni rng c th gip ngi khc hu hiu nht khi ta tgip ta. c phi l hnh thi ca lng ch k hay khng?

P: Chng ta thng xem lng v tha, quan tm n ngi khc trc khingh n mnh l i nghch vi tnh v k, lo cho mnh trc ri mi lo chongi khc. Pht gio khng phn bit, tch ri hai s vic y; tri li, cinhn ca Pht gio l thy chng ha ln vi nhau. Nim quan tm, thnhtht lo lng cho mnh, s dn dn tng trng, thun thc v tr nn chm locho ngi khc, bi v ta thy rng ngi khc tht s cng nh ta, khngkhc bit. tht s l t bi. Lng t bi qu tht l vin ngc bu kim


36/95

cng c tn tr trn vng nim ca Php Bo, nhng li dy vng ngcca c Tn S.

*

8. N CHAY

VN: Ngi Pht t phi n rau u hay n chay, c ng vy khng?

P: Khng nht thit. c Pht khng trng chay. Ngi khng dy hngmn phi n chay, v cho n nay, c rt nhiu ngi Pht t thun thnhm khng trng chay.

VN: Nhng nu S dng tht c, t S gin tip c trch nhim v cicht ca con vt. C phi chng l vi phm gii th nht?

P: ng rng khi n tht c, ta gin tip v c phn no trch nhim vti st sinh con vt, nhng iu ny cng ng khi ta n rau ci. Ngi nngdn xt thuc, dng thuc c git cn trng lc no cng c nhng lrau, l ci khng b su ry c khot c dn ln trn bn n. Li na,nhng con th b git cung ng da lm giy nt hay lm ti xch, du vx bng m ta dng v trm ngn sn phm khc. Chng ta khng th sngm khng gin tip trch nhim v ci cht ca chng sinh ny hay chngsinh khc, bng cch ny hay cch khc. Khi xin th tr gii u tin, ta

nguyn c gng trnh xa trc tip st sinh, trc tip trch nhim st hi sinhlinh.

VN: C phi ngi Pht t theo truyn thng Mahyana (i tha)khng n tht c?

P: iu ny khng ng. Ngi Pht t i tha Trung Hoa thng chtrng n vic phi n chay. Nhng nhng bc xut gia v hng c s namn theo truyn thng i tha Nht Bn v Ty Tng li thng n thtc.

VN: Nhng ti vn ngh rng ngi Pht t phi n chay.

P: Gi s c ngi kia trng chay rt nghim chnh m ch k, gian di,bt lng v tin, v mt ngi khc khng n chay m bit lo ngh nk khc, chn tht, lim khit, qung i v hin lng, trong hai ngi y,ngi no l Pht t tt hn?


37/95

VN: Ngi chn tht v hin lng.

P: Ti sao?

VN: Bi v ngi nh th hin nhin l c tm a tt.

P: Hn nh vy. Ngi n tht c cng nh ngi n rau u u c thc tm trong sch, m cng c th c tm nh bn. Trong gio hun ca cPht, iu quan trng l phm cht ca tm, m khng phi l loi thc nca ta. C nhng ngi Pht t rt thn trng, khng bao gi n tht c,nhng t bn tm t xt mnh c ch k, thiu chn tht, hung tn hay ganht hay khng. Sa i thc n l d, nhng sa i tm tnh l vic kh lm,nn thng hay b h hng lng qun. V vy, cho d ta n chay hay khng,nn nh rng iu ti quan trng trong Pht gio l thanh lc tm, lm cho

tm tr nn trong sch.*

9. MAY MN V THI VN

VN: c Pht dy th no v ba php v bi qu?

P: c Pht xem nhng cng vic nh bc s bi qu, eo ba php hmng, xem a l, xem ngy tt, v.v. l v ch, v Ngi khuyn t khng

nn thc hnh. Ngi gi l "ngh thut thp km", v dy rng:"C vi o s, trong khi sng nh vt thc m tn dng cng, li tmcch sinh sng bng nhng ngh thut thp km, nhng ngh sinh sng nh

xem ch tay, xem tng s, bn mng, cng vi cu thn ti, xem a l xy ct nh ca v.v., Tn gi C-m (Gotama) trnh xa nhng ngh thutthp km, nhng ngh nui mng tng t"(Trng b, I. 9-12).

VN: Vy ti sao i khi ngi ta lm nhng chuyn tng t v t tintng vo ?

P: V lng tham, v tnh hay lo s, v v v minh. Ngy no m ngi tathu hiu nhng li dy ca c Pht, h s nhn thc rng mt tm trongsch c th bo v mnh vng chc hn nhiu so vi nhng mnh giy,nhng th kim kh v mt vi cu kinh c tng. Lc , h s khng cn li ni nhng iu tng t. Trong gio hun ca c Pht, lng chn tht,


38/95

tnh cng trc v nhng c hnh tt p khc tht s bo v v em licho ta trng thi phong ph, thnh vng tht s.

VN: Nhng nhiu ba php qu tht linh thing, bch S, c phi thkhng?

P: Ti c bit mt ngi sinh sng bng ngh bn ba php. Ngi ykhoe rng ba ca ng ta c th em li may mn, thnh vng, v m borng ng ta s chn ng ba s trng cho cc k x s. Nhng nu ng nhli ng y khoe, ti sao chnh ng y khng tr thnh triu ph? Nu ba

php qu tht linh thing, ti sao ng y khng trng s ht tun ny quatun khc? iu may mn duy nht ca ng y l c c nhiu ngi khin r n mua ba ca ng ta.

VN: Vy c nhng chuyn nh may mn khng?P: T in gii thch "vn mng" (fortune) hay "may ri" l "tin rng btc g, d tt hay xu, xy ra n mt ngi, u l ngu nhin, do thi vnhay s mng". c Pht ph nhn hon ton li tin tng nh vy. Tt cnhng g xy ra u do mt hay nhiu nguyn nhn, v phi c vi lin hno gia nguyn nhn v hu qu.

Th d nh lm bnh, l do nhng nguyn nhn chnh xc. Ta phi c tipxc vi vi trng v c th ta yu cho vi trng c th bm vo v ny

n. C mi lin h nht nh gia nhn (vi trng v c th yu) v qu(chng bnh), v ta bit rng vi trng tn cng nhng b phn ca c th vlm cho ta bnh. Nhng chng ta khng thy c lin h no gia s vic eomt l ba vi vic tr nn giu c hay thi u.

Pht gio dy rng bt lun chuyn g xy n cho ta u do mt hay nhiunguyn nhn, ch khng do ngu nhin, thi vn ri may hay s mng.

Ngi ch trng n thi vn thng mun c mt iu g tin bc hocca ci. c Pht dy rng iu quan trng hn, m ta cn phi quan tm, ltrau gii v pht trin tm tr:

"Hc su hiu rng,ngh nghip tin xo,c rn luyn ng mcv ni ng chnh ng: l vn mng tt nht.


39/95

Phng dng cha m,thng yu nui nng v conV sng theo chnh nghip: l vn mng tt nht.

Qung i b th,cng minh chnh trc,Gip h hng quyn thucv sng ng chnh mng: l vn mng tt nht.

Trnh xa hnh ng bt thin, say sa,V nghim tr gii lut: l vn mng tt nht.

Knh m, khim tn, tri tc, tri nV thnh knh lng ngheGio Php cao thng: l vn mng tt nht."

(Kinh i hnh phc, Tiu b)

*

10.KINH INVN: Hu nh tt c cc tn gio u c thnh kinh. Thnh kinh ca

Pht gio l g?

P: Thnh kinh, hay kinh in, ca Pht gio gi l Tam tng (Tipitaka).B kinh ny c vit bng ting n c xa gi l Phn ng Pli, rt gnvi ngn ng do c Pht ni. Tam tng l mt tp hp kinh in s.Bn dch Anh ng chim khong 40 b.

VN: Tam tng ngha l g?

P: Tam tng (Tipitaka) gm 2 t: "Tam" ngha l "ba" (ti), v "Tng" l"gi cha" (pitaka). l v kinh in Pht gio gm c ba tng. Tng thnht, gi l Kinh tng, gm cc bi ging ca c Pht v ca cc v t gic ng. Ni dung ca Kinh tng rt a dng v phong ph, v ghi li ccli truyn thng v chn l m c Pht dy cho mi hng ngi.


40/95

Nhiu bi kinh c dng thuyt ging, v nhiu bi khc c dng i thoi.Nhiu bi khc nh kinh Php c (Dhammapada) trnh by li dy ca cPht qua cc cu k th. B Chuyn Tin thn (Jataka), mt v d khc, li

bao gm cc cu chuyn l th m nhn vt chnh thng l loi th vt.

Tng th hai gi l Lut tng. Tng ny bao gm cc iu gii lut cho hngtu s, cc li c vn qun l Tng on v cc nghi thc sinh hot. Ngoira, tng ny cn ghi li cc s kin lch s trong thi k nguyn khai khiTng on c thnh lp.

Tng th ba gi l Thng php tng, hay Vi diu php tng. y l tp hpcc bi ging phc tp, thm diu, phn tch v phn hng cc yu t cuto nn mt c nhn. Mc d Thng php tng xut hin sau, nhng khngcha iu g tri nghch vi hai tng u.

By gi, xin gii thch thm v ch "tng" hay "gi cha" (pitaka). Ti xn c xa, nhng ngi th xy dng thng chuyn ti vt liu bngcch chuyn qua cc gi cha. H t gi cha trn u, bc i mt qung,ri chuyn cho ngi k tip, c th m tip tc. Mc d ch vit chnh thnh trong thi ca c Pht, nhng khng mc tin cy nh tr nhcon ngi. Loi giy vit thi thng b mc nt do m trong mama hay b mi mt n, nhng tr nh ca mt ngi vn c th tn ti khingi y vn cn sng. V th, cc v Tng ni mt lng ghi nh tt c nhngli Pht dy v truyn c cho nhau, tng t nh cc ngi th xy dng

chuyn gch v t ct qua cc gi cha.

Do , ba tp hp ln ca kinh in Pht gio c gi l ba tng, hay bagi cha. Sau khi truyn gi theo phng cch ny qua nhiu trm nm,cui cng, Tam tng c vit xung mt loi giy bng l bi, ti Tch Lan,vo khong nm 100 Ty lch.

VN: Nu kinh in ch c ghi trong tr nh qua mt thi gian di nhth, t l khng cn ng tin cy. C th phn ln cc li ging ca c

Pht b mt, hay b thay i khng?

P: Vic gn gi kinh in l mt n lc chung cho hng Tng ni. Cc vny t hp thng xuyn v tng c tng phn hay ton th b Tam tng.iu ny khin cho vic sa i hay thm tht hu nh khng th xy ra.

Hy th ngh nh th ny: Nu c mt nhm c trm ngi u thuc lngmt bi nhc, v trong khi h ng ca bi , c mt ngi ht sai mt cu


41/95

hay tm cch xen vo mt cu mi, th chuyn g s xy ra? a s nhngngi thuc lng bi nhc s ngn cn mt c nhn no mun sa i bi y.iu quan trng cn phi nh l vo thi , khng c cc i truyn hnhTV, khng c bo ch hay qung co lng nhng lm xao lng, khuy ngtm thc. Hn na, cc v tng ni thng dnh nhiu th gi hnh thin,nn h c tr nh cc k tt.

Ngay c ngy nay, khi kinh in c in ra sch, vn cn c nhng v tus c th c thuc lng ton b Tam tng, chng hn nh ngi thin sMengong Sayadaw Min in, v tn ca ngi c ghi vo quynGuinness Book of Records nh l ngi c tr nh tt nht trn th gii.

VN: i vi Pht t, kinh in c tm mc quan trng ra sao?

P: Ngi Pht t khng xem kinh in nh l nhng iu mc khithing ling, tuyt i t mt v thn linh, v phi tin theo tng ch. y chl ti liu ghi li cc li ging dy ca mt bc i nhn gii thch, cvn, hng dn, khuyn khch, v chng ta phi c thu o v knh trng.Mc ch ca chng ta l thng hiu nhng g dy trong Tam tng, khng

phi ch tin sung, v do , li Pht dy phi lun lun c kim nghimqua s thc chng ca chng ta.

VN: S c cp n kinh Php c. l g?

P: Kinh Php c l mt trong cc b kinh thuc Tiu b ca Kinh tng.Tn gi "Dhammapada" c th dch l "Con ng ca Chn l" hay "Cccu k ca Chn l". Kinh gm c 423 cu k, c cu rt tinh yu, c cu ngha thm su, c cu cha cc v d sc tch, c cu tuyt m, tt c udo c Pht tht ra. V th, kinh Php c l mt ti liu ph thng nhttrong vn hc Pht gio. Kinh ny c dch ra hu ht cc ngn ngchnh trn th gii, v c xem nh l mt trong nhng tuyt tc ca vnchng tn gio ton cu.

VN: C ngi bo ti khng bao gi nn mt cun kinh no trn sn

nh hay cp di nch, m lc no cng phi kinh sch ni ch cao.C ng th khng?

P: Ngy xa, u chu cng nhng cc x Pht gio chu, t liusch rt him v c xem l nhng vt c gi tr cao. Cho nn, ngi ta rtqu trng kinh in, v in hnh l cc phong tc m bn va nu ra.


42/95

Tuy nhin, mc d phong tc v truyn thng nh th l nhng iu tt, hunh a s mi ngi ngy nay u ng rng phng cch tt nht knhtrng kinh in Pht gio l thc hnh nhng li dy ghi trong .

VN: Ti thy rt kh c kinh in Pht gio. Cc bi kinh th di, lpi lp li, khng hp dn.

P: Khi chng ta cm ln mt quyn kinh tn gio, ta mong c c ccdng ch khch l, hn hoan hay ca ngi thc y v to hng khi chota.

Do vy, vi ngi khi c kinh in Pht gio th cm thy hi tht vng.Mc d mt vi bi kinh ca c Pht c cha nhng on rt thch th vti p, a s cc bi kinh thng ging nh cc bi lun vn trit hc vi

nh ngha v cc thut ng, cc lun c c trnh by cn thn, cc hngdn chi tit v gii c hay v hnh thin, v cc s tht c trnh bychnh xc. Cc bi kinh nhm n phn l tr, khng nhm n cc cmtnh.

Khi chng ta khng cn so snh kinh in Pht gio vi kinh in ca cctn gio khc, chng ta s thy c v p ring bit ca kinh in Phtgio: l v p ca s t tng, ca chiu su, v ca tr tu.

*

11.TU S

VN: Tng on c vai tr quan trng trong Pht gio. Mc ch ca cctu s l g, v cc v phi lm g?

P: Mc ch ca c Pht khi thnh lp gio on cc tu s nam v n(tng v ni) l to ra mt mi trng thch hp pht trin tm linh.Cng ng c s h tr cng ng tu s qua cng dng t vt dng: thc n,y o, ch , v thuc men. Nh , cc v tu s c th dnh ton th gi tu

hc v thc hnh Gio Php. i sng n gin, c k cng ti tu vin tothun li cho an bnh ni tm v hnh thin. p li, cc v tng ni phi chias nhng g h bit vi cng ng c s, v lm gng sng v i sngthin lnh cho cc Pht t c s noi theo.

Trn thc t, s mng c bn ny c ni rng, vt qua khi nhng gm c Pht c nh u tin; v ngy nay, nhiu v tng ni i khi hot


43/95

ng nh l cc gio vin, cn s x hi, ngh s, bc s, ngay c chnh trgia. C ngi cho rng m trch thm cc vai tr th cng tt, nu gip

pht trin Pht gio. Nhng cng c kin cho rng nu lm nh th, e rngcc v tu s s d b vng bn vo cc chuyn th s m qun i mc nhchnh khi h gia nhp tu vin ln u tin.

VN: Hng ngi no c th tr thnh tu s?

P: a s chng ta c nhiu mi quan tm khc nhau trong i sng camnh, nh gia nh, ngh nghip, th vui, chnh tr, tn gio, v.v. Trong ccmi quan tm ny, c th l quan trng hng u, c th km quan trnghn. Khi s hc tp v thc hnh nhng li dy ca c Pht tr thnh mtvic ti quan trng cho mt ngi no , khi vic y chim u tin hn ccvic khc, do , ngi y c th s c khuynh hng tr thnh mt tu s,

Tng hay Ni.VN: C cn phi l tu s c gic ng?

P: D nhin l khng. Vi v t thnh tu nht ca c Pht ch lnam hoc n c s. C vi v pht trin tu gic, v li nhng bi gingthm su. Trong Pht gio, cp tr tu ca mt ngi l iu ti quantrng, v iu khng lin h chi n y o ca ngi , m cng khnglin h chi n vic ngi sng tu vin hay sng ti nh. C ngi thyrng i sng tu vin, vi nhng thun li v nhng kh khn, l mi trng

tt nht tng trng tm linh. Cng c ngi thy rng nh ring, vitt c nim vui v ni kh, l thch hp nht. Mi ngi u c nhng tnhhung, hon cnh ring.

VN: Ti sao cc tu s Pht gio mc y mu vng?

P: Ngy xa, khi ngi n nhn vo rng, h lun lun c th ninhng l cy no sp sa ri rng v chng c mu vng, cam, hay nu. Do, ti n , mu vng tr thnh mu ca s dt b. Mu y ca cc tu s lmu vng v mu gip nhc nh n tm quan trng ca s khng chp

th, ca s x ly, bung b.

VN: Tr thnh tu s l mt iu tt, nhng vic g s xy ra nu mingi u tr thnh tu s?

P: Chng ta cng c th t cu hi tng t nh th cho cc nghnghip khc. "Tr thnh nha s l mt iu tt, nhng vic g s xy ra nu


44/95

mi ngi u tr thnh nha s? Nh th, s khng cn c cc gio vin, ubp, ti x li xe taxi, ...." Ri, "Tr thnh gio vin l mt iu tt, nhngvic g s xy ra nu mi ngi u tr thnh gio vin? Nh th, s khngcn c cc nha s, u bp, ti x li xe taxi, ..." v.v. c Pht khng nghtt c mi ngi nn tr thnh tu s, v tht th, iu s khng bao gixy ra. Tuy nhin, bao gi cng c mt s ngi thch i sng n gin vx ly, v h hoan h vi cc li dy ca c Pht, nhiu hn tt c cc svic khc. V cng nh cc nha s, nhng tu s c cc kh nng v kinthc c bit phc v x hi m h ang sng.

VN: iu c th ng cho cc v tu s thuyt ging hay vit sch. Cncc v tu s ch bit hnh thin th sao? H gip c g cho x hi?

P: Bn c th so snh mt v sng n tu vi mt nh nghin cu khoa

hc. X hi h tr nh nghin cu khoa hc ng y ngi lm vic mitmi trong phng th nghim, v chng ta hy vng rng cui cng, ng y skhm ph hoc pht minh c vic g c li ch chung. Cng nh th,cng ng Pht gio h tr nh s hnh thin (m tht ra, nhu cu ca v yrt t oi) bi v chng ta mong rng v y s thnh tu tr tu v minh trit, mang n li ch chung.

Ngay c trc khi iu y xy ra, hoc nu iu y khng xy ra, mt nh sn c hnh thin vn mang li ch n cho ngi khc. Trong cc x hihin i, ch trng "li sng ca ngi giu v ni ting", vi cc iu xa

hoa, tiu th phung ph v ch k, thng c xem nh l mt l tng,c nhiu ngi m c. Tm gng sng n gin ca mt v thin snhc nh rng ta khng cn phi giu c c an lc, tha lng. Tmgng cho ta thy c mt li sng du dng v gin d cng mang lirt nhiu li ch.

VN: Ti nghe ni l hin nay khng cn c cc n tu s na. C ngth khng?

P: Khi cn ti th, c Pht thnh lp gio on cc v n tu s, gi l tkhu ni. Trong 500 nm tip theo, ni on c mt vai tr rt quan trngtrong cng tc pht trin v hong dng Pht gio.

Tuy nhin, trong bi cnh x hi v vn ha thi , cc v t khu ni khngc nhiu u i nh cc nam tu s (t khu). Sau , khng r chnh xcv cc l do g, ni on Nam tng n v ng Nam khng cn tn


45/95

ti na. Mt khc, ni on Bc tng Trung Hoa, i Loan, i Hn, NhtBn v Vit Nam vn tip tc pht trin.

Hin nay, ti Tch Lan v Thi Lan, c nhng n lc ti phc hi nion Nam tng, bng cch tip nhn truyn gii t ni on Bc tng ca iLoan, mc d c nhiu ngi trung thnh vi truyn thng c khng ngh vic ny.

D sao, gn gi nh nguyn thy ca c Pht, chng ta cn phi tora nhng c hi ng u cho c nam ln n Pht t sng i sng xutgia, nu h mun, v c li lc trong i sng .

*

12.TR THNH PHT T

VN: n y, nhng li S ni lm cho ti rt thch th. Lm th noti c th tr thnh mt Pht t?

P: Vo thi c Pht cn ti th, c mt ngi tn l Upli. ng y ltn ca mt tn gio n, n gp c Pht tranh lun v c gngthuyt phc Ngi. Nhng sau khi m thoi, ng y rt cm kch v quytnh xin lm tn Pht gio. Nhng c Pht bo ng:

"Trc tin hy suy xt tn tng. Mt ngi ni ting nh ng cn nn tmhiu k lng".

ng Upli p:

"Gi y, ti cng tha thch hn v mn nguyn khi Ngi bo ti: 'Trctin hy tm hiu k lng'. Bi v nu nhng ngi mt tn gio khcc ti xin lm t th h s din hnh khp ph phng vi biu ng,'Upli theo v tn gio chng ta'. Nhng c Tn S ni vi ti: 'Trctin hy suy xt tn tng. Mt ngi ni ting nh ng cn nn tm hiu k

lng'!".

Trong Pht gio, hiu bit chn chnh l quan trng, v hiu bit chn chnhcn phi dnh nhiu th gi. Vy, khng nn vi v hp tp. Hy i ch,nu ln nhng vn thc mc, thn trng suy xt, v chng s quytnh. c Pht khng quan tm nhiu n vic c ng tn . Ngi ch


46/95

trng hn n vic ngi ta thc hnh ng theo li dy, sau khi thn trngkho st v suy xt tn tng.

VN: Nu ti lm y nh vy, v thy gio hun ca c Pht l thchhp, ti phi lm sao nu mun tr thnh Pht t?

P: Tt hn ht l nn tham gia sinh hot trong mt ngi cha hay mtnhm Pht t tt, h tr h v c h h tr, v tip tc hc hi Pht Php,tc nhng li dy ca c Pht. n lc , c chun b y , bn schnh thc tr thnh Pht t bng cch quy y Tam Bo.

VN: Quy y Tam Bo l th no?

P: Quy y l tr v nng ta. Ch nng ta l ni chn m ngi tavo n nu trong cn su mun hoc khi cn c an ton.

C nhiu loi nng ta. Khi con ngi cm thy bt hnh, h tm bn b;khi lo u kinh s hi hng, h c th tm nng ta trong nhng nim hyvng o huyn, nhng nim tin v cn c. Khi lm chung, h c th tmnng ta trong s tin tng vo mt cnh tri vnh cu. Nhng c Phtdy, khng ch no trong nhng ni y l ch nng ta tht s, v khngni no tht s cung ng cho ta trng thi thoi mi v chu ton. Ngi ni:

"ng vy, nhng ni y khng phi l ni nng ta chu ton, khng phi

l ni nng ta ti thng.Khng phi l nng ta m t Ta c th vt ra khi mi su mun.

Nhng v nng ta niPht, Php Tng,V chn chnh thu tritT Diu .

Kh, nhn sinh kh,Vt thot ra khi au kh, v

Bt Chnh o, dn thotRa khi mi au kh. qu tht l nng ta chu ton,Qu tht l nng ta ti thng,

l nng ta m t Ta c th vt thot ra khi mi su mun".


47/95

(Php c, 189-192)

Tr v nng ta ni Pht bo l vng lng tin tng v chp nhn l ta cth tr nn hon ton gic ng v tuyt ho trong sch nh c Pht. Nngta ni Php bo c ngha l hiu bit T Diu v sn sng t trn cucsng ca mnh trn con ng Bt Chnh o. Nng ta ni Tng bo ltm s h tr, ngun cm hng v s hng dn ca nhng v ang i trncon ng Bt Chnh o. Lm nh th, ta tr thnh Pht t v t bcchn u tin trn con ng dn n Nit bn.

VN: T ngy S quy y Tam Bo, c g thay i trong i S?

P: Cng nh v s triu ngi khc trong sut 2.500 nm qua, ti nhnthc rng trong th gian y kh khn ny, gio hun ca c Pht r rng

l rt hu l, n em li ngha cho mt i sng v ngha l, n cho timt nn lun l nhn o v t i, bi mn, hng dn cuc sng ca ti,v ri sng, ch ng dn li cho ti tin n trng thi trong sch v tonho trong kip sng ti.

Mt thi ho ngi n vo thi xa c vit v c Pht nh sau: "n tmnng ta ni Ngi, ht ln tn dng cng c Ngi, l bi v n nutrong Gio Php l hnh ng vi s hiu bit". Ti hon ton ng vinhng li y.

VN: Ti cng hon ton ng nh vy. Bch S, ti c mt ngi bnlun c gng thuyt phc ti theo o anh ta. Ti tht s khng thch oy, ti ni cho anh ta bit, nhng anh ta vn khng ti yn. Ti cth lm g y?

P: Trc tin bn phi hiu rng ngi y tht s khng phi l mtngi bn hu. Mt ngi bn chn thnh l ngi phi bit chp nhn bnmnh v tn trng nguyn vng ca bn mnh. Ti cho l ngi ny ch giv lm bn c th ci o bn m thi. Ngi no mun p t munca h vo bn, th chc chn ngi y khng phi l mt thn hu.

VN: Nhng anh ta ni l mun chia s o ca mnh vi ti.

P: Chia s tn ngng ca mnh vi ngi khc l mt iu tt. Nhngti thy ngi bn khng nhn ra c s khc bit gia vic chia s vp t. Nu ti c mt tri to, ti tng bn mt na v bn chp nhn, lti chia s vi bn. Nhng nu bn ni vi ti "Cm n, ti n ri", m


48/95

ti vn tip tc p bn ly na tri to n khi bn chu thua trc p lc cati, iu ny kh c th gi l chia s.

Nhng ngi ging nh "ngi bn" y, c che du hnh vi xu bng cchgi l "chia s", "thng yu" hay "rng lng"; nhng cho d tn gica n l g, hnh vi ca h vn l khim nh, th l, v ch k.

VN: Lm sao ti c th ngn cn anh ta?

P: Cng n gin thi. Trc ht, bn phi t bit r l bn mun g.Th hai l ni r rng, ngn gn vi ngi y. Cui cng, khi ngi y hi

bn nhng cu hi nh: "Nim tin ca anh l v vn ny l g? Ti saoanh khng mun n cuc hp vi ti?", bn phi r rng, lch s v nhc limt cch kin nh cu ni u tin ca bn:

- "Nim tin ca ti l da theo nhng li dy ca c Pht. Cm n li mica anh, nhng ti khng n th hn".

- "Ti sao khng?"

- " l chuyn ring ca ti. Ti khng n th tt hn."

- "Nhng c nhiu ngi ng quen bit m!"

- "Ti chc l c, nhng ti khng mun n."

- "Ti mi anh v ti quan tm n anh!"

- "Ti hoan h khi bit anh quan tm n ti, nhng ti vn khng mun n."

Nu bn lp li li mnh mt cch r rng, kin nhn, cng quyt, v tchi, khng anh ta li ko bn vo cuc tranh lun, cui cng anh ta s bcuc. Tht l phin toi khi bn phi lm nh th, nhng li rt quan trng

ngi ta hiu rng h khng th p t lng tin hay mun ca h lnngi khc.

VN: Ngi Pht t c c gng chia s gio php vi ngi khc khng?

P: Vng, ngi Pht t nn lm iu ; v ti ngh hu ht cc Pht tu hiu s khc bit gia vic chia s v vic p t. Nu ngi ta hi bn


49/95

v o Pht, hy ni cho h bit. Thm ch bn c th ni cho h bit v ccli dy ca c Pht, m khng cn h hi. Nhng nu h c li ni hayhnh ng cho thy h khng quan tm, khng mun nghe, th bn nn tntrng mun ca h.

iu quan trng khc cn nn nh l bn chia s vi h v Pht Php mtcch c hiu qu qua cc hnh ng ca mnh, hn l ch thuyt gingsung. Xin dng Pht Php bng s quan tm, lng t i, khoan dung,chnh trc v chn thnh. Hy Pht Php ta sng qua li ni v hnhng ca bn.

Nu mi ngi chng ta, bn v ti, thng hiu Pht Php rt ro, thc hnhPhp mt cch ton vn v chia s rng ri vi ngi khc, chng ta s lngun li ch to ln cho chnh mnh v cho ngi khc.

*

13.CN BN PHT GIO

GII THIU TRONG 5 PHT

Pht gio l g?

Pht gio l mt tn gio c khong 300 triu tn trn khp th gii. Danht "Pht gio" (Buddhism) xut nguyn t ch "buddhi", c ngha "gicng", "thc tnh". Pht gio pht ngun t hn 2,500 nm trc, khi NgiSiddhatta Gotama (S-t-ta C-m), hay c Pht, t mnh gic ng volc 35 tui.

Pht gio ch thun l mt tn gio?

i vi nhiu ngi, Pht gio khng phi ch l mt tn gio m cn l mttrit hc, hay "mt li sng". Pht gio l mt trit hc, v danh t "trit hc

- philosophy" c ngha l "s yu chung tr tu", v con ng ca oPht c th tm tt nh sau:

- Sng c o c;- Nhn thc r rng v mi ngh v hnh ng; v- Pht trin s hiu bit v tr tu.


50/95

Pht gio gip ti bng cch no?

Pht gio gii thch mc ch ca i sng, gii thch hin tng bt cng vbt bnh ng trn th gian, v cung ng mt phng cch thc hnh haymt li sng a n hnh phc tht s.

Ti sao Pht gio tr nn ph bin?

Pht gio ngy cng ph bin cc nc Ty phng v nhiu l do. Thnht l v Pht gio c nhng gii p cho nhiu vn trong cc x hi vtcht hin i. Tip n, cho nhng ai c quan tm, Pht gio cung ng mts thng hiu su sc v tm tr con ngi v cc cch tr liu t nhin, mcc nh tm l ni ting trn th gii u cng nhn l rt cao cp v rt hiuqu.

c Pht l ai?

Ngi Siddhatta Gotama sinh ra vo nm 623 trc Ty lch, trong mt hongtc ti Lumbini, nay thuc x Nepal. Vo nm 29 tui, Ngi nhn thc rngtin nghi vt cht v an ninh trong th gian khng bo m hnh phc; vth, Ngi i tm hc cc li dy, tn gio v trit hc thi , tm kimcha kha a n hnh phc. Sau su nm hc tp v hnh thin, Ngi tmra con ng "Trung o" v gic ng.

Sau khi chng c, Ngi dng qung i cn li ti th gian truyn gingcc nguyn l trong o Pht gi l Php hay Chn l, cho n khi Nginhp dit vo nm 80 tui.

C phi c Pht l Thng ?

Khng, Ngi khng l Thng , v Ngi cng khng tuyn b nh th.Ngi l ngi ging dy con ng a n gic ng, t kinh nghim thcchng ca Ngi.

Pht t c tn th thn tng khng?

Nhng ngi Pht t t lng tn knh cc hnh nh ca c Pht, nhngkhng tn th, cng khng van xin nhng iu li lc. Mt pho tng Phtngi trong t th vi hai tay du dng t trn v, vi n ci t bi, nhc nhchng ta n lc pht trin tnh thng v an nh ni tm. L ly tng Phtl t lng bit n v cc li dy ca Ngi.


51/95

Ti sao nhiu quc gia Pht gio li ngho nh vy?

Khng hn ng nh vy. Nht Bn l mt quc gia c truyn thng Phtgio su m v ngy nay cng l mt quc gia c kinh t giu mnh. ThiLan, vi Pht gio l quc gio, cng c mt nn kinh t tng i vngmnh v pht trin.

Tuy nhin, chng ta cn bit rng mt trong cc iu dy ca Pht gio l tisn ca ci khng bo m c hnh phc, v ti sn ca ci cng khng

bao gi thng cn. Dn chng trong bt k quc gia no cng chu aukh, cho d h giu sang hay ngho nn. Ch nhng ngi no thng hiucc li dy trong Pht gio th mi c th tm c hnh phc tht s.

C phi c nhiu tng phi Pht gio khng?

C nhiu tng phi trong Pht gio l v c nhng khc bit v vn ha vtruyn thng ca mi quc gia. Tuy nhin, cn bn ca Pht gio vn khngthay i, l Php hay Chn l.

C phi cc tn gio khc u sai lm?

Pht gio cng l mt h thng tn ngng c tnh bao dung i vi cc tnngng hay tn gio khc. Pht gio chp nhn cc li ging o c cacc tn gio khc, nhng Pht gio cn tin xa hn, bng cch cung ng mt

mc tiu di hn trong s hin hu ca chng ta, qua tr tu v s hiu bittht s.

Pht gio chn chnh th rt bao dung, khng quan tm n cc nhn hiunh l "tn hu Ky-t gio", "tn hu Hi gio", "tn hu n gio", hay"Pht t". V vy, trong lch s, khng bao gi c cc cuc thnh chinmang danh Pht gio. Cng v th m nhng ngi Pht t khng i truynging hay ci o ngi khc; h ch ging gii nu c ai hi n.

Pht gio c tnh khoa hc khng?

Khoa hc l tri thc c kt hp thnh h thng, qua cc d kin cquan st v thc nghim v ra cc nh lut tng qut ca thin nhin. Ctli ca Pht gio ph hp vi nh ngha , bi v T Diu c th cth nghim v minh chng bi bt k ngi no, v ngay chnh c Phtcng tng ni vi cc t rng h phi thc chng cc li dy ca Ngi,m khng nn ch tin sung. Pht gio da nhiu trn tr tu, hn l lng tin.


52/95

c Pht dy nhng g?

c Pht ging dy rt nhiu ti, nhng cc iu cn bn trong Phtgio c th tm tt trong T Diu v Bt Chnh o.

Diu th nht l g?

Kh , hay chn l u tin, ni rng i sng l au kh, ngha l phichu au n th xc, gi nua, bnh hon, ri cht. Ta cng phi chu aukh v mt tm l nh c n, phin gin, bc bi, s hi, bi ri, tht vng,sn hn. y l mt s kin hin nhin, khng th chi ci. y l thc tkhch quan, khng phi bi quan; v bi quan l mong i nhng iu g trnn t hi. Mt khc, Pht gio gii thch cch thc gii quyt cc au kh v cch thc c hnh phc tht s.

Diu th nh l g?

Tp , chn l th nh, dy rng tt c mi au kh u do i dc v thamth. Ta s b phin kh nu ta mong i ngi khc phi tun theo munca mnh, phi lm ging nh mnh, nu ta khng c nhng g mnhmun, v.v. Ngay c khi ta mun v c, iu ny cng khng bo m chnh phc. Tm kht khao ham mun cp ot ca ta nim vui c thalng v hnh phc.

Thay v kin tr chin u thnh t iu mong mun, hy c gng sai chnh ci lng c mun ca mnh.

Diu th ba l g?

Dit , hay chn l thm diu th ba, l c th chm dt au kh v tc trng thi tha lng v hnh phc. Khi ta dt b i dc, vn l v ch,v tp sng tng ngy, chng ta bt u sng an vui v t do. Chng ta s cnhiu th gi v nng lc gip ngi khc. Trng thi y c gi l

Nit bn.

Diu th t l g?

o , hay chn l thm diu th t, l con ng a n chm dt aukh. Con ng ny gi l Bt Chnh o.

Bt Chnh o l g?


53/95

L con ng tu tp gm 8 yu t chn chnh: chnh kin, chnh t duy,chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, v chnhnh. y

Documents

Phat Phap Van Dap - Binh an Son Dich