Upload
christina-goossens
View
250
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Pijnbehandeling in het IJsselland ziekenhuisJ.A.H. Hendriks, M.M.F. Hoeven, J. Bergsma, M van Doorn
IJsselland ZiekenhuisCapelle aan den IJssel
tel. (010) 258 5000www.ysl.nl
Casus• Vrouw, 25 jaar• Samenwonend, dochter 1 jaar• Multiple klachten• Recent verwijzing psycholoog• Kinderwens
12-04-23 2
SCEGS
• Somatiek• Cognities• Emoties• Gedrag• Sociaal
12-04-23 3
Somatiek
• Chronische nek- en lage rugklachten• FT, MT en Mensendieck• Whiplash associated disorder• Aanvullend onderzoek: geen afwijkingen
12-04-23 4
Cognities/emoties
• Bang voor fysieke belasting zwangerschap en bevalling.
• Kan mijn lichaam dat aan?• Pijnstilling tijdens zwangerschap?
12-04-23 5
Gedrag
• Sport niet• Fietsen/traplopen• Gebruikt regelmatig paracetamol/NSAID’s• Meldt zich regelmatig ziek
12-04-23 6
Sociaal
• Weinig steun in huishouden• Relatie goed, soms weinig begrip• Steun en begrip bij vriendinnen
12-04-23 7
Hulpvraag
• Retour specialist?• Kan ik zwangerschap aan?• Andere therapie?• Pijnstilling tijdens zwangerschap?
12-04-23 8
Lichamelijk onderzoek
• WK: SI gewrichten pijnlijk, verder gda• Geen neurologische afwijkingen
12-04-23 9
Revalidatie of pijnpoli?
12-04-23 10
Pijnbehandeling in het IJsselland ziekenhuis
J.A.H. Hendriks, M.M.F. Hoeven, J. Bergsma, M van Doorn
IJsselland ZiekenhuisCapelle aan den IJssel
tel. (010) 258 5000www.ysl.nl
12-04-23 12
Carola van Dijk,revalidatie arts
Anky Hendriks,revalidatie arts
Annemarie Wijnhoud,neuroloog
Aart Oosterhuis, klinisch psycholoog
Christine Pluymakers,anesthesioloog-pijnspecialist
Mirjam van Doorn,anesthesioloog-pijnspecialist
Frans-Wouter van Alphen,anesthesioloog-pijnspecialist
Jelmer Bergsma,anesthesioloog-pijnspecialist
Mary van der Meer,pijnverpleegkundige
Eleonora Asselé,nurse practitioner pijn
Multidisciplinair pijnbehandelteam
Anesthesiologische pijnbestrijding
• Medicatie en medicatiebegeleiding• TENS spreekuur• Invasieve pijnbestrijding• Iontoforese• Qutenza• Multidisciplinair overleg
12-04-23 13
TENS
• Activatie β en δ receptoren (poort theorie)• Beïnvloeding neurotransmitters• Vrijzetten endorfines
• Weinig bewijs• Nauwelijks complicaties• Patiënt actief betrokken in behandeling
12-04-23 14
Invasieve pijnbestrijding
• Facetblokkade -> arthrose LWK/CWK• Wortelblokkade -> radiculaire pijn
• Epidurale injectie -> wervelkanaalstenose• Perifere zenuwblokkade -> meralgia paresthetica• Maligne pijn -> coeliacusblok
• Diagnostisch/medicamenteus• Radiofrequent• Gepulseerd radiofrequent
12-04-23 15
Iontoforese
• Lokale behandeling met dexamethason of ketamine
Bij• Neuropathische pijn• Littekenpijn• Gewrichtspijn• Chronisch Regionaal Pijn Syndroom
12-04-23 16
Capsaïcine pleister (Qutenza®)
• Desensibilisatie van de pijnreceptor. Bij• Diabetische polyneuropathie• HIV gerelateerde neuropathie• Post-herpetische neuralgie
12-04-23 17
Zwangerschap
• Paracetamol: OK• NSAID’S: alleen op strikte indicatie in 1 en
2e trimester• Opioïden: nee• TENS: ?, ontraden• Ionto: ?, ontraden• Invasief: röntgenbelasting
12-04-23 18
Whiplash associated disorder
CBO richtlijn WAD I en II
• Informatie en geruststelling• Pijnstilling• Activeren
• RF cervicale facetgewrichten(denervatie m.b.v. thermolaesie)
12-04-23 19
Cervicale facetgewrichten
12-04-23 20
Sacro-iliacale gewrichtspijn
Multidisciplinaire behandeling
• Conservatief (correctie oorzaak)- Medicatie- Manuele therapie- Cognitieve gedragsmatige therapie- Oefentherapie- Revalidatiebehandelingen
• Interventionele pijnbestrijding- Diagnostische blokkades- RF thermolaesie
12-04-23 21
Pijnteam IJsselland Ziekenhuis
IJsselland ZiekenhuisCapelle aan den IJssel
tel. (010) 258 5000www.ysl.nl
• Waar moet de patiënte uit deze casus heen?
• Wisselwerking tussen brein en lichaam• Centrale sensitisatie ( NTVG 2004 )• Educatieprogramma over pijn
12-04-23 Voettekst 24
Waar moet deze patiënte heen?
• Wat heeft ze ?
* Laat whiplash syndroom ? * Chronisch pijnsyndroom ?
12-04-23 Voettekst 25
Laat whiplash syndroom
• Volgens de flowchart in de CBO richtlijn whiplash 2008:
Naar de revalidatiearts voor activerende behandeling en reïntegratie
12-04-23 Voettekst 26
Klachtenregen
spannings-hoofdpijn fibromyalgie IBS
whiplashCVS
RSIbekkenbodemsyndroom
Lumpers en splitters
• Lumpers: het is allemaal 1 pot nat, want: * De syndromen overlappen:
FM ¾ heeft ook buikpijn IBS ¾ heeft ook gewrichtspijnen
* Er is een (gemeenschappelijke ) psychopathologie angststoornissen
*Stress of trauma speelt vaak een rol stress -> angst/depressie -> klachten
Er is niets gevonden.
• De dokter• Stelt de patiënt zich
aan?
• Wil af van de patiënt waar hij niets mee kan.
• Wordt radeloos
• De patiënt• Heeft de dokter zijn
werk wel goed gedaan?
• Wil een verklaring.
• Raakt teleurgesteld
12-04-23 Voettekst 29
Hoe leggen we het de patiënt uit
• Centrale sensitisatie• patiënteneducatie
31
32
• Emoties worden in de psyche beleefd maar hebben een sterke uitwerking op ons lichamelijk functioneren
• Lichamelijke processen veroorzaken gevoelens en emoties.
• Psycho-neuro-immunologie
12-04-23 Voettekst 34
Wisselwerking tussen brein en lichaam
Het brein
• Het vegetatieve brein.• hersenstam
• Het emotionele brein.• Het limbisch systeem
• Het bewuste brein. ( I.Q.)• De neocortex en m.n. prefrontrale cortex
12-04-23 Voettekst 35
communicatiemiddelen
• Neurotransmitters• Cytokines • Hormonen
12-04-23 Voettekst 36
cytokines
• geproduceerd in hersenen( gliacellen ) en cellen van het immuuunsysteem.
• IL-2 verdedigd tegen infecties• IL-6 bevorderen van ontstekingsreacties
• “ziekmakers”
12-04-23 Voettekst 38
De LHHB-as / cortisol
• Limbisch systeem• Hypothalamus• Hypofyse• Bijnierschors
12-04-23 Voettekst 39
Het limbisch systeem
• Voor de stressregulatie zijn 3 structuren belangrijk:
de amygdala , de hippocampus, de ACC
12-04-23 Voettekst 40
Limbisch systeem
12-04-23 Voettekst 41
stressregulatie
HypothalamusCRH
HypofyseACTH
BijnierenCortisol/adrenaline
Werking van stresshormonen
Cortisol bij matige stress
• Bloedglucose >• Energie>• Immuniteit>• pijndemping
12-04-23 Voettekst 43
Bij langdurig te hoge cortisolwaarden
• Cortisolbalans stort in• Lage cortisol waarden• Passiviteit, depressie, vermoeidheid en verstoorde immuniteit• Centrale sensitisatie ( ontregeling )
12-04-23 Voettekst 44
Een beetje stress : je presteert goed
Acute stress : je ‘vergeet’ de pijn
Langdurige stress : je bent extra gevoelig voor pijn
Centrale sensitisatie
Mensen met weinig pijn Mensen met veel pijn
12-04-23 Voettekst 47
Een werkmodel voor SOLK
• Stressgevoeligheid• neuroticisme
genen Vroege omgeving
Stressful live-events en trauma
Uitlokkend moment
Centrale sensitisatie
Beoordelen van een situatie
• Is individueel bepaald• Geschiedt zowel bewust als onbewust• De persoonlijke inschatting van de situatie bepaalt de kwaliteit van de hormonale
reactie .• De soort en de hoeveelheid vrijgekomen
hormonen bepalen weer de kwaliteit en sterkte van de bijbehorende gevoelens
12-04-23 Voettekst 49
Regulatie via de hogere menselijke hersenfucties
• Onze eigen gedachten zijn vaak een belangrijke bron van stress
12-04-23 Voettekst 50
pijngedrag
pijnbeleving
pijngewaarwording
Pijnprikkel
pijngedrag
pijnbeleving
pijngewaarwording
Pijnprikkel
• angst voor pijn
te weinig doen
• Pijn negeren
teveel doen,
overbelasten
Hoe kun je reageren op pijn?
Pijngedrag:
Afwisselend te veel en te weinig?
Vrees-, vermijdings- en volhardingsmodel
Onderbelasting = niet oké
initiërende factor
Overbelasting = niet oké
Gedrag: Vermijding
Pijnervaring
Gedrag: overactiviteit,negeren lich. signalen
reële inschatting
Emotie:Positief geprikkelde woede
Emotie:Vrees
Gedachten:DoemdenkenCatastroferen
Gedachten: Minimaliseren,ontkennen, doorbijten
flexibele afwisseling van normale belasting en
ontspanning
Balans = oké
Fase 1,2,3
Fase 1: op zoek naar de oorzaak.
“Als de oorzaak gevonden is, kunnen ze mijn pijn weghalen”. “Er moet iets zijn?!”
Fase 2: Eerst moet de pijn weg zijn.
“Als ze open hartoperaties kunnen doen, moeten ze mij toch ook zeker van de pijn af kunnen helpen“
• Fase 3: Verder leven met pijn. revalideren
Het pijnteam van ons ziekenhuis bestaat uit…
Anesthesisten van de pijnpoli
Neuroloog Revalidatieartsen Nurse practitioner Pijn Manueel therapeut Psycholoog PsyQ, soma en psyche
Doel van het pijnteam
12-04-23 Voettekst 58
Als een huisarts verwijst naar het pijnteam van het IJsselland Ziekenhuis, kan hij/zij er vanuit gaan dat er na beoordeling door het pijnteam een gericht behandeladvies voor patiënt is opgesteld en dat waar nodig de verwijzing naar een vervolgtraject door het pijnteam in gang is gezet, wanneer patiënt hiermee heeft ingestemd.